บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
ฉบับภาษาไทย บาลีอักษรไทย บาลีอักษรโรมัน |
พระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๕ ภาษาบาลี อักษรไทย พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๑๗ สุตฺต. ขุ. ขุทฺทกปาฐ-ธมฺมปทคาถา-อุทานํ-อิติวุตฺตก-สุตฺตนิปาตา
สุตฺตนิปาเต ปญฺจมสฺส ปารายนวคฺคสฺส ปญฺจมี โธตกปญฺหา [๔๒๙] |๔๒๙.๑๔๘๙| ๕ ปุจฺฉามิ ตํ ภควา พฺรูหิเมตํ (อิจฺจายสฺมา โธตโก) วาจาภิกงฺขามิ มเหสิ ตุยฺหํ ตว สุตฺวาน นิคฺโฆสํ สิกฺเข นิพฺพานมตฺตโน ฯ |๔๒๙.๑๔๙๐| เตน หาตปฺปํ กโรหิ (โธตกาติ ภควา) อิเธวนิปโกสโต อิโต สุตฺวาน นิคฺโฆสํ สิกฺเข นิพฺพานมตฺตโน ฯ |๔๒๙.๑๔๙๑| ปสฺสามหํ เทวมนุสฺสโลเก อกิญฺจนํ พฺราหฺมณํ อิริยมานํ ตํ ตํ นมสฺสามิ สมนฺตจกฺขุ @เชิงอรรถ: ๑ ม. เวทคุมาภิชญฺญา ฯ ยุ. เวทคุํ อาภิชญฺญา ฯ ๒ โป. วิทฺวา ว โส ฯ ม. @วิทฺวาว โย ฯ ปมุญฺจ มํ สกฺก กถงฺกถาหิ ฯ |๔๒๙.๑๔๙๒| นาหํ สมิสฺสามิ ๑- ปโมจนาย กถงฺกถึ โธตก กญฺจิ โลเก ธมฺมญฺจ เสฏฺฐํ อาชานมาโน ๒- เอวํ ตฺวํ โอฆมิมํ ตเรสิ ฯ |๔๒๙.๑๔๙๓| อนุสาส พฺรเหฺม กรุณายมาโน วิเวกธมฺมํ ยมหํ วิชญฺญํ ยถาหํ อากาโส จ ๓- อพฺยาปชฺชมาโน อิเธว สนฺโต อสิโต จเรยฺยํ ฯ |๔๒๙.๑๔๙๔| กิตฺตยิสฺสามิ เต สนฺตึ (โธตกาติ ภควา) ทิฏฺเฐ ธมฺเม อนีติหํ ยํ วิทิตฺวา สโต จรํ ตเร โลเก วิสตฺติกํ ฯ |๔๒๙.๑๔๙๕| ตญฺจาหํ อภินนฺทามิ มเหสิ สนฺติมุตฺตมํ ยํ วิทิตฺวา สโต จรํ ตเร โลเก วิสตฺติกํ ฯ |๔๒๙.๑๔๙๖| ยงฺกิญฺจิ สมฺปชานาสิ (โธตกาติ ภควา) อุทฺธํ อโธ ติริยญฺจาปิ มชฺเฌ เอวํ ๔- วิทิตฺวา สงฺโคติ โลเก ภวาภวาย มากาสิ ตณฺหนฺติ ฯ โธตกมาณวกปญฺหา ปญฺจมี ฯ ------------- @เชิงอรรถ: ๑ ม. สหิสฺสามิ ฯ ยุ. คมิสฺสามิ ฯ ๒ ม. อภิชานมาโน ฯ ๓ โป. ม. ว ฯ @๔ ม. ยุ. เอตํ ฯ สุตฺตนิปาเต ปญฺจมสฺส ปารายนวคฺคสฺส ฉฏฺฐี อุปสีวปญฺหา [๔๓๐] |๔๓๐.๑๔๙๗| ๖ เอโก อหํ สกฺก มหนฺตโมฆํ (อิจฺจายสฺมา อุปสีโว) อนิสฺสิโต โน วิสหามิ ตาริตุํ อารมฺมณํ พฺรูหิ สมนฺตจกฺขุ ยํ นิสฺสิโต โอฆมิมํ ตเรยฺย ฯ |๔๓๐.๑๔๙๘| อากิญฺจญฺญํ เปกฺขมา โน สติมา (อุปสีวาติ ภควา) นตฺถีติ นิสฺสาย ตรสฺสุ โอฆํ กาเม ปหาย วิรโต กถาหิ ตณฺหกฺขยํ รตฺตมหาภิปสฺส ฯ |๔๓๐.๑๔๙๙| สพฺเพสุ กาเมสุ โย วีตราโค (อิจฺจายสฺมา อุปสีโว) อากิญฺจญฺญํ นิสฺสิโต หิตฺวมญฺญํ ๑- สญฺญาวิโมกฺเข ปรเม วิมุตฺโต ๒- ติฏฺเฐ นุ โส ตตฺถ อนานุวายี ๓- ฯ |๔๓๐.๑๕๐๐| สพฺเพสุ กาเมสุ โย วีตราโค (อุปสีวาติ ภควา) อากิญฺจญฺญํ นิสฺสิโต หิตฺวมญฺญํ ๑- สญฺญาวิโมกฺเข ปรเม วิมุตฺโต ๒- ติฏฺเฐยฺย โส ตตฺถ อนานุวายี ๓- |๔๓๐.๑๕๐๑| ติฏฺเฐ เจ โส ตตฺถ อนานุวายี ๔- @เชิงอรรถ: ๑ โป. ม. หิตฺวามญฺญํ ฯ ๒ โป. ปรเมธิมุตฺโต ฯ ๓ ม. ยุ. อนานุยายี ฯ ปูคมฺปิ วสฺสานํ สมนฺตจกฺขุ ตตฺเถว โส สีติ สิยา วิมุตฺโต ภเวถ ๑- วิญฺญาณํ ตถาวิธสฺส ฯ |๔๓๐.