บาลี ข้อ 440-444 พระไตรปิฎกเล่มที่ 25

              สุตฺตนิปาเต ปญฺจมสฺส ปารายนวคฺคสฺส
                              โสฬสมา ปิงฺคิยปญฺหา
     [๔๔๐]   |๔๔๐.๑๕๔๘| ๑๖ ชิณฺโณหมสฺมี อพโล วิวณฺโณ ^๑- (อิจฺจายสฺมา ปิงฺคิโย)
                          เนตฺตา น สุทฺธา สวนํ น ผาสุ
                          มาหมฺปนสฺสํ ^๒- โมมุโห อนฺตราย ^๓-
                          อาจิกฺข ธมฺมํ ยมหํ วิชญฺญํ
                          ชาติชราย อิธ วิปฺปหานํ ฯ
     |๔๔๐.๑๕๔๙| ทิสฺวาน รูเปสุ วิหญฺญมาเน (ปิงฺคิยาติ ภควา)
                          รุปฺปนฺติ รูเปสุ ชนา ปมตฺตา
                          ตสฺมา ตุวํ ปิงฺคิย อปฺปมตฺโต
                          ชหสฺสุ รูปํ อปุนพฺภวาย ฯ
     |๔๔๐.๑๕๕๐| ทิสา จตสฺโส วิทิสา จตสฺโส
@เชิงอรรถ: ^๑ ม. ยุ. วีตวณฺโณ ฯ ^๒ โป. มาหนฺนสฺส ฯ ม. ยุ. มาหํนสฺสํ ฯ
@^๓ โป. ม. อนฺตราว ฯ
                          อุทฺธํ อโธ ทส ทิสา อิมาโย
                          น ตุยฺหํ อทิฏฺฐํ อสุตามุตํ วา ^๑-
                          อโถ อวิญฺญาตํ กิญฺจิมตฺถิ ^๒- โลเก
                           อาจิกฺข ธมฺมํ ยมหํ วิชญฺญํ
                          ชาติชราย อิธ วิปฺปหานํ ฯ
     |๔๔๐.๑๕๕๑| ตญฺหาธิปนฺเน มนุเช เปกฺขมาโน (ปิงฺคิยาติ ภควา)
                          สนฺตาปชาเต ชรสาปเรเต
                          ตสฺมา ตุวํ ปิงฺคิย อปฺปมตฺโต
                          ชหสฺสุ ตณฺหํ อปุนพฺภวายาติ ฯ
                                      ปิงฺคิยมาณวกปญฺหา โสฬสมา ฯ
                                          ------------
     [๔๔๑]   อิทมโวจ  ภควา  มคเธสุ  วิหรนฺโต  ปาสาณเจติเย  ^๓-
ปริจาริกโสฬสนฺนํ   พฺราหฺมณานํ   อชฺฌิฏฺโฐ   ปญฺหํ   ^๔-   พฺยากาสิ  ฯ
เอกเมกสฺส   เจปิ   ปญฺหสฺส   อตฺถมญฺญาย   ธมฺมมญฺญาย   ธมฺมานุธมฺมํ
ปฏิปชฺเชยฺย    คจฺเฉยฺเยว    ชรามรณสฺส    ปารํ    คมนียา    อิเม
ธมฺมาติ ตสฺมา อิมสฺส ธมฺมปริยายสฺส ปารายนนฺเตฺวว อธิวจนํ ฯ
     [๔๔๒]   |๔๔๒.๑๕๕๒| อชิโต ติสฺสเมตฺเตยฺโย  ปุณฺณโก อถ เมตฺตคู
                          โธตโก อุปสีโว จ           นนฺโท จ อถ เหมโก
     |๔๔๒.๑๕๕๓| โตเทยฺยกปฺปา ทุภโย      ชตุกณฺณี จ ปณฺฑิโต
                           ภทฺราวุโธ อุทโย จ         โปสาโล จาปิ พฺราหฺมโณ
@เชิงอรรถ: ^๑ โป. ม. อสุตํ มุตํ ฯ ยุ. อสุตํ มุตํ วา ฯ  ^๒ โป. กิญฺจินมตฺถิ ฯ ม. ยุ.
