ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
     ฉบับภาษาไทย   บาลีอักษรไทย   บาลีอักษรโรมัน 
ไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหัวข้อถัดไปอ่านหัวข้อสุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม
พระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๓ ภาษาบาลี อักษรไทย พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๒๕ สุตฺต. ขุ. อปทานํ (๒) พุทฺธวํโส จริยาปิฏกํ

หน้าที่ ๑.

สุตฺตนฺตปิฏเก ขุทฺทกนิกายสฺส อปทานํ -------------- นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส ฯ ทฺวาจตฺตาฬีสโม ภทฺทาลิวคฺโค ปฐมํ ภทฺทาลิตฺเถราปทานํ (๔๑๑) [๑] /อป./ |๑.๑| สุเมโธ นาม สมฺพุทฺโธ อคฺโค การุณิโก มุนิ วิเวกกาโม โลกคฺโค หิมวนฺตํ อุปาคมิ ฯ |๑.๒| อชฺโฌคเหตฺวา หิมวนฺตํ ๑- สุเมโธ โลกนายโก ปลฺลงฺกํ อาภุชิตฺวาน นิสีทิ ปุริสาสโภ ๒- ฯ |๑.๓| สมาธึ โส สมาปนฺโน สุเมโธ โลกนายโก สตฺตรตฺตินฺทิวํ พุทฺโธ นิสีทิ ปุริสุตฺตโม ฯ |๑.๔| ขาริกาชํ ๓- คเหตฺวาน วนมชฺโฌคหึ อหํ ตตฺถทฺทสาสึ สมฺพุทฺธํ โอฆติณฺณมนาสวํ ฯ |๑.๕| สมฺมชฺชนึ คเหตฺวาน สมฺมชฺชิตฺวาน อสฺสมํ จตุทณฺเฑ ฐเปตฺวาน อกาสึ มณฺฑปํ ตทา ฯ |๑.๖| สาลปุปฺผํ คเหตฺวาน มณฺฑปํ ฉาทยึ อหํ ปสนฺนจิตฺโต สุมโน อวนฺทึ โลกนายกํ ๔-@เชิงอรรถ: ม. ยุ. หิมวํ ฯ ม. ยุ. ปุริสุตฺตโม ฯ ม. ขาริภารํ ฯ อิโต ปรํ @อีทิสเมว ฯ ม. ยุ. อภิวนฺทึ ตถาคตํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒.

|๑.๗| ยํ วทนฺติ สุเมโธติ ภูริปญฺญํ สุเมธสํ ภิกฺขุสงฺเฆ นิสีทิตฺวา อิมา คาถา อภาสถ ฯ |๑.๘| พุทฺธสฺส คิรมญฺญาย สพฺเพ เทวา สมาคมุํ อสํสยํ พุทฺธเสฏฺโฐ ธมฺมํ เทเสติ จกฺขุมา ฯ |๑.๙| สุเมโธ นาม สมฺพุทฺโธ อาหุตีนํ ปฏิคฺคโห เทวสงฺเฆ นิสีทิตฺวา อิมา คาถา อภาสถ ฯ |๑.๑๐| โย เม สตฺตาหํ มณฺฑปํ ธารยิ สาลฉาทนํ ๑- ตมหํ กิตฺตยิสฺสามิ สุณาถ มม ภาสโต ฯ |๑.๑๑| เทวภูโต มนุสฺโส วา เหมวณฺโณ ภวิสฺสติ ปหูตโภโค หุตฺวาน กามโภคี ภวิสฺสติ ฯ |๑.๑๒| สฏฺฐี นาคสหสฺสานิ สพฺพาลงฺการภูสิตา สุวณฺณกจฺฉา มาตงฺคา เหมกปฺปนิวาสสา ๒- ฯ |๑.๑๓| อารุฬฺหา คามณีเยภิ โตมรงฺกุสปาณิภิ สายํ ปาโต อุปฏฺฐานํ อาคจฺฉิสฺสนฺติมํ นรํ ฯ เตหิ นาเคหิ ปริวุโต รมิสฺสติ อยํ นโร |๑.๑๔| สฏฺฐี อสฺสสหสฺสานิ สพฺพาลงฺการภูสิตา ฯ อาชานียา จ ๓- ชาติยา สินฺธวา สีฆพาหนา |๑.๑๕| อารุฬฺหา คามณีเยภิ อินฺทิยาจาปธาริภิ ฯ ปริวาเรสฺสนฺติมํ นิจฺจํ พุทฺธปูชายิทํ ผลํ |๑.๑๖| สฏฺฐี รถสหสฺสานิ สพฺพาลงฺการภูสิตา ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. สาลฉาทิตํ ฯ ม. เหมกปฺปนวาสสา ฯ อิโต ปรํ อีทิสเมว ฯ @ ม. ยุ. ว ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓.

ทีปา อโถปิ เวยฺยคฺฆา สนฺนทฺธา อุสฺสิตทฺธชา |๑.๑๗| อารุฬฺหา คามณีเยภิ จาปหตฺเถหิ จมฺมิภิ ๑- ปริวาเรสฺสนฺติมํ นิจฺจํ พุทฺธปูชายิทํ ผลํ |๑.๑๘| สฏฺฐี คามสหสฺสานิ ปริปุณฺณานิ สพฺพโส ฯ ปหูตธนธญฺญานิ สุสมิทฺธานิ สพฺพโส สทา ปาตุภวิสฺสนฺติ พุทฺธปูชายิทํ ผลํ ฯ |๑.๑๙| หตฺถี อสฺสา รถา ปตฺตี เสนา จ จตุรงฺคินี ปริวาเรสฺสนฺติมํ นิจฺจํ พุทฺธปูชายิทํ ผลํ ฯ |๑.๒๐| อฏฺฐารเส กปฺปสเต เทวโลเก รมิสฺสติ สหสฺสกฺขตฺตุํ ราชา จ จกฺกวตฺติ ภวิสฺสติ ฯ |๑.๒๑| สตานํ ตีณิกฺขตฺตุํ จ เทวรชฺชํ กริสฺสติ ปเทสรชฺชํ วิปุลํ คณนาโต อสงฺขยํ ๒- ฯ |๑.๒๒| ตึสกปฺปสหสฺสมฺหิ โอกฺกากกุลสมฺภโว โคตโม นาม นาเมน สตฺถา โลเก ภวิสฺสติ ฯ |๑.๒๓| ตสฺส ธมฺเมสุ ทายาโท โอรโส ธมฺมนิมฺมิโต สพฺพาสเว ปริญฺญาย วิหรามิ อนาสโว ฯ |๑.๒๔| ตึสกปฺปสหสฺสมฺหิ อทฺทสํ โลกนายกํ เอตฺถนฺตรํ อุปาทาย คเวสึ อมตํปทํ ฯ |๑.๒๕| ลาภา มยฺหํ สุลทฺธํ เม ยมหํ ญามิ ๓- สาสนํ ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. วมฺมิภิ ฯ อิโต ปรํ อีทิสเมว ฯ ม. ยุ. อสงฺขิยํ ฯ อิโต ปรํ อีทิสเมว ฯ @ ม. ยุ. ญาสิ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔.

|๑.๒๖| นโม เต ปุริสาชญฺญ นโม เต ปุริสุตฺตม ญาณํ ปฏิกิตฺเตตฺวาน ๑- ปตฺโตมฺหิ อมตํปทํ ฯ |๑.๒๗| ยํ ยํ โยนูปปชฺชามิ เทวตฺตํ อถ มานุสํ สพฺพตฺถ สุขิโต โหมิ ผลมฺเม ญาณกิตฺตเน ฯ |๑.๒๘| อิทํ ปจฺฉิมกํ มยฺหํ จริโม วตฺตตี ภโว นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๑.๒๙| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๑.๓๐| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑.๓๑| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา ภทฺทาลิ เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ ภทฺทาลิตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ ทุติยํ เอกฉตฺติยตฺเถราปทานํ (๔๑๒) [๒] |๒.๓๒| จนฺทภาคานทีตีเร อสฺสโม สุกโต มม สุสุทฺธปุฬินากิณฺโณ ปณฺณสาลา สุมาปิตา ฯ |๒.๓๓| อุตฺตานกูลา นทิกา สุปติตฺถา มโนรมา มจฺฉกจฺฉปสมฺปนฺนา สุํสุมารนิเสวิตา ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. ตว ณาณํ ปกิตฺเตตฺวา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๕.

|๒.๓๔| อจฺฉา มยุรทีปี จ กรวิกา จ สาลิกา กุชฺชนฺติ สพฺพทา เอเต โสภยนฺตา มมสฺสมํ ฯ |๒.๓๕| โกกิลา มญฺชุภาณี จ หํสา จ มธุรสฺสรา อภิกุชฺชนฺติ เต ตตฺถ โสภยนฺตา มมสฺสมํ ฯ |๒.๓๖| สีหา พฺยคฺฆา วราหา จ พกา โกกตรจฺฉโย ๑- คิริทุคฺคมฺหิ ๒- นาเทนฺติ โสภยนฺตา มมสฺสมํ ฯ |๒.๓๗| เอณิมิคา จ สรภา เภรณฺฑา สูกรา พหู คิริทุคฺคมฺหิ นาเทนฺติ โสภยนฺตา มมสฺสมํ ฯ |๒.๓๘| อุทฺทาลกา จ จมฺปกา ปาฏลี สินฺทุวาริกา อธิมุตฺตา ๓- อโสกา จ โสภยนฺตา มมสฺสมํ ฯ |๒.๓๙| องฺโกลา ยูถิกา เจว สตฺตปณฺณา ๔- พิมฺพิชาลิกา กณิกา กณิการา จ ปุปฺผนฺติ มม อสฺสเม ๕- ฯ |๒.๔๐| นาคา สาลา จ สลฬา ปุณฺฑรีเกตฺถ ปุปฺผิตา ทิพฺพา คนฺธา สมฺปวนฺตา โสภนฺติ มม อสฺสเม ฯ |๒.๔๑| อสฏฺฐา ๖- อสนา เจตฺถ มหานามา จ ปุปฺผิตา สาลา จ กงฺคุปุปฺผา จ โสภนฺติ มม อสฺสเม ฯ |๒.๔๒| อมฺพา ชมฺพู จ ติลกา นิปา ๗- จ สาลกลฺยาณี ทิพฺพา คนฺธา สมฺปวนฺตา โสภยนฺติ มมสฺสมํ ฯ |๒.๔๓| อโสกา จ กปิฏฺฐา จ ภคินิมาลา ๘- จ ปุปฺผิตา ทิพฺพา คนฺธา สมฺปวนฺตา โสภยนฺติ มมสฺสมํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. อจฺฉโกกตรจฺฉกา ฯ ยุ. คิริทุคฺคํปิ ฯ ม. ยุ. อติมุตฺตา ฯ อิโต ปรํ @อีทิสเมว ฯ ม. ยุ. สตฺตสี ฯ ม. โสภยนฺตา มมสฺสมํ ฯ ม. ยุ. อชฺชุนา ฯ @ ม. นิมฺพา ฯ ม. คิริมาเลตฺถ ปุปฺผิตา ฯ ยุ. ภคินิมาเลตฺถ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๖.

|๒.๔๔| กทมฺพา กทลี เจว อิสิมุคฺคา จ โรปิตา ธุวํ ผลานิ ธาเรนฺติ โสภยนฺติ มมสฺสมํ ฯ |๒.๔๕| หรีตกา อามลกา อมฺพา ชมฺพู วิเภทกา ๑- โกลา ภลฺลาตกา เพลฺลา ๒- ผลิโน มม อสฺสเม ฯ |๒.๔๖| อวิทูเร โปกฺขรณี สุปติตฺถา มโนรมา มนฺทาลเกหิ สญฺฉนฺนา ปทุมุปฺปลเกหิ จ ฯ |๒.๔๗| คพฺภํ คณฺหนฺติ ปทุมา อญฺเญ ปุปฺผนฺติ เกสริ โอปตฺตกณฺณิกา เจว ปุปฺผนฺติ มม อสฺสเม ฯ |๒.๔๘| ปาฐีนา ปาวุสา มจฺฉา วลชา ๓- มุญฺชโรหิตา อจฺโฉทกมฺหิ วิจรํ โสภยนฺติ มมสฺสมํ ฯ |๒.๔๙| นยิตา อมฺพคนฺธิ จ อนุกุเล จ เกตกา ทิพฺพา คนฺธา สมฺปวนฺตา โสภยนฺติ มมสฺสมํ ฯ |๒.๕๐| มธุภึเสหิ สวนฺติ ๔- ขีรสปฺปิมุฬาลิภิ ทิพฺพา คนฺธา สมฺปวนฺตา โสภยนฺติ มมสฺสมํ ฯ |๒.๕๑| ปุฬินา โสภนา ตตฺถ อากิณฺณา ชลเสวิตา โอปุปฺผา ๕- ปุปฺผิตา เสตา โสภยนฺติ มมสฺสมํ ฯ |๒.๕๒| ชฏาภารภริตา จ อชินุตฺตรวาสิโน วากจีรธรา สพฺเพ โสภยนฺติ มมสฺสมํ ฯ |๒.๕๓| ยุคมตฺตมเปกฺขนฺตา นิปกา สนฺตวุตฺติโน กามเคเธ ๖- อนเปกฺขา วสนฺติ มม อสฺสเม ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. วิภีตกา ฯ สพฺพตฺถ อีทิสเมว ฯ ม. พิลฺลา ฯ สพฺพตฺถ อีทิสเมว ฯ @ ม. พลชา ฯ ยุ ชลชา ฯ สพฺพตฺถ อีทิสเมว ฯ ม. ยุ. มธุภิสมฺหา สวติ ฯ @ ม. โอปุปฺผา--สนฺติ ฯ ยุ. โอวฏฺฏา--สนฺติ ฯ ม. กามโภเค ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๗.

|๒.๕๔| ปรูฬฺหกจฺฉนขโลมา ปงฺกทนฺตา รชสฺสิรา รโชชลฺลธรา สพฺเพ วสนฺติ มม อสฺสเม ฯ |๒.๕๕| อภิญฺญาปารมิปฺปตฺตา อนฺตลิกฺเข จราว เต อุคฺคจฺฉนฺตา นภํ เอเต โสภยนฺติ มมสฺสมํ ฯ |๒.๕๖| เตหิ สิสฺเสหิ ปริวุโต วสามิ ปวเน ๑- ตทา รตฺตินฺทิวํ น ชานามิ ฌานรติสมปฺปิโต ๒- ฯ |๒.๕๗| ภควา ตมฺหิ สมเย อตฺถทสฺสี มหามุนิ ตมนฺธการํ นาเสนฺโต อุปฺปชฺชิ โลกนายโก ฯ |๒.๕๘| อถ อญฺญตโร สิสฺโส อาคญฺฉิ มม สนฺติเก มนฺเต อชฺเฌตุกาโม โส ฉฬงฺคํ นาม ลกฺขณํ ฯ |๒.๕๙| พุทฺโธ โลเก สมุปฺปนฺโน อตฺถทสฺสี มหามุนิ จตุสจฺจํ ปกาเสนฺโต เทเสสิ อมตํปทํ ฯ |๒.๖๐| ตุฏฺฐหฏฺโฐ ปมุทิโต ธมฺมนฺตรคณาสโย ๓- อสฺสมา อภินิกฺขมฺม อิทํ วจนมพฺรวึ ฯ |๒.๖๑| พุทฺโธ โลเก สมุปฺปนฺโน ทฺวตฺตึสวรลกฺขโณ เอถ สพฺเพ คมิสฺสาม สมฺมาสมฺพุทฺธสนฺติเก ฯ |๒.๖๒| โอวาทปฏิการา เต สทฺธมฺเม ปารมึ คตา สาธูติ สมฺปฏิจฺฉึสุ อุตฺตมตฺถํ คเวสกา ฯ |๒.๖๓| ชฏาภารภริตา เต อชินุตฺตรวาสิโน อุตฺตมตฺถํ คเวสนฺตา นิกฺขมึสุ วนา ตทา ฯ @เชิงอรรถ: ม. วิปิเน ฯ สพฺพตฺถ อีทิสเมว ฯ ม. ยุ. สทา ฌานสมปฺปิโต ฯ @ ม. ยุ. ธมฺมนฺตรคตาสโย ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๘.

|๒.๖๔| ภควา ตมฺหิ สมเย อตฺถทสฺสี มหายโส จตุสจฺจํ ปกาเสนฺโต เทเสสิ อมตํปทํ ฯ |๒.๖๕| เสตจฺฉตฺตํ คเหตฺวาน พุทฺธเสฏฺฐสฺส ธารยึ เอกาหํ ธารยิตฺวาน พุทฺธเสฏฺฐํ อวนฺทิหํ ฯ |๒.๖๖| อตฺถทสฺสี ตุ ภควา โลกเชฏฺโฐ นราสโภ ภิกฺขุสงฺเฆ นิสีทิตฺวา อิมา คาถา อภาสถ ฯ |๒.๖๗| โย เม ฉตฺตมธาเรสิ ปสนฺโน เสหิ ปาณิภิ ตมหํ กิตฺตยิสฺสามิ สุณาถ มม ภาสโต ฯ |๒.๖๘| อิมสฺส ชายมานสฺส เทวตฺเต อถ มานุเส ธาริสฺสนฺติ สทา ฉตฺตํ ฉตฺตทานสฺสิทํ ผลํ ฯ |๒.๖๙| สตฺตสตฺตติกปฺปานิ เทวโลเก รมิสฺสติ สหสฺสกฺขตฺตุํ ราชา จ จกฺกวตฺติ ภวิสฺสติ ฯ |๒.๗๐| สตฺตสตฺตติกฺขตฺตุญฺจ เทวรชฺชํ กริสฺสติ ปเทสรชฺชํ วิปุลํ คณนาโต อสงฺขยํ |๒.๗๑| อฏฺฐารเส กปฺปสเต โคตโม สกฺยปุงฺคโว ตมนฺธการํ นาเสนฺโต อุปชฺชิสฺสติ จกฺขุมา ฯ |๒.๗๒| ตสฺส ธมฺเมสุ ทายาโท โอรโส ธมฺมนิมฺมิโต สพฺพาสเว ปริญฺญาย นิพฺพายิสฺสตินาสโว ฯ |๒.๗๓| ยโต อหํ กมฺมมกํ ๑- ฉตฺตํ พุทฺธสฺส ธารยึ เอตฺถนฺตเร น ชานามิ เสตจฺฉตฺตํ อธาริตํ ฯ @เชิงอรรถ: ยุ. กมฺมกํ ตํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๙.

|๒.๗๔| อิทํ ปจฺฉิมกํ มยฺหํ จริโม วตฺตเต ภโว ฉตฺตธารณมชฺชาสิ มตฺถเก ๑- นิจฺจกาลิกํ ฯ |๒.๗๕| อโห เม สุกตํ กมฺมํ อตฺถทสฺสิสฺส ตาทิโน สพฺพาสวปริกฺขีโณ นตฺถิ ทานิ ปุนพฺภโว ฯ |๒.๗๖| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๒.๗๗| สฺวาคตํ ๒- วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๒.๗๘| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา เอกฉตฺติโย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ เอกฉตฺติยตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ ตติยํ ติณสูลกฉาทนิยตฺเถราปทานํ (๔๑๓) [๓] |๓.๗๙| ชาติชรญฺจ มรณํ ปจฺจเวกฺขึ อหํ ตทา เอกโก อภินิกฺขมฺม ปพฺพชึ อนคาริยํ ฯ |๓.๘๐| จรมาโน อนุปุพฺเพน คงฺคาตีรํ อุปาคมึ ตตฺถทฺทสาสึ ปฐวึ คงฺคาตีเร สปุณฺณกํ ๓- ฯ |๓.๘๑| อสฺสมํ ตตฺถ มาเปตฺวา วสามิ มม อสฺสเม ๔- สุกฺกโต จงฺกโม มยฺหํ นานาทิชคณายุโต ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. ฉตฺตธารณมชฺชาปิ วตฺตเต ฯ ยุ. สาคตํ ฯ สพฺพตฺถ อีทิสเมว ฯ @ ม. ยุ. สุปุณฺณตํ ฯ ม. ยุ. วสามิ อสฺสเม อหํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๐.

|๓.๘๒| มมํ อุเปนฺติ จ สตฺตา ๑- กุชฺชนฺติ จ มโนหรํ รมฺมมาโน สห เตหิ วสามิ อสฺสเม อหํ ฯ |๓.๘๓| มม อสฺสมสามนฺตา มิคราชา จตุกฺกโม อาสยา อภินิกฺขมฺม คชฺชิ โส อสนี ๒- วิย ฯ |๓.๘๔| นทิเต มิคราเช จ หาโส เม อุปปชฺชถ มิคราชํ คเวสนฺโต อทฺทสํ โลกนายกํ ฯ |๓.๘๕| ทิสฺวานาหํ เทวเทวํ ติสฺสํ โลกคฺคนายกํ หฏฺโฐ หฏฺเฐน จิตฺเตน ปูชยึ นาคเกสรํ ฯ |๓.๘๖| อุคฺคจฺฉนฺตํว สุริยํ สาลราชํว ปุปฺผิตํ โอสธีว วิโรจนฺตํ สนฺถวึ โลกนายกํ ฯ |๓.๘๗| ตว ญาเณน สพฺพญฺญุ โชเตสิ มํ สเทวกํ ตุวํ [๓]- อาราธยิตฺวาน ชาติยา ปริมุจฺจเร ฯ |๓.๘๘| อทสฺสเนน สพฺพญฺญู พุทฺธานํ สพฺพทสฺสินํ ปตนฺติวีจินิรยํ ราคโทเสหิ โอตฺถฏา ๔- ฯ |๓.๘๙| ตว ทสฺสนมาคมฺม สพฺพญฺญุโลกนายกํ ปมุจฺจนฺติ ภวา สพฺเพ ผุสนฺติ อมตํปทํ ฯ |๓.๙๐| ยทา พุทฺธา จกฺขุมนฺโต อุปฺปชฺชนฺติ ปภงฺกรา กิเลเส ฌาปยิตฺวาน อาโลกํ ทสฺสยนฺติ เต ฯ |๓.๙๑| กิตฺตยิตฺวาน สมฺพุทฺธํ ติสฺสํ โลกคฺคนายกํ หฏฺโฐ หฏฺเฐน จิตฺเตน ติณสูลํ อปูชยึ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. มมุเปนฺติ จ วิสฺสตฺถา ฯ ยุ. เมทนี ฯ ยุ. หิ ฯ ม. ยุ. โอผุฏา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๑.

|๓.๙๒| มม สงฺกปฺปมญฺญาย ติสฺโส โลกคฺคนายโก สกาสเน นิสีทิตฺวา อิมา คาถา อภาสถ ฯ |๓.๙๓| โย มํ ปุปฺเผหิ ฉาเทสิ ปสนฺโน เสหิ ปาณิภิ ตมหํ กิตฺตยิสฺสามิ สุณาถ มม ภาสโต ฯ |๓.๙๔| ปญฺจวีสติกฺขตฺตุญฺจ ๑- เทวรชฺชํ กริสฺสติ ปญฺจสตฺตติกฺขตฺตุญฺจ จกฺกวตฺติ ภวิสฺสติ ฯ |๓.๙๕| ปเทสรชฺชํ วิปุลํ คณนาโต อสงฺขยํ ตสฺส ๒- กมฺมสฺส นิสฺสนฺโท ปุปฺผานํ ปูชนาย โส ๓- ฯ |๓.๙๖| สายํ ๔- ปาโต จ ยํ โปโส ปุปฺเผหิ ๕- มํ อฉาทยิ ปุญฺญกมฺเมน สํยุตฺโต ๖- ปุรโต ปาตุภวิสฺสติ ฯ |๓.๙๗| ยํ ยํ อิจฺฉติ กาเมหิ ตํ ตํ ปาตุภวิสฺสติ สงฺกปฺปํ ปริปูเรตฺวา นิพฺพายิสฺสตินาสโว ฯ |๓.๙๘| กิเลเส ฌาปยิตฺวาน สมฺปชาโน ปฏิสฺสโต เอกาสเน นิสีทิตฺวา อรหตฺตํ อปาปุณิ ๗- ฯ |๓.๙๙| จงฺกมนฺโต นิปชฺชนฺโต นิสินฺโน อถวา ฐิโต พุทฺธเสฏฺฐํ สริตฺวาน วิหรามิ อหํ ตทา ฯ |๓.๑๐๐| จีวเร ปิณฺฑปาเต จ ปจฺจเย สยนาสเน ตตฺถ เม อูนตา นตฺถิ พุทฺธปูชายิทํ ผลํ ฯ |๓.๑๐๑| โส ทานิ ปตฺโต อมตํ สนฺตํ ปทมนุตฺตรํ สพฺพาสเว ปริญฺญาย วิหรามิ อนาสโว ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. ปญฺจวีสติกฺขตฺตุํ โส ฯ ม. ตสฺส กมฺมนิสฺสนฺเทน ฯ ม. ... จ ฯ @ ม. ยุ. สีสํ นฺหาโต จ ยํ โปโส ฯ ม. ปุปฺผมากงฺขเต ยทิ ฯ ยุ. ... จยํ ฯ @ ม. -- สํยุตฺตํ ฯ ม. ยุ. อปาปุณึ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๒.

|๓.๑๐๒| เทฺวนวุเต อิโต กปฺเป ยํ พุทฺธมภิปูชยึ ทุคฺคตึ นาภิชานามิ พุทฺธปูชายิทํ ผลํ ฯ |๓.๑๐๓| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๓.๑๐๔| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๓.๑๐๕| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา ติณสูลกฉาทนิโย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ ติณสูลกฉาทนิยตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ จตุตฺถํ มธุมํสทายกตฺเถราปทานํ (๔๑๔) [๔] |๔.๑๐๖| นคเร พนฺธุมติยา สูกริโก อโหสหํ อุกฺโกฏกํ รนฺธยิตฺวา มธุมํสมฺหิ ๑- โอกิรึ ฯ |๔.๑๐๗| สนฺนิปาตํ อหํ คนฺตฺวา เอกปตฺตํ อหํ ๒- คหึ ปูรยิตฺวาน ตํ ปตฺตํ ภิกฺขุสงฺฆสฺสทาสหํ ฯ |๔.๑๐๘| โย ๓- วุฑฺฒเถรตโร ภิกฺขุ นิยฺยาเทมิ อหํ ตทา อิมินา ปตฺตปูเรน ลภิสฺสํ ๔- วิปุลํ สุขํ ฯ |๔.๑๐๙| ทุเว สมฺปตฺติโย ภุตฺวา สุกฺกมูเลน โจทิโต ปจฺฉิเม วตฺตมานมฺหิ กิเลเส ฌาปยิสฺสติ ฯ @เชิงอรรถ: ยุ. มธุสปฺปิมฺหิ อากิรึ ฯ ม. ยุ. คเห สหํ ฯ ม. ยุ. โยตฺถ -- นิยฺยาเทสิ @มมํ ตทา ฯ ม. ยุ. ลภสฺสุ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๓.

|๔.๑๑๐| ตตฺถ จิตฺตํ ปสาเทตฺวา ตาวตึสํ อคญฺฉิหํ ตตฺถ ภุตฺวา ปิวิตฺวา จ ลภามิ วิปุลํ สุขํ ฯ |๔.๑๑๑| มณฺฑเป รุกฺขมูเล วา ปุพฺพกมฺมํ อนุสฺสรึ อนฺนปานาภิวสฺโส เม อติวสฺสติ ตาวเท ฯ |๔.๑๑๒| อิทํ ปจฺฉิมกํ มยฺหํ จริโม วตฺตเต ภโว อิธาปิ อนฺนปานํ เม วสฺสเต สพฺพกาลิกํ ฯ |๔.๑๑๓| เตเนว มธุทาเนน ๑- สนฺธาวิตฺวา ภเว อหํ สพฺพาสเว ปริญฺญาย วิหรามิ อนาสโว ฯ |๔.๑๑๔| เอกนวุเต อิโต กปฺเป ยํ ทานมททึ ตทา ทุคฺคตึ นาภิชานามิ มธุทานสฺสิทํ ผลํ ฯ |๔.๑๑๕| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๔.๑๑๖| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๔.๑๑๗| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา มธุมํสทายโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ มธุมํสทายกตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ @เชิงอรรถ: ยุ. มํสทาเนน ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๔.

ปญฺจมํ นาคปลฺลวกตฺเถราปทานํ (๔๑๕) [๕] |๕.๑๑๘| นคเร พนฺธุมติยา ราชุยฺยาเน วสามหํ มม อสฺสมสามนฺตา นิสีทิ โลกนายโก ฯ |๕.๑๑๙| นาคปลฺลวมาทาย พุทฺธสฺส อภิโรปยึ ปสนฺนจิตฺโต สุมโน สุคตํ อภิวาทยึ ฯ |๕.๑๒๐| เอกนวุเต อิโต กปฺเป ยํ ปลฺลวมภิปูชยึ ทุคฺคตึ นาภิชานามิ พุทฺธปูชายิทํ ผลํ ฯ |๕.๑๒๑| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๕.๑๒๒| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๕.๑๒๓| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา นาคปลฺลวโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ นาคปลฺลวกตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ ฉฏฺฐํ เอกทีปิยตฺเถราปทานํ (๔๑๖) [๖] |๖.๑๒๔| ปรินิพฺพุตมฺหิ สุคเต สิทฺธตฺเถ โลกนายเก สเทวมานุสา สพฺเพ ปูเชนฺติ ทิปทุตฺตมํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๕.

|๖.๑๒๕| อาโรปิเต จ จิตเก สิทฺธตฺเถ โลกนายเก ยถาสเกน ถาเมน จิตํ ปูเชนฺติ สตฺถุโน ฯ |๖.๑๒๖| อวิทูเร จิตกสฺส ทีปํ อุชฺชาลยึ อหํ ยาว อุเทติ สุริโย ทีปํ เม ตาว ปชฺชลิ ฯ |๖.๑๒๗| เตน กมฺเมน สุกเตน เจตนาปณิธีหิ จ ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ ตาวตึสํ อคญฺฉหํ ฯ |๖.๑๒๘| ตตฺถ เม สุกตํ พฺยมฺหํ เอกทีปนฺติ ญายติ ทีปสตสหสฺสานิ พฺยเมฺห ปชฺชลเร มม ฯ |๖.๑๒๙| อุทยนฺโตว สุริโย เทโห เม ชลเต ๑- สทา สปฺปภาหิ สรีรสฺส อาโลโก โหติ เม สทา ฯ |๖.๑๓๐| ติโรกุฑฺฑํ ติโรเสลํ สมติคฺคยฺห ปพฺพตํ สมนฺตา โยชนสตํ ปสฺสามิ จกฺขุนา อหํ ฯ |๖.๑๓๑| สตฺตสตฺตติกฺขตฺตุํ จ เทวโลเก รมึ อหํ เอกตึสติกฺขตฺตุํ จ เทวรชฺชํ อการยึ ฯ |๖.๑๓๒| อฏฺฐวีสติกฺขตฺตุํ จ จกฺกวตฺติ อโหสหํ ปเทสรชฺชํ วิปุลํ คณนาโต อสงฺขยํ ฯ |๖.๑๓๓| เทวโลกา จวิตฺวาน นิพฺพตฺติ มาตุกุจฺฉิยํ มาตุกุจฺฉิคตสฺสาปิ อกฺขิ เม น ๒- วินสฺสติ ฯ |๖.๑๓๔| ชาติยา จตุวสฺโสหํ ปพฺพชึ อนคาริยํ อฑฺฒมาเส อสมฺปตฺเต อรหตฺตํ อปาปุณึ ฯ @เชิงอรรถ: ม. โชตเต ฯ ยุ. ราชเต ฯ ม. ยุ. น นิมีลติ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๖.

|๖.๑๓๕| ทิพฺพจกฺขุํ วิโสเธสึ ภวา สพฺเพ สมูหตา สพฺเพ กิเลสา สญฺฉินฺนา เอกทีปสฺสิทํ ผลํ ฯ |๖.๑๓๖| ติโรกุฑฺฑํ ติโรเสลํ ปพฺพตญฺจาปิ เกวลํ สมติกฺกมฺม ปสฺสามิ เอกทีปสฺสิทํ ผลํ ฯ |๖.๑๓๗| วิสมา เม สมา โหนฺติ อนฺธกาโร น วิชฺชติ นาหํ ปสฺสามิ ติมิรํ เอกทีปสฺสิทํ ผลํ ฯ |๖.๑๓๘| จตุนวุเต อิโต กปฺเป ยํ ทีปมททึ ตทา ทุคฺคตึ นาภิชานามิ เอกทีปสฺสิทํ ผลํ ฯ |๖.๑๓๙| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๖.๑๔๐| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๖.๑๔๑| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา เอกทีปิโย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ เอกทีปิยตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ สตฺตมํ อุจฺฉงฺคปุปฺผิยตฺเถราปทานํ (๔๑๗) [๗] |๗.๑๔๒| นคเร พนฺธุมติยา อโหสึ มาลิโก ตทา อุจฺฉงฺคํ ปูรยิตฺวาน อคมํ อนฺตราปณํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๗.

|๗.๑๔๓| ภควา ตมฺหิ สมเย ภิกฺขุสงฺฆปุรกฺขโต มหตา อานุภาเวน นิยฺยาติ โลกนายโก ฯ |๗.๑๔๔| ทิสฺวาน โลกปชฺโชตํ วิปสฺสึ โลกตารณํ ปุปฺผํ ปคฺคยฺห อุจฺฉงฺคา พุทฺธเสฏฺฐํ อปูชยึ ฯ |๗.๑๔๕| เอกนวุเต อิโต กปฺเป พุทฺธเสฏฺฐํ ๑- อปูชยึ ทุคฺคตึ นาภิชานามิ พุทฺธปูชายิทํ ผลํ ฯ |๗.๑๔๖| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๗.๑๔๗| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๗.๑๔๘| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา อุจฺฉงฺคปุปฺผิโย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ อุจฺฉงฺคปุปฺผิยตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ อฏฺฐมํ ยาคุทายกตฺเถราปทานํ (๔๑๘) [๘] |๘.๑๔๙| อติถึ เม คเหตฺวาน อาคญฺฉึ คามกํ ตทา สมฺปุณฺณนทิกํ ทิสฺวา สงฺฆารามํ อุปาคมึ ฯ |๘.๑๕๐| อารญฺญกา ธุตธรา ๒- ฌายิโน ลูขจีวรา วิเวกาภิรตา ธีรา สงฺฆาราเม วสนฺติ เต ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. ยํ ปุปฺผมภิปูชยึ ฯ ยุ. ธูตวาทา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๘.

|๘.๑๕๑| คติ เตสํ อุปจฺฉินฺนา สุวิมุตฺตาน ตาทินํ ปิณฺฑาย เต น คจฺฉนฺติ โอรุทฺธนทิกายตึ ๑- ฯ |๘.๑๕๒| ปสนฺนจิตฺโต สุมโน เวทชาโต กตญฺชลี ตณฺฑุลํ ๒- ปคฺคเหตฺวาน ยาคุทานํ อทาสหํ ฯ |๘.๑๕๓| ปจนํ ๓- ยาคุํ ทตฺวาน ปสนฺโน เสหิ ปาณิภิ สกกมฺมาภิรทฺโธหํ ตาวตึสํ อคญฺฉหํ ฯ |๘.๑๕๔| มณิมยญฺจ เม พฺยมฺหํ นิพฺพตฺตํ ๔- ติทเส คเณ นารีคเณหิ สํหิโต ๕- โมทามิ พฺยมฺหมุตฺตเม ฯ |๘.๑๕๕| เตตฺตึสกฺขตฺตุํ เทวินฺโท เทวรชฺชมการยึ ตึสกฺขตฺตุํ จกฺกวตฺติ มหารชฺชมการยึ ฯ |๘.๑๕๖| ปเทสรชฺชํ วิปุลํ คณนาโต อสงฺขยํ เทวโลเก มนุสฺเส วา อนุโภตฺวา ยสํ ๖- อหํ ฯ |๘.๑๕๗| ปจฺฉิเม ภวสมฺปตฺเต ปพฺพชึ อนคาริยํ สห โอโรปิเต เกเส สพฺพสมฺปตฺติวิชฺชหํ ฯ |๘.๑๕๘| ขยโต วยโต จาปิ สมฺมสนฺโต กเลวรํ ปุเร สิกฺขาปทาเนน ๗- อรหตฺตํ อปาปุณึ ฯ |๘.๑๕๙| สุทินฺนํ เม ทานวรํ ปาณิชํ ๘- สุปฺปโยชิตํ เตเนว ยาคุทาเนน ปตฺโตมฺหิ อจลํ ปทํ ฯ |๘.๑๖๐| โสกํ ปริทฺทวํ พฺยาธึ ทรถํ จิตฺตตาปนํ นาภิชานามิ อุปฺปนฺนํ ยาคุทานสฺสิทํ ผลํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. โอรุทฺธนทิกาย หิ ฯ ยุ. โอรุทฺธนทิกา ยทิ ฯ ม. ยุ. เม คเหตฺวาน ฯ @ ม. ยุ. ปญฺจนฺนํ ฯ ม. นิพฺพตฺติ ฯ ม. ยุ. สหิโต ฯ ม. สยํ ฯ @ ม. สิกฺขาปทาทานา ฯ ยุ. --- ปทาทาเน ฯ ม. ยุ. วาณิชํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๙.

|๘.๑๖๑| ยาคุํ สงฺฆสฺส ทตฺวาน ปุญฺญกฺเขตฺเต อนุตฺตเร ปญฺจานิสํเส อนุโภมิ อโห ยาคุสุยิฏฺฐตา ฯ |๘.๑๖๒| อพฺยาธิตา รูปวตา ขิปฺปํ ธมฺมํ ๑- นิพุชฺฌิตา ลาภิตา อนฺนปานสฺส อายุ ปญฺจมกํ มม ฯ |๘.๑๖๓| โย โกจิ เวทํ ชนยํ สงฺเฆ ยาคุํ ทเทยฺย โส อิมานิ ปญฺจ ฐานานิ ปฏิคฺคเณฺหยฺย ปณฺฑิโต ฯ |๘.๑๖๔| กรณียํ กตํ สพฺพํ ภวา อุคฺฆาฏิตา มยา สพฺพาสวา ปริกฺขีณา นตฺถิ ทานิ ปุนพฺภโว ฯ |๘.๑๖๕| โส อหํ วิจริสฺสามิ คามา คามํ ปุรา ปุรํ นมสฺสมาโน สมฺพุทฺธํ ธมฺมสฺส จ สุธมฺมตํ ฯ |๘.๑๖๖| ตึสกปฺปสหสฺสมฺหิ ยํ ทานมททึ ตทา ทุคฺคตึ นาภิชานามิ ยาคุทานสฺสิทํ ผลํ ฯ |๘.๑๖๗| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๘.๑๖๘| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๘.๑๖๙| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา ยาคุทายโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ ยาคุทายกตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. ธมฺมนิสนฺติตา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๐.

นวมํ ปตฺโถทนทายกตฺเถราปทานํ (๔๑๙) [๙] |๙.๑๗๐| วนจารี ปุเร อาสึ สตตํ วนกมฺมิโก ปตฺโถทนํ คเหตฺวาน กมฺมนฺตํ อคมาสหํ ฯ |๙.๑๗๑| ตตฺถทฺทสาสึ สมฺพุทฺธํ สยมฺภุํ อปราชิตํ วนา ปิณฺฑาย นิกฺขนฺตํ ทิสฺวา จิตฺตํ ปสาทยึ ฯ |๙.๑๗๒| ปรกมฺมายเน ยุตฺโต ปุญฺญญฺจ เม น วิชฺชติ อยํ ปตฺโถทโน อตฺถิ โภชยิสฺสามิมํ มุนึ ฯ |๙.๑๗๓| ปตฺโถทนํ คเหตฺวาน สยมฺภุสฺส อทาสหํ มม นิชฺฌายมานสฺส ปริภุญฺชิ มหามุนิ ฯ |๙.๑๗๔| เตน กมฺเมน สุกเตน เจตนาปณิธีหิ จ ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ ตาวตึสํ อคญฺฉหํ ฯ |๙.๑๗๕| ทฺวตฺตึสกฺขตฺตุํ ๑- เทวินฺโท เทวรชฺชมการยึ เตตฺตึสกฺขตฺตุํ ราชา จ จกฺกวตฺติ ภวิสฺสติ ๒- ฯ |๙.๑๗๖| ปเทสรชฺชํ วิปุลํ คณนาโต อสงฺขยํ สุขิโต ยสวา โหมิ ปตฺโถทนสฺสิทํ ผลํ ฯ |๙.๑๗๗| ภวาภเว สํสรนฺโต ลภามิ อมิตํ ธนํ โภเค เม อูนตา นตฺถิ ปตฺโถทนสฺสิทํ ผลํ ฯ นทีโสตปฏิภาคา โภคา นิพฺพตฺตเร มม ปริเมตุํ น สกฺโกมิ ปตฺโถทนสฺสิทํ ผลํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. ฉตฺตึสกฺขตฺตุํ ฯ ม. ยุ. อโหสหํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๑.

|๙.๑๗๘| อิมํ ขาท อิมํ ภุญฺช อิมมฺหิ สยเน สย เตนาหํ สุขิโต โหมิ ปตฺโถทนสฺสิทํ ผลํ ฯ |๙.๑๗๙| เอกนวุเต ๑- อิโต กปฺเป ยํ ทานมททึ ตทา ทุคฺคตึ นาภิชานามิ ปตฺโถทนสฺสิทํ ผลํ ฯ |๙.๑๘๐| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๙.๑๘๑| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๙.๑๘๒| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา ปตฺโถทนทายโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ ปตฺโถทนทายกตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ ทสมํ มญฺจทายกตฺเถราปทานํ (๔๒๐) [๑๐] |๑๐.๑๘๓| ปรินิพฺพุเต การุณิเก สิทฺธตฺเถ โลกนายเก วิตฺถาริเก ปาวจเน เทวมนุสฺสสกฺกเต ฯ |๑๐.๑๘๔| จณฺฑาโล อาสหํ ตตฺถ อาสนฺทิปีฐการโก เตน กมฺเมน ชีวามิ เตน โปเสมิ ทารเก ฯ |๑๐.๑๘๕| อาสนฺทึ สุกตํ กตฺวา ปสนฺโน เสหิ ปาณิภิ สยเมว อุปคนฺตฺวา ภิกฺขุสงฺฆสฺสทาสหํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. จตุนฺนวุติโต กปฺเป ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๒.

|๑๐.๑๘๖| เตน กมฺเมน สุกเตน เจตนาปณิธีหิ จ ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ ตาวตึสํ อคญฺฉหํ ฯ |๑๐.๑๘๗| เทวโลกํ คโต สนฺโต โมทามิ ติทเส คเณ สยนานิ มหคฺฆานิ นิพฺพตฺตนฺติ ยถิจฺฉกํ ฯ |๑๐.๑๘๘| ปญฺญาสกฺขตฺตุํ เทวินฺโท เทวรชฺชมการยึ อสีติกฺขตฺตุํ ราชา จ จกฺกวตฺติ อโหสหํ ฯ |๑๐.๑๘๙| ปเทสรชฺชํ วิปุลํ คณนาโต อสงฺขยํ สุขิโต ยสวา โหมิ มญฺจทานสฺสิทํ ผลํ ฯ |๑๐.๑๙๐| เทวโลกา จวิตฺวาน เอมิ เจ มานุสํ ภวํ มหารหา สุสยนา สยเมว ภวนฺติ เม ฯ |๑๐.๑๙๑| อยํ ปจฺฉิมโก มยฺหํ จริโม วตฺตเต ภโว อชฺชาปิ สยนกาเล สยนํ อุปติฏฺฐหิ ฯ |๑๐.๑๙๒| จตุนวุเต อิโต กปฺเป ยํ ทานํ อททึ ตทา ทุคฺคตึ นาภิชานามิ มญฺจทานสฺสิทํ ผลํ ฯ |๑๐.๑๙๓| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๑๐.๑๙๔| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๐.๑๙๕| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๓.

อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา มญฺจทายโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ มญฺจทายกตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ อุทฺทานํ ภทฺทาลี เอกฉตฺโต จ ติณสูโล จ มํสโท นาคปลฺลวโก ทีปํ อุจฺฉงฺคิ ยาคุทายโก ฯ ปตฺโถทนิ มญฺจทโท คาถาโย คณิตา วิสา เทฺว สตานิ จ คาถานํ คาถา เจกา ตทุตฺตริ ฯ ภทฺทาลิวคฺโค ทฺวาจตฺตาฬีสโม ฯ ---------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๔.

เตจตฺตาฬีโส สกึสมฺมชฺชกวคฺโค ปฐมํ สกึสมฺมชฺชกตฺเถราปทานํ (๔๒๑) [๑๑] |๑๑.๑| วิปสฺสิโน ภควโต ปาฏลึ โพธิมุตฺตมํ ทิสฺวาว ตํ ปาทปคฺคํ ตตฺถ จิตฺตํ ปสาทยึ ฯ |๑๑.๒| สมฺมชฺชนึ คเหตฺวาน โพธึ สมฺมชฺชิ ตาวเท สมฺมชฺชิตฺวาน ตํ โพธึ อวนฺทึ ปาฏลึ อหํ ฯ |๑๑.๓| ตตฺถ จิตฺตํ ปสาเทตฺวา สิเร กตฺวาน อญฺชลึ นมสฺสมาโน ตํ โพธึ คญฺฉึ ปฏิกุฏึ อหํ ฯ |๑๑.๔| จาริมคฺเคน ๑- คจฺฉามิ สรนฺโต โพธิมุตฺตมํ อชคโร มํ ปีเฬติ โฆรรูโป มหพฺพโล ฯ |๑๑.๕| อาสนฺเน เม กตํ กมฺมํ ผเลน โตสยี มมํ กเลวรํ เม คิลติ เทวโลเก รมามหํ ฯ |๑๑.๖| อนาวิลํ มม จิตฺตํ วิสุทฺธํ ปณฺฑรํ สทา โสกสลฺลํ น ชานามิ จิตฺตสนฺตาปนํ มม ฯ |๑๑.๗| กุฏฺฐํ คณฺโฑ กิลาโส จ อปมาโร วิตจฺฉิกา ททฺทุ กณฺฑุ จ เม นตฺถิ ผลํ สมฺมชฺชนายิทํ ฯ |๑๑.๘| โสโก จ ปริฬาโห จ หทเย เม น วิชฺชติ อภนฺตํ ๒- อุชุกํ จิตฺตํ ผลํ สมฺมชฺชนายิทํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ตาทิมคฺเคน ฯ ยุ. จาริมมคฺเคน ฯ ยุ. อสตฺตํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๕.

|๑๑.๙| สมาธึ ๑- ปุน ปชฺชามิ วิสุทฺธํ ๒- โหติ มานสํ ยํ ยํ สมาธึ อิจฺฉามิ โส โส สมฺปชฺชเต มม ฯ |๑๑.๑๐| รชนีเย น รชฺชามิ อโถ โทสนิเยสุ จ โมหนีเย น มุยฺหามิ ผลํ สมฺมชฺชนายิทํ ฯ |๑๑.๑๑| เอกนวุเต อิโต กปฺเป ยํ กมฺมมกรึ ตทา ทุคฺคตึ นาภิชานามิ ผลํ สมฺมชฺชนายิทํ ฯ |๑๑.๑๒| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๑๑.๑๓| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๑.๑๔| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา สกึสมฺมชฺชโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ สกึสมฺมชฺชกตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ ทุติยํ เอกทุสฺสทายกตฺเถราปทานํ (๔๒๒) [๑๒] |๑๒.๑๕| นคเร หํสวติยา อโหสึ ติณหารโก ติณหาเรน ชีวามิ เตน โปเสมิ ทารเก ฯ |๑๒.๑๖| ปทุมุตฺตโร นาม ชิโน สพฺพธมฺมาน ปารคู ตมนฺธการํ นาเสตฺวา อุปฺปชฺชิ โลกนายโก ฯ @เชิงอรรถ: ม. สมาธีสุ น มชฺชามิ ฯ ยุ. น สชฺชามิ ฯ ม. วิสทํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๖.

|๑๒.๑๗| สเก ฆเร นิสีทิตฺวา เอวํ จินฺเตสิ ตาวเท พุทฺโธ โลเก สมุปฺปนฺโน เทยฺยธมฺโม น วิชฺชติ ฯ |๑๒.๑๘| อิทํ เม สาฏกํ เอกํ นตฺถิ เม โกจิ ทายโก ทุกฺโข นิรยสมฺผสฺโส โรปยิสฺสามิ ทกฺขิณํ ฯ |๑๒.๑๙| เอวาหํ จินฺตยิตฺวาน สกํ จิตฺตํ ปสาทยึ เอกํ ทุสฺสํ คเหตฺวาน พุทฺธเสฏฺฐสฺสทาสหํ ฯ |๑๒.๒๐| เอกํ ทุสฺสํ ททิตฺวาน อุกฺกุฏฺฐึ สมฺปวตฺตยึ ยทิ พุทฺโธ ตุวํ วีร ตาเรหิ มํ มหามุนิ ฯ |๑๒.๒๑| ปทุมุตฺตโร โลกวิทู อาหุตีนํ ปฏิคฺคโห มมํ ทานํ ปกิตฺเตนฺโต อกา เม อนุโมทนํ ฯ |๑๒.๒๒| อิมินา เอกทุสฺเสน เจตนาปณิธีหิ จ กปฺปสตสหสฺสานิ วินิปาตํ น คจฺฉติ ฯ |๑๒.๒๓| ฉตฺตึสกฺขตฺตุํ เทวินฺโท เทวรชฺชํ กริสฺสติ เตตฺตึสกฺขตฺตุํ ราชา จ จกฺกวตฺติ ภวิสฺสติ ฯ |๑๒.๒๔| ปเทสรชฺชํ วิปุลํ คณนาโต อสงฺขยํ เทวโลเก มนุสเส วา สํสรนฺโต ตุวํ ภเว ฯ |๑๒.๒๕| รูปวา คุณสมฺปนฺโน อนุวตฺตนฺตเทหวา อกฺโขภํ อมิตํ ทุสฺสํ ลภิสฺสติ ยถิจฺฉกํ ฯ |๑๒.๒๖| อิทํ วตฺวาน สมฺพุทฺโธ ชลชุตฺตมนามโก ๑- นภํ อพฺภุคฺคมิ ธีโร หํสราชาว อมฺพเร ฯ @เชิงอรรถ: ยุ. ชลชุตฺตมนายโก ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๗.

|๑๒.๒๗| ยํ ยํ โยนูปปชฺชามิ เทวตฺตํ อถ มานุสํ โภเค เม อูนตา นตฺถิ เอกทุสฺสสฺสิทํ ผลํ ฯ |๑๒.๒๘| ปทุทฺธาเร ปทุทฺธาเร ทุสฺสํ นิพฺพตฺตเต มม เหฏฺฐา ทุสฺสมฺหิ ติฏฺฐาหิ อุปริจฺฉทนํ มม ฯ |๑๒.๒๙| จกฺกวาฬํ อุปาทาย สกานนํ สปพฺพตํ อิจฺฉมาโน อหํ อชฺช ทุสฺเสนจฺฉาทเยยฺย ตํ ฯ |๑๒.๓๐| เตเนว เอกทุสฺเสน สํสรนฺโต ภวาภเว สุวณฺณวณฺโณ หุตฺวาน สํสรามิ ภวาภเว ฯ |๑๒.๓๑| วิปากํ เอกทุสฺสสฺส อชฺฌคํ ๑- ตตฺถ ภิกฺขุตํ อยํปิ ๒- ปจฺฉิมา ชาติ วิปจฺจติ อิธาปิ เม ฯ |๑๒.๓๒| สตสหสฺเส อิโต กปฺเป ยํ ทุสฺสมททึ ตทา ทุคฺคตึ นาภิชานามิ เอกทุสฺสสฺสิทํ ผลํ ฯ |๑๒.๓๓| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๑๒.๓๔| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๒.๓๕| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา เอกทุสฺสทายโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ เอกทุสฺสทายกตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. นาชฺฌคํ กตฺถ จิกฺขยํ ฯ ม. อยํ เม อนฺติมา ชาติ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๘.

ตติยํ เอกาสนทายกตฺเถราปทานํ (๔๒๓) [๑๓] |๑๓.๓๖| หิมวนฺตสฺส อวิทูเร กสิโก ๑- นาม ปพฺพโต อสฺสโม สุกโต มยฺหํ ปณฺณสาลา สุมาปิตา ฯ |๑๓.๓๗| นารโท นาม นาเมน กสฺสโป อิติ มํ วิทู สุทฺธิมคฺคํ คเวสนฺโต วสามิ กสิเก ตทา ฯ |๑๓.๓๘| ปทุมุตฺตโร นาม ชิโน สพฺพธมฺมาน ปารคู วิเวกกาโม สมฺพุทฺโธ อาคญฺฉิ อนิลญฺชสา ฯ |๑๓.๓๙| วนคฺเค คจฺฉมานสฺส ทิสฺวา รํสึ มเหสิโน กฏฺฐมญฺจํ ปญฺญาเปตฺวา อชินญฺจ อปตฺถรึ ฯ |๑๓.๔๐| อาสนํ ปญฺญาเปตฺวาน สีเส กตฺวาน อญฺชลึ โสมนสฺสํ ปเวเทตฺวา อิทํ วจนมพฺรวึ ฯ |๑๓.๔๑| สลฺลกตฺโต ตุวํ ธีร อาตุรานํ ติกิจฺฉโก มม ราคปเรตสฺส ๒- ติกิจฺฉํ เทหิ นายก ฯ |๑๓.๔๒| ปุญฺญตฺถิกา ๓- เย ปสฺสนฺติ พุทฺธเสฏฺฐํ ตุวํ มุนิ ธุวตฺถสิทฺธึ ปปฺโปนฺติ เอเตสํ อชโร ภเว ฯ |๑๓.๔๓| น เม เทยฺยํ ๔- ตว อตฺถิ ปวตฺตผลโภชหํ อิทํ เม อาสนํ อตฺถิ นิสีท กฏฺฐมญฺจเก ฯ |๑๓.๔๔| นิสีทิ ตตฺถ ภควา อฉมฺภิโตว เกสรี มุหุตฺตํ วีตินาเมตฺวา อิทํ วจนมพฺรวิ ฯ @เชิงอรรถ: ม. โคสิโต ฯ ยุ. โกสิโก ฯ ม. ยุ. โรคปเรตสฺส ฯ ม. ยุ. @กลฺลตฺถิกา ฯ ม. เทยฺยธมฺโม อตฺถิ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๙.

|๑๓.๔๕| วิสฺสฏฺโฐ โหหิ มา ภายิ ลทฺโธ โชติรโส ตยา ยํ ตุยฺหํ ปตฺถิตํ สพฺพํ ปริปูเรสฺสตาสนํ ๑- ฯ |๑๓.๔๖| น ๒- โถกํ สุกตํ ปุญฺญํ ปุญฺญกฺเขตฺเต อนุตฺตเร สกฺกา อุทฺธริตุํ อตฺตา ยสฺส จิตฺตํ สุนีหิตํ ๓- ฯ |๑๓.๔๗| อิมินา อาสนทาเนน เจตนาปณิธีหิ จ กปฺปสตสหสฺสานิ วินิปาตํ น คจฺฉติ ฯ |๑๓.๔๘| ปญฺญาสกฺขตฺตุํ เทวินฺโท เทวรชฺชํ กริสฺสติ อสีติกฺขตฺตุํ ราชา จ จกฺกวตฺติ ภวิสฺสติ ฯ |๑๓.๔๙| ปเทสรชฺชํ วิปุลํ คณนาโต อสงฺขยํ สพฺพตฺถ สุขิโต หุตฺวา สํสาเร สํสริสฺสติ ฯ |๑๓.๕๐| อิทํ วตฺวาน สมฺพุทฺโธ ชลชุตฺตมนามโก นภํ อพฺภุคฺคมิ ธีโร หํสราชาว อมฺพเร ฯ |๑๓.๕๑| หตฺถิยานํ อสฺสยานํ สรถํ สนฺทมานิกํ ลภามิ สพฺพเมเวตํ เอกาสนสฺสิทํ ผลํ ฯ |๑๓.๕๒| กานนํ ปวิสิตฺวาน ยทา อิจฺฉามิ อาสนํ มม สงฺกปฺปมญฺญาย ปลฺลงฺโก อุปติฏฺฐติ ฯ |๑๓.๕๓| วาริมชฺฌคโต สนฺโต ยทา อิจฺฉามิ อาสนํ มม สงฺกปฺปมญฺญาย ปลฺลงฺโก อุปติฏฺฐติ ฯ |๑๓.๕๔| ยํ ยํ โยนูปปชฺชามิ เทวตฺตํ อถ มานุสํ ปลฺลงฺกสตสหสฺสานิ ปริวาเรนฺติ มํ สทา ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. ปริปูริสฺสตินาคเต ฯ ม. น โมฆํ ตํ กตํ ตุยฺหํ ฯ ยุ. น โถกํ ตํ @กตํ ตุยฺหํ ฯ ม. ยุ. ปณีหิตํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๐.

|๑๓.๕๕| ทุเว ภเว สํสรามิ เทวตฺเต อถ มานุเส ทุเว กุเล จ ชายามิ ขตฺติเย จาปิ พฺราหฺมเณ ฯ |๑๓.๕๖| เอกาสนํ ททิตฺวาน ปุญฺญกฺเขตฺเต อนุตฺตเร ธมฺมปลฺลงฺกมญฺญาย ๑- วิหรามิ อนาสโว ฯ |๑๓.๕๗| สตสหสฺเส อิโต กปฺเป ยํ ทานมททึ ตทา ทุคฺคตึ นาภิชานามิ เอกาสนสฺสิทํ ผลํ ฯ |๑๓.๕๘| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๑๓.๕๙| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๓.๖๐| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา เอกาสนทายโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ เอกาสนทายกตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ จตุตฺถํ สตฺตกทมฺพปุปฺผิยตฺเถราปทานํ (๔๒๔) [๑๔] |๑๔.๖๑| หิมวนฺตสฺส อวิทูเร กทมฺโพ ๒- นาม ปพฺพโต ตสฺมึ ปพฺพตปสฺสมฺหิ ๓- สตฺต พุทฺธา วสึสุ เต ฯ |๑๔.๖๒| กทมฺพปุปฺผํ ๔- ทิสฺวาน ปคฺคเหตฺวาน อญฺชลึ สตฺต มาลานิ คเหตฺวา ปุณฺณจิตฺเตน ๕- โอกิรึ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. ...มาทาย ฯ ม. กุกฺกุโฏ ... ฯ ม. ...ปาทมฺหิ ฯ @ ม. ยุ. กทมฺพํ ปุปฺผิตํ ... ฯ ม. ยุ. ปุญฺญจิตฺเตน ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๑.

|๑๔.๖๓| เตน กมฺเมน สุกเตน เจตนาปณิธีหิ จ ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ ตาวตึสํ อคญฺฉหํ ฯ |๑๔.๖๔| จตุนวุเต อิโต กปฺเป ยํ กมฺมมกรึ ตทา ทุคฺคตึ นาภิชานามิ พุทฺธปูชายิทํ ผลํ ฯ |๑๔.๖๕| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๑๔.๖๖| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๔.๖๗| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา สตฺตกทมฺพปุปฺผิโย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ สตฺตกทมฺพปุปฺผิยตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ ปญฺจมํ โกรณฺฑปุปฺผิยตฺเถราปทานํ (๔๒๕) [๑๕] |๑๕.๖๘| วนกมฺมิโก ปุเร อาสึ ปิตุเปตามเหนหํ ๑- ปสุมาเรน ๒- ชีวามิ กุสลํ เม น วิชฺชติ ฯ |๑๕.๖๙| มม อาสยสามนฺตา ติสฺโส โลกคฺคนายโก ปทานิ ตีณิ ทสฺเสสิ อนุกมฺปาย จกฺขุมา ฯ |๑๕.๗๐| อกฺกนฺเต จ ปเท ทิสฺวา ติสฺสนามสฺส สตฺถุโน หฏฺโฐ หฏฺเฐน จิตฺเตน ปเท จิตฺตํ ปสาทยึ ฯ @เชิงอรรถ: ปิตุมาตุมเตนหํ ฯ ยุ. ปรรุหิเรน ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๒.

|๑๕.๗๑| โกรณฺฑํ ปุปฺผิตํ ทิสฺวา ปาทปํ ธรณีรุหํ สโกฏิกํ ๑- คเหตฺวาน ปทเสฏฺฐํ อปูชยึ ฯ |๑๕.๗๒| เตน กมฺเมน สุกเตน เจตนาปณิธีหิ จ ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ ตาวตึสํ อคญฺฉหํ ฯ |๑๕.๗๓| ยํ ยํ โยนูปปชฺชามิ เทวตฺตํ อถ มานุสํ โกรณฺฑวณฺณโกเยว สปฺปภาโส ๒- ภวามหํ ฯ |๑๕.๗๔| เทฺวนวุเต อิโต กปฺเป ยํ กมฺมมกรึ ตทา ทุคฺคตึ นาภิชานามิ ปทปูชายิทํ ผลํ ฯ |๑๕.๗๕| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๑๕.๗๖| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๕.๗๗| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา โกรณฺฑปุปฺผิโย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ โกรณฺฑปุปฺผิยตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ ฉฏฺฐํ ฆฏมณฺฑทายกตฺเถราปทานํ (๔๒๖) [๑๖] |๑๖.๗๘| สุจินฺติตํ ภควนฺตํ โลกเชฏฺฐํ นราสภํ อุปวิฏฺฐํ มหารญฺญํ วาตาพาเธน ปีฬิตํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. สโกสกํ ฯ ยุ. สโกฏกํ ฯ ม. สุปฺปภาโส ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๓.

|๑๖.๗๙| ทิสฺวา จิตฺตํ ปสาเทตฺวาน ฆฏมณฺฑํ อุปานยึ กตตฺตา อปจิตตฺตา ๑- จ คงฺคา ภาคีรสี ๒- อยํ ฯ |๑๖.๘๐| มหาสมุทฺทา จตฺตาโร ฆฏํ สมฺปชฺชเร มม อยญฺจ ปฐวี โฆรา อปฺปมาณา อสงฺขยา ฯ |๑๖.๘๑| มม สงฺกปฺปมญฺญาย ภวเต มธุสกฺขรา จตุทฺทิสา ๓- อิเม รุกฺขา ปาทปา ธรณีรุหา ฯ |๑๖.๘๒| มม สงฺกปฺปมญฺญาย กปฺปรุกฺขา ภวนฺติ เต ปญฺญาสกฺขตฺตุํ เทวินฺโท เทวรชฺชมการยึ ฯ |๑๖.๘๓| เอกปญฺญาสกฺขตฺตุญฺจ จกฺกวตฺติ อโหสหํ ปเทสรชฺชํ วิปุลํ คณนาโต อสงฺขยํ ฯ |๑๖.๘๔| จตุนวุเต อิโต กปฺเป ยํ ทานมททึ ตทา ทุคฺคตึ นาภิชานามิ ฆฏมณฺฑสฺสิทํ ผลํ ฯ |๑๖.๘๕| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๑๖.๘๖| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๖.๘๗| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา ฆฏมณฺฑทายโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ ฆฏมณฺฑทายกตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. อาจิตตฺตา จ ฯ ม. ภาคีรถี ฯ ม. ยุ. จาตุทฺทีปา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๔.