๑๕๐๒| อจฺจิ ยถา วาตเวเคน ขิตฺตํ ๒- (อุปสีวาติ ภควา) อตฺถํ ปเลติ น อุเปติ สงฺขํ เอวํ มุนี นามกายา วิมุตฺโต อตฺถํ ปเลติ น อุเปติ สงฺขํ ฯ |๔๓๐.๑๕๐๓| อตฺถงฺคโต โส อุท วา โส นตฺถิ ๓- อุทาหุ เว สสฺสติยา อโรโค ตมฺเม มุนี สาธุ วิยากโรหิ ตถา หิ เต วิทิโต เอส ธมฺโม ฯ |๔๓๐.๑๕๐๔| อตฺถงฺคตสฺส น ปมาณมตฺถิ (อุปสีวาติ ภควา) เยน นํ วชฺชุ ๔- ตํ ตสฺส นตฺถิ สพฺเพสุ ธมฺเมสุ สมูหเตสุ สมูหตา วาทปถาปิ สพฺเพติ ฯ อุปสีวมาณวกปญฺหา ฉฏฺฐี ฯ --------- สุตฺตนิปาเต ปญฺจมสฺส ปารายนวคฺคสฺส สตฺตมา นนฺทปญฺหา ฯ [๔๓๑] |๔๓๑.๑๕๐๕| ๗ สนฺติ โลเก มุนโย (อิจฺจายสฺมา นนฺโท) ชนา วทนฺติ ตยิทํ กถํ สุ @เชิงอรรถ: ๑ โป. ม. จเวถ ฯ ๒ โป. ม. ขิตฺตา ฯ ยุ. ขิตฺโต ฯ ๓ โป. โส น ปหนมตฺถิ ฯ @๔ โป. วชฺชา ตนฺตสฺส .. ฯ ม. วชฺชุํ ฯ ญาณูปปนฺนํ มุนิ โน ๑- วทนฺติ อุทาหุ เว ชีวิเตนูปปนฺนํ ฯ |๔๓๑.๑๕๐๖| น ทิฏฺฐิยา น สุติยา น ญาเณน (น สีลพฺพเตน) มุนีธ นนฺท กุสลา วทนฺติ วิเสนิกตฺวา อนิฆา นิราสา วทนฺติ ๒- เย เต มุนโยติ พฺรูมิ ฯ |๔๓๑.๑๕๐๗| เย เกจิเม สมณพฺราหฺมณา เส (อิจฺจายสฺมา นนฺโท) ทิฏฺเฐ ๓- สุเตนาปิ วทนฺติ สุทฺธึ สีลพฺพเตนาปิ วทนฺติ สุทฺธึ อเนกรูเปน วทนฺติ สุทฺธึ ฯ กจฺจิสฺสุ เต (ภควา) ตตฺถ ยถา จรนฺตา อตารุ ชาติญฺจ ชรญฺจ มาริส ปุจฺฉามิ ตํ ภควา พฺรูหิ เม ตํ ฯ |๔๓๑.๑๕๐๘| เย เกจิเม สมณพฺราหฺมณา เส (นนฺทาติ ภควา) ทิฏฺเฐ ๓- สุเตนาปิ วทนฺติ สุทฺธึ สีลพฺพเตนาปิ วทนฺติ สุทฺธึ อเนกรูเปน วทนฺติ สุทฺธึ กิญฺจาปิ เต ตตฺถ ยถา จรนฺติ ๔- นาตรึสุ ชาติชรนฺติ พฺรูมิ ฯ @เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. โน มุนึ วทนฺติ ฯ ๒ ม. ยุ. จรนฺติ ฯ ๓ ม. ทิฏฺฐสฺสุ เตนาปิ ฯ @๔ โป. วทนฺติ ฯ |๔๓๑.๑๕๐๙| เย เกจิเม สมณพฺราหฺมณา เส (อิจฺจายสฺมา นนฺโท) ทิฏฺเฐ สุเตนาปิ วทนฺติ สุทฺธึ สีลพฺพเตนาปิ วทนฺติ สุทฺธึ อเนกรูเปน วทนฺติ สุทฺธึ เต เจ ๑- มุนิ พฺรูสิ อโนฆติณฺเณ อถ โก จรหิ เทวมนุสฺสโลเก อตาริ ชาติญฺจ ชรญฺจ มาริส ปุจฺฉามิ ตํ ภควา พฺรูหิ เม ตํ ฯ |๔๓๑.๑๕๑๐| นาหํ สพฺเพ สมณพฺราหฺมณา เส (นนฺทาติ ภควา) ชาติชราย นิวุตาติ พฺรูมิ เยสีธ ทิฏฺฐํ ว สุตํ มุตํ วา สีลพฺพตํ วาปิ ปหาย สพฺพํ อเนกรูปมฺปิ ปหาย สพฺพํ ตณฺหํ ปริญฺญาย อนาสวา เย ๒- เต เว นรา โอฆติณฺณาติ พฺรูมิ ฯ |๔๓๑.๑๕๑๑| เอตาภินนฺทามิ วโจ มเหสิโน สุกิตฺติตํ โคตม นูปธีกํ เยสีธ ทิฏฺฐํ ว สุตํ มุตํ วา สีลพฺพตํ วาปิ ปหาย สพฺพํ @เชิงอรรถ: ๑ โป. เว ฯ ยุ. สเจ ฯ ๒ โป. ม. ยุ. เส ฯ อเนกรูปมฺปิ ปหาย สพฺพํ ตณฺหํ ปริญฺญาย อนาสวา เย อหมฺปิ เต โอฆติณฺณาติ พฺรูมีติ ฯ นนฺทมาณวกปญฺหา สตฺตมา ฯ ------------ สุตฺตนิปาเต ปญฺจมสฺส ปารายนวคฺคสฺส อฏฺฐมา เหมกปญฺหา [๔๓๒] |๔๓๒.