บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
ฉบับภาษาไทย บาลีอักษรไทย บาลีอักษรโรมัน |
[๗๓๖] อนิจฺจโตติ อนิจฺจานุปสฺสนา ฯ ทุกฺขโตติ ทุกฺขานุปสฺสนา ฯ @เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. อพฺยาธิ ฯ โรคโตติ ทุกฺขานุปสฺสนา ฯ คณฺฑโตติ ทุกฺขานุปสฺสนา ฯ สลฺลโตติ ทุกฺขานุปสฺสนา ฯ อฆโตติ ทุกฺขานุปสฺสนา ฯ อาพาธโตติ ทุกฺขานุปสฺสนา ฯ ปรโตติ อนตฺตานุปสฺสนา ฯ ปโลกโตติ อนตฺตานุปสฺสนา ฯ อีติโตติ ทุกฺขานุปสฺสนา ฯ อุปทฺทวโตติ ทุกฺขานุปสฺสนา ฯ ภยโตติ ทุกฺขานุปสฺสนา ฯ อุปสคฺคโตติ ทุกฺขานุปสฺสนา ฯ จลโตติ อนิจฺจานุปสฺสนา ฯ ปภงฺคโตติ อนิจฺจานุปสฺสนา ฯ อทฺธุวโตติ อนิจฺจานุปสฺสนา ฯ อตฺตาณโตติ ทุกฺขานุปสฺสนา ฯ อเลณโตติ ทุกฺขานุปสฺสนา ฯ อสรณโตติ ทุกฺขานุปสฺสนา ฯ ริตฺตโตติ ทุกฺขานุปสฺสนา ฯ ตุจฺฉโตติ อนตฺตานุปสฺสนา ฯ สุญฺญโตติ อนตฺตานุปสฺสนา ฯ อนตฺตโตติ อนตฺตานุปสฺสนา ฯ อาทีนวโตติ ทุกฺขานุปสฺสนา ฯ วิปริณามธมฺมโตติ อนิจฺจานุปสฺสนา ฯ อสารกโตติ อนตฺตานุปสฺสนา ฯ อฆมูลโตติ ทุกฺขานุปสฺสนา ฯ วธกโตติ ทุกฺขานุปสฺสนา ฯ วิภวโตติ อนิจฺจานุปสฺสนา ฯ สาสวโตติ ทุกฺขานุปสฺสนา ฯ สงฺขตโตติ อนิจฺจานุปสฺสนา ฯ มารามิสโตติ ทุกฺขานุปสฺสนา ฯ ชาติธมฺมโตติ ทุกฺขานุปสฺสนา ฯ ชราธมฺมโตติ ทุกฺขานุปสฺสนา ฯ พฺยาธิธมฺมโตติ ทุกฺขานุปสฺสนา ฯ มรณธมฺมโตติ อนิจฺจานุปสฺสนา ฯ โสกธมฺมโตติ ทุกฺขานุปสฺสนา ฯ ปริเทวธมฺมโตติ ทุกฺขานุปสฺสนา ฯ อุปายาสธมฺมโตติ ทุกฺขานุปสฺสนา ฯ สงฺกิเลสธมฺมโตติ ทุกฺขานุปสฺสนา ฯ {๗๓๖.๑} อิเมหิ จตฺตารีสาย อากาเรหิ อนุโลมิกํ ขนฺตึ ปฏิลภติ อิเมหิ จตฺตารีสาย อากาเรหิ สมฺมตฺตนิยามํ โอกฺกมติ ฯ {๗๓๖.๒} อิเมหิ จตฺตารีสาย อากาเรหิ อนุโลมิกํ ขนฺตึ ปฏิลภนฺตสฺส อิเมหิ จตฺตารีสาย อากาเรหิ สมฺมตฺตนิยามํ โอกฺกมนฺตสฺส กติ อนิจฺจานุปสฺสนา กติ ทุกฺขานุปสฺสนา กติ อนตฺตานุปสฺสนา ฯ ปญฺจวีสติ อนตฺตานุปสฺสนา ปญฺญาสํ อนิจฺจานุปสฺสนา สตํ ปญฺจวีสติญฺเจว ยานิ ทุกฺเข ปวุจฺจเรติ ฯ วิปสฺสนากถา นิฏฺฐิตา ฯ ----------------- ปญฺญาวคฺเค มาติกกถา [๗๓๗] นิจฺฉาโต มุจฺจตีติ ๑- วิโมกฺโข วิชฺชาวิมุตฺติ อธิสีลํ อธิจิตฺตํ อธิปญฺญา ปสฺสทฺธิ ญาณํ ทสฺสนํ สุทฺธิ ๒- เนกฺขมฺมํ นิสฺสรณํ ปวิเวโก โวสฺสคฺโค จริยา ฌานวิโมกฺโข ภาวนาธิฏฺฐานชีวิตํ ๓- ฯ {๗๓๗.