@กิญฺจนมตฺถิ ฯ ^๓ ม. ยุ. ปาสาณเก เจติเย ฯ ^๔ ม. ปุฏฺโฐ ปุฏฺโฐ ฯ
@ยุ. ปุฏฺโฐ ปุฏฺโฐ ปณฺเห ฯ
                          โมฆราชา จ เมธาวี        ปิงฺคิโย จ มหา อิสิ
     |๔๔๒.๑๕๕๔| เอเต พุทฺธมุปาคญฺฉุํ ^๑-  สมฺปนฺนจรณํ อิสึ
                          ปุจฺฉนฺตา นิปุเณ ปเญฺห  พุทฺธเสฏฺฐํ อุปาคมุํ ฯ
     |๔๔๒.๑๕๕๕| เตสํ พุทฺโธ พฺยากาสิ       ปเญฺห ปุฏฺเฐ ^๒- ยถาตถํ
                          ปญฺหานํ เวยฺยากรเณน  โตเสสิ พฺราหฺมเณ มุนิ ฯ
     |๔๔๒.๑๕๕๖| เต โตสิตา จกฺขุมตา        พุทฺเธนาทิจฺจพนฺธุนา
                          พฺรหฺมจริยมจรึสุ           วรปญฺญสฺส สนฺติเก ฯ
     |๔๔๒.๑๕๕๗| เอกเมกสฺส ปญฺหสฺส       ยถา พุทฺเธน เทสิตํ
                          ตถา โย ปฏิปชฺเชยฺย      คจฺเฉ ปารํ อปารโต ^๓-
     |๔๔๒.๑๕๕๘| อปารา ปารํ คจฺเฉยฺย      ภาเวนฺโต มคฺคมุตฺตมํ ฯ
                          มคฺโค โส ปรคมนาย      ตสฺมา ปรายนํ อิติ ฯ
                                                ---------------
     [๔๔๓]   |๔๔๓.๑๕๕๙| ปารายนมนุคายิสฺสํ    (อิจฺจายสฺมา ปิงฺคิโย)
                          (ยถา อทฺทกฺขิ ตถา อกฺขาติ) ^๔- วิมโล ภูริเมธโส
                          นิกฺกาโม ^๕- นิพฺพุโต นาโค ^๖-  กิสฺส เหตุ มุสา ภเณ ฯ
     |๔๔๓.๑๕๖๐| ปหีนมลโมหสฺส             มานมกฺขปฺปหายิโน
                          หนฺทาหํ กิตฺตยิสฺสามิ    คิรํ วณฺณูปสญฺหิตํ ฯ
     |๔๔๓.๑๕๖๑| ตโมนุโท พุทฺโธ สมนฺตจกฺขุ
                          โลกนฺตคู สพฺพภวาติวตฺโต
                          อนาสโว สพฺพทุกฺขปฺปหาโน ^๗-
@เชิงอรรถ: ^๑ โป. พุทฺธปาคจฺฉุํ ฯ ม. พุทฺธํ อุปาคจฺฉุํ ฯ ยุ. ... อุปาคญฺฉุํ ฯ ^๒ ม. ยุ.
@ปุฏฺโฐ ฯ ^๓ โป. อปารโก ฯ ^๔ ม. ยถาทฺทกฺขิ ตถากฺขาสิ ฯ ^๕ โป. นิกฺกโม ฯ
@^๖ ม. นิพฺพโน นาโค ฯ ยุ. นิพฺพาโน นาโถ ฯ ^๗ ม. ยุ. --- ปหีโน ฯ
                          สจฺจวฺหโย พฺรหฺมุปาสิโต ^๑- เม ฯ
     |๔๔๓.๑๕๖๒| ทิโช ยถา กุพฺพนกํ ปหาย
                          พหุปฺผลํ กานนํ อาวเสยฺย
                          เอวมฺปหํ อปฺปทสฺเส ปหาย
                          มโหทธึ หํสริวชฺฌปตฺโต ^๒- ฯ
     |๔๔๓.๑๕๖๓| เย เม ปุพฺเพ วิยากํสุ     (หุรํ โคตมสาสนา)
                           อิจฺจาสิ อิติ ภวิสฺสติ       สพฺพนฺตํ อิติหีติหํ
                                 สพฺพนฺตํ ตกฺกวฑฺฒนํ
           (นาหํ ตตฺถ อภิรมึ) ^๓- ฯ
     |๔๔๓.๑๕๖๔| เอโก ตมนุทาสีโน           ชุติมา โส ปภงฺกโร
                          โคตโม ภูริปญฺญาโณ    โคตโม ภูริเมธโส
     |๔๔๓.๑๕๖๕| โย เม ธมฺมมเทเสสิ        สนฺทิฏฺฐิกมกาลิกํ
                          ตณฺหกฺขยมนีติกํ           ยสฺส นตฺถิ อุปมา กฺวจิ ฯ
     |๔๔๓.๑๕๖๖| กินฺนุ ตมฺหา วิปฺปวสสิ     มุหุตฺตมปิ ปิงฺคิย
                          โคตมา ภูริปญฺญาณา    โคตมา ภูริเมธสา
     |๔๔๓.๑๕๖๗| โย เต ธมฺมมเทเสสิ         สนฺทิฏฺฐิกมกาลิกํ