๑๕๑๒| ๘ เยเม ปุพฺเพ วิยากํสุ (อิจฺจายสฺมา เหมโก) (หุรํ โคตมสาสนา) อิจฺจาสิ อิติ ภวิสฺสติ สพฺพนฺตํ อิติหีติหํ สพฺพนฺตํ ตกฺกวฑฺฒนํ (นาหํ ตตฺถ อภิรมึ) |๔๓๒.๑๕๑๓| ตฺวญฺจ เม ธมฺมมกฺขาหิ ตณฺหานิคฺฆาตนํ มุนิ ยํ วิทิตฺวา สโต จรํ ตเร โลเก วิสตฺติกํ ฯ |๔๓๒.๑๕๑๔| อิธ ทิฏฺฐสุตมุตํ ๑- (วิญฺญาเตสุ) ปิยรูเปสุ เหมก ฉนฺทราควิโนทนํ นิพฺพานปทมจฺจุตํ |๔๓๒.๑๕๑๕| เอตทญฺญาย เย สตา ทิฏฺฐธมฺมาภินิพฺพุตา อุปสนฺตา จ เต สตา ๒- ติณฺณา โลเก วิสตฺติกนฺติ ฯ เหมกมาณวกปญฺหา อฏฺฐมา ฯ --------- @เชิงอรรถ: ๑ โป. ทิฏฺฐํ สุตํ มุตํ ฯ ม. ยุ. ทิฏฺฐสุตมุตวิญฺญาเตสุ ฯ ๒ ม. ยุ. สทา ฯ สุตฺตนิปาเต ปญฺจมสฺส ปารายนวคฺคสฺส นวมา โตเทยฺยปญฺหา [๔๓๓] |๔๓๓.๑๕๑๖| ๙ ยสฺมึ กามา น วสนฺติ (อิจฺจายสฺมา โตเทยฺโย) ตณฺหา ยสฺส น วิชฺชติ กถงฺกถา จ โย ติณฺโณ วิโมกฺโข ตสฺส กีทิโส ฯ |๔๓๓.๑๕๑๗| ยสฺมึ กามา น วสนฺติ (โตเทยฺยาติ ภควา) ตณฺหา ยสฺส น วิชฺชติ กถงฺกถา จ โย ติณฺโณ วิโมกฺโข ตสฺส นาปโร ฯ |๔๓๓.๑๕๑๘| นิราสโส ๑- โส อุท อาสสาโน ปญฺญาณวาโส อุท ปญฺญกปฺปี มุนึ อหํ สกฺก ยถา ๒- วิชญฺญํ ตมฺเม วิยาจิกฺข สมนฺตจกฺขุ ฯ |๔๓๓.๑๕๑๙| นิราสโส ๓- โส น จ [๔]- อาสสาโน ปญฺญาณวาโส น จ ปญฺญกปฺปี เอวมฺปิ โตเทยฺย มุนึ วิชาน อกิญฺจนํ กามภเว อสตฺตนฺติ ฯ โตเทยฺยมาณวกปญฺหา นวมา ฯ --------- @เชิงอรรถ: ๑-๓ โป. ยุ. นิราสโย ฯ ๒ โป. กถํ ฯ ๔ ยุ. โส ฯ สุตฺตนิปาเต ปญฺจมสฺส ปารายนวคฺคสฺส ทสมา กปฺปปญฺหา [๔๓๔] |๔๓๔.๑๕๒๐| ๑๐ มชฺเฌ สรสฺมึ ติฏฺฐตํ (อิจฺจายสฺมา กปฺโป) โอเฆ ชาเต มหพฺภเย ชรามจฺจุปเรตานํ ทีปํ ปพฺรูหิ มาริส ตฺวญฺจ เม ทีปมกฺขาหิ ยถายิทํ นาปรํ สิยา ฯ |๔๓๔.๑๕๒๑| มชฺเฌ สรสฺมึ ติฏฺฐตํ (กปฺปาติ ภควา) โอเฆ ชาเต มหพฺภเย ชรามจฺจุปเรตานํ ทีปํ ปพฺรูมิ กปฺป เต ฯ |๔๓๔.๑๕๒๒| อกิญฺจนํ อนาทานํ เอตํ ทีปํ อนาปรํ นิพฺพานํ อิติ นํ พฺรูมิ ชรามจฺจุปริกฺขยํ ฯ |๔๓๔.๑๕๒๓| เอตทญฺญาย เย สตา ทิฏฺฐธมฺมาภินิพฺพุตา น เต มารวสานุคา น เต มารสฺส ปฏฺฐคูติ ๑- ฯ กปฺปมาณวกปญฺหา ทสมา ฯ ----------- สุตฺตนิปาเต ปญฺจมสฺส ปารายนวคฺคสฺส เอกาทสมา ชตุกณฺณีปญฺหา [๔๓๕] |๔๓๕.๑๕๒๔| ๑๑ สุตฺวานหํ วีร อกามกามึ (อิจฺจายสฺมา ชตุกณฺณี) โอฆาติคํ ปุฏฺฐุมกามมาคมํ สนฺตีปทํ พฺรูหิ สหาชเนตฺต ๒- @เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. ปทฺธคูติ ฯ ๒ ม. สหชเนตฺต ฯ ยถาตจฺฉํ ภควา พฺรูหิ เม ตํ |๔๓๕.๑๕๒๕| ภควา หิ กาเม อภิภุยฺย อิริยติ (อาทิจฺโจว ปฐวึ เตชี เตชสา) ปริตฺตปญฺญสฺส เม ภูริปญฺญ อาจิกฺข ธมฺมํ ยมหํ วิชญฺญํ ชาติชราย อิธ วิปฺปหานํ ฯ |๔๓๕.