๑} นิจฺฉาโตติ เนกฺขมฺเมน กามจฺฉนฺทโต นิจฺฉาโต อพฺยาปาเทน พฺยาปาทโต นิจฺฉาโต ฯเปฯ ปฐมชฺฌาเนน นีวรเณหิ นิจฺฉาโต ฯเปฯ อรหตฺตมคฺเคน สพฺพกิเลเสหิ นิจฺฉาโต มุจฺจติ ๔- ฯ {๗๓๗.๒} วิโมกฺโขติ เนกฺขมฺเมน กามจฺฉนฺทโต มุจฺจตีติ วิโมกฺโข อพฺยาปาเทน พฺยาปาทโต มุจฺจตีติ วิโมกฺโข ฯเปฯ ปฐมชฺฌาเนน นีวรเณหิ มุจฺจตีติ วิโมกฺโข ฯเปฯ อรหตฺตมคฺเคน @เชิงอรรถ: ๑ สี. ม. - โมกฺโข วิโมกฺโข ฯ เอวมุปริปิ ฯ นิจฺจโต วิมุตฺตีติ ฯ @๒ ม. ยุ. วิสุทฺธิ ฯ ๓ ม. ยุ. ภาวนา อธิฏฺฐานํ ชีวิตํ ฯ ๔ ม. อยํ ปาโฐ นตฺถิ ฯ สพฺพกิเลเสหิ มุจฺจตีติ วิโมกฺโข ฯ {๗๓๗.๓} วิชฺชาวิมุตฺตีติ เนกฺขมฺมํ วิชฺชตีติ วิชฺชา กามจฺฉนฺทโต มุจฺจตีติ วิมุตฺติ วิชฺชนฺโต มุจฺจติ มุจฺจนฺโต วิชฺชตีติ วิชฺชาวิมุตฺติ อพฺยาปาทํ ๑- วิชฺชตีติ วิชฺชา พฺยาปาทโต มุจฺจตีติ วิมุตฺติ วิชฺชนฺโต มุจฺจติ มุจฺจนฺโต วิชฺชตีติ วิชฺชาวิมุตฺติ ฯเปฯ อรหตฺตมคฺโค วิชฺชตีติ วิชฺชา สพฺพกิเลเสหิ มุจฺจตีติ วิมุตฺติ วิชฺชนฺโต มุจฺจติ มุจฺจนฺโต วิชฺชตีติ วิชฺชาวิมุตฺติ ฯ [๗๓๘] อธิสีลํ อธิจิตฺตํ อธิปญฺญาติ เนกฺขมฺเมน กามจฺฉนฺทํ สํวรฏฺเฐน สีลวิสุทฺธิ อวิกฺเขปฏฺเฐน จิตฺตวิสุทฺธิ ทสฺสนฏฺเฐน ทิฏฺฐิวิสุทฺธิ โย ตตฺถ สํวรฏฺโฐ อยํ อธิสีลสิกฺขา โย ตตฺถ อวิกฺเขปฏฺโฐ อยํ อธิจิตฺตสิกฺขา โย ตตฺถ ทสฺสนฏฺโฐ อยํ อธิปญฺญาสิกฺขา อพฺยาปาเทน พฺยาปาทํ สํวรฏฺเฐน สีลวิสุทฺธิ ฯเปฯ อรหตฺตมคฺเคน สพฺพกิเลเส สํวรฏฺเฐน สีลวิสุทฺธิ อวิกฺเขปฏฺเฐน จิตฺตวิสุทฺธิ ทสฺสนฏฺเฐน ทิฏฺฐิวิสุทฺธิ โย ตตฺถ สํวรฏฺโฐ อยํ อธิสีลสิกฺขา โย ตตฺถ อวิกฺเขปฏฺโฐ อยํ อธิจิตฺตสิกฺขา โย ตตฺถ ทสฺสนฏฺโฐ อยํ อธิปญฺญาสิกฺขา ฯ [๗๓๙] ปสฺสทฺธีติ เนกฺขมฺเมน กามจฺฉนฺทํ ปฏิปฺปสฺสมฺเภติ อพฺยาปาเทน พฺยาปาทํ ปฏิปฺปสฺสมฺเภติ ฯเปฯ อรหตฺตมคฺเคน สพฺพกิเลเส ปฏิปฺปสฺสมฺเภติ ฯ {๗๓๙.