                          ตณฺหกฺขยมนีติกํ           ยสฺส นตฺถิ อุปมา กฺวจิ ฯ
     |๔๔๓.๑๕๖๘| นาหํ ตมฺหา วิปฺปวสามิ    มุหุตฺตมปิ พฺราหฺมณ
                          โคตมา ภูริปญฺญาณา    โคตมา ภูริเมธสา
     |๔๔๓.๑๕๖๙| โย เม ธมฺมมเทเสสิ         สนฺทิฏฺฐิกมกาลิกํ
@เชิงอรรถ: ^๑ ม. ยุ. พฺรหฺเม อุปาสิโต ฯ ^๒ โป. หํโสริวชฺฌุปฺปตฺโต ฯ ม. หํโสริว อชฺฌปตฺโต ฯ
@ยุ. หํสโว อชฺฌปตฺโต ฯ ^๓ ม. ยุ. นา ... มินฺติ นตฺถิ ฯ
                          ตณฺหกฺขยมนีติกํ   ยสฺส นตฺถิ อุปมา กฺวจิ ฯ
     |๔๔๓.๑๕๗๐| ปสฺสามิ นํ มนสา จกฺขุนาว
                          รตฺตินฺทิวํ พฺราหฺมณ อปฺปมตฺโต
                          นมสฺสมาโน วิวสามิ ^๑- รตฺตึ
                          เตเนว มญฺญามิ อวิปฺปวาสํ ฯ
     |๔๔๓.๑๕๗๑| สทฺธา จ ปีติ จ มโน สติ จ
                          นาเมนฺติ ^๒- เม โคตมสาสนมฺหา
                          ยํ ยํ ^๓- ทิสํ วชติ ภูริปญฺโญ
                          ส เตน เตเนว นโตหมสฺมิ ฯ
     |๔๔๓.๑๕๗๒| ชิณฺณสฺส เม ทุพฺพลถามกสฺส
                          เตเนว กาโย น ปเลติ ตตฺถ
                          สงฺกปฺปยนฺตาย วชามิ นิจฺจํ
                          มโน หิ เม พฺราหฺมณ เตน ยุตฺโต ฯ
     |๔๔๓.๑๕๗๓| ปงฺเก (สยาโน) ปริผนฺทมาโน ทีปา ทีปํ อุปลฺลวึ ^๔-
                          อถทฺทสาสึ สมฺพุทฺธํ   โอฆติณฺณมนาสวํ
     |๔๔๓.๑๕๗๔| ยถา อหุ วกฺกลิ มุตฺตสทฺโธ
                          ภทฺราวุโธ อาฬวิโคตโม จ
                          เอวเมว ตฺวมฺปิ ปมุญฺจสฺสุ สทฺธํ
                          คมิสฺสสิ ตฺวํ ปิงฺคิย มจฺจุเธยฺยสฺส ปารํ ฯ
     |๔๔๓.๑๕๗๕| เอส ภิยฺโย ปสีทามิ         สุตฺวาน มุนิโน วโจ
@เชิงอรรถ: ^๑ โป. ม. ยุ. วิวเสมิ ฯ ^๒ โป. นาเมติ ฯ ม. ยุ. นาเปนฺติเม ฯ ^๓ โป. ยญฺจ ฯ
@^๔ ม. ยุ. อุปปฺลวึ ฯ
                          วิวฏจฺฉโท สมฺพุทฺโธ      อขิโล ปฏิภาณวา
     |๔๔๓.๑๕๗๖| อธิเทเว อภิญฺญาย         สพฺพํ เวทิ ปโรวรํ ^๑-
                          ปญฺหานนฺตกโร สตฺถา   กงฺขีนํ ปฏิชานตํ
     |๔๔๓.๑๕๗๗| อสํหิรํ อสงฺกุปฺปํ             ยสฺส นตฺถิ อุปมา กฺวจิ ฯ
                          อทฺธา คมิสฺสามิ น เมตฺถ กงฺขา
                          เอวํ มํ ธาเรหิ อธิมุตฺตจิตฺตนฺติ ฯ
                          ปารายนวคฺโค ปญฺจโม ฯ
                                           --------
                             สุตฺตนิปาเต สุตฺตุทฺทานํ
     [๔๔๔]   |๔๔๔.๑๕๗๘| อุรโค ธนิโยปิ จ  ขคฺควิสาโณ กสิ
                          จุนฺโท ภโว ปุนเทว        วสโล จ กรณียญฺจ
                          เหมวโต อถ ยกฺโข         วิชยํ สุตฺตวรํ มุนิ ^๒- ฯ
     |๔๔๔.๑๕๗๙| เสฏฺโฐ ปฐมกฏฺฐปวโร วคฺโค
                          ทฺวาทสสุตฺตธโร สุวิภตฺโต
                          เทสิโต จกฺขุมตา วิมเลน
                          สุยฺยติ วคฺควโร อุรโคติ ฯ