๑๕๒๖| กาเมสุ วินย เคธํ (ชตุกณฺณีติ ภควา) เนกฺขมฺมํ ทฏฺฐุ เขมโต อุคฺคหิตํ นิรตฺตํ วา มา เต วิชฺชิตฺถ กิญฺจนํ |๔๓๕.๑๕๒๗| ยํ ปุพฺเพ ตํ วิโสเสหิ ปจฺฉา เต มาหุ กิญฺจนํ มชฺเฌ เจ โน คเหสฺสสิ อุปสนฺโต จริสฺสสิ |๔๓๕.๑๕๒๘| สพฺพโส นามรูปสฺมึ วีตเคธสฺส พฺราหฺมณ อาสวาสฺส น วิชฺชนฺติ เยหิ มจฺจุวสํ วเชติ ฯ ชตุกณฺณีมาณวกปญฺหา เอกาทสมา ฯ ------------- สุตฺตนิปาเต ปญฺจมสฺส ปารายนวคฺคสฺส ทฺวาทสมา ภทฺราวุธปญฺหา [๔๓๖] |๔๓๖.๑๕๒๙| ๑๒ โอกญฺชหํ ตณฺหจฺฉิทํ อเนชํ (อิจฺจายสฺมา ภทฺราวุโธ) นนฺทิญฺชหํ โอฆติณฺณํ วิมุตฺตํ กปฺปญฺชหํ อภิยาเจ สุเมธํ สุตฺวาน นาคสฺส อปนมิสฺสนฺติ ๑- อิโต |๔๓๖.๑๕๓๐| นานาชนา ชนปเทหิ สงฺคตา ตว วีร วากฺยํ อภิกงฺขมานา เตสํ ตุวํ สาธุ วิยากโรหิ ตถา หิ เต วิทิโต เอส ธมฺโม ฯ |๔๓๖.๑๕๓๑| อาทานตณฺหํ วินเยถ สพฺพํ (ภทฺราวุธาติ ภควา) อุทฺธํ อโธ ติริยญฺจาปิ มชฺเฌ ยํ ยญฺหิ โลกสฺมึ อุปาทิยนฺติ เตเนว มาโร อเนฺวติ ชนฺตุํ |๔๓๖.๑๕๓๒| ตสฺมา ปชานํ น อุปาทิเยถ ภิกฺขุ สโต กิญฺจนํ สพฺพโลเก อาทานสตฺเต อิติ เปกฺขมาโน ปชํ อิมํ มจฺจุเธยฺยํ วิสตฺตนฺติ ฯ ภทฺราวุธมาณวกปญฺหา ทฺวาทสมา ฯ ------------ สุตฺตนิปาเต ปญฺจมสฺส ปารายนวคฺคสฺส เตรสมา อุทยปญฺหา [๔๓๗] |๔๓๗.๑๕๓๓| ๑๓ ฌายึ วิรชมาสินํ (อิจฺจายสฺมา อุทโย) กตกิจฺจํ อนาสวํ ปารคุํ สพฺพธมฺมานํ อตฺถี ปเญฺหน อาคมํ อญฺญํ วิโมกฺขํ ปพฺรูหิ อวิชฺชาย ปเภทนํ ฯ @เชิงอรรถ: ๑ โป. อปกมิสฺสนฺติ ฯ |๔๓๗.๑๕๓๔| ปหานํ กามฉนฺทานํ (อุทยาติ ภควา) โทมนสฺสาน จูภยํ ถีนสฺส จ ปนุทนํ ๑- กุกฺกุจฺจานํ นิวารณํ |๔๓๗.๑๕๓๕| อุเปกฺขาสติสํสุทฺธํ ธมฺมตกฺกปุเรชวํ อญฺญํ วิโมกฺขํ ๒- ปพฺรูมิ อวิชฺชาย ปเภทนํ ฯ |๔๓๗.๑๕๓๖| กึสุ สญฺโญชโน โลโก กึสุ ตสฺส วิจารณา กิสฺสสฺส วิปฺปหาเนน นิพฺพานํ อิติ วุจฺจติ ฯ |๔๓๗.๑๕๓๗| นนฺทิสญฺโญชโน โลโก วิตกฺกสฺส วิจารณา ตณฺหาย วิปฺปหาเนน นิพฺพานํ อิติ วุจฺจติ ฯ |๔๓๗.๑๕๓๘| กถํสตสฺส จรโต วิญฺญาณํ อุปรุชฺฌติ ภวนฺตํ ปุฏฺฐุมาคมฺม ตํ สุโฌม วโจ ตว ฯ |๔๓๗.๑๕๓๙| อชฺฌตฺตญฺจ พหิทฺธา จ เวทนํ นาภินนฺทโต เอวํสตสฺส จรโต วิญฺญาณํ อุปรุชฺฌตีติ ฯ อุทยมาณวกปญฺหา เตรสมา ฯ ----------- สุตฺตนิปาเต ปญฺจมสฺส ปารายนวคฺคสฺส จุทฺทสมา โปสาลปญฺหา [๔๓๘] |๔๓๘.๑๕๔๐| ๑๔ โย อตีตํ อาทิสติ (อิจฺจายสฺมา โปสาโล) อเนโช ฉินฺนสํสโย ปารคู ๓- สพฺพธมฺมานํ อตฺถี ปเญฺหน อาคมํ @เชิงอรรถ: ๑ โป. ม. ปนูทนํ ฯ ๒ โป. ม. ยุ. อญฺญาวิโมกฺขํ ฯ ๓ ม. ปารคุํ ฯ |๔๓๘.๑๕๔๑| วิภูตรูปสญฺญิสฺส สพฺพกายปฺปหายิโน อชฺฌตฺตญฺจ พหิทฺธา จ นตฺถิ กิญฺจีติ ปสฺสโต ญาณํ สกฺกานุปุจฺฉามิ กถํ เนยฺโย ตถาวิโธ ฯ |๔๓๘.๑๕๔๒| วิญฺญาณฏฺฐิติโย สพฺพา (โปสาลาติ ภควา) อภิชานํ ตถาคโต ติฏฺฐนฺตเมนํ ชานาติ วิมุตฺตํ ตปฺปรายนํ |๔๓๘.