๑} ญาณนฺติ กามจฺฉนฺทสฺส ปหีนตฺตา เนกฺขมฺมํ ญาตฏฺเฐน @เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. อพฺยาปาโท ฯ ญาณํ พฺยาปาทสฺส ปหีนตฺตา อพฺยาปาโท ญาตฏฺเฐน ญาณํ ฯเปฯ สพฺพกิเลสานํ ปหีนตฺตา อรหตฺตมคฺโค ญาตฏฺเฐน ญาณํ ฯ {๗๓๙.๒} ทสฺสนนฺติ กามจฺฉนฺทสฺส ปหีนตฺตา เนกฺขมฺมํ ทิฏฺฐตฺตา ทสฺสนํ พฺยาปาทสฺส ปหีนตฺตา อพฺยาปาโท ทิฏฺฐตฺตา ทสฺสนํ ฯเปฯ สพฺพกิเลสานํ ปหีนตฺตา อรหตฺตมคฺโค ทิฏฺฐตฺตา ทสฺสนํ ฯ {๗๓๙.๓} วิสุทฺธีติ กามจฺฉนฺทํ ปชหนฺโต เนกฺขมฺเมน วิสุชฺฌติ พฺยาปาทํ ปชหนฺโต อพฺยาปาเทน วิสุชฺฌติ ฯเปฯ สพฺพกิเลเส ปชหนฺโต อรหตฺตมคฺเคน วิสุชฺฌติ ฯ [๗๔๐] เนกฺขมฺมนฺติ กามานเมตํ นิสฺสรณํ ยทิทํ เนกฺขมฺมํ รูปานเมตํ นิสฺสรณํ ยทิทํ อารุปฺปํ ยํ โข ปน กิญฺจิ ภูตํ สงฺขตํ ปฏิจฺจสมุปฺปนฺนํ นิโรโธ ตสฺส เนกฺขมฺมํ พฺยาปาทสฺส อพฺยาปาโท เนกฺขมฺมํ ถีนมิทฺธสฺส อาโลกสญฺญา เนกฺขมฺมํ ฯเปฯ ฯ {๗๔๐.๑} นิสฺสรณนฺติ กามานเมตํ นิสฺสรณํ ยทิทํ เนกฺขมฺมํ รูปานเมตํ นิสฺสรณํ ยทิทํ อารุปฺปํ ยํ โข ปน กิญฺจิ ภูตํ สงฺขตํ ปฏิจฺจสมุปฺปนฺนํ นิโรโธ ตสฺส นิสฺสรณํ กามจฺฉนฺทสฺส เนกฺขมฺมํ นิสฺสรณํ พฺยาปาทสฺส อพฺยาปาโท นิสฺสรณํ ฯเปฯ สพฺพกิเลสานํ อรหตฺตมคฺโค นิสฺสรณํ ฯ {๗๔๐.๒} ปวิเวโกติ กามจฺฉนฺทสฺส เนกฺขมฺมํ ปวิเวโก พฺยาปาทสฺส อพฺยาปาโท ปวิเวโก ฯเปฯ สพฺพกิเลสานํ อรหตฺตมคฺโค ปวิเวโก ฯ {๗๔๐.๓} โวสฺสคฺโคติ เนกฺขมฺเมน กามจฺฉนฺทํ โวสฺสชฺชติ อพฺยาปาเทน พฺยาปาทํ โวสฺสชฺชติ ฯเปฯ อรหตฺตมคฺเคน สพฺพกิเลเส โวสฺสชฺชติ ฯ {๗๔๐.๔} จริยาติ กามจฺฉนฺทํ ปชหนฺโต เนกฺขมฺเมน จรติ พฺยาปาทํ ปชหนฺโต อพฺยาปาเทน จรติ ฯเปฯ สพฺพกิเลเส ปชหนฺโต อรหตฺตมคฺเคน จรติ ฯ {๗๔๐.๕} ฌานวิโมกฺโขติ เนกฺขมฺมํ ชายตีติ ฌานํ กามจฺฉนฺทํ ฌาเปตีติ ฌานํ ชายนฺโต มุจฺจตีติ ฌานวิโมกฺโข ฌาเปนฺโต มุจฺจตีติ ฌานวิโมกฺโข ชายนฺตีติ ธมฺมา ฌาเปนฺตีติ กิเลเส ชาเต จ ฌาเป จ ชานาตีติ ฌานวิโมกฺโข อพฺยาปาโท ชายตีติ ฌานํ พฺยาปาทํ ฌาเปตีติ ฌานํ อาโลกสญฺญา ชายตีติ ฌานํ ฯเปฯ ถีนมิทฺธํ ฌาเปตีติ ฌานํ ฯเปฯ อรหตฺตมคฺโค ชายตีติ ฌานํ สพฺพกิเลเส ฌาเปตีติ ฌานํ ชายนฺโต มุจฺจตีติ ฌานวิโมกฺโข ฌาเปนฺโต มุจฺจตีติ ฌานวิโมกฺโข ชายนฺตีติ ธมฺมา ฌาเปนฺตีติ กิเลเส ชาเต จ ฌาเป จ ชานาตีติ ฌานวิโมกฺโข ฯ [๗๔๑] ภาวนาธิฏฺฐานชีวิตนฺติ กามจฺฉนฺทํ ปชหนฺโต เนกฺขมฺมํ ภาเวตีติ ภาวนาสมฺปนฺโน เนกฺขมฺมวเสน จิตฺตํ อธิฏฺฐาตีติ อธิฏฺฐานสมฺปนฺโน สฺวายํ เอวํ ภาวนาสมฺปนฺโน อธิฏฺฐานสมฺปนฺโน สมํ ชีวติ โน วิสมํ สมฺมา ชีวติ โน มิจฺฉา วิสุทฺธํ ชีวติ โน กิลิฏฺฐนฺติ อาชีวสมฺปนฺโน สฺวายํ เอวํ ภาวนาสมฺปนฺโน อธิฏฺฐานสมฺปนฺโน อาชีวสมฺปนฺโน ยญฺญเทว ปริสํ อุปสงฺกมติ ยทิ ขตฺติยปริสํ ยทิ พฺราหฺมณปริสํ ยทิ คหปติปริสํ ยทิ สมณปริสํ วิสารโท อุปสงฺกมติ อมงฺกุภูโต ตํ กิสฺสเหตุ ตถา หิ โส ภาวนาสมฺปนฺโน อธิฏฺฐานสมฺปนฺโน อาชีวสมฺปนฺโน พฺยาปาทํ ปชหนฺโต อพฺยาปาทํ ภาเวตีติ ภาวนาสมฺปนฺโน ถีนมิทฺธํ ปชหนฺโต อาโลกสญฺญํ ภาเวตีติ ภาวนาสมฺปนฺโน อุทฺธจฺจํ ปชหนฺโต อวิกฺเขปํ ภาเวตีติ ภาวนาสมฺปนฺโน วิจิกิจฺฉํ ปชหนฺโต ธมฺมววตฺถานํ ภาเวตีติ ภาวนาสมฺปนฺโน {๗๔๑.๑} อวิชฺชํ ปชหนฺโต ญาณํ ๑- ภาเวตีติ ภาวนาสมฺปนฺโน อรตึ ปชหนฺโต ปามุชฺชํ ภาเวตีติ ภาวนาสมฺปนฺโน นีวรณํ ๒- ปชหนฺโต ปฐมชฺฌานํ ภาเวตีติ ภาวนาสมฺปนฺโน ฯเปฯ สพฺพกิเลเส ปชหนฺโต อรหตฺตมคฺคํ ภาเวตีติ ภาวนาสมฺปนฺโน อรหตฺตมคฺควเสน จิตฺตํ อธิฏฺฐาตีติ อธิฏฺฐานสมฺปนฺโน สฺวายํ เอวํ ภาวนาสมฺปนฺโน อธิฏฺฐานสมฺปนฺโน สมํ ชีวติ โน วิสมํ สมฺมา ชีวติ โน มิจฺฉา วิสุทฺธํ ชีวติ โน กิลิฏฺฐนฺติ อาชีวสมฺปนฺโน สฺวายํ เอวํ ภาวนาสมฺปนฺโน อธิฏฺฐานสมฺปนฺโน อาชีวสมฺปนฺโน ยญฺญเทว ปริสํ อุปสงฺกมติ ยทิ ขตฺติยปริสํ ยทิ พฺราหฺมณปริสํ ยทิ คหปติปริสํ ยทิ สมณปริสํ วิสารโท อุปสงฺกมติ อมงฺกุภูโต ตํ กิสฺสเหตุ @เชิงอรรถ: ๑ ม. วิชฺชํ ฯ ๒ ม. นีวรเณ ฯ ตถา หิ โส ภาวนาสมฺปนฺโน อธิฏฺฐานสมฺปนฺโน อาชีวสมฺปนฺโนติ ฯ มาติกกถา นิฏฺฐิตา ฯ ปฏิสมฺภิทาปกรณํ สมตฺตํ ฯ ตตฺรุทฺทานํ ภวติ ญาณํ ทิฏฺฐิ จ อสฺสาสํ ๑- อินฺทฺริยํ วิโมกฺเขน ปญฺจมํ คติกมฺมํ วิปลฺลาโส มคฺโค มณฺเฑน ๒- เต ทส ยุคนทฺธํ สจฺจโพชฺฌงฺคา เมตฺตา วิราเคน ปญฺจมํ ปฏิสมฺภิทา ธมฺมจกฺกํ โลกุตฺตรํ พลํ สุญฺญโต เต ทส ๓- ปญฺญา อิทฺธิ อภิสมโย วิเวกํ จริเยน ๔- ปญฺจมํ ปาฏิหิริยญฺจ สมสีสญฺจ ๕- สติปฏฺฐานํ วิปสฺสนา ๖- ตติเย ปญฺญวคฺคมฺหิ มาติกาย จ เต ทสาติ ฯ [๗]- ติวคฺโค ยสฺส วิกฺเขโป ๘- ปฏิสมฺภิทาปกรเณ อนนฺตนยมคฺเคสุ คมฺภีโร สาครูปโม นภํ จ ตารกากิณฺณํ ถูโล ชาตสฺสโร ยถา กถิกานํ วิลาสาย โยคินํ ญาณโชตนนฺติ ฯ อิติ ปฏิสมฺภิทา นิฏฺฐิตา ฯ ------------- @เชิงอรรถ: ๑ ยุ. อานาปานํ ฯ ๒ ยุ. มณฺโฑติ ฯ ๓ ม. ญาณํ ... เต ทสาติ อิเม ปาฐา @นตฺถิ ฯ ยุ. เต ทสาติ อิทํ ปาฐทฺวยํ นตฺถิ ฯ ๔ ม. ยุ. วิเวโก จริยปญฺจโม ฯ @๕ ม. ปาฏิหาริ สมสีสิ ฯ ยุ. ปฏิหาริยญฺจ ... ฯ ๖ ยุ. สติ วิปสฺสนมาติกาติ ฯ @๗ ม. มหาวคฺโค ยุคนทฺโธ ปญฺญาวคฺโค จ นามโก ฯ ๘ ม. ตโยว วคฺโค อิมมฺหิ ฯ
เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๑ หน้าที่ ๖๓๔-๖๔๒. https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=31&item=736&items=6 อ่านโดยใช้เครื่องหมาย [เลขข้อ] เป็นเกณฑ์แบ่งข้อ :- https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=31&item=736&items=6&mode=bracket อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรโรมัน :- https://84000.org/tipitaka/read/roman_item.php?book=31&item=736&items=6 อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :- https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=31&item=736&items=6 ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :- https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=31&i=736 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๑ https://84000.org/tipitaka/read/?index_31 https://84000.org/tipitaka/english/?index_31
|
บันทึก ๒ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๕๙. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]