สตฺตมํ เอกธมฺมสวนิยตฺเถราปทานํ (๔๒๗) [๑๗] |๑๗.๘๘| ปทุมุตฺตโร นาม ชิโน สพฺพธมฺมาน ปารคู จตุสจฺจํ ปกาเสนฺโต สนฺตาเรสิ พหุํ ชนํ ฯ |๑๗.๘๙| อหํ เตน สมเยน ชฏิโล อุคฺคตาปโน ธุนนฺโต วากจีรานิ คจฺฉามิ อมฺพเร ตทา ฯ |๑๗.๙๐| พุทฺธเสฏฺฐสฺส อุปริ คนฺตุํ น วิสหามหํ ปกฺขีว เสลมาสชฺช คมนํ น ลภามหํ ฯ |๑๗.๙๑| อุทเก โธปยิตฺวาน ๑- เอวํ คจฺฉามิ อมฺพเร น เม อิทํ ภูตปุพฺพํ อิริยาปถวิโกปนํ ฯ |๑๗.๙๒| หนฺท เม ตํ คเวสิสฺสํ อปฺเปวตฺถํ ลเภยฺยหํ โอโรหนฺโต อนฺตลิกฺขา สทฺทมสฺโสสิ สตฺถุโน ฯ |๑๗.๙๓| สเรน รชนีเยน สวนีเยน วตฺตุนา ๒- อนิจฺจตํ กเถนฺตสฺส ตญฺเญว อุคฺคหึ ตทา ฯ อนิจฺจสญฺญมุคฺคยฺห อคมาสึ มมสฺสมํ |๑๗.๙๔| ยาวตายุํ วสิตฺวาน ตตฺถ กาลํ กโต อหํ ฯ จริเม วตฺตมานมฺหิ สทฺธมฺมสฺสวนํ สรึ |๑๗.๙๕| เตน กมฺเมน สุกเตน เจตนาปณิธีหิ จ ฯ ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ ตาวตึสํ อคญฺฉหํ |๑๗.๙๖| ตึสกปฺปสหสฺสานิ เทวโลเก รมึ อหํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. โวกฺกมิตฺวาน ฯ ยุ. โวมิสิตฺวาน ฯ ม. ยุ. วคฺคุนา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๕.

เอกปญฺญาสกฺขตฺตุญฺจ เทวรชฺชมการยึ |๑๗.๙๗| เอกตึสติกฺขตฺตุญฺจ ๑- จกฺกวตฺติ อโหสหํ ฯ ปเทสรชฺชํ วิปุลํ คณนาโต อสงฺขยํ |๑๗.๙๘| อนุโภมิ สกํ ปุญฺญํ สุขิโตหํ ภวาภเว ฯ อนุสฺสรามิ ตํ สญฺญํ สํสรนฺโต ภวาภเว น เกนจิหํ ๒- วิชฺฌามิ นิพฺพานํ อจฺจุตํ ปทํ ฯ |๑๗.๙๙| ปิตุ เคเห นิสีทิตฺวา สมโณ ภาวิตินฺทฺริโย กถํ โส ปริทีเปนฺโต อนิจฺจํ ๓- ตตฺถุทาหริ ฯ |๑๗.๑๐๐| อนิจฺจา วต สงฺขารา อุปฺปาทวยธมฺมิโน อุปฺปชฺชิตฺวา นิรุชฺฌนฺติ เตสํ วูปสโม สุโข ฯ |๑๗.๑๐๑| สห คาถํ สุณิตฺวาน สพฺพสญฺญํ ๔- อนุสฺสรึ เอกาสเน นิสีทิตฺวา อรหตฺตมปาปุณึ ฯ |๑๗.๑๐๒| ชาติยา สตฺตวสฺเสน อรหตฺตํ อปาปุณึ อุปสมฺปาทยิ พุทฺโธ ธมฺมสฺสวนสฺสิทํ ผลํ ฯ |๑๗.๑๐๓| สตสหสฺเส อิโต กปฺเป ยํ ธมฺมํ อสุณึ ตทา ทุคฺคตึ นาภิชานามิ ธมฺมสฺสวนสฺสิทํ ผลํ ฯ |๑๗.๑๐๔| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๑๗.๑๐๕| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. เอกวีสติกฺขตฺตุญฺจ ฯ ม. ยุ. น โกฏึ ปฏิวิชฺฌามิ ม. อนิจจตมุทาหริ ฯ @ยุ. อนิจฺจํ วตฺถุทาหรึ ฯ โป. ม. ยุ. ปุพฺพสญฺญมนุสฺสรึ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๖.

|๑๗.๑๐๖| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อตฺถํ สุทํ อายสฺมา เอกธมฺมสวนิโย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ เอกธมฺมสวนิยตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ อฏฺฐมํ สุจินฺติตตฺเถราปทานํ (๔๒๘) [๑๘] |๑๘.๑๐๗| นคเร หํสวติยา อโหสึ กสโก ตทา กสิกมฺเมน ชีวามิ เตน โปเสมิ ทารเก ฯ |๑๘.๑๐๘| สุสมฺปนฺนํ ตทา เขตฺตํ ธญฺญํ เม ผลินํ อหุ ปากกาเลว สมฺปตฺเต เอวํ จินฺเตสหํ ตทา ฯ |๑๘.๑๐๙| น ๑- เมจฺฉนฺนํ น ปฏิรูปํ ชานนฺตสฺส คุณาคุณํ โยหํ สงฺเฆ อทตฺวาน อคฺคํ ภุญฺเชยฺยมตฺตนา ๒- ฯ |๑๘.๑๑๐| สมฺพุทฺโธ อสโม โลเก ทฺวตฺตึสวรลกฺขโณ ตโต จ ภาวิโต สงฺโฆ ปุญฺญกฺเขตฺตํ ๓- อนุตฺตรํ ฯ |๑๘.๑๑๑| ตตฺถ ทสฺสามิหํ ทานํ นวสสฺสํ ปุเร ปุเร เอวาหํ จินฺตยิตฺวาน หฏฺโฐ ปีติกมานโส ๔- ฯ |๑๘.๑๑๒| เขตฺตโต ธญฺญมาหริตฺวา สมฺพุทฺธํ อุปสงฺกมึ อุปสงฺกมฺม สมฺพุทฺธํ โลกเชฏฺฐํ นราสภํ ฯ วนฺทิตฺวา สตฺถุโน ปาเท อิทํ วจนมพฺรวึ |๑๘.๑๑๓| นวสสฺสญฺจ สมฺปนฺนํ อิธ โหสิ จ ตฺวํ ๕- มุเน ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. นจฺฉนฺนํ ฯ ม. ภุญฺเชยฺย เจ ตทา ฯ ยุ. ภุญฺเชยฺย มํ ตทา ฯ @ ม. ยุ. ปุญฺญกฺเขตโต อนุตฺตโร ฯ ม. ยุ. ปิณิตมานโส ฯ ม. อายาโคสิ @โคสิ จ ตุวํ มุเน ฯ ยุ. อายาโยปิ ... ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๗.

อนุกมฺปํ อุปาทาย อธิวาเสหิ จกฺขุม |๑๘.๑๑๔| ปทุมุตฺตโร โลกวิทู อาหุตีนํ ปฏิคฺคโห ฯ มม สงฺกปฺปมญฺญาย อิทํ วจนมพฺรวิ |๑๘.๑๑๕| จตฺตาโร จ ปฏิปนฺนา จตฺตาโร จ ผเล ฐิตา ฯ เอส สงฺโฆ อุชุภูโต ปญฺญาสีลสมาหิโต ยชนฺตานํ มนุสฺสานํ ปุญฺญเปกฺขาน ปาณินํ ฯ |๑๘.๑๑๖| กโรตํ อุปจิกํ ๑- ปุญฺญํ สงฺเฆ ทินฺนํ มหปฺผลํ ตสฺมึ สงฺเฆ จ ทาตพฺพํ ตว สสฺสํ ตเถตรํ ฯ |๑๘.๑๑๗| สงฺฆโต อุทฺทิสิตฺวาน ภิกฺขู เนตฺวา สกํ ฆรํ ปฏิยตฺตํ ฆเร สนฺตํ ภิกฺขุสงฺฆสฺส เทหิ ตฺวํ ฯ |๑๘.๑๑๘| สงฺฆโต อุทฺทิสิตฺวาน ภิกฺขู เนตฺวานหํ ฆรํ ยํ ฆเร ปฏิยตฺตํ เม ภิกฺขุสงฺฆสฺสทาสหํ |๑๘.๑๑๙| เตน กมฺเมน สุกเตน เจตนาปณิธีหิ จ ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ ตาวตึสํ อคญฺฉหํ ฯ |๑๘.๑๒๐| ตตฺถ เม สุกตํ พฺยมฺหํ โสวณฺณํ สุปภสฺสรํ สฏฺฐิโยชนมุพฺเพธํ ตึสโยชนวิตฺถตํ ฯ เอกูนวีสติมํ ภาณวารํ ฯ |๑๘.๑๒๑| อากิณฺณํ ภวนํ มยฺหํ นารีคณสมากุลํ ตตฺถ ภุตฺวา ปิวิตฺวา จ วสามิ ติทเส อหํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. กโรโต ปธิกํ ฯ ยุ. กโรนฺตํ โอปธิกํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๘.

|๑๘.๑๒๒| สตานํ ตึสกฺขตฺตุํ ๑- จ เทวรชฺชมการยึ สตานํ ปญฺจกฺขตฺตุญฺจ เทวรชฺชมการยึ ฯ |๑๘.๑๒๓| สตานํ ปญฺจกฺขตฺตุญฺจ จกฺกวตฺติ อโหสหํ ปเทสรชฺชํ วิปุลํ คณนาโต อสงฺขยํ ฯ |๑๘.๑๒๔| ภวาภเว สํสรนฺโต ลภามิ อมิตํ ธนํ โภเค เม อูนตา นตฺถิ นวสสฺสสฺสิทํ ผลํ ฯ |๑๘.๑๒๕| หตฺถิยานํ อสฺสยานํ สิวิกํ สนฺทมานิกํ ลภามิ สพฺพเมเวตํ นวสสฺสสฺสิทํ ผลํ ฯ |๑๘.๑๒๖| นววตฺถํ นวผลํ นวคฺครสโภชนํ ลภามิ สพฺพเมเวตํ นวสสฺสสฺสิทํ ผลํ ฯ |๑๘.๑๒๗| โกเสยฺยํ กมฺพลิยานิ โขมกปฺปาสิกานิ จ ลภามิ สพฺพเมเวตํ นวสสฺสสฺสิทํ ผลํ ฯ |๑๘.๑๒๘| ทาสีคณํ ทาสคณํ นาริโย สมลงฺกตา ลภามิ สพฺพเมเวตํ นวสสฺสสฺสิทํ ผลํ ฯ |๑๘.๑๒๙| น มํ สีตํ ว อุณฺหํ วา ปริฬาโห น วิชฺชติ อโถ เจตสิกํ ทุกฺขํ หทเย เม น วิชฺชติ ฯ |๑๘.๑๓๐| อิมํ ขาท อิมํ ภุญฺช อิมมฺหิ สยเน สย ลภามิ สพฺพเมเวตํ นวสสฺสสฺสิทํ ผลํ ฯ |๑๘.๑๓๑| อยํ ปจฺฉิมโก ทานิ จริโม วตฺตเต ภโว อชฺชาปิ เทยฺยธมฺโม ๒- เม มมํ ๓- โตเสติ สพฺพทา ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. ตีณิกฺขตฺตุญฺจ ฯ ยุ. เทยฺยธมฺเม ฯ ม. ยุ. ผลํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๙.

|๑๘.๑๓๒| นวสสฺสํ ททิตฺวาน สงฺเฆ คณวรุตฺตเม อฏฺฐานิสํเส อนุโภมิ กมฺมานุจฺฉวิเก มม ฯ |๑๘.๑๓๓| วณฺณวา ยสวา โหมิ มหาโภโค อนีติโก มหาภกฺโข ๑- สทา โหมิ อเภชฺชปริโส สทา ฯ |๑๘.๑๓๔| สพฺเพ มํ อปจายนฺติ เยเกจิ ปฐวิสฺสิตา เทยฺยธมฺโม จ โยโกจิ ปุเร ปุเร ลภามิหํ ฯ |๑๘.๑๓๕| ภิกฺขุสงฺฆสฺส วา มชฺเฌ พุทฺธเสฏฺฐสฺส สมฺมุขา สพฺเพปิ สมติกฺกมฺม เทนฺติ มเมว ทายกา ฯ |๑๘.๑๓๖| ปฐมํ นวสสฺสญฺหิ ทตฺวา สงฺเฆ คณุตฺตเม อิมานิสํเส อนุโภมิ นวสสฺสสฺสิทํ ผลํ ฯ |๑๘.๑๓๗| สตสหสฺเส อิโต กปฺเป ยํ ทานมททึ ตทา ทุคฺคตึ นาภิชานามิ นวสสฺสสฺสิทํ ผลํ ฯ |๑๘.๑๓๘| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๑๘.๑๓๙| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๘.๑๔๐| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา สุจินฺติโต เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ สุจินฺติตตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. มหาปกฺโข ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๐.

นวมํ โสณฺณกึกณิยตฺเถราปทานํ ๑- (๔๒๙) [๑๙] |๑๙.๑๔๑| สทฺธาย อภินิกฺขมฺม ปพฺพชึ อนคาริยํ วากจีรธโร อาสึ ตโปกมฺมมปสฺสิโต ฯ |๑๙.๑๔๒| อตฺถทสฺสี ตุ ภควา โลกเชฏฺโฐ นราสโภ อุปฺปชฺชิ ตมฺหิ สมเย ตารยนฺโต มหาชนํ ฯ |๑๙.๑๔๓| พลญฺจ วต เม ขีณํ พฺยาธินา ปรเมนหํ ๒- พุทฺธเสฏฺฐํ สริตฺวาน ปุฬิเน ถูปมุตฺตมํ ฯ |๑๙.๑๔๔| กริตฺวา หฏฺฐจิตฺโตหํ สหเสน ๓- สโมกิรึ โสณฺณกึกณิปุปฺผานิ อุทคฺคมนโส อหํ ฯ |๑๙.๑๔๕| สมฺมุขา วิย สมฺพุทฺธํ ถูปํ ปริจรึ อหํ เตน เจโตปสาเทน อตฺถทสฺสิสฺส ตาทิโน ฯ |๑๙.๑๔๖| เทวโลกํ คโต สนฺโต ลภามิ วิปุลํ สุขํ สุวณฺณวณฺโณ ตตฺถาสิ พุทฺธปูชายิทํ ผลํ ฯ |๑๙.๑๔๗| อสีติโกฏิโย มยฺหํ นาริโย สมลงฺกตา สทา มยฺหํ อุปฏฺฐนฺติ พุทฺธปูชายิทํ ผลํ ฯ |๑๙.๑๔๘| สฏฺฐี ตุริยสหสฺสานิ เภริโย ปณวาปิจ สงฺขา จ เทณฺฑิมา ตตฺถ วคฺคู วชฺชนฺติ ทุนฺทุภิ ฯ |๑๙.๑๔๙| จุลฺลาสีติสหสฺสานิ หตฺถิโย สมลงฺกตา ติธปฺปภินฺนา มาตงฺคา กุญฺชรา สฏฺฐิหายนา ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. โสวณฺณ... ฯ ม. ปรเมน ตํ ฯ ม. สหตฺเถน ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๑.

|๑๙.๑๕๐| เหมชาลาภิสญฺฉนฺนา อุปฏฺฐานํ กโรนฺติ เม พลกาเย ภเว ๑- เจว อูนตา เม น วิชฺชติ ฯ |๑๙.๑๕๑| โสณฺณกึกณิปุปฺผานํ วิปากํ อนุโภมิหํ อฏฺฐปญฺญาสกฺขตฺตุํ จ เทวรชฺชมการยึ ฯ |๑๙.๑๕๒| เอกสตฺตติกฺขตฺตุญฺจ จกฺกวตฺติ อโหสหํ ปฐพฺยา รชฺชํ เอกสตํ มหิยา การยึ อหํ ฯ |๑๙.๑๕๓| โส ทานิ ปตฺโต อมตํ คมฺภีรํ ๒- ทุทฺทสํ ปทํ สํโยชนา ปริกฺขีณา นตฺถิ ทานิ ปุนพฺภโว ฯ |๑๙.๑๕๔| อฏฺฐารเส กปฺปสเต ยํ ปุปฺผมภิโรปยึ ทุคฺคตึ นาภิชานามิ พุทฺธปูชายิทํ ผลํ ฯ |๑๙.๑๕๕| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๑๙.๑๕๖| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๙.๑๕๗| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา โสณฺณกึกณิโย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ โสณฺณกึกณิยตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. คเช ฯ ม. ยุ. อสงฺขตํ สุทุทฺทสํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๒.

ทสมํ โสวณฺณโกนฺตริกตฺเถราปทานํ ๑- (๔๓๐) [๒๐] |๒๐.๑๕๘| มโนภาวนิยํ พุทฺธํ อตฺตทนฺตํ สมาหิตํ อิริยมานํ พฺรหฺมปเถ จิตฺตวูปสเม รตํ ฯ |๒๐.๑๕๙| นิติณฺณโอฆ สมฺพุทฺธํ ฌายึ ฌานรตํ มุนึ อุปวิฏฺฐํ ๒- สมาปตฺตึ อินฺทฺริยสํวรปฺปหํ ๓- ฯ |๒๐.๑๖๐| อลาวุโนทกํ คยฺห พุทฺธเสฏฺฐํ อุปาคมึ พุทฺธปาเท โธวิตฺวาน อลาวุกมทาสหํ ฯ |๒๐.๑๖๑| อาณาเปสิ จ สมฺพุทฺโธ ปทุมุตฺตรนามโก อิมิโมทกมาหตฺวา ปาทมูเล ฐเปหิ เม ฯ |๒๐.๑๖๒| สาธูติหํ ปฏิสฺสุตฺวา สตฺถุ คารวตายว ๔- อุทกํ ลาวุนาหตฺวา พุทฺธเสฏฺฐํ อุปานยึ ๕- ฯ |๒๐.๑๖๓| อนุโมทิ มหาวีโร จิตฺตํ นิพฺพาปยํ มม อิมินา ลาวุทาเนน สงฺกปฺโป เต สมิชฺฌตุ ฯ |๒๐.๑๖๔| ปณฺณรเส อิโต กปฺเป เทวโลเก รมึ อหํ เตตฺตึสกฺขตฺตุํ ราชา จ จกฺกวตฺติ อโหสหํ ฯ |๒๐.๑๖๕| ทิวา วา ยทิวา รตฺตึ จงฺกมนฺตสฺส ติฏฺฐโต โสวณฺณํ โกนฺตรํ คยฺห ติฏฺฐนฺติ ๖- ปุรโต มม ฯ |๒๐.๑๖๖| พุทฺธสฺส ทตฺวาน ลาวุํ ลภามิ โสณฺณโกนฺตรํ อปฺปกํปิ กรํ การํ วิปุลํ โหติ ตาทิสุ ๗- @เชิงอรรถ: ม. โสณฺณโกนฺตริกตฺ... ฯ ยุ. สุวณฺณกตฺตริกตฺ... ฯ ม. อุปติตฺถํ @สมาปนฺนํ ฯ ม. ยุ. อินฺทิวรทลปฺปภํ ฯ ม. ยุ. ... จ ฯ ม. อุปาคมึ ฯ @ ม. ติฏฺฐเต ฯ ยุ. ติฏฺฐติ ฯ ยุ. ตาทิสํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๓.

|๒๐.๑๖๗| สตสหสฺเส อิโต กปฺเป ยํ ลาวุมททึ ตทา ทุคฺคตึ นาภิชานามิ อลาวุสฺส อิทํ ผลํ ฯ |๒๐.๑๖๘| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๒๐.๑๖๙| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๒๐.๑๗๐| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา โสวณฺณโกนฺตริโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ โสวณฺณโกนฺตริกตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ อุทฺทานํ สกึสมฺมชฺชโก เถโร เอกทุสฺสาสนปฺปทา กทมฺพ โกรณฺฑกทา ฆฏสวนิโกปิจ สุจินฺติโต กึกณิโก โสณฺณโกนฺตริโกปิจ เอกคาถาสตญฺเจตฺถ เอกสตฺตติเมว จ ฯ สกึสมฺมชฺชกวคฺโค เตจตฺตาฬีโส ฯ -----------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๔.

จตุจตฺตาฬีโส เอกวิหาริวคฺโค ปฐมํ เอกวิหาริยตฺเถราปทานํ (๔๓๑) [๒๑] |๒๑.๑| อิมมฺหิ ภทฺทเก กปฺเป พฺรหฺมพนฺธุ มหายโส กสฺสโป นาม โคตฺเตน อุปฺปชฺชิ วทตํ วโร ฯ |๒๑.๒| นิปฺปปญฺโจ นิราลมฺโพ อากาสสมมานโส สุญฺญตพหุโล ตาทิ อนิมิตฺตรโต วสิ ฯ |๒๑.๓| อาสํกจิตฺโต ๑- นิลฺเลโป อสํสฏฺโฐ กุเล คเณ มหากรุณิโก ธีโร วินโยปายโกวิโท ฯ |๒๑.๔| อุยฺยุตฺโต ปรกิจฺเจสุ วินยนฺโต สเทวเก นิพฺพานคมนํ มคฺคํ คติปงฺกวิโสสนํ ฯ |๒๑.๕| อมตํ ปรมสฺสาทํ ชรามรณนิวารณํ มหาปริสมชฺเฌ โส นิสินฺโน โลกตารโณ ฯ |๒๑.๖| กรวิกรุโท นาโถ พฺรหฺมโฆโส ตถาคโต อุทฺธรนฺโต มหาทุกฺขา ๒- วิปฺปนฏฺเฐ อนายเก ฯ |๒๑.๗| เทเสนฺโต วิรชํ ธมฺมํ ทิฏฺโฐ เม โลกนายโก ตสฺส ธมฺมํ สุณิตฺวาน ปพฺพชึ อนคาริยํ ฯ |๒๑.๘| ปพฺพชิตฺวา ตทาวาหํ จินฺเตนฺโต ชินสาสนํ เอกโกว วเน รมฺเม วสึ สํสคฺคปีฬิโต ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. อสงฺคจิตฺโต นิเกฺลโส ฯ ม. ยุ. มหาทุคฺคา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๕.

|๒๑.๙| สกฺกายวูปกสฺโส ๑- เม เหตุภูโต มมาคมิ มนโส วูปกาสสฺส ๒- สํสคฺคภยทสฺสิโน ฯ |๒๑.๑๐| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๒๑.๑๑| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๒๑.๑๒| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา เอกวิหาริโย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ เอกวิหาริยตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ ทุติยํ เอกสงฺขิยตฺเถราปทานํ (๔๓๒) [๒๒] |๒๒.๑๓| วิปสฺสิโน ภควโต มหาโพธิมโห อหุ มหาชนา สมาคมฺม ปูเชนฺติ โพธิมุตฺตมํ ฯ |๒๒.๑๔| มหาโสกรหิโต ๓- ปญฺโญ พุทฺธเสฏฺโฐ ภวิสฺสติ ยสฺสายํ อีทิโส โพธิ ปูชนีโยว สตฺถุโน ฯ |๒๒.๑๕| ตโต สงฺขํ คเหตฺวาน โพธิรุกฺขํ อุปฏฺฐหึ ธมนฺโต สพฺพทิวสํ อวนฺทึ โพธิมุตฺตมํ ฯ |๒๒.๑๖| อาสนฺนเก กตํ กมฺมํ เทวโลกํ อปาปยิ กเลวรํ เม ปติตํ เทวโลเก รมามหํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. สกฺกายวูปกาโส เม ฯ ยุ. สวกาย วูปกฏฺโฐ เม ฯ ยุ. วูปกฏฺฐสฺส ฯ @ ม. ยุ. น หิ ตํ โอรกํ มญฺเญ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๖.

|๒๒.๑๗| สฏฺฐี ตุริยสหสฺสานิ ตุฏฺฐหฏฺฐา ปโมทิตา สทา มยฺหํ อุปฏฺฐนฺติ พุทฺธปูชายิทํ ผลํ ฯ |๒๒.๑๘| เอกสตฺตติเม กปฺเป ราชา อาสิ สุทสฺสโน จาตุรนฺโต วิชิตาวี ชมฺพูทีปสฺส ๑- อิสฺสโร ฯ |๒๒.๑๙| ตโต อฏฺฐสตา ๒- ตุริยา ปริวาเรนฺติ มํ สทา อนุโภมิ สกํ กมฺมํ อุปฏฺฐานสฺสิทํ ผลํ ฯ |๒๒.๒๐| ยํ ยํ โยนูปปชฺชามิ เทวตฺตํ อถ มานุสํ มาตุกุจฺฉิคตสฺสาปิ วชฺชเร เภริโย สทา ฯ |๒๒.๒๑| อุปฏฺฐิตฺวาน สมฺพุทฺธํ อนุโภตฺวาน สมฺปทา สิวํ อมลํ ๓- อมรํ ปตฺโตมฺหิ อจลํ ปทํ ฯ |๒๒.๒๒| เอกนวุเต อิโต กปฺเป ยํ กมฺมมกรึ ตทา ทุคฺคตึ นาภิชานามิ พุทฺธปูชายิทํ ผลํ ฯ |๒๒.๒๓| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๒๒.๒๔| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๒๒.๒๕| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา เอกสงฺขิโย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ เอกสงฺขิยตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ชมฺพูมณฺฑสฺส ฯ ยุ. ชมฺพูสณฺฑสฺส ฯ อิโต ปรํ อีทิสเมว ฯ ม. ยุ. องฺคสตา ฯ @ ม. ยุ. สุเขมํ อมตํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๗.

ตติยํ ปาฏิหิรสญฺญกตฺเถราปทานํ (๔๓๓) [๒๓] |๒๓.๒๖| ปทุมุตฺตโร นาม ชิโน อาหุตีนํ ปฏิคฺคโห วสีสตสหสฺเสหิ นครํ ปาวิสี ตทา ฯ |๒๓.๒๗| นครํ ปวิสนฺตสฺส อุปสนฺตสฺส ตาทิโน รถิยา ๑- ปจฺจุคฺคมนาทีสุ นิคฺโฆโส อาสิ ตาวเท ฯ |๒๓.๒๘| พุทฺธสฺส อานุภาเวน อวชฺชิตอฆฏฺฏิตา ๒- สยํ วีณา ปวชฺชนฺติ พุทฺธสฺส ปวิสโต ปุรํ ฯ |๒๓.๒๙| พุทฺธเสฏฺฐํ นมสฺสามิ ปทุมุตฺตรํ มหามุนึ ปาฏิหิรญฺจ ปสฺสิตฺวา ตตฺถ จิตฺตํ ปสาทยึ ฯ |๒๓.๓๐| อโห พุทฺโธ อโห ธมฺโม อโห โน สตฺถุสมฺปทา อเจตนาปิ ตุริยา สยเมว ปวชฺชเร ฯ |๒๓.๓๑| สตสหสฺเส อิโต กปฺเป ยํ สญฺญมลภึ ตทา ทุคฺคตึ นาภิชานามิ พุทฺธสญฺญายิทํ ผลํ ฯ |๒๓.๓๒| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๒๓.๓๓| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๒๓.๓๔| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ @เชิงอรรถ: ม. รตนานิ ปชฺโชตึสุ ฯ ยุ. รตนานิ ปนาทึสุ ฯ ม. เภริวชฺชุมฆฏฺฏิตา ฯ @ยุ. เภริวชฺชนฆฏฺฏิตา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๘.

อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา ปาฏิหิรสญฺญโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ ปาฏิหิรสญฺญกตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ จตุตฺถํ ญาณตฺถวิกตฺเถราปทานํ (๔๓๔) [๒๔] |๒๔.๓๕| กณิการํว ชลิตํ ทีปรุกฺขํว โชติตํ กญฺจนํว วิโรจนฺตํ อทฺทสํ ทิปทุตฺตมํ ฯ |๒๔.๓๖| กมณฺฑลุํ ฐเปตฺวาน วากจีรญฺจ กุณฺฑิกํ เอกํสํ อชินํ กตฺวา พุทฺธเสฏฺฐํ ถวึ อหํ ฯ |๒๔.๓๗| ตมนฺธการํ วิธมํ โมหชาลสมากุลํ ญาณาโลกํ ทสฺสยิตฺวา ติณฺโณ ๑- อสิ ตุวํ มุนิ ฯ |๒๔.๓๘| สมุทฺธรสิมํ โลกํ สพฺพาวนฺตํ อนุตฺตรํ ญาเณน เต อุปมา นตฺถิ ยาวตา ชคโต ๒- คติ ฯ |๒๔.๓๙| เตน ญาเณน สพฺพญฺญู สพฺพญฺญูติ ปวุจฺจติ วนฺทามิ ตํ มหาวีรํ สพฺพญฺญุตํ อนาสวํ ฯ |๒๔.๔๐| สตสหสฺเส อิโต กปฺเป พุทฺธเสฏฺฐํ ถวึ อหํ ทุคฺคตึ นาภิชานามิ ญาณตฺถุมนายิทํ ผลํ ฯ |๒๔.๔๑| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๒๔.๔๒| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. นิตฺติณฺโณสิ มหามุนิ ฯ ยุ. จ คโต คติ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๙.

|๒๔.๔๓| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา ญาณตฺถวิโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ ญาณตฺถวิกตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ ปญฺจมํ อุจฺฉุขณฺฑิกตฺเถราปทานํ (๔๓๕) [๒๕] |๒๕.๔๔| นคเร พนฺธุมติยา ทฺวารปาโล อโหสหํ อทฺทสํ วิรชํ พุทฺธํ สพฺพธมฺมาน ปารคุํ ฯ |๒๕.๔๕| อุจฺฉุกฺขณฺฑิกมาทาย พุทฺธเสฏฺฐสฺสทาสหํ ปสนฺนจิตฺโต สุมโน วิปสฺสิสฺส มเหสิโน ฯ |๒๕.๔๖| เอกนวุเต อิโต กปฺเป ยํ อุจฺฉุมททึ ตทา ทุคฺคตึ นาภิชานามิ อุจฺฉุขณฺฑสฺสิทํ ผลํ ฯ |๒๕.๔๗| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๒๕.๔๘| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๒๕.๔๙| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา อุจฺฉุขณฺฑิโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ อุจฺฉุขณฺฑิกตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๕๐.

ฉฏฺฐํ กลมฺพทายกตฺเถราปทานํ (๔๓๖) [๒๖] |๒๖.๕๐| โรมโส นาม สมฺพุทฺโธ วสติ ปพฺพตนฺตเร กลมฺพํ ตสฺส ปาทาสึ ปสนฺโน เสหิ ปาณิภิ ฯ |๒๖.๕๑| จตุนวุเต อิโต กปฺเป ยํ ทานมททึ ตทา ทุคฺคตึ นาภิชานามิ กลมฺพสฺส อิทํ ผลํ ฯ |๒๖.๕๒| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๒๖.๕๓| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๒๖.๕๔| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา กลมฺพทายโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ กลมฺพทายกตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ สตฺตมํ อมฺพาฏกทายกตฺเถราปทานํ (๔๓๗) [๒๗] |๒๗.๕๕| ปวเน พุทฺธํ ทิสฺวาน สยมฺภุํ อปราชิตํ อมฺพาฏกํ คเหตฺวาน สยมฺภุสฺส อทาสหํ ฯ |๒๗.๕๖| เอกตฺตึเส อิโต กปฺเป ยํ ผลํ อททึ ตทา ทุคฺคตึ นาภิชานามิ ผลทานสฺสิทํ ผลํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๕๑.

|๒๗.๕๗| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๒๗.๕๘| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๒๗.๕๙| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา อมฺพาฏกทายโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ อมฺพาฏกทายกตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ อฏฺฐมํ หรีตกิทายกตฺเถราปทานํ (๔๓๘) [๒๘] |๒๘.๖๐| หรีตกึ อามลกํ อมฺพชมฺพุวิเภทกํ โกลํ ภลฺลาตกํ เพลฺลํ สยเมวาหรามหํ ฯ |๒๘.๖๑| ทิสฺวาน ปพฺภารคตํ ฌายึ ฌานรตํ มุนึ อาพาเธน อาปีฬิตํ อทฺธนิยํ ๑- มหามุนึ ฯ |๒๘.๖๒| หรีตกึ คเหตฺวาน สยมฺภุสฺส อทาสหํ กตมตฺตมฺหิ เภสชฺชํ พฺยาธิ ปสฺสมฺภิ ตาวเท ฯ |๒๘.๖๓| ปหีนทรโถ พุทฺโธ อนุโมทนิยํ ๒- อกา เภสชฺชทาเนนิมินา พฺยาธิวูปสเมน จ ฯ |๒๘.๖๔| เทวภูโต มนุสฺโส วา ชาโต วา อญฺญชาติยา สพฺพตฺถ สุขิโต โหหิ ๓- มา จ เต พฺยาธิมาคมา ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. อทุติยํ ฯ ม. อนุโมทมกาสิ เม ฯ ม. โหตุ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๕๒.

|๒๘.๖๕| อิทํ วตฺวาน สมฺพุทฺโธ สยมฺภู อปราชิโต นภํ อพฺภุคฺคมิ ธีโร หํสราชาว อมฺพเร ฯ |๒๘.๖๖| ยโต หรีตกิมทํ ๑- สยมฺภุสฺส มเหสิโน อิมํ ชาตึ อุปาทาย พฺยาธิ เม นูปปชฺชถ ฯ |๒๘.๖๗| อยํ ปจฺฉิมโก มยฺหํ จริโม วตฺตเต ภโว ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา ๒- กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๒๘.๖๘| จตุนวุเต อิโต กปฺเป เภสชฺชมททึ ตทา ทุคฺคตึ นาภิชานามิ เภสชฺชสฺส อิทํ ผลํ ฯ |๒๘.๖๙| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๒๘.๗๐| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๒๘.๗๑| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา หรีตกิทายโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ หรีตกิทายกตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ นวมํ อมฺพปิณฺฑิยตฺเถราปทานํ (๔๓๙) [๒๙] |๒๙.๗๒| หตฺถีราชา ตทา อาสึ อีสาทนฺโต อุรุฬฺหโว วิจรนฺโต พฺรหารญฺเญ อทฺทสํ โลกนายกํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. หรีตกํ ทินฺนํ ฯ ม. ยุ. สจฺฉิกตา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๕๓.

|๒๙.๗๓| อมฺพปิณฺฑึ ๑- คเหตฺวาน อทาสึ สตฺถุโน อหํ ปฏิคฺคณฺหิ มหาวีโร สิทฺธตฺโถ โลกนายโก ฯ |๒๙.๗๔| มม นิชฺฌายมานสฺส ปริภุญฺชิ ตทา ชิโน ตตฺถ จิตฺตํ ปสาเทตฺวา ตุสิตํ อุปปชฺชหํ ฯ |๒๙.๗๕| ตโต อหํ จวิตฺวาน จกฺกวตฺติ อโหสหํ เอเตเนว อุปาเยน อนุโภตฺวาน สมฺปทา ฯ |๒๙.๗๖| ปธานํ ปหิตตฺโตหํ อุปสนฺโต นิรูปธิ สพฺพาสเว ปริญฺญาย วิหรามิ อนาสโว ฯ |๒๙.๗๗| จตุนวุเต อิโต กปฺเป ยํ ทานมททึ ตทา ทุคฺคตึ นาภิชานามิ ผลทานสฺสิทํ ผลํ ฯ |๒๙.๗๘| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๒๙.๗๙| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๒๙.๘๐| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา อมฺพปิณฺฑิโย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ อมฺพปิณฺฑิยตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. อมฺพปิณฺฑํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๕๔.

ทสมํ ชมฺพูผลิยตฺเถราปทานํ ๑- (๔๔๐) [๓๐] |๓๐.๘๑| ปทุมุตฺตรพุทฺธสฺส โลกเชฏฺฐสฺส ตาทิโน ปิณฺฑาย วิจรนฺตสฺส ธารโต อุตฺตมํ ยสํ ฯ |๓๐.๘๒| อคฺคผลํ คเหตฺวาน วิปฺปสนฺเนน เจตสา ทกฺขิเณยฺยสฺส ธีรสฺส อทาสึ สตฺถุโน อหํ ฯ |๓๐.๘๓| เตน กมฺเมน ทิปทินฺท โลกเชฏฺฐ นราสภ ปตฺโตมฺหิ อจลํ ฐานํ หิตฺวา ชยปราชยํ ฯ |๓๐.๘๔| สตสหสฺเส อิโต กปฺเป ยํ ทานมททึ ตทา ทุคฺคตึ นาภิชานามิ อคฺคทานสฺสิทํ ผลํ ฯ |๓๐.๘๕| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๓๐.๘๖| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๓๐.๘๗| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา ชมฺพูผลิโย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ ชมฺพูผลิยตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. อมฺพผลิยตฺเถร... ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๕๕.

อุทฺทานํ เถโร เอกวิหารี จ สงฺขิโก ปาฏิหีรโก ถวิโก อุจฺฉุขณฺฑี จ กลมฺพมฺพาฏกปฺปทา ฯ หรีตกมฺพปิณฺฑี จ ชมฺพูโท ทสโม ยติ ฉฬาสีติ จ คาถาโย คณิตาโย วิภาวิหิ ฯ เอกวิหาริวคฺโค จตุจตฺตาฬีโส ฯ --------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๕๖.

ปญฺจจตฺตาฬีโส วิเภทกิวคฺโค ปฐมํ วิเภทกพีชิยตฺเถราปทานํ ๑- (๔๔๑) [๓๑] |๓๑.๑| กกุสนฺโธ มหาวีโร สพฺพธมฺมาน ปารคู คณมฺหา วูปกฏฺโฐ โส อคมาสิ วนนฺตรํ ฯ |๓๑.๒| วีชวีชํ ๒- คเหตฺวาน ลตาย อาจรึ ๓- อหํ ภควา ตมฺหิ สมเย ฌายเต ปพฺพตนฺตเร ฯ |๓๑.๓| ทิสฺวานาหํ เทวเทวํ วิปฺปสนฺเนน เจตสา ทกฺขิเณยฺยสฺส ธีรสฺส วีชวีชมทาสหํ ฯ |๓๑.๔| อิมสฺมึเยว กปฺปสฺมึ ยํ วีชมททึ ตทา ทุคฺคตึ นาภิชานามิ วีชวีชสฺสิทํ ผลํ ฯ |๓๑.๕| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๓๑.๖| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๓๑.๗| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา วิเภทกพีชิโย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ วิเภทกพีชิยตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. วิภีตกมิญฺชิยตฺเถร... ฯ ม. สพฺพตฺถ วีชมิญฺชํ ฯ ม. ยุ. อาวุณึ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๕๗.

ทุติยํ โกลทายกตฺเถราปทานํ (๔๔๒) [๓๒] |๓๒.๘| อชิเนน นิวตฺโถหํ วากจีรธโร ตทา ภาริยา ๑- ปูรยิตฺวาน โกลํ หาสิ ๒- มมสฺสมํ ฯ |๓๒.๙| ตมฺหิ กาเล สิขี พุทฺโธ เอโก อทุติโย อหุ มมสฺสมํ อุปาคญฺฉิ โชเตนฺโต ๓- สพฺพกาลิกํ ฯ |๓๒.๑๐| สกํ จิตฺตํ ปสาเทตฺวา วนฺทิตฺวาน จ สุพฺพตํ อุโภหตฺเถหิ ปคฺคยฺห โกลํ พุทฺธสฺสทาสหํ ฯ |๓๒.๑๑| เอกตฺตึเส อิโต กปฺเป ยํ ผลํ อททึ ตทา ทุคฺคตึ นาภิชานามิ โกลทานสฺสิทํ ผลํ ฯ |๓๒.๑๒| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๓๒.๑๓| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๓๒.๑๔| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา โกลทายโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ โกลทายกตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ขาริยา ฯ ยุ. ขาริภารํ หริตฺวาน ฯ ม. หาสึ ฯ ยุ. โกลมาหริมสฺสมํ ฯ @ ม. ชานนฺโต ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๕๘.

ตติยํ เวลุวผลิยตฺเถราปทานํ ๑- (๔๔๓) [๓๓] |๓๓.๑๕| จนฺทภาคานทีตีเร อสฺสโม สุกโต มม เวลุวรุกฺเขหิ อากิณฺโณ นานาทุมนิเสวิโต ฯ |๓๓.๑๖| สุคนฺธํ เวลุวํ ทิสฺวา พุทฺธเสฏฺฐํ อนุสฺสรึ ขาริภารํ ปูรยิตฺวา ตุฏฺโฐ สํวิคฺคมานโส ฯ |๓๓.๑๗| กกุสนฺธํ อุปาคมฺม พิลฺลปกฺกมทาสหํ ปุญฺญกฺเขตฺตสฺส ธีรสฺส วิปฺปสนฺเนน เจตสา ฯ |๓๓.๑๘| อิมสฺมึเยว กปฺปสฺมึ ยํ ผลํ อททึ ตทา ทุคฺคตึ นาภิชานามิ ผลทานสฺสิทํ ผลํ ฯ |๓๓.๑๙| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๓๓.๒๐| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๓๓.๒๑| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา เวลุวผลิโย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ เวลุวผลิยตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. พิลฺลิยตฺเถร... ฯ ยุ. พิลฺลผลิยตฺเถร... ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๕๙.

จตุตฺถํ ภลฺลาตกทายกตฺเถราปทานํ (๔๔๔) [๓๔] |๓๔.๒๒| สุวณฺณวณฺณํ สมฺพุทฺธํ ทฺวตฺตึสวรลกฺขณํ ปวนคฺเคน คจฺฉนฺตํ สาลราชํว ผุลฺลิตํ ฯ |๓๔.๒๓| ติณสนฺถรํ ปญฺญาเปตฺวา พุทฺธเสฏฺฐํ อยาจหํ อนุกมฺปตุ มํ พุทฺโธ ภิกฺขํ อิจฺฉามิ ทาตเว ฯ |๓๔.๒๔| อนุกมฺปโก การุณิโก อตฺถทสฺสี มหายโส มม สงฺกปฺปมญฺญาย โอรุยฺห ๑- มม อสฺสเม ฯ |๓๔.๒๕| โอโรหิตฺวาน สมฺพุทฺโธ นิสีทิ ปณฺณสนฺถเร ภลฺลาตกํ คเหตฺวาน พุทฺธเสฏฺฐสฺสทาสหํ ฯ |๓๔.๒๖| มม นิชฺฌายมานสฺส ปริภุญฺชิ ตทา ชิโน ตตฺถ จิตฺตํ ปสาเทตฺวา อภิวนฺทึ ตทา ชินํ ฯ |๓๔.๒๗| อฏฺฐารเส กปฺปสเต ยํ ผลํ อททึ ตทา ทุคฺคตึ นาภิชานามิ ผลทานสฺสิทํ ผลํ ฯ |๓๔.๒๘| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๓๔.๒๙| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๓๔.๓๐| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. โอรูหิ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๖๐.

อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา ภลฺลาตกทายโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ ภลฺลาตกทายกตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ ปญฺจมํ อุมฺมาปุปฺผิยตฺเถราปทานํ ๑- (๔๔๕) [๓๕] |๓๕.๓๑| นิโคฺรเธ หริโตภาเส สํวิรูฬฺหมฺหิ ปาทเป อุมฺมามาลญฺหิ ๒- ปคฺคยฺห โพธิยา อภิโรปยึ ฯ |๓๕.๓๒| อิมสฺมึเยว กปฺปสฺมึ ยํ โพธิมภิปูชยึ ๓- ทุคฺคตึ นาภิชานามิ โพธิปูชายิทํ ผลํ ฯ |๓๕.๓๓| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๓๕.๓๔| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๓๕.๓๕| ปฏิปสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา อุมฺมาปุปฺผิโย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ อุมฺมาปุปฺผิยตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ ฉฏฺฐํ อมฺพาฏกิยตฺเถราปทานํ (๔๔๖) [๓๖] |๓๖.๓๖| สุปุปฺผิตํ สาลวนํ โอคฺคยฺห เวสฺสภู มุนิ นิสีทิ คิริทุคฺเคสุ อภิชาโตว เกสรี ฯ @เชิงอรรถ: ม. อุตฺตริปุปฺผิยตฺเถร... ฯ ยุ. อุตุฬฺหิปุปฺผิยตฺเถร... ฯ @ ม. อุตฺตริมาลํ ฯ ยุ. อุตุฬฺหิมาลํ ฯ ยุ. ยํ ปุปฺผมภิโรปยึ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๖๑.

|๓๖.๓๗| ปสนฺนจิตฺโต สุมโน อมฺพาฏกมปูชยึ ปุญฺญกฺเขตฺตํ มหาวีรํ ๑- ปสนฺโน เสหิ ปาณิภิ ฯ |๓๖.๓๘| เอกตฺตึเส อิโต กปฺเป ยํ ปุปฺผมภิโรปยึ ทุคฺคตึ นาภิชานามิ พุทฺธปูชายิทํ ผลํ ฯ |๓๖.๓๙| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๓๖.๔๐| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๓๖.๔๑| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา อมฺพาฏกิโย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ อิมฺพาฏกิยตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ สตฺตมํ สีหาสนิกตฺเถราปทานํ (๔๔๗) [๓๗] |๓๗.๔๒| ปทุมุตฺตรสฺส ภควโต สพฺพภูตหิเตสิโน ปสนฺนจิตฺโต สุมโน สีหาสนมทาสหํ ฯ |๓๗.๔๓| เทวโลเก มนุสฺเส วา ยตฺถ ยตฺถ วสามหํ ลภามิ วิปุลํ พฺยมฺหํ สีหาสนสฺสิทํ ผลํ ฯ |๓๗.๔๔| สุวณฺณรูปิยมยา โลหิตงฺกมยา พหู มณิมยา จ ปลฺลงฺกา นิพฺพตฺตนฺติ มมํ สทา ฯ @เชิงอรรถ: ม. อนุตฺตรํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๖๒.

|๓๗.๔๕| โพธิยา อาสนํ กตฺวา ชลชุตฺตมนามิโน อุจฺเจ กุเล ปชายามิ อโห ธมฺมสุธมฺมตา ฯ |๓๗.๔๖| สตสหสฺเส อิโต กปฺเป สีหาสนมกาสหํ ทุคฺคตึ นาภิชานามิ สีหาสนสฺสิทํ ผลํ ฯ |๓๗.๔๗| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๓๗.๔๘| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๓๗.๔๙| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา สีหาสนิโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ สีหาสนิกตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ อฏฺฐมํ ปาทปีฐิยตฺเถราปทานํ (๔๔๘) [๓๘] |๓๘.๕๐| สุเมโธ นาม สมฺพุทฺโธ การุณิโก ๑- มหามุนิ ตารยิตฺวา พหู สตฺเต นิพฺพุโต โส มหายโส ฯ |๓๘.๕๑| สีหาสนสฺส สามนฺตา สุเมธสฺส มเหสิโน ปสนฺนจิตฺโต สุมโน ปาทปีฐมการยึ ฯ |๓๘.๕๒| กตฺวาน กุสลํ กมฺมํ สุขปากํ สุขุทฺรยํ ๒- ปุญฺญกมฺเมน สํยุตฺโต ตาวตึสํ อคญฺฉหํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. อคฺโค การุณิโก มุนิ ฯ ยุ. สุขินฺทฺริยํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๖๓.

|๓๘.๕๓| ตตฺถ เม วสมานสฺส ปุญฺญกมฺมสมงฺคิโน ปทานิ อุทฺธรนฺตสฺส โสณฺณปีฐา ภวนฺติ เม ฯ |๓๘.๕๔| ลาภา เตสํ สุลทฺธนฺเต เย ลภนฺติ อุปสฺสุติ ๑- นิพฺพุเต การํ กตฺวาน ลภนฺติ วิปุลํ สุขํ ฯ |๓๘.๕๕| มยาปิ สุกตํ กมฺมํ วาณิชฺเช สุปโยชิตํ ปาทปีฐํ กริตฺวาน โสณฺณปีฐํ ลภามหํ ฯ |๓๘.๕๖| ยํ ยํ ทิสํ ปกฺกมามิ เกนจิ กิจฺจเยนหํ ๒- โสณฺณปีเฐ อกฺกมามิ ปุญฺญกมฺมสฺสิทํ ผลํ ฯ |๓๘.๕๗| ตึสกปฺปสหสฺสมฺหิ ยํ กมฺมมกรึ ตทา ทุคฺคตึ นาภิชานามิ ปาทปีฐสฺสิทํ ผลํ ฯ |๓๘.๕๘| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๓๘.๕๙| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา ปาทปีฐิโย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ ปาทปีฐิยตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. อุปสฺสุตึ ฯ ยุ. ปจฺจเยนหํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๖๔.

นวมํ เวทิยการกตฺเถราปทานํ ๑- (๔๔๙) [๓๙] |๓๙.๖๐| ปทุมุตฺตรสฺส พุทฺธสฺส โพธิยา ปาทปุตฺตเม เวทิยํ สุกตํ กตฺวา สกํ จิตฺตํ ปสาทยึ ฯ |๓๙.๖๑| อคฺโคฬารานิ ๒- ภณฺฑานิ กตานิ อกตานิ จ อนฺตลิกฺขา ปวสฺสนฺติ เวทิกาย อิทํ ผลํ ฯ |๓๙.๖๒| อุภโต พฺยุฬฺหสงฺคาเม ปกฺขนฺทนฺโต ภยานเก ภยเภรวํ น ปสฺสามิ เวทิกาย อิทํ ผลํ ฯ |๓๙.๖๓| มม สงฺกปฺปมญฺญาย พฺยมฺหํ นิพฺพตฺตเต สุภํ สยนานิ มหคฺฆานิ เวทิกาย อิทํ ผลํ ฯ |๓๙.๖๔| สตสหสฺเส อิโต กปฺเป ยํ เวทิกมการยึ ทุคฺคตึ นาภิชานามิ เวทิกาย อิทํ ผลํ ฯ |๓๙.๖๕| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๓๙.๖๖| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๓๙.๖๗| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา เวทิยการโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ เวทิยการกตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. เวทิการตฺเถร ... ฯ ม. อโตฬารานิ ฯ ยุ. อโถฬารานิ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๖๕.

ทสมํ โพธิฆรการกตฺเถราปทานํ ๑- (๔๕๐) [๔๐] |๔๐.๖๘| สิทฺธตฺถสฺส ภควโต ทิปทินฺทสฺส ตาทิโน ปสนฺนจิตฺโต สุมโน โพธิฆรมการยึ ฯ |๔๐.๖๙| ตุสฺสิตํ อุปปนฺโนมฺหิ วสามิ รตเน ฆเร น เม สีตํ ว อุณฺหํ วา วาโต คตฺเต น สมฺผุเส ฯ |๔๐.๗๐| ปญฺจสฏฺฐิมฺหิโต กปฺเป จกฺกวตฺติ อโหสหํ กาสิกํ นาม นครํ วิสุกมฺเมน มาปิตํ ฯ |๔๐.๗๑| ทสโยชนอายามํ อฏฺฐโยชนวิตฺถตํ น ตมฺหิ นคเร อตฺถิ กฏฺฐํ วลฺลี จ มตฺติกา ฯ |๔๐.๗๒| ติริยํ โยชนํ อาสิ อฑฺฒโยชนวิตฺถตํ มงฺคโล นาม ปาสาโท วิสุกมฺเมน มาปิโต ฯ |๔๐.๗๓| จูฬาสีติสหสฺสานิ ถมฺภา โสวณฺณิยา อหุ มณิมยา จ นิยฺยูหา ฉทนํ รูปิยํ อหุ ฯ |๔๐.๗๔| สพฺพโสณฺณมยํ ฆรํ วิสุกมฺเมน มาปิตํ อชฺฌาวุตฺถํ มยา เอตํ ฆรทานสฺสิทํ ผลํ ฯ |๔๐.๗๕| เต สพฺเพ อนุโภตฺวาน เทวมานุสเก ภเว อชฺช ปตฺโตมฺหิ นิพฺพานํ สนฺติปทํ อนุตฺตรํ ฯ |๔๐.๗๖| ตึสกปฺปสหสฺสมฺหิ โพธิฆรมการยึ @เชิงอรรถ: ม. โพธิฆรทายตฺเถร ... ฯ ยุ. โพธิฆริยตฺเถร ... ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๖๖.

ทุคฺคตึ นาภิชานามิ ฆรทานสฺสิทํ ผลํ ฯ |๔๐.๗๗| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๔๐.๗๘| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๔๐.๗๙| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา โพธิฆรการโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ โพธิฆรการกตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ อุทฺทานํ วิเภทกิ โกลผลิ พิลฺลภลฺลาตกปฺปโท อุมฺมา อมฺพาฏกิ เจว อาสนิ ปาทปีฐโก ฯ เวทิกา โพธิฆริโก คาถาโย คณิตาปิจ เอกูนาสีติกา สพฺพา อสฺมึ วคฺเค ปกิตฺติตา ฯ วิเภทกิวคฺโค ปญฺจจตฺตาฬีโส ฯ ---------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๖๗.

ฉจตฺตาฬีโส ชคติวคฺโค ปฐมํ ชคติทายกตฺเถราปทานํ (๔๕๑) [๔๑] |๔๑.๑| ธมฺมทสฺสิสฺส มุนิโน โพธิยา ปาทปุตฺตเม ปสนฺนจิตฺโต สุมโน ชคตึ การยึ อหํ ฯ |๔๑.๒| ทริโต ปพฺพตาโต วา รุกฺขโต ปติโต อหํ จุโต ปติฏฺฐํ วินฺทามิ ๑- ชคติยา อิทํ ผลํ ฯ |๔๑.๓| น เม โจรา วิเหสนฺติ ๒- นาติมญฺญนฺติ ขตฺติยา สพฺพามิตฺเตติกฺกมามิ ชคติยา อิทํ ผลํ ฯ |๔๑.๔| ยํ ยํ โยนูปปชฺชามิ เทวตฺตํ อถ มานุสํ สพฺพตฺถ ปูชิโต โหมิ ชคติยา อิทํ ผลํ ฯ |๔๑.๕| อฏฺฐารเส กปฺปสเต ชคตึ การยึ อหํ ทุคฺคตึ นาภิชานามิ ชคติทานสฺสิทํ ผลํ ฯ |๔๑.๖| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๔๑.๗| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๔๑.๘| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ @เชิงอรรถ: ยุ. ลภามิ ฯ ยุ. ปสหนฺติ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๖๘.

อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา ชคติทายโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ ชคติทายกตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ ทุติยํ โมรหตฺถิยตฺเถราปทานํ (๔๕๒) [๔๒] |๔๒.๙| โมรหตฺถํ คเหตฺวาน อุเปสิ ๑- โลกนายกํ ปสนฺนจิตฺโต สุมโน โมรหตฺถํ อทาสหํ ฯ |๔๒.๑๐| อิมินา โมรหตฺเถน เจตนาปณิธีหิ จ นิพฺพุตา ๒- เม ตโย อคฺคี ลภามิ วิปุลํ สุขํ ฯ |๔๒.๑๑| อโห พุทฺธา อโห ธมฺมา อโห โน สตฺถุสมฺปทา ทตฺวานหํ โมรหตฺถํ ลภามิ วิปุลํ สุขํ ฯ |๔๒.๑๒| ติธคฺคี นิพฺพุตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา สพฺพาสวา ปริกฺขีณา นตฺถิ ทานิ ปุนพฺภโว ฯ |๔๒.๑๓| เอกตึเส อิโต กปฺเป ยํ ทานมททินฺตทา ทุคฺคตึ นาภิชานามิ โมรหตฺถสฺสิทํ ผลํ ฯ |๔๒.๑๔| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๔๒.๑๕| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๔๒.๑๖| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. อุเปสึ ฯ ม. นิพฺพายึสุ ตโย อคฺคี ฯ ยุ. นิพฺพนฺติเม ตโย อคฺคี ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๖๙.

อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา โมรหตฺถิโย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ โมรหตฺถิยตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ ตติยํ สีหาสนพีชิยตฺเถราปทานํ (๔๕๓) [๔๓] |๔๓.๑๗| ติสฺสสฺสาหํ ภควโต โพธิรุกฺขํ อวนฺทิหํ ๑- ปคฺคยฺห วีชนึ ตตฺถ สีหาสนมวิชฺชหํ ฯ |๔๓.๑๘| เทฺวนวุเต อิโต กปฺเป สีหาสนมวิชฺชหํ ทุคฺคตึ นาภิชานามิ วีชนาย อิทํ ผลํ ฯ |๔๓.๑๙| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๔๓.๒๐| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๔๓.๒๑| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา สีหาสนพีชิโย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ สีหาสนพีชิยตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ จตุตฺถํ ติณุกฺกธาริยตฺเถราปทานํ (๔๕๔) [๔๔] |๔๔.๒๒| ปุทุมุตฺตรสฺส พุทฺธสฺส โพธิยา ปาทปุตฺตเม ปสนฺนจิตฺโต สุมโน ตโย อุกฺเก อธารยึ ฯ @เชิงอรรถ: ม. อวนฺทิยํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๗๐.

|๔๔.๒๓| สตสหสฺเส อิโต กปฺเป ยาหํ ๑- อุกฺกมธารยึ ทุคฺคตึ นาภิชานามิ อุกฺกทานสฺสิทํ ผลํ ฯ |๔๔.๒๔| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๔๔.๒๕| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๔๔.๒๖| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา ติณุกฺกธาริโย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ ติณุกฺกธาริยตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ ปญฺจมํ อกฺกมนทายกตฺเถราปทานํ (๔๕๕) [๔๕] |๔๕.๒๗| กกุสนฺธสฺส มุนิโน พฺราหฺมณสฺส วุสีมโต ทิวาวิหารํ วชโต อกฺกมนมทาสหํ ฯ |๔๕.๒๘| อิมสฺมึเยว กปฺปสฺมึ ยํ ทานมททินฺตทา ทุคฺคตึ นาภิชานามิ อกฺกมนสฺสิทํ ผลํ ฯ |๔๕.๒๙| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๔๕.๓๐| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. โสหํ ฯ ยุ. โยหํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๗๑.

|๔๕.๓๑| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา อกฺกมนทายโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ อกฺกมนทายกตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ ฉฏฺฐํ วนโกรณฺฑิยตฺเถราปทานํ (๔๕๖) [๔๖] |๔๖.๓๒| สิทฺธตฺถสฺส ภควโต โลกเชฏฺฐสฺส ตาทิโน วนโกรณฺฑมาทาย พุทฺธสฺส อภิโรปยึ ฯ |๔๖.๓๓| จตุนวุเต อิโต กปฺเป ยํ ปุปฺผมภิโรปยึ ทุคฺคตึ นาภิชานามิ พุทฺธปูชายิทํ ผลํ ฯ |๔๖.๓๔| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๔๖.๓๕| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๔๖.๓๖| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา วนโกรณฺฑิโย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ วนโกรณฺฑิยตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ วีสติมํ ภาณวารํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๗๒.