๑๕๔๓| อากิญฺจญฺญาสมฺภวํ ๑- นนฺทิสญฺโญชนํ อิติ เอวเมวํ ๒- อภิญฺญาย ตโต ตตฺถ วิปสฺสติ เอวํ ๓- ญาณํ กถํ ๔- ตสฺส พฺราหฺมณสฺส วุสีมโตติ ฯ โปสาลมาณวกปญฺหา จุทฺทสมา ฯ ------------- สุตฺตนิปาเต ปญฺจมสฺส ปารายนวคฺคสฺส ปณฺณรสมา โมฆราชปญฺหา [๔๓๙] |๔๓๙.๑๕๔๔| ๑๕ ทฺวาหํ สกฺก ๕- อปุจฺฉิสฺสํ (อิจฺจายสฺมา โมฆาราชา) น เม พฺยากาสิ จกฺขุมา ๖- ยาวตติยญฺจ เทวิสิ พฺยากโรตีติ เม สุตํ |๔๓๙.๑๕๔๕| อยํ โลโก ปโร โลโก พฺรหฺมโลโก สเทวโก ทิฏฺฐินฺเต นาภิชานามิ โคตมสฺส ยสสฺสิโน @เชิงอรรถ: ๑ ม. อากิญฺญสมฺภวํ ญตฺวา ฯ ยุ. --- ญตฺวา ฯ ๒ โป. ม. เอวเมตํ ฯ @๓ ม. เอตํ ฯ ๔ โป. ตถา ฯ ๕ ม. ยุ. สกฺกํ ฯ ๖ โป. จกฺขุม ฯ |๔๓๙.๑๕๔๖| เอวํ อภิกฺกนฺตทสฺสาวึ อตฺถี ปเญฺหน อาคมํ กถํ โลกํ อเวกฺขนฺตํ มจฺจุราชา น ปสฺสติ ฯ |๔๓๙.๑๕๔๗| สุญฺญโต โลกํ อเวกฺขสฺสุ โมฆราช สทา สโต อตฺตานุทิฏฺฐึ อูหจฺจ เอวํ มจฺจุตโร สิยา เอวํ โลกํ อเวกฺขนฺตํ มจฺจุราชา น ปสฺสตีติ ฯ โมฆราชมาณวกปญฺหา ปณฺณรสมา ฯ ------------- สุตฺตนิปาเต ปญฺจมสฺส ปารายนวคฺคสฺส โสฬสมา ปิงฺคิยปญฺหา [๔๔๐] |๔๔๐.๑๕๔๘| ๑๖ ชิณฺโณหมสฺมี อพโล วิวณฺโณ ๑- (อิจฺจายสฺมา ปิงฺคิโย) เนตฺตา น สุทฺธา สวนํ น ผาสุ มาหมฺปนสฺสํ ๒- โมมุโห อนฺตราย ๓- อาจิกฺข ธมฺมํ ยมหํ วิชญฺญํ ชาติชราย อิธ วิปฺปหานํ ฯ |๔๔๐.๑๕๔๙| ทิสฺวาน รูเปสุ วิหญฺญมาเน (ปิงฺคิยาติ ภควา) รุปฺปนฺติ รูเปสุ ชนา ปมตฺตา ตสฺมา ตุวํ ปิงฺคิย อปฺปมตฺโต ชหสฺสุ รูปํ อปุนพฺภวาย ฯ |๔๔๐.๑๕๕๐| ทิสา จตสฺโส วิทิสา จตสฺโส @เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. วีตวณฺโณ ฯ ๒ โป. มาหนฺนสฺส ฯ ม. ยุ. มาหํนสฺสํ ฯ @๓ โป. ม. อนฺตราว ฯ อุทฺธํ อโธ ทส ทิสา อิมาโย น ตุยฺหํ อทิฏฺฐํ อสุตามุตํ วา ๑- อโถ อวิญฺญาตํ กิญฺจิมตฺถิ ๒- โลเก อาจิกฺข ธมฺมํ ยมหํ วิชญฺญํ ชาติชราย อิธ วิปฺปหานํ ฯ |๔๔๐.๑๕๕๑| ตญฺหาธิปนฺเน มนุเช เปกฺขมาโน (ปิงฺคิยาติ ภควา) สนฺตาปชาเต ชรสาปเรเต ตสฺมา ตุวํ ปิงฺคิย อปฺปมตฺโต ชหสฺสุ ตณฺหํ อปุนพฺภวายาติ ฯ ปิงฺคิยมาณวกปญฺหา โสฬสมา ฯ ------------ [๔๔๑] อิทมโวจ ภควา มคเธสุ วิหรนฺโต ปาสาณเจติเย ๓- ปริจาริกโสฬสนฺนํ พฺราหฺมณานํ อชฺฌิฏฺโฐ ปญฺหํ ๔- พฺยากาสิ ฯ เอกเมกสฺส เจปิ ปญฺหสฺส อตฺถมญฺญาย ธมฺมมญฺญาย ธมฺมานุธมฺมํ ปฏิปชฺเชยฺย คจฺเฉยฺเยว ชรามรณสฺส ปารํ คมนียา อิเม ธมฺมาติ ตสฺมา อิมสฺส ธมฺมปริยายสฺส ปารายนนฺเตฺวว อธิวจนํ ฯ [๔๔๒] |๔๔๒.๑๕๕๒| อชิโต ติสฺสเมตฺเตยฺโย ปุณฺณโก อถ เมตฺตคู โธตโก อุปสีโว จ นนฺโท จ อถ เหมโก |๔๔๒.๑๕๕๓| โตเทยฺยกปฺปา ทุภโย ชตุกณฺณี จ ปณฺฑิโต ภทฺราวุโธ อุทโย จ โปสาโล จาปิ พฺราหฺมโณ @เชิงอรรถ: ๑ โป. ม. อสุตํ มุตํ ฯ ยุ. อสุตํ มุตํ วา ฯ ๒ โป. กิญฺจินมตฺถิ ฯ ม. ยุ. @กิญฺจนมตฺถิ ฯ ๓ ม. ยุ. ปาสาณเก เจติเย ฯ ๔ ม. ปุฏฺโฐ ปุฏฺโฐ ฯ @ยุ. ปุฏฺโฐ ปุฏฺโฐ ปณฺเห ฯ โมฆราชา จ เมธาวี ปิงฺคิโย จ มหา อิสิ |๔๔๒.