     |๔๔๔.๑๕๘๐| รตนามคนฺโธ หิริมงฺคลนาโม
                          สูจิโลมกปิโล จ พฺราหฺมณธมฺโม
                          นาวา กึสีลอุฏฺฐาโน จ
@เชิงอรรถ: ^๑ ม. วโรวรํ ฯ ^๒ ม. วิชยสุตฺตํ มุนิสุตฺตวรนฺติ ฯ
                          ราหุโล จ ปุนปิ วงฺคีโส
     |๔๔๔.๑๕๘๑| สมฺมาปริพฺพาชนิโย ^๑- จ ตตฺถ
                          ธมฺมิกสุตฺตวโร สุวิภตฺโต
                          จุทฺทสสุตฺตธโร ทุติยมฺหิ
                          จูฬกวคฺควโรติ ตมาหุ ฯ
     |๔๔๔.๑๕๘๒| ปพฺพชฺชํ ปธานสุภาสิตนาโม
                          ปุรฬาโส ปุนเรว ^๒- มาโฆ จ
                          สภิยเกณิยเมว สลฺลนาโม
                          วาเสฏฺฐวโร โกกาลิโกปิ ^๓- จ
     |๔๔๔.๑๕๘๓| นาฬกสุตฺตวโร สุวิภตฺโต
                          ตํ อนุปสฺสี ตถา ปุนเทว
                          ทฺวาทสสุตฺตธโร ตติยมฺหิ
                          สุยฺยติ วคฺควโร มหานาโม ฯ
     |๔๔๔.๑๕๘๔| กามคุหฏฺฐกทุฏฺฐฏฺฐกนาโม
                          สุทฺธฏฺฐวโร ปรมฏฺฐกนาโม
                          ชราเมตฺติยสุตฺตวโร สุวิภตฺโต
                          ปสูรมาคนฺทิโย จ ปูรเภโท ^๔-
     |๔๔๔.๑๕๘๕| กลหวิวาโท อุโภ วิยุหา จ
                          ตุวฏกอตฺตทณฺฑสารีปุตฺตา จ
                          โสฬสสุตฺตธโร จตุตฺถมฺหิ
@เชิงอรรถ: ^๑ ม. สมฺมาปริพฺพาชนีโยปิเจตฺถ ฯ ^๒ ม. ปุนเทว ฯ ^๓ ม. กาลิโกปิจ ฯ
@^๔ ม. ปสูรมาคณฺฑิยา ปุราเภโท ฯ
                          อฏฺฐกวคฺควโรติ ตมาหุ ฯ
     |๔๔๔.๑๕๘๖| มคเธ ชนปเท รมณีเย
                          เทสวเร กตปุญฺญนิเวเส
                          ปาสาณกเจติยวเร สุวิภตฺเต
                          วสี ภควา คณเสฏฺโฐ
     |๔๔๔.๑๕๘๗| อุภยํ วา ปุณฺณสมาคตํ ยมฺหิ
                          ทฺวาทสโยชนิยา ปริสาย
                          โสฬสพฺราหฺมณานํ กิร ปุฏฺโฐ
                          ปุจฺฉาย โสฬสปญฺหกมฺมิยา
                          นิปฺปกาสยิ ธมฺมมทาสิ
     |๔๔๔.๑๕๘๘| อตฺถปกาสกพฺยญฺชนปุณฺณํ
                          ธมฺมมเทเสสิ ปรเขมชนิยํ
                          โลกหิตาย ชิโน ทิปทคฺโค ฯ
                          สุตฺตวรํ พหุธมฺมวิจิตฺรํ
                          สพฺพกิเลสโมจนเหตุํ ^๑-
                          เทสยิ สุตฺตวรํ ทิปทคฺโค ฯ
     |๔๔๔.๑๕๘๙| พฺยญฺชนมตฺถปทสมยุตฺตํ
                          อกฺขรสญฺญิตโอปมคฺคาฬฺหํ
                          โลกวิจารณญาณปภคฺคํ
                          เทสยิ สุตฺตวรํ ทิปทคฺโค ฯ
@เชิงอรรถ: ^๑ ม. ... ปโมจนเหตุํ ฯ
     |๔๔๔.๑๕๙๐| ราคมเล อมลํ วิมลคฺคํ
                          โทสมเล อมลํ วิมลคฺคํ
                          โมหมเล อมลํ วิมลคฺคํ
                          โลกวิจารณญาณปภคฺคํ
                          เทสยิ สุตฺตวรํ ทิปทคฺโค ฯ
     |๔๔๔.๑๕๙๑| เกฺลสมเล อมลํ วิมลคฺคํ