สตฺตมํ เอกฉตฺติยตฺเถราปทานํ (๔๕๗) [๔๗] |๔๗.๓๗| องฺคารชาตา ปฐวี กุกฺกุฬานุคตา มหิ ปทุมุตฺตโร ภควา อพฺโภกาสมฺหิ จงฺกมิ ฯ |๔๗.๓๘| ปณฺฑรํ ฉตฺตมาทาย อทฺธานํ ปติปชฺชหํ ตตฺถ ทิสฺวาน สมฺพุทฺธํ จิตฺตํ ๑- เม อุปปชฺชถ ฯ |๔๗.๓๙| มรีจิโมผุนา ๒- ภูมิ องฺคาราว มหี อยํ อุปฏฺฐนฺติ ๓- มหาวาตา สรีรกายุเขปนา ๔- ฯ |๔๗.๔๐| สีตํ อุณฺหํ วิหนติ ๕- วาตาตปนิวารณํ ปฏิคฺคณฺห อิมํ ฉตฺตํ ผสฺสยิสฺสามิ นิพฺพุตึ ฯ |๔๗.๔๑| อนุกมฺปโก การุณิโก ปทุมุตฺตโร มหายโส มม สงฺกปฺปมญฺญาย ปฏิคฺคณฺหิ ตทา ชิโน ฯ |๔๗.๔๒| ตึสกปฺปานิ เทวินฺโท เทวรชฺชมการยึ สตานํ ปญฺจกฺขตฺตุํ จ จกฺกวตฺติ อโหสหํ ฯ |๔๗.๔๓| ปเทสรชฺชํ วิปุลํ คณนาโต อสงฺขยํ อนุโภมิ สกํ กมฺมํ ปุพฺเพ สุกตมตฺตโน ฯ |๔๗.๔๔| อยํ เม ปจฺฉิมา ชาติ จริโม วตฺตเต ภโว อชฺชาปิ เสตฉตฺตํ เม สพฺพกาลํ ธรียติ ฯ |๔๗.๔๕| สตสหสฺเส อิโต กปฺเป ยํ ฉตฺตมททึ ตทา ทุคฺคตึ นาภิชานามิ ฉตฺตทานสฺสิทํ ผลํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. วิตฺติ ฯ ม. มรีจิโยตฺถฏา ฯ ยุ. มรีจิโวผุฏา ฯ ม. อุปหนฺติ ฯ @ยุ. อุปวายนฺติ ฯ ม. สรีรสฺสาสุเขปนา ฯ ยุ. สรีรสฺสานุเขปนา ฯ ม. วิหนนฺตํ ฯ @ยุ. วิหรนฺติ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๗๓.

|๔๗.๔๖| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๔๗.๔๗| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๔๗.๔๘| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา เอกฉตฺติโย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ เอกฉตฺติยตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ อฏฺฐมํ ชาติปุปฺผิยตฺเถราปทานํ (๔๕๘) [๔๘] |๔๘.๔๙| ปรินิพฺพุเต ภควติ ปทุมุตฺตเร มหายเส ปุปฺผจงฺโกฏเก ๑- คเหตฺวา สรีรํ อภิโรปยึ ฯ |๔๘.๕๐| ตตฺถ จิตฺตํ ปสาเทตฺวา นิมฺมานํ อคมาสหํ เทวโลกํ คโต สนฺโต ปุญฺญกมฺมํ จรามหํ ฯ |๔๘.๕๑| อมฺพรา ปุปฺผวสฺโส เม สพฺพกาลํ ปวสฺสติ สมฺภวามิ ๒- มนุสฺเส เว ราชา โหมิ มหายโส ฯ |๔๘.๕๒| ตหึ กุสุมวสฺโส เม อภิวสฺสติ สพฺพทา กาเยสุ ๓- ปุปฺผปูชาย วาหสา สพฺพทสฺสิโน ฯ |๔๘.๕๓| อยํ ปจฺฉิมโก มยฺหํ จริโม วตฺตเต ภโว อชฺชาปิ ปุปฺผวสฺโส เม อภิวสฺสติ สพฺพทา ฯ @เชิงอรรถ: ม. ปุปฺผวฏํ สเก กตฺวา ฯ ม. ยุ. สํสรามิ มนุสฺเส เจ ฯ ม. ตสฺเสว ฯ @ยุ. ตาเยว ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๗๔.

|๔๘.๕๔| สตสหสฺเส อิโต กปฺเป ยํ ปุปฺผํ อภิโรปยึ ทุคฺคตึ นาภิชานามิ เทหปูชายิทํ ผลํ ฯ |๔๘.๕๕| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๔๘.๕๖| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๔๘.๕๗| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา ชาติปุปฺผิโย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ ชาติปุปฺผิยตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ นวมํ สตฺติปณฺณิยตฺเถราปทานํ ๑- (๔๕๙) [๔๙] |๔๙.๕๘| นีหรนฺเต สรีรมฺหิ วิชฺชมานาสุ ๒- เภริสุ ปสนฺนจิตฺโต สุมโน สตฺติปุปฺผํ อปูชยึ ฯ |๔๙.๕๙| สตสหสฺเส อิโต กปฺเป ยํ ปุปฺผํ อภิปูชยึ ทุคฺคตึ นาภิชานามิ เทหปูชายิทํ ผลํ ฯ |๔๙.๖๐| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๔๙.๖๑| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ปฏฺฏิปุปฺผิยตฺเถราปทานํ ฯ ม. ยุ. วชฺชมานาสุ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๗๕.

|๔๙.๖๒| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา สตฺติปณฺณิโย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ สตฺติปณฺณิยตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ ทสมํ คนฺธปูชกตฺเถราปทานํ (๔๖๐) [๕๐] |๕๐.๖๓| จิตเกสุ กุรุมาเนสุ นานาคนฺเธ สมาหเฏ ปสนฺนจิตฺโต สุมโน คนฺธมุฏฺฐึ อปูชยึ ฯ |๕๐.๖๔| สตสหสฺเส อิโต กปฺเป จิตกํ ยํ อปูชยึ ทุคฺคตึ นาภิชานามิ จิตปูชายิทํ ผลํ ฯ |๕๐.๖๕| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๕๐.๖๖| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๕๐.๖๗| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา คนฺธปูชโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ คนฺธปูชกตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๗๖.

อุทฺทานํ ชคตี โมรหตฺโถ จ อาสนิ อุกฺกธารโก อกฺกมิ วนโกรณฺฑิ ฉตฺตโท ชาติปูชโก ฯ สตฺติปณฺณิโย เถโร จ ทสโม คนฺธปูชโก สตฺตสฏฺฐี จ คาถาโย คณิตาโย วิภาวิหิ ฯ ชคติทายกวคฺโค ฉจตฺตาฬีโส ฯ ----------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๗๗.

สตฺตจตฺตาฬีโส สาลปุปฺผิวคฺโค ปฐมํ สาลกุสุมิยตฺเถราปทานํ (๔๖๑) [๕๑] |๕๑.๑| ปรินิพฺพุเต ภควติ ชลชุตฺตมนามเก อาโรปิตมฺหิ จิตเก สาลปุปฺผํ อปูชยึ ฯ |๕๑.๒| สตสหสฺเส อิโต กปฺเป ยํ ปุปฺผมภิปูชยึ ทุคฺคตึ นาภิชานามิ จิตปูชายิทํ ผลํ ฯ |๕๑.๓| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๕๑.๔| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๕๑.๕| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา สาลกุสุมิโย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ สาลกุสุมิยตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ ทุติยํ จิตกปูชกตฺเถราปทานํ (๔๖๒) [๕๒] |๕๒.๖| ฌายมานสฺส ภควโต สิขิโน โลกพนฺธุโน อฏฺฐ จมฺปกปุปฺผานิ จิตกํ อภิโรปยึ ฯ |๕๒.๗| เอกตึเส อิโต กปฺเป ยํ ปุปฺผํ อภิโรปยึ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๗๘.

ทุคฺคตึ นาภิชานามิ พุทฺธปูชายิทํ ๑- ผลํ ฯ |๕๒.๘| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๕๒.๙| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๕๒.๑๐| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา จิตกปูชโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ จิตกปูชกตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ ตติยํ จิตกนิพฺพาปกตฺเถราปทานํ (๔๖๓) [๕๓] |๕๓.๑๑| ฑยฺหมาเน สรีรมฺหิ เวสฺสภุสฺส มเหสิโน คนฺโธทกํ คเหตฺวาน จิตํ นิพฺพาปยึ อหํ ฯ |๕๓.๑๒| เอกตฺตึเส อิโต กปฺเป จิตํ นิพฺพาปยึ อหํ ทุคฺคตึ นาภิชานามิ คนฺโธทกสฺสิทํ ผลํ ฯ |๕๓.๑๓| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๕๓.๑๔| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. จิตปูชายิทํ ผลํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๗๙.

|๕๓.๑๕| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา จิตกนิพฺพาปโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ จิตกนิพฺพาปกตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ จตุตฺถํ เสตุทายกตฺเถราปทานํ (๔๖๔) [๕๔] |๕๔.๑๖| วิปสฺสิโน ภควโต จงฺกมนฺตสฺส สมฺมุขา ปสนฺนจิตฺโต สุมโน เสตุํ การาปยึ อหํ ฯ |๕๔.๑๗| เอกนวุเต อิโต กปฺเป ยํ เสตุํ การยึ อหํ ทุคฺคตึ นาภิชานามิ เสตุทานสฺสิทํ ผลํ ฯ |๕๔.๑๘| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๕๔.๑๙| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๕๔.๒๐| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา เสตุทายโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ เสตุทายกตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๘๐.

ปญฺจมํ สุมนตาลวณฺฏิยตฺเถราปทานํ (๔๖๕) [๕๕] |๕๕.๒๑| สิทฺธตฺถสฺส ภควโต ตาลวณฺฏํ อทาสหํ สุมเนหิ ปฏิจฺฉนฺนํ ธารยามิ มหายสํ ฯ |๕๕.๒๒| จตุนวุเต อิโต กปฺเป ตาลวณฺฏํ อทาสหํ ทุคฺคตึ นาภิชานามิ ตาลวณฺฏสฺสิทํ ผลํ ฯ |๕๕.๒๓| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๕๕.๒๔| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๕๕.๒๕| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา สุมนตาลวณฺฏิโย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ สุมนตาลวณฺฏิยตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ ฉฏฺฐํ อวฏผลิยตฺเถราปทานํ (๔๖๖) [๕๖] |๕๖.๒๖| สตรํสี นาม ภควา สยมฺภู อปราชิโต วิเวกกาโม สมฺพุทฺโธ โคจรายาภินิกฺขมิ ฯ |๕๖.๒๗| ผลหตฺโถ อหํ ทิสฺวา อุปคญฺฉึ นราสภํ ปสนฺนจิตฺโต สุมโน อทาสึ อวฏํ ผลํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๘๑.

|๕๖.๒๘| จตุนวุเต อิโต กปฺเป ยํ ผลํ อททึ ตทา ทุคฺคตึ นาภิชานามิ ผลทานสฺสิทํ ผลํ ฯ |๕๖.๒๙| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๕๖.๓๐| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๕๖.๓๑| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา อวฏผลิโย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ อวฏผลิยตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ สตฺตมํ ลพุชผลทายกตฺเถราปทานํ (๔๖๗) [๕๗] |๕๗.๓๒| นคเร พนฺธุมติยา อารามิโก อหํ ตทา อทฺทสํ วิรชํ พุทฺธํ คจฺฉนฺตํ อนิลญฺชเส ฯ |๕๗.๓๓| ลพุชผลมาทาย พุทฺธเสฏฺฐสฺสทาสหํ อากาเสว ฐิโต สนฺโต ปฏิคฺคณฺหิ มหายโส ฯ |๕๗.๓๔| วิตฺติสญฺชนโน ๑- มยฺหํ ทิฏฺฐธมฺเม สุขาวโห ผลํ พุทฺธสฺส ทตฺวาน วิปฺปสนฺเนน เจตสา ฯ |๕๗.๓๕| อธิคฺคญฺฉึ ตทา ปีตึ วิปุลํ สุขมุตฺตมํ อุปฺปชฺชเต เม รตนํ นิพฺพตฺตสฺส ตหึ ตหึ ฯ @เชิงอรรถ: ยุ. วิตฺตํ สญฺชนโน ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๘๒.

|๕๗.๓๖| เอกนวุเต อิโต กปฺเป ยํ ผลํ อททึ ตทา ทุคฺคตึ นาภิชานามิ ผลทานสฺสิทํ ผลํ ฯ |๕๗.๓๗| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๕๗.๓๘| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๕๗.๓๙| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา ลพุชผลทายโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ ลพุชผลทายกตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ อฏฺฐมํ มิลกฺขุผลทายกตฺเถราปทาน ๑- (๔๖๘) [๕๘] |๕๘.๔๐| วนนฺตเร ๒- พุทฺธํ ทิสฺวา อตฺถทสฺสึ มหายสํ ปสนฺนจิตฺโต สุมโน มิลกฺขุสฺส ผลํ อทํ ฯ |๕๘.๔๑| อฏฺฐารเส กปฺปสเต ยํ ผลํ อททึ ตทา ทุคฺคตึ นาภิชานามิ ผลทานสฺสิทํ ผลํ ฯ |๕๘.๔๒| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๕๘.๔๓| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ปิลกฺขผล... ฯ ยุ. ปิลกฺขุผล... ฯ ยุ. วนนฺเต ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๘๓.

|๕๘.๔๔| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา มิลกฺขุผลทายโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ มิลกฺขุผลทายกตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ นวมํ สยมฺปฏิภาณิยตฺเถราปทานํ (๔๖๙) [๕๙] |๕๙.๔๕| กกุธํ วิลสนฺตํว เทวเทวํ นราสภํ รถิยํ ปฏิปชฺชนฺตํ โก ทิสฺวา นปฺปสีทติ ฯ |๕๙.๔๖| ตมนฺธการํ นาเสตฺวา สนฺตาเรตฺวา พหุํ ชนํ ญาณาโลเกน โชตนฺตํ โก ทิสฺวา นปฺปสีทติ ฯ |๕๙.๔๗| วสีสตสหสฺเสหิ นิยฺยนฺตํ โลกนายกํ อุทฺธรนฺตํ ฬหู สตฺเต โก ทิสฺวา นปฺปสีทติ ฯ |๕๙.๔๘| อาหนิตฺวา ธมฺมเภรึ มทฺทนฺตํ ติตฺถิเย คเณ สีหนาทํ ว นทนฺตํ โก ทิสฺวา นปฺปสีทติ ฯ |๕๙.๔๙| ยาวตา พฺรหฺมโลกมฺหา อาคนฺตฺวาน สพฺรหฺมกา ปุจฺฉนฺติ นิปุเณ ปเญฺห โก ทิสฺวา นปฺปสีทติ ฯ |๕๙.๕๐| ยสฺสญฺชลึ กริตฺวาน อาธาวนฺติ ๑- สเทวกา เตน ปุญฺญํ อนุโภนฺติ โก ทิสฺวา นปฺปสีทติ ฯ |๕๙.๕๑| สพฺเพ ชนา สมาคนฺตฺวา สมฺปวาเรนฺติ จกฺขุมํ น วิกมฺปติ อชฺฌิฏฺโฐ โก ทิสฺวา นปฺปสีทติ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. อายาจนฺติ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๘๔.

|๕๙.๕๒| นครํ ปวีสโต ยสฺส นทนฺติ ๑- เภริโย พหู วินทนฺติ คชา ๒- มตฺตา โก ทิสฺวา นปฺปสีทติ ฯ |๕๙.๕๓| วีถิยา คจฺฉโต ยสฺส ปภา ๓- วา โชตเต สทา อพฺภุนฺนตา สมา โหนฺติ โก ทิสฺวา นปฺปสีทติ ฯ |๕๙.๕๔| พฺยาหรนฺตสฺส พุทฺธสฺส จกฺกวาฬมฺหิ *- สุยฺยติ สพฺเพ สตฺเต วิญฺญาเปติ โก ทิสฺวา นปฺปสีทติ ฯ |๕๙.๕๕| สตสหสฺเส อิโต กปฺเป ยํ พุทฺธมภิกิตฺตยึ ทุคฺคตึ นาภิชานามิ กิตฺตนาย อิทํ ผลํ ฯ |๕๙.๕๖| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๕๙.๕๗| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๕๙.๕๘| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา สยมฺปฏิภาณิโย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ สยมฺปฏิภาณิยตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ ทสมํ นิมิตฺตพฺยากรณิยตฺเถราปทานํ (๔๗๐) [๖๐] |๖๐.๕๙| อชฺโฌคเหตฺวา หิมวนฺตํ มนฺเต วาเจมหนฺตทา จตุปญฺญาสสหสฺสานิ สิสฺสา มยฺหํ อุปฏฺฐหุํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. รวนฺติ ฯ ยุ. รวนฺเต ฯ ยุ. อนุคชฺชา ฯ ม. ยุ. สพฺพาภา ฯ @* มีการแก้ไขคำ จกฺวาฬมฺหิ เป็น จกฺกวาฬมฺหิ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๘๕.

|๖๐.๖๐| อธิตา เวทคู สพฺเพ ฉฬงฺเค ปารมึ คตา สกวิชฺชาหุปตฺถทฺธา หิมวนฺเต วสนฺติ เต ฯ |๖๐.๖๑| จวิตฺวา ตุสิตา กายา เทวปุตฺโต มหายโส อุปฺปชฺชิ มาตุกุจฺฉิสฺมึ สมฺปชาโน ปฏิสฺสโต ฯ |๖๐.๖๒| สมฺพุทฺเธ อุปปชฺชนฺเต ทสสหสฺสิ กมฺปถ อนฺธา จกฺขุํ อลภึสุ อุปฺปชฺชนฺตมฺหิ นายเก ฯ |๖๐.๖๓| ฉปฺปการมกมฺปิตฺถ ๑- เกวลา วสุธา อยํ นิคฺโฆสสทฺทํ สุตฺวาน วิมฺหยึสุ ๒- มหาชนา ฯ |๖๐.๖๔| สพฺเพ ชนา สมาคมฺม อคญฺฉุํ มม สนฺติเก วสุธายํ ปกมฺปิตฺถ กึวิปาโก ภวิสฺสติ ฯ |๖๐.๖๕| วิทสฺสามิ ๓- ตทา เตสํ มา ภายิตฺถ นตฺถิ โว ภยํ วิสฺสฏฺฐา โหถ สพฺเพปิ อุปฺปาโทยํ สุขตฺถิโก ๔- ฯ |๖๐.๖๖| อฏฺฐเหตูหิ สมฺผสฺสา วสุธายํ ปกมฺปติ ตถา นิมิตฺตา ทิสฺสนฺติ โอภาโส วิปุโล มหา ฯ |๖๐.๖๗| อสํสยํ พุทฺธเสฏฺโฐ อุปฺปชฺชิสฺสติ จกฺขุมา สญฺญาเปตฺวาน ชนตํ ปญฺจ สีเล กเถสหํ ฯ |๖๐.๖๘| สุตฺวาน ปญฺจ สีลานิ พุทฺธุปฺปาทญฺจ ทุลฺลภํ อุพฺเพงฺคชาตา สุมนา ตุฏฺฐหฏฺฐา อเหสุ เต ฯ |๖๐.๖๙| เทฺวนวุเต อิโต กปฺเป ยํ นิมิตฺตํ วิยากรึ ทุคฺคตึ นาภิชานามิ พฺยากรณสฺสิทํ ผลํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. สพฺพาการํ ปกมฺปิตฺถ ฯ ยุ. ฉพฺพิการํ ... ฯ ม. ยุ. อุพฺพิชฺชึสุ ฯ @ ม. อวจาสึ ตทา เตสํ ฯ ยุ. อวจาสิ ... ฯ ม. สุวตฺถิโก ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๘๖.

|๖๐.๗๐| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๖๐.๗๑| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๖๐.๗๒| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา นิมิตฺตพฺยากรณิโย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ นิมิตฺตพฺยากรณิยตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ อุทฺทานํ สาลกุสุมิโย เถโร ปูชา นิพฺพาปโกปิจ เสตุโท ตาลวณฺฏิ จ อวฏํ ลพุชมฺปโท มิลกฺขุ ปฏิภาณี จ เวยฺยากรณิโย ทิชา เทฺวสตฺตติ จ คาถาโย คณิตาโย วิภาวิภิ ฯ สาลปุปฺผิวคฺโค สตฺตจตฺตาฬีโส ฯ -----------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๘๗.

อฏฺฐจตฺตาฬีโส นฬมาลิวคฺโค ปฐมํ นฬมาลิยตฺเถราปทานํ (๔๗๑) [๖๑] |๖๑.๑| สุวณฺณวณฺณํ สมฺพุทฺธํ อาหุตีนํ ปฏิคฺคหํ ปวนคฺเคน คจฺฉนฺตํ อทฺทสํ โลกนายกํ ฯ |๖๑.๒| นฬมาลํ คเหตฺวาน นิกฺขมนฺโต จ ตาวเท ตตฺถทฺทสาสิ สมฺพุทฺธํ โอฆติณฺณมนาสวํ ฯ |๖๑.๓| ปสนฺนจิตฺโต สุมโน นฬมาลํ อปูชยึ ทกฺขิเณยฺยํ มหาวีรํ สพฺพโลกานุกมฺปกํ ฯ |๖๑.๔| เอกตฺตึเส อิโต กปฺเป ยํ ปุปฺผํ ๑- อภิโรปยึ ทุคฺคตึ นาภิชานามิ พุทฺธปูชายิทํ ผลํ ฯ |๖๑.๕| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๖๑.๖| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๖๑.๗| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา นฬมาลิโย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ นฬมาลิยตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ...มาลมภิโรปยึ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๘๘.

ทุติยํ มณิปูชกตฺเถราปทานํ (๔๗๒) [๖๒] |๖๒.๘| ปทุมุตฺตโร นาม ชิโน สพฺพธมฺมาน ปารคู วิเวกกาโม สมฺพุทฺโธ คจฺฉเต อนิลญฺชเส ฯ |๖๒.๙| อวิทูเร หิมวนฺตสฺส มหาชาตสฺสโร อหุ ตตฺถ เม ภวนํ อาสิ ปุญฺญกมฺเมน สํยุตํ ฯ |๖๒.๑๐| ภวนา นิกฺขมิตฺวาน ๑- อทฺทสํ โลกนายกํ อินฺทีวรํว ชลิตํ อาทิตฺตํว หุตาสนํ ฯ |๖๒.๑๑| วิชนํ ๒- อทฺทสํ ปุปฺผํ ปูชยิสฺสนฺติ นายกํ สกํ จิตฺตํ ปสาเทตฺวา อวนฺทึ สตฺถุโน อหํ ฯ |๖๒.๑๒| มมํ สีสมณึ คยฺห ปูชยึ โลกนายกํ อิมาย มณิปูชาย วิปาโก โหตุ ภทฺทโก ฯ |๖๒.๑๓| ปทุมุตฺตโร โลกวิทู อาหุตีนํ ปฏิคฺคโห อนฺตลิกฺเข ฐิโต สตฺถา อิมํ คาถํ ๓- อภาสถ ฯ |๖๒.๑๔| โส เต อิชฺฌตุ สงฺกปฺโป ลภตุ วิปุลํ สุขํ อิมาย มณิปูชาย อนุโภหิ มหายสํ ฯ |๖๒.๑๕| อิทํ วตฺวาน สมฺพุทฺโธ ๔- ชลชุตฺตมนามโก อคมาสิ พุทฺธเสฏฺโฐ ยสฺส จิตฺตํ ปณีหิตํ ฯ |๖๒.๑๖| สฏฺฐิกปฺปานิ เทวินฺโท เทวรชฺชมการยึ อเนกสตกฺขตฺตุญฺจ จกฺกวตฺติ อโหสหํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. อภินิกฺขมฺม ฯ ม. วิชินํ นทฺทสํ ปุปฺผํ ฯ ยุ. ... นาทฺทสํ ปุปฺผํ ฯ @ โป. ยุ. อิมา คาถา ฯ ม. ยุ. ภควา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๘๙.

|๖๒.๑๗| ปุพฺพกมฺมํ สรนฺตสฺส เทวภูตสฺส เม สโต มณิ นิพฺพตฺตเต มยฺหํ อาโลกกรโณ มม ฯ |๖๒.๑๘| ฉฬาสีติสหสฺสานิ นาริโย เม ปริคฺคหา วิจิตฺตวตฺถาภรณา อามุตฺตมณิกุณฺฑลา ๑- ฯ |๖๒.๑๙| อาฬารมุขา หสุลา สุสญฺญา ตนุมชฺฌิมา ปริวาเรนฺติ มํ นิจฺจํ มณิปูชายิทํ ผลํ ฯ |๖๒.๒๐| โสณฺณมยา มณิมยา โลหิตงฺกมยา ตถา ภณฺฑา ๒- เม สุกตา โหนฺติ ยทิจฺฉสิ ๓- ปิลนฺธนา ฯ |๖๒.๒๑| กูฏาคารา คุหา รมฺมา สยนญฺจ มหารหํ มม สงฺกปฺปมญฺญาย นิพฺพตฺตนฺติ ยถิจฺฉิกํ ๔- ฯ |๖๒.๒๒| ลาภา เตสํ สุลทฺธญฺจ เย ลภนฺติ อุปสฺสุตึ ปุญฺญกฺเขตฺตํ มนุสฺสานํ โอสถํ ๕- สพฺพปาณินํ ฯ |๖๒.๒๓| มยฺหํปิ สุกตํ กมฺมํ โยหํ อทกฺขิ นายกํ วินิปาตา สุมุตฺโตมฺหิ ปตฺโตมฺหิ อจลํ ปทํ ฯ |๖๒.๒๔| ยํ ยํ โยนูปปชฺชามิ เทวตฺตํ อถ มานุสํ ทิวสญฺเจว ๖- รตฺติญฺจ อาโลโก โหติ เม สทา ฯ |๖๒.๒๕| ตาเยว มณิปูชาย อนุโภตฺวาน สมฺปทา ญาณาโลโก มยา ทิฏฺโฐ ปตฺโตมฺหิ อจลํ ปทํ ฯ |๖๒.๒๖| สตสหสฺเส อิโต กปฺเป ยํ มณิมภิปูชยึ ทุคฺคตึ นาภิชานามิ มณิปูชายิทํ ผลํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. อามุกฺก... ฯ โป. ยุ. ภณฺฑา กตากตา โหนฺติ ฯ ยุ. ยทิจฺฉาย ฯ @โป. ยทิจฺฉสฺส ฯ โป. ม. ยุ. ยทิจฺฉกํ ฯ ม. โอสธํ ฯ ยุ. สมนฺตา @สตฺตรนตา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๙๐.

|๖๒.๒๗| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๖๒.๒๘| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๖๒.๒๙| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา มณิปูชโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ มณิปูชกตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ ตติยํ อุกฺกาสติกตฺเถราปทานํ (๔๗๓) [๖๓] |๖๓.๓๐| โกสิโก นาม ภควา จิตฺตกูเฏ วสี ตทา ฌายี ฌานรโต พุทฺโธ วิเวกาภิรโต มุนิ ฯ |๖๓.๓๑| อชฺโฌคเหตฺวา ๑- หิมวนฺตํ นารีคณปุรกฺขโต อทฺทสํ โกสิกํ พุทฺธํ ปุณฺณมาเยว จนฺทิมํ ฯ |๖๓.๓๒| อุกฺกาสเต คเหตฺวาน ปริวาเรสหนฺตทา สตฺตรตฺตินฺทิวํ พุทฺธํ ๒- อฏฺฐเมน อคจฺฉหํ ฯ |๖๓.๓๓| วุฏฺฐิตํ โกสิกํ พุทฺธํ สยมฺภุํ อปราชิตํ ปสนฺนจิตฺโต วนฺทิตฺวา เอกํ ภิกฺขํ อทาสหํ ฯ |๖๓.๓๔| เตน กมฺเมน ทิปทินฺท โลกเชฏฺฐ นราสภ อุปฺปชฺชึ ตุสิเต กาเย เอกภิกฺขายิทํ ผลํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. อชฺโฌคาเหตฺวา ฯ ม. ยุ. ฐตฺวา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๙๑.

|๖๓.๓๕| ทิวสญฺเจว รตฺติญฺจ อาโลโก โหติ เม สทา สมนฺตา โยชนสตํ โอภาเสน ผรามหํ ฯ |๖๓.๓๖| ปญฺจปญฺญาสกปฺปมฺหิ จกฺกวตฺติ อโหสหํ จาตุรนฺโต วิชิตาวี ชมฺพูมณฺฑสฺส อิสฺสโร ฯ |๖๓.๓๗| ตทา เม นครํ อาสิ อิทฺธํ ผีตํ สุนิมฺมิตํ ตึสโยชนอายามํ วิตฺถาเรน จ วีสติ ฯ |๖๓.๓๘| โสภนํ นาม นครํ วิสุกมฺเมน มาปิตํ ทสสทฺทา วิวิตฺตนฺตํ สมฺมตาฬสมาหิตํ ฯ |๖๓.๓๙| น ตสฺมึ นคเร อตฺถิ วลฺลี กฏฺฐญฺจ มตฺติกา สพฺพโสณฺณมยํเยว โชตเต นิจฺจกาลิกํ ฯ |๖๓.๔๐| จตุปาการปริกฺขิตฺตํ ตโย อาสุํ มณิมยา เวมชฺเฌ ตาลปนฺติ ๑- จ วิสุกมฺเมน มาปิตา ฯ |๖๓.๔๑| ทสสหสฺสโปกฺขรณี ๒- ปทุมุปฺปลฉาทิตา ปุณฺฑรีกาทิสญฺฉนฺนา ๓- นานาคนฺธสเมริตา ๔- ฯ |๖๓.๔๒| จตุนวุเต อิโต กปฺเป ยํ อุกฺกํ ธารยึ อหํ ทุคฺคตึ นาภิชานามิ อุกฺกาธารสฺสิทํ ผลํ ฯ |๖๓.๔๓| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๖๓.๔๔| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ @เชิงอรรถ: ตาลปนฺตี ฯ ยุ. ตาลปตฺตี ฯ ม. ยุ. ทสสหสฺสา โปกฺขรญฺโญ ฯ @ ม. ยุ. ปุณฺฑริเกหิ สญฺฉนฺนา ฯ ม. นานาคนฺธสมีริตา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๙๒.

|๖๓.๔๕| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา อุกฺกาสติโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ อุกฺกาสติกตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ จตุตฺถํ สุมนวีชนิยตฺเถราปทานํ (๔๗๔) [๖๔] |๖๔.๔๖| วิปสฺสิโน ภควโต โพธิยา ปาทปุตฺตเม สุมโน พีชนึ คยฺห อวีชึ โพธิมุตฺตมํ ฯ |๖๔.๔๗| เอกนวุเต อิโต กปฺเป อวีชึ โพธิมุตฺตมํ ทุคฺคตึ นาภิชานามิ พีชนาย อิทํ ผลํ ฯ |๖๔.๔๘| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๖๔.๔๙| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๖๔.๕๐| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา สุมนวีชนิโย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ สุมนวีชนิยตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๙๓.

ปญฺจมํ กุมฺมาสทายกตฺเถราปทานํ (๔๗๕) [๖๕] |๖๕.๕๑| เอสนาย จรนฺตสฺส วิปสฺสิโน มเหสิโน ริตฺตกํ ปตฺตํ ทิสฺวาน กุมฺมาสํ ปูรยึ อหํ ฯ |๖๕.๕๒| เอกนวุเต อิโต กปฺเป ยํ ภิกฺขํ อททึ ตทา ทุคฺคตึ นาภิชานามิ กุมฺมาสสฺส อิทํ ผลํ ฯ |๖๕.๕๓| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๖๕.๕๔| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๖๕.๕๕| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา กุมฺมาสทายโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ กุมฺมาสทายกตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ ฉฏฺฐํ กุสฏฺฐกทายกตฺเถราปทานํ (๔๗๖) [๖๖] |๖๖.๕๖| กสฺสปสฺส ภควโต พฺราหฺมณสฺส วุสีมโต ปสนฺนจิตฺโต สุมโน กุสฏฺฐกมทาสหํ ฯ |๖๖.๕๗| อิมสฺมึเยว กปฺปสฺมึ กุสฏฺฐกมทาสหํ ทุคฺคตึ นาภิชานามิ กุสฏฺฐกสฺสิทํ ผลํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๙๔.

|๖๖.๕๘| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๖๖.๕๙| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๖๖.๖๐| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา กุสฏฺฐกทายโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ กุสฏฺฐกทายกตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ สตฺตมํ คิริปุนฺนาคิยตฺเถราปทานํ (๔๗๗) [๖๗] |๖๗.๖๑| โสภิโต นาม สมฺพุทฺโธ จิตฺตกูเฏ วสี ตทา คเหตฺวา คิริปุนฺนาคํ สยมฺภุํ อภิปูชยึ ฯ |๖๗.๖๒| จตุนวุเต อิโต กปฺเป สมฺพุทฺธมภิปูชยึ ๑- ทุคฺคตึ นาภิชานามิ พุทฺธปูชายิทํ ผลํ ฯ |๖๗.๖๓| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๖๗.๖๔| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๖๗.๖๕| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. ยํ พุทฺธมภิปูชยึ ฯ อิโต ปรํ อีทิสเมว ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๙๕.

อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา คิริปุนฺนาคิโย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ คิริปุนฺนาคิยตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ อฏฺฐมํ วลฺลิการผลทายกตฺเถราปทานํ (๔๗๘) [๖๘] |๖๘.๖๖| สุมโน นาม สมฺพุทฺโธ ตกฺกรายํ วสี ตทา วลฺลิการผลํ คยฺห สยมฺภุสฺส อทาสหํ ฯ |๖๘.๖๗| เอกตฺตึเส อิโต กปฺเป ยํ ผลํ อททึ ตทา ทุคฺคตึ นาภิชานามิ ผลทานสฺสิทํ ผลํ ฯ |๖๘.๖๘| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๖๘.๖๙| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๖๘.๗๐| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา วลฺลิการผลทายโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ วลฺลิการผลทายกตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ นวมํ ปานธิทายกตฺเถราปทานํ (๔๗๙) [๖๙] |๖๙.๗๑| อโนมทสฺสี ภควา โลกเชฏฺโฐ นราสโภ ทิวาวิหารา นิกฺขมฺม วีถิมารุยฺหิ จกฺขุมา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๙๖.

|๖๙.๗๒| ปานธึ สุกตํ คยฺห อทฺธานํ ปฏิปชฺชหํ ตตฺถทฺทสาสึ สมฺพุทฺธํ ปตฺติกํ จารุทสฺสนํ ฯ |๖๙.๗๓| สกํ จิตฺตํ ปสาเทตฺวา นีหริตฺวาน ปานธึ ปาทมูเล ฐเปตฺวาน อิทํ วจนมพฺรวึ ฯ |๖๙.๗๔| อภิรูห มหาวีร สุคตินฺท วินายก อิโต ผลํ ลภิสฺสามิ โส เม อตฺโถ สมิชฺฌตุ ฯ |๖๙.๗๕| อโนมทสฺสี ภควา โลกเชฏฺโฐ นราสโภ ปานธึ อภิรูหิตฺวา อิทํ วจนมพฺรวิ ฯ |๖๙.๗๖| โย ปานธึ เม อทาสิ ๑- ปสนฺโน เสหิ ปาณิภิ ตมหํ กิตฺตยิสฺสามิ สุณาถ มม ภาสโต ฯ |๖๙.๗๗| พุทฺธสฺส คิรมญฺญาย สพฺเพ เทวา สมาคตา อุทคฺคจิตฺตา สุมนา เวทชาตา กตญฺชลี ฯ |๖๙.๗๘| ปานธิเมว ๒- ทาเนน สุขิโตยํ ภวิสฺสติ ปญฺจปญฺญาสกฺขตฺตุญฺจ เทวรชฺชํ กริสฺสติ ฯ |๖๙.๗๙| สหสฺสกฺขตฺตุํ ราชา จ จกฺกวตฺติ ภวิสฺสติ ปเทสรชฺชํ วิปุลํ คณนาโต อสงฺขยํ ฯ |๖๙.๘๐| อปริเมยฺเย อิโต กปฺเป โอกฺกากกุลสมฺภโว โคตโม นาม นาเมน สตฺถา โลเก ภวิสฺสติ ฯ |๖๙.๘๑| ตสฺส ธมฺเมสุ ทายาโท โอรโส ธมฺมนิมฺมิโต สพฺพาสเว ปริญฺญาย นิพฺพายิสฺสตินาสโว ฯ @เชิงอรรถ: ยุ. อททา ฯ ม. ยุ. ปานธีนํ ปทาเนน ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๙๗.

|๖๙.๘๒| เทวโลเก มนุสฺเส วา นิพฺพตฺติสฺสติ ปญฺญวา เทวยานปฏิภาคํ ยานํ ปฏิลภิสฺสติ ฯ |๖๙.๘๓| ปาสาทา สิวิกา มยฺหํ หตฺถิโน สมลงฺกตา รถา วาชญฺญสํยุตฺตา สทา ปาตุภวนฺติ เม ฯ |๖๙.๘๔| อคารา นิกฺขมนฺโตปิ รเถน นิกฺขมึ อหํ เกเสสุ ฉิชฺชมาเนสุ อรหตฺตํ อปาปุณึ ฯ |๖๙.๘๕| ลาภา มยฺหํ สุลทฺธํ เม วาณิชํ สุปฺปโยชิตํ ทตฺวาน ปานธึ เอกํ ปตฺโตมฺหิ อจลํ ปทํ ฯ |๖๙.๘๖| อปริเมยฺเย อิโต กปฺเป ยํ ปานธิมทาสหํ ทุคฺคตึ นาภิชานามิ ปานธิสฺส อิทํ ผลํ ฯ |๖๙.๘๗| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๖๙.๘๘| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๖๙.๘๙| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา ปานธิทายโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ ปานธิทายกตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ @เชิงอรรถ: ยุ. นิกฺขมามหํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๙๘.

ทสมํ ปุฬินจงฺกมิยตฺเถราปทานํ (๔๘๐) [๗๐] |๗๐.๙๐| มิคลุทฺโธ ๑- ปุเร อาสึ อรญฺเญ กานเน อหํ วาตมิคํ คเวสนฺโต จงฺกมํ อทฺทสํ อหํ ฯ |๗๐.๙๑| อุจฺฉงฺเคน ปุฬินํ คยฺห จงฺกเม โอกิรึ อหํ ปสนฺนจิตฺโต สุมโน สุคตสฺส สิรีมโต ฯ |๗๐.๙๒| เอกตฺตึเส อิโต กปฺเป ปุฬินํ โอกิรึ อหํ ทุคฺคตึ นาภิชานามิ ปุฬินสฺส อิทํ ผลํ ฯ |๗๐.๙๓| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๗๐.๙๔| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๗๐.๙๕| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา ปุฬินจงฺกมิโย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ ปุฬินจงฺกมิยตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ อุทฺทานํ นฬมาลิ มณิทโท อุกฺกาสติกวีชนิ กุมฺมาสญฺจ กุสฏฺฐญฺจ คิริปุนฺนาคิโยปิจ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. สพฺพตฺถ มิคลุทฺโท ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๙๙.

วลฺลิกาโร ปานธิโท อโถ ปุฬินจงฺกโม คาถาโย ปญฺจนวุติ คณิตาโย วิภาวิภิ ฯ นฬมาลิวคฺโค อฏฺฐจตฺตาฬีโส ฯ ---------------------- เอกูนปญฺญาสโม ปํสุกูลวคฺโค ปฐมํ ปํสุกูลสญฺญกตฺเถราปทานํ (๔๘๑) [๗๑] |๗๑.๑| ติสฺโส นามาสิ ภควา สยมฺภู โลกนายโก ๑- ปํสุกูลํ ฐเปตฺวาน วิหารํ ปาวิสี ชิโน ฯ |๗๑.๒| สชฺชิตํ ๒- ธนุมาทาย ปกฺขิตฺตสลิลํ ๓- อหํ มณฺฑลคฺคํ คเหตฺวาน กานนํ ปาวิสึ อหํ ฯ |๗๑.๓| ตตฺถทฺทสํ ปํสุกูลํ ทุมคฺเค ลคฺคิตํ ตทา จาปํ ตตฺเถว นิกฺขิปฺป สีเส กตฺวาน อญฺชลึ ฯ |๗๑.๔| ปสนฺนจิตฺโต สุมโน วิปุลาย จ ปีติยา พุทฺธเสฏฺฐํ สริตฺวาน ปํสุกูลํ อวนฺทหํ ฯ |๗๑.๕| เทฺวนวุเต อิโต กปฺเป ยํ ปํสุกูลมวนฺทหํ ทุคฺคตึ นาภิชานามิ วนฺทนาย อิทํ ผลํ ฯ |๗๑.๖| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. อคฺคปุคฺคโล ฯ ม. วินตํ ฯ ยุ. ติยนฺตํ ฯ ม. ภกฺขตฺถาย จรึ @อหํ ฯ ยุ. อกฺขิตฺโต ยมรึ อหํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๐๐.

|๗๑.๗| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๗๑.๘| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา ปํสุกูลสญฺญโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ ปํสุกูลสญฺญกตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ ทุติยํ พุทฺธสญฺญกตฺเถราปทานํ (๔๘๒) [๗๒] |๗๒.๙| อชฺฌายิโก ๑- มนฺตธโร ติณฺณํ เวทาน ปารคู ลกฺขเณ อิติหาเส จ สนิฆณฺฑุสเกฏุเภ ฯ |๗๒.๑๐| นทีโสตปฏิภาคา สิสฺสา อายนฺติ เม ตทา เตสาหํ มนฺตํ ๒- วาเจมิ รตฺตินฺทิวมตนฺทิโต ฯ |๗๒.๑๑| สิทฺธตฺโถ นาม สมฺพุทฺโธ โลเก อุปฺปชฺชิ ตาวเท ตมนฺธการํ นาเสตฺวา ญาณาโลกํ ปวตฺตยิ ฯ |๗๒.๑๒| มม อญฺญตโร สิสฺโส สิสฺสานํ โส กเถสิ เม สุตฺวาน เต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ มมํ ตทา ฯ |๗๒.๑๓| พุทฺโธ โลเก สมุปฺปนฺโน สพฺพญฺญู โลกนายโก ตสฺสานุวตฺตติ ชโน ลาโภ มยฺหํ น วิชฺชติ ฯ |๗๒.๑๔| อธิจฺจุปฺปตฺติกา พุทฺธา จกฺขุมนฺโต มหายสา ยนฺนูนาหํ พุทฺธเสฏฺฐํ ปสฺเสยฺยํ โลกนายกํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. สพฺพตฺถ อชฺฌายโก ฯ ม. ยุ. มนฺเต ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๐๑.

|๗๒.๑๕| อชินํ เม คเหตฺวาน วากจีรํ กมณฺฑลุํ อสฺสมา อภินิกฺขมฺม สิสฺเส อามนฺตยึ อหํ ฯ |๗๒.๑๖| อุทุมฺพริกปุปฺผํว จนฺทมฺหิ สสกํ ยถา วายสานํ ยถา ขีรํ ทุลฺลภํ ๑- โลกนายกํ ฯ |๗๒.๑๗| พุทฺโธ โลกมฺหิ อุปฺปนฺโน มนุสฺสตฺตํปิ ทุลฺลภํ อุโภสุ วิชฺชมาเนสุ สวนญฺจ สุทุลฺลภํ ฯ |๗๒.๑๘| พุทฺโธ โลเก สมุปฺปนฺโน จกฺขุํ ลจฺฉาม โน ภวํ เอถ สพฺเพ คมิสฺสาม สมฺมาสมฺพุทฺธสนฺติกํ ฯ |๗๒.๑๙| กมณฺฑลุธรา สพฺเพ ขราชินนิวาสิโน เต ๒- ชฏาภารภริตา นิกฺขมฺม ปวนา ตทา ฯ |๗๒.๒๐| ยุตฺตมตฺตํ ๓- เปกฺขมานา อุตฺตมตฺถํ คเวสิโน อายนฺติ ๔- นาคโปตาว อสมฺภีตาว เกสรี ฯ |๗๒.๒๑| อปฺปตาสา ๕- อโลลุปฺปา นิปกา สนฺตวุตฺติโน อุญฺฉาย จรมานา เต พุทฺธเสฏฺฐํ อุปาคมุํ ฯ |๗๒.๒๒| ทิยฑฺฒโยชเน เทเส ๖- พฺยาธิ เม อุปปชฺชถ พุทฺธเสฏฺฐํ สริตฺวาน ตตฺถ กาลํ กโต อหํ ฯ |๗๒.๒๓| จตุนวุเต อิโต กปฺเป ยํ สญฺญมลภึ ตทา ทุคฺคตึ นาภิชานามิ พุทฺธสญฺญายิทํ ผลํ ฯ |๗๒.๒๔| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ @เชิงอรรถ: ม. ทุลฺลโภ โลกนายโก ฯ ยุ. เย ฯ โป. ม. ยุ. ยุคมตฺตํ ฯ @ ม. อาสตฺติ โทสรหิตา ฯ ม. อปฺปกิจฺจา ฯ ยุ. อปฺปภาสา อลีลตา ฯ @ ม. ยุ. เสเส ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๐๒.

|๗๒.๒๕| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๗๒.๒๖| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา พุทฺธสญฺญโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ พุทฺธสญฺญกตฺเถรสฺส อปาทานํ สมตฺตํ ฯ ตติยํ ภิสทายกตฺเถราปทานํ (๔๘๓) [๗๓] |๗๓.๒๗| โอคฺคยฺหาหํ ๑- โปกฺขรณึ นานากุญฺชรเสวิตํ อุทฺธรามิ ภิสํ ตตฺถ อสนเหตุ ๒- อหํ ตทา ฯ |๗๓.๒๘| ภควา ตมฺหิ สมเย ปทุมุตฺตรสวฺหโย รตฺตกมฺพลธโร ๓- พุทฺโธ คจฺฉสิ อนิลญฺชเส ฯ |๗๓.๒๙| ธุนนฺโต ปํสุกูลานิ สทฺทํ อสฺโสสหํ ตทา อุทฺธํ นิชฺฌายมาโนหํ อทฺทสํ โลกนายกํ ฯ |๗๓.๓๐| ตตฺเถว ฐิตโก สนฺโต อายาจึ โลกนายกํ มธุ ๔- ภึเสหิ สวติ ขีรสปฺปิ ๕- มุฬาลิภิ ฯ |๗๓.๓๑| ปฏิคฺคณฺหาตุ เม พุทฺโธ อนุกมฺปาย จกฺขุมา ตโต การุณิโก สตฺถา โอโรหิตฺวา มหายโส ฯ |๗๓.๓๒| ปฏิคฺคณฺหิ มม ภิกฺขํ อนุกมฺปาย จกฺขุมา ปฏิคฺคเหตฺวา สมฺพุทฺโธ อกา เม อนุโมทนํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. โอคยฺห ยํ โปกฺขรณึ ฯ ม. ยุ. ฆาสเหตุ ฯ ม. ยุ. รตฺตมฺพรธโร ฯ @ ม. มธุํ ฯ ม. ขีรํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๐๓.

|๗๓.๓๓| สุขี โหหิ ๑- มหาปุญฺญ คติ ตุยฺหํ สมิชฺฌตุ อิมินา ภิสทาเนน ลภสฺสุ วิปุลํ สุขํ ฯ |๗๓.๓๔| อทํ วตฺวาน สมฺพุทฺโธ ชลชุตฺตมนามโก ภิกฺขมาทาย สมฺพุทฺโธ อมฺพเรนาคมา ชิโน ฯ |๗๓.๓๕| ตโต ภิสํ คเหตฺวาน อาคญฺฉึ มม อสฺสมํ ภิสํ รุกฺเข ลคฺคิตฺวาน มม ทานํ อนุสฺสรึ ฯ |๗๓.๓๖| มหาวาโต วุฏฺฐหิตฺวา สญฺจาเลสิ วนํ ตทา อากาโส อภินาทิตฺถ อสนิยา ผลนฺติยา ฯ |๗๓.๓๗| ตโต เม อสนิปาโต มตฺถเก นิปติ ตทา โส ๒- หิ นิสินฺนโก สนฺโต ตตฺถ กาลํ กโต อหํ ฯ |๗๓.๓๘| ปุญฺญกมฺเมน สํยุตฺโต ตุสิตํ อุปปชฺชหํ กเลวรมฺเม ปติตํ เทวโลเก รมามหํ ฯ |๗๓.๓๙| ฉฬาสีติสหสฺสานิ นาริโย สมลงฺกตา สายํ ปาตํ อุปฏฺเฐนฺติ ภิสทานสฺสิทํ ผลํ ฯ |๗๓.๔๐| มนุสฺสโยนิมาคนฺตฺวา สุขิโต โหมหํ ตทา โภเค เม อูนตา นตฺถิ ภิสทานสฺสิทํ ผลํ ฯ |๗๓.๔๑| อนุกมฺปิตโก ๓- เตน เทวเทเวน ตาทินา สพฺพาสวปริกฺขีโณ ๔- นตฺถิ ทานิ ปุนพฺภโว ฯ |๗๓.๔๒| สตสหสฺเส อิโต กปฺเป ยํ ภิกฺขมททึ ๕- ตทา ทุคฺคตึ นาภิชานามิ ภิสทานสฺสิทํ ผลํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. โหตุ ฯ ม. ยุ. โสหํ ฯ ยุ. อนุกมฺปิตตฺตา เตน ฯ ม. ยุ. @สพฺพตฺถ สพฺพาสวา ปริกฺขีณา ฯ ม. ภิสํ อททึ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๐๔.

|๗๓.๔๓| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๗๓.๔๔| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๗๓.๔๕| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา ภิสทายโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ ภิสทายกตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ จตุตฺถํ ญาณตฺถวิกตฺเถราปทานํ (๔๘๔) [๗๔] |๗๔.๔๖| ทกฺขิเณ หิมวนฺตสฺส สุกโต อสฺสโม มม อุตฺตมตฺถํ คเวสนฺโต วสามิ ปวเน ตทา ฯ |๗๔.๔๗| ลาภาลาเภน สนฺตุฏฺโฐ มูเลน จ ผเลน จ อโนมสนฺโต ๑- อจริ ๒- วสามิ เอกโก อหํ ฯ |๗๔.๔๘| สุเมโธ นาม สมฺพุทฺโธ โลเก อุปฺปชฺชิ ตาวเท จตุสจฺจํ ปกาเสติ อุทฺธรนฺโต มหาชนํ ฯ |๗๔.๔๙| นาหํ สุโณมิ สมฺพุทฺธํ นปิ เม โกจิ สาสติ อฏฺฐวสฺเส อติกฺกนฺเต อสฺโสสึ โลกนายกํ ฯ |๗๔.๕๐| อคฺคึ ทารุํ นิหริตฺวา สมฺมชฺชิตฺวาน อสฺสมํ ขาริภารํ คเหตฺวาน นิกฺขมึ ปวนา อหํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. อเนฺวสนฺโต อาจริยํ ฯ ยุ. จริยํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๐๕.

|๗๔.๕๑| เอกรตฺตึ วสนฺโตหํ คาเมสุ นิคเมสุ จ อนุปุพฺเพน จนฺทวตึ ๑- ตทาหํ อุปสงฺกมึ ฯ |๗๔.๕๒| ภควา ตมฺหิ สมเย สุเมโธ โลกนายโก อุทฺธรนฺโต พหู สตฺเต เทเสติ อมตํปทํ ฯ |๗๔.๕๓| ชนกายมติกฺกมฺม วนฺทิตฺวา ชินสาคตํ ๒- เอกํสํ อชินํ กตฺวา สนฺถวึ โลกนายกํ ฯ |๗๔.๕๔| ตุวํ สตฺถา จ เกตุว ๓- ธโช ยูโปว ๓- ปาณินํ ปรายโน ปติฏฺฐา จ ทีโป จ ทิปทุตฺตโม ฯ เอกวีสติมํ ภาณวารํ ฯ |๗๔.๕๕| เนปุญฺโญ ทสฺสเน ธีโร ตาเรสิ ชนตํ ตุวํ นตฺถญฺโญ ตารโก โลเก ตวุตฺตริตฺตโร มุเน ฯ |๗๔.๕๖| สกฺกา ภเว ๔- กุสคฺเคน ปเมตุํ สาครุตฺตโม ๕- น เตฺวว ตว สพฺพญฺญุ ญาณํ สกฺกา ปเมตเว ฯ |๗๔.๕๗| ตุลทณฺเฑ ฐเปตฺวาน มหิ ๖- สกฺกา ธเรตเว น เตฺวว ตว ปญฺญาย สมานํ ๗- อตฺถิ จกฺขุม ฯ |๗๔.๕๘| อากาโส มินิตุํ สกฺกา รชฺชุยา องฺคุเลน จ ๘- น เตฺวว ตว สพฺพญฺญุ สีลํ สกฺกา ปเมตเว ฯ |๗๔.๕๙| มหาสมุทฺเท อุทกํ อากาโส จ วสุนฺธโร ๙- ปริเมยฺยานิ เอตานิ อปฺปเมยฺโยสิ จกฺขุม ฯ @เชิงอรรถ: โป. ธาวนฺโต ฯ ม. ชินสาครํ ฯ ยุ. ชินสาสนํ ฯ ม. ยุ. จ ฯ @ ม. เถเว ฯ ยุ. หเว ฯ ม. สาครุตฺตเม ฯ ม. มหึ ฯ ม. ยุ. @ปมาณํ ฯ ม. วา ฯ ยุ. ปิ ฯ ม. ยุ. วสุนฺธรา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๐๖.

|๗๔.๖๐| ฉหิ คาถาหิ สพฺพญฺญุํ กิตฺตยิตฺวา มหายสํ อญฺชลึ ปคฺคเหตฺวาน ตุณฺหี อฏฺฐาสหํ ตทา ฯ |๗๔.๖๑| ยํ วทนฺติ สุเมโธติ ภูมิปญฺญํ ๑- สุเมธสํ ฯ ภิกฺขุสงฺเฆ นิสีทิตฺวา อิมา คาถา อภาสถ |๗๔.๖๒| โย เม ญาณํ ปกิตฺเตสิ วิปฺปสสนฺเนน ๒- เจตสา ฯ ตมหํ กิตฺตยิสฺสามิ สุณาถ มม ภาสโต |๗๔.๖๓| สตฺตสตฺตติ กปฺปานิ เทวโลเก รมิสฺสติ ฯ สหสฺสกฺขตฺตุํ เทวินฺโท เทวรชฺชํ กริสฺสติ |๗๔.๖๔| อเนกสตกฺขตฺตุญฺจ จกฺกวตฺติ ภวิสฺสติ ฯ ปเทสรชฺชํ วิปุลํ คณนาโต อสงฺขยํ |๗๔.๖๕| เทวภูโต มนุสฺโส วา ปุญฺญกมฺมสมาหิโต ฯ อนูนมนสงฺกปฺโป ๓- ติกฺขปญฺโญ ภวิสฺสติ |๗๔.๖๖| ตึสกปฺปสหสฺสมฺหิ โอกฺกากกุลสมฺภโว ฯ โคตโม นาม นาเมน สตฺถา โลเก ภวิสฺสติ |๗๔.๖๗| อคารา อภินิกฺขมฺม ปพฺพชิสฺสติกิญฺจโน ฯ ชาติยา สตฺตวสฺเสน อรหตฺตํ ปาปุณิสฺสติ ๔- |๗๔.๖๘| ยโต สรามิ อตฺตานํ ยโต ปตฺโตสฺมิ สาสนํ ฯ เอตฺถนฺตเร น ชานามิ เจตนํ อมโนรมํ |๗๔.๖๙| สํสริตฺวา ภวาภเว ๕- สมฺปตฺตานุภวึ อหํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. ภูริปญฺญํ ฯ โป. ม. ปสนฺโน เสหิ ปาณิภิ ฯ ยุ. อนูนมตสงฺกปฺโป ฯ @ ม. ยุ. ผุสิสฺสติ ฯ ม. ยุ. ภเว สพฺเพ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๐๗.

โภเค เม อูนตา นตฺถิ ผลํ ญาณสฺส โถมเน |๗๔.๗๐| ติธคฺคี ๑- นิพฺพุตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา ฯ สพฺพาสวปริกฺขีโณ นตฺถิ ทานิ ปุนพฺภโว |๗๔.๗๑| ตึสกปฺปสหสฺสมฺหิ ยํ ญาณมภิโถมหํ ๒- ทุคฺคตึ นาภิชานามิ ผลํ ญาณสฺส โถมเน ฯ |๗๔.๗๒| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๗๔.๗๓| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๗๔.๗๔| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา ญาณตฺถวิโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ ญาณตฺถวิกตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ ปญฺจมํ จนฺทนมาลิยตฺเถราปทานํ (๔๘๕) [๗๕] |๗๕.๗๕| ปญฺจกามคุเณ หิตฺวา ปิยรูเป มโนรเม อสีติโกฏิโย หิตฺวา ปพฺพชึ อนคาริยํ ฯ |๗๕.๗๖| ปพฺพชิตฺวาน กาเยน ปาปกมฺมํ วิวชฺชยึ วจีทุจฺจริตํ หิตฺวา นทีกูเล วสามหํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ติยคฺคี ฯ ยุ. ติวคฺคี ฯ อิโต ปรํ อีทิสเมว ฯ ม. ญาณมถวึ อหํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๐๘.

|๗๕.๗๗| เอเกกํ ๑- มํ วิหรนฺตํ พุทฺธเสฏฺโฐ อุปาคมิ นาหํ ชานามิ พุทฺโธติ อกาสึ ปฏิสนฺถรํ ฯ |๗๕.๗๘| กริตฺวา ปฏิสนฺถารํ นามโคตฺตํ อปุจฺฉหํ เทวตา นุสิ คนฺธพฺโพ อาทู ๒- สกฺโก ปุรินฺทโท ฯ |๗๕.๗๙| โก วา ตฺวํ กสฺส วา ปุตฺโต มหาพฺรหฺมา อิธาคโต วิโรจสิ ทิสา สพฺพา อุทยํ สุริโย ยถา ฯ |๗๕.๘๐| สหสฺสารานิ จกฺกานิ ปาเท ทิสฺสนฺติ มาริส โก วา ตฺวํ กสฺส วา ปุตฺโต กถํ ชาเนมุ ตํ มยํ ฯ |๗๕.๘๑| นามโคตฺตํ ปเวเทหิ สํสยํ อปเนหิ เม นมฺหิ เทโว น คนฺธพฺโพ นมฺหิ สกฺโก ปุรินฺทโท ฯ |๗๕.๘๒| พฺรหฺมภาโว จ เม นตฺถิ เอเตสํ อุตฺตโม อหํ อตีโต วิสยํ เตสํ ทาลยึ กามพนฺธนํ ฯ |๗๕.๘๓| สพฺเพ กิเลเส ฌาเปตฺวา ปตฺโต สมฺโพธิมุตฺตมํ ตสฺส วาจํ สุณิตฺวาหํ อิทํ วจนมพฺรวึ ฯ |๗๕.๘๔| ยทิ พุทฺโธสิ สพฺพญฺญู นิสีท ตฺวํ มหามุนิ ตมหํ ปูชยิสฺสามิ ทุกฺขสฺสนฺตกโร ตุวํ ฯ |๗๕.๘๕| ปตฺถริตฺวา ชินจมฺมํ อทาสิ สตฺถุโน อหํ นิสีทิ ตตฺถ ภควา สีโหว คิริคพฺภเร ฯ |๗๕.๘๖| ขิปฺปํ ปพฺพตมารุยฺห อมฺพสฺส ผลมคฺคหึ สาลกลฺยาณิกํ ปุปฺผํ จนฺทนญฺจ มหารหํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. เอกกํ ฯ ยุ. เอกกมฺมํ ฯ ยุ. อุท ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๐๙.

|๗๕.๘๗| ขิปฺปํ ปคฺคยฺห ตํ สพฺพํ อุเปตฺวา ๑- โลกนายกํ ผลํ พุทฺธสฺส ทตฺวาน สาลปุปฺผํ อปูชยึ ฯ |๗๕.๘๘| จนฺทนํ อนุลิมฺปิตฺวา อวนฺทึ สตฺถุโน อหํ ปสนฺนจิตฺโต สุมโน วิปุลาย จ ปีติยา ฯ |๗๕.๘๙| อชินมฺหิ นิสีทิตฺวา สุเมโธ โลกนายโก มม กมฺมํ ปกิตฺเตสิ หาสยนฺโต มมํ ตทา ฯ |๗๕.๙๐| อิมินา ผลทาเนน คนฺธมาเลหิ จูภยํ ปญฺจวีเส กปฺปสเต เทวโลเก รมิสฺสติ ฯ |๗๕.๙๑| อนูนมนสงฺกปฺโป วสวตฺติ ภวิสฺสติ ฉพฺพีสติกปฺปสเต มนุสฺสตฺตํ คมิสฺสติ ฯ |๗๕.๙๒| ภวิสฺสติ จกฺกวตฺติ จาตุรนฺโต มหิทฺธิโก เวกรํ ๒- นาม นครํ วิสุกมฺเมน มาปิตํ ฯ |๗๕.๙๓| เหสฺสติ สพฺพโสวณฺณํ นานารตนภูสิตํ เอเตเนว อุปาเยน สํสริสฺสติ โยนิโย ๓- ฯ |๗๕.๙๔| สพฺพตฺถ สุขิโต ๔- หุตฺวา เทวตฺเต อถ มานุเส ปจฺฉิเม ภวสมฺปตฺเต พฺรหฺมพนฺธุ ภวิสฺสติ ฯ |๗๕.๙๕| อคารา อภินิกฺขมฺม อนคาริ ภวิสฺสติ อวิญฺญตฺติปจฺจโย ๕- หุตฺวา นิพฺพายิสฺสตินาสโว ฯ |๗๕.๙๖| อิทํ วตฺวาน สมฺพุทฺโธ สุเมโธ โลกนายโก มม นิชฺฌายมานสฺส ปกฺกามิ อนิลญฺชเส ฯ @เชิงอรรถ: ยุ. อุเปสึ ฯ ม. ยุ. เวภารํ ฯ ม. โส ภเว ฯ ยุ. โยนิโส ฯ @ ม. ปูชิโต ฯ ม. อภิญฺญาปารคู ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๑๐.

|๗๕.๙๗| เตน กมฺเมน สุกเตน เจตนาปณิธีหิ จ ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ ตุสิตํ ๑- อุปปชฺชหํ ฯ |๗๕.๙๘| ตุสิตโต จวิตฺวาน นิพฺพตฺตึ มาตุกุจฺฉิยา โภเค เม อูนตา นตฺถิ ยมฺหิ คพฺเภ วสามหํ ฯ |๗๕.๙๙| มาตุกุจฺฉิคเต มยิ อนฺนปานญฺจ โภชนํ มาตุยา มม ฉนฺเทน นิพฺพตฺตติ ยถิจฺฉกํ ฯ |๗๕.๑๐๐| ชาติยา ปญฺจวสฺเสน ปพฺพชึ อนคาริยํ โอโรปิตมฺหิ เกสมฺหิ อรหตฺตํ อปาปุณึ ฯ |๗๕.๑๐๑| ปุพฺพกมฺมํ คเวสนฺโต โอเรน นทฺทสํ อหํ ตึสกปฺปสหสฺสมฺหิ มม กมฺมํ อนุสฺสรึ ฯ |๗๕.๑๐๒| นโม เต ปุริสาชญฺญ นโม เต ปุริสุตฺตม ตว สาสนมาคมฺม ปตฺโตมฺหิ อจลํ ปทํ ฯ |๗๕.๑๐๓| ตึสกปฺปสหสฺสมฺหิ สมฺพุทฺธมภิปูชยึ ทุคฺคตึ นาภิชานามิ พุทฺธปูชายิทํ ผลํ ฯ |๗๕.๑๐๔| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๗๕.๑๐๕| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๗๕.๑๐๖| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ตาวตึสมคจฺฉหํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๑๑.

อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา จนฺทนมาลิโย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ จนฺทนมาลิยตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ ฉฏฺฐํ ธาตุปูชกตฺเถราปทานํ (๔๘๖) [๗๖] |๗๖.๑๐๗| นิพฺพุเต โลกนาถมฺหิ สิทฺธตฺเถ โลกนายเก มมญฺญาตี สมาเนตฺวา ธาตุปูชํ อกาสหํ ฯ |๗๖.๑๐๘| จตุนวุเต อิโต กปฺเป ยํ ธาตุมภิปูชยึ ทุคฺคตึ นาภิชานามิ ธาตุปูชายิทํ ผลํ ฯ |๗๖.๑๐๙| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๗๖.๑๑๐| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๗๖.๑๑๑| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา ธาตุปูชโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ ธาตุปูชกตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ สตฺตมํ ปุฬินุปฺปาทกตฺเถราปทานํ (๔๘๗) [๗๗] |๗๗.๑๑๒| ปพฺพเต หิมวนฺตมฺหิ เทวโล นาม ตาปโส ตตฺถ เม จงฺกโม อาสิ อมนุสฺเสหิ มาปิโต ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๑๒.

|๗๗.๑๑๓| ชฏาภารสฺส ๑- ภริโต กมณฺฑลุธโร ตทา อุตฺตมตฺถํ คเวสนฺโต ปวนา นิกฺขมึ ๒- ตทา ฯ |๗๗.๑๑๔| จุลฺลาสีติสหสฺสานิ สิสฺสา มยฺหํ อุปฏฺฐหุํ สกกมฺมาภิปสุตา วสนฺติ ปวเน ตทา ฯ |๗๗.๑๑๕| อสฺสมา อภินิกฺขมฺม อกํ ปุฬินเจติยํ นานาปุปฺผํ สมาเนตฺวา ตํ เจติยํ อปูชยึ ฯ |๗๗.๑๑๖| ตตฺถ จิตฺตํ ปสาเทตฺวา อสฺสมํ ปวิสามหํ สพฺเพ สิสฺสา สมาคนฺตฺวา เอตมตฺถํ อปุจฺฉิสุํ ๓- ฯ |๗๗.๑๑๗| ปุฬิเนน กโต ถูโป ยํ ตฺวํ เทว นมสฺสสิ มยมฺปิ ญาตุมิจฺฉาม ปุฏฺโฐ อาจิกฺข โน ตุวํ ฯ |๗๗.๑๑๘| ทิฏฺฐา โน ๔- โว มนฺตปเท จกฺขุมนฺโต มหายสา เต โข อหํ นมสฺสามิ พุทฺธเสฏฺเฐ มหายเส ฯ |๗๗.๑๑๙| กีทิสา เต มหาวีรา สพฺพญฺญู โลกนายกา กถํวณฺณา กถํสีลา กีทิสา เต มหายสา ฯ |๗๗.๑๒๐| พตฺตึสลกฺขณา พุทฺธา จตฺตาริว ๕- ทิชาปิจ เนตฺตา โคปขุมา ๖- เตสํ ชิญฺชุกผลสนฺนิภา ฯ |๗๗.๑๒๑| คจฺฉมานา จ เต พุทฺธา ยุคมตฺตญฺจ เปกฺขเร น เตสํ ชาณุ นทติ สนฺธิสทฺโท น สุยฺยติ ฯ |๗๗.๑๒๒| คจฺฉมานา จ สุคตา อตุริตาว ๗- คจฺฉเร ปฐมํ ทกฺขิณํ ปาทํ พุทฺธานํ เอส ธมฺมตา ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. ชฏาภาเรน ฯ ยุ. อภินิกฺขมึ ฯ ม. ยุ. ปุจฺฉึสุ มํ ฯ ม. ... นุ @มนฺตปเท ฯ ม. ยุ. จตฺตาฬีส ฯ ยุ. โคปมุขา ฯ ม. อุทฺธรนฺตาว ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๑๓.

|๗๗.๑๒๓| อสมฺภีตา จ เต พุทฺธา มิคราชาว เกสรี เนวุกฺกํเสนฺติ อตฺตานํ โน จ วมฺเภนฺติ ปาณินํ ฯ |๗๗.๑๒๔| มานาติมานโต ๑- มุตฺตา สมา สพฺเพสุ ปาณิสุ อนตฺตุกฺกํสกา พุทฺธา พุทฺธานํ เอส ธมฺมตา ฯ |๗๗.๑๒๕| อุปฺปชฺชนฺตา จ สมฺพุทฺธา อาโลกํ ทสฺสยนฺติ เต ฉพฺพิการํ ๒- ปกาเสนฺติ ๓- เกวลํ วสุธํ อิมํ ฯ |๗๗.๑๒๖| ปสฺสนฺติ นิรยญฺเจเต นิพฺพาติ นิรโย ตทา ปวสฺสติ มหาเมโฆ พุทฺธานํ เอส ธมฺมตา ฯ |๗๗.๑๒๗| อีทิสา เต มหานาคา อตุลา เต ๔- มหายสา วณฺณโต อนติกฺกนฺตา อปฺปเมยฺยา ตถาคตา ฯ |๗๗.๑๒๘| อนุโมทึสุ เม วากฺยํ สพฺเพ สิสฺสา สคารวา ตถาว ๕- ปฏิปชฺชึสุ ยถาสตฺติ ยถาพลํ ฯ |๗๗.๑๒๙| ปฏิปูเชนฺติ ปุฬินํ เต ๖- สกมฺมาภิลาสิโน สทฺทหนฺตา มม วากฺยํ พุทฺธตฺตคตมานสา ๗- ฯ |๗๗.๑๓๐| ตทา จวิตฺวา ตุสิตา เทวปุตฺโต มหายโส อุปฺปชฺชิ มาตุกุจฺฉิสฺมึ ทสสหสฺสิ กมฺปถ ฯ |๗๗.๑๓๑| อสฺสมสฺสาวิทูรมฺหิ จงฺกมมฺหิฏฺฐิโต อหํ สพฺเพ สิสฺสา สมาคนฺตฺวา อาคจฺฉุํ มม สนฺติเก ฯ |๗๗.๑๓๒| อุสโภว มหิ นทติ มิคราชาว กุชฺชติ สุํสุมาโรว สฬติ ๘- กึ วิปาโก ภวิสฺสติ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. มานาวมานโต ฯ ม. ฉปฺปการํ ฯ ยุ. ปกมฺเปนฺติ ฯ ๔-๕ ม. ยุ. จ ฯ @ ม. ยุ. อยํ ปาโฐ นตฺถิ ฯ ม. พุทฺธสกฺกตมานสา ฯ ยุ. สทฺทติ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๑๔.

|๗๗.๑๓๓| ยํ ปกิตฺเตมิ สมฺพุทฺธํ สิกตา ถูปสนฺติเก โส ทานิ ภควา สตฺถา มาตุกุจฺฉิมุปาคมิ ฯ |๗๗.๑๓๔| เตสํ ธมฺมกถํ กตฺวา ๑- กิตฺตยิตฺวา มหามุนึ อุยฺโยเชตฺวา สเก สิสฺเส ปลฺลงฺเก อาภุชึ อหํ ฯ |๗๗.๑๓๕| พลญฺจ วต เม ขีณํ พฺยาธิโก ๒- ปรเมนหํ พุทฺธเสฏฺฐํ สริตฺวาน ตตฺถ กาลํ กโต อหํ ฯ |๗๗.๑๓๖| สพฺเพ สิสฺสา สมาคนฺตฺวา อกํสุ จิตกํ ตทา กเลวรญฺจ เม คยฺห จิตกํ อภิโรปยุํ ฯ |๗๗.๑๓๗| จิตกํ ปริวาเรตฺวา สีเส กตฺวาน อญฺชลึ โสกสลฺลปเรตา เต วิกนฺทึสุ สมาคตา ฯ |๗๗.๑๓๘| เตสํ ลาลปฺปมานานํ อคมํ ๓- จิตกนฺติกํ อหํ อาจริโย ตุยฺหํ มา โสจิตฺถ สุเมธสา ฯ |๗๗.๑๓๙| สทตฺเถ วายเมยฺยาถ รตฺตินฺทิวมตนฺทิตา มา โว ปมตฺตา อหุตฺถ ขโณ โว ปฏิปาทิโต ฯ |๗๗.๑๔๐| สเก สิสฺเสนุสาสิตฺวา เทวโลกํ ปุนาคมึ อฏฺฐารส ๔- จ กปฺปานิ เทวโลเก อโหสหํ ๕- ฯ |๗๗.๑๔๑| สตานํ ปญฺจกฺขตฺตุญฺจ จกฺกวตฺติ อโหสหํ อเนกสตกฺขตฺตุญฺจ เทวรชฺชํ อการยึ ฯ |๗๗.๑๔๒| อวเสเสสุ กปฺเปสุ โวกิณฺณํ ๖- สํสรึ อหํ ทุคฺคตึ นาภิชานามิ อุปฺปาทสฺส อิทํ ผลํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. วตฺวา ฯ ม. พฺยาธินา ฯ ม. อคมํ จิตกํ ตทา ฯ ยุ. อคมาสึ ... ฯ @ โป. ยุ. อฏฺฐารสาหํ กปฺปานิ ฯ ม. รมามหํ ฯ ยุ. รมึ อหํ ฯ ม. ยุ. @โวกิณฺโณ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๑๕.

|๗๗.๑๔๓| ยถา โกมุทิเก มาเส พหู ปุปฺผนฺติ ปาทปา ตเถวาหมฺปิ สมเย ปุปฺผิโตมฺหิ มเหสินา ๑- ฯ |๗๗.๑๔๔| วิริยํ เม ธุรโธรยฺหํ โยคกฺเขมาธิวาหนํ นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๗๗.๑๔๕| สตสหสฺเส อิโต กปฺเป ยํ พุทฺธมภิกิตฺตยึ ทุคฺคตึ นาภิชานามิ กิตฺตนาย อิทํ ผลํ ฯ |๗๗.๑๔๖| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๗๗.๑๔๗| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๗๗.๑๔๘| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา ปุฬินุปฺปาทโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ ปุฬินุปฺปาทกตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ อฏฺฐมํ ตรณิยตฺเถราปทานํ (๔๘๘) [๗๘] |๗๘.๑๔๙| อตฺถทสฺสี ตุ ภควา สยมฺภู โลกนายโก วินตานทิยา ๒- ตีเร ๓- อุปคญฺฉิ ตถาคโต ฯ |๗๘.๑๕๐| อุทกา อภินิกฺขมฺม กจฺฉโป วาริโคจโร พุทฺธํ ตริตุกาโมหํ ๔- อุเปสึ โลกนายกํ ฯ @เชิงอรรถ: โป. ยุ. มเหสิโน ฯ ยุ. จินตานทิยา ฯ ม. ตีรํ ฯ ม. ตาเรตุกาโมหํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๑๖.

|๗๘.๑๕๑| อภิรูหตุ มํ พุทฺโธ อตฺถทสฺสี มหามุนิ อหํ ตํ ตารยิสฺสามิ ทุกฺขสฺสนฺตํ กโร ตุวํ ฯ |๗๘.๑๕๒| มม สงฺกปฺปมญฺญาย อตฺถทสฺสี มหายโส อาโรหิตฺวาน เม ปิฏฺฐึ อฏฺฐาสิ โลกนายโก ฯ |๗๘.๑๕๓| ยโต สรามิ อตฺตานํ ยโต ปตฺโตสฺมิ วิญฺญุตํ สุขํ เม ตาทิสํ นตฺถิ ผุฏฺเฐ ๑- ปาทตเล ยถา ฯ |๗๘.๑๕๔| อุตฺตริตฺวาน สมฺพุทฺโธ อตฺถทสฺสี มหายโส นทีตีรมฺหิ ฐตฺวาน อิมา คาถา อภาสถ ฯ |๗๘.๑๕๕| ยาวตา วตฺตเต จิตฺตํ คงฺคาโสตํ ตรามหํ อยญฺจ กจฺฉโป ราชา ตาเรติ ๒- มม ปุญฺญวา ฯ |๗๘.๑๕๖| อิมินา พุทฺธตรเณน เมตฺตจิตฺตวตาย จ อฏฺฐารเส กปฺปสเต เทวโลเก รมิสฺสติ ฯ |๗๘.๑๕๗| เทวโลกา อิธาคนฺตฺวา สุกฺกมูเลน โจทิโต เอกาสเน นิสีทิตฺวา กงฺขาโสตํ ตริสฺสติ ฯ |๗๘.๑๕๘| ยถาปิ ภทฺทเก เขตฺเต พีชํ อปฺปมฺปิ โรปิตํ สมฺมา ธารํ ๓- ปวสฺสนฺเต ผลํ โตเสติ กสฺสเก ๔- ฯ |๗๘.๑๕๙| ตเถวิทํ พุทฺธเขตฺตํ สมฺมาสมฺพุทฺธเทสิตํ สมฺมา ธารํ ๓- ปวจฺฉนฺเต ผลํ มํ โตสยิสฺสติ ฯ |๗๘.๑๖๐| ปธานํ ปหิตตฺโตมฺหิ อุปสนฺโต นิรูปธิ สพฺพาสเว ปริญฺญาย วิหรามิ อนาสโว ฯ @เชิงอรรถ: โป. ยุ. ยถา ปาทตเล มุนิ ฯ ม. ตาเรสิ ฯ ม. ยุ. ธาเร ฯ ม. @กสฺสกํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๑๗.

|๗๘.๑๖๑| อฏฺฐารเส กปฺปสเต ยํ กมฺมมกรึ ตทา ทุคฺคตึ นาภิชานามิ ตรณาย อิทํ ผลํ ฯ |๗๘.๑๖๒| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๗๘.๑๖๓| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๗๘.๑๖๔| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา ตรณิโย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ ตรณิยตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ นวมํ ธมฺมรุจิตฺเถราปทานํ ๑- (๔๘๙) [๗๙] |๗๙.๑๖๕| ยทา ทีปงฺกโร พุทฺโธ สุเมธํ พฺยากริ ชิโน อปริเมยฺเย อิโต กปฺเป อยํ พุทฺโธ ภวิสฺสติ ฯ |๗๙.๑๖๖| อิมสฺส ชนิกา มาตา มายา นาม ภวิสฺสติ ปิตา สุทฺโธทโน นาม อยํ เหสฺสติ โคตโม ฯ |๗๙.๑๖๗| ปธานํ ปทหิตฺวาน กตฺวา ทุกฺกรการิกํ อสฺสตฺถมูเล สมฺพุทฺโธ พุชฺฌิสฺสติ มหายโส ฯ |๗๙.๑๖๘| อุปติสฺโส โกลิโต จ อคฺคา เหสฺสนฺติ สาวกา อานนฺโท นามุปฏฺฐาโก ๒- อุปฏฺฐิสฺสติมํ ชินํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ธมฺมรุจิยตฺเถร... ฯ ม. ยุ. นาม นาเมน ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๑๘.

|๗๙.๑๖๙| เขมา อุปฺปลวณฺณา จ อคฺคา เหสฺสนฺติ สาวิกา จิตฺโต อาฬวโก เจว อคฺคา เหสฺสนฺตุปาสกา ฯ |๗๙.๑๗๐| ขุชฺชุตฺตรา นนฺทมาตา อคฺคา เหสฺสนฺตุปาสิกา โพธิ อิมสฺส ธีรสฺส อสฺสตฺโถติ ปวุจฺจติ ฯ |๗๙.๑๗๑| อิทํ สุตฺวาน วจนํ อสมสฺส มเหสิโน อาโมทิตา นรมรู นมสฺสนฺติ กตญฺชลี ฯ |๗๙.๑๗๒| ตทาหํ มาณโว อาสึ เมโฆ นาม สุสิกฺขิโต สุตฺวา พฺยากรณํ เสฏฺฐํ สุเมธสฺส มหามุนิ ฯ |๗๙.๑๗๓| สํวิสฺสฏฺโฐ ภวิตฺวาน สุเมเธ กรุณาลเย ๑- ปพฺพชนฺตญฺจ ตํ วีรํ สหา ๒- จ อนุปพฺพชึ ฯ |๗๙.๑๗๔| สํวุโต ปาฏิโมกฺขสฺมึ อินฺทฺริเยสุ จ ปญฺจสุ สุทฺธาชีโว สโต ธีโร ชินสาสนการโก ฯ |๗๙.๑๗๕| เอวํ วิหรมาโนหํ ปาปมิตฺเตน เกนจิ นิโยชิโต อนาจาเร สุมคฺคา ปริธํสิโต ฯ |๗๙.๑๗๖| วิตกฺกวสิโก หุตฺวา สาสนโต อปกฺกมึ ปจฺฉา เตน กุมิตฺเตน ปยุตฺโต มาตุฆาตนํ ฯ |๗๙.๑๗๗| อกรึนนฺตริยญฺจ ๓- ฆาตยึ ทุฏฺฐมานโส ตโต จุโต มหาวีจึ อุปปนฺโน สุทารุณํ ฯ |๗๙.๑๗๘| วินิปาตํ คโต สนฺโต สํสรึ ทุกฺขิโต จิรํ น ปุโน อทฺทสํ ธีรํ สุเมธํ นรปุงฺควํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. กรุณาสเย ฯ ม. สหาว ฯ ยุ. สเหว ฯ ม. อกรึ อานนฺตริยํ ฯ @ยุ. อกริมนนฺตริยญฺจ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๑๙.

|๗๙.๑๗๙| อสฺมึ กปฺเป สมุทฺทสฺมึ มจฺโฉ อาสึ ติมิงฺคโล ทิสฺวาหํ สาคเร นาวํ โคจรตฺถมุปาคมึ ฯ |๗๙.๑๘๐| ทิสฺวา มํ วาณิชา ภีตา พุทฺธเสฏฺฐํ อนุสฺสรุํ โคตโมติ มหาโฆสํ สุตฺวา เตหิ อุทีริตํ ฯ |๗๙.๑๘๑| ปุพฺพสญฺญํ สริตฺวาน ตโต กาลํ กโต อหํ สาวตฺถิยํ กุเล อิทฺเธ ๑- ชาโต พฺราหฺมณชาติยํ ฯ |๗๙.๑๘๒| อาสึ ธมฺมรุจิ นาม สพฺพปาปชิคุจฺฉโก ทิสฺวาหํ โลกปชฺโชตํ ชาติยา สตฺตวสฺสิโก ฯ |๗๙.๑๘๓| มหาเชตวนํ คนฺตฺวา ปพฺพชึ อนคาริยํ อุเปมิ พุทฺธํ ติกฺขตฺตุํ รตฺติยา ทิวสสฺส จ ฯ |๗๙.๑๘๔| ตทา ๒- ทิสฺวา มุนิ อาห สร ๓- ธมฺมรุจีติ มํ ตโตหํ อวจํ พุทฺธํ ปุพฺพกมฺมํ วิภาวิตํ ๔- ฯ |๗๙.๑๘๕| สุจิรํ สตปุญฺญลกฺขณํ ปติปุพฺเพ น วิสุทฺธิปจฺจยา ๕- อหมชฺช สุเปกฺขนํ วต ตว ปสฺสามิ นิรุปมํ วิคฺคหํ ฯ |๗๙.๑๘๖| สุจิรํ วิหิตํ ๖- นุ เต มยา สุจิรกฺเขน นิรวิโสสิตา ๗- สุจิรํ อมลํ วิโสธิตํ นยนํ ญาณมยํ มหามุเน ฯ @เชิงอรรถ: ยุ. อุจฺเจ ฯ ยุ. ทิสฺวา ฯ ม. ยุ. จิรํ ฯ ม. ยุ. ปภาวิตํ ฯ ๕ @วิสุทฺธิปจฺจยํ ฯ ม. ยุ. วิหตตฺตโม มยา ฯ ม. ยุ. นทีวิโสสิตา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๒๐.

|๗๙.๑๘๗| จิรกาลสมงฺคิโต ๑- ตยา อวินฏฺโฐ ปุนนฺตรํ จิรํ ปุนรชฺช สมาคโต ตยา นหิ นสฺสนฺติ กตานิ โคตม ฯ |๗๙.๑๘๘| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๗๙.๑๘๙| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๗๙.๑๙๐| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา ธมฺมรุจิ เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ ธมฺมรุจิตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ ทสมํ สาลมณฺฑปิยตฺเถราปทานํ (๔๙๐) [๘๐] |๘๐.๑๙๑| อชฺโฌคเหตฺวา สาลวนํ สุกโต อสฺสโม มม สาลปุปฺเผหิ สญฺฉนฺโน วสามิ ปวเน ตทา ฯ |๘๐.๑๙๒| ปิยทสฺสี ตุ ๒- ภควา สยมฺภู อคฺคปุคฺคโล วิเวกกาโม สมฺพุทฺโธ สาลวนมุปาคมิ ฯ |๘๐.๑๙๓| อสฺสมา อภินิกฺขมฺม ปวนํ อคมาสหํ มูลผลํ คเวสนฺโต อาหิณฺฑามิ วเน ตทา ฯ @เชิงอรรถ: ยุ. จิรกาลํ สมาคโต ฯ ม. ยุ. จ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๒๑.

|๘๐.๑๙๔| ตตฺถทฺทสาสึ สมฺพุทฺธํ ปิยทสฺสึ มหายสํ สุนิสินฺนํ สมาปนฺนํ วิโรจนฺตํ มหาวเน ฯ |๘๐.๑๙๕| จตุทณฺเฑ ฐเปตฺวาน พุทฺธสฺส อุปริ อหํ มณฺฑปํ สุกตํ กตฺวา สาลปุปฺเผหิ ฉาทยึ ฯ |๘๐.๑๙๖| สตฺตาหํ ธารยิตฺวาน มณฺฑปํ สาลฉาทิตํ ตตฺถ จิตฺตํ ปสาเทตฺวา พุทฺธเสฏฺฐํ อวนฺทหํ ฯ |๘๐.๑๙๗| ภควา ตมฺหิ สมเย วุฏฺฐหิตฺวา สมาธิโต ๑- ยุคมตฺตํ เปกฺขมาโน นิสีทิ ปุริสุตฺตโม ฯ |๘๐.๑๙๘| สาวโก วรุโณ นาม ปิยทสฺสิสฺส สตฺถุโน วสีสตสหสฺเสหิ อุปคญฺฉิ วินายกํ ฯ |๘๐.๑๙๙| ปิยทสฺสี ตุ ภควา โลกเชฏฺโฐ นราสโภ ภิกฺขุสงฺเฆ นิสีทิตฺวา สิตํ ปาตุกริ ชิโน ฯ |๘๐.๒๐๐| อนุรุทฺโธ อุปฏฺฐาโก ปิยทสฺสิสฺส สตฺถุโน เอกํสํ จีวรํ กตฺวา อปุจฺฉิตฺถ มหามุนึ ฯ |๘๐.๒๐๑| โก นุ โข ภควา เหตุ สิตกมฺมสฺส สตฺถุโน การเณ วิชฺชมานมฺหิ สตฺถา ปาตุกเร สิตํ ฯ |๘๐.๒๐๒| สตฺตาหํ ปุปฺผฉทนํ ๒- โย เม ธาเรสิ มาณโว ตสฺส กมฺมํ สริตฺวาน สิตํ ปาตุกรึ อหํ ฯ |๘๐.๒๐๓| อโนกาสํ ๓- น ปสฺสามิ ยนฺตํ ๔- ปุญฺญํ วิปจฺจติ เทวโลเก มนุสฺเส วา โอกาโสว น สมฺมติ ฯ @เชิงอรรถ: ยุ. สมาธิโน ฯ ม. สาลจฺฉทนํ ฯ โป. ยุ. โอกาสาหํ ฯ ม. ยตฺถ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๒๒.

|๘๐.๒๐๔| เทวโลเก วสนฺตสฺส ปุญฺญกมฺมสมงฺคิโน ยาวตา ปริสา ตสฺส สาลฉนฺนา ภวิสฺสติ ฯ |๘๐.๒๐๕| ตตฺถ ทิพฺเพหิ นจฺเจหิ คีเตหิ วาทิเตหิ จ รมิสฺสติ สทา สนฺโต ปุญฺญกมฺมสมาหิโต ฯ |๘๐.๒๐๖| ยาวตา ปริสา ตสฺส คนฺธคนฺธิ ภวิสฺสติ สาลสฺส ปุปฺผวสฺโส จ ปวสฺสิสฺสติ ตาวเท ฯ |๘๐.๒๐๗| ตโต จุโตยํ มนุโช มานุสํ อาคมิสฺสติ อิธาปิ สาลฉทนํ สพฺพกาลํ ธริสฺสติ ๑- ฯ |๘๐.๒๐๘| อิธ นจฺจญฺจ คีตญฺจ สมฺมตาฬสมาหิตํ ปริวาเรสฺสนฺติมํ นิจฺจํ พุทฺธปูชายิทํ ผลํ ฯ |๘๐.๒๐๙| อุคฺคจฺฉนฺเต จ สุริเย สาลวสฺสมฺปวสฺสติ ปุญฺญกมฺเมน สํยุตฺตํ วสฺสติ สพฺพกาลิกํ ฯ |๘๐.๒๑๐| อฏฺฐารเส กปฺปสเต โอกฺกากกุลสมฺภโว โคตโม นาม นาเมน สตฺถา โลเก ภวิสฺสติ ฯ |๘๐.๒๑๑| ตสฺส ธมฺเมสุ ทายาโท โอรโส ธมฺมนิมฺมิโต สพฺพาสเว ปริญฺญาย นิพฺพายิสฺสตินาสโว ฯ |๘๐.๒๑๒| ธมฺมํ อภิสเมนฺตสฺส สาลฉทนํ ๒- ภวิสฺสติ จิตเก ฌายมานสฺส ฉทนํ ตตฺถ เหสฺสติ ฯ |๘๐.๒๑๓| วิปากํ กิตฺตยิตฺวาน ปิยทสฺสี มหามุนิ ปริสาย ธมฺมํ เทเสสิ ตปฺเปนฺโต ธมฺมวุฏฺฐิยา ฯ @เชิงอรรถ: ยุ. ธริยฺยติ ฯ ม. สาลจฺฉนฺนํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๒๓.

|๘๐.๒๑๔| ตึสกปฺปานิ เทเวสุ เทวรชฺชมการยึ สฏฺฐี จ สตฺตกฺขตฺตุํ จ จกฺกวตฺติ อโหสหํ ฯ |๘๐.๒๑๕| เทวโลกา อิธาคนฺตฺวา ลภามิ วิปุลํ สุขํ อิธาปิ สาลฉทนํ มณฺฑปสฺส อิทํ ผลํ ฯ |๘๐.๒๑๖| อยํ ปจฺฉิมโก มยฺหํ จริโม วตฺตเต ภโว อิธาปิ สาลฉทนํ เหสฺสติ สพฺพกาลิกํ ฯ |๘๐.๒๑๗| มหามุนึ โตสยิตฺวา โคตมํ สกฺยปุงฺควํ ปตฺโตมฺปิ อจลํ ฐานํ หิตฺวา ชยปราชยํ ฯ |๘๐.๒๑๘| อฏฺฐารเส กปฺปสเต ยํ พุทฺธมภิปูชยึ ทุคฺคตึ นาภิชานามิ พุทฺธปูชายิทํ ผลํ ฯ |๘๐.๒๑๙| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๘๐.๒๒๐| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๘๐.๒๒๑| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา สาลมณฺฑปิโย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ สาลมณฺฑปิยตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๒๔.

อุทฺทานํ ปํสุกูลํ พุทฺธสญฺญี ภิสโท ญาณกิตฺตโก จนฺทนี ธาตุปูชี จ ปุฬินุปฺปาทโกปิจ ฯ ตรโณ ธมฺมรุจิโก สาลมณฺฑปิโย ตถา คาถาสตานิ เทฺว โหนฺติ อูนวีสติเมว จ ฯ ปํสุกูลวคฺโค เอกูนปญฺญาสโม ฯ ----------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๒๕.

ปญฺญาสโม กึกณิปุปฺผวคฺโค ปฐมํ ตีณิกึกณิปุปฺผิยตฺเถราปทานํ (๔๙๑) [๘๑] |๘๑.๑| กณิการํว โชตนฺตํ นิสินฺนํ ปพฺพตนฺตเร อทฺทสํ วิรชํ พุทฺธํ วิปสฺสึ โลกนายกํ ฯ |๘๑.๒| ตีณิกึกณิปุปฺผานิ ปคฺคยฺห อภิโรปยึ สมฺพุทฺธํ อภิปูเชตฺวา คจฺฉามิ ทกฺขิณามุโข ฯ |๘๑.๓| เตน กมฺเมน สุกเตน เจตนาปณิธีหิ จ ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ ตาวตึสํ อคญฺฉหํ ฯ |๘๑.๔| เอกนวุเต อิโต กปฺเป ยํ พุทฺธมภิปูชยึ ทุคฺคตึ นาภิชานามิ พุทฺธปูชายิทํ ผลํ ฯ |๘๑.๕| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๘๑.๖| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๘๑.๗| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา ตีณิกึกณิปุปฺผิโย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ ตีณิกึกณิปุปฺผิยตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๒๖.

ทุติยํ ปํสุกูลปูชกตฺเถราปทานํ (๔๙๒) [๘๒] |๘๒.๘| หิมวนฺตสฺส อวิทูเร อุทพฺพโล ๑- นาม ปพฺพโต ตตฺถทฺทสํ ปํสุกูลํ ทุมคฺคมฺหิ วิลมฺพิตํ ฯ |๘๒.๙| ตีณิ กึกณิปุปฺผานิ โอจินิตฺวานหํ ตทา หฏฺโฐ หฏฺเฐน จิตฺเตน ปํสุกูลํ อปูชยึ ฯ |๘๒.๑๐| เตน กมฺเมน สุกเตน เจตนาปณิธีหิ จ ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ ตาวตึสํ อคญฺฉหํ ฯ |๘๒.๑๑| เอกนวุเต อิโต กปฺเป ยํ กมฺมมกรึ ตทา ทุคฺคตึ นาภิชานามิ ปูเชตฺวา อรหทฺธชํ ฯ |๘๒.๑๒| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๘๒.๑๓| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๘๒.๑๔| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา ปํสุกูลปูชโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ ปํสุกูลปูชกตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. อุทงฺคโณ ฯ ยุ. อุทโก ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๒๗.

ตติยํ โกรณฺฑปุปฺผิยตฺเถราปทานํ (๔๙๓) [๘๓] |๘๓.๑๕| วนกมฺมิโก ปุเร อาสึ ปิตุปิตามเหนหํ ๑- ปสุมาเรน ชีวามิ กุสลํ เม น วิชฺชติ ฯ |๘๓.๑๖| มม อาสยสามนฺตา ติสฺโส โลกคฺคนายโก ตีณิ ปทานิ ทสฺเสสิ อนุกมฺปาย จกฺขุมา ฯ |๘๓.๑๗| อกฺกมนฺเต ๒- ปเท ทิสฺวา ติสฺสสฺส นาม สตฺถุโน หฏฺโฐ หฏฺเฐน จิตฺเตน ปเท จิตฺตํ ปสาทยึ ฯ |๘๓.๑๘| โกรณฺฑํ ปุปฺผิตํ ทิสฺวา ปาทปํ ธรณีรุหํ จงฺโกฏกํ ๓- คเหตฺวาน ปทเสฏฺฐํ อปูชยึ ฯ |๘๓.๑๙| เตน กมฺเมน สุกเตน เจตนาปณิธีหิ จ ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ ตาวตึสํ อคญฺฉหํ ฯ |๘๓.๒๐| ยํ ยํ โยนูปปชฺชามิ เทวตฺตํ อถ มานุสํ โกรณฺฑกฉวิ โหมิ สปฺปภาโส ๔- ภวามหํ ฯ |๘๓.๒๑| เทฺวนวุเต อิโต กปฺเป ยํ กมฺมมกรึ ตทา ทุคฺคตึ นาภิชานามิ ปทปูชายิทํ ผลํ ฯ |๘๓.๒๒| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๘๓.๒๓| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ @เชิงอรรถ: ม. ปิตุมาตุมเตนหํ ฯ ม. ยุ. อกฺกนฺเต จ ... ฯ ม. สโกสกํ ฯ ม. @สุปฺปภาโส ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๒๘.

|๘๓.๒๔| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา โกรณฺฑปุปฺผิโย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ โกรณฺฑปุปฺผิยตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ จตุตฺถํ กึสุกปุปฺผิยตฺเถราปทานํ (๔๙๔) [๘๔] |๘๔.๒๕| กึสุกํ ปุปฺผิตํ ทิสฺวา ปคฺคเหตฺวาน อญฺชลึ พุทฺธเสฏฺฐํ สริตฺวาน อากาเส อภิปูชยึ ฯ |๘๔.๒๖| เตน กมฺเมน สุกเตน เจตนาปณิธีหิ จ ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ ตาวตึสํ อคญฺฉหํ ฯ |๘๔.๒๗| เอกตฺตึเส อิโต กปฺเป ยํ กมฺมมกรึ ตทา ทุคฺคตึ นาภิชานามิ พุทฺธปูชายิทํ ผลํ ฯ |๘๔.๒๘| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๘๔.๒๙| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๘๔.๓๐| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา กึสุกปุปฺผิโย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ กึสุกปุปฺผิยตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๒๙.

ปญฺจมํ อุปฑฺฒทุสฺสทายกตฺเถราปทานํ (๔๙๕) [๘๕] |๘๕.๓๑| ปทุมุตฺตรภควโต สุชาโต นาม สาวโก ปํสุกูลํ คเวสนฺโต สงฺกาเร รถิยา ๑- ตทา ฯ |๘๕.๓๒| นคเร หํสวติยา ปเรสํ ภติโก ๒- อหํ อุปฑฺฒทุสฺสํ ทตฺวาน สิรสา อภิวาทยึ ฯ |๘๕.๓๓| เตน กมฺเมน สุกเตน เจตนาปณิธีหิ จ ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ ตาวตึสํ อคญฺฉหํ ฯ |๘๕.๓๔| เตตฺตึสกฺขตฺตุํ เทวินฺโท เทวรชฺชมการยึ สตฺตสตฺตติขตฺตุญฺจ จกฺกวตฺติ อโหสหํ ฯ |๘๕.๓๕| ปเทสรชฺชํ วิปุลํ คณนาโต อสงฺขยํ อุปฑฺฒทุสฺสทาเนน โมทามิ อกุโตภโย ฯ |๘๕.๓๖| อิจฺฉมาโน อหํ ๓- อชฺช สกานนํ สปพฺพตํ โขมทุสฺเสหิ ฉาเทยฺยํ อฑฺฒทุสฺสสฺสิทํ ผลํ ฯ |๘๕.๓๗| สตสหสฺเส อิโต กปฺเป ยํ ทานมททึ ตทา ทุคฺคตึ นาภิชานามิ อฑฺฒทุสฺสสฺสิทํ ผลํ ฯ |๘๕.๓๘| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๘๕.๓๙| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. จรเต ฯ ยุ. จรเต สทา ฯ ม. ยุ. ภตโก ฯ โป. ม. ยุ. จหํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๓๐.

|๘๕.๔๐| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา อุปฑฺฒทุสฺสทายโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ อุปฑฺฒทุสฺสทายกตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ ฉฏฺฐํ ฆตมณฺฑทายกตฺเถราปทานํ (๔๙๖) [๘๖] |๘๖.๔๑| สุจินฺติตํ ภควนฺตํ โลกเชฏฺฐํ นราสภํ อุปวิฏฺฐํ มหารญฺญํ วาตาพาเธน ปีฬิตํ ฯ |๘๖.๔๒| ทิสฺวา จิตฺตํ ปสาเทตฺวา ฆตมณฺฑํ อุปานยึ กตตฺตา อุปจิตตฺตา ๑- จ คงฺคา ภาคีรสี อยํ ฯ |๘๖.๔๓| มหาสมุทฺทา จตฺตาโร ฆตํ สมฺปชฺชเร มม อยญฺจ ปฐวี โฆรา อปฺปมาณา อสงฺขยา ฯ |๘๖.๔๔| มม สงฺกปฺปมญฺญาย ภวนฺติ ๒- เต มธุสกฺขรา จตุทฺทิสา ๓- อิเม รุกฺขา ปาทปา ธรณีรุหา ฯ |๘๖.๔๕| มม สงฺกปฺปมญฺญาย กปฺปรุกฺขา ภวนฺติ เต ปญฺญาสกฺขตฺตุํ เทวินฺโท เทวรชฺชมการยึ ฯ |๘๖.๔๖| เอกปญฺญาสกฺขตฺตุญฺจ จกฺกวตฺติ อโหสหํ ปเทสรชฺชํ วิปุลํ คณนาโต อสงฺขยํ ฯ |๘๖.๔๗| จตุนวุเต อิโต กปฺเป ยํ ทานมททึ ตทา ทุคฺคตึ นาภิชานามิ ฆตมณฺฑสฺสิทํ ผลํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. อาจิตตฺตา ฯ ม. ยุ. ภวเต มธุสกฺขรา ฯ ม. ยุ. จาตุทฺทีปา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๓๑.

|๘๖.๔๘| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๘๖.๔๙| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๘๖.๕๐| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา ฆตมณฺฑทายโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ ฆตมณฺฑทายกตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ สตฺตมํ อุทกทายกตฺเถราปทานํ (๔๙๗) [๘๗] |๘๗.๕๑| ปทุมุตฺตรพุทฺธสฺส ภิกฺขุสงฺเฆ อนุตฺตเร ปสนฺนจิตฺโต สุมโน ปานิฆฏํ ๑- อปูรยึ ฯ |๘๗.๕๒| ปพฺพตคฺเค ทุมคฺเค วา อากาเส วาถ ภูมิยํ ยทา ปานียมิจฺฉามิ ขิปฺปํ นิพฺพตฺตเต มมํ ฯ |๘๗.๕๓| สตสหสฺเส อิโต กปฺเป ยํ ทานมททึ ตทา ทุคฺคตึ นาภิชานามิ อุทกทานสฺสิทํ ผลํ ฯ |๘๗.๕๔| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๘๗.๕๕| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ @เชิงอรรถ: โป. ยุ. ปานียฆฏํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๓๒.

|๘๗.๕๖| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา อุทกทายโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ อุทกทายกตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ อฏฺฐมํ ปุฬินถูปิยตฺเถราปทานํ (๔๙๘) [๘๘] |๘๘.๕๗| หิมวนฺตสฺสวิทูเร ยมโก ๑- นาม ปพฺพโต อสฺสโม สุกโต มยฺหํ ปณฺณสาลา สุมาปิตา ฯ |๘๘.๕๘| นารโท นาม นาเมน ชฏิโล อุคฺคตาปโน จตุทฺทสสหสฺสานิ สิสฺสา ปริจรนฺติ มํ ฯ |๘๘.๕๙| ปฏิสลฺลีนโก สนฺโต เอวํ จินฺเตสหนฺตทา มหาชนา ๒- มํ ปูเชนฺติ นาหํ ปูเชมิ กิญฺจนํ ฯ |๘๘.๖๐| น เม โอวาทโก อตฺถิ วตฺตา โกจิ น วิชฺชติ อนาจริยุปชฺฌาโย วเน วาสํ อุเปมหํ ฯ |๘๘.๖๑| อุปาสมาโน ยมกํ ๓- ครุจิตฺตํ อุปฏฺฐเห โส เม อาจริโย นตฺถิ วนวาโส นิรตฺถโก ฯ |๘๘.๖๒| อายาคํ เม คเวสิยํ ๔- ครุภาวนิยํ ตถา สาสสฺสโย ๕- วสิสฺสามิ น โกจิ ครหิสฺสติ ฯ |๘๘.๖๓| อุตฺตานกูลา นทิกา สุปติตฺถา มโนรมา สุสุทฺธปุฬินากิณฺณา อวิทูเร มมสฺสมํ ฯ @เชิงอรรถ: โป. ยุ. สมงฺโค ฯ ม. สพฺโพ ชโน มํ ปูเชติ ฯ ยุ. สพฺพชโน ฯ โป. @ม. ยุ. ยมหํ ฯ ม. ยุ. คเวสิสฺสํ ฯ ม. ยุ. สาวสฺสโย ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๓๓.

|๘๘.๖๔| นทึ อมริกํ นาม อุปคนฺตฺวา ๑- อหนฺตทา สงฺกฑฺฒิตฺวาน ๒- ปุฬินํ อกํ ปุฬินเจติยํ ฯ |๘๘.๖๕| เย เต อเหสุํ สมฺพุทฺธา ภวนฺตกรณา มุนี เตสํ เอตาทิโส ถูโป ตํ นิมิตฺตํ กโรมหํ ฯ |๘๘.๖๖| กริตฺวา ปุฬิเน ๓- ถูปํ โสวณฺณํ มาปยึ อหํ โสณฺณกึกณิปุปฺผานิ สหสฺเส ตีณิ ปูชยึ ฯ |๘๘.๖๗| สายํ ปาตํ นมสฺสามิ ปีติชาโต ๔- กตญฺชลี สมฺมุขา วิย สมฺพุทฺธํ วนฺทึ ปุฬินเจติยํ ฯ |๘๘.๖๘| ยทา กิเลสา ชายนฺติ วิตกฺกา เคหนิสฺสิตา สรามิ สุกตํ ถูปํ ปจฺจเวกฺขามิ ตาวเท ฯ |๘๘.๖๙| อุปนิสฺสาย วิหรึ ๕- สตฺถวาหํ วินายกํ กิเลเส สํวเรยฺยาสิ ๖- น ยุตฺตํ ตว มาริส ฯ |๘๘.๗๐| สห อาวชฺชิเต ถูเป คารวํ โหติ เม ตทา กุวิตกฺเก วิโนเทสึ นาโค ตุตฺตฏฺฏิโต ๗- ยถา ฯ |๘๘.๗๑| เอวํ วิหรมานํ มํ มจฺจุราชาภิมทฺทถ ตตฺถ กาลํ กโต สนฺโต พฺรหฺมโลกํ อคจฺฉหํ ฯ |๘๘.๗๒| ยาวตายุํ วสิตฺวาน ติทิเว ๘- อุปปชฺชหํ อสีติกฺขตฺตุํ เทวินฺโท เทวรชฺชมการยึ ฯ |๘๘.๗๓| สตานํ ตีณิขตฺตุญฺจ จกฺกวตฺติ อโหสหํ ปเทสรชฺชํ วิปุลํ คณนาโต อสงฺขยํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. อุปคนฺตวานหนฺตทา ฯ ม. ยุ. สํวฑฺฒยิตฺวา ฯ ม. ปุฬินํ ฯ @ ม. เวทชาโต ฯ ยุ. วิตฺติชาโต ฯ ม. วิหรํ ฯ ม. ยุ. สํวเสยฺยาสิ ฯ @ โป. ตุณฺณฏฺฏิโต ฯ ยุ. ตุตฺตทฺทิโต ฯ ยุ. ติทเส ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๓๔.

|๘๘.๗๔| เตสํ กึกณิปุปฺผานํ วิปากํ อนุโภมหํ พาวีสติสหสฺสานิ ปริวาเรนฺติ มํ ภเว ฯ |๘๘.๗๕| ถูปสฺส ปริจิณฺณตฺตา รโชชลฺลํ น ลิมฺปติ คตฺเต เสทา น มุญฺจนฺติ สปฺปภาโส ภวามหํ ฯ |๘๘.๗๖| อโห เม สุกโต ถูโป สุทิฏฺฐามริกา นที ถูปํ กตฺวาน ปุฬินํ ๑- ปตฺโตมฺหิ อจลํ ปทํ ฯ |๘๘.๗๗| กุสลํ กตฺตุกาเมน ชนฺตุนา สารคาหินา ๒- นตฺถิ เขตฺตํ อเขตฺตํ วา ปฏิปตฺติว สารกา ๓- ฯ |๘๘.๗๘| ยถาปิ พลวา โปโส อณฺณวํ ตริตุสฺสโห ๔- ปริตฺตํ กฏฺฐมาทาย ปกฺขนฺเทยฺย มหาสรํ ฯ |๘๘.๗๙| อิมาหํ กิฏฺฐํ ๕- นิสฺสาย ตริสฺสามิ มโหทธึ อุสฺสาเหน วิริเยน ตเรยฺย อุทธึ นโร ฯ |๘๘.๘๐| ตเถว เม กตํ กมฺมํ ปริตฺตํ โถกกญฺจ ๖- ยํ ตํ ๗- กมฺมํ อุปนิสฺสาย สํสารํ สมติกฺกมึ ฯ |๘๘.๘๑| ปจฺฉิเม ภวสมฺปตฺเต สุกฺกมูเลน โจทิโต สาวตฺถิยํ ปุเร ชาโต มหาสาเล สุอทฺธเก ฯ |๘๘.๘๒| สทฺธา มาตาปิตา มยฺหํ พุทฺธสฺส สรณํ คตา อุโภ ทิฏฺฐสุตา ๘- เอเต อนุวตฺตนฺติ สาสนํ ฯ |๘๘.๘๓| โพธิปปฺปฏิกํ คยฺห โสณฺณถูปํ อการยุํ สายํ ปาตํ นมสฺสนฺติ สกฺยปุตฺตสฺส สมฺมุขา ฯ @เชิงอรรถ: ยุ. ปุพิเน ฯ โป. ยุ. ปารคามินา ฯ ม. สาธกา ฯ ยุ. สาธิกา ฯ ม. ยุ. @ตริตุสฺสเห ฯ โป. ม. ยุ. กฏฺฐํ ฯ โป. ยุ. โถกกญฺจนํ ฯ ยุ. กตํ ฯ @ ม. ยุ. ทิฏฺฐปทา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๓๕.

|๘๘.๘๔| อุโปสถมฺหิ ทิวเส โสณฺณถูปํ วินีหรุํ พุทฺธสฺส วณฺณํ กิตฺเตนฺตา ติยามํ วีตินามยุํ ฯ |๘๘.๘๕| สมา ๑- ทิสฺวานหํ ถูปํ สรึ ปุฬินเจติยํ เอกาสเน นิสีทิตฺวา อรหตฺตํ อปาปุณึ ฯ พาวีสติมํ ภาณวารํ ฯ |๘๘.๘๖| คเวสมาโน ตํ ธีรํ ธมฺมเสนาปติทฺทสํ อคารา นิกฺขมิตฺวาน ปพฺพชึ ตสฺส สนฺติเก ฯ |๘๘.๘๗| ชาติยา สตฺตวสฺเสน อรหตฺตํ อปาปุณึ อุปสมฺปาทยิ พุทฺโธ คุณมญฺญาย จกฺขุมา ฯ |๘๘.๘๘| ทารเกเนว สนฺเตน กิริยํ นิฏฺฐิตํ มยา กตํ เม กรณียชฺช สกฺยปุตฺตสฺส สาสเน ฯ |๘๘.๘๙| สพฺพเวรภยาตีโต สพฺพสงฺคาติโค อิสิ สาวโก เต มหาวีร โสณฺณถูปสฺสิทํ ผลํ ฯ |๘๘.๙๐| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๘๘.๙๑| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๘๘.๙๒| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. สห ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๓๖.

อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา ปุฬินถูปิโย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ ปุฬินถูปิยตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ นวมํ นฬกุฏิกทายกตฺเถราปทานํ (๔๙๙) [๘๙] |๘๙.๙๓| หิมวนฺตสฺสวิทูเร หาริโก ๑- นาม ปพฺพโต สยมฺภู นารโท นาม รุกฺขมูเล วสิ ตทา ฯ |๘๙.๙๔| นฬาคารํ กริตฺวาน ติเณน ฉาทยึ อหํ จงฺกมํ โสธยิตฺวาน สยมฺภุสฺส อทาสหํ ฯ |๘๙.๙๕| เตน กมฺเมน สุกเตน เจตนาปณิธีหิ จ ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ ตาวตึสํ อคจฺฉหํ ฯ |๘๙.๙๖| ตตฺถ เม สุกตํ พฺยมฺหํ นฬกุฏิกาย นิมฺมิตํ สฏฺฐิโยชนมุพฺพิทฺธํ ๒- ตึสโยชนวิตฺถตํ ฯ |๘๙.๙๗| จตุทฺทเสสุ กปฺเปสุ เทวโลเก รมึ อหํ เอกสตฺตติกฺขตฺตุญฺจ เทวรชฺชํ อการยึ ฯ |๘๙.๙๘| จตุตฺตึสติกฺขตฺตุญฺจ ๓- จกฺกวตฺติ อโหสหํ ปเทสรชฺชํ วิปุลํ คณนาโต อสงฺขยํ ฯ |๘๙.๙๙| ธมฺมปาสาทมารุยฺห สุญฺญาคารวรูปคํ ยถิจฺฉกาหํ วิหเร สกฺยปุตฺตสฺส สาสเน ฯ |๘๙.๑๐๐| เอกตฺตึเส อิโต กปฺเป ยํ กมฺมมกรึ ตทา ทุคฺคตึ นาภิชานามิ นฬกุฏิกายิทํ ผลํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. หาริโต ฯ ยุ. ภาริโก ฯ ม. สพฺพตฺถ ...มุพฺเพธํ ฯ โป. ยุ. @จตุตฺตึสกฺขตฺตุญฺเจว ฯ ม. ยุ. สพฺพาการวรูปมํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๓๗.

|๘๙.๑๐๑| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๘๙.๑๐๒| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ |๘๙.๑๐๓| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา นฬกุฏิกทายโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ นฬกุฏิกทายกตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ ทสมํ ปิยาลผลทายกตฺเถราปทานํ (๕๐๐) [๙๐] |๙๐.๑๐๔| มิคลุทฺโธ ปุเร อาสึ วิวเน ๑- วิจรํ ตทา อทฺทสํ วิรชํ พุทฺธํ สพฺพธมฺมาน ปารคุํ ฯ |๙๐.๑๐๕| ปิยาลผลมาทาย พุทฺธเสฏฺฐสฺสทาสหํ ปุญฺญเขตฺตสฺส วีรสฺส ปสนฺโน เสหิ ปาณิภิ ฯ |๙๐.๑๐๖| เอกตฺตึเส อิโต กปฺเป ยํ ผลํ อททึ ตทา ทุคฺคตึ นาภิชานามิ ผลทานสฺสิทํ ผลํ ฯ |๙๐.๑๐๗| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๙๐.๑๐๘| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ @เชิงอรรถ: ยุ. วิจิเน ฯ อิโต ปรํ อีทิสเมว ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๓๘.

|๙๐.๑๐๙| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา ปิยาลผลทายโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ ปิยาลผลทายกตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ อุทฺทานํ กึกณิ ปํสุกูลญฺจ วรโกรณฺฑกึสุกํ อุปฑฺฒทุสฺสิ ฆตโท อุทกํ ถูปการโก ฯ นฬาคาริ จ นวโม ปิยาลผลทายโก สตเมกญฺจ คาถานํ นวกญฺจ ตทุตฺตริ ฯ กึกณิปุปฺผวคฺโค ปญฺญาสโม ฯ อถ วคฺคุทฺทานํ เมตฺเตยฺยวคฺโค ภทฺทาลิ สกึสมฺมชฺชโกปิจ เอกวิหารี วิเภทโก ชคติ สาลปุปฺผิโย ฯ นฬมาลิ ปํสุกูลํ กีกณิปุปฺผิโก ตถา อสีติ เทฺว จ คาถาโย จตุทฺทสา สตานิ จ ฯ เมตฺเตยฺยวคฺคทสกํ ปญฺจมํ สตกํ สมตฺตํ ฯ -----------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๓๙.

เอกปญฺญาโส กณิการวคฺโค ปฐมํ ตีณิกณิการปุปฺผิยตฺเถราปทานํ (๕๐๑) [๙๑] |๙๑.๑| สุเมโธ นาม สมฺพุทฺโธ ทฺวตฺตึสวรลกฺขโณ วิเวกกาโม สมฺพุทฺโธ หิมวนฺตํ อุปาคมิ ฯ |๙๑.๒| อชฺโฌคเหตฺวา หิมวนฺตํ อคฺโค การุณิโก มุนิ ปลฺลงฺกํ อาภุชิตฺวาน นิสีทิ ปุริสุตฺตโม ฯ |๙๑.๓| วิชฺชาธโร ตทา อาสึ อนฺตลิกฺขจโร อหํ ติสุลํ สุกตํ คยฺห คจฺฉามิ อมฺพเร ตทา ฯ |๙๑.๔| ปพฺพตคฺเค ยถา อคฺคิ ปุณฺณมาเยว จนฺทิมา วเน โอภาสเต พุทฺโธ สาลราชาว ผุลฺลิโต ฯ |๙๑.๕| วนโต ๑- นิกฺขมิตฺวาน พุทฺธรํสาภิธาวเร นฬคฺคิวณฺณสงฺกาสา ทิสฺวา จิตฺตํ ปสาทยึ ฯ |๙๑.๖| วิจินํ อทฺทสํ ปุปฺผํ กณิการํ เทวคนฺธิกํ ตีณิ ปุปฺผานิ อาทาย พุทฺธเสฏฺฐํ อปูชยึ ฯ |๙๑.๗| พุทฺธสฺส อานุภาเวน ตีณิ ปุปฺผานิ เม ตทา อุทฺธํวณฺฏา อโธปตฺตา ฉายํ กุพฺพนฺติ สตฺถุโน ฯ |๙๑.๘| เตน กมฺเมน สุกเตน เจตนาปณิธีหิ จ ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ ตาวตึสํ อคจฺฉหํ ฯ @เชิงอรรถ: ยุ. วนคฺคา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๔๐.

|๙๑.๙| ตตฺถ เม สุกตํ พฺยมฺหํ กณิการีติ ญายติ สฏฺฐิโยชนมุพฺพิทฺธํ ตึสโยชนวิตฺถตํ ฯ |๙๑.๑๐| สหสฺสกณฺฑํ ๑- สตฺตเคณฺฑุ ๒- ธชาลุ หริตามโย สตสหสฺสนิยฺยูหา พฺยเมฺห ปาตุภวึสุ เม ฯ |๙๑.๑๑| โสณฺณมยา มณิมยา โลหิตงฺกมยาปิจ ผลิกาปิจ ปลฺลงฺกา เยนิจฺฉกา ยถิจฺฉกํ ฯ |๙๑.๑๒| มหารหญฺจ สยนํ ตุลิกํ ๓- วิกติสฺสกํ อุทฺธโลมิกเอกนฺตํ พิพฺโพหนสมายุตํ ฯ |๙๑.๑๓| ภวนา นิกฺขมิตฺวาน จรนฺโต เทวจาริกํ ยทา อิจฺฉามิ คมนํ เทวสงฺฆปุรกฺขโต ฯ |๙๑.๑๔| ปุปฺผสฺส เหฏฺฐา ติฏฺฐามิ อุปริ ฉทนํ มม สมนฺตา โยชนสตํ กณิกาเรหิ ฉาทิตํ ฯ |๙๑.๑๕| สฏฺฐี ตุริยสหสฺสานิ สายํ ปาตํ อุปฏฺฐหุํ ปริวาเรนฺติ มํ นิจฺจํ รตฺตินฺทิวมตนฺทิตา ฯ |๙๑.๑๖| ตตฺถ นจฺเจหิ คีเตหิ ตาเฬหิ วาทิเตหิ จ รมามิ ขิฑฺฑารติยา โมทามิ กามกามิหํ ฯ |๙๑.๑๗| ตตฺถ ภุตฺวา ปิวิตฺวา จ โมทามิ ติทเส ตทา นารีคเณหิ สหิโต โมทามิ พฺยมฺหมุตฺตเม ฯ |๙๑.๑๘| สตานํ ปญฺจกฺขตฺตุญฺจ เทวรชฺชมการยึ สตานํ ตีณิกฺขตฺตุญฺจ จกฺกวตฺติ อโหสหํ ฯ @เชิงอรรถ: ยุ. สหสฺสกณฺโฑ ฯ ม. สตเภณฺฑุ ฯ ม. ยุ. ตูลิกา วิกตียุตํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๔๑.

|๙๑.๑๙| ปเทสรชฺชํ วิปุลํ คณนาโต สงฺขยํ ภวาภเว สํสรนฺโต มหาโภคํ ๑- ลภามหํ ฯ |๙๑.๒๐| โภเค เม อูนตา นตฺถิ พุทฺธปูชายิทํ ผลํ ทุเว ภเว สํสรามิ เทวตฺเต อถ มานุเส ฯ |๙๑.๒๑| อญฺญํ คตึ น ชานามิ พุทฺธปูชายิทํ ผลํ ทุเว กุเล ปชายามิ ขตฺติเย จาปิ พฺราหฺมเณ ฯ |๙๑.๒๒| นีเจ กุเล น ชายามิ ๒- พุทฺธปูชายิทํ ผลํ หตฺถิยานํ อสฺสยานํ สิวิกํ สนฺทมานิกํ ฯ |๙๑.๒๓| ลภามิ สพฺพเมเวตํ พุทฺธปูชายิทํ ผลํ ทาสีคณํ ทาสคณํ นาริโย สมลงฺกตา ฯ |๙๑.๒๔| ลภามิ สพฺพเมเวตํ พุทฺธปูชายิทํ ผลํ โกเสยฺยกมฺพลิยานิ โขมกปฺปาสิกานิ จ ฯ |๙๑.๒๕| ลภามิ สพฺพเมเวตํ พุทฺธปูชายิทํ ผลํ นววตฺถํ นวผลํ นวคฺครสโภชนํ ฯ |๙๑.๒๖| ลภามิ สพฺพเมเวตํ พุทฺธปูชายิทํ ผลํ อิเม ๓- ขาท อิเม ๓- ภุญฺช อิมมฺหิ สยเน สย ฯ |๙๑.๒๗| ลภามิ สพฺพเมเวตํ พุทฺธปูชายิทํ ผลํ สพฺพตฺถ ปูชิโต โหมิ ยโส อจฺจุคฺคโต ๔- มม ฯ |๙๑.๒๘| มเหสกฺโข ๕- สทา โหมิ อเภชฺชปริโส สทา ญาตีนํ อุตฺตโม โหมิ พุทฺธปูชายิทํ ผลํ ฯ @เชิงอรรถ: ยุ. มหาโภเค ฯ ยุ. ชานามิ ฯ ม. อิมํ ฯ ม. อพฺภุคฺคโต ฯ @ ม. ยุ. มหาปกฺโข ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๔๒.

|๙๑.๒๙| สีตํ อุณฺหํ น ชานามิ ปริฬาโห น วิชฺชติ อโถ เจตสิกํ ทุกฺขํ หทเย เม น วิชฺชติ ฯ |๙๑.๓๐| สุวณฺณวณฺโณ หุตฺวาน สํสรามิ ภวาภเว เววณฺณิยํ ๑- น ชานามิ พุทฺธปูชายิทํ ผลํ ฯ |๙๑.๓๑| เทวโลกา จวิตฺวาน สุกฺกมูเลน โจทิโต สาวตฺถิยํ ปุเร ชาโต มหาสาเล สุอทฺธเก ฯ |๙๑.๓๒| ปญฺจกามคุเณ หิตฺวา ปพฺพชึ อนคาริยํ ชาติยา สตฺตวสฺโสหํ อรหตฺตํ อปาปุณึ ฯ |๙๑.๓๓| อุปสมฺปาทยิ พุทฺโธ คุณมญฺญาย จกฺขุมา ตรุโณ ปูชนีโยหํ พุทฺธปูชายิทํ ผลํ ฯ |๙๑.๓๔| ทิพฺพจกฺขุํ วิสุทฺธํ เม สมาธิกุสโล อหํ อภิญฺญาปารมิปฺปตฺโต พุทฺธปูชายิทํ ผลํ ฯ |๙๑.๓๕| ปฏิสมฺภิทา อนุปฺปตฺโต อิทฺธิปาเทสุ โกวิโท สทฺธมฺเม ๒- ปารมิปฺปตฺโต พุทฺธปูชายิทํ ผลํ ฯ |๙๑.๓๖| ตึสกปฺปสหสฺสมฺหิ ยํ พุทฺธมภิปูชยึ ทุคฺคตึ นาภิชานามิ พุทฺธปูชายิทํ ผลํ ฯ |๙๑.๓๗| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๙๑.๓๘| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ @เชิงอรรถ: ยุ. ทุวณฺณิกํ ฯ ม. ธมฺเมสุ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๔๓.

|๙๑.๓๙| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา ตีณิกณิการปุปฺผิโย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ ตีณิกณิการปุปฺผิยตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ ทุติยํ เอกปตฺตทายกตฺเถราปทานํ (๕๐๒) [๙๒] |๙๒.๔๐| นคเร หํสวติยา กุมฺภกาโร อโหสหํ อทฺทสํ วิรชํ พุทฺธํ โอฆติณฺณมนาสวํ ฯ |๙๒.๔๑| สุกตํ มตฺติกาปตฺตํ พุทฺธเสฏฺฐสฺสทาสหํ ปตฺตํ ทตฺวา ภควโต อุชุภูตสฺส ตาทิโน ฯ |๙๒.๔๒| ภเว นิพฺพตฺตมาโนหํ โสณฺณถาเล ลภามหํ รูปิมเย จ โสวณฺเณ ตฏฺฏิเก ๑- จ มณีมเย ฯ |๙๒.๔๓| ปาฏิยา ๒- ปริภุญฺชามิ ปุญฺญกมฺมสฺสิทํ ผลํ ยสสาว ๓- ชนานญฺจ อคฺคภูโต ๔- จ โหมหํ ฯ |๙๒.๔๔| ยถาปิ ภทฺทเก เขตฺเต วีชํ อปฺปมฺปิ โรปิตํ สมฺมา ธารํ ปวสฺสนฺเต ๕- ผลํ โตเสติ กสฺสกํ ฯ |๙๒.๔๕| ตเถวิทํ ปตฺตทานํ พุทฺธเขตฺตมฺหิ โรปิตํ ปีติธาเร ปวสฺสนฺเต ผลํ เม ๖- โตสยิสฺสติ ฯ |๙๒.๔๖| ยาวตา เขตฺตา วิชฺชนฺติ สงฺฆาปิจ คณาปิจ พุทฺธเขตฺตสโม นตฺถิ สุขโท ๗- สพฺพปาณินํ ฯ @เชิงอรรถ: โป. ยุ. ตฏฺฏเก ฯ ม. ยุ. ปาติโย ฯ ม. ยุ. ยสานญจ ธนานญฺจ ฯ @ ยุ. ปตฺตภูโต ฯ ม. ยุ. ปวจฺฉนฺเต ฯ ยุ. สมฺมา ธาเร ปเวจฺฉนฺเต ฯ ม. มํ ฯ @ โป. สุขโท ตตฺถ ปาณินํ ฯ ยุ. สุขทานตฺถปาณินํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๔๔.

|๙๒.๔๗| นโม เต ปุริสาชญฺญ นโม เต ปุริสุตฺตม เอกปตฺตํ ททิตฺวาน ปตฺโตมฺหิ อจลํ ปทํ ฯ |๙๒.๔๘| เอกนวุเต อิโต กปฺเป ยํ ปตฺตมททึ ตทา ทุคฺคตึ นาภิชานามิ ปตฺตทานสฺสิทํ ผลํ ฯ |๙๒.๔๙| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๙๒.๕๐| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺตเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๙๒.๕๑| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา เอกปตฺตทายโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ เอกปตฺตทายกตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ ตติยํ กาสุมาริกผลทายกตฺเถราปทานํ (๕๐๓) [๙๓] |๙๓.๕๒| กณิการํว โชตนฺตํ นิสินฺนํ ปพฺพตนฺตเร อทฺทสํ วิรชํ พุทฺธํ โลกเชฏฺฐํ นราสภํ |๙๓.๕๓| ปสนฺนจิตฺโต สุมโน สิเร กตฺวาน อญฺชลึ กาสุมาริกมาทาย พุทฺธเสฏฺฐสฺสทาสหํ ฯ |๙๓.๕๔| เอกตฺตึเส อิโต กปฺเป ยํ ผลํ อททึ ตทา ทุคฺคตึ นาภิชานามิ ผลทานสฺสิทํ ผลํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๔๕.

|๙๓.๕๕| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๙๓.๕๖| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๙๓.๕๗| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา กาสุมาริกผลทายโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ กาสุมาริกผลทายกตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ จตุตฺถํ อวฏผลิยตฺเถราปทานํ (๕๐๔) [๙๔] |๙๔.๕๘| สหสฺสรํสี ภควา สยมฺภู อปราชิโต วิเวกา วุฏฺฐหิตฺวาน โคจรายาภินิกฺขมิ ฯ |๙๔.๕๙| ผลหตฺโถ อหํ ทิสฺวา อุปคญฺฉึ นราสภํ ปสนฺนจิตฺโต สุมโน อวฏํ อททึ ผลํ ฯ |๙๔.๖๐| จตุนวุเต อิโต กปฺเป ยํ ผลํ อททึ ตทา ทุคฺคตึ นาภิชานามิ ผลทานสฺสิทํ ผลํ ฯ |๙๔.๖๑| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๙๔.๖๒| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๔๖.

|๙๔.๖๓| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา อวฏผลิโย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ อวฏผลิยตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ ปญฺจมํ จารผลิยตฺเถราปทานํ ๑- (๕๐๕) [๙๕] |๙๕.๖๔| สุวณฺณวณฺณํ สมฺพุทฺธํ อาหุตีนํ ปฏิคฺคหํ รถิยํ ปฏิปชฺชนฺตํ จารผลมทาสหํ ฯ |๙๕.๖๕| เอกนวุเต อิโต กปฺเป ยํ ผลํ อททึ ตทา ทุคฺคตึ นาภิชานามิ ผลทานสฺสิทํ ผลํ ฯ |๙๕.๖๖| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๙๕.๖๗| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๙๕.๖๘| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา จารผลิโย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ จารผลิยตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ปาทผลิยตฺเถร... ฯ ยุ. ปารผลิยตฺเถร... ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๔๗.

ฉฏฺฐํ มาตุลุงฺคผลทายกตฺเถราปทานํ (๕๐๖) [๙๖] |๙๖.๖๙| กณิการํว ชลิตํ ปุณฺณมาเยว จนฺทิมํ ชลนฺตํ ทีปรุกฺขํว อทฺทสํ โลกนายกํ ฯ |๙๖.๗๐| มาตุลุงฺคผลํ คยฺห อทาสึ สตฺถุโน อหํ ทกฺขิเณยฺยสฺส วีรสฺส ปสนฺโน เสหิ ปาณิภิ ฯ |๙๖.๗๑| เอกตฺตึเส อิโต กปฺเป ยํ ผลํ อททึ ตทา ทุคฺคตึ นาภิชานามิ ผลทานสฺสิทํ ผลํ ฯ |๙๖.๗๒| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๙๖.๗๓| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๙๖.๗๔| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา มาตุลุงฺคผลทายโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ มาตุลุงฺคผลทายกตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ สตฺตมํ อชฺเชลผลทายกตฺเถราปทานํ (๕๐๗) [๙๗] |๙๗.๗๕| อชิโน ๑- นาม สมฺพุทฺโธ หิมวนฺเต วสิ ตทา จรเณน จ สมฺปนฺโน สมาธิกุสโล มุนิ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. อชฺชุโน ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๔๘.

|๙๗.๗๖| กุมฺภมตฺตํ คเหตฺวาน อญฺชลึ ๑- ชีวชีวกํ ฉตฺตปณฺณํ คเหตฺวาน อทาสึ สตฺถุโน อหํ ฯ |๙๗.๗๗| จตุนวุเต อิโต กปฺเป ยํ ผลํ อททึ ตทา ทุคฺคตึ นาภิชานามิ ผลทานสฺสิทํ ผลํ ฯ |๙๗.๗๘| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๙๗.๗๙| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๙๗.๘๐| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา อชฺเชลผลทายโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ อชฺเชลผลทายกตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ อฏฺฐมํ อโมรผลิยตฺเถราปทานํ ๒- (๕๐๘) [๙๘] |๙๘.๘๑| สุวณฺณวณฺณํ สมฺพุทฺธํ อาหุตีนํ ปฏิคฺคหํ รถิยํ ปฏิปชฺชนฺตํ อโมรํ ๓- อททึ ผลํ ฯ |๙๘.๘๒| เอกนวุเต อิโต กปฺเป ยํ ผลํ อททึ ตทา ทุคฺคตึ นาภิชานามิ ผลทานสฺสิทํ ผลํ ฯ |๙๘.๘๓| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. อเชลํ ฯ ม. อโมท... ฯ ม. อโมทมททึ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๔๙.

|๙๘.๘๔| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๙๘.๘๕| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา อโมรผลิโย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ อโมรผลิยตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ นวมํ ตาลผลิยตฺเถราปทานํ (๕๐๙) [๙๙] |๙๙.๘๖| สตรํสี นาม ภควา สยมฺภู อปราชิโต วิเวกา วุฏฺฐหิตฺวาน โคจรายาภินิกฺขมิ ฯ |๙๙.๘๗| ผลหตฺโถ อหํ ทิสฺวา อุปคญฺฉึ นราสภํ ปสนฺนจิตฺโต สุมโน ตาลผลมทาสหํ ฯ |๙๙.๘๘| จตุนวุเต อิโต กปฺเป ยํ ผลํ อททึ ตทา ทุคฺคตึ นาภิชานามิ ผลทานสฺสิทํ ผลํ ฯ |๙๙.๘๙| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๙๙.๙๐| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๙๙.๙๑| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๕๐.

อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา ตาลผลิโย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ ตาลผลิยตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ ทสมํ นาลิเกรผลทายกตฺเถราปทานํ (๕๑๐) [๑๐๐] |๑๐๐.๙๒| นคเร พนฺธุมติยา อารามิโก อหํ ตทา อทฺทสํ วิรชํ พุทฺธํ คจฺฉนฺตํ อนิลญฺชเส ฯ |๑๐๐.๙๓| นาลิเกรผลํ คยฺห พุทฺธเสฏฺฐสฺสทาสหํ อากาเส ฐิตโก สนฺโต ปฏิคฺคณฺหิ มหายโส ฯ |๑๐๐.๙๔| ปีติสญฺชนโน ๑- มยฺหํ ทิฏฺฐธมฺมสุขาวโห ผลํ พุทฺธสฺส ทตฺวาน วิปฺปสนฺเนน เจตสา ฯ |๑๐๐.๙๕| อธิคญฺฉึ ตทา ปีตึ วิปุลญฺจ สุขุตฺตมํ อุปฺปชฺชเตว รตนํ นิพฺพตฺตสฺส ตหึ ๒- ตหึ ฯ |๑๐๐.๙๖| เอกนวุเต อิโต กปฺเป ยํ ผลํ อททึ ตทา ทุคฺคตึ นาภิชานามิ ผลทานสฺสิทํ ผลํ ฯ |๑๐๐.๙๗| ทิพฺพจกฺขุํ วิสุทฺธํ เม สมาธิกุสโล อหํ อภิญฺญาปารมิปฺปตฺโต ผลทานสฺสิทํ ผลํ ฯ |๑๐๐.๙๘| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๑๐๐.๙๙| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก @เชิงอรรถ: ม. ยุ. สพฺพตฺถ วิตฺตสญฺชนโน ฯ ยุ. ยหึ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๕๑.

ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๐๐.๑๐๐| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา นาลิเกรผลทายโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ นาลิเกรผลทายกตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ อุทฺทานํ กณิการญฺจ ปตฺโต จ กาสุมาริ ตถาวโฏ จารผลิ มาตุลุงฺโค อชฺเชลาโมรเมว จ ฯ ตาลํ ตถา นาลิเกรํ คาถาโย คณิตาปิห เอกํ คาถาสตํ โหติ อูนาธิกวิวชฺชิตํ ฯ กณิการวคฺโค เอกปญฺญาโส ฯ ---------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๕๒.

เทฺวปญฺญาโส ผลทายกวคฺโค ปฐมํ กุรญฺชิยผลทายกตฺเถราปทานํ (๕๑๑) [๑๐๑] |๑๐๑.๑| มิคลุทฺโธ ปุเร อาสึ วิวเน วิจรํ อหํ อทฺทสํ วิรชํ พุทฺธํ สพฺพธมฺมาน ปารคุํ ฯ |๑๐๑.๒| กุรญฺชิยผลํ คยฺห พุทฺธเสฏฺฐสฺสทาสหํ ปุญฺญกฺเขตฺตสฺส ธีรสฺส ๑- ปสนฺโน เสหิ ปาณิภิ ฯ |๑๐๑.๓| เอกตฺตึเส อิโต กปฺเป ยํ ผลํ อททึ ตทา ทุคฺคตึ นาภิชานามิ ผลทานสฺสิทํ ผลํ ฯ |๑๐๑.๔| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๑๐๑.๕| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๐๑.๖| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา กุรญฺชิยผลทายโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ กุรญฺชิยผลทายกตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ตาทิโน ฯ ยุ. วีรสฺส ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๕๓.

ทุติยํ กปิฏฺฐผลทายกตฺเถราปทานํ (๕๑๒) [๑๐๒] |๑๐๒.๗| สุวณฺณวณฺณํ สมฺพุทฺธํ อาหุตีนํ ปฏิคฺคหํ รถิยํ ปฏิปชฺชนฺตํ กปิฏฺฐํ อททึ ผลํ ฯ |๑๐๒.๘| เอกนวุเต อิโต กปฺเป ยํ ผลํ อททึ ตทา ทุคฺคตึ นาภิชานามิ ผลทานสฺสิทํ ผลํ ฯ |๑๐๒.๙| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๑๐๒.๑๐| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๐๒.๑๑| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา กปิฏฺฐผลทายโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ กปิฏฺฐผลทายกตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ ตติยํ โกสุมฺพผลิยตฺเถราปทานํ ๑- (๕๑๓) [๑๐๓] |๑๐๓.๑๒| กกุธํ วิลสนฺตํว เทวเทวํ นราสภํ รถิยํ ปฏิปชฺชนฺตํ โกสุมฺพมททินฺตทา ฯ |๑๐๓.๑๓| เอกตฺตึเส อิโต กปฺเป ยํ ผลํ อททึ ตทา ทุคฺคตึ นาภิชานามิ ผลทานสฺสิทํ ผลํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. โกสมฺพ... ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๕๔.

|๑๐๓.๑๔| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๑๐๓.๑๕| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๐๓.๑๖| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา โกสุมฺพผลิโย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ โกสุมฺพผลิยตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ จตุตฺถํ เกตกปุปฺผิยตฺเถราปทานํ (๕๑๔) [๑๐๔] |๑๐๔.๑๗| วินตานทิยา ๑- ตีเร วิหาสิ ปุริสุตฺตโม อทฺทสํ วิรชํ พุทฺธํ เอกคฺคํ สุสมาหิตํ ฯ |๑๐๔.๑๘| มธุคนฺธสฺส ปุปฺเผน เกตกสฺส อหํ ตทา ปสนฺนจิตฺโต สุมโน พุทฺธเสฏฺฐสฺส ปูชยึ ฯ |๑๐๔.๑๙| เอกนวุเต อิโต กปฺเป ยํ ปุปฺผํ อภิปูชยึ ทุคฺคตึ นาภิชานามิ พุทฺธปูชายิทํ ผลํ ฯ |๑๐๔.๒๐| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๑๐๔.๒๑| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก @เชิงอรรถ: ยุ. วิตฺถาย นทิยา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๕๕.

ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๐๔.๒๒| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา เกตกปุปฺผิโย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ เกตกปุปฺผิยตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ ปญฺจมํ นาคปุปฺผิยตฺเถราปทานํ (๕๑๕) [๑๐๕] |๑๐๕.๒๓| สุวณฺณวณฺณํ สมฺพุทฺธํ อาหุตีนํ ปฏิคฺคหํ รถิยํ ปฏิปชฺชนฺตํ นาคปุปฺผํ อปูชยึ ฯ |๑๐๕.๒๔| เอกนวุเต อิโต กปฺเป ยํ ปุปฺผมภิปูชยึ ทุคฺคตึ นาภิชานามิ พุทฺธปูชายิทํ ผลํ ฯ |๑๐๕.๒๕| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๑๐๕.๒๖| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๐๕.๒๗| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา นาคปุปฺผิโย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ นาคปุปฺผิยตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๕๖.

ฉฏฺฐํ อชฺชุนปุปฺผิยตฺเถราปทานํ (๕๑๖) [๑๐๖] |๑๐๖.๒๘| จนฺทภาคานทีตีเร อโหสึ กินฺนโร ตทา อทฺทสํ วิรชํ พุทฺธํ สยมฺภุํ อปราชิตํ ฯ |๑๐๖.๒๙| ปสนฺนจิตฺโต สุมโน เวทชาโต กตญฺชลี คเหตฺวา อชฺชุนปุปฺผํ สยมฺภุํ อภิปูชยึ ฯ |๑๐๖.๓๐| เตน กมฺเมน สุกเตน เจตนาปณิธีหิ จ ชหิตฺวา กินฺนรํ เทหํ ตาวตึสํ อคญฺฉหํ ฯ |๑๐๖.๓๑| ฉตฺตึสกฺขตฺตุํ เทวินฺโท เทวรชฺชมการยึ ทสกฺขตฺตุํ จกฺกวตฺติ มหารชฺชมการยึ ฯ |๑๐๖.๓๒| ปเทสรชฺชํ วิปุลํ คณนาโต อสงฺขยํ สุเขตฺเต ๑- วปฺปิตํ วีชํ สยมฺภุสฺมึ อโหสิ ๒- เม ฯ |๑๐๖.๓๓| กุสลํ วิชฺชเต มยฺหํ ปพฺพชึ อนคาริยํ ปูชารโห อหํ อชฺช สกฺยปุตฺตสฺส สาสเน ฯ |๑๐๖.๓๔| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๑๐๖.๓๕| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๐๖.๓๖| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ @เชิงอรรถ: ยุ. สุเขตฺเตว ผีตํ พีชํ ฯ ม. ยุ. อโห มมํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๕๗.

อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา อชฺชุนปุปฺผิโย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ อชฺชุนปุปฺผิยตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ สตฺตมํ กุฏชปุปฺผิยตฺเถราปทานํ (๕๑๗) [๑๐๗] |๑๐๗.๓๗| หิมวนฺตสฺส อวิทูเร อจฺจโล ๑- นาม ปพฺพโต พุทฺโธ สุทสฺสโน นาม วสนฺโต ๒- ปพฺพตนฺตเร ฯ |๑๐๗.๓๘| ปุปฺผํ เหมวนฺตํ คยฺห เวหาสํ อคมาสหํ ตตฺถทฺทสาสึ สมฺพุทฺธํ โอฆติณฺณมนาสวํ ฯ |๑๐๗.๓๙| ปุปฺผํ กุฏชมาทาย สิเร กตฺวานหนฺตทา ๓- พุทฺธสฺส อภิโรเปสึ สยมฺภุสฺส มเหสิโน ฯ |๑๐๗.๔๐| เอกตฺตึเส อิโต กปฺเป ยํ ปุปฺผมภิปูชยึ ทุคฺคตึ นาภิชานามิ พุทฺธปูชายิทํ ผลํ ฯ |๑๐๗.๔๑| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๑๐๗.๔๒| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๐๗.๔๓| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา กุฏชปุปฺผิโย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ กุฏชปุปฺผิยตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. วสโล ฯ ยุ. จาวโล ฯ ม. ยุ. วสเต ฯ ม. ... กตฺวาน อญฺชลึ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๕๘.

อฏฺฐมํ โฆสสญฺญกตฺเถราปทานํ (๕๑๘) [๑๐๘] |๑๐๘.๔๔| มิคลุทฺโธ ปุเร อาสึ อรญฺเญ วิวเน อหํ อทฺทสํ วิรชํ พุทฺธํ เทวสงฺฆปุรกฺขตํ ฯ |๑๐๘.๔๕| จตุสจฺจํ ปกาเสนฺตํ เทเสนฺตํ อมตํปทํ อสฺโสสึ มธุรํ ธมฺมํ สิขิโน โลกพนฺธุโน ฯ |๑๐๘.๔๖| โฆเส จิตฺตํ ปสาเทสึ อสมปฺปฏิปุคฺคเล ๑- ตตฺถ จิตฺตํ ปสาเทตฺวา อุตฺตรึ ทุตฺตรํ ภวํ ฯ |๑๐๘.๔๗| เอกตฺตึเส อิโต กปฺเป ยํ สญฺญมลภึ ตทา ทุคฺคตึ นาภิชานามิ โฆสสญฺญายิทํ ผลํ ฯ |๑๐๘.๔๘| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๑๐๘.๔๙| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๐๘.๕๐| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา โฆสสญฺญโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ โฆสสญฺญกตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ @เชิงอรรถ: ยุ. อสมปฺปฏิปุคฺคลํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๕๙.

นวมํ สพฺพผลทายกตฺเถราปทานํ (๕๑๙) [๑๐๙] |๑๐๙.๕๑| วรุโณ นาม นาเมน พฺราหฺมโณ มนฺตปารคู ฉฑฺเฑตฺวา ทส ปุตฺตานิ วนมชฺโฌคหึ ตทา ฯ |๑๐๙.๕๒| อสฺสมํ สุกตํ กตฺวา สุวิภตฺตํ มโนรมํ ปณฺณสาลํ กริตฺวาน วสามิ ปวเน อหํ ฯ |๑๐๙.๕๓| ปทุมุตฺตโร โลกวิทู อาหุตีนํ ปฏิคฺคโห มมุทฺธริตุกาโม โส อาคญฺฉิ มม อสฺสมํ ฯ |๑๐๙.๕๔| ยาวตา วนสณฺฑมฺหิ โอภาโส วิปุโล อหุ พุทฺธสฺส อานุภาเวน ปชฺชลิ ปวนํ ตทา ฯ |๑๐๙.๕๕| ทิสฺวาน ปาฏิหิริยํ ๑- พุทฺธเสฏฺฐสฺส ตาทิโน ปตฺตปุฏํ คเหตฺวาน ผเลน ปูรยึ อหํ ฯ |๑๐๙.๕๖| อุปคนฺตฺวาน สมฺพุทฺธํ สห ๒- ขาริมทาสหํ อนุกมฺปาย เม พุทฺโธ อิทํ วจนมพฺรวิ ฯ |๑๐๙.๕๗| ขาริภารํ คเหตฺวาน ปจฺฉโต เอหิ เม ตุวํ ปริภุตฺเตว ๓- สงฺฆมฺหิ ปุญฺญํ ๔- ตว ภวิสฺสติ ฯ |๑๐๙.๕๘| ปุฏกนฺตํ คเหตฺวาน ภิกฺขุสงฺฆสฺสทาสหํ ตตฺถ จิตฺตํ ปสาเทตฺวา ตุสิตํ อุปปชฺชหํ ฯ |๑๐๙.๕๙| ตตฺถ ทิพฺเพหิ นจฺเจหิ คีเตหิ วาทิเตหิ จ ปุญฺญกมฺเมน สํยุตฺโต ๕- อนุโภมิ ยสํ ๖- อหํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ...ตํ ปาฏิหีรํ ฯ ยุ. ทิสฺวานหํ ปาฏิหีรํ ฯ ยุ. สาขาริกํ อทาสหํ ฯ @ ม. ยุ. ... จ ฯ ยุ. ปุญฺญํ ตํว ฯ ม. สํยุตฺตํ ฯ ม. สทา สุขํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๖๐.

|๑๐๙.๖๐| ยํ ยํ โยนูปปชฺชามิ เทวตฺตํ อถ มานุสํ โภเค เม อูนตา นตฺถิ ผลทานสฺสิทํ ผลํ ฯ |๑๐๙.๖๑| ยาวตา จตุโร ทีปา สสมุทฺทา สปพฺพตา ผลํ พุทฺธสฺส ทตฺวาน อิสฺสรํ การยึ ๑- อหํ ฯ |๑๐๙.๖๒| ยาวตา เย ปกฺขิคณา อากาเส อุปตนฺติ เจ ๒- เตปิ มํ วสมเนฺวนฺติ ผลทานสฺสิทํ ผลํ ฯ |๑๐๙.๖๓| ยาวตา วนสณฺฑมฺหิ ยกฺขา ภูตา จ รกฺขสา กุมฺภณฺฑา ครุฬา จาปิ ปาจริยํ ๓- อุเปนฺติ เม ฯ |๑๐๙.๖๔| กุมฺมา ๔- โสณา มธุกรา ฑํสา จ มกสา อุโภ เตปิ มํ วสมเนฺวนฺติ ผลทานสฺสิทํ ผลํ ฯ |๑๐๙.๖๕| สุปณฺณา นาม สกุณา ปกฺขิชาตา มหพฺพลา เตปิ มํ สรณํ ยนฺติ ผลทานสฺสิทํ ผลํ ฯ |๑๐๙.๖๖| เยปิ ทีฆายุกา นาคา อิทฺธิมนฺโต มหายสา เตปิ มํ วสมเนฺวนฺติ ผลทานสฺสิทํ ผลํ ฯ |๑๐๙.๖๗| สีหา พฺยคฺฆา จ ทีปิ จ อจฺฉโกกตรจฺฉกา เตปิ มํ วสมเนฺวนฺติ ผลทานสฺสิทํ ผลํ ฯ |๑๐๙.๖๘| โอสธิติณวาสี จ เย จ อากาสวาสิโน สพฺเพ มํ สรณํ ยนฺติ ผลทานสฺสิทํ ผลํ ฯ |๑๐๙.๖๙| สุทุทฺทสํ สุนิปุณํ คมฺภีรํ สุปกาสิตํ ผุสฺสยิตฺวา ๕- วิหรามิ ผลทานสฺสิทํ ผลํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. การยามหํ ฯ ยุ. เต ฯ ม. ยุ. ปาริจริยํ ฯ ยุ. กุมฺภโสณา ฯ @ โป. ม. ผสฺสยิตฺวา ฯ ยุ. ปสฺสิตฺวาน ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๖๑.

|๑๐๙.๗๐| วิโมกฺเข อฏฺฐ ผุสฺสิตฺวา วิหรามิ อนาสโว อาตาปี นิปโก จาปิ ๑- ผลทานสฺสิทํ ผลํ ฯ |๑๐๙.๗๑| เย ผลฏฺฐา พุทฺธปุตฺตา ขีณโทสา มหายสา อหํ อญฺญตโร เตสํ ผลทานสฺสิทํ ผลํ ฯ |๑๐๙.๗๒| อภิญฺญาปารมึ คนฺตฺวา สุกฺกมูเลน โจทิโต สพฺพาสเว ปริญฺญาย วิหรามิ อนาสโว ฯ |๑๐๙.๗๓| เตวิชฺชา อิทฺธิปตฺตา จ พุทฺธปุตฺตา มหายสา ทิพฺพโสตสมาปนฺนา เตสํ อญฺญตโร อหํ ฯ |๑๐๙.๗๔| สตสหสฺเส อิโต กปฺเป ยํ ผลํ อททึ ตทา ทุคฺคตึ นาภิชานามิ ผลทานสฺสิทํ ผลํ ฯ |๑๐๙.๗๕| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๑๐๙.๗๖| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๐๙.๗๗| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา สพฺพผลทายโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ สพฺพผลทายกตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. จาหํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๖๒.

ทสมํ ปทุมธาริยตฺเถราปทานํ (๕๒๐) [๑๑๐] |๑๑๐.๗๘| หิมวนฺตสฺส อวิทูเร โรมโส นาม ปพฺพโต พุทฺโธภิสมฺภโว นาม อพฺโภกาเส วสิ ๑- ตทา ฯ |๑๑๐.๗๙| ภวนา นิกฺขมิตฺวาน ปทุมํ ธารยึ อหํ เอกาหํ ธารยิตฺวาน ภวนํ ปุนราคมึ ฯ |๑๑๐.๘๐| เอกตึเส อิโต กปฺเป ยํ พุทฺธมภิปูชยึ ทุคฺคตึ นาภิชานามิ พุทฺธปูชายิทํ ผลํ ฯ |๑๑๐.๘๑| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๑๑๐.๘๒| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๑๐.๘๓| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา ปทุมธาริโย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ ปทุมธาริยตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ อุทฺทานํ กุรญฺชิยํ กปิฏฺฐญฺจ โกสุมฺพํ อถ เกตกํ นาคปุปฺผชฺชุนญฺเจว กุฏชิ โฆสสญฺญโก ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. สพฺพตฺถ วสี ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๖๓.

เถโร จ สพฺพผลโท ตถา ปทุมธาริโย อสีติ เจตฺเถ คาถาโย ติสฺโส คาถา ตทุตฺตริ ฯ ผลทายกวคฺโค เทฺวปญฺญาโส ฯ ----------- เตปญฺญาโส ติณทายกวคฺโค ปฐมํ ติณมุฏฺฐิทายกตฺเถราปทานํ (๕๒๑) [๑๑๑] |๑๑๑.๑| หิมวนฺตสฺส อวิทูเร ลมฺพโก นาม ปพฺพโต ตตฺเถว ๑- ติสฺโส สมฺพุทฺโธ อพฺโพกาสมฺหิ จงฺกมิ ฯ |๑๑๑.๒| มิคลุทฺโธ ปุเร ๒- อาสึ อรญฺเญ กานเน อหํ ทิสฺวานาหํ เทวเทวํ ติณมุฏฺฐิมทาสหํ ฯ |๑๑๑.๓| นิสีทนตฺถํ พุทฺธสฺส ทตฺวา จิตฺตํ ปสาทยึ สมฺพุทฺธํ อภิวาทิตฺวา ปกฺกามึ อุตฺตรามุโข ฯ |๑๑๑.๔| อจิรํ คตมตฺตํ ๓- มํ มิคราชา อเหฐยิ ๔- สีเหน ฆาฏิโต ๕- สนฺโต ตตฺถ กาลํ กโต อหํ ฯ |๑๑๑.๕| อาสนฺเน เม กตํ กมฺมํ พุทฺธเสฏฺเฐ อนาสเว สุมุตฺโต สรเวโคว ๖- เทวโลกํ อคญฺฉหํ ฯ |๑๑๑.๖| ยูโป ตตฺถ สุโภ อาสิ ปุญฺญกมฺมาภินิมฺมิโต สหสฺสกณฺโฑ สตฺตเคณฺฑุ ธชาลุ หริตามโย ฯ @เชิงอรรถ: ยุ. ตตฺโถปติสฺโส ฯ ยุ. ตทา ฯ ม. ยุ. คตมตฺตสฺส ฯ ม. อโปฐยิ ฯ @ ม. โปฐิโต ฯ ยุ. ปติโต ฯ โป. ยุ. ... จ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๖๔.

|๑๑๑.๗| ปภา นิทฺธาวเต ตสฺส สตรํสีว อุคฺคโต อากิณฺโณ เทวกญฺญาหิ อาโมทึ กามกามิหํ ฯ |๑๑๑.๘| เทวโลกา จวิตฺวาน สุกฺกมูเลน โจทิโต อาคนฺตฺวาน มนุสฺสตฺตํ ปตฺโตมฺหิ อาสวกฺขยํ ฯ |๑๑๑.๙| จตุนวุเต อิโต กปฺเป นิสีทนมกาสหํ ทุคฺคตึ นาภิชานามิ ติณมุฏฺเฐ อิทํ ผลํ ฯ |๑๑๑.๑๐| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๑๑๑.๑๑| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๑๑.๑๒| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา ติณมุฏฺฐิทายโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ ติณมุฏฺฐิทายกตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ ทุติยํ เวจฺจกทายกตฺเถราปทานํ (๕๒๒) [๑๑๒] |๑๑๒.๑๓| วิปสฺสิโน ภควโต โลกเชฏฺฐสฺส ตาทิโน เอกํ ๑- เวจฺจํ มยา ทินฺนํ ปสนฺเนน สปาณินา ฯ |๑๑๒.๑๔| หตฺถิยานํ อสฺสยานํ ทิพฺพยานํ สมชฺฌคํ เตน เวจฺจกทาเนน ๒- ปตฺโตมฺหิ อาสวกฺขยํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. เอกมญฺจํ ฯ ยุ. เอกเปจฺฉํ ฯ ม. มญฺจกทาเนน ฯ ยุ. เปจฺฉกทาเนน ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๖๕.

|๑๑๒.๑๕| เอกนวุเต อิโต กปฺเป ยํ เวจฺจมททึ ตทา ทุคฺคตึ นาภิชานามิ เวจฺจทานสฺสิทํ ผลํ ฯ |๑๑๒.๑๖| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๑๑๒.๑๗| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๑๒.๑๘| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา เวจฺจกทายโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ เวจฺจกทายกตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ ตติยํ สรณคมนิยตฺเถราปทานํ (๕๒๓) [๑๑๓] |๑๑๓.๑๙| อารุยฺหมฺหิ ๑- ตทา นาวํ ภิกฺขุ จาชีวิโก ๒- อหํ นาวาย ภิชฺชมานาย ภิกฺขุ เม สรณํ อทา ฯ |๑๑๓.๒๐| เอกตฺตึเส อิโต กปฺเป ยํ โส เม สรณํ อทา ทุคฺคตึ นาภิชานามิ สรณคมเน ผลํ ฯ |๑๑๓.๒๑| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๑๑๓.๒๒| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. อารุหิมฺห ... ฯ ยุ. จ ชีวโก จหํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๖๖.

|๑๑๓.๒๓| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา สรณคมนิโย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ สรณคมนิยตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ จตุตฺถํ อพฺภญฺชนทายกตฺเถราปทานํ (๕๒๔) [๑๑๔] |๑๑๔.๒๔| นคเร พนฺธุมติยา ราชุยฺยาเน วสามหํ จมฺมวาสี ๑- ตถา อาสึ กมณฺฑลุธโร อหํ ฯ |๑๑๔.๒๕| อทฺทสํ วิรชํ ๒- พุทฺธํ สยมฺภุํ อปราชิตํ อาตาปินํ ๓- ปหิตตฺตํ ฌายึ ฌานรตํ อิสึ ๔- ฯ |๑๑๔.๒๖| สพฺพกามสมิทฺธิญฺจ โอฆติณฺณมนาสวํ ทิสฺวา ปสนฺโน สุมโน อพฺภญฺชนมทาสหํ ฯ |๑๑๔.๒๗| เอกนวุเต อิโต กปฺเป ยํ ทานมททึ ตทา ทุคฺคตึ นาภิชานามิ อพฺภญฺชนสฺสิทํ ผลํ ฯ |๑๑๔.๒๘| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๑๑๔.๒๙| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๑๔.๓๐| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ @เชิงอรรถ: ยุ. ธมฺมวาที ฯ ม. วิมลํ ฯ ม. ยุ. ปธานํ ปหิตตฺตํ ตํ ฯ ม. ยุ. วสึ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๖๗.

อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา อพฺภญฺชนทายโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ อพฺภญฺชนทายกตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ ปญฺจมํ สุปฏทายกตฺเถราปทานํ ๑- (๕๒๕) [๑๑๕] |๑๑๕.๓๑| ทิวาวิหารา นิกฺขนฺโต วิปสฺสี โลกนายโก ลหุํ สุปฏิกํ ๒- ทตฺวา กปฺปํ สคฺคมฺหิ โมทหํ ฯ |๑๑๕.๓๒| เอกนวุเต อิโต กปฺเป ยํ สุปฏิกมทาสหํ ทุคฺคตึ นาภิชานามิ สุปฏสฺส อิทํ ผลํ ฯ |๑๑๕.๓๓| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๑๑๕.๓๔| สฺวาคตํ วต เม อาสิ พุทฺธเสฏฺฐสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๑๕.๓๕| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา สุปฏทายโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ สุปฏทายกตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ ฉฏฺฐํ ทณฺฑทายกตฺเถราปทานํ (๕๒๖) [๑๑๖] |๑๑๖.๓๖| กานนํ วนโมคฺคยฺห เวฬุํ เฉตฺวานหํ ตทา อาลมฺพนํ กริตฺวาน สงฺฆสฺส อททึ อหํ ๓-@เชิงอรรถ: ม. ยุ. ปูปปวทายกตฺเถร... ฯ ม. สุปฏกํ ฯ ม. พหุํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๖๘.

|๑๑๖.๓๗| เตน จิตฺตปฺปสาเทน สุพฺพเต อภิวาทยึ ๑- อาลมฺพทณฺฑํ ทตฺวาน ปกฺกามึ อุตฺตรามุโข ฯ |๑๑๖.๓๘| จตุนวุเต อิโต กปฺเป ยํ ทณฺฑมททึ ตทา ทุคฺคตึ นาภิชานามิ ทณฺฑทานสฺสิทํ ผลํ ฯ |๑๑๖.๓๙| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๑๑๖.๔๐| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๑๖.๔๑| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา ทณฺฑทายโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ ทณฺฑทายกตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ เตวีสติมํ ภาณวารํ ฯ สตฺตมํ คิริเนลปูชกตฺเถราปทานํ (๕๒๗) [๑๑๗] |๑๑๗.๔๒| มิคลุทฺโธ ปุเร อาสึ วิวเน วิจรํ อหํ อทฺทสํ วิรชํ พุทฺธํ สพฺพธมฺมาน ปารคุํ ฯ |๑๑๗.๔๓| ตสฺมึ มหาการุณิเก สพฺพสตฺตหิเต รเต ปสนฺนจิตฺโต สุมโน เนลปุปฺผํ อปูชยึ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. อภิวาทิย ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๖๙.

|๑๑๗.๔๔| เอกตฺตึเส อิโต กปฺเป ยํ ปุปฺผมภิปูชยึ ทุคฺคตึ นาภิชานามิ พุทฺธปูชายิทํ ผลํ ฯ |๑๑๗.๔๕| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๑๑๗.๔๖| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๑๗.๔๗| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา คิริเนลปูชโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ คิริเนลปูชกตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ อฏฺฐมํ โพธิสมฺมชฺชกตฺเถราปทานํ (๕๒๘) [๑๑๘] |๑๑๘.๔๘| อหํ ปุเร โพธิปตฺตํ อุชฺฌิตํ เจติยงฺคเณ ตํ คเหตฺวาน ฉฑฺเฑสึ อลภึ วีสตึ คุเณ ฯ |๑๑๘.๔๙| ตสฺส กมฺมสฺส เตเชน สํสรนฺโต ภวาภเว ทุเว ภเว สํสรามิ เทวตฺเต จาปิ มานุเส ฯ |๑๑๘.๕๐| เทวโลกา จวิตฺวาน อาคนฺตฺวา มานุสํ ภวํ ทุเว กุเล ปชายามิ ขตฺติเย จาปิ พฺราหฺมเณ ฯ |๑๑๘.๕๑| องฺคปจฺจงฺคสมฺปนฺโน อาโรหปริณาหวา อภิรูโป สุจิ โหมิ สมฺปุณฺณโก ๑- อนูนโก ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. สมฺปุณฺณงฺโค ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๗๐.

|๑๑๘.๕๒| เทวโลเก มนุสฺเส วา ชาโต วา ยตฺถ กตฺถจิ ภเว สุวณฺณวณฺโณ จ อุตฺตตฺตกนกูปโม ฯ |๑๑๘.๕๓| มุทุ ๑- มทฺทวา สินิทฺธา สุขุมา สุกุมาริกา ฉวิ เม สพฺพทา โหติ โพธิปตฺเต สุฉฑฺฑิเต ฯ |๑๑๘.๕๔| ยโต กุโตจิ คตีสุ สรีเร สมุทาคเต น ลิมฺปติ รโชชลฺลํ วิปาโก ปตฺตฉฑฺฑิเต ฯ |๑๑๘.๕๕| อุเณฺห วาตาตเป ตสฺส อคฺคิตาเปน วา ปน ๒- คตฺเต เสทา น มุญฺจนฺติ วิปาโก ปตฺตฉฑฺฑิเต ฯ |๑๑๘.๕๖| กุฏฺฐํ คณฺโฑ กิลาโส จ ติลกา ปิฬกา ตถา น โหนฺติ กาเย ททฺทุ จ วิปาโก ปตฺตฉฑฺฑิเต ฯ |๑๑๘.๕๗| อปรมฺปิ คุณนฺตสฺส นิพฺพตฺตติ ภวาภเว โรคา น โหนฺติ กายสฺมึ วิปาโก ปตฺตฉฑฺฑิเต ฯ |๑๑๘.๕๘| อปรมฺปิ คุณนฺตสฺส นิพฺพตฺตติ ภวาภเว น โหนฺติ จิตฺตชา ปีฬา วิปาโก ปตฺตฉฑฺฑิเต ฯ |๑๑๘.๕๙| อปรมฺปิ คุณนฺตสฺส นิพฺพตฺตติ ภวาภเว อมิตฺตา น ภวนฺตสฺส วิปาโก ปตฺตฉฑฺฑิเต ฯ |๑๑๘.๖๐| อปรมฺปิ คุณนฺตสฺส นิพฺพตฺตติ ภวาภเว อนูนโภโค ภวติ วิปาโก ปตฺตฉฑฺฑิเต ฯ |๑๑๘.๖๑| อปรมฺปิ คุณนฺตสฺส นิพฺพตฺตติ ภวาภเว อคฺคิราชูหิ โจเรหิ น โหติ อุทกา ๓- ภยํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. มุทุกา ... ฯ ยุ. ปุน ฯ ม. ยุ. อุทเก ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๗๑.

|๑๑๘.๖๒| อปรมฺปิ คุณนฺตสฺส นิพฺพตฺตติ ภวาภเว ทาสี ทาสา อนุจรา โหนฺติ จิตฺตานุวตฺตกา ฯ |๑๑๘.๖๓| ยมฺหิ อายุปฺปมาณมฺหิ ชายเต มานุเส ภเว ตโต น หายเต อายุ ติฏฺฐเต ยาวตายุกํ ฯ |๑๑๘.๖๔| อพฺภนฺตรา จ ๑- พาหิรา เนคมา จ สรฏฺฐกา อนุยุตฺตา โหนฺติ สพฺเพปิ วุทฺธิกามา สุขิจฺฉกา ฯ |๑๑๘.๖๕| โภควา ยสวา โหมิ สิริมา ญาติปกฺขวา อเวโร ๒- คตสนฺตาโส ภเวหิ ๓- สพฺพทา ภเว ฯ |๑๑๘.๖๖| เทวา มนุสฺสา อสุรา คนฺธพฺพา ยกฺขรกฺขสา สพฺเพ เต ปริรกฺขนฺติ ภเว สํสรโต สทา ฯ |๑๑๘.๖๗| เทวโลเก มนุสฺเส วา ๔- อนุโภตฺวา อุโภ ยเส อวสาเน จ นิพฺพานํ สิวํ ปตฺโต อนุตฺตรํ ฯ |๑๑๘.๖๘| สมฺพุทฺธมุทฺทิสิตฺวาน โพธึ วา ตสฺส สตฺถุโน โย ปุญฺญํ ปสเว โปโส ตสฺส กึ นาม ทุลฺลภํ ฯ |๑๑๘.๖๙| มคฺเค ผเล จ อาคเม ฌานาภิญฺญาคุเณสุ จ อญฺเญสํ อธิโก หุตฺวา นิพฺพายติ ๕- อนาสโว ฯ |๑๑๘.๗๐| ปุเรหํ โพธิยา ปตฺตํ ฉฑฺเฑตฺวา หฏฺฐมานโส อิเมหิ วีสตงฺเคหิ สมงฺคี โหมิ สพฺพทา ฯ |๑๑๘.๗๑| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ @เชิงอรรถ: ยุ. พหิจรา ฯ ม. ยุ. อเปตภยสนฺตาโส ฯ ยุ. ภเวสํ สพฺพโต ฯ @ ม. จ ฯ ม. ยุ. นิพฺพายามิ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๗๒.

|๑๑๘.๗๒| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๑๘.๗๓| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา โพธิสมฺมชฺชโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ โพธิสมฺมชฺชกตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ นวมํ อามณฺฑผลทายกตฺเถราปทานํ (๕๒๙) [๑๑๙] |๑๑๙.๗๔| ปทุมุตฺตโร นาม ชิโน สพฺพธมฺมาน ปารคู วุฏฺฐหิตฺวา สมาธิมฺหา จงฺกมิ โลกนายโก ฯ |๑๑๙.๗๕| ขาริภารํ คเหตฺวาน อาหรนฺโต ผลํ ตทา อทฺทสํ วิรชํ พุทฺธํ จงฺกมนฺตํ มหามุนึ ฯ |๑๑๙.๗๖| ปสนฺนจิตฺโต สุมโน สิเร กตฺวาน อญฺชลึ สมฺพุทฺธํ อภิวาเทตฺวา อามณฺฑมททึ ผลํ ฯ |๑๑๙.๗๗| สตสหสฺเส อิโต กปฺเป ยํ ผลํ อททึ ตทา ทุคฺคตึ นาภิชานามิ อามณฺฑสฺส อิทํ ผลํ ฯ |๑๑๙.๗๘| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วีหรามิ อนาสโว ฯ |๑๑๙.๗๙| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๗๓.

|๑๑๙.๘๐| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา อามณฺฑผลทายโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ อามณฺฑผลทายกตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ ทสมํ สุคนฺธตฺเถราปทานํ (๕๓๐) [๑๒๐] |๑๒๐.๘๑| อิมมฺหิ ภทฺทเก กปฺเป พฺรหฺมพนฺธุ มหายโส กสฺสโป นาม นาเมน ๑- อุปฺปชฺชิ วทตํ วโร ฯ |๑๒๐.๘๒| อนุพฺยญฺชนสมฺปนฺโน ทฺวตฺตึสวรลกฺขโณ พฺยามปฺปภาปริวุโต รํสิชาลสมุตฺถโต ฯ |๑๒๐.๘๓| อสฺสาเสตา ยถา จนฺโท สุริโย วิย ปภงฺกโร นิพฺพาเปตา ยถา เมโฆ สาคโรว คุณากโร ฯ |๑๒๐.๘๔| ธรณีริว สีเลน หิมวาว สมาธินา อากาโส วิย ปญฺญาย อสงฺโค อนิโล ยถา ฯ |๑๒๐.๘๕| อนูโน ๒- ยถาวิหาโร ปริสาสุ วิสารโท สจฺจานิ สมฺปกาเสติ อุทฺธรนฺโต มหาชนํ ฯ |๑๒๐.๘๖| ตทาหํ ๓- พาราณสิยํ เสฏฺฐิปุตฺโต มหายโส อาสภํ ๔- ธนธญฺญสฺส ปหุตสฺส พหู มมํ ๕- ฯ |๑๒๐.๘๗| ชงฺฆวิหารํ วิจรํ มิคทายํ อุเปจฺจหํ อทฺทสํ นาถสตฺถารํ ๖- เทเสนฺตํ อมตํ ปทํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. โคตฺเตน ฯ ม. ยุ. สกทาจิ มหาวีโร ฯ ม. ยุ. ตทา หิ ฯ ม. ยุ. @อาสหํ ... ฯ ม. ยุ. ตทา ฯ ม. ... วิรชํ พุทฺธํ ฯ ยุ. ... ตาทิสํ พุทฺธํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๗๔.

|๑๒๐.๘๘| วิสฏฺฐกนฺตวจนํ กรวิกสมสฺสรํ หํสทุนฺทุภินิคฺโฆสํ ๑- วิญฺญาเปนฺตํ มหาชนํ ฯ |๑๒๐.๘๙| ทิสฺวา เทวาติเทวนฺตํ สุตฺวา จ มธุรํ สรํ ๒- ปหายานปฺปเก โภเค ปพฺพชึ อนคาริยํ ฯ |๑๒๐.๙๐| เอวํ ปพฺพชิโตวาหํ น จิเรน พหุสฺสุโต อโหสึ ธมฺมกถิโก วิจิตฺตปฏิภาณวา ฯ |๑๒๐.๙๑| มหาปริสมชฺเฌหํ สตฺถุโนว ๓- ปุนปฺปุนํ วณฺณยึ เหมวณฺณสฺส วณฺณํ วณฺณวิสารโท ฯ |๑๒๐.๙๒| เอส ขีณาสโว พุทฺโธ อนีโฆ ฉินฺนสํสโย สพฺพกมฺมกฺขยํ ปตฺโต วิมุตฺโต ๔- อุปธิกฺขเย เอส โส ภควา พุทฺโธ เอส สีโห อนุตฺตโร ฯ |๑๒๐.๙๓| สเทวกสฺส โลกสฺส พฺรหฺมจกฺกํ ปวตฺตโก ทนฺโต ทเมตา สนฺโต จ สเมตา นิพฺพุโต อิสิ นิพฺพาเปตา จ อสฺสตฺโถ อสฺสาเสตา มหาชนํ ฯ |๑๒๐.๙๔| วีโร สูโร จ วิกฺกนฺโต ๕- ปญฺโญ การุณิโก วสี วิชิตาวี วิชิโต ๖- จ อปฺปคพฺโภ อนาลโย ฯ |๑๒๐.๙๕| อเนญฺโช อจโล ธีโร อโมโห อสโม มุนิ โธรโยฺห อุสโภ นาโค สีโห สกฺโก ครูสุปิ ฯ |๑๒๐.๙๖| วิราโค วิมโล พฺรหฺมา วาทีสูโร รณญฺชโห อขิโล จ วิสลฺโล จ อสโม วุสโภ สุจิ ฯ @เชิงอรรถ: ม. หํสรุเตหิ นิคฺโฆสํ ฯ ม. ยุ. คิรํ ฯ ม. ยุ. หฏฺฐจิตฺโต ฯ ม. @วิมุตฺโตปธิสงฺขเย ฯ โป. ยุ. ... ธีโร จ ฯ ม. ยุ. ... จ ส ชิโน ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๗๕.

|๑๒๐.๙๗| พฺราหฺมโณ สมโณ นาโถ ภิสกฺโก สลฺลสนฺธุโต ๑- โยโธ พุทฺโธ สุตาสุโต อจโล มุทิโต สิโต ฯ |๑๒๐.๙๘| กตทนฺตา ๒- วหตฺตา จ กตฺตา เนตา ปกาสิตา สมฺปหํสิตา เสตฺตา ๓- จ เฉตฺตา โสตา ปสํสิตา ฯ |๑๒๐.๙๙| อวิโล ๔- จ วิสลฺโล จ อนีโฆ อกถํกถี อเนโช วิรโช ขตฺตา คนฺธา วตฺตา ๕- ปกาสิตา ฯ |๑๒๐.๑๐๐| ตาเรตา อตฺถกาเรตา ๖- กาเรตา สมฺปทาริตา ปาเปตา สหิตา หนฺตา ๗- ตาปิตา ๘- จ วิโสสิตา ฯ |๑๒๐.๑๐๑| สจฺจฏฺฐิโตสมสโม ๙- อสหาโย ทยาลโย อจฺเฉรมนฺโต ๑๐- อกุโห กตาวี อิสิ สตฺตโม ฯ |๑๒๐.๑๐๒| นิติณฺณกงฺโข นิมฺมาโน อปฺปเมยฺโย อนูปโม สพฺพวากฺยปถาตีโต สพฺพเนยฺยนฺติโต ๑๑- ชิโน ฯ |๑๒๐.๑๐๓| สตรํสีวเร ๑๒- ตสฺมึ ปสาโท อมตาวโห ตสฺมา พุทฺเธ จ ธมฺเม จ สงฺเฆ สทฺธา มหตฺถิกา ฯ |๑๒๐.๑๐๔| คุเณหิ เอวมาทีหิ ติโลกสรณุตฺตมํ วณฺเณนฺโต ปริสมชฺเฌ กถึ ธมฺมกถํ อหํ ฯ |๑๒๐.๑๐๕| ตโต จุโตหํ ตุสิเต อนุโภตฺวา มหาสุขํ ตโต จุโต มนุสฺเสสุ ชาโต โหมิ สุคนฺธิโก ฯ |๑๒๐.๑๐๖| นิสฺสาโส มุขคนฺโธ จ เทหคนฺโธ ตเถว เม โส ๑๓- จ คนฺโธว สตตํ สพฺพคนฺโธว โหติ เม ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. สลฺลกตฺตโก ฯ ม. ธาตา ธตา จ สนฺติ จ ฯ ยุ. ตาตา ตนฺตา จ หนฺตา จ ฯ @ ม. เภตฺตา ฯ ยุ. โภตฺตา ฯ ม. ยุ. อขิโล ฯ ยุ. เมตฺตา ฯ @ โป. ยุ. ... อถ ตาเรตา ฯ ม. กนฺตา ฯ ม. ยุ. หนฺตา อาตาปี ตาปโส ฯ @ ม. ยุ. สมจิตฺโต ฯ ๑๐ ม. อจฺเฉรสตฺโต ฯ ยุ. อจฺเฉรสนฺโต ฯ @๑๑ ม. สจฺจเนยฺยนฺตคู ฯ ยุ. สจฺจเนยฺยนฺตโค ฯ ๑๒ ม. ยุ. สตฺตสารวเร ฯ @๑๓ ม. ยุ. เสทคนฺโธ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๗๖.

|๑๒๐.๑๐๗| มุขคนฺโธ สทา มยฺหํ ปทุมุปฺปลจมฺปโก อติกนฺโต ๑- สทา วาติ สรีโร จ ตเถว เม ฯ |๑๒๐.๑๐๘| คุณตฺถวสฺส สพฺพนฺตํ ผลนฺตํ ปรมพฺภุตํ เอกคฺคมนสา สพฺเพ ภาสิตสฺส ๒- สุณาถ เม ฯ |๑๒๐.๑๐๙| คุณํ พุทฺธสฺส วตฺวาน หิตายนํ ๓- สุขาวหํ สุจิตฺโต ๔- โหมิ สพฺพตฺถ สงฺโฆ วีรสมาสุโต ๕- ฯ |๑๒๐.๑๑๐| ยสสฺสี สุขิโต กนฺโต ชุติมา ปิยทสฺสโน วตฺตา อปริภูโต จ นิทฺโทโส ปญฺญวา ตถา ฯ |๑๒๐.๑๑๑| ขีเณ ปาสุสิ ๖- นิพฺพานํ สุลภํ พุทฺธภตฺตินํ ๗- เตสํ เหตุํ ปวกฺขามิ ตํ สุณาถ ยถาตถํ ฯ |๑๒๐.๑๑๒| สนฺตํ ยสํ ภควโต วิจินา ๘- อภิวาทยํ ยตฺถ ๙- ยตฺถุปปนฺโนปิ ยสสฺสี เตน โหมหํ ฯ |๑๒๐.๑๑๓| ทุกฺขสฺสนฺตกรํ พุทฺธํ ธมฺมํ สนฺตํ อสงฺขตํ วณฺณยํ สุขโท อาสึ สตฺตานํ สุขิโต ตโต ฯ |๑๒๐.๑๑๔| คุณํ วทนฺโต พุทฺธสฺส พุทฺธปีติสมายุโต สกนฺติ ๑๐- ปรกนฺติ จ อาสึ เตน จ กนฺติมา ฯ |๑๒๐.๑๑๕| ชิโน โย ๑๑- ติตฺถิกาติณฺโณ อภิภุยฺย กุติตฺถิเย คุณํ วทนฺโต โถเมสึ ๑๒- นายกํ ชุติมา ตโต ฯ |๑๒๐.๑๑๖| ปิยงฺการึ ชนสฺสาปิ สมฺพุทฺธสฺส คุณํ วทํ สรทิว สสงฺโกหํ เตนาสึ ปิยทสฺสโน ฯ @เชิงอรรถ: ม. ปริสนฺโต ... ฯ ยุ. อติสนฺโต ฯ ม. ยุ. วณฺณยิสฺสํ ฯ ม. หิตาย จ น @สทิสํ ฯ ยุ. ... ชนสนฺธิสุ ฯ ม. ยุ. สุขิโต ฯ ม. วีรสมายุโต ฯ ยุ. รสทฺโธ @วิสมายุโต ฯ ม. อายุสิ ฯ ยุ. ขีเณวายุปิ ฯ ม. ย. พุทฺธภตฺติโน ฯ ม. ยุ. @วิธินา ฯ ม. ตตฺถ ตตฺถูปปนฺโนปิ ฯ ๑๐ ม. ยุ. สกนฺตึ ปรกนฺติญฺจ ชนยึ ... ฯ @๑๑ ม. ... เต ติตฺถิกากิณฺเณ ฯ ยุ. ชโนเฆ ติตฺถิกากิณฺเณ ฯ ๑๒ ม. ยุ. โชเตสึ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๗๗.

|๑๒๐.๑๑๗| ยถาสตฺติวเสนาหํ สพฺพวาจาหิ สนฺถวึ สุคตํ เตน วงฺคีโส วิจิตฺตปฏิภาณวา ฯ |๑๒๐.๑๑๘| เย พาลา วิมตึ ปตฺตา ปริโภนฺติ มหามุนึ นิคฺคหึ เต สธมฺเมน ปริภูเตน เตนหํ ฯ |๑๒๐.๑๑๙| พุทฺธวณฺเณหิ สตฺตานํ กิเลเส อปเนสหํ นิกฺกิเลสมโน โหมิ ตสฺส กมฺมสฺส วาหสา ฯ |๑๒๐.๑๒๐| โสตูนํ พุทฺธิมชนึ พุทฺธานุสฺสติเทสโก เตนาปิจาสึ ๑- สปฺปญฺโญ นิปุณตฺถวิปสฺสโก ฯ |๑๒๐.๑๒๑| สพฺพาสวปริกฺขีโณ ติณฺณสํสารสาคโร วสี ๒- จ อนุปาทาโน ปาปุณิสฺสามิ นิพฺพุตึ ฯ |๑๒๐.๑๒๒| อิมสฺมึเยว กปฺปสฺมึ ยมหํ สนฺถวึ ชินํ ทุคฺคตึ นาภิชานามิ พุทฺธปูชายิทํ ผลํ ฯ |๑๒๐.๑๒๓| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๑๒๐.๑๒๔| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๒๐.๑๒๕| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา สุคนฺโธ เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ สุคนฺธตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. เตนาหมาสึ ฯ ม. ยุ. สิขีว ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๗๘.

อุทฺทานํ ติณโท เวจฺจโท เจว สรณพฺภญฺชนมฺปโท สุปโฏ ทณฺฑทายี จ เนลปูชี ตเถว จ ฯ โพธิสมฺมชฺชโกมณฺโฑ สุคนฺโธ ทสโม ทิโช คาถาสตํ สเตวีสํ คณิตํ เจตฺถ สพฺพโส ฯ ติณทายกวคฺโค เตปญฺญาโส ฯ ---------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๗๙.

จตุปญฺญาสโม กจฺจายนวคฺโค ปฐมํ มหากจฺจายนตฺเถราปทานํ (๕๓๑) [๑๒๑] |๑๒๑.๑| ปทุมุตฺตโร นาม ชิโน อเนโช อชิตญฺชิโน ๑- สตสหสฺเส กปฺปานํ อิโต อุปฺปชฺชิ นายโก ฯ |๑๒๑.๒| วีโร กมลปตฺตกฺโข สสงฺกวิมลานโน กญฺจนตจสงฺกาโส ๒- รวิทิตฺติสมปฺปโภ ฯ |๑๒๑.๓| สตฺตเนตฺตมโนหรี ๓- วรลกฺขณภูสิโต สพฺพวากฺยปถาตีโต มนุชามรสกฺกโต ฯ |๑๒๑.๔| สมฺพุทฺโธ โพธยํ สตฺเต วาติโห ๔- มธุรสฺสโร กรุณานทฺธสนฺตาโน ปริสาสุ วิสารโท ฯ |๑๒๑.๕| เทเสติ มธุรํ ธมฺมํ จตุสจฺจุปสํหิตํ นิมุคฺเค โมหปงฺกมฺหิ สมุทฺธรติ ปาณิโน ฯ |๑๒๑.๖| ตทา เอกจโร หุตฺวา ตาปโส หิมวาลโย นภสา มานุสํ โลกํ คจฺฉนฺโต ชินมทฺทสํ ฯ |๑๒๑.๗| อุเปจฺจ สนฺติกํ ตสฺส อสฺโสสึ ธมฺมเทสนํ วณฺณยนฺตสฺส ธีรสฺส สาวกสฺส มหาคุณํ ฯ |๑๒๑.๘| สงฺขิตฺเตน มยา วุตฺตํ วิตฺถาเรน ปกาสยํ ปริสํ มญฺจ โตเสติ ยถา กจฺจายโน อยํ ฯ @เชิงอรรถ: ม อชิตํ ชโย ฯ ยุ. อชิตญฺชโย ฯ ม. กนกาจลสงฺกาโส ฯ ม. ยุ. ...หารี ฯ @ ม. ยุ. วาคีโส ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๘๐.

|๑๒๑.๙| นาหํ เอวมิเธกจฺจํ อญฺญํ ปสฺสามิ สาวกํ ตสฺมา ตทคฺเค เอสคฺโค เอวํ ธาเรถ ภิกฺขโว ฯ |๑๒๑.๑๐| ตทาหํ วิมฺหิโต หุตฺวา วากฺยํ สุตฺวา มโนรมํ หิมวนฺตํ คมิตฺวาน อาหิตฺวา ปุปฺผสญฺจยํ ฯ |๑๒๑.๑๑| ปูเชตฺวา โลกสรณํ ตํ ฐานํ อภิปตฺถยึ ตทา มมาสยํ ญตฺวา พฺยากาสิ ๑- สรณาลโย ฯ |๑๒๑.๑๒| ปสฺสเถตํ อิสิวรํ นิทฺธนฺตกนกตฺตจํ อุทคฺคโลมมานสํ ๒- อจลํ ปญฺชลึ ฐิตํ ฯ |๑๒๑.๑๓| หาสํ สุปุณฺณนยนํ พุทฺธวณฺณคตาสยํ ธมฺมชํ ๓- อุคฺคหทยํ อมตาสิตฺตสนฺนิภํ ฯ |๑๒๑.๑๔| กจฺจานสฺส คุณํ สุตฺวา ตํ ฐานํ ปตฺถยึ ๔- ฐิโต อนาคตมฺหิ อทฺธาเน โคตมสฺส มหามุเน ฯ |๑๒๑.๑๕| ตสฺส ธมฺเมสุ ทายาโท โอรโส ธมฺมนิมฺมิโต กจฺจาโน นาม นาเมน เหสฺสติ สตฺถุสาวโก ฯ |๑๒๑.๑๖| พหุสฺสุโต มหาญาณี อธิปฺปายวิทู มุนิ ๕- ปาปุณิสฺสติ ตํ ฐานํ ยถายํ พฺยากโต มยา ฯ |๑๒๑.๑๗| สตสหสฺเส อิโต กปฺเป ยํ กมฺมมกรึ ตทา ทุคฺคตึ นาภิชานามิ พุทฺธปูชายิทํ ผลํ ฯ |๑๒๑.๑๘| ทุเว ภเว สํสรามิ เทวตฺเต อถ มานุเส อญฺญํ คตึ น ชานามิ ๖- พุทฺธปูชายิทํ ผลํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ... สรณญฺชโห ฯ ม. อุทคฺคโลมํ ปีณํสํ ฯ ยุ. ... ปีณสํ ฯ ยุ. @ธมฺมปฏิคฺคหวรํ ฯ ม. ยุ. ปตฺถยํ ฯ โป. ม. ยุ. มุเน ฯ ม. ยุ. น @คจฺฉามิ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๘๑.

|๑๒๑.๑๙| ทุเว กุเล ปชานามิ ขตฺติเย จาปิ พฺราหฺมเณ นีเจ กุเล น ชายามิ พุทฺธปูชายิทํ ผลํ ฯ |๑๒๑.๒๐| ปจฺฉิเม จ ภเว ชาโต อุชฺเชนิยํ ปุเร รเม ปชฺโชตสฺส สจณฺฑสฺส ๑- ปุโรหิตนุชาติโน ๒- ฯ |๑๒๑.๒๑| ปุตฺโต ติปิติวจฺฉสฺส ๓- นิปุโณ เวทปารคู มาตา จ จนฺทนปทุมา ๔- กจฺจาโนหํ วรตฺตโจ ฯ |๑๒๑.๒๒| วีมํสนตฺถํ พุทฺธสฺส ภูมิปาเลน เปสิโต ทิสฺวา โมกฺขปุรทฺวารํ นายกํ คุณสญฺจยํ ฯ |๑๒๑.๒๓| สุตฺวาน วิมลํ วากฺยํ คติปงฺกวิโสธนํ ปาปุณึ อมตํ สนฺตํ เสเสหิ ๕- สห สตฺตหิ ฯ |๑๒๑.๒๔| อธิปฺปายวิทู ชาโต สุคตสฺส มหามเต ฐปิโต เอตทคฺเค จ สุสมิทฺธมโนรโถ ฯ |๑๒๑.๒๕| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๑๒๑.๒๖| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๒๑.๒๗| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา มหากจฺจายโน เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ มหากจฺจายนตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ @เชิงอรรถ: โป. ยุ. อจณฺฑสฺส ฯ ม. ปุโรหิตทิชาธิโน ฯ ม. ยุ. ติริฏิวจฺฉสฺส ฯ @ ม. จนฺทิมา นาม ฯ ยุ. จนฺทปทุมา ฯ ยุ. สเตหิ สห ปญฺจหิ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๘๒.

ทุติยํ วกฺกลิตฺเถราปทานํ (๕๓๒) [๑๒๒] |๑๒๒.๒๘| อิโต สตสหสฺสมฺหิ กปฺเป อุปฺปชฺชิ นายโก อโนมนาโม อมิโต นาเมน ปทุมุตฺตโร ฯ |๑๒๒.๒๙| ปทุมาการวทโน ปทุมามลสุจฺฉวี โลเกนานูปลิตฺโต จ โตเยน ปทุมํ ยถา ฯ |๑๒๒.๓๐| ธีโร ปทุมปตฺตกฺโข กนฺโต จ ปทุมํ ยถา ปทุมุตฺตรคนฺโธ จ ตสฺมา โส ปทุมุตฺตโร ฯ |๑๒๒.๓๑| โลกเชฏฺโฐ จ นิมฺมาโน อนฺธานํ นยนูปโม สนฺตเวโส คุณนิธิ กรุณามติสาคโร ฯ |๑๒๒.๓๒| ส กทาปิ มหาวีโร พฺรหฺมาสุราสุรอจฺฉิโต ๑- สเทวมนุชากิณฺเณ ๒- ชนมชฺเฌ ชนุตฺตโม ๓- ฯ |๑๒๒.๓๓| วทเนน สุคนฺเธน มธุเรน สุเตน ๔- รญฺชยํ ปริสํ สพฺพํ สนฺถวิ สาวกํ สกํ ฯ |๑๒๒.๓๔| สทฺธาธิมุตฺโต สุมติ มม ทสฺสนสาลโย นตฺถิ เอตาทิโส อญฺโญ ยถายํ ภิกฺขุ วกฺกลิ ฯ |๑๒๒.๓๕| ตทาหํ หํสวติยา นคเร พฺราหฺมณสฺสตฺรโช หุตฺวา สุตฺวา จ ตํ วากฺยํ ตณฺฐานํ อภิโรจยึ ฯ |๑๒๒.๓๖| สสาวกนฺตํ วิมลํ นิมนฺเตตฺวา ตถาคตํ สตฺตาหํ โภชยิตฺวาน ทุสฺเสหิ ฉาทยึ ตทา ฯ @เชิงอรรถ: ม. พฺรหฺมาสุรสุรจฺจิโต ฯ ยุ. พฺรหฺมามรสุรจฺจิโต ฯ ยุ. สเทวมนุชากิณฺโณ ฯ @ ม. ชินุตฺตโม ฯ โป. รุเทน ฯ ม. ยุ. รุเตน ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๘๓.

|๑๒๒.๓๗| นิปจฺจ สิรสา ตสฺส อนนฺตคุณสาคเร นิมุคฺโค ปีติสมฺปุณฺโณ อิมํ วจนมพฺรวึ ฯ |๑๒๒.๓๘| โย โส ตยา สนฺถวิโต อิธ ๑- สทฺธาธิมุตฺโต อิสิ ภิกฺขุ สทฺธาวตํ อคฺโค ตาทิโสหํ ๒- มหามุนิ ฯ |๑๒๒.๓๙| เอวํ วุตฺเต มหาวีโร อนาวรณทสฺสโน อิมํ วากฺยํ อุทีรยิ ๓- ปริสาย มหามุนิ ฯ |๑๒๒.๔๐| ปสฺสเถตํ มาณวกํ ปีตมฏฺฐนิวาสนํ เหมยญฺโญปจิตงฺคํ ชนเนตฺตมโนหรํ ฯ |๑๒๒.๔๑| เอโส อนาคตทฺธาเน โคตมสฺส มเหสิโน อคฺโค สทฺธาธิมุตฺตานํ สาวโกยํ ภวิสฺสติ ฯ |๑๒๒.๔๒| เทวภูโต มนุสฺโส วา สพฺพสนฺตาปวชฺชิโต สพฺพโภคปริพฺยุโฬฺห สุขิโต สํสริสฺสติ ฯ |๑๒๒.๔๓| สตสหสฺเส อิโต กปฺเป โอกฺกากกุลสมฺภโว โคตโม นาม นาเมน สตฺถา โลเก ภวิสฺสติ ฯ |๑๒๒.๔๔| ตสฺส ธมฺเมสุ ทายาโท โอรโส ธมฺมนิมฺมิโต วกฺกลิ นาม นาเมน เหสฺสติ สตฺถุสาวโก ฯ |๑๒๒.๔๕| เตน กมฺมวิเสเสน เจตนาปณิธีหิ จ ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ ตาวตึสํ อคญฺฉหํ ฯ |๑๒๒.๔๖| สพฺพตฺถ สุขิโต หุตฺวา สํสรนฺโต ภวาภเว สาวตฺถิยํ ปุเร ชาโต กุเล อญฺญตเร อหํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. อิโต สตฺตมเก มุนิ ฯ ยุ. ...สตฺตมเกหนิ ฯ ม. ยุ. ตาทิโส โหมหํ มุเน ฯ @ ม. ยุ. อุทีเรสิ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๘๔.

|๑๒๒.๔๗| โนนิตํ สุขุมาลํ มํ ฐิตํ ๑- ปลฺลวโกมลํ มาตา ๒- อุตฺตานสยนํ ปิสาจภยตชฺชิตา ฯ |๑๒๒.๔๘| ปาทมูเล มเหสิสฺส สยาเปสิ ๓- ทินมานสา อิมํ ททามิ เต นาถ สรณํ โหหิ นายก ฯ |๑๒๒.๔๙| ตทา ปฏิคฺคหิ โส มํ ภีตานํ สรโณ มุนิ ชาลินา จกฺกงฺกิเตน ๔- มุทุโกมลปาณินา ฯ |๑๒๒.๕๐| ตทา ปภูติ ชาโตหํ ๕- อรกฺเขยฺเยน รกฺขิโต สพฺพพฺยาธิวินิมุตฺโต ๖- สุเขน ปริวุตฺถิโต ๗- ฯ |๑๒๒.๕๑| สุคเตน วินาภูโต อุกฺกณฺฐามิ มุหุตฺตกํ ชาติยา สตฺตวสฺโสหํ ปพฺพชึ อนคาริยํ ฯ |๑๒๒.๕๒| สพฺพปารมิสมฺภูตํ นีลกฺขินยนํ วรํ ๘- รูปํ สพฺพํ สุภากิณฺณํ อติตฺโต วิหรามหํ ๙- ฯ |๑๒๒.๕๓| พุทฺธรูปรตึ ญตฺวา ตทา โอวทิ มํ ชิโน อลํ วกฺกลิ กึ รูเป รมเส พาลนนฺทิเต ฯ |๑๒๒.๕๔| โย หิ ปสฺสติ สทฺธมฺมํ โส มํ ปสฺสติ ปณฺฑิโต อปสฺสมาโน สทฺธมฺมํ มํ ปสฺสํปิ น ปสฺสติ ฯ |๑๒๒.๕๕| อนนฺตาทีนโว กาโย วิสรุกฺขสมูปโม อาวาโส สพฺพโรคานํ ปุญฺโช ทุกฺขสฺส เกวโล ฯ |๑๒๒.๕๖| นิพฺพินฺทิย ตโต รูเป ขนฺธานํ อุทยพฺพยํ ปสฺสํ ๑๐- สพฺพกิเลสานํ สุเขนนฺตํ คมิสฺสสิ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. ชาตปลฺลวโกมลํ ฯ ม. ยุ. มนฺทํ ฯ ม. สาเยสุํ ฯ ยุ. สาเยยฺยุํ ฯ @ ยุ. สงฺขลงฺเกน ฯ ม. ยุ. เตนาหํ ฯ ม. สพฺพเวรวินิมุตฺโต ฯ ยุ. @สพฺพูปธิวินิมุตฺโต ฯ ม. ปริวุทฺธิโต ฯ ยุ. ปริวฑฺฒิโต ฯ ยุ. ปรํ ฯ ยุ. @พิหยามหํ ฯ ๑๐ ม. ปสฺส อุปกฺกิเลสานํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๘๕.

|๑๒๒.๕๗| เอวํ เตนานุสิฏฺโฐหํ นายเกน หิเตสินา คิชฺฌกูฏํ สมารุยฺห ฌายามิ คิริกนฺทเร ๑- ฯ |๑๒๒.๕๘| ฐิโต ปพฺพตปาทมฺหิ อสฺสาสยํ ๒- มหามุนิ วกฺกลีติ ชินาโวจ ๓- ตํ สุตฺวา มุทิโต อหํ ฯ |๑๒๒.๕๙| ปกฺขนฺทึ เสลปพฺภาเร อเนกสตโปริเส ตทา พุทฺธานุภาเวน สุเขเนว มหึ คโต ฯ |๑๒๒.๖๐| ปุนาปิ ธมฺมํ เทเสติ ขนฺธานํ อุทยพฺพยํ ตมหํ ธมฺมมญฺญาย อรหตฺตํ อปาปุณึ ฯ |๑๒๒.๖๑| สุมหาปุริสมชฺเฌ ตทา มํ จรณนฺตโก ๔- อคฺคํ สทฺธาธิมุตฺตานํ ปญฺญาเปติ มหามติ ฯ |๑๒๒.๖๒| สตสหสฺเส อิโต กปฺเป ยํ กมฺมมกรึ ตทา ทุคฺคตึ นาภิชานามิ พุทฺธปูชายิทํ ผลํ ฯ |๑๒๒.๖๓| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๑๒๒.๖๔| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๒๒.๖๕| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา วกฺกลิ เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ วกฺกลิตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ @เชิงอรรถ: ยุ. คิรินิทฺทเร ฯ ม. อสฺสาสยิ ฯ โป. มมหาสํ ฯ ยุ. มมาหส ฯ ม. @ยุ. ชิโนวาจํ ฯ ม. จรณนฺตโค ฯ ยุ. มรณนฺตโค ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๘๖.

ตติยํ มหากปฺปินตฺเถราปทานํ (๕๓๓) [๑๒๓] |๑๒๓.๖๖| ปทุมุตฺตโร นาม ชิโน สพฺพธมฺมาน ปารคู อุทิโต อชตากาเส ๑- รวิว สรทมฺพเร ฯ |๑๒๓.๖๗| วจนาภาย โพเธติ เวเนยฺยปทุมานิ โส กิเลสปงฺกํ โสเสติ มติรํสีหิ นายโก ฯ |๑๒๓.๖๘| ติตฺถิยานํ ยเส ๒- หนฺติ วชิรตา ๓- ยถา รวิ สพฺพตฺถ ๔- สมฺปกาเสติ รตฺตินฺทิวํ ๕- ทิวากโร ฯ |๑๒๓.๖๙| คุณานํ อายติภูโต รตนานํว สาคโร ปชุนฺโนริว ๖- ภูตานํ ธมฺมเมเฆน วสฺสติ ฯ |๑๒๓.๗๐| อกฺขทสฺโส ตทา อาสึ นคเร หํสสวฺหเย อุเปจฺจ ธมฺมมสฺโสสึ ชลชุตฺตมนามิโน ฯ |๑๒๓.๗๑| โอวาทกสฺส ภิกฺขูนํ สาวกสฺส สตาวิโน ๗- คุณํ ปกาสยนฺตสฺส หาสยนฺตสฺส ๘- เม มนํ ฯ |๑๒๓.๗๒| สุตฺวา ปีติโต ๙- สุมโน นิมนฺเตตฺวา ตถาคตํ สสิสฺสํ โภชยิตฺวาน ตณฺฐานํ อภิปตฺถยึ ฯ |๑๒๓.๗๓| ตทา หํสสมภาโค หํสทุนฺทุภินิสฺสโน ๑๐- ปสฺสเถตํ มหามตฺตํ วินิจฺฉยวิสารทํ ฯ |๑๒๓.๗๔| มม ปาทมูเล ปติตํ สมุทฺธคฺคตนุรุหํ ๑๑- ชูมุตฺตวณฺณํ ๑๒- รุจิรํ ปสนฺนยนานนํ ฯ @เชิงอรรถ: ยุ. ชรทากาเส ฯ ม. ยุ. ยโส ฯ ยุ. ขชฺโชตาภา ฯ ม. สจฺจตฺถาภํ ฯ @ ม. ยุ. รตนํ ว ฯ ยุ. ปชุนฺโนปิว ภูตานิ ฯ ม. ยุ. กตาวิโน ฯ ม. @ตปฺปยนฺตสฺส ฯ ยุ. วาสยนฺตสฺส ฯ ม. ยุ. ปตีโต ฯ ๑๐ ยุ. ...นีวโจ ฯ @๑๑ ม. ยุ. สมุคฺคตตนูรุหํ ฯ ๑๒ ม. ยุ. ชิมูตวณฺณํ ปิณํสํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๘๗.

|๑๒๓.๗๕| ปริวาเรน มหตา ราชยุตฺตํ มหายสํ เอโส กถาวิโน ฐานํ ปตฺเถติ มุทิตาย ๑- โส ฯ |๑๒๓.๗๖| อิมินา ปิณฺฑปาเตน จาเคน ปณิธีหิ จ กปฺปสตสหสฺสานิ นุปปชฺชติ ทุคฺคตึ ฯ |๑๒๓.๗๗| เทเวสุ เทวโสภาคฺยํ มนุสฺเสสุ มหคฺคตํ อนุโภตฺวาวเสเสน นิพฺพานํ ปาปุณิสฺสติ ฯ |๑๒๓.๗๘| สตสหสฺเส อิโต กปฺเป โอกฺกากกุลสมฺภโว โคตโม นาม นาเมน สตฺถา โลเก ภวิสฺสติ ฯ |๑๒๓.๗๙| ตสฺส ธมฺเมสุ ทายาโท โอรโส ธมฺมนิมฺมิโต กปฺปิโน นาม นาเมน เหสฺสติ สตฺถุสาวโก ฯ |๑๒๓.๘๐| ตโตหํ สุกตํ การํ กตฺวาน ชินสาสเน ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ ตุสิตํ อคมาสหํ ฯ |๑๒๓.๘๑| เทวมนุสฺสรชฺชานิ สุตฺตโส อนุสาสิย พาราณสีสมาสนฺเน ชาโต เกณิยชาติยา ฯ |๑๒๓.๘๒| สตสหสฺสปริวาโร สปชาปติโก อหํ ปญฺจปจฺเจกพุทฺธานํ สตานิ สมุปฏฺฐหึ ฯ |๑๒๓.๘๓| เตมาสํ โภชยิตฺวาน อจฺฉาทมฺปิ ๒- ติจีวรํ ตโต จุตา มยํ สพฺเพ อหุมฺห ติทสูปคา ฯ |๑๒๓.๘๔| ปุโน สพฺเพ มนุสฺสตฺตํ อาคตมฺห ตโต จุตา กุกฺกุฏมฺหิ ปุเร ชาตา หิมวนฺตสฺส ปสฺสโต ฯ @เชิงอรรถ: ม. มุทิตาสโย ฯ โป. อจฺฉาทิมฺหิ ฯ ม. ปจฺฉาทมฺห ฯ ยุ. ปจฺฉาทมฺมิ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๘๘.

|๑๒๓.๘๕| กปฺปิโน นามหํ อาสึ ราชปุตฺโต มหายโส เสสามจฺจกุเล ชาตา มเมว ปริวารยุํ ฯ |๑๒๓.๘๖| มหารชฺชสุขํ ปตฺโต สพฺพกามสมิทฺธิโม ๑- วาณิเชหิ สมกฺขาตํ พุทฺธุปฺปาทมหํ สุณึ ฯ |๑๒๓.๘๗| พุทฺโธ โลเก สมุปฺปนฺโน อสโม เอกปุคฺคโล โส ปกาเสติ สทฺธมฺมํ อมตํ สุขมุตฺตมํ ฯ |๑๒๓.๘๘| สุยุตฺตา ตสฺส สิสฺสา จ สุมุตฺตา จ อนาสวา สุตฺวา เนสํปิ ๒- วจนํ สกฺกริตฺวาน วาณิเช ฯ |๑๒๓.๘๙| ปหาย ๓- รชฺชํ สามจฺโจ นิกฺขมึ พุทฺธมามโก นทึ ทิสฺวา มหาจนฺทํ ปูริตํ สมติตฺติกํ ฯ |๑๒๓.๙๐| อปฺปติตฺถํ อนาลมฺพํ ทุตฺตรํ สีฆพาหินึ คุณํ สริตฺวา พุทฺธสฺส โสตฺถินา สมติกฺกมึ ฯ |๑๒๓.๙๑| ภวโสตํ สเจ พุทฺโธ ติณฺโณ โลกนฺตคู วิทู เอเตน สจฺจวชฺเชน คมนํ เม สมิชฺฌตุ ฯ |๑๒๓.๙๒| ยทิ สนฺติคโม มคฺโค โมกฺขทํ ๔- สนฺติกํ สุขํ เอเตน สจฺจวชฺเชน คมนํ เม สมิชฺฌตุ ฯ |๑๒๓.๙๓| สงฺโฆ เจ ติณฺณกนฺตาโร ปุญฺญเขตฺโต อนุตฺตโร เอเตน สจฺจวชฺเชน คมนํ เม สมิชฺฌตุ ฯ |๑๒๓.๙๔| สห กเต สจฺจวเร มคฺคา อปคตํ ชลํ ตโต สุเขน อุตฺติณฺโณ นทีตีเร มโนรเม ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. ...ธิมา ฯ ม. ยุ. สุวจนํ ฯ ยุ. วิหาย ฯ ยุ. จ สนฺติกํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๘๙.

|๑๒๓.๙๕| นิสินฺนํ อทฺทสํ พุทฺธํ อุเทนฺตํว ปภงฺกรํ ชลนฺตํ เหมเสลํว ทีปรุกฺขํว โชติตํ ฯ |๑๒๓.๙๖| สสึว ๑- ตาราสหิตํ สาวเกหิ ปุรกฺขตํ วาสวํ วิย วสฺสนฺตํ เทเวน ๒- ชนนนฺทนํ ฯ |๑๒๓.๙๗| วนฺทิตฺวาน สหามจฺโจ เอกมนฺตํ อุปาวิสึ ตโต ๓- อชฺฌาสยํ ญตฺวา พุทฺโธ ธมฺมมเทสยิ ฯ |๑๒๓.๙๘| สุตฺวาน ธมฺมํ วิมลํ อโวจุมฺห มยํ ชินํ ปพฺพาเชหิ มหาวีร โอติณฺณมฺห ๔- ภเว มยํ ฯ |๑๒๓.๙๙| สฺวากฺขาโต ภิกฺขเว ธมฺโม ทุกฺขนฺตสฺส ๕- กราย โว จรถ พฺรหฺมจริยํ อิจฺจาห มุนิ สตฺตโม ฯ |๑๒๓.๑๐๐| สห วาจาย สพฺเพปิ ภิกฺขุเวสธรา มยํ อหุมฺห อุปสมฺปนฺนา โสตาปนฺนาว สาสเน ฯ |๑๒๓.๑๐๑| ตโต เชตวนํ คนฺตฺวา อนุสาสิ วินายโก อนุสิฏฺโฐ ชิเนนาหํ อรหตฺตํ อปาปุณึ ฯ |๑๒๓.๑๐๒| ตโต ภิกฺขุสหสฺสานิ อนุสาสิมหํ ตทา มมานุสาสนกรา เตปิ อาสุํ อนาสวา ฯ |๑๒๓.๑๐๓| ชิโน ตสฺมึ คุเณ ตุฏฺโฐ เอตทคฺเค ฐเปสิ มํ ภิกฺขุโอวาทกานคฺโค กปฺปิโนติ มหาชเน ๖- ฯ |๑๒๓.๑๐๔| สตสหสฺเส กตํ กมฺมํ ผลํ ทสฺเสสิ เม อิธ สุมุตฺโต สรเวโคว กิเลเส ฌาปยึ มม ฯ @เชิงอรรถ: โป. สสํว ฯ ยุ. สสีว ฯ ม. เทสนา ชลทนฺตรํ ฯ ยุ. เทสนา ชลนนฺทนํ ฯ @ ม. ยุ. ตโต โน อาสยํ ฯ ม. นิพฺพินฺทามฺห ฯ ยุ. นิพฺพิณฺณามฺห ฯ ม. ยุ. @ทุกฺขนฺตกรณาย โว ฯ ยุ. มหาชิโน ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๙๐.

|๑๒๓.๑๐๕| กเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๑๒๓.๑๐๖| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๒๓.๑๐๗| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา มหากปฺปิโน เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ มหากปฺปินตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ จตุตฺถํ ทพฺพมลฺลปุตฺตตฺเถราปทานํ (๕๓๔) [๑๒๔] |๑๒๔.๑๐๘| ปทุมุตฺตโร นาม ชิโน สพฺพโลกวิทู มุนิ อิโต สตสหสฺสมฺหิ กปฺเป อุปฺปชฺชิ จกฺขุมา ฯ |๑๒๔.๑๐๙| โอวาทโก วิญฺญาปโก ตารโก สพฺพปาณินํ เทสนากุสโล พุทฺโธ ตาเรสิ ชนตํ พหุํ ฯ |๑๒๔.๑๑๐| อนุกมฺปโก การุณิโก หิเตสี สพฺพปาณินํ สมฺปตฺเต ติตฺถิเย สพฺเพ ปญฺจสีเล ปติฏฺฐหิ ฯ |๑๒๔.๑๑๑| เอวํ นิรากุลํ อาสิ สุญฺญตํ ติตฺถิเยหิ จ วิจิตฺตํ อรหนฺเตหิ วสีภูเตหิ ตาทิภิ ฯ |๑๒๔.๑๑๒| รตนานฏฺฐปญฺญาสํ อุคฺคโต โส มหามุนิ กญฺจนคฺฆิยสงฺกาโส พตฺตึสวรลกฺขโณ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๙๑.

|๑๒๔.๑๑๓| วสฺสสตสหสฺสานิ อายุ วิชฺชติ ตาวเท ตาวตา ติฏฺฐมาโน โส ตาเรสิ ชนตํ พหุํ ฯ |๑๒๔.๑๑๔| ตทาหํ หํสวติยํ เสฏฺฐิปุตฺโต มหายโส อุเปตฺวา โลกปชฺโชตํ อสฺโสสึ ธมฺมเทสนํ ฯ |๑๒๔.๑๑๕| เสนาสนานิ ภิกฺขูนํ ปญฺญาเปนฺตํ สสาวกํ กิตฺตยนฺตสฺส วจนํ สุณิตฺวา มุทิโต อหํ ฯ |๑๒๔.๑๑๖| อธิการํ สสงฺฆสฺส กตฺวา ตสฺส มเหสิโน นิปจฺจ สิรสา ปาเท ตณฺฐานํ อภิปตฺถยึ ฯ |๑๒๔.๑๑๗| ตทา ๑- หิ โส มหาวีโร มม กมฺมํ ปกิตฺตยิ โยยํ สสงฺฆํ โภเชสิ สตฺตาหํ โลกนายกํ ฯ |๑๒๔.๑๑๘| โสยํ กมลปตฺตกฺโข สีหํโส กนกตฺตโจ มม ปาทมูเล นิปติ ๒- ปตฺถยํ ๓- ฐานมุตฺตมํ ฯ |๑๒๔.๑๑๙| สตสหสฺเส อิโต กปฺเป โอกฺกากกุลสมฺภโว โคตโม นาม นาเมน สตฺถา โลเก ภวิสฺสติ ฯ |๑๒๔.๑๒๐| สาวโก ตสฺส พุทฺธสฺส ทพฺโพ นาเมน วิสฺสุโต เสนาสนปญฺญาปโก อคฺโค เหสฺสติยํ ตถา ๔- ฯ |๑๒๔.๑๒๑| เตน กมฺเมน สุกเตน เจตนาปณิธีหิ จ ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ ตาวตึสํ อคญฺฉหํ ฯ |๑๒๔.๑๒๒| สตานํ ตีณิกฺขตฺตุญฺจ เทวรชฺชมการยึ ตถา ๕- ปญฺจสตกฺขตฺตุํ จกฺกวตฺติ อโหสหํ ฯ @เชิงอรรถ: ยุ. ตทาหํ ส ฯ ยุ. ปติโต ฯ ยุ. ปตฺถยิ ฯ ม. ยุ. ตทา ฯ ม. @ยุ. สตานํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๙๒.

|๑๒๔.๑๒๓| ปเทสรชฺชํ วิปุลํ คณนาโต อสงฺขยํ สพฺพตฺถ สุขิโต อาสึ ตสฺส กมฺมสฺส วาหสา ฯ |๑๒๔.๑๒๔| เอกนวุเต อิโต กปฺเป วิปสฺสี นาม นายโก อุปฺปชฺชิ จารุนยโน ๑- สพฺพธมฺมวิปสฺสโก ฯ |๑๒๔.๑๒๕| ทุฏฺฐจิตฺโต อุปวทึ สาวกํ ตสฺส ตาทิโน สพฺพาสวปริกฺขีณํ สุทฺโธติ จ วิชานิย ฯ |๑๒๔.๑๒๖| ตสฺเสว นรวีรสฺส สาวกานํ มเหสินํ สลากํ จ คเหตฺวาน ขีโรทนมทาสหํ ฯ |๑๒๔.๑๒๗| อิมมฺหิ ภทฺทเก กปฺเป พฺรหฺมพนฺธุ มหายโส กสฺสโป นาม นาเมน อุปฺปชฺชิ วทตํ วโร ฯ |๑๒๔.๑๒๘| สาสนํ โชตยิตฺวาน ๒- อภิภุยฺย กุติตฺถิเย เวเนยฺเย วินยิตฺวาน นิพฺพุโต โส สสาวโก ฯ |๑๒๔.๑๒๙| สสิสฺเส นิพฺพุเต นาเถ อตฺถเมนฺตมฺหิ สาสเน เทวา กนฺทึสุ สํวิคฺคา มุตฺตเกสา รุทมุขา ฯ |๑๒๔.๑๓๐| นิพฺพายิสฺสติ ธมฺมกฺโข น ปสฺสิสฺสาม สุพฺพเต น สุณิสฺสาม สทฺธมฺมํ อโห โน อปฺปปุญฺญตา ฯ |๑๒๔.๑๓๑| ตทายํ ปฐวี สพฺพา อจลา สา ปุลาปุลี ๓- สาคโร จ สโสโกว วินที กรุณํ คิรํ ฯ |๑๒๔.๑๓๒| จตุทฺทิสา ทุนฺทุภิโย นาทยึสุ อมานุสา สมนฺตโต อสนิโย ปตึสุ ๔- จ ภยาวหา ฯ @เชิงอรรถ: ม. จารุทสฺสโน ฯ ยุ. ...โส ฯ ม. ยุ. จลาจลา ฯ ม. ผลึสุ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๙๓.

|๑๒๔.๑๓๓| อุกฺกา ปตึสุ นภสา ธูมเกตุ ปทิสฺสถ ๑- สธูมา ๒- ชาลวฏฺฏา จ รวึสุ กรุณํ มิคา ฯ |๑๒๔.๑๓๔| อุปฺปาเท ทารุเณ ทิสฺวา สาสนตฺถงฺคสูจเก สํวิคฺคา ภิกฺขโว สตฺต จินฺตยิมฺห มยํ ตทา ฯ |๑๒๔.๑๓๕| สาสเนน วินามฺหากํ ๓- ชีวิเตน อลํ มยํ ปวิสิตฺวา มหารญฺญํ ยุญฺชาม ชินสาสนํ ฯ |๑๒๔.๑๓๖| อทฺทสมฺห ตทารญฺเญ อุพฺพิทฺธํ เสลปพฺพตํ ๔- นิสฺเสณิยา ตมารุยฺห นิสฺเสณึ ปาตยิมฺหเส ฯ |๑๒๔.๑๓๗| ตทา โอวทิ โน เถโร พุทฺธุปฺปาโท สุทุลฺลโภ สทฺธา ๕- วา ๖- ทุลฺลภา ลทฺธา โถกํ เสสญฺจ สาสนํ ฯ |๑๒๔.๑๓๘| นิปตนฺติ ขณาตีตา อนนฺเต ทุกฺขสาคเร ตสฺมา ปโยโค กตฺตพฺโพ ยาว ๗- ติฏฺฐติ สาสนํ ฯ |๑๒๔.๑๓๙| อรหา อาสิ โส เถโร อนาคามิ ตทานุโค สุสีลา อิตเร ยุตฺตา เทวโลกํ อคมฺหเส ฯ |๑๒๔.๑๔๐| นิพฺพุโต ติณฺณสํสาโร สุทฺธาวาเส จ เอกโก อหญฺจ ปุกฺกุสาติ จ สภิโย พาหิโย ตถา ฯ |๑๒๔.๑๔๑| กุมารกสฺสโป เจว ตตฺถ ตตฺถูปคา มยํ สํสารพนฺธนา มุตฺตา โคตเมนานุกมฺปิตา ฯ |๑๒๔.๑๔๒| มลฺเลสุ กุสินารายํ ชาโต คพฺเภว เม สโต มาตา มตา ๘- จิตการูฬฺหา ๙- ตโต นิปติโต อหํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. ... จ ทิสฺสติ ฯ ยุ. สพฺพถลชสตฺตา จ ฯ ยุ. วินา สมฺมา ฯ @ ม. เสลมุตฺตมํ ฯ ม. สทฺธาติ ฯ ยุ. โว ฯ ม. ยุ. ยาว @ฐาติ มุเน มตํ ฯ ยุ. ปิตา ฯ ม. ยุ. จิตารุฬฺหา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๙๔.

|๑๒๔.๑๔๓| ปติโต ทพฺพปุญฺชมฺหิ ตโต ทพฺโพติ วิสฺสุโต พฺรหฺมจาริผเลนาหํ วิมุตฺโต สตฺตวสฺสิโก ฯ |๑๒๔.๑๔๔| ขีโรทนผเลนาหํ ปญฺจงฺเคหิ อุปาคโต ขีณาสโวปวาเทน ปาเปหิ พหุ โจทิโต ฯ |๑๒๔.๑๔๕| อุโภ ปุญฺญญฺจ ปาปญฺจ วีติวตฺโตมฺหิ ทานหํ ปตฺวาน ปรมํ สนฺตึ วิหรามิ อนาสโว ฯ |๑๒๔.๑๔๖| เสนาสนํ ปญฺญาปยึ หาสยิตฺวาน สุพฺพเต ชิโน ตสฺมึ คุเณ ตุฏฺโฐ เอตทคฺเค ฐเปสิ มํ ฯ |๑๒๔.๑๔๗| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๑๒๔.๑๔๘| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๒๔.๑๔๙| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา ทพฺพมลฺลปุตฺโต เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ ทพฺพมลฺลปุตฺตตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ ปญฺจมํ กุมารกสฺสปตฺเถราปทานํ (๕๓๕) [๑๒๕] |๑๒๕.๑๕๐| อิโต สตสหสฺสมฺหิ กปฺเป อุปฺปชฺชิ นายโก สพฺพโลกหิโต ธีโร ปทุมุตฺตรนามโก ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๙๕.

|๑๒๕.๑๕๑| ตทาหํ พฺราหฺมโณ หุตฺวา วิสฺสุโต เวทปารคู ทิวาวิหารํ วิจรํ อทฺทสํ โลกนายกํ ฯ |๑๒๕.๑๕๒| จตุสจฺจํ ปกาเสนฺตํ โพธยนฺตํ สเทวกํ สสาวกํ ๑- จิตฺตกถิกํ วณฺณยนฺตํ มหาชเน ฯ |๑๒๕.๑๕๓| ตทา มุทิตจิตฺโตหํ นิมนฺเตตฺวา ตถาคตํ นานารตฺเตหิ วตฺเถหิ อลงฺกริตฺวาน มณฺฑปํ ฯ |๑๒๕.๑๕๔| นานารตนปชฺโชตํ สสงฺฆํ โภชยึ ตหึ โภชยิตฺวาน สตฺตาหํ นานคฺครสโภชนํ ฯ |๑๒๕.๑๕๕| นานาจิตฺเตหิ ปุปฺเผหิ ปูชยิตฺวา สสาวกํ นิปจฺจ ปาทมูลมฺหิ ตํ ฐานํ ปตฺถยึ อหํ ฯ |๑๒๕.๑๕๖| ตทา มุนิวโร อาห กรุโณ ๒- กรุณาลโย ปสฺสเถตํ ทิชวรํ ปทุมานนโลจนํ ฯ |๑๒๕.๑๕๗| ปีติปามุชฺชพหุลํ สมุทฺธคฺคตนุรุหํ ๓- หาสาวหํ ๔- วิสาลกฺขํ มม ๕- สาสนสาลยํ ฯ |๑๒๕.๑๕๘| มม ปาทมูเล ปติตํ เอกวตฺตํ สุมานสํ เอส ปตฺเถติ ตํ ฐานํ วิจิตฺตกถิกตฺตนํ ๖- ฯ |๑๒๕.๑๕๙| สตสหสฺเส อิโต กปฺเป โอกฺกากกุลสมฺภโว โคตโม นาม นาเมน สตฺถา โลเก ภวิสฺสติ ฯ |๑๒๕.๑๖๐| ตสฺส ธมฺเมสุ ทายาโท โอรโส ธมฺมนิมฺมิโต กุมารกสฺสโป นาม เหสฺสติ สตฺถุสาวโก ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. วิจิตฺตกถิกานคฺคํ ฯ ม. ยุ. กรุเณกรสาสโย ฯ ม. ยุ. @สมุคฺคตตนูรุหํ ฯ อิโต ปรํ อีทิสเมว ฯ ม. หาสมฺหิตวิสาลกฺขํ ฯ ม. ยุ. @ ยุ. วิจิตฺตกถิกตฺถทํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๙๖.

|๑๒๕.๑๖๑| วิจิตฺตปุปฺผทุสฺสานํ รตนานญฺจ วาหสา วิจิตฺตกถิกานํ โส อคฺคตฺตํ ปาปุณิสฺสติ ฯ |๑๒๕.๑๖๒| เตน กมฺเมน สุกเตน เจตนาปณิธีหิ จ ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ ตาวตึสํ อคญฺฉหํ ฯ |๑๒๕.๑๖๓| ปริพฺภมึ ภวาภเว รงฺคมชฺเฌ ยถา นโฏ สาขามิคตฺรโช หุตฺวา มิคิยา กุจฺฉิโมกฺกมึ ฯ |๑๒๕.๑๖๔| ตทา มยิ กุจฺฉิคเต วชฺฌวาโร ๑- อุปฏฺฐิโต สาเขน จตฺตา เม มาตา นิโคฺรธํ สรณํ คตา ฯ |๑๒๕.๑๖๕| เตน สา มิคราเชน มรณา ปริโมจิตา ปริจฺจชิตฺวาน สปฺปาณํ ๒- มเมวํ โอวที ตทา ฯ |๑๒๕.๑๖๖| นิโคฺรธเมว เสเวยฺย น สาขมูปสํวเส นิโคฺรธสฺมึ มตํ เสยฺโย ยญฺเจ สาขสฺมิ ชีวิตํ ฯ |๑๒๕.๑๖๗| เตนานุสิฏฺฐา มิคยูถเปน ๓- อหญฺจ มาตา จตเร ๔- จ ตสฺโสวาทํ ๕- อาคมฺม รมฺมํ ตุสิตาธิวาสํ คตา ๖- ปวาสํ สฆรํ ยเถว ฯ |๑๒๕.๑๖๘| ปุโน กสฺสปธีรสฺส อตฺถเมนฺตมฺหิ สาสเน อารุยฺห เสลสิขรํ ยุญฺชิตฺวา ชินสาสนํ ฯ |๑๒๕.๑๖๙| อิทานิ ๗- หิ ราชคเห ชาโต เสฏฺฐิกุเล อหํ ๘- อาปนฺนคพฺภา ๙- เม มาตา ปพฺพชิ อนคาริยํ ฯ @เชิงอรรถ: ยุ. วชฺฌวารํ อุปฏฺฐิตา ฯ ยุ. สํปาณํ ฯ ยุ. มิคโยวาเทน ฯ ม. จ @ตเถตเร จ ฯ ยุ. ตสฺโสวาเทน ฯ ยุ. คโต ฯ ม. ยุ. อิทานาหํ ฯ @ ม. ยุ. อหุํ ฯ ม. อาปนฺนสตฺตา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๙๗.

|๑๒๕.๑๗๐| สคพฺภนฺตํ วิทิตฺวาน เทวทตฺตมุปานยุํ โส อโวจ วินาเสถ ปาปิกํ ภิกฺขุนึ อิมํ ฯ |๑๒๕.๑๗๑| อิทานิปิ มุนินฺเทน ชิเนน อนุกมฺปิตา สุขินี ชนนี ๑- มยฺหํ มาตา ภิกฺขุนูปสฺสเย ฯ |๑๒๕.๑๗๒| ตํ วิทิตฺวา มหิปาโล โกสโล มํ อโปสยิ กุมารปริหาเรน นาเมนาหญฺจ กสฺสโป ฯ |๑๒๕.๑๗๓| มหากสฺสปมาคมฺม อหํ โกมารกสฺสโป วมฺมิกสฺสทิสํ ๒- กายํ สุตฺวา พุทฺเธน เทสิตํ ฯ |๑๒๕.๑๗๔| ตโต จิตฺตํ วิมุจฺจิ เม อนุปาทาย สพฺพโส ปายาสึ ทมยิตฺวาหํ เอตทคฺคํ อปาปุณึ ฯ |๑๒๕.๑๗๕| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๑๒๕.๑๗๖| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๒๕.๑๗๗| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา กุมารกสฺสโป เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ กุมารกสฺสปตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ จตุวีสติมํ ภาณวารํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. อชนี ฯ ม. ยุ. วมฺมิกสาทิสํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๙๘.

ฉฏฺฐํ พาหิยตฺเถราปทานํ (๕๓๖) [๑๒๖] |๑๒๖.๑๗๘| อิโต สตสหสฺสมฺหิ กปฺเป อุปฺปชฺชิ นายโก มหปฺปโภ ติโลกคฺโค นาเมน ปทุมุตฺตโร ฯ |๑๒๖.๑๗๙| ขิปฺปาภิญฺญสฺส ภิกฺขุสฺส คุณํ กิตฺตยโต มุเน สุตฺวา อุทคฺคจิตฺโตหํ การํ กตฺวา มเหสิโน ฯ |๑๒๖.๑๘๐| ทตฺวา สตฺตาหิกํ ทานํ สสิสฺสสฺส มุเน อหํ อภิวาทิย สมฺพุทฺธํ ตํ ฐานํ ปตฺถยึ ตทา ฯ |๑๒๖.๑๘๑| ตโต มํ พฺยากริ พุทฺโธ เอตํ ปสฺสถ พฺราหฺมณํ ปติตํ ปาทมูเล เม ปินสมฺปนฺนเวกฺขณํ ๑- ฯ |๑๒๖.๑๘๒| เหมยญฺโญปจิตงฺคํ อวทาตํ ตนุตฺตจํ ปลมฺพพิมฺพตมฺโพฏฺฐํ สีตติณฺหสมนฺทิชํ ฯ |๑๒๖.๑๘๓| คุณกามํ พหุตรํ สมุทฺธคฺคตนุรุหํ คุโณฆายตนีภูตํ ๒- ปีติสมฺผุลฺลิตานนํ ฯ |๑๒๖.๑๘๔| เอโส ปตฺถยเต ๓- ฐานํ ขิปฺปาภิญฺญสฺส ภิกฺขุโน อนาคเต มหาวีโร โคตโม นาม เหสฺสติ ฯ |๑๒๖.๑๘๕| ตสฺส ธมฺเมสุ ทายาโท โอรโส ธมฺมนิมฺมิโต พาหิโย นาม นาเมน เหสฺสติ สตฺถุสาวโก ฯ |๑๒๖.๑๘๖| ตทา ตุฏฺโฐ จ วุฏฺฐาย ยาวชีวํ มหามุนึ การํ กตฺวา จุโต สคฺคํ อคา สภวนํ ยถา ฯ @เชิงอรรถ: ม. จริยํ ปจฺจเวกฺขณํ ฯ ยุ. ปีนสํ ปจฺจเวกฺขณํ ฯ โป. ยุ. คุเณ... ฯ @ ยุ. ปตฺถยโต ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๙๙.

|๑๒๖.๑๘๗| เทวภูโต มนุสฺโส วา สุขิโต ตสฺส กมฺมุโน วาหสา สํสริตฺวาน สมฺปตฺติมนุโภสหํ ฯ |๑๒๖.๑๘๘| ปุโน กสฺสปธีรสฺส อตฺถงฺคตมฺหิ ๑- สาสเน อารุยฺห เสลสิขรํ ยุญฺชิตฺวา ชินสาสนํ ฯ |๑๒๖.๑๘๙| วิสุทฺธสีโล สปฺปญฺโญ ชินสาสนการโก ตโต จุตา ปญฺจ ชนา เทวโลกํ อคมฺหเส ฯ |๑๒๖.๑๙๐| ตตฺถาหํ ๒- พาหิโย ชาโต ภารุกจฺเฉ ปุรุตฺตเม ตโต นาวาย ปกฺขนฺโน ๓- สาครํ อปฺปสิทฺธิกํ ๔- ฯ |๑๒๖.๑๙๑| ตโต นาวา อภิชฺชิตฺถ คนฺตฺวาน กติปาหกํ ตทา ภึสนเก โฆเร ปติโต มกราลเย ๕- ฯ |๑๒๖.๑๙๒| ตทาหํ วายมิตฺวาน สนฺตริตฺวา มโหทธึ สุปฺปารกํ ปฏฺฏนวรํ สมฺปตฺโต มนฺทเวทิโต ๖- ฯ |๑๒๖.๑๙๓| ทารุจีรํ นิวาเสตฺวา คามํ ปิณฺฑาย ปาวิสึ ตทาห โส ชโน ตุฏฺโฐ อรหายมิธาคโต ฯ |๑๒๖.๑๙๔| อิมํ อนฺเนน ปาเนน วตฺเถน สยเนน จ เภสชฺเชน จ สกฺกตฺวา เหสฺสาม สุขิตา มยํ ฯ |๑๒๖.๑๙๕| ปจฺจยานํ ตทา ลาภี เตหิ สกฺกตปูชิโต อรหาหนฺติ ๗- สงฺกปฺปํ อุปฺปาเทสึ อโยนิโส ฯ |๑๒๖.๑๙๖| ตโต เม จิตฺตมญฺญาย โจทยิ ปุพฺพเทวตา น ตฺวํ อุปายมคฺคญฺญู กุโต หิ อรหา ภเว ฯ @เชิงอรรถ: ม. อตฺถเมนฺตมฺหิ ฯ ม. ยุ. ตโตหํ ฯ ม. ปกฺขนฺโท ฯ โป. ยุ. ปกฺขนฺโต ฯ @ ม. ยุ. อปฺปสิทฺธิยํ ฯ ม. ยุ. มกรากเร ฯ ม. ยุ. มนฺทเวธิโต ฯ @ ยุ. อรหายนฺติ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๐๐.

|๑๒๖.๑๙๗| โจทิโต ตาย สํวิคฺโค ตทาหํ ปริปุจฺฉิ ตํ เก วา เอเต กุหึ โลเก อรหนฺโต นรุตฺตมา ฯ |๑๒๖.๑๙๘| สาวตฺถิยํ โกสลมนฺทิเร ชิโน ปหูตปญฺโญ วรภูริเมธโส โส สกฺยปุตฺโต อรหา อนาสโว เทเสติ ธมฺมํ อรหตฺตปตฺติยา ฯ |๑๒๖.๑๙๙| ตทสฺส สุตฺวา วจนํ สุปีณิโต นิธึว ลทฺธา กปโณ ๑- สุวิมฺหิโต อุทคฺคจิตฺโต อรหตฺตมุตฺตมํ สุทสฺสนํ ทฏฺฐุมนนฺตโคจรํ ฯ |๑๒๖.๒๐๐| ตทา ตโต ๒- นิกฺขมิตฺวาน สตฺถุโน สทา ชินํ ปสฺสามิ วิมลานนํ อุเปจฺจ รมฺมํ วิชิตวฺหยํว ตํ ๓- ทิเช อปุจฺฉึ กุหึ โลกนนฺทโน ฯ |๑๒๖.๒๐๑| ตโต อโวจุํ นรเทววนฺทิโต ปุรํ ปวิฏฺโฐ อสเนสนาย โส ปจฺเจหิ ๔- ขิปฺปํ มุนิทสฺสนุสฺสุโก อุเปจฺจ วนฺทาหิ ตมคฺคปุคฺคลํ ฯ |๑๒๖.๒๐๒| ตโตหํ ตุวฏํ คนฺตฺวา สาวตฺถึ ปุรมุตฺตมํ วิจรนฺตํ ตมทฺทกฺขึ ปิณฺฑตฺถํ อปิหาคิธํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. กปโณติ วมฺหิโต ฯ ยุ. กปโณว ฯ ยุ. รโต ฯ ม. วนํ ฯ ม. ยุ. สโสว ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๐๑.

|๑๒๖.๒๐๓| ปตฺตปาณึ อโลลกฺขํ โชตยนฺตํ ๑- อิธามตํ สิรินิลยสงฺกาสํ รวิทิตฺติหรานนํ ฯ |๑๒๖.๒๐๔| ตํ สเมจฺจ นิปจฺจาหํ อิทํ วจนมพฺรวึ กุปเถ วิปฺปนฏฺฐสฺส สรณํ โหหิ โคตม ฯ |๑๒๖.๒๐๕| ปาณสนฺตารณตฺถาย ปิณฺฑาย วิจรามหํ น เต ธมฺมกถากาโล อิจฺจาห มุนิ สตฺตโม ฯ |๑๒๖.๒๐๖| ตทา ปุนปฺปุนํ พุทฺธํ อายาจึ ธมฺมลาลโส โส ๒- เม ธมฺมมเทเสสิ คมฺภีรํ สุญฺญตํ ปทํ ฯ |๑๒๖.๒๐๗| ตสฺส ธมฺมํ สุณิตฺวาน ปาปุณึ อาสวกฺขยํ ปริกฺขีณายุโก สนฺโต อโห สตฺถานุกมฺปโก ๓- ฯ |๑๒๖.๒๐๘| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๑๒๖.๒๐๙| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สาสเน ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๒๖.๒๑๐| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ |๑๒๖.๒๑๑| เอวํ เถโร วิยากาสิ พาหิโย ทารุจิริโย สงฺการกูเฏ ปติโต ภูตาทิฏฺฐาย ๔- คาวิยา ฯ |๑๒๖.๒๑๒| อตฺตโน ปุพฺพจริตํ กิตฺตยิตฺวา มหามติ ปรินิพฺพายิ โส ธีโร ๕- สาวตฺถิยํ ปุรุตฺตเม ฯ @เชิงอรรถ: ม. ปาจยนฺตํ ปีตากรํ ฯ ยุ. ภาชยนฺตํ อิธามตํ ฯ ม. โย ฯ ยุ. @สตฺถานุกมฺปิโต ฯ ม. ภูตาวิฏฺฐาย ฯ ม. เถโร ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๐๒.

|๑๒๖.๒๑๓| นครา นิกฺขมนฺโต ตํ ทสฺวาน อิสิ สตฺตโม ทารุจีรธรํ ธีรํ พาหิยํ ๑- พาหิตาตปํ ๒- ฯ |๑๒๖.๒๑๔| ภูมิยํ ปติตํ ทณฺฑํ อินฺทเกตุว ปาติตํ คตายุํ ๓- สุกฺขกิเลสํ ชินสาสนการกํ ฯ |๑๒๖.๒๑๕| ตโต อามนฺตยิ สตฺถา สาวเก สาสเน รเต คณฺหถ หุตฺวา ๔- ฌาเปถ ตนุํ สพฺรหฺมจาริโน ฯ |๑๒๖.๒๑๖| ถูปํ กโรถ ปูเชถ นิพฺพุโต โส มหามติ ขิปฺปาภิญฺญานเมสคฺโค สาวโก เม วโจกโร ฯ |๑๒๖.๒๑๗| สหสฺสมปิ เจ คาถา อนตฺถปทสญฺหิตา เอกํ คาถาปทํ เสยฺโย ยํ สุตฺวา อุปสมฺมติ ฯ |๑๒๖.๒๑๘| ยตฺถ อาโป จ ปฐวี เตโช วาโย น คาธติ น ตตฺถ สุกฺกา โชตนฺติ อาทิจฺโจ นปฺปกาสติ ฯ |๑๒๖.๒๑๙| น ตตฺถ จนฺทิมา ภาติ ตโม ตตฺถ น วิชฺชติ ยทา จ อตฺตนาเวทิ มุนิ โมเนน พฺราหฺมโณ ฯ |๑๒๖.๒๒๐| อถ รูปา อรูปา จ สุขทุกฺขา วิมุจฺจติ อิจฺเจวํ อภณิ นาโถ ติโลกสรโณ มุนีติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา พาหิโย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ พาหิยตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ @เชิงอรรถ: ยุ. พาหิกํ ฯ ม. ยุ. พาหิตาคมํ ฯ ยุ. คตายุสงฺคตเกฺลสํ ฯ ม. เนตฺวา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๐๓.

สตฺตมํ มหาโกฏฺฐิกตฺเถราปทานํ (๕๓๗) [๑๒๗] |๑๒๗.๒๒๑| ปทุมุตฺตโร นาม ชิโน สพฺพโลกวิทู มุนิ อิโต สตสหสฺสมฺหิ กปฺเป อุปฺปชฺชิ จกฺขุมา ฯ |๑๒๗.๒๒๒| โอวาทโก วิญฺญาปโก ตารโก สพฺพปาณินํ เทสนากุสโล พุทฺโธ ตาเรสิ ชนตํ พหุํ ฯ |๑๒๗.๒๒๓| อนุกมฺปโก การุณิโก หิเตสี สพฺพปาณินํ สมฺปตฺเต ติตฺถิเย สพฺเพ ปญฺจสีเล ปติฏฺฐหิ ๑- ฯ |๑๒๗.๒๒๔| เอวํ นิรากุลํ อาสิ สุญฺญตํ ติตฺถิเยหิ จ วิจิตฺตํ อรหนฺเตหิ วสีภูเตหิ ตาทิภิ ฯ |๑๒๗.๒๒๕| รตนานฏฺฐปญฺญาสํ อุคฺคโต โส มหามุนิ กญฺจนคฺฆิยสงฺกาโส พตฺตึสวรลกฺขโณ ฯ |๑๒๗.๒๒๖| วสฺสสตสหสฺสานิ อายุ วิชฺชติ ตาวเท ตาวตา ติฏฺฐมาโน โส ตาเรสิ ชนตํ พหุํ ฯ |๑๒๗.๒๒๗| ตทาหํ หํสวติยา พฺราหฺมโณ เวทปารคู อุเปตฺวา ๒- สพฺพโลกคฺคํ ๓- อสฺโสสึ ธมฺมเทสนํ ฯ |๑๒๗.๒๒๘| ตทา โส สาวกํ ธีโร ปภินฺนปฏิสมฺภิทํ ๔- อตฺเถ ธมฺเม นิรุตฺเต จ ปฏิภาเณ จ โกวิทํ ฯ |๑๒๗.๒๒๙| ฐเปสิ เอตทคฺคมฺหิ ตํ สุตฺวา มุทิโต อหํ สสาวกํ ชินวรํ สตฺตาหํ โภชยึ ตทา ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. ปติฏฺฐปิ ฯ อิโต ปรํ อีทิสเมว ฯ ม. อุเปจฺจ ฯ ยุ. สตฺตปารงฺคํ ฯ @ ม. ยุ. ปภินฺนมติโคจรํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๐๔.

|๑๒๗.๒๓๐| ทุสฺเสหิ ฉาทยิตฺวาน สสิสฺสํ พุทฺธสาครํ ๑- นิปจฺจ ปาทมูลมฺหิ ตณฺฐานํ ปตฺถยึ อหํ ฯ |๑๒๗.๒๓๑| ตโต อโวจ โลกคฺโค ปสฺสเถตํ ทิชุตฺตมํ วินตํ ปาทมูลมฺหิ ๒- กมโลทรสปฺปภํ ฯ |๑๒๗.๒๓๒| เสฏฺฐํ ๓- พุทฺธสฺส ภิกฺขุสฺส ฐานํ ปตฺถยเต อยํ ตาย สทฺธาย จาเคน สทฺธมฺมสฺสวเนน ๔- จ ฯ |๑๒๗.๒๓๓| สพฺพตฺถ สุขิโต หุตฺวา สํสริตฺวา ภวาภเว อนาคตมฺหิ อทฺธาเน ลจฺฉเสตํ มโนรถํ ฯ |๑๒๗.๒๓๔| สตสหสฺเส อิโต กปฺเป โอกฺกากกุลสมฺภโว โคตโม นาม นาเมน สตฺถา โลเก ภวิสฺสติ ฯ |๑๒๗.๒๓๕| ตสฺส ธมฺเมสุ ทายาโท โอรโส ธมฺมนิมฺมิโต โกฏฺฐิโก นาม นาเมน เหสฺสติ สตฺถุสาวโก ฯ |๑๒๗.๒๓๖| ตํ สุตฺวา มุทิโต หุตฺวา ยาวชีวํ ตทา ชินํ เมตฺตจิตฺโต ปริจรึ ยโต ๕- ปญฺญาสมาหิโต |๑๒๗.๒๓๗| เตน กมฺมวิปาเกน เจตนาปณิธีหิ จ ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ ตาวตึสํ อคญฺฉหํ ฯ |๑๒๗.๒๓๘| สตานํ ตีณิกฺขตฺตุญฺจ เทวรชฺชมการยึ สตานํ ปญฺจกฺขตฺตุญฺจ จกฺกวตฺติ อโหสหํ ฯ |๑๒๗.๒๓๙| ปเทสรชฺชํ วิปุลํ คณนาโต อสงฺขยํ สพฺพตฺถ สุขิโต อาสึ ตสฺส กมฺมสฺส วาหสา ฯ @เชิงอรรถ: ม. พุทฺธิสาครํ ฯ ม. ปาทมูลํ เม ฯ ม. ยุ. พุทฺธเสฏฺฐสฺส ฯ ยุ. เตน @ธมฺมสฺสวเนน จ ฯ ม. ยุ. สโต ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๐๕.

|๑๒๗.๒๔๐| ทุเว ภเว สํสรามิ เทวตฺเต อถ มานุเส อญฺญํ คตึ น ชานามิ ๑- สุจิณฺณสฺส อิทํ ผลํ ฯ |๑๒๗.๒๔๑| ทุเว กุเล ปชายามิ ขตฺติเย วาปิ พฺราหฺมเณ นีเจ กุเล น ชายามิ สุจิณฺณสฺส อิทํ ผลํ ฯ |๑๒๗.๒๔๒| ปจฺฉิเม ภวสมฺปตฺเต พฺรหฺมพนฺธุ อโหสหํ สาวตฺถิยํ วิปฺปกุเล ปจฺฉา ชาโต มหทฺธเน ๒- ฯ |๑๒๗.๒๔๓| มาตา จนฺทวตี นาม ปิตา เม อสฺสลายโน ยทา เม ปิตรํ พุทฺโธ วินยิ สพฺพสุทฺธิยา ๓- ฯ |๑๒๗.๒๔๔| ตทา ปสนฺโน สุคเต ปพฺพชึ อนคาริยํ โมคฺคลฺลาโน อาจริโย อุปชฺฌา สาริสมฺภโว ฯ |๑๒๗.๒๔๕| เกเสสุ ฉิชฺชมาเนสุ ทิฏฺฐิ ฉินฺนา สมูลิกา นิวาเสนฺโต จ กาสาวํ อรหตฺตํ อปาปุณึ ฯ |๑๒๗.๒๔๖| อตฺถธมฺมนิรุตฺตีสุ ปฏิภาเณ จ เม มติ ปภินฺนา เตน โลกคฺโค เอตทคฺเค ฐเปสิ มํ ฯ |๑๒๗.๒๔๗| อสนฺทิฏฺฐํ วิยากาสึ อุปติสฺเสน ปุจฺฉิโต ปฏิสมฺภิทาสุ เตนาหํ อคฺโค สมฺพุทฺธสาสเน ฯ |๑๒๗.๒๔๘| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๑๒๗.๒๔๙| สฺวาคตํ วต เม อาสิ พุทฺธเสฏฺฐสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. น คจฺฉามิ ฯ อิโต ปรํ อีทิสเมว ฯ โป. มหทฺธโน ฯ ยุ. สพฺพพุทฺธิยา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๐๖.

|๑๒๗.๒๕๐| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา มหาโกฏฺฐิโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ มหาโกฏฺฐิกตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ อฏฺฐมํ อุรุเวลกสฺสปตฺเถราปทานํ (๕๓๘) [๑๒๘] |๑๒๘.๒๕๑| ปทุมุตฺตโร นาม ชิโน สพฺพโลกวิทู มุนิ อิโต สตสหสสฺสมฺหิ กปฺเป อุปฺปชฺชิ จกฺขุมา ฯ |๑๒๘.๒๕๒| โอวาทโก วิญฺญาปโก ตารโก สพฺพปาณินํ เทสนากุสโล พุทฺโธ ตาเรสิ ชนตํ พหุํ ฯ |๑๒๘.๒๕๓| อนุกมฺปโก การุณิโก หิเตสี สพฺพปาณินํ สมฺปตฺเต ติตฺถิเย สพฺเพ ปญฺจสีเล ปติฏฺฐหิ ฯ |๑๒๘.๒๕๔| เอวํ นิรากุลํ อาสิ สุญฺญตํ ติตฺถิเยหิ จ วิจิตฺตํ อรหนฺเตหิ วสีภูเตหิ ตาทิภิ ฯ |๑๒๘.๒๕๕| รตนานฏฺฐปญฺญาสํ อุคฺคโต โส มหามุนิ กญฺจนคฺฆิยสงฺกาโส พตฺตึสวรลกฺขโณ ฯ |๑๒๘.๒๕๖| วสฺสสตสหสฺสานิ อายุ วิชฺชติ ตาวเท ตาวตา ติฏฺฐมาโน โส ตาเรสิ ชนตํ พหุํ ฯ |๑๒๘.๒๕๗| ตทาหํ หํสวติยา พฺราหฺมโณ สาธุสมฺมโต อุเปจฺจ โลกปชฺโชตํ อสฺโสสึ ธมฺมเทสนํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๐๗.

|๑๒๘.๒๕๘| ตทา มหาปริสติ มหาปุริสสาวกํ ฐเปนฺตํ เอตทคฺคมฺหิ สุตฺวาน มุทิโต อหํ ฯ |๑๒๘.๒๕๙| มหตา ปริวาเรน นิมนฺเตตฺวา มหาชินํ พฺราหฺมณานํ สหสฺเสน สห ทานมทาสหํ ฯ |๑๒๘.๒๖๐| มหาทานํ ททิตฺวาน อภิวาทิย นายกํ เอกมนฺตํ ฐิโต หฏฺโฐ อิทํ วจนมพฺรวึ ฯ |๑๒๘.๒๖๑| ตยิ สทฺธาย เม วีร อธิการคุเณน จ ปริสา มหตี โหตุ นิพฺพตฺตสฺส ตหึ ตหึ ฯ |๑๒๘.๒๖๒| ตทา อโวจ ปริสํ คชคชฺชิตสุสฺสโร กรวิกรุโท ๑- สตฺถา เอตํ ปสฺสถ พฺราหฺมณํ ฯ |๑๒๘.๒๖๓| เหมวณฺณํ มหาพาหุํ กมลานนโลจนํ อุทฺธคฺคตนุชํ หฏฺฐํ สทฺธาวนฺตํ คุเณ มม ฯ |๑๒๘.๒๖๔| เอส ปตฺถยิ ๒- ตํ ฐานํ สีหสรสฺส ๓- ภิกฺขุโน อนาคตมฺหิ อทฺธาเน ลจฺฉเสตํ มโนรถํ ฯ |๑๒๘.๒๖๕| สตสหสฺเส อิโต กปฺเป โอกฺกากกุลสมฺภโว โคตโม นาม นาเมน สตฺถา โลเก ภวิสฺสติ ฯ |๑๒๘.๒๖๖| ตสฺส ธมฺเมสุ ทายาโท โอรโส ธมฺมนิมฺมิโต กสฺสโป นาม นาเมน เหสฺสติ สตฺถุสาวโก ฯ |๑๒๘.๒๖๗| อิโต เทฺวนวุเต กปฺเป อหุ สตฺถา อนุตฺตโร อนูปโม อสทิโส ผุสฺโส โลกคฺคนายโก ฯ @เชิงอรรถ: ม. กรวีกรุโต ฯ ม. ปตฺถยเต ฯ อิโต ปรํ อีทิสเมว ฯ ม. ยุ. สีหโฆสสฺส ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๐๘.

|๑๒๘.๒๖๘| โส เว ๑- สพฺพตมํ หนฺตฺวา วิชเฏตฺวา มหาชฏํ วสฺสเต อมตํ วุฏฺฐึ ตปฺปยนฺโต สเทวกํ ฯ |๑๒๘.๒๖๙| ตทา มยํ ๒- พาราณสิยํ ราชามจฺจา ๓- อาหุมฺหเส ภาตโรมฺห ตโย สพฺเพ สํวิสฺสฏฺฐาว ราชิโน ฯ |๑๒๘.๒๗๐| วีรงฺครูปา พลิโน สงฺคาเม อปราชิตา ตทา กุปิตปจฺจนฺโต อเมฺห อาห มหีปติ ฯ |๑๒๘.๒๗๑| เอถ คนฺตฺวาน ปจฺจนฺตํ สาเธตฺวา อวนิพลํ ๔- เขมํ เม วิชิตํ กตฺวา ปุนเรถาติ สาสถ ๕- ฯ |๑๒๘.๒๗๒| ตโต มยํ อโวจุมฺห ยทิ เทยฺยาสิ นายกํ อุปฏฺฐานาย อมฺหากํ สาธยิสฺสาม เต ๖- ตโต ฯ |๑๒๘.๒๗๓| ตโต มยํ ลทฺธวรา ภูมิปาเลน เปสิตา นิกฺขิตฺตสตฺถํ ปจฺจนฺตํ กตฺวา ปุนรุเปจฺจ ๗- ตํ ฯ |๑๒๘.๒๗๔| ยาจิตฺวา สตฺถุปฏฺฐานํ ราชานํ โลกนายกํ มุนิวรํ ๘- ลภิตฺวาน ยาวชีวํ ยชิมฺห ๙- ตํ ฯ |๑๒๘.๒๗๕| มหคฺฆานิ จ วตฺถานิ ปณีตานิ รสานิ จ เสนาสนานิ รมฺมานิ เภสชฺชานิ หิตานิ จ ฯ |๑๒๘.๒๗๖| ทตฺวา สสงฺฆมุนิโน ธมฺเมนุปฺปาทิตานิ โน สีลวนฺโต การุณิกา ภาวนายุตฺตมานสา ฯ |๑๒๘.๒๗๗| สทา ปริจริตฺวาน เมตฺตจิตฺเตน นายกํ นิพฺพุเต ตมฺหิ โลกคฺเค ปูชํ กตฺวา ยถาพลํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. จ ฯ ม. ยุ. หิ ฯ ม. ราชาปจฺจา ฯ โป. อวธิพลํ ฯ @ม. อฏวีพลํ ฯ ยุ. โสเธตฺวา อวิธีพลํ ฯ ม. ยุ. ภาสถ ฯ ม. โว ฯ ยุ. @โสธยิสฺสาม ฯ ม. ปุนรุปจฺจ ฯ โป. ม. มุนิวีรํ ฯ โป. อชิมฺห ฯ ยุ. อทิมฺห ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๐๙.

|๑๒๘.๒๗๘| ตโต จุตา ตาวตึสํ ๑- คตา ตตฺถ มหาสุขํ อนุภูตา มยํ สพฺเพ พุทฺธปูชายิทํ ผลํ ฯ |๑๒๘.๒๗๙| มาลากาโร ๒- ยถาลทฺโธ ทสฺเสติ วิกตึ พหุํ ตถา ภเว ภวนฺโตหํ วิเทหาธิปตี อหุ ฯ |๑๒๘.๒๘๐| คุณาเจลสฺส วาเกฺยน มิจฺฉาทิฏฺฐิหตาสโย ๓- นรกมคฺคมารุโฬฺห รุจาย มม ธีตุยา ฯ |๑๒๘.๒๘๑| โอวาทํ นาทยิตฺวาน พฺรหฺมุนา นารเทนหํ พหุธา สาสิโต ๔- สนฺโต ทิฏฺฐึ หิตฺวาน ปาปิกํ ฯ |๑๒๘.๒๘๒| ปูรยิตฺวา วิเสเสน ทสกมฺมปเถ อหํ หิตฺวาน เทหมคมึ สคฺคํ สภวนํ ยถา ฯ |๑๒๘.๒๘๓| ปจฺฉิเม ภวสมฺปตฺเต พฺรหฺมพนฺธุ อโหสหํ พาราณสิยํ ผีตาย ชาโต วิปฺปกุเล ๕- อหํ ฯ |๑๒๘.๒๘๔| มจฺจุพฺยาธิชราภีโต โอคาเหตฺวา มหาวนํ นิพฺพานํ ปทเมสนฺโต ชฏิเลสุ ปริพฺพชึ ฯ |๑๒๘.๒๘๕| ตทา เทฺว ภาตโร มยฺหํ ปพฺพชึสุ มยา สห อุรุเวลาย มาเปตฺวา อสฺสมํ นีวสึ อหํ ฯ |๑๒๘.๒๘๖| กสฺสโป นาม โคตฺเตน อุรุเวลาย ๖- นีวสึ ตโต เม อาสิ ปญฺญตฺติ อุรุเวลาสุ ๗- กสฺสโป ฯ |๑๒๘.๒๘๗| นทีสกาเส ภาตา เม นทีกสฺสปสวฺหโย อาสิปฺปกาโส นาเมน คยายํ คยกสฺสโป ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. สนฺตุสิตํ ฯ ม. ยุ. มายากาโร ยถา รงฺเค ฯ ม. มิจฺฉาทิฏฺฐิคตาสโย ฯ @ โป. พหุํ วา สาสิเต สนฺเต ฯ ม. ...สํสิโต ฯ ยุ. พหุํ ว ฯ ม. ยุ. ... @วิปฺปมหากุเล ฯ ม. อุรุเวลนิวาสิโก ฯ ยุ. อุรุเวลานิวาสิตา ฯ ม. @อุรุเวลกสฺสโปอิติ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๑๐.

|๑๒๘.๒๘๘| เทฺว สตานิ กนิฏฺฐสฺส ๑- ตีณิ มชฺฌสฺส ภาตุโน มม ปญฺจสตานูนา สิสฺสา สพฺเพ มมานุคา ฯ |๑๒๘.๒๘๙| ตทา อุเปจฺจ มํ พุทฺโธ กตฺวาน ๒- วิวิธานิ เม ปาฏิหิรานิ โลกคฺโค วิเนสิ นรสารถิ ฯ |๑๒๘.๒๙๐| สหสฺสปริวาเรน อโหสึ เอหิภิกฺขุโก เตเหว สห สพฺเพหิ อรหตฺตํ อปาปุณึ ฯ |๑๒๘.๒๙๑| เต จ ๓- อญฺเญว พหโว ยสสา ๔- มํ ปริวารยุํ สาสิตุญฺจ สมตฺโถหํ ตโต มํ อิสิ สตฺตโม ฯ |๑๒๘.๒๙๒| มหาปริสภาวสฺมึ เอตทคฺเค ฐเปสิ มํ อโห พุทฺเธ กตํ การํ สผลํ เม อชายถ ฯ |๑๒๘.๒๙๓| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๑๒๘.๒๙๔| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๒๘.๒๙๕| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา อุรุเวลกสฺสโป เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ อุรุเวลกสฺสปตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ @เชิงอรรถ: ยุ. นทีกสฺส ฯ ยุ. กตฺวา นานาวิธานิ ฯ ม. เต เจวญฺเญ จ พหโว ฯ @ ม. ยุ. สิสฺสา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๑๑.

นวมํ ราธตฺเถราปทานํ (๕๓๙) [๑๒๙] |๑๒๙.๒๙๖| ปทุมุตฺตโร นาม ชิโน สพฺพโลกวิทู มุนิ อิโต สตสหสฺสมฺหิ กปฺเป อุปฺปชฺชิ จกฺขุมา ฯ |๑๒๙.๒๙๗| โอวาทโก วิญฺญาปโก ตารโก สพฺพปาณินํ เทสนากุสโล พุทฺโธ ตาเรสิ ชนตํ พหุํ ฯ |๑๒๙.๒๙๘| อนุกมฺปโก การุณิโก หิเตสี สพฺพปาณินํ สมฺปตฺเต ติตฺถิเย สพฺเพ ปญฺจสีเล ปติฏฺฐหิ ฯ |๑๒๙.๒๙๙| เอวํ นิรากุลํ อาสิ สุญฺญตํ ติตฺถิเยหิ จ วิจิตฺตํ อรหนฺเตหิ วสีภูเตหิ ตาทิภิ ฯ |๑๒๙.๓๐๐| รตนานฏฺฐปญฺญาสํ อุคฺคโต โส มหามุนิ กญฺจนคฺฆิยสงฺกาโส ทฺวตฺตึสวรลกฺขโณ ฯ |๑๒๙.๓๐๑| วสฺสสตสหสฺสานิ อายุ วิชฺชต ตาวเท ตาวตา ติฏฺฐมาโน โส ตาเรสิ ชนตํ พหุํ ฯ |๑๒๙.๓๐๒| ตทาหํ หํสวติยา พฺราหฺมโณ มนฺตปารคู อุเปจฺจ ตํ นรวรํ อสฺโสสึ ธมฺมเทสนํ ฯ |๑๒๙.๓๐๓| ปญฺญาเปนฺตํ มหาวีรํ ปริสาสุ วิสารทํ ปฏิภาเณยฺยกํ ภิกฺขุํ เอตทคฺเค วินายกํ ฯ |๑๒๙.๓๐๔| ตทาหํ การํ กตฺวาน สสงฺเฆ โลกนายเก นิปจฺจ สิรสา ปาเท ตณฺฐานํ อภิปตฺถยึ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๑๒.

|๑๒๙.๓๐๕| ตโต มํ ภควา อาห สิงฺคินิกฺขสมปฺปโภ สเรน รชนีเยน กิเลสมลหารินา ฯ |๑๒๙.๓๐๖| สุขี ภวสฺสุ ทีฆายุ สิชฺฌตํ ปณิธี ตว สสงฺเฆ เม กตํ การํ อตีว วิปุลํ ตยา ฯ |๑๒๙.๓๐๗| สตสหสฺเส อิโต กปฺเป โอกฺกากกุลสมฺภโว โคตโม นาม นาเมน สตฺถา โลเก ภวิสฺสติ ฯ |๑๒๙.๓๐๘| ตสฺส ธมฺเมสุ ทายาโท โอรโส ธมฺมนิมฺมิโต ราโธติ นามเธยฺเยน เหสฺสติ สตฺถุ สาวโก ฯ [๑]- |๑๒๙.๓๐๙| ปฏิภาเณยฺยกานคฺคํ ปญฺญาเปสฺสติ นายโก ตํ สุตฺวา มุทิโต หุตฺวา ยาวชีวํ ตทา ชินํ ฯ |๑๒๙.๓๑๐| เมตฺตจิตฺโต ปริจรึ ยโต ๒- ปญฺญาสมาหิโต เตน กมฺเมน สุกเตน เจตนาปณิธีหิ จ ฯ |๑๒๙.๓๑๑| ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ ตาวตึสํ อคญฺฉหํ สตานํ ตีณิกฺขตฺตุญฺจ เทวรชฺชมการยึ ฯ |๑๒๙.๓๑๒| สตานํ ปญฺจกฺขตฺตุญฺจ จกฺกวตฺติ อโหสหํ ปเทสรชฺชํ วิปุลํ คณนาโต อสงฺขยํ ฯ |๑๒๙.๓๑๓| สพฺพตฺถ สุขิโต อาสึ ตสฺส กมฺมสฺส วาหสา ปจฺฉิเม ภวสมฺปตฺเต คิริพฺพชปุรุตฺตเม ฯ |๑๒๙.๓๑๔| ชาโต วิปฺปกุเล นิทฺเธ วิกลจฺฉาทนาสเน กฏจฺฉุภิกฺขํ ปาทาสึ สารีปุตฺตสฺส ตาทิโน ฯ @เชิงอรรถ: ม. ส เตเหตุคุเณ ตุฏฺโฐ สกฺยปุตฺโต นราสโภ ฯ ยุ. สเก เตเหตุคุเณ ตุฏฺโฐ @สกฺยปุตฺโต นราสโภ ฯ ม. ยุ. สโต ฯ อิโต ปรํ อีทิสเมว ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๑๓.

|๑๒๙.๓๑๕| ยทา ชิณฺโณ จ วุทฺโธ จ ตทารามมุปาคมึ ปพฺพาเชนฺติ ๑- น มํ เกจิ ชิณฺณํ ทุพฺพลถามกํ ฯ |๑๒๙.๓๑๖| เตน ทิโน วิวณฺณงฺโค โสโก จาสึ ตทา อหํ ทิสฺวา มหาการุณิโก มมมาห มหามุนิ ฯ |๑๒๙.๓๑๗| กิมตฺถํ ปุตฺต โสกฏฺโฏ พฺรูหิ เต จิตฺตชํ รุชํ ปพฺพชฺชํ น ลเภ วีร สฺวากฺขาเต ตว สาสเน ฯ |๑๒๙.๓๑๘| เตน โสเกน ทิโนมฺหิ สรณํ โหหิ นายก ตทา ภิกฺขู สมาเนตฺวา อปุจฺฉิ มุนิ สตฺตโม ฯ |๑๒๙.๓๑๙| อิมสฺส อธิการํ เย สรนฺตา ๒- พฺยาหรนฺตุ เต สารีปุตฺโต ตทาโวจ การมสฺส สรามหํ ฯ |๑๒๙.๓๒๐| กฏจฺฉุภิกฺขํ ทาเปสิ ปิณฺฑาย จรโต มมํ สาธุ สาธุ กตญฺญูสิ สารีปุตฺต อิมํ ตุวํ ฯ |๑๒๙.๓๒๑| ปพฺพาเชหิ ทิชํ วุฑฺฒํ เหสฺสติ ๓- ปูชนิโย อยํ ตโต อลตฺถํ ปพฺพชฺชํ กมฺมวาโจปสมฺปทํ ฯ |๑๒๙.๓๒๒| น จิเรเนว กาเลน ปาปุณึ อาสวกฺขยํ สกฺกจฺจํ มุนิโน วากฺยํ สุณามิ มุทิโต ยโต ปฏิภาเณยฺยกานคฺคํ ตโต มํ ฐปยิ ชิโน ฯ |๑๒๙.๓๒๓| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ @เชิงอรรถ: ม. ปพฺพชติ น มํ โกจิ ฯ ม. สรนฺติ ฯ ม. ยุ. เหสฺสตาชานิโย ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๑๔.

|๑๒๙.๓๒๔| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๒๙.๓๒๕| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา ราโธ เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ ราธตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ ทสมํ โมฆราชตฺเถราปทานํ (๕๔๐) [๑๓๐] |๑๓๐.๓๒๖| ปทุมุตฺตโร ๑- โลกวิทู สพฺพโลกหิโต มุนิ อิโต สตสหสฺสมฺหิ กปฺเป อุปฺปชฺชิ จกฺขุมา ฯ |๑๓๐.๓๒๗| โอวาทโก วิญฺญาปโก ตารโก สพฺพปาณินํ เทสนากุสโล พุทฺโธ ตาเรสิ ชนตํ พหุํ ฯ |๑๓๐.๓๒๘| อนุกมฺปโก การุณิโก หิเตสี สพฺพปาณินํ สมฺปตฺเต ติตฺถิเย สพฺเพ ปญฺจสีเล ปติฏฺฐหิ ฯ |๑๓๐.๓๒๙| เอวํ นิรากุลํ อาสิ สุญฺญตํ ติตฺถิเยหิ จ วิจิตฺตํ อรหนฺเตหิ วสีภูเตหิ ตาทิภิ ฯ |๑๓๐.๓๓๐| รตนานฏฺฐปญฺญาสํ อุคฺคโต โส มหามุนิ กญฺจนคฺฆิยสงฺกาโส พตฺตึสวรลกฺขโณ ฯ |๑๓๐.๓๓๑| วสฺสสตสหสฺสานิ อายุ วิชฺชติ ตาวเท ตาวตา ติฏฺฐมาโน โส ตาเรสิ ชนตํ พหุํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. ปทุมุตฺตโร นาม ชิโน สพฺพโลกวิทู มุนิ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๑๕.

|๑๓๐.๓๓๒| ตทาหํ หํสวติยา กุเล อญฺญตเร อหุ ๑- ปรกมฺมายเน ยุตฺโต นตฺถิ เม กิญฺจิ สนฺธนํ ฯ |๑๓๐.๓๓๓| ปฏิกฺกมนสาลายํ วสนฺโต กตภูมิยํ อคฺคึ อุชฺชาลยึ ตตฺถ ฑยฺหกณฺหา สิลามหิ ฯ |๑๓๐.๓๓๔| ตทา ปริสติ นาโถ จตุสจฺจํ ปกาสโก สาวกํ สมฺปกิตฺเตสิ ลูขจีวรธารกํ ฯ |๑๓๐.๓๓๕| ตสฺส ตมฺหิ คุเณ ตุฏฺโฐ ปฏิปชฺช ๒- ตถาคตํ ลูขจีวรธารคฺคํ ปตฺถยึ ฐานมุตฺตมํ ฯ |๑๓๐.๓๓๖| ตทา อโวจ ภควา สาวเก ปทุมุตฺตโร ปสฺสเถตํ ปุริสกํ กุเจลํ ตนุเทหกํ ฯ |๑๓๐.๓๓๗| ปีติปฺปสนฺนวทนํ สทฺธาธนสมนฺวิตํ อุทคฺคตนุชํ หฏฺฐํ อจลํ สาลปิณฺฑิตํ ฯ |๑๓๐.๓๓๘| เอโส ปตฺเถติ ตํ ฐานํ สจฺจเสนสฺส ภิกฺขุโน ลูขจีวรธาริสฺส ตสฺส วณฺณคตาสโย ๓- ฯ |๑๓๐.๓๓๙| ตํ สุตฺวา มุทิโต หุตฺวา นิปจฺจ สิรสา ชินํ ยาวชีวํ สุภํ กมฺมํ กริตฺวา ชินสาสเน ฯ |๑๓๐.๓๔๐| เตน กมฺเมน สุกเตน เจตนาปณิธีหิ จ ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ ตาวตึสํ ๔- อคญฺฉหํ ฯ |๑๓๐.๓๔๑| ปฏิกฺกมนสาลายํ ภูมิทาหนกมฺมุนา ๕- สมสหสฺสํ นิรเย อฑยฺหึ เวทนาฏฺฏิโต ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. สพฺพตฺถ อหุํ ฯ ม. ยุ. ปณิปจฺจ ฯ ม. วณฺณสิตาสโย ฯ @ ม. ยุ. ตาวตึสูปโค อหํ ฯ ม. ยุ. ภูมิทาหกกมฺมุนา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๑๖.

|๑๓๐.๓๔๒| เตน กมฺมาวเสเสน ปญฺจ ชาติสตานิหํ มนุสฺโส กุลโช หุตฺวา ปาฏิยา ๑- ลกฺขณงฺกิโต ฯ |๑๓๐.๓๔๓| ปญฺจ ชาติสตาเนว กุฏฺฐโรคสมปฺปิโต มหาทุกฺขํ อนุภวึ ตสฺส กมฺมสฺส วาหสา ฯ |๑๓๐.๓๔๔| อิมมฺหิ ภทฺทเก กปฺเป อุปริฏฺฐํ ๒- ยสสฺสินํ ปิณฺฑปาเตน ตปฺเปสึ ปสนฺนมานโส อหํ ฯ |๑๓๐.๓๔๕| เตน กมฺมวิเสเสน เจตนาปณิธีหิ จ ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ ตาวตึสํ อคญฺฉหํ ฯ |๑๓๐.๓๔๖| ปจฺฉิเม ภวสมฺปตฺเต อชายึ ชตฺติเย กุเล ปิตุโน อจฺจเยนาหํ มหารชฺชสมปฺปิโต ฯ |๑๓๐.๓๔๗| กุฏฺฐโรคาภิภูโตหํ รตฺติยํ ๓- น สุขํ ลเภ โมฆํ รชฺชสุขํ ยสฺมา โมโฆ ราชา ตโต อหํ ฯ |๑๓๐.๓๔๘| กายสฺส โทสํ ทิสฺวาน ปพฺพชึ อนคาริยํ พาวริสฺส ทิชคฺคสฺส สิสฺสตฺตํ อชฺฌุปาคมึ ฯ |๑๓๐.๓๔๙| มหตา ปริวาเรน อุเปจฺจ นรนายกํ อปุจฺฉึ นิปุณํ ปญฺหํ วาคิสํ ๔- วาทิสูทนํ ฯ |๑๓๐.๓๕๐| อยํ โลโก ปโร โลโก พฺรหฺมโลโก สเทวโก ทิฏฺฐินฺเต ๕- นาภิชานามิ โคตมสฺส ยสสฺสิโน ฯ |๑๓๐.๓๕๑| เอวํ อภิกฺกนฺตทสฺสาวึ อตฺถี ปเญฺหน อาคมํ กถํ โลกํ อเวกฺขนฺตํ มจฺจุราชา น ปสฺสติ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ชาติยา ฯ ยุ. ตติยา กรณงฺกิโต ฯ ยุ. อุปติฏฺฐํ ฯ ม. น รตึ ... ฯ @ ม. ตํ วีรํ ... ฯ ม. ยุ. ทิฏฺฐึ โน ... ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๑๗.

|๑๓๐.๓๕๒| สุญฺญโต โลกํ อเวกฺขสฺสุ โมฆราชา สทา สโต อตฺตานุทิฏฺฐึ อูหจฺจ เอวํ มจฺจุตฺตโร สิยา ฯ |๑๓๐.๓๕๓| เอวํ โลกํ อเวกฺขนฺตํ มจฺจุราชา น ปสฺสติ อิติ มํ อภณิ พุทฺโธ สพฺพโรคติกิจฺฉโก ฯ |๑๓๐.๓๕๔| สห คาถาวสาเนน เกสมสฺสุวิวชฺชิโต กาสาววตฺถวสโน อาสึ ภิกฺขุ ตถารหํ ฯ |๑๓๐.๓๕๕| สงฺฆิเกสุ วิหาเรสุ น วสึ โรคปีฬิโต มา วิหาโร ปทุสฺสีติ วาจายาภิสุปีฬิโต ๑- ฯ |๑๓๐.๓๕๖| สงฺการกุฏา อาหตฺวา สุสานา รถิกาหิ จ ตโต สงฺฆาฏึ กริตฺวาน ธารยึ ลูขจีวรํ ฯ |๑๓๐.๓๕๗| มหาภิสกฺโก ตสฺมึ เม คุเณ ตุฏฺโฐ วินายโก ลูขจีวรธารีนํ เอตทคฺเค ฐเปสิ มํ ฯ |๑๓๐.๓๕๘| ปุญฺญปาปปริกฺขีโณ สพฺพโรควิวชฺชิโต สิขีว อนุปาทาโน นิพฺพายิสฺสมนาสโว ฯ |๑๓๐.๓๕๙| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๑๓๐.๓๖๐| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๓๐.๓๖๑| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ @เชิงอรรถ: ม. วาตโรเคหิ ปีฬิโต ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๑๘.

อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา โมฆราชา เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ โมฆราชตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ อุทฺทานํ กจฺจาโน วกฺกลี เถโร มหากปฺปินสวฺหโย ทพฺโพ กุมารนาโม จ พาหิโย โกฏฺฐิโก วสี ฯ อุรุเวลกสฺสโป ราโธ โมฆราชา จ ปณฺฑิโต ตีณิ คาถาสตาเนตฺถ ทฺวาสฏฺฐิ เจว ปิณฺฑิตา ฯ กจฺจายนวคฺโค จตุปญฺญาโส ฯ ---------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๑๙.

ปญฺจปญฺญาโส ภทฺทิยวคฺโค ปฐมํ ลกุณฺฏกภทฺทิยตฺเถราปทานํ (๕๔๑) [๑๓๑] |๑๓๑.๑| ปทุมุตฺตโร นาม ชิโน สพฺพธมฺมาน ปารคู ๑- อิโต สตสหสฺสมฺหิ โลเก ๒- อุปฺปชฺชิ นายโก ๓- ฯ |๑๓๑.๒| ตทาหํ หํสวติยา เสฏฺฐิปุตฺโต มหทฺธโน ชงฺฆวิหารํ วิจรํ สงฺฆารามํ อคญฺฉหํ ฯ |๑๓๑.๓| ตทา โส โลกปชฺโชโต ธมฺมํ เทเสสิ นายโก มธุรสฺสรานํ ๔- ปวรํ สาวกํ อภิกิตฺตยิ ฯ |๑๓๑.๔| ตํ สุตฺวา มุทิโต หุตฺวา การํ กตฺวา มเหสิโน วนฺทิตฺวา สตฺถุโน ปาเท ตํ ฐานํ อภิปตฺถยึ ฯ |๑๓๑.๕| ตทา พุทฺโธ วิยากาสิ สงฺฆมชฺเฌ วินายโก อนาคตมฺหิ อทฺธาเน ลจฺฉเสตํ มโนรถํ ฯ |๑๓๑.๖| สตสหสฺเส อิโต กปฺเป โอกฺกากกุลสมฺภโว โคตโม นาม นาเมน สตฺถา โลเก ภวิสฺสติ ฯ |๑๓๑.๗| ตสฺส ธมฺเมสุ ทายาโท โอรโส ธมฺมนิมฺมิโต ภทฺทิโย นาม นาเมน เหสฺสติ สตฺถุ สาวโก ฯ |๑๓๑.๘| เตน กมฺเมน สุกเตน เจตนาปณิธีหิ จ ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ ตาวตึสํ อคญฺฉหํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. สพฺพธมฺเมสุ จกฺขุมา ฯ ม. ยุ. กปฺเป ฯ ยุ. จกฺขุมา ฯ @ ม. ยุ. มญฺชุสฺสรานํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๒๐.

|๑๓๑.๙| เทฺวนวุเต อิโต กปฺเป ผุสฺโส อุปฺปชฺชิ นายโก ทุราสโท ทุปสโห สพฺพโลกุตฺตโม ชิโน ฯ |๑๓๑.๑๐| จรเณน จ สมฺปนฺโน พฺรหฺมา ๑- อุชุ ปตาปวา หิเตสี สพฺพสตฺตานํ พหุํ โมเจสิ พนฺธนา ฯ |๑๓๑.๑๑| นนฺทารามวเร ๒- ตสฺส อโหสึ ปุสฺสโกกิโล คนฺธกุฏิสมาสนฺเน อมฺพรุกฺเข วสามหํ ฯ |๑๓๑.๑๒| ตทา ปิณฺฑาย คจฺฉนฺตํ ทกฺขิเณยฺยํ ชินุตฺตมํ ทิสฺวา จิตฺตํ ปสาเทตฺวา มญฺชุนา อภิกูชหํ ๓- ฯ |๑๓๑.๑๓| ราชุยฺยานํ ตทา คนฺตฺวา สุปกฺกํ กนกตฺตจํ อมฺพปิณฺฑํ คเหตฺวาน สมฺพุทฺธสฺโสปนามยึ ฯ |๑๓๑.๑๔| ตทา เม จิตฺตมญฺญาย มหาการุณิโก ชิโน อุปฏฺฐากสฺส หตฺถโต ปตฺตํ ปคฺคณฺหิ นายโก ฯ |๑๓๑.๑๕| อทาสึ ๔- หฏฺฐจิตฺโตหํ อมฺพปิณฺฑํ มหามุเน ปตฺเต ปกฺขิปฺป ปกฺเขหิ ปญฺชลึ กตฺวาน มญฺชุนา ฯ |๑๓๑.๑๖| สเรน รชนีเยน สวนีเยน มญฺชุนา ๕- วสฺสนฺโต พุทฺธปูชตฺถํ นิทฺทํ ๖- คนฺตฺวา นิปชฺชหํ ฯ |๑๓๑.๑๗| ตทา มุทิตจิตฺตํ มํ พุทฺธเปมคตาสยํ สกุณคฺฆิ อุปาคนฺตฺวา ฆาตยิ ทุฏฺฐมานโส ๗- ฯ |๑๓๑.๑๘| ตโต จุโตหํ ตุสิเต อนุโภตฺวา มหาสุขํ มนุสฺสโยนิมาคญฺฉึ ตสฺส กมฺมสฺส วาหสา ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. พฺรหา ฯ ม. นนฺทารามวเน ฯ ม. มญฺชุนาภินิกูชหํ ฯ ยุ. @ททามิ ฯ ม. วคฺคุนา ฯ ยุ. ธํสนา ฯ ม. นีฬํ ฯ ยุ. ทุฏฺฐมานสา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๒๑.

|๑๓๑.๑๙| อิมมฺหิ ภทฺทเก กปฺเป พฺรหฺมพนฺธุ มหายโส กสฺสโป นาม โคตฺเตน อุปฺปชฺชิ วทตํ วโร ฯ |๑๓๑.๒๐| สาสนํ โชตยิตฺวา โส อภิภุยฺย กุติตฺถิเย วินยิตฺวาน เวเนยฺเย นิพฺพุโต โส สสาวโก ฯ |๑๓๑.๒๑| นิพฺพุเต ตมฺหิ โลกคฺเค ปสนฺนา ชนตา พหู ปูชนตฺถาย พุทฺธสฺส ถูปํ กุพฺพนฺติ สตฺถุโน ฯ |๑๓๑.๒๒| สตฺตโยชนิกํ ถูปํ สตฺตรตนภูสิตํ ๑- กาเรสฺสาม มเหสิสฺส อิจฺเจวํ มนฺตยนฺติ เต ฯ |๑๓๑.๒๓| กิกิโน กาสิราชสฺส ตทา เสนาย นายโก หุตฺวาหํ อปฺปมาณสฺส ปมาณํ เจติเย วทึ ฯ |๑๓๑.๒๔| ตทา เต มม วาเกฺยน เจติยํ โยชนุคฺคตํ อกํสุ นรธีรสฺส นานารตนภูสิตํ ฯ |๑๓๑.๒๕| เตน กมฺเมน สุกเตน เจตนาปณิธีหิ จ ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ ตาวตึสํ อคญฺฉหํ ฯ |๑๓๑.๒๖| ปจฺฉิเม จ ภเว ทานิ ชาโต เสฏฺฐิกุเล อหํ สาวตฺถิยํ ปุรวเร อิทฺเธ ผีเต มหทฺธเน ฯ |๑๓๑.๒๗| ปุรปฺปเวเส สุคตํ ทิสฺวา วิมฺหิตมานโส ปพฺพชิตฺวาน น จิรํ อรหตฺตํ อปาปุณึ ฯ |๑๓๑.๒๘| เจติยสฺส ปมาณํ ยํ อกรึ เตน กมฺมุนา ลกุณฺฏกสรีโรหํ ชาโต ปริพฺภวารโห ฯ @เชิงอรรถ: ยุ. สตฺตรตนวิภูสิตํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๒๒.

|๑๓๑.๒๙| สเรน มธุเรนาหํ ปูเชตฺวา อิสิสตฺตมํ มญฺชุสฺสราน ภิกฺขูนํ อคฺคตฺตํ อนุปาปุณึ ฯ |๑๓๑.๓๐| ผลทาเนน พุทฺธสฺส คุณานุสฺสรเณน จ สามญฺญผลสมฺปนฺโน วิหรามิ อนาสโว ฯ |๑๓๑.๓๑| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๑๓๑.๓๒| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๓๑.๓๓| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา ลกุณฺฏกภทฺทิโย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ ลกุณฺฏกภทฺทิยตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ ทุติยํ กงฺขาเรวตตฺเถราปทานํ (๕๔๒) [๑๓๒] |๑๓๒.๓๔| ปทุมุตฺตโร นาม ชิโน สพฺพธมฺเมสุ จกฺขุมา อิโต สตสหสฺสมฺหิ กปฺเป อุปฺปชฺชิ นายโก ฯ |๑๓๒.๓๕| สีหหนุ พฺรหฺมคิโร หํสทุนฺทุภิสาวโน ๑- นาควิกฺกนฺตคมโน จนฺทสูราทิกปฺปโภ ฯ |๑๓๒.๓๖| มหามติ มหาวีโร มหาฌายี มหาคติ ๒- มหาการุณิโก นาโถ มหาตมวิธํสโน ๓-@เชิงอรรถ: สี. หํสทุนฺทุภินิสฺสโร ฯ ม. สหํทุนฺทุภินิสฺสโน ฯ ยุ. หํสทุนฺทรภินิสฺสวโน ฯ @ ม. มหาพโล ฯ ยุ. มหาหิโต ฯ ม. มหาตมปนูทโน ฯ ยุ. มหาตมวิสูทโน ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๒๓.

|๑๓๒.๓๗| ส กทาจิ ติโลกคฺโค เวเนยฺยํ วินยํ พหุํ ธมฺมํ เทเสติ สมฺพุทฺโธ สตฺตจิตฺตวิทู ๑- มุนิ ฯ |๑๓๒.๓๘| ฌายึ ฌานรตํ วีรํ อุปสนฺตํ อนาวิลํ วณฺณยนฺโต ปริสติ โตเสติ ชนตํ ชิโน ฯ |๑๓๒.๓๙| ตทาหํ หํสวติยา พฺราหฺมโณ เวทปารคู ธมฺมํ สุตฺวาน มุทิโต ตํ ฐานํ อภิปตฺถยึ ฯ |๑๓๒.๔๐| ตทา ชิโน วิยากาสิ สงฺฆมชฺเฌ วินายโก มุทิโต โหหิ ตฺวํ พฺรเหฺม ลจฺฉเสตํ มโนรถํ ฯ |๑๓๒.๔๑| สตสหสฺเส อิโต กปฺเป โอกฺกากกุลสมฺภโว โคตโม นาม นาเมน สตฺถา โลเก ภวิสฺสติ ฯ |๑๓๒.๔๒| ตสฺส ธมฺเมสุ ทายาโท โอรโส ธมฺมนิมฺมิโต เรวโต นาม นาเมน เหสฺสติ สตฺถุ สาวโก ฯ |๑๓๒.๔๓| เตน กมฺเมน สุกเตน เจตนาปณิธีหิ จ ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ ตาวตึสํ อคญฺฉหํ ฯ |๑๓๒.๔๔| ปจฺฉิเม จ ภเว ทานิ ชาโตหํ โกลิเย ปุเร ขตฺติเย กุลสมฺปนฺเน อิทฺเธ ผีเต มหทฺธเน ฯ |๑๓๒.๔๕| ยทา กปิลวตฺถุสฺมึ พุทฺโธ ธมฺมํ อเทสยิ ตทา ปสนฺโน สุคเต ปพฺพชึ อนคาริยํ ฯ |๑๓๒.๔๖| กงฺขา เม พหุลา อาสิ กปฺปากปฺเป ตหึ ตหึ ตํ สพฺพํ วินยิ พุทฺโธ เทเสตฺวา ธมฺมมุตฺตมํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. สตฺตาสยวิทู ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๒๔.

|๑๓๒.๔๗| ตโตหํ ติณฺณสํสาโร ตทา ๑- ฌานสุเข รโต วิหรามิ ตทา พุทฺโธ มํ ทิสฺวา เอตทพฺรวิ ฯ |๑๓๒.๔๘| ยากาจิ กงฺขา อิธ วา หุรํ วา สกเวทิยา วา ปรเวทิยา วา [๒]- ฌายิโน ตา ปชหนฺติ สพฺพา อาตาปิโน พฺรหฺมจริยํ จรนฺตา ฯ |๑๓๒.๔๙| สตสหสฺเส กตํ กมฺมํ ผลํ ทสฺเสสิ เม อิธ สมุตฺโต สรเวโคว กิเลเส ฌาปยึ มม ฯ |๑๓๒.๕๐| ตโต มํ ๓- ฌานนิรตํ ทิสฺวา โลกนฺตคู มุนิ ฌายีนํ ภิกฺขูนํ อคฺโค ปญฺญาเปสิ มหามติ ฯ |๑๓๒.๕๑| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๑๓๒.๕๒| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๓๒.๕๓| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา กงฺขาเรวโต เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ กงฺขาเรวตตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. สทา ฯ ม. เย ฯ ม. ตโต ฌานรตํ ทิสฺวา พุทฺโธ โลกนฺตคู มุนิ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๒๕.

ตติยํ สีวลิตฺเถราปทานํ (๕๔๓) [๑๓๓] |๑๓๓.๕๔| ปทุมุตฺตโร นาม ชิโน สพฺพธมฺเมสุ จกฺขุมา อิโต สตสหสฺสมฺหิ กปฺเป อุปฺปชฺชิ นายโก ฯ |๑๓๓.๕๕| สีลนฺตสฺส อสงฺเขยฺยํ สมาธิ วชิรูปโม อสงฺเขยฺยํ ญาณวรํ วิมุตฺติ จ อโนปมา ฯ |๑๓๓.๕๖| มนุชามรุนาคานํ ๑- พฺรหฺมานญฺจ สมาคเม สมณพฺราหฺมณากิณฺเณ ธมฺมํ เทเสสิ นายโก ฯ |๑๓๓.๕๗| สสาวกํ มหาลาภึ ปุญฺญวนฺตํ ชุตินฺธรํ ฐเปสิ เอตทคฺคมฺหิ ปริสาสุ วิสารโท ฯ |๑๓๓.๕๘| ตทาหํ ขตฺติโย อาสึ นคเร หํสสวฺหเย สุตฺวา ชินสฺส ตํ วากฺยํ สาวกสฺส คุณํ พหุํ ฯ |๑๓๓.๕๙| นิมนฺตยิตฺวา สตฺตาหํ โภชยิตฺวา สสาวกํ มหาทานํ ททิตฺวาน ตํ ฐานํ อภิปตฺถยึ ฯ |๑๓๓.๖๐| ตทา มํ วินตํ ปาเท ทิสฺวาน ปุริสาสโภ สเรน มหตา ธีโร อิมํ วจนมพฺรวิ ฯ |๑๓๓.๖๑| ตโต ชินสฺส วจนํ โสตุกามา มหาชนา เทวตา อถ คนฺธพฺพา ๒- พฺรหฺมาโน ๓- จ มหิทฺธิกา ฯ |๑๓๓.๖๒| สมณพฺราหฺมณา เจว นมสฺสึสุ กตญฺชลี นโม เต ปุริสาชญฺญ นโม เต ปุริสุตฺตม ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. มนุชามรนาคานํ ฯ ม. ยุ. เทวทานวคนฺธพฺพา ฯ ยุ. พฺรหฺมุนา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๒๖.

|๑๓๓.๖๓| ขตฺติเยน มหาทานํ ทินฺนํ สตฺตาหกาธิกํ ๑- โสตุกามา ผลํ ตสฺส พฺยากโรหิ มหามุนิ ฯ |๑๓๓.๖๔| ตโต อโวจ ภควา สุณาถ มม ภาสิตํ อปฺปเมยฺยมฺหิ พุทฺธมฺหิ สสงฺฆมฺหิ ปติฏฺฐิตา ๒- ฯ |๑๓๓.๖๕| ทกฺขิณาทาย ๓- โก วตฺตา อปฺปเมยฺยผลา หิ สา อปิเจส มหาโภโค ฐานํ ปตฺเถติ อุตฺตมํ ฯ |๑๓๓.๖๖| ลาภี วิปุลลาภานํ ยถา ภิกฺขุ สุทสฺสโน ตถาหมฺปิ ภเวยฺยนฺติ ลจฺฉเสตํ อนาคเต ฯ |๑๓๓.๖๗| สตสหสฺเส อิโต กปฺเป โอกฺกากกุลสมฺภโว โคตโม นาม นาเมน สตฺถา โลเก ภวิสฺสติ ฯ |๑๓๓.๖๘| ตสฺส ธมฺเมสุ ทายาโท โอรโส ธมฺมนิมฺมิโต สีวลี นาม นาเมน เหสฺสติ สตฺถุสาวโก ฯ |๑๓๓.๖๙| เตน กมฺเมน สุกเตน เจตนาปณิธีหิ จ ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ ตาวตึสํ อคญฺฉหํ ฯ |๑๓๓.๗๐| เอกนวุเต อิโต กปฺเป วิปสฺสี โลกนายโก อุปฺปชฺชิ จารุนยโน ๔- สพฺพธมฺมวิปสฺสโก ฯ |๑๓๓.๗๑| ตทาหํ พนฺธุมติยา กุลสฺสญฺญตรสฺส จ ทยิโต วุฏฺฐิโต ๕- เจว อาสึ กมฺมนฺตพฺยาวโฏ ๖- ฯ |๑๓๓.๗๒| ตทา อญฺญตโร ปุคฺโค ๗- วิปสฺสิสฺส มเหสิโน ปริเวณํ ๘- อกาเรสิ มหนฺตมิติ วิสฺสุตํ @เชิงอรรถ: ม. สตฺตาหิกมฺปิ โว ฯ ยุ. สตตาหิกํ วิโภ ฯ ยุ. สงฺฆมฺหิ สุปฺปติฏฺฐิตา ฯ @ ม. ทกฺขิณา ตาย ฯ ม. จารุทสฺสโน ฯ ม. ปสฺสิโต ฯ ยุ. ปตฺถิโต ฯ @ ม. กมฺมนฺตวาวโฏ ฯ ม. ยุ. ปูโค ฯ ม. ปริเวสํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๒๗.

|๑๓๓.๗๓| นิฏฺฐิเต จ มหาทานํ ททุํ ขชฺชกสญฺญุตํ นวํ ทธึ มธุญฺเจว วิจินํ เนว อทฺทสุํ ฯ |๑๓๓.๗๔| ตทาหนฺตํ ๑- คเหตฺวาน นวทธึ มธุมฺปิจ กมฺมสามิฆรํ คจฺฉึ ตเมสนฺตา ๒- มมทฺทสุํ ฯ |๑๓๓.๗๕| สหสฺสมปิ ทตฺวาน นาลภิตฺถ ๓- สตทฺวยํ ตโตหเมว จินฺเตสึ เนตํ เหสฺสติ โอรกํ ฯ |๑๓๓.๗๖| ยถา อิเม ชนา สพฺเพ สกฺกโรนฺติ ตถาคตํ อหมฺปิ การํ กริสฺสามิ สสงฺเฆ โลกนายเก ฯ |๑๓๓.๗๗| ตทาหเมว เนตฺวาน ๔- ทธึ มธุญฺจ เอกโต มทฺทิตฺวา โลกนาถสฺส สสงฺฆสฺส อทาสหํ ฯ |๑๓๓.๗๘| เตน กมฺเมน สุกเตน เจตนาปณิธีหิ จ ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ ตาวตึสํ อคญฺฉหํ ฯ |๑๓๓.๗๙| ปุนาหํ พาราณสิยํ ราชา หุตฺวา มหายโส สตฺตุกสฺส ตทา ทุฏฺโฐ ๕- ทฺวารโรธํ อการยึ ฯ |๑๓๓.๘๐| ตทา ตปสฺสิโน รุทฺธา เอกาหํ รกฺขิตา อหุํ ตโต ตสฺส วิปาเกน ปาปิฏฺฐํ ๖- นิรยํ ภุสํ ฯ |๑๓๓.๘๑| ปจฺฉิเม จ ภเว ทานิ ชาโตหํ โลกิเย ปุเร สุปฺปวาสาว ๗- เม มาตา มหาลิลิจฺฉวิ เม ปิตา ฯ |๑๓๓.๘๒| ขตฺติเย ปุญฺญกมฺเมน ทฺวารโรธสฺส วาหสา สตฺตวสฺสานิ นิวสึ มาตุกุจฺฉิมฺหิ ทุกฺขิโต ฯ @เชิงอรรถ: ยุ. ตทาภตฺตํ ฯ ยุ. ตเมสนฺตํ ตมทฺทสุํ ฯ ม. นาลภึสุ จ ตํทฺวยํ ฯ @ ม. ยุ. ตทาหเมวํ จินฺเตตฺวา ฯ ยุ. พุทฺโธ ฯ ม. ปาปตึ ฯ ยุ. ปาปตฺตํ ฯ @ ม. ยุ. จ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๒๘.

|๑๓๓.๘๓| สตฺตาหํ ทฺวารมุโฬฺหหํ มหาทุกฺขสมปฺปิโต มาตา เม ฉนฺททาเนน เอวํ อาสิ สุทุกฺขิตา ฯ |๑๓๓.๘๔| สุวตฺถิโตหํ นิกฺขนฺโต พุทฺเธน อนุกมฺปิโต นิกฺขนฺตทิวเสเยว ปพฺพชึ อนคาริยํ ฯ |๑๓๓.๘๕| อุปชฺฌาโย สารีปุตฺโต เม โมคฺคลฺลาโน มหิทฺธิโก เกเส โอโรปยนฺโต เม อนุสาสิ มหามติ ฯ |๑๓๓.๘๖| เกเสสุ ฉิชฺชมาเนสุ อรหตฺตํ อปาปุณึ เทวา นาคา มนุสฺสา จ ปจฺจเย อุปเนนฺติ เม ฯ |๑๓๓.๘๗| ปทุมุตฺตรนามญฺจ วิปสฺสิญฺจ วินายกํ ยํ ปูชยึ ปมุทิโต ปจฺจเยหิ วิเสสโต ฯ |๑๓๓.๘๘| ตโต เตสํ วิเสเสน กมฺมานํ วิปุลุตฺตมํ ลาภํ ลภามิ สพฺพตฺถ วเน คาเม ชเล ถเล ฯ |๑๓๓.๘๙| เรวตํ ทสฺสนตฺถาย ยทา ยาติ วินายโก ตึสภิกฺขุสหสฺเสหิ สห โลกคฺคนายโก ฯ |๑๓๓.๙๐| ตทา เทโวปนีเตหิ มมตฺถาย มหามติ ปจฺจเยหิ มหาวีโร สสงฺโฆ โลกนายโก ฯ |๑๓๓.๙๑| อุปฏฺฐิโต มยา พุทฺโธ คนฺตฺวา เรวตมทฺทส ตโต เชตวนํ คนฺตฺวา เอตทคฺเค ฐเปสิ มํ ฯ |๑๓๓.๙๒| ลาภีนํ สีวลี อคฺโค มม สิสฺเสสุ ภิกฺขโว สพฺพโลกหิโต สตฺถา กิตฺตยิ ปริสาสุ มํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๒๙.

|๑๓๓.๙๓| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๑๓๓.๙๔| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๓๓.๙๕| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา สีวลี เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ สีวลิตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ จตุตฺถํ วงฺคีสตฺเถราปทานํ (๕๔๔) [๑๓๔] |๑๓๔.๙๖| ปทุมุตฺตโร นาม ชิโน สพฺพธมฺเมสุ จกฺขุมา อิโต สตสหสฺสสมฺหิ กปฺเป อุปฺปชฺชิ นายโก ฯ |๑๓๔.๙๗| ยถาปิ สาคเร อุมฺมิ ๑- คคเน วิย ตารกา เอวํ ปาวจนํ ตสฺส อรหนฺเตหิ จิตฺติตํ ฯ |๑๓๔.๙๘| สเทวาสูรนาเคหิ มนุเชหิ ปุรกฺขโต สมณพฺราหฺมณากิณฺเณ ชนมชฺเฌ ชินุตฺตโม ฯ |๑๓๔.๙๙| ปภาหิ อนุรญฺชนฺโต โลเก โลกนฺตคู ชิโน วจเนน วิโพเธนฺโต เวเนยฺยปทุมานิ โส ฯ |๑๓๔.๑๐๐| เวสารชฺเชหิ สมฺปนฺโน จตูหิ ปุริสุตฺตโม ปหีนภยสารชฺโช เขมปฺปตฺโต วิสารโท ฯ @เชิงอรรถ: ๑. ม. ยุ. อูมิ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๓๐.

|๑๓๔.๑๐๑| อาสภํ ปวรํ ฐานํ พุทฺธภูมิญฺจ เกวลํ ปฏิชานาติ โลกคฺโค นตฺถิ สญฺโจทโก กฺวจิ ฯ |๑๓๔.๑๐๒| สีหนาทมสมฺภีตํ นทโต ตสฺส ตาทิโน เทโว นโร วา พฺรหฺมา วา ปฏิวตฺตา น วิชฺชติ ฯ |๑๓๔.๑๐๓| เทเสนฺโต ปวรํ ธมฺมํ สนฺตาเรนฺโต สเทวกํ ธมฺมจกฺกํ ปวตฺเตติ ปริสาสุ วิสารโท ฯ |๑๓๔.๑๐๔| ปฏิภาณวตํ อคฺคํ สาวกํ สาธุสมฺมตํ คุณํ พหุํ ปกิตฺเตตฺวา เอตทคฺเค ฐเปสิ ตํ ฯ |๑๓๔.๑๐๕| ตทาหํ หํสวติยา พฺราหฺมโณ สาธุสมฺมโต สพฺพเวทวิทู ชาโต วงฺคีโส ๑- วาทิสูทโน ฯ |๑๓๔.๑๐๖| อุเปจฺจ ตํ มหาวีรํ สุตฺวา ตํ ธมฺมเทสนํ ปีติวรํ ปฏิลภึ สาวกสฺส คุเณ รโต ฯ |๑๓๔.๑๐๗| นิมนฺตยิตฺวา สุคตํ สสงฺฆํ โลกนนฺทนํ สตฺตาหํ โภชยิตฺวาหํ ทุสฺเสหิ ฉาทยึ ตทา ฯ |๑๓๔.๑๐๘| นิปจฺจ สิรสา ปาเท กโตกาโส กตญฺชลี เอกมนฺตํ ฐิโต หฏฺโฐ สนฺถวึ ชินมุตฺตมํ ฯ |๑๓๔.๑๐๙| นโม เต วาทิสูทน ๒- นโม เต อิสิสตฺตม ๓- นโม เต สพฺพโลกคฺค นโม เต อภยํกร ฯ |๑๓๔.๑๑๐| นโม เต มารมถน นโม เต ทิฏฺฐิสูทน นโม เต สนฺติสุขท นโม เต สรณํกร ๔-@เชิงอรรถ: ม. ยุ. วาคีโส ฯ ม. วาทิมทฺทน ฯ ยุ. วาลิสทฺทูร ฯ ยุ. อิสิสุตฺตม ฯ @ ยุ. สรณนฺตค ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๓๑.

|๑๓๔.๑๑๑| อนาถานํ ภวํ นาโถ ภีตานํ อภยปฺปโท วิสฺสาสํ ๑- ภูมิสนฺตานํ สรณํ สรเณสินํ ฯ |๑๓๔.๑๑๒| เอวมาทีหิ สมฺพุทฺธํ สนฺถวิตฺวา มหาคุณํ อโวจํ วาทิสูรสฺส ๒- คตึ ปปฺโปมิ ภิกฺขุโน ฯ |๑๓๔.๑๑๓| ตทา อโวจ ภควา อนนฺตปฏิภาณวา โย โส พุทฺธํ อโภเชสิ ๓- สตฺตาหํ สหสาวกํ ฯ |๑๓๔.๑๑๔| คุณญฺจ เม ปกิตฺเตสิ ปสนฺโน เสหิ ปาณิภิ เอโส ปตฺถยเต ฐานํ วาทิสูรสฺส ๔- ภิกฺขุโน ฯ |๑๓๔.๑๑๕| อนาคตมฺหิ อทฺธาเน ลจฺฉเสตํ มโนรถํ เทวมนุสฺสสมฺปตฺตึ อนุโภตฺวา อนปฺปกํ ฯ |๑๓๔.๑๑๖| สตสหสฺเส อิโต กปฺเป โอกฺกากกุลสมฺภโว โคตโม นาม นาเมน สตฺถา โลเก ภวิสฺสติ ฯ |๑๓๔.๑๑๗| ตสฺส ธมฺเมสุ ทายาโท โอรโส ธมฺมนิมฺมิโต วงฺคีโส นาม นาเมน เหสฺสติ สตฺถุสาวโก ฯ |๑๓๔.๑๑๘| ตํ สุตฺวา มุทิโต หุตฺวา ยาวชีวํ ตทา ชินํ ปจฺจเยหิ อุปฏฺฐาสึ เมตฺตจิตฺโต ตถาคตํ ฯ |๑๓๔.๑๑๙| เตน กมฺเมน สุกเตน เจตนาปณิธีหิ จ ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ ตาวตึสํ ๕- อคญฺฉหํ ฯ |๑๓๔.๑๒๐| ปจฺฉิเม จ ภเว ทานิ ปริพฺพาชกุเล ๖- อหํ ปจฺฉา ชาโต ยทา อาสึ ชาติยา สตฺตวสฺสิโก ฯ @เชิงอรรถ: ม. วิสฺสามภูมิ สนฺตานํ ฯ ยุ. วิสฺสานภูมิสนฺตานํ ฯ ๒-๔ ม. วาทิสูทสฺส ฯ @ ยุ. อปูเชสิ ฯ ม. ยุ. ตุสิตํ ฯ ม. ชาโต วิปฺปกุเล อหํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๓๒.

|๑๓๔.๑๒๑| สพฺพเวทวิทู ชาโต วาทสตฺถวิสารโท วคฺคุสฺสโร ๑- จิตฺตกถี ปรวาทปฺปมทฺทโน ฯ |๑๓๔.๑๒๒| วงฺเค ชาโตติ วงฺคีโส วจเน อิสฺสโรติ วา วงฺคีโส อิติ เม นามํ อคฺคมฺปิ ๒- โลกสมฺมตํ ฯ |๑๓๔.๑๒๓| ยทาหํ วิญฺญุตํ ปตฺโต ฐิโต ปฐมโยพฺพเน ตทา ราชคเห รมฺเม สารีปุตฺตญฺจ อทฺทสํ ๓- ฯ ปญฺจวีสติมํ ภาณวารํ ฯ |๑๓๔.๑๒๔| ปิณฺฑาย วิจรนฺตํ ตํ ปตฺตปาณึ สุสํวุตํ อโลลกฺขึ มิตภาณึ ยุคมตฺตํ อุทิกฺขตํ ๔- ฯ |๑๓๔.๑๒๕| ตํ ทิสฺวา วิมฺหิโต หุตฺวา อโวจมนนุจฺฉวํ กณิการํว นิจิตํ จิตฺตํ คาถาปทํ อหํ ฯ |๑๓๔.๑๒๖| อาจิกฺขิ โส เม สตฺถารํ สมฺพุทฺธํ โลกนายกํ ตทา โส ปณฺฑิโต ธีโร อุตฺตรํ สมโวจ เม ฯ |๑๓๔.๑๒๗| วิราคสหิตํ วากฺยํ กตฺวา ทุทฺทสมุตฺตมํ วิจิตฺตปฏิภาเณหิ โตสิโต เตน ตาทินา ฯ |๑๓๔.๑๒๘| นิปจฺจ สิรสา ปาเท ปพฺพาเชหีติ ๕- อพฺรวึ ตโต มํ ส มหปฺปญฺโญ พุทฺธเสฏฺฐมุปานยิ ฯ |๑๓๔.๑๒๙| นิปจฺจ สิรสา ปาเท นิสีทึ สตฺถุ สนฺติเก มมาห วทตํ เสฏฺโฐ สจฺจํ วงฺคีส กจฺจิ ๖- เต ฯ @เชิงอรรถ: ม. วาทิสฺสโร ฯ ม. ยุ. อภวี ฯ ม. สารีปุตฺตมหทฺทสํ ฯ @ยุ. สารีปุตฺตมถทฺทสํ ฯ ม. นิทกฺขิตํ ฯ ยุ. นิริกฺขิตํ ฯ ม. ปพฺพาเชหีติมํ @พฺรวิ ฯ ยุ. ...หีติ จ พฺรวึ ฯ ม. กจฺจิ วํคีส ชานาสิ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๓๓.

[๑]- |๑๓๔.๑๓๐| มตํ ๒- สีสํว วิทิตํ สุคติทุคฺคติมตํ ตุยฺหํ วิชฺชาวิเสเสน สเจ สกฺโกสิ วาจย ฯ |๑๓๔.๑๓๑| อาโมติ ๓- เม ปฏิญฺญาเต ตีณิ สีสานิ ทสฺสยิ อโถ นิรยเทเวสุ ๔- อุปปนฺเน อวาจยึ ฯ |๑๓๔.๑๓๒| ตทา ขีณาสวสฺเสว ๕- สีสํ ทสฺเสสิ นายโก ตโตหํ วิหตารมฺโภ ปพฺพชฺชํ สมยาจิสํ ฯ |๑๓๔.๑๓๓| ปพฺพชิตฺวาน สุคตํ สนฺถวามิ ยหึ ๖- ตหึ ตโต มํ กวิจิตฺโตติ ๗- อุชฺฌายนฺติ หิ ภิกฺขโว ฯ |๑๓๔.๑๓๔| ตโต วีมํสนตฺถํ เม อาห พุทฺโธ วินายโก ตกฺกิตานํ ๘- อิมา คาถา ฐานโส ปฏิภนฺติ วา ๙- ฯ |๑๓๔.๑๓๕| น กพฺยจิตฺโตหํ ๑๐- วีร ฐานโส ปฏิภนฺติ เม เตนหิ ทานิ วงฺคีส ฐานโส สนฺถวาหิ มํ ฯ |๑๓๔.๑๓๖| ตทาหํ สนฺถวึ ธีรํ คาถาหิ อิสิสตฺตมํ โส ๑๑- ฐานโส ตทา ตุฏฺโฐ ชิโน อคฺเค ฐเปสิ มํ ฯ |๑๓๔.๑๓๗| ปฏิภาเณน จิตฺเตน อญฺเญสมติมญฺญหํ เปสโล ๑๒- เตน สํวิคฺโค อรหตฺตํ อปาปุณึ ฯ |๑๓๔.๑๓๘| ปฏิภาณวตํ อคฺโค อญฺโญ โกจิ น วิชฺชติ ยถายํ ภิกฺขุ วงฺคีโส เอวํ ธาเรถ ภิกฺขโว ฯ |๑๓๔.๑๓๙| สตสหสฺเส กตํ กมฺมํ ผลํ ทสฺเสสิ เม อิธ สุมุตฺโต สรเวโคว กิเลสา ๑๓- ฌาปิตา มม ฯ @เชิงอรรถ: ๑. ม. กิญฺจิ สิปฺปนฺติ ตสฺสาหํ ชานามีติ จ อพฺรวึ ฯ ม. ยุ. มตสีสํ วนจฺฉุทฺธํ @อปิ พาลสวตฺถิกํ ฯ ยุ. อามาติ ฯ ม. นิรยนรเทเวสุ ฯ ยุ. @ปจฺเจกพุทฺธสฺส ฯ ม. ตหึ ตหึ ฯ ม. กพฺพวิตฺโตสิ ฯ ม. ตกฺกิกา @ปนิมา คาถา ฯ ม. ตํ ฯ ๑๐ ม. กพฺพวิตฺโตหํ ฯ ๑๑ ม. ฐานโส เม ฯ @๑๒ ม. ยุ. เปสเล ฯ ๑๓ ม. ยุ. กิเลเส ฌาปยึ ฯ อิโต ปรํ สทิสเมว ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๓๔.

|๑๓๔.๑๔๐| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๑๓๔.๑๔๑| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๓๔.๑๔๒| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา วงฺคีโส เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ วงฺคีสตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ ปญฺจมํ นนฺทกตฺเถราปทานํ (๕๔๕) [๑๓๕] |๑๓๕.๑๔๓| ปทุมุตฺตโร นาม ชิโน สพฺพธมฺเมสุ จกฺขุมา อิโต สตสหสฺสมฺหิ กปฺเป อุปฺปชฺชิ นายโก ฯ |๑๓๕.๑๔๔| หิตาย สพฺพสตฺตานํ สุขาย วทตํ วโร อตฺถาย ปุริสาชญฺโญ ปฏิปนฺโน สเทวเก ฯ |๑๓๕.๑๔๕| ยสคฺคปตฺโต สิริมา กิตฺติวณฺณภโฏ ชิโน ปูชิโต สพฺพโลกสฺส ทิสา สพฺพา สุวิสฺสุโต ฯ |๑๓๕.๑๔๖| อุตฺติณฺณวิจิกิจฺโฉ โส วีติวตฺตกถํกโถ ปริปุณฺณมนสงฺกปฺโป ปตฺโต สมฺโพธิมุตฺตมํ ฯ |๑๓๕.๑๔๗| อนุปฺปนฺนสฺส มคฺคสฺส อุปฺปาเทตา นรุตฺตโม อนกฺขาตญฺจ อกฺขาสิ อสญฺชาตญฺจ สญฺชนี ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๓๕.

|๑๓๕.๑๔๘| มคฺคญฺญู มคฺควิทู จ มคฺคกฺขายี นราสโภ มคฺคสฺส กุสโล สตฺถา สารถีนํ นรุตฺตโม ฯ |๑๓๕.๑๔๙| ตทา มหาการุณิโก ธมฺมํ เทเสสิ นายโก นิมุคฺเค โมหปงฺกมฺหิ ๑- สมุทฺธรติ ปาณิโน ฯ |๑๓๕.๑๕๐| ภิกฺขุนีนํ โอวทเน สาวกํ เชฏฺฐสมฺมตํ ๒- วณฺณยํ เอตทคฺคมฺหิ ปญฺญาเปสิ มหามุนิ ฯ |๑๓๕.๑๕๑| ตํ สุตฺวาหํ ปมุทิโต นิมนฺเตตฺวา ตถาคตํ โภชยิตฺวา สสงฺฆนฺตํ ปตฺถยึ ฐานมุตฺตมํ ฯ |๑๓๕.๑๕๒| ตทา ปมุทิโต นาโถ มํ อโวจ มหาอิสิ สุขี ภวสฺสุ ทีฆายุ ๓- ลจฺฉเสตํ มโนรถํ ฯ |๑๓๕.๑๕๓| สตสหสฺเส อิโต กปฺเป โอกฺกากกุลสมฺภโว โคตโม นาม นาเมน สตฺถา โลเก ภวิสฺสติ ฯ |๑๓๕.๑๕๔| ตสฺส ธมฺเมสุ ทายาโท โอรโส ธมฺมนิมฺมิโต นนฺทโก นาม นาเมน เหสฺสติ สตฺถุสาวโก ฯ |๑๓๕.๑๕๕| เตน กมฺเมน สุกเตน เจตนาปณิธีหิ จ ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ ตาวตึสํ ๔- อคญฺฉหํ ฯ |๑๓๕.๑๕๖| ปจฺฉิเม จ ภเว ทานิ ชาโต เสฏฺฐิกุเล อหํ สาวตฺถิยํ ปุรวเร อิทฺเธ ผีเต มหทฺธเน ฯ |๑๓๕.๑๕๗| ปุรปฺปเวเส สุคตํ ทิสฺวา วิมฺหิตมานโส เชตารามปฏิคฺคาเห ปพฺพชึ อนคาริยํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. กามปงฺกมฺหิ ฯ ม. ยุ. เสฏฺฐสมฺมตํ ฯ ม. ทีฆาวุ ฯ ม. ยุ. @ตาวตึสูปโค อหํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๓๖.

|๑๓๕.๑๕๘| น จิเรเนว กาเลน อรหตฺตํ อปาปุณึ ตโตหํ ติณฺณสํสาโร สาสิโต สพฺพทสฺสินา ฯ |๑๓๕.๑๕๙| ภิกฺขุนีนํ ธมฺมกถํ ปริปุจฺฉา กรึ อหํ สาสิตา ตา มยา สพฺพา อภวึสุ อนาสวา ฯ |๑๓๕.๑๖๐| สตานิ ปญฺจนูนานิ ตทา ตุฏฺโฐ มหาหิโต ภิกฺขุนีนํ โอวทตํ อคฺคฏฺฐาเน ฐเปสิ มํ ฯ |๑๓๕.๑๖๑| สตสหสฺเส กตํ กมฺมํ ผลํ ทสฺเสสิ เม อิธ สุมุตฺโต สรเวโคว กิเลสา ฌาปิตา มม ฯ |๑๓๕.๑๖๒| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๑๓๕.๑๖๓| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๓๕.๑๖๔| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา นนฺทโก เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ นนฺทกตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ ฉฏฺฐํ กาฬุทายิตฺเถราปทานํ (๕๔๖) [๑๓๖] |๑๓๖.๑๖๕| ปทุมุตฺตโร นาม ชิโน สพฺพธมฺเมสุ จกฺขุมา อิโต สตสหสฺสมฺหิ กปฺเป อุปฺปชฺชิ นายโก ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๓๗.

|๑๓๖.๑๖๖| นายกานํ วโร สตฺถา คุณาคุณวิทู ชิโน กตญฺญูกตเวที จ ติตฺเถ โยเชติ ปาณิโน ฯ |๑๓๖.๑๖๗| สพฺพญฺญู เตน ญาเณน ตุลยิตฺวา ทยาสโย เทเสติ ปวรํ ธมฺมํ อนนฺตคุณสญฺจโย ฯ |๑๓๖.๑๖๘| ส กทาจิ มหาวีโร อนนฺตชนตํ สุธี เทเสติ มธุรํ ธมฺมํ จตุสจฺจูปสญฺหิตํ ฯ |๑๓๖.๑๖๙| สุตฺวาน ตํ ธมฺมวรํ อาทิมชฺฌนฺตโสภนํ ปาณสตสหสฺสานํ ธมฺมาภิสมโย อหุ ฯ |๑๓๖.๑๗๐| นินฺนาทิตา ตทา ภูมิ คชฺชึสุ จ ปโยธรา สาธุการํ ปวตฺตึสุ เทวพฺรหฺมนราสุรา ฯ |๑๓๖.๑๗๑| อโห การุณิโก สตฺถา อโห สทฺธมฺมเทสนา อโห ภวสมุทฺทสฺมึ นิมุคฺเค อุทฺธริ ชิโน ฯ |๑๓๖.๑๗๒| เอวํ ๑- สํเวคชาเตสุ สนรามรพฺรเหฺมสุ กุลปฺปสาทกานคฺคํ สาวกํ วณฺณยิ ชิโน ฯ |๑๓๖.๑๗๓| ตทาหํ หํสวติยา ชาโตมจฺจกุเล อหุ ปาสาทิโก ทสฺสนีโย ปหูตธนธญฺญวา ฯ |๑๓๖.๑๗๔| หํสารามมุเปจฺจาหํ วนฺทิตฺวา ตํ ตถาคตํ สุณิตฺวา มธุรํ ธมฺมํ การํ กตฺวา จ ตาทิโน ฯ |๑๓๖.๑๗๕| นิปจฺจ ปาทมูเลหํ อิมํ วจนมพฺรวึ กุลปฺปสาทกานคฺโค โย ตว สาสเน มุเน ๒-@เชิงอรรถ: ม. ปเวทชาเตสุ ฯ ม. ยุ. โย ตยา สนฺถุโต มุเน ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๓๘.

|๑๓๖.๑๗๖| ตาทิโสหํ มหาวีร ๑- พุทฺธเสฏฺฐสฺส สาสเน ตทา มหาการุณิโก สิญฺจนฺโตวามเตน มํ ฯ |๑๓๖.๑๗๗| อาห มํ ปุตฺต อุตฺติฏฺฐ ลจฺฉเสตํ มโนรถํ กถํ นาม ชิเน การํ กตฺวาน วิผโล สิยา ฯ |๑๓๖.๑๗๘| สตสหสฺเส อิโต กปฺเป โอกฺกากกุลสมฺภโว โคตโม นาม นาเมน สตฺถา โลเก ภวิสฺสติ ฯ |๑๓๖.๑๗๙| ตสฺส ธมฺเมสุ ทายาโท โอรโส ธมฺมนิมฺมิโต อุทายี นาม นาเมน เหสฺสติ สตฺถุสาวโก ฯ |๑๓๖.๑๘๐| ตํ สุตฺวา มุทิโต หุตฺวา ยาวชีวํ ตทา ชินํ เมตฺตจิตฺโต ปริจรึ ปจฺจเยหิ วินายกํ ฯ |๑๓๖.๑๘๑| เตน กมฺมวิปาเกน เจตนาปณิธีหิ จ ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ ตาวตึสํ อคญฺฉหํ ฯ |๑๓๖.๑๘๒| ปจฺฉิเม จ ภเว ทานิ รมฺเม กาปิลวตฺถเว ชาโต มหามจฺจกุเล สุทฺโธทโน มหีปติ ๒- ฯ |๑๓๖.๑๘๓| ตทา อชายิ สิทฺธตฺโถ รมฺเม ลุมฺพินิกานเน หิตาย สพฺพโลกสฺส สุขาย จ นราสโภ ฯ |๑๓๖.๑๘๔| ตทเหว อหํ ชาโต สห เตเนว วฑฺฒิโต ปิโย สหาโย ทยิโก วิสฺสฏฺโฐ ๓- นีติโกวิโท ฯ |๑๓๖.๑๘๕| เอกูนตึโส วยสา นิกฺขนฺโต ปพฺพชิตฺถ โส ๔- ฉวสฺสานิ ๕- วินาเมตฺวา อาสิ พุทฺโธ วินายโก ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. ตาทิโสโหมหํ วีร ฯ ม. ยุ. สุทฺโธทนมหีปเต ฯ ม. วิยตฺโต ฯ @ ม. นิกฺขมิตฺวา อคารโต ฯ ม. ฉพฺพสฺสํ วีตินาเมตฺวา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๓๙.

|๑๓๖.๑๘๖| เชตฺวา สเสนกํ มารํ เขปยิตฺวาน อาสเว ภวณฺณวํ ตริตฺวาน พุทฺโธ อาสิ สเทวเก ฯ |๑๓๖.๑๘๗| อิสิวฺหยํ ปตนํ คนฺตฺวา ๑- วิเนตฺวา ปญฺจวคฺคิเย ตโต วิเนสิ ภควา คนฺตฺวา คนฺตฺวา ตหึ ตหึ ฯ |๑๓๖.๑๘๘| เวเนยฺเย วินยนฺโต โส สงฺคณฺหนฺโต สเทวกํ อุเปจฺจ มคเธ คิรึ วิหริตฺถ ตทา ชิโน ฯ |๑๓๖.๑๘๙| ตทา สุทฺโธทเนนาหํ ภูมิปาเลน เปสิโต คนฺตฺวา ทิสฺวา ทสพลํ ปพฺพชิตฺวารหา อหุํ ฯ |๑๓๖.๑๙๐| ตทา มเหสึ ยาจิตฺวา ปาปยึ กปิลวฺหยํ ตโต ปุราหํ คนฺตฺวาน ปสาเทสึ มหากุลํ ฯ |๑๓๖.๑๙๑| ชิโน ตสฺมึ คุเณ ตุฏฺโฐ มมาห ปุริสาสโภ ๒- กุลปฺปสาทกานคฺคํ ปญฺญาเปสิ วินายโก ฯ |๑๓๖.๑๙๒| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๑๓๖.๑๙๓| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๓๖.๑๙๔| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา กาฬุทายี เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ กาฬุทายิตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. อิสิวฺหยํ คมิตฺวาน ฯ ม. มํ. มหาปริสาย โส ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๔๐.

สตฺตมํ อภยตฺเถราปทานํ (๕๔๗) [๑๓๗] |๑๓๗.๑๙๕| ปทุมุตฺตโร นาม ชิโน สพฺพธมฺเมสุ ปารคู ๑- อิโต สตสหสฺสมฺหิ กปฺเป อุปฺปชฺชิ นายโก ฯ |๑๓๗.๑๙๖| สรณาคมเน เกจิ ๒- นิเวเสสิ ตถาคโต เกจิ ๓- สีเล นิเวเสสิ ทสกมฺมปถุตฺตเม ฯ |๑๓๗.๑๙๗| เทติ กสฺสจิ โส ธีโร สามญฺญผลมุตฺตมํ สมาปตฺตี ตถา อฏฺฐ ติสฺโส วิชฺชา ปเวจฺฉติ ฯ |๑๓๗.๑๙๘| ฉฬภิญฺญาสุ โยเชติ กญฺจิ สตฺตํ นรุตฺตโม เทติ กสฺสจิ โส นาโถ จตสฺโส ปฏิสมฺภิทา ฯ |๑๓๗.๑๙๙| โพธเนยฺยํ ปชํ ทิสฺวา อสงฺเขยฺเยปิ โยชเน ขเณน อุปคนฺตฺวาน วิเนติ นรสารถิ ฯ |๑๓๗.๒๐๐| ตทาหํ หํสวติยํ อโหสึ พฺราหฺมณตฺรโช ปารคู สพฺพเวทานํ เวยฺยากรณสมฺมโต ฯ |๑๓๗.๒๐๑| นิรุตฺติยา จ กุสโล นิฆณฺเฑ ๔- จ วิสารโท ปทโก เกฏุภวิทู ฉนฺโทวิจิตฺตโกวิโท ๕- ฯ |๑๓๗.๒๐๒| ชงฺฆวิหารํ วิจรํ หํสารามํ อุเปจฺจหํ อทฺทสํ ปวรํ ๖- เสฏฺฐํ มหาชนปุรกฺขตํ ฯ |๑๓๗.๒๐๓| เทเสนฺตํ วิรชํ ธมฺมํ ปจฺจนิกมตี อหํ อุเปตฺวา ตสฺส วากฺยานิ ๗- สุตฺวาน วิมลานหํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. จกฺขุมา ฯ ๒-๓ ม. กิญฺจิ ฯ ยุ. กญฺจิ ฯ ม. นิฆณฺฏุมฺหิ ฯ ยุ. @นิฆณฺเฏ ฯ ม. ยุ. ...วิจิติโกวิโท ฯ ม. วรทํ ฯ ยุ. วทตํ ฯ ม. กลฺยาณํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๔๑.

|๑๓๗.๒๐๔| พฺยาหตํ ปุนรุตฺตํ วา อปตฺถํ วา นิรตฺถกํ นาทฺทสํ ตสฺส มุนิโน ตโต ปพฺพชิโต อหํ ฯ |๑๓๗.๒๐๕| น จิเรเนว กาเลน สพฺพตฺถาปิ วิสารโท ๑- นิปุเณ พุทฺธวจเน อโหสึ คณิสมฺมโต ๒- ฯ |๑๓๗.๒๐๖| ตทา จตสฺโส คาถาโย คนฺถยิตฺวา สุพฺยญฺชนา สนฺถวิตฺวา ติโลกคฺคํ เทสยิสฺสํ ทิเน ทิเน ฯ |๑๓๗.๒๐๗| วิรตฺโตสิ มหาวีโร สํสาเร สภเย วสํ กรุณาย น นิพฺพายิ ตโต การุณิโก มุนิ ฯ |๑๓๗.๒๐๘| ปุถุชฺชโนว โย สตฺโต ๓- น กิเลสวโส อหุ สมฺปชาโน สติยุตฺโต ตสฺมา เอโส อจินฺติโย ฯ |๑๓๗.๒๐๙| ทุพฺพลานิ กิเลสานิ ยสฺสาสยคตานิ เม ญาณคฺคิปริทฑฺฒานิ น ขียึสุ ตทพฺภุตํ ฯ |๑๓๗.๒๑๐| โย สพฺพโลกสฺส ครุ โลเก ๔- ยสฺส ตถา ครุ ตถาปิ โลกาจริโย โลโก ตสฺสานุวตฺตโก ฯ |๑๓๗.๒๑๑| เอวมาทีหิ สมฺพุทฺธํ กิตฺตยึ ๕- ธมฺมเทสนํ ยาวชีวํ กริตฺวาน คโต สคฺคํ ตโต จุโต ฯ |๑๓๗.๒๑๒| สตสหสฺเส อิโต กปฺเป ยํ พุทฺธมภิกิตฺตยึ ทุคฺคตึ นาภิชานามิ กิตฺตนาย อิทํ ผลํ ฯ |๑๓๗.๒๑๓| เทวโลเก มหารชฺชํ ทิพฺพานุโภสหนฺตทา ๖- จกฺกวตฺติมหารชฺชํ พหุโสนุภวึ อหํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. สพฺพสตฺตวิสารโท ฯ ยุ. สพฺพสตฺถวิสารโท ฯ ม. คุณิสมฺมโต ฯ @ ม. สนฺโต ฯ ม. ยุ. โลโก ฯ ม. ยุ. กิตฺตยํ ฯ ม. ปาเทสึ @กญฺจนคฺคิยํ ฯ ยุ. รชฺชปาเทสิ กญฺจยํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๔๒.

|๑๓๗.๒๑๔| ทุเว ภเว ปชายามิ เทวตฺเต อถ มานุเส อญฺญํ คตึ น ชานามิ กิตฺตนาย อิทํ ผลํ ฯ |๑๓๗.๒๑๕| ทุเว กุเล ปชายามิ ขตฺติเย อถ พฺราหฺมเณ นีเจ กุเล น ชานามิ กิตฺตนาย อิทํ ผลํ ฯ |๑๓๗.๒๑๖| ปจฺฉิเม จ ภเว ทานิ คิริพฺพชปุรุตฺตเม รญฺโญหํ พิมฺพิสารสฺส ปุตฺโต นาเมน จาภโย ฯ |๑๓๗.๒๑๗| ปาปมิตฺตวสํ คนฺตฺวา นิคณฺเฐน สโมหิโต ๑- เปสิโต นาฏปุตฺเตน พุทฺธเสฏฺฐํ อุเปจฺจหํ ฯ |๑๓๗.๒๑๘| ปุจฺฉิตฺวา นิปุณํ ปญฺหํ สุตฺวา พฺยากรณุตฺตมํ ปพฺพชิตฺวาน น จิรํ อรหตฺตํ อปาปุณึ ฯ |๑๓๗.๒๑๙| กิตฺตยิตฺวา ชินวรํ กิตฺติโต โหมิ สพฺพทา สุคนฺธเทหวทโน อาสึ สุขสมปฺปิโต ฯ |๑๓๗.๒๒๐| ติกฺขหาสลหุปฺปญฺโญ มหาปญฺโญ ตเถวหํ วิจิตฺตปฏิภาโณ จ ตสฺส กมฺมสฺส วาหสา ฯ |๑๓๗.๒๒๑| อภิตฺถวิตฺวา ปทุมุตฺตราหํ ปสนฺนจิตฺโต อสมํ สยมฺภุํ นาคจฺฉิ กปฺปานิ อปายภูมึ สตํสหสฺสานิ ผเลน ตสฺส ฯ |๑๓๗.๒๒๒| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. วิโมหิโต ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๔๓.

|๑๓๗.๒๒๓| สฺวาคตํ วต เม อาสิ พุทฺธเสฏฺฐสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๓๗.๒๒๔| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา อภโย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ อภยตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ อฏฺฐมํ โลมสติยตฺเถราปทานํ ๑- (๕๔๘) [๑๓๘] |๑๓๘.๒๒๕| อิมมฺหิ ภทฺทเก กปฺเป พฺรหฺมพนฺธุ มหายโส กสฺสโป นาม นาเมน อุปฺปชฺชิ วทตํ วโร ฯ |๑๓๘.๒๒๖| ตทาหํ จนฺทโน เจว ปพฺพชิตฺวาน สาสเน อาปาณโกฏิยํ ๒- กมฺมํ ปูรยิตฺวาน สาสเน ฯ |๑๓๘.๒๒๗| ตโต จุตา สนฺตุสิตํ อุปปนฺนา อุโภ มยํ ตตฺถ ทิพฺเพหิ นจฺเจหิ คีเตหิ วาทิเตหิ จ ฯ |๑๓๘.๒๒๘| รูปาทิทสหงฺเคหิ อภิโภตฺวาน เสสเก ยาวตายุํ วสิตฺวาน อนุโภตฺวา ๓- มหาสุขํ ฯ |๑๓๘.๒๒๙| ตโต จวิตฺวา ติทสํ จนฺทโน อุปปชฺชถ อหํ กปิลวตฺถุสฺมึ อชายึ ๔- สากิยตฺรโช ฯ |๑๓๘.๒๓๐| ยทา อุทายิเถเรน อชฺฌิฏฺโฐ โลกนายโก อนุกมฺปิย สกฺยานํ อุเปสิ กปิลวฺหยํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. โสมสกงฺกิยตฺ... ฯ ม. ยุ. อาปาณโกฏิกํ ธมฺมํ ฯ ยุ. @อนุโภม ฯ ยุ. อโหสึ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๔๔.

|๑๓๘.๒๓๑| ตทาติมานิโน สกฺยา น พุทฺธสฺส คุณญฺญุโน ปณมนฺติ น สมฺพุทฺธํ ชาติถทฺธา อนาทรา ฯ |๑๓๘.๒๓๒| เตสํ สงฺกปฺปมญฺญาย อากาเส จงฺกมิ ชิโน ปชฺชุนฺโน วิย วสฺสิตฺถ ปชฺชลิตฺถ ยถา สิขี ฯ |๑๓๘.๒๓๓| ทสฺเสตฺวา รูปมตุลํ ปุน อนฺตรธายถ เอโกปิ หุตฺวา พหุธา อโหสิ ปุนเรกโก ฯ |๑๓๘.๒๓๔| อนฺธการํ ปกาสญฺจ ทสฺสยิตฺวา อเนกธา ปาฏิเหรํ กริตฺวาน วินยิ ญาตเก มุนิ ฯ |๑๓๘.๒๓๕| จาตุทฺทีโป มหาเมโฆ ตาวเทว ปวสฺสถ ๑- ตทา หิ ชาตกํ พุทฺโธ เวสฺสนฺตรมเทสยิ ฯ |๑๓๘.๒๓๖| ตทา เต ขตฺติยา สพฺเพ นิหนฺตฺวา ชาติชํ มทํ อุเปสุํ สรณํ พุทฺธํ อาห สุทฺโธทโน ตทา ฯ |๑๓๘.๒๓๗| อิทํ ตติยํ ตว ภูริปญฺญ ปาทานิ วนฺทามิ สมนฺตจกฺขุ ยทา หิ ชาโต ปฐวี ปกมฺปยิ ยทา จ ตํ นชฺชหิ ชมฺพุฉายา ฯ |๑๓๘.๒๓๘| ตทา พุทฺธานุภาวนฺตํ ทิสฺวา วิมฺหิตมานโส ปพฺพชิตฺวาน ตตฺเถว นิวสึ มาตุปูชโก ฯ |๑๓๘.๒๓๙| จนฺทโน เทวปุตฺโต มํ อุปคนฺตฺวา อปุจฺฉถ ๒- ภทฺเทกรตฺตสฺส ตทา สงฺเขปวิตฺถารํ นยํ ฯ @เชิงอรรถ: ยุ. สมฺปวสฺสถ ฯ ม. อุปคนฺตฺวานุปุจฺฉถ ฯ ยุ. อุปคนฺตฺวานุรญฺชถ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๔๕.

|๑๓๘.๒๔๐| โจทิโตหํ ตทา เตน อุเปจฺจ นรนายกํ ภทฺเทกรตฺตํ สุตฺวาน สํวิคฺโค วนมามโก ฯ |๑๓๘.๒๔๑| ตทา มาตรมาปุจฺฉิ วเน วจฺฉามิ เอกโก สุขุมาโลติ เม มาตา วารยิ ๑- เต ตทา วจํ ฯ |๑๓๘.๒๔๒| สพฺพํ ๒- กุสํ โปฏกิลํ อุสีรํ มุญฺชปพฺพชํ อุรสา ปนุทิสฺสามิ วิเวกมนุพฺรูหยํ ฯ |๑๓๘.๒๔๓| ตทา วนํ ปวิฏฺโฐหํ สริตฺวา ชินสาสนํ ภทฺเทกรตฺตโมวาทํ อรหตฺตํ อปาปุณึ ฯ |๑๓๘.๒๔๔| อตีตํ นานฺวาคเมยฺย นปฺปฏิกงฺเข อนาคตํ ยทตีตมฺปหีนนฺตํ อปฺปตฺตญฺจ อนาคตํ ฯ |๑๓๘.๒๔๕| ปจฺจุปฺปนฺนญฺจ โย ธมฺมํ ตตฺถ ตตฺถ วิปสฺสติ อสํหิรํ อสงฺกุปฺปํ ตํ วิทฺธา อนุพฺรูหเย ฯ |๑๓๘.๒๔๖| อชฺเชว กิจฺจมาตปฺปํ โก ชญฺญา มรณํ สุเว น หิ โน สงฺครนฺเตน มหาเสเนน มจฺจุนา ฯ |๑๓๘.๒๔๗| เอวํ วิหาริมาตาปึ อโหรตฺตมตนฺทิตํ ตํ เว ภทฺเทกรตฺโตติ สนฺโต อาจิกฺขเต มุนิ ฯ |๑๓๘.๒๔๘| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๑๓๘.๒๔๙| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. วารยี ตํ ฯ ยุ. ธารยึ เต ฯ ม. กาสํ ฯ ยุ. ทพฺพํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๔๖.

|๑๓๘.๒๕๐| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา โลมสติโย เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ โลมสติยตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ นวมํ วนวจฺฉตฺเถราปทานํ (๕๔๙) [๑๓๙] |๑๓๙.๒๕๑| อิมมฺหิ ภทฺทเก กปฺเป พฺรหฺมพนฺธุ มหายโส กสฺสโป นาม นาเมน อุปฺปชฺชิ วทตํ วโร ฯ |๑๓๙.๒๕๒| ตทาหํ ปพฺพชิตฺวาน ตสฺส พุทฺธสฺส สาสเน ยาวชีวํ จริตฺวาน พฺรหฺมจรํ ๑- ตโต จุโต ฯ |๑๓๙.๒๕๓| เตน กมฺเมน สุกเตน เจตนาปณิธีหิ จ ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ ตาวตึสํ อคญฺฉหํ ฯ |๑๓๙.๒๕๔| ตโต จุโต อรญฺญมฺหิ กโปโต อาสหํ ตหึ วสเต คุณสมฺปนฺโน ภิกฺขุ ฌานรโต สทา ฯ |๑๓๙.๒๕๕| เมตฺตจิตฺโต การุณิโก สทา ปมุทิตานโน อุเปกฺขโก มหาวีโร อปฺปมญฺญาสุ โกวิโท ฯ |๑๓๙.๒๕๖| วินีวรณสงฺกปฺโป สพฺพสตฺตหิตาสโย วิสฺสฏฺโฐ น จิเรนาสึ ตสฺมึ สุคตสาวเก ฯ |๑๓๙.๒๕๗| อุเปจฺจ ปาทมูลมฺหิ นิสินฺนสฺส ตทาสฺสเม กทาจิ อามิสํ ๒- เทติ ธมฺมํ เทเสสิ เจกทา ฯ @เชิงอรรถ: ม. พฺรหฺมจารํ ฯ ยุ. พฺรหฺมเจรํ ฯ ม. สามิสํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๔๗.

|๑๓๙.๒๕๘| ตทา วิปุลเปเมน อุปาสิตฺวา ชินตฺรชํ ตโต จุโต คโต สคฺคํ ปวาโส สฆรํ ยถา ฯ |๑๓๙.๒๕๙| สคฺคา จุโต มนุสฺเสสุ นิพฺพตฺโต ปุญฺญกมฺมุนา อคารํ ฉฑฺฑยิตฺวาน ปพฺพชึ พหุโส อหํ ฯ |๑๓๙.๒๖๐| สมโณ ตาปโส ทิโช ๑- ปริพฺพาโช ตเถวหํ หุตฺวา วสึ อรญฺญมฺหิ อเนกสตโย ๒- อหํ ฯ |๑๓๙.๒๖๑| ปจฺฉิเม จ ภเว ทานิ รมฺเม กาปิลวตฺถเว วจฺฉโคตฺโต ทิโช ตสฺส ชายาย อหโมกฺกมึ ฯ |๑๓๙.๒๖๒| มาตุ เม โทหโฬ อาสิ ติโรกุจฺฉิคตสฺส เม ชายมานสมีปมฺหิ วนวาสาย นิจฺฉโย ฯ |๑๓๙.๒๖๓| ตโต เม อชนิ มาตา รมณีเย วนนฺตเร คพฺภโต นิกฺขมนฺตํ มํ กาสาเยน ปฏิคฺคหุํ ฯ |๑๓๙.๒๖๔| ตโต กุมาโร สิทฺธตฺโถ ชาโต สกฺยกุลทฺธโช ตสฺส มิตฺโต ปิโย อาสึ สํวิสฺสฏฺโฐ สุมานิโย ๓- ฯ |๑๓๙.๒๖๕| สตฺตสาเรหิ นิกฺขนฺเต ๔- โอหาย วิปุลํ ยสํ อหํปิ ปพฺพชิตฺวาน หิมวนฺตํ อุปาคมึ ฯ |๑๓๙.๒๖๖| วนาลยํ ภาวนิยํ กสฺสปํ ธุตวาทกํ ๕- ทิสฺวา สุตฺวา ชินุปฺปาทํ อุเปสึ นรสารถึ ฯ |๑๓๙.๒๖๗| โส เม ธมฺมํ อเทเสสิ สพฺพตฺถํ สมฺปกาสยํ ตโตหํ ปพฺพชิตฺวาน วนเมว ปุโนกฺกมํ ๖-@เชิงอรรถ: ม. ยุ. วิปฺโป ฯ ม. ยุ. อเนกสตโส ฯ ยุ. สุมานิโค ฯ @ ม. นิกฺขนฺโต ฯ ม. ธุตวาทิกํ ฯ ม. ปุนาคมํ ฯ ยุ. ปุนาคมึ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๔๘.

|๑๓๙.๒๖๘| ตตฺถปฺปมตฺโต วิหรํ ฉฬภิญฺญา อปสฺสยึ อโห สุลทฺธลาโภมฺหิ สุมิตฺเตนานุกมฺปิโต ฯ |๑๓๙.๒๖๙| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๑๓๙.๒๗๐| สฺวาคตํ วต เม อาสิ พุทฺธเสฏฺฐสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๓๙.๒๗๑| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา วนวจฺโฉ เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ วนวจฺฉตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ ทสมํ จูฬสุคนฺธตฺเถราปทานํ (๕๕๐) [๑๔๐] |๑๔๐.๒๗๒| อิมมฺหิ ภทฺทเก กปฺเป พฺรหฺมพนฺธุ มหายโส กสฺสโป นาม นาเมน อุปฺปชฺชิ วทตํ วโร ฯ |๑๔๐.๒๗๓| อนุพฺยญฺชนสมฺปนฺโน พตฺตึสวรลกฺขโณ พฺยามปฺปภาปริวุโต รํสิชาลสโมคโต ๑- ฯ |๑๔๐.๒๗๔| อสฺสาเสตา ยถา จนฺโท สุริโยว ปภงฺกโร นิพฺพาเปตา ยถา เมโฆ สาคโรว คุณากโร ฯ |๑๔๐.๒๗๕| ธรณีริว สีเลน หิมวาว สมาธินา อากาโส วิย ปญฺญาย อสงฺโค อนิโล ยถา ฯ @เชิงอรรถ: ม. รํสิชาลสโมตฺถโฏ ฯ ยุ. รํสิชาลสโมตโต ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๔๙.

|๑๔๐.๒๗๖| ตทาหํ พาราณสิยํ อุปปนฺโน มหากุเล ปหูตธนธญฺญสฺมึ นานารตนสญฺจเย ฯ |๑๔๐.๒๗๗| มหตา ปริวาเรน นิสินฺนํ โลกนายกํ อุเปจฺจ ธมฺมมสฺโสสึ อมตํว ๑- มโนรหํ ๒- ฯ |๑๔๐.๒๗๘| ทฺวตฺตึสลกฺขณธโร สุนกฺขตฺโตว จนฺทิมา อนุพฺยญฺชนสมฺปนฺโน สาลราชาว ผุลฺลิโต ฯ |๑๔๐.๒๗๙| รํสิชาลปริกฺขิตฺโต ทิตฺโตว กนกาจโล พฺยามปฺปภาปริวุโต สตรํสีว ๓- ทิวากโร ฯ |๑๔๐.๒๘๐| โสณฺณานโน ชินวโร รมฺมณีว ๔- สิลุจฺจโย กรุณาปุณฺณหทโย คุเณน ๕- วิย สาคโร ฯ |๑๔๐.๒๘๑| โลกวิสฺสุตกิตฺติ จ สิเนรุว นคุตฺตโม ยสสา วิตโต ธีโร อากาสสทิโส มุนิ ฯ |๑๔๐.๒๘๒| อสงฺคจิตฺโต สพฺพตฺถ อนิโล วิย นายโก ปติฏฺฐา สพฺพภูตานํ มหีว มุนิ สตฺตโม ฯ |๑๔๐.๒๘๓| อนูปลิตฺโต โลเกน โตเยน ปทุมํ ยถา กุวาทคจฺฉทหโน อคฺคิกฺขนฺโธว โส ๖- วสิ ฯ |๑๔๐.๒๘๔| อคโท วิย สพฺพตฺถ กิเลสวิสนาสโก คนฺธมาทนเสโลว คุณคนฺธวิภูสิโต ฯ |๑๔๐.๒๘๕| คุณานํ อากโร ธีโร รตนานํว สาคโร สินฺธุว ๗- จ นราชญฺโญ ๘- กิเลสมลหารโก ฯ @เชิงอรรถ: ยุ. อมตํ จ ฯ ม. มโนหรํ ฯ ยุ. สรสฺมึว ฯ ม. สมณีว ฯ @ ยุ. วิวทฺโธ ฯ ม. ยุ. โสภสิ ฯ ยุ. สินฺธว ว ฯ ม. วนราชีนํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๕๐.

|๑๔๐.๒๘๖| วิชยีว มหาโยโธ มารเสนาปฺปมทฺทโน ๑- จกฺกวตฺตีว โส ราชา โพชฺฌงฺครตนิสฺสโร ฯ |๑๔๐.๒๘๗| มหาภิสกฺกสงฺกาโส โทสพฺยาธิติกิจฺฉโก สลฺลกตฺโต ยถา เสฏฺโฐ ๒- ทิฏฺฐิคณฺฑวิผาลโก ฯ |๑๔๐.๒๘๘| โส ตทา โลกปชฺโชโต สนรามรสกฺกโต ปริสาสุ นราทิจฺโจ ธมฺมํ เทสยเต ชิโน ฯ |๑๔๐.๒๘๙| ทานํ ทตฺวา มหาโภโค สีเลน สุคตูปโค ภาวนาย จ นิพฺพาติ อิจฺเจวมนุสาสถ ฯ |๑๔๐.๒๙๐| เทสนนฺตํ มหสฺสาทํ อาทิมชฺฌนฺตโสภนํ สุณนฺติ ปริสา สพฺพา อมตํว มหารสํ ฯ |๑๔๐.๒๙๑| สุตฺวา สุมธุรํ ธมฺมํ ปสนฺโน ชินสาสเน สุคตํ สรณํ คนฺตฺวา ยาวชีวํ นมสฺสหํ ฯ |๑๔๐.๒๙๒| มุนิโน คนฺธกุฏิยา อุพฺพฏฺเฏสึ ๓- ตทา มหึ จตุชฺชาเตน คนฺเธน มาเส อฏฺฐ ทิเน สฺวหํ ฯ |๑๔๐.๒๙๓| ปณิธาย สุคนฺธนฺตํ ๔- สรีรสฺส วิคนฺธิโน ตทา ชิโน วิยากาสิ สุคนฺธตนุลาภิตํ ฯ |๑๔๐.๒๙๔| โยยํ คนฺธกุฏิภูมึ คนฺเธน อุพฺพโฏ ๕- สกึ เตน กมฺมวิปาเกน อุปปนฺโน ยหึ ตหึ ฯ |๑๔๐.๒๙๕| สุคนฺธเทโห สพฺพตฺถ ภวิสฺสติ อยํ นโร คุณคนฺธายุโต หุตฺวา นิพฺพายิสฺสตินาสโว ฯ @เชิงอรรถ: ม. มารเสนาวมทฺทโน ฯ ม. เวชฺโช ฯ ม. โอปุญฺเชสึ ฯ @ยุ. โอปุญฺเฉสิ ฯ ม. สุคนฺธตฺตํ ฯ ม. ยุ. คนฺเธโนปุญฺชเต ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๕๑.

|๑๔๐.๒๙๖| เตน กมฺเมน สุกเตน เจตนาปณิธีหิ จ ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ ตาวตึสํ อคญฺฉหํ ฯ |๑๔๐.๒๙๗| ปจฺฉิเม จ ภเว ทานิ ชาโต วิปฺปกุเล อหํ คพฺภํ เม วสโต มาตา เทเหนาสิ สุคนฺธิกา ฯ |๑๔๐.๒๙๘| ยทา จ มาตุกุจฺฉิมฺหา นิกฺขมามิ ตทา ปุรํ ๑- สาวตฺถิ สพฺพคนฺเธหิ วาสิตา วิย วายถ ฯ |๑๔๐.๒๙๙| ปุปฺผวสฺสญฺจ สุรภิ ทิพฺพคนฺธํ มโนรมํ ธูปานิ จ มหคฺฆานิ อุปวายึสุ ตาวเท ฯ |๑๔๐.๓๐๐| เทวา จ สพฺพคนฺเธหิ ธูปปุปฺเผหิ ตํ ฆรํ วาสยึสุ สุคนฺเธน ยสฺมึ ชาโต อหํ ฆเร ฯ |๑๔๐.๓๐๑| ยทา จ ตรุโณ ภทฺโท ปฐเม โยพฺพเน ฐิโต ตทา เสสํ ๒- สปริสํ วิเนตฺวา นรสารถิ ฯ |๑๔๐.๓๐๒| เตหิ สพฺเพหิ สหิโต ๓- สาวตฺถิปุรมาคโต ตทา พุทฺธานุภาวนฺตํ ทิสฺวา ปพฺพชิโต อหํ ฯ |๑๔๐.๓๐๓| สีลํ สมาธิปญฺญญฺจ วิมุตฺติญฺจ อนุตฺตรํ ภาเวตฺวา จตุโร ธมฺเม ปาปุณึ อาสวกฺขยํ ฯ |๑๔๐.๓๐๔| ยทา ปพฺพชิโต จาหํ ยทา จ อรหํ ๔- อหํ นิพฺพายิสฺสํ ยทา จาหํ คนฺธวสฺโส ตทา อหุ ฯ |๑๔๐.๓๐๕| สรีรคนฺโธ จ เสฏฺโฐติเสติ ๕- เม มหารหํ จนฺทนํ จมฺปกุปฺปลํ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. ปุรี ฯ ม. ยุ. เสลํ ฯ ม. ปริวุโต ฯ ม. อรหา อหุํ ฯ @ ม. สทาติเสติ เม ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๕๒.

ตเถว คนฺเธ อิตเร จ สพฺพโส ๑- ปสยฺห วายามิ คโต ยหึ ตหึ ฯ |๑๔๐.๓๐๖| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาโคว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสโว ฯ |๑๔๐.๓๐๗| สฺวาคตํ วต เม อาสิ พุทฺธเสฏฺฐสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๔๐.๓๐๘| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา จูฬสุคนฺโธ เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ จูฬสุคนฺธตฺเถรสฺส อปทานํ สมตฺตํ ฯ อุทฺทานํ ภทฺทิโย เรวโต เถโร มหาลาภี จ สีวลี วงฺคีโส นนฺทโก เจว กาฬุทายี ตถาภโย ฯ โลมโส วนวจฺโฉ จ สุคนฺโธ ทสโม กโต ตีณิ คาถาสตา ตตฺถ โสฬสา จ ตทุตฺตริ ฯ ภทฺทิยวคฺโค ปญฺจปญฺญาโส ฯ อถ วคฺคุทฺทานํ กณิการวฺหโย วคฺโค ผลโท ติณทายโก กจฺจาโน ภทฺทิโย วคฺโค คาถาโย คณิตา วสา ๒-@เชิงอรรถ: ยุ. สพฺพโต ฯ ม. จิมา ฯ ยุ. วิห ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๕๓.

นว คาถาสตานิ จ จตุราสีติเมว จ ฉปญฺญาสํ ปญฺจสตา อปทานา ปกาสิตา ฯ สห อุทฺทานคาถาหิ ฉ สหสฺสานิ โหนฺติมา เทฺว สตานิ จ คาถานํ อฏฺฐารส ตทุตฺตริ ฯ เอตฺตาวตา พุทฺธาปทานญฺจ ปจฺเจกพุทฺธาปทานญฺจ เถราปทานญฺจ สมตฺตานิ ฯ ------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๕๔.

เถรีอปทานํ ปฐโม สุเมธาวคฺโค ปฐมํ สุเมธาเถริยาปทานํ (๑) อถ เถริกาปทานานิ สุณาถ [๑๔๑] |๑๔๑.๑| ภควติ โกนาคมเน สงฺฆารามมฺหิ นิเวสมฺหิ ๑- สขิโย ติสฺโส ชนิโย วิหารทานํ อทมฺหเส ๒- ฯ |๑๔๑.๒| ทสกฺขตฺตุํ สตกฺขตฺตุํ [๓]- สตานํ จ สตกฺขตฺตุํ เทเวสุ อุปปชฺชิมฺห โก วาโท มานุเส ภเว ฯ |๑๔๑.๓| เทเวสุ มหิทฺธิกา หุตฺวา ๔- มานุสกมฺหิ โก วาโท สตฺตรตนสฺส มเหสี อิตฺถีรตนํ อหํ ภวึ ฯ |๑๔๑.๔| ตตฺถ ๕- สญฺจิตํ กุสลํ สุสมิทฺธกุลปฺปชา ธนญฺชานี จ เขมา จ อหํปิจ ตโย ชนา ฯ |๑๔๑.๕| อารามํ สุกตํ กตฺวา สพฺพาวยวมณฺฑิตํ พุทฺธปฺปมุขสงฺฆสฺส นิยฺยาเทตฺวา ปโมทิตา ฯ |๑๔๑.๖| ยตฺถ ยตฺถูปปชฺชามิ ตสฺส กมฺมสฺส วาหสา เทเวสุ อคฺคตํ ปตฺตา มนุสฺเสสุ ตเถว จ ฯ |๑๔๑.๗| อิมสฺมึเยว กปฺปสฺมึ พฺรหฺมพนฺธุ มหายโส กสฺสโป นาม นาเมน อุปฺปชฺชิ วทตํ วโร ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. นวนิเวสมฺหิ ฯ ม. ยุ. อทาสิมฺห ฯ ม. ทสสตกฺขตฺตุํ ฯ @ ม. ยุ. อหุมฺหา ฯ ม. อิธ สญฺจิตกุสลา ฯ ยุ. อิธ สญฺจิตา กุสลํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๕๕.

|๑๔๑.๘| อุปฏฺฐาโก มเหสิสฺส ตทา อาสิ นริสฺสโร กาสิราชา กิกี นาม พาราณสีปุรุตฺตเม ฯ |๑๔๑.๙| ตสฺสาสุํ สตฺต ธีตโร ราชกญฺญา สุเข ฐิตา พุทฺธุปฏฺฐานนิรตา พฺรหฺมจริยํ จรึสุ ตา ฯ |๑๔๑.๑๐| ตาสํ สหายิกา หุตฺวา สีเลสุ สุสมาหิตา ทตฺวา ทานานิ สกฺกจฺจํ อคาเรว วตฺตํ จรึ ฯ |๑๔๑.๑๑| เตน กมฺเมน สุกเตน เจตนาปณิธีหิ จ ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ ตาวตึสูปคา อหํ ฯ |๑๔๑.๑๒| ตโต จุตา ยามาสคฺคํ ๑- ตโตหํ ตุสิตํ คตา ตโต จ นิมฺมานรตึ วสวตฺติปุรํ คตา ๒- ฯ |๑๔๑.๑๓| ยตฺถ ยตฺถูปปชฺชามิ ปุญฺญกมฺมสมาหิตา ตตฺถ ตตฺเถว ราชูนํ มเหสิตฺตมการยึ ฯ |๑๔๑.๑๔| ตโต จุตา มนุสฺสตฺเต ราชูนํ จกฺกวตฺตินํ มณฺฑลีนญฺจ ราชูนํ มเหสิตฺตมการยึ ฯ |๑๔๑.๑๕| สมฺปตฺตึ อนุโภตฺวาน เทเวสุ มานุเสสุ จ สพฺพตฺถ สุขิตา หุตฺวา เนกชาตีสุ สํสรึ ฯ |๑๔๑.๑๖| โส เหตุ จ โส ปภโว ตํ ๓- มูลํ สาสเน ขมํ ตํ ปฐมํ สโมธานํ ตํ ธมฺมรตาย นิพฺพุตํ ๔- ฯ |๑๔๑.๑๗| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาคีว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสวา ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. ยามมคํ ฯ ม. ยุ. ตโต ฯ ยุ. ตํ มูลํ สา จ สาสเน ขนฺติ ฯ @ ม. ยุ. นิพฺพานํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๕๖.

|๑๔๑.๑๘| สฺวาคตํ วต เม อาสิ พุทฺธเสฏฺฐสฺส ๑- สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๔๑.๑๙| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ สุเมธา ภิกฺขุนี อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ สุเมธาเถริยา อปทานํ สมตฺตํ ฯ ทุติยํ เมขลทายิกาเถริยาปทานํ (๒) [๑๔๒] |๑๔๒.๒๐| สิทฺธตฺถสฺส ภควโต ถูปการมกาสหํ ๒- เมขลิกา มยา ทินฺนา นวกมฺมสฺส สตฺถุโน ฯ |๑๔๒.๒๑| นิฏฺฐิเต จ มหาถูเป เมขลํ ปุนทาสหํ โลกนาถสฺส มุนิโน ปสนฺนา เสหิ ปาณิภิ ฯ |๑๔๒.๒๒| จตุนวุเต อิโต กปฺเป เมขลํ อททึ ตทา ๓- ทุคฺคตึ นาภิชานามิ ถูปการสฺสิทํ ผลํ ฯ |๑๔๒.๒๓| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาคีว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสวา ฯ |๑๔๒.๒๔| สฺวาคตํ วต เม อาสิ พุทฺธเสฏฺฐสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๔๒.๒๕| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. มม พุทฺธสฺส... ฯ ม. ถูปการาปิกา อหุํ ฯ ยุ. ถูปํ การาปิตา อหํ ฯ @ ม. ยุ. ยํ เมขลมทํ ตทา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๕๗.

อิตฺถํ สุทํ เมขลทายิกา ภิกฺขุนี อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ เมขลทายิกาเถริยา อปทานํ สมตฺตํ ฯ ตติยํ มณฺฑปทายิกาเถริยาปทานํ (๓) [๑๔๓] |๑๔๓.๒๖| โกนาคมนพุทฺธสฺส มณฺฑโป การิโต มยา ถูปญฺจ ๑- ปวรมทํ พุทฺธสฺส โลกพนฺธุโน ฯ |๑๔๓.๒๗| ยํ ยํ ชนปทํ ยามิ นิคเม ราชธานิโย สพฺพตฺถ ปูชิตา โหมิ ปุญฺญกมฺมสฺสิทํ ผลํ ฯ |๑๔๓.๒๘| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาคีว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสวา ฯ |๑๔๓.๒๙| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๔๓.๓๐| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ มณฺฑปทายิกา ภิกฺขุนี อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ มณฺฑปทายิกาเถริยา อปทานํ สมตฺตํ ฯ จตุตฺถํ สงฺกมนทาเถริยาปทานํ ๒- (๔) [๑๔๔] |๑๔๔.๓๑| โกณฺฑญฺญสฺส ๓- ภควโต โลกเชฏฺฐสฺส ตาทิโน รถิยํ ปฏิปนฺนสฺส ตารยนฺตสฺส ปาณิโน ฯ @เชิงอรรถ: ม. ธุวํ ติจีวรํ ทาสึ ฯ ยุ. ธุวญฺจ จีวรมทํ ฯ ม. สงฺกมนตาเถริยาปทานํ ฯ @ ม. วิปสฺสิสฺส ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๕๘.

|๑๔๔.๓๒| ฆรโต นิกฺขมิตฺวาน อวกุชฺช ๑- นิปชฺชหํ อนุกมฺปโก โลกเชฏฺโฐ ๒- สิรสิ อกฺกมิ ตทา ๓- ฯ |๑๔๔.๓๓| อกฺกมิตฺวาน สิรสิ อคมา โลกนายโก เตน จิตฺตปฺปสาเทน ตุสิตํ อคมาสหํ ฯ |๑๔๔.๓๔| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาคีว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสวา ฯ |๑๔๔.๓๕| สฺวาคตํ วต เม อาสิ พุทฺธเสฏฺฐสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๔๔.๓๖| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ สงฺกมนทา ภิกฺขุนี อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ สงฺกมนทาเถริยา อปทานํ สมตฺตํ ฯ ปญฺจมํ นฬมาลิกาเถริยาปทานํ (๕) [๑๔๕] |๑๔๕.๓๗| จนฺทภาคานทีตีเร อโหสึ กินฺนรี ตทา อทฺทสํ วิรชํ พุทฺธํ สยมฺภุํ อปราชิตํ ฯ |๑๔๕.๓๘| ปสนฺนจิตฺตา สุมนา เวทชาตา กตญฺชลี นฬมาลํ คเหตฺวาน สยมฺภุํ อภิปูชยึ ฯ |๑๔๕.๓๙| เตน กมฺเมน สุกเตน เจตนาปณิธีหิ จ ชหิตฺวา กินฺนรีเทหํ อคจฺฉึ ติทสํ คณํ ๔-@เชิงอรรถ: ม. ยุ. อวกุชฺชา ฯ ม. โลกนาโถ ฯ ม. มม ฯ ม. คตึ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๕๙.

|๑๔๕.๔๐| ฉตฺตึสเทวราชูนํ มเหสิตฺตมการยึ ทสนฺนํ จกฺกวตฺตีนํ มเหสิตฺตมการยึ ฯ เวทยิตฺวาน กุสลํ ๑- ปพฺพชึ อนคาริยํ |๑๔๕.๔๑| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา ๒- สพฺเพ สมูหตา สพฺพาสวา ปริกฺขีณา นตฺถิ ทานิ ปุนพฺภโว ฯ |๑๔๕.๔๒| จตุนวุเต อิโต กปฺเป ยํ ปุปฺผมภิปูชยึ ทุคฺคตึ นาภิชานามิ พุทฺธปูชายิทํ ผลํ ฯ |๑๔๕.๔๓| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาคีว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสวา ฯ |๑๔๕.๔๔| สฺวาคตํ วต เม อาสิ พุทฺธเสฏฺฐสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๔๕.๔๕| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ นฬมาลิกา ภิกฺขุนี อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ นฬมาลิกาเถริยา อปทานํ สมตฺตํ ฯ ฉฏฺฐํ เอกปิณฺฑปาตทายิกาเถริยาปทานํ (๖) [๑๔๖] |๑๔๖.๔๖| นคเร พนฺธุมติยา พนฺธุมา นาม ขตฺติโย ตสฺส รญฺโญ อหํ ๔- ภริยา เอกจฺจํ วาทยามหํ ๕-@เชิงอรรถ: ม. สํเวเชตฺวาน เม จิตฺตํ ฯ ยุ. สํเวทยิตฺวา กุสลํ ฯ ยุ. ภวา สงฺฆาฏิตา มมํ ฯ @ ยุ. ตีณินฬมาลิกา ฯ ม. สพฺพตฺถ อหุํ ฯ ม. ยุ. จารยามหํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๖๐.

|๑๔๖.๔๗| รโหคตา นิสีทิตฺวา เอวํ จินฺเตสหํ ตทา อาทาย คมนียํ หิ กุสลํ นตฺถิ เม กตํ ฯ |๑๔๖.๔๘| มหาภิตาปํ กฏุกํ ๑- โฆรรูปํ สุทารุณํ นิรยํ นูน คจฺฉามิ เอตฺถ เม นตฺถิ สํสโย ฯ |๑๔๖.๔๙| ราชานํ อุปคนฺตฺวาน ๒- อิทํ วจนมพฺรวึ เอกํ เม สมณํ เทหิ โภชยิสฺสามิ ขตฺติย ฯ |๑๔๖.๕๐| อทาสิ เม มหาราชา สมณํ ภาวิตินฺทฺริยํ ตสฺส ปตฺตํ คเหตฺวาน ปรมนฺเนน ตปฺปยึ ฯ |๑๔๖.๕๑| ปูชยิตฺวา ปรมนฺนํ คนฺธาเลปํ อกาสหํ ชาเลน ปิทหิตฺวาน ปีตโจเลน ๓- ฉาทยึ ฯ |๑๔๖.๕๒| อารมฺมณํ มม เอตํ สรามิ ยาวชีวิตํ ตตฺถ จิตฺตํ ปสาเทตฺวา ตาวตึสํ อคญฺฉหํ ฯ |๑๔๖.๕๓| ตึสานํ เทวราชูนํ มเหสิตฺตมการยึ มนสา ปตฺถิตํ มยฺหํ นิพฺพตฺตติ ยถิจฺฉกํ ๔- ฯ |๑๔๖.๕๔| วีสานํ จกฺกวตฺตีนํ มเหสิตฺตมการยึ อุปจิตตฺตา ๕- หุตฺวาน สํสรามิ ภวาภเว ๖- ฯ |๑๔๖.๕๕| สพฺพพนฺธนมุตฺตาหํ อเปตา เม อุปาทิกา สพฺพาสวปริกฺขีณา นตฺถิ ทานิ ปุนพฺภโว ฯ |๑๔๖.๕๖| เอกนวุเต อิโต กปฺเป ยํ ทานมททึ ตทา @เชิงอรรถ: ยุ. ทุกฺขํ ฯ ม. ยุ. อุปสงฺกมฺม ฯ ม. วตฺถยุเคน ฯ ยุ. มหาเนเลน ฯ @ ยุ. ยทิจฺฉกํ ฯ ม. โอจิตตฺตาว ฯ ยุ. โอจิตตฺตา จ ฯ ม. ยุ. ภเวสฺวหํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๖๑.

ทุคฺคตึ นาภิชานามิ ปิณฺฑปาตสฺสิทํ ผลํ ฯ |๑๔๖.๕๗| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาคีว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสวา ฯ |๑๔๖.๕๘| สฺวาคตํ วต เม อาสิ พุทฺธเสฏฺฐสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๔๖.๕๙| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ เอกปิณฺฑปาตทายิกา ภิกฺขุนี อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ เอกปิณฺฑปาตทายิกาเถริยา อปทานํ สมตฺตํ ฯ สตฺตมํ กฏจฺฉุภิกฺขทายิกาเถริยาปทานํ (๗) [๑๔๗] |๑๔๗.๖๐| ปิณฺฑจารํ จรนฺตสฺส ติสฺสนามสฺส สตฺถุโน กฏจฺฉุภิกฺขํ ปคฺคยฺห พุทฺธเสฏฺฐสฺสทาสหํ ฯ |๑๔๗.๖๑| ปฏิคฺคเหตฺวา สมฺพุทฺโธ ติสฺโส โลกคฺคนายโก วีถิยา สณฺฐิโต สตฺถา อกา เม อนุโมทนํ ฯ |๑๔๗.๖๒| กฏจฺฉุภิกฺขํ ทตฺวาน ตาวตึสํ คมิสฺสสิ ฉตฺตึสเทวราชูนํ มเหสิตฺตํ กริสฺสสิ ฯ |๑๔๗.๖๓| ปญฺญาสจกฺกวตฺตีนํ มเหสิตฺตํ กริสฺสสิ มนสา ปตฺถิตํ สพฺพํ ปฏิลจฺฉสิ สพฺพทา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๖๒.

|๑๔๗.๖๔| สมฺปตฺตึ อนุโภตฺวาน ปพฺพชิสฺสสิกิญฺจนา สพฺพาสเว ปริญฺญาย นิพฺพายิสฺสสินาสวา ฯ |๑๔๗.๖๕| อิทํ วตฺวาน สมฺพุทฺโธ ติสฺโส โลกคฺคนายโก นภํ อพฺภุคฺคมิ ธีโร หํสราชาว อมฺพเร ฯ |๑๔๗.๖๖| สุทินฺนเมว ๑- เม ทานํ สุยิฏฺฐา ยาคสมฺปทา กฏจฺฉุภิกฺขํ ทตฺวาน ปตฺตาหํ อจลํ ปทํ ฯ |๑๔๗.๖๗| เทฺวนวุเต อิโต กปฺเป ยํ ทานมททินฺตทา ทุคฺคตึ นาภิชานามิ ภิกฺขทานสฺสิทํ ผลํ ฯ |๑๔๗.๖๘| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาคีว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสวา ฯ |๑๔๗.๖๙| สฺวาคตํ วต เม อาสิ พุทฺธเสฏฺฐสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๔๗.๗๐| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ กฏจฺฉุภิกฺขทายิกา ภิกฺขุนี อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ กฏจฺฉุภิกฺขทายิกาเถริยา อปทานํ สมตฺตํ ฯ อฏฺฐมํ สตฺตอุปฺปลมาลิกาเถริยาปทานํ (๘) [๑๔๘] |๑๔๘.๗๑| นคเร อรุณวติยา อรุโณ ๒- นาม ขตฺติโย ตสฺส รญฺโญ อหํ ภริยา นคุลํ ปาทยามหํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. สุทินฺนํ เม ทานวรํ ฯ ยุ. อรุณวา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๖๓.

|๑๔๘.๗๒| สตฺต มาลา คเหตฺวาน อุปฺปลา ๑- เทวคนฺธิกา นิสชฺช ปาสาทวเร เอวํ จินฺเตสิ ตาวเท ฯ |๑๔๘.๗๓| กึ เม อิมาหิ มาลาหิ สิรสา โรปิตาหิ เม วรํ เม พุทฺธเสฏฺฐสฺส ญาณมฺหิ อภิโรปิตํ ฯ |๑๔๘.๗๔| สมฺพุทฺธํ ปฏิมาเนนฺตี ทฺวาราสนฺเน นิสีทหํ ยทา เอหิติ ๒- สมฺพุทฺโธ ปูชยิสฺสํ มหามุนึ ฯ |๑๔๘.๗๕| กกุโธ วิลสนฺโตว มิคราชาว เกสรี ภิกฺขุสงฺเฆน สหิโต อาคจฺฉิ วีถิยา ชิโน ฯ |๑๔๘.๗๖| พุทฺธสฺส รํสึ ทิสฺวาน หฏฺฐา สํวิคฺคมานสา ทฺวารํ อปาปุณิตฺวาน พุทฺธเสฏฺฐํ อปูชยึ ฯ |๑๔๘.๗๗| สตฺต อุปฺปลปุปฺผานิ สุวิตฺถิณฺณานิ ๓- อมฺพเร ฉาทึ ๔- กโรนฺตา พุทฺธสฺส มตฺถเก ธารยนฺติ เต ฯ |๑๔๘.๗๘| อุทคฺคจิตฺตา สุมนา เวทชาตา กตญฺชลี ตตฺถ จิตฺตํ ปสาเทตฺวา ตาวตึสํ อคญฺฉหํ ฯ |๑๔๘.๗๙| มหาเนลสฺส ฉาทนํ ธาเรนฺติ มม มุทฺธนิ ทิพฺพคนฺธํ ปวายติ ๕- สตฺตุปฺปลานิทํ ผลํ ฯ |๑๔๘.๘๐| กทาจิ นียมานาย ญาติสงฺเฆน เม ตทา ยาวตา ปริสา มยฺหํ มหาเนลํ ธรียติ ฯ |๑๔๘.๘๑| สตฺตติเทวราชูนํ มเหสิตฺตํ อการยึ สพฺพตฺถ อิสฺสรา หุตฺวา สํสรามิ ภวาภเว ฯ @เชิงอรรถ: ยุ. อุปฺปลี ฯ ยุ. เอติห ฯ ม. ปริกิณฺณานิ ฯ ยุ. ปริตฺถิณฺณานิ ฯ @ ม. ฉทึ ฯ ม. ยุ. ปวายามิ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๖๔.

|๑๔๘.๘๒| เตสฏฺฐิจกฺกวตฺตีนํ มเหสิตฺตํ อการยึ สพฺเพ มํ อนุวตฺตนฺติ อาเทยฺยวจนา อหํ ฯ |๑๔๘.๘๓| อุปฺปลสฺเสว เม วณฺโณ คนฺโธ เจว ปวายติ ทุคฺคตึ นาภิชานามิ พุทฺธปูชายิทํ ผลํ ฯ |๑๔๘.๘๔| อิทฺธิปาเทสุ กุสลา โพชฺฌงฺคภาวนารตา อภิญฺญาปารมิปฺปตฺตา พุทฺธปูชายิทํ ผลํ ฯ |๑๔๘.๘๕| สติปฏฺฐานกุสลา สมาธิฌานโคจรา สมฺมปฺปธานมนุยุตฺตา พุทฺธปูชายิทํ ผลํ ฯ |๑๔๘.๘๖| วิริยํ เม ธุรโธรยฺหํ โยคกฺเขมาธิวาหนํ สพฺพาสวปริกฺขีณา นตฺถิ ทานิ ปุนพฺภโว ฯ |๑๔๘.๘๗| เอกตฺตึเส อิโต กปฺเป ยํ ปุปฺผมภิปูชยึ ทุคฺคตึ นาภิชานามิ พุทฺธปูชายิทํ ผลํ ฯ |๑๔๘.๘๘| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาคีว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสวา ฯ |๑๔๘.๘๙| สฺวาคตํ วต เม อาสิ มม พุทฺธสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๔๘.๙๐| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ สตฺตอุปฺปลมาลิกา ภิกฺขุนี อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ สตฺตอุปฺปลมาลิกาเถริยา อปทานํ สมตฺตํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๖๕.

นวมํ ปญฺจทีปิกาเถริยาปทานํ (๙) [๑๔๙] |๑๔๙.๙๑| นคเร หํสวติยา จารินี ๑- อาสหํ ตทา อาราเมเนว อารามํ จรามิ กุสลตฺถิกา ฯ |๑๔๙.๙๒| กาลปกฺขมฺหิ ทิวเส อทฺทสํ โพธิมุตฺตมํ ตตฺถ จิตฺตํ ปสาเทตฺวา โพธิมูเล นิสีทหํ ฯ |๑๔๙.๙๓| ครุจิตฺตํ อุปฏฺเฐตฺวา สิเร กตฺวาน อญฺชลึ โสมนสฺสํ ปเวเทตฺวา เอวํ จินฺเตสิ ตาวเท ฯ |๑๔๙.๙๔| ยทิ พุทฺโธ อมิตคุโณ อสมปฺปฏิปุคฺคโล ทสฺเสตุ ปาฏิหีรํ เม โพธิ โอภาสตุ อยํ ฯ |๑๔๙.๙๕| สห อาวชฺชิเต มยฺหํ โพธิ ปชฺชลิ ตาวเท สพฺพโสวณฺณมยา อาสิ ทิสา สพฺพา วิโรจติ ฯ |๑๔๙.๙๖| สตฺตรตฺตินฺทิวํ ตตฺถ โพธิมูเล นิสีทหํ สตฺตเม ทิวเส ปตฺเต ทีปปูชํ อกาสหํ ฯ |๑๔๙.๙๗| อาสนํ ปริวาเรตฺวา ปญฺจทีปานิ ปชฺชลุํ ยาว อุเทติ สุริโย ทีปา เม ปชฺชลุํ ตทา ฯ |๑๔๙.๙๘| เตน กมฺเมน สุกเตน เจตนาปณิธีหิ จ ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ ตาวตึสํ อคญฺฉหํ ฯ |๑๔๙.๙๙| ตตฺถ เม สุกตํ พฺยมฺหํ ปญฺจทีปาติ ๒- วุจฺจติ สตโยชนมุพฺเพธํ ๓- สฏฺฐิโยชนวิตฺถตํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. จาริกี ฯ ยุ. ปญฺจทีปีติ ฯ ม สฏฺฐิโยชนมุพฺเพธํ ตึสโยชนวิตฺถตํ @ยุ. สตโยชนมุพฺพิทฺธํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๖๖.

|๑๔๙.๑๐๐| อสงฺเขยฺยานิ ทีปานิ ปริวาเร ชลนฺติ เม ยาวตา เทวภวนํ ทีปาโลเกน โชตติ ฯ |๑๔๙.๑๐๑| ปุริตฺถาภิมุขา สนฺติ ๑- ยทิ อิจฺฉามิ ปสฺสิตุํ อุทฺธํ อโธ จ ติริยํ สพฺพํ ปสฺสามิ จกฺขุนา ฯ |๑๔๙.๑๐๒| ยาวตา อภิกงฺขามิ ทฏฺฐุํ สุกตทุกฺกฏํ ๒- ตตฺถ อาวรณํ นตฺถิ รุกฺเขสุ ปพฺพเตสุ วา ฯ |๑๔๙.๑๐๓| อสีติเทวราชูนํ มเหสิตฺตมการยึ สตานํ จกฺกวตฺตีนํ มเหสิตฺตมการยึ ฯ |๑๔๙.๑๐๔| ยํ ยํ โยนูปปชฺชามิ เทวตฺตํ อถ มานุสํ ทีปสตสหสฺสานิ ปริวาเร ชลนฺติ เม ฯ |๑๔๙.๑๐๕| เทวโลกา จวิตฺวาน อุปฺปชฺชึ ๓- มาตุกุจฺฉิยํ มาตุ กุจฺฉคตํ สนฺตํ ๔- อกฺขิ เม น นิมีลติ ฯ |๑๔๙.๑๐๖| ทีปสตสหสฺสานิ ปุญฺญกมฺมสมงฺคิโน ๕- สูติฆเรว ชลนฺติ ปญฺจทีปานิทํ ผลํ ฯ |๑๔๙.๑๐๗| ปจฺฉิเม ภวสมฺปตฺเต มานสํ วินิวตฺตยึ อชรามรํ ๖- สีติภาวํ นิพฺพานํ ปสฺสยึ ๗- อหํ ฯ |๑๔๙.๑๐๘| ชาติยา สตฺตวสฺสาหํ อรหตฺตํ อปาปุณึ อุปสมฺปาทยิ พุทฺโธ คุณมญฺญาย โคตโม ฯ |๑๔๙.๑๐๙| มณฺฑเป รุกฺขมูเล วา ปาสาเทสุ คุหาสุ วา @เชิงอรรถ: ม. ปรมฺมุขา นิสีทิตฺวา ฯ ม. สุกตทุกฺกเฏ ฯ ยุ. ทสฺสุํ สุกตทุกฺกเฏ ฯ ม. @ยุ. อุปชฺช ฯ ม. ยุ. กุจฺฉคตา สนฺตี ฯ ม. สมงคิตา ฯ ยุ. สมงฺคินา ฯ ม. @อชรามตํ ฯ ยุ. อชรามรณํ ฯ ม. ยุ. ผสฺสยึ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๖๗.

สุญฺญาคาเร ปชฺฌายนฺตา ๑- ปญฺจทีปา ชลนฺติ เม ฯ |๑๔๙.๑๑๐| ทิพฺพจกฺขุ วิสุทฺธํ เม สมาธิกุสลา อหํ อภิญฺญาปารมิปฺปตฺตา ปญฺจทีปานิทํ ผลํ ฯ |