๑๕๕๔| เอเต พุทฺธมุปาคญฺฉุํ ๑- สมฺปนฺนจรณํ อิสึ ปุจฺฉนฺตา นิปุเณ ปเญฺห พุทฺธเสฏฺฐํ อุปาคมุํ ฯ |๔๔๒.๑๕๕๕| เตสํ พุทฺโธ พฺยากาสิ ปเญฺห ปุฏฺเฐ ๒- ยถาตถํ ปญฺหานํ เวยฺยากรเณน โตเสสิ พฺราหฺมเณ มุนิ ฯ |๔๔๒.๑๕๕๖| เต โตสิตา จกฺขุมตา พุทฺเธนาทิจฺจพนฺธุนา พฺรหฺมจริยมจรึสุ วรปญฺญสฺส สนฺติเก ฯ |๔๔๒.๑๕๕๗| เอกเมกสฺส ปญฺหสฺส ยถา พุทฺเธน เทสิตํ ตถา โย ปฏิปชฺเชยฺย คจฺเฉ ปารํ อปารโต ๓- |๔๔๒.๑๕๕๘| อปารา ปารํ คจฺเฉยฺย ภาเวนฺโต มคฺคมุตฺตมํ ฯ มคฺโค โส ปรคมนาย ตสฺมา ปรายนํ อิติ ฯ --------------- [๔๔๓] |๔๔๓.๑๕๕๙| ปารายนมนุคายิสฺสํ (อิจฺจายสฺมา ปิงฺคิโย) (ยถา อทฺทกฺขิ ตถา อกฺขาติ) ๔- วิมโล ภูริเมธโส นิกฺกาโม ๕- นิพฺพุโต นาโค ๖- กิสฺส เหตุ มุสา ภเณ ฯ |๔๔๓.๑๕๖๐| ปหีนมลโมหสฺส มานมกฺขปฺปหายิโน หนฺทาหํ กิตฺตยิสฺสามิ คิรํ วณฺณูปสญฺหิตํ ฯ |๔๔๓.๑๕๖๑| ตโมนุโท พุทฺโธ สมนฺตจกฺขุ โลกนฺตคู สพฺพภวาติวตฺโต อนาสโว สพฺพทุกฺขปฺปหาโน ๗- @เชิงอรรถ: ๑ โป. พุทฺธปาคจฺฉุํ ฯ ม. พุทฺธํ อุปาคจฺฉุํ ฯ ยุ. ... อุปาคญฺฉุํ ฯ ๒ ม. ยุ. @ปุฏฺโฐ ฯ ๓ โป. อปารโก ฯ ๔ ม. ยถาทฺทกฺขิ ตถากฺขาสิ ฯ ๕ โป. นิกฺกโม ฯ @๖ ม. นิพฺพโน นาโค ฯ ยุ. นิพฺพาโน นาโถ ฯ ๗ ม. ยุ. --- ปหีโน ฯ สจฺจวฺหโย พฺรหฺมุปาสิโต ๑- เม ฯ |๔๔๓.๑๕๖๒| ทิโช ยถา กุพฺพนกํ ปหาย พหุปฺผลํ กานนํ อาวเสยฺย เอวมฺปหํ อปฺปทสฺเส ปหาย มโหทธึ หํสริวชฺฌปตฺโต ๒- ฯ |๔๔๓.๑๕๖๓| เย เม ปุพฺเพ วิยากํสุ (หุรํ โคตมสาสนา) อิจฺจาสิ อิติ ภวิสฺสติ สพฺพนฺตํ อิติหีติหํ สพฺพนฺตํ ตกฺกวฑฺฒนํ (นาหํ ตตฺถ อภิรมึ) ๓- ฯ |๔๔๓.๑๕๖๔| เอโก ตมนุทาสีโน ชุติมา โส ปภงฺกโร โคตโม ภูริปญฺญาโณ โคตโม ภูริเมธโส |๔๔๓.๑๕๖๕| โย เม ธมฺมมเทเสสิ สนฺทิฏฺฐิกมกาลิกํ ตณฺหกฺขยมนีติกํ ยสฺส นตฺถิ อุปมา กฺวจิ ฯ |๔๔๓.๑๕๖๖| กินฺนุ ตมฺหา วิปฺปวสสิ มุหุตฺตมปิ ปิงฺคิย โคตมา ภูริปญฺญาณา โคตมา ภูริเมธสา |๔๔๓.๑๕๖๗| โย เต ธมฺมมเทเสสิ สนฺทิฏฺฐิกมกาลิกํ ตณฺหกฺขยมนีติกํ ยสฺส นตฺถิ อุปมา กฺวจิ ฯ |๔๔๓.๑๕๖๘| นาหํ ตมฺหา วิปฺปวสามิ มุหุตฺตมปิ พฺราหฺมณ โคตมา ภูริปญฺญาณา โคตมา ภูริเมธสา |๔๔๓.๑๕๖๙| โย เม ธมฺมมเทเสสิ สนฺทิฏฺฐิกมกาลิกํ @เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. พฺรหฺเม อุปาสิโต ฯ ๒ โป. หํโสริวชฺฌุปฺปตฺโต ฯ ม. หํโสริว อชฺฌปตฺโต ฯ @ยุ. หํสโว อชฺฌปตฺโต ฯ ๓ ม. ยุ. นา ... มินฺติ นตฺถิ ฯ ตณฺหกฺขยมนีติกํ ยสฺส นตฺถิ อุปมา กฺวจิ ฯ |๔๔๓.๑๕๗๐| ปสฺสามิ นํ มนสา จกฺขุนาว รตฺตินฺทิวํ พฺราหฺมณ อปฺปมตฺโต นมสฺสมาโน วิวสามิ ๑- รตฺตึ เตเนว มญฺญามิ อวิปฺปวาสํ ฯ |๔๔๓.๑๕๗๑| สทฺธา จ ปีติ จ มโน สติ จ นาเมนฺติ ๒- เม โคตมสาสนมฺหา ยํ ยํ ๓- ทิสํ วชติ ภูริปญฺโญ ส เตน เตเนว นโตหมสฺมิ ฯ |๔๔๓.๑๕๗๒| ชิณฺณสฺส เม ทุพฺพลถามกสฺส เตเนว กาโย น ปเลติ ตตฺถ สงฺกปฺปยนฺตาย วชามิ นิจฺจํ มโน หิ เม พฺราหฺมณ เตน ยุตฺโต ฯ |๔๔๓.๑๕๗๓| ปงฺเก (สยาโน) ปริผนฺทมาโน ทีปา ทีปํ อุปลฺลวึ ๔- อถทฺทสาสึ สมฺพุทฺธํ โอฆติณฺณมนาสวํ |๔๔๓.๑๕๗๔| ยถา อหุ วกฺกลิ มุตฺตสทฺโธ ภทฺราวุโธ อาฬวิโคตโม จ เอวเมว ตฺวมฺปิ ปมุญฺจสฺสุ สทฺธํ คมิสฺสสิ ตฺวํ ปิงฺคิย มจฺจุเธยฺยสฺส ปารํ ฯ |๔๔๓.๑๕๗๕| เอส ภิยฺโย ปสีทามิ สุตฺวาน มุนิโน วโจ @เชิงอรรถ: ๑ โป. ม. ยุ. วิวเสมิ ฯ ๒ โป. นาเมติ ฯ ม. ยุ. นาเปนฺติเม ฯ ๓ โป. ยญฺจ ฯ @๔ ม. ยุ. อุปปฺลวึ ฯ วิวฏจฺฉโท สมฺพุทฺโธ อขิโล ปฏิภาณวา |๔๔๓.๑๕๗๖| อธิเทเว อภิญฺญาย สพฺพํ เวทิ ปโรวรํ ๑- ปญฺหานนฺตกโร สตฺถา กงฺขีนํ ปฏิชานตํ |๔๔๓.๑๕๗๗| อสํหิรํ อสงฺกุปฺปํ ยสฺส นตฺถิ อุปมา กฺวจิ ฯ อทฺธา คมิสฺสามิ น เมตฺถ กงฺขา เอวํ มํ ธาเรหิ อธิมุตฺตจิตฺตนฺติ ฯ ปารายนวคฺโค ปญฺจโม ฯ -------- สุตฺตนิปาเต สุตฺตุทฺทานํ [๔๔๔] |๔๔๔.๑๕๗๘| อุรโค ธนิโยปิ จ ขคฺควิสาโณ กสิ จุนฺโท ภโว ปุนเทว วสโล จ กรณียญฺจ เหมวโต อถ ยกฺโข วิชยํ สุตฺตวรํ มุนิ ๒- ฯ |๔๔๔.๑๕๗๙| เสฏฺโฐ ปฐมกฏฺฐปวโร วคฺโค ทฺวาทสสุตฺตธโร สุวิภตฺโต เทสิโต จกฺขุมตา วิมเลน สุยฺยติ วคฺควโร อุรโคติ ฯ |๔๔๔.๑๕๘๐| รตนามคนฺโธ หิริมงฺคลนาโม สูจิโลมกปิโล จ พฺราหฺมณธมฺโม นาวา กึสีลอุฏฺฐาโน จ @เชิงอรรถ: ๑ ม. วโรวรํ ฯ ๒ ม. วิชยสุตฺตํ มุนิสุตฺตวรนฺติ ฯ ราหุโล จ ปุนปิ วงฺคีโส |๔๔๔.๑๕๘๑| สมฺมาปริพฺพาชนิโย ๑- จ ตตฺถ ธมฺมิกสุตฺตวโร สุวิภตฺโต จุทฺทสสุตฺตธโร ทุติยมฺหิ จูฬกวคฺควโรติ ตมาหุ ฯ |๔๔๔.๑๕๘๒| ปพฺพชฺชํ ปธานสุภาสิตนาโม ปุรฬาโส ปุนเรว ๒- มาโฆ จ สภิยเกณิยเมว สลฺลนาโม วาเสฏฺฐวโร โกกาลิโกปิ ๓- จ |๔๔๔.๑๕๘๓| นาฬกสุตฺตวโร สุวิภตฺโต ตํ อนุปสฺสี ตถา ปุนเทว ทฺวาทสสุตฺตธโร ตติยมฺหิ สุยฺยติ วคฺควโร มหานาโม ฯ |๔๔๔.๑๕๘๔| กามคุหฏฺฐกทุฏฺฐฏฺฐกนาโม สุทฺธฏฺฐวโร ปรมฏฺฐกนาโม ชราเมตฺติยสุตฺตวโร สุวิภตฺโต ปสูรมาคนฺทิโย จ ปูรเภโท ๔- |๔๔๔.๑๕๘๕| กลหวิวาโท อุโภ วิยุหา จ ตุวฏกอตฺตทณฺฑสารีปุตฺตา จ โสฬสสุตฺตธโร จตุตฺถมฺหิ @เชิงอรรถ: ๑ ม. สมฺมาปริพฺพาชนีโยปิเจตฺถ ฯ ๒ ม. ปุนเทว ฯ ๓ ม. กาลิโกปิจ ฯ @๔ ม. ปสูรมาคณฺฑิยา ปุราเภโท ฯ อฏฺฐกวคฺควโรติ ตมาหุ ฯ |๔๔๔.๑๕๘๖| มคเธ ชนปเท รมณีเย เทสวเร กตปุญฺญนิเวเส ปาสาณกเจติยวเร สุวิภตฺเต วสี ภควา คณเสฏฺโฐ |๔๔๔.๑๕๘๗| อุภยํ วา ปุณฺณสมาคตํ ยมฺหิ ทฺวาทสโยชนิยา ปริสาย โสฬสพฺราหฺมณานํ กิร ปุฏฺโฐ ปุจฺฉาย โสฬสปญฺหกมฺมิยา นิปฺปกาสยิ ธมฺมมทาสิ |๔๔๔.๑๕๘๘| อตฺถปกาสกพฺยญฺชนปุณฺณํ ธมฺมมเทเสสิ ปรเขมชนิยํ โลกหิตาย ชิโน ทิปทคฺโค ฯ สุตฺตวรํ พหุธมฺมวิจิตฺรํ สพฺพกิเลสโมจนเหตุํ ๑- เทสยิ สุตฺตวรํ ทิปทคฺโค ฯ |๔๔๔.๑๕๘๙| พฺยญฺชนมตฺถปทสมยุตฺตํ อกฺขรสญฺญิตโอปมคฺคาฬฺหํ โลกวิจารณญาณปภคฺคํ เทสยิ สุตฺตวรํ ทิปทคฺโค ฯ @เชิงอรรถ: ๑ ม. ... ปโมจนเหตุํ ฯ |๔๔๔.๑๕๙๐| ราคมเล อมลํ วิมลคฺคํ โทสมเล อมลํ วิมลคฺคํ โมหมเล อมลํ วิมลคฺคํ โลกวิจารณญาณปภคฺคํ เทสยิ สุตฺตวรํ ทิปทคฺโค ฯ |๔๔๔.๑๕๙๑| เกฺลสมเล อมลํ วิมลคฺคํ ทุจฺจริตมเล อมลํ วิมลคฺคํ โลกวิจารณญาณปภคฺคํ เทสยิ สุตฺตวรํ ทิปทคฺโค ฯ |๔๔๔.๑๕๙๒| อาสวพนฺธนโยคกิเลสํ นิวรณานิ จ ตีณิ จ มลานิ ตสฺส กิเลสปโมจนเหตุํ เทสยิ สุตฺตวรํ ทิปทคฺโค ฯ |๔๔๔.๑๕๙๓| นิมฺมลสพฺพกิเลสปนูทนํ ราควิราคมเนชมโสกํ สนฺตปณีตสุทุทฺทสธมฺมํ เทสยิ สุตฺตวรํ ทิปทคฺโค ฯ |๔๔๔.๑๕๙๔| ราคญฺจ โทสญฺจ ภญฺชิตสนฺตํ ๑- โยนิ จ ทุคฺคติปญฺจวิญฺญาณํ ตณฺหาตลรตจฺเฉทนตาณปโมกฺขํ ๒- @เชิงอรรถ: ๑ ม. ... โทสกมภญฺชิตสนฺตํ ฯ ๒ ม. ตณฺหารตจฺฉทนตาณลตา ... ฯ เทสยิ สุตฺตวรํ ทิปทคฺโค ฯ |๔๔๔.๑๕๙๕| คมฺภีรทุทฺทสสณฺหนิปุณํ ปณฺฑิตเวทนิยนิปุณตฺถํ ๑- โลกวิจารณญาณปภคฺคํ เทสยิ สุตฺตวรํ ทิปทคฺโค ฯ |๔๔๔.๑๕๙๖| นวงฺคกุสุมธุวลเวภรณํ ๒- อินฺทฺริยชฺฌานวิโมกฺขวิภตฺตํ อฏฺฐงฺคิกมคฺควรํ วรยานํ เทสยิ สุตฺตวรํ ทิปทคฺโค ฯ |๔๔๔.๑๕๙๗| โสมุปมํ วิมลํ ปริสุทฺธํ อณฺณวมุปมา รตนสุจิตฺตํ ปุปฺผสมํ รวิมูปมเตชํ เทสยิ สุตฺตวรํ ทิปทคฺโค ฯ |๔๔๔.๑๕๙๘| เขมสิวํ สุขสีตลสนฺตํ มจฺจุตฺตาณปรมตฺถํ ตสฺส สุนิพฺพุตทสฺสนเหตุํ เทสยิ สุตฺตวรํ ทิปทคฺโค ฯ สุตฺตนิปาโต นิฏฺฐิโต ฯ ------------ @เชิงอรรถ: ๑ ม. -- เวทนิยํ --- ฯ ๒ ม. ---- มาลคีเวยฺยํ ฯ
เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๒๕ หน้าที่ ๕๓๖-๕๕๘. https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=25&item=429&items=16 อ่านโดยใช้เครื่องหมาย [เลขข้อ] เป็นเกณฑ์แบ่งข้อ :- https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=25&item=429&items=16&mode=bracket อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรโรมัน :- https://84000.org/tipitaka/read/roman_item.php?book=25&item=429&items=16 อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :- https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=25&item=429&items=16 ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :- https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=429 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๕ https://84000.org/tipitaka/read/?index_25 https://84000.org/tipitaka/english/?index_25
|
บันทึก ๒ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๕๙. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]