                          ทุจฺจริตมเล อมลํ วิมลคฺคํ
                          โลกวิจารณญาณปภคฺคํ
                          เทสยิ สุตฺตวรํ ทิปทคฺโค ฯ
     |๔๔๔.๑๕๙๒| อาสวพนฺธนโยคกิเลสํ
                          นิวรณานิ จ ตีณิ จ มลานิ
                          ตสฺส กิเลสปโมจนเหตุํ
                          เทสยิ สุตฺตวรํ ทิปทคฺโค ฯ
     |๔๔๔.๑๕๙๓| นิมฺมลสพฺพกิเลสปนูทนํ
                          ราควิราคมเนชมโสกํ
                          สนฺตปณีตสุทุทฺทสธมฺมํ
                          เทสยิ สุตฺตวรํ ทิปทคฺโค ฯ
     |๔๔๔.๑๕๙๔| ราคญฺจ โทสญฺจ ภญฺชิตสนฺตํ ^๑-
                          โยนิ จ ทุคฺคติปญฺจวิญฺญาณํ
                          ตณฺหาตลรตจฺเฉทนตาณปโมกฺขํ ^๒-
@เชิงอรรถ: ^๑ ม. ... โทสกมภญฺชิตสนฺตํ ฯ ^๒ ม. ตณฺหารตจฺฉทนตาณลตา ... ฯ
                          เทสยิ สุตฺตวรํ ทิปทคฺโค ฯ
     |๔๔๔.๑๕๙๕| คมฺภีรทุทฺทสสณฺหนิปุณํ
                          ปณฺฑิตเวทนิยนิปุณตฺถํ ^๑-
                          โลกวิจารณญาณปภคฺคํ
                          เทสยิ สุตฺตวรํ ทิปทคฺโค ฯ
     |๔๔๔.๑๕๙๖| นวงฺคกุสุมธุวลเวภรณํ ^๒-
                          อินฺทฺริยชฺฌานวิโมกฺขวิภตฺตํ
                          อฏฺฐงฺคิกมคฺควรํ วรยานํ
                          เทสยิ สุตฺตวรํ ทิปทคฺโค ฯ
     |๔๔๔.๑๕๙๗| โสมุปมํ วิมลํ ปริสุทฺธํ
                          อณฺณวมุปมา รตนสุจิตฺตํ
                          ปุปฺผสมํ รวิมูปมเตชํ
                          เทสยิ สุตฺตวรํ ทิปทคฺโค ฯ
     |๔๔๔.๑๕๙๘| เขมสิวํ สุขสีตลสนฺตํ
                          มจฺจุตฺตาณปรมตฺถํ
                          ตสฺส สุนิพฺพุตทสฺสนเหตุํ
                          เทสยิ สุตฺตวรํ ทิปทคฺโค ฯ
                             สุตฺตนิปาโต นิฏฺฐิโต ฯ
                                     ------------
@เชิงอรรถ: ^๑ ม. -- เวทนิยํ --- ฯ ^๒ ม. ---- มาลคีเวยฺยํ ฯ
เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๒๕ หน้าที่ ๕๔๙-๕๕๘. https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=25&item=440&items=5 อ่านโดยใช้เครื่องหมาย [เลขข้อ] เป็นเกณฑ์แบ่งข้อ :- https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=25&item=440&items=5&mode=bracket อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรโรมัน :- https://84000.org/tipitaka/read/roman_item.php?book=25&item=440&items=5 อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :- https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=25&item=440&items=5 ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :- https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=440 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๕ https://84000.org/tipitaka/read/?index_25 https://84000.org/tipitaka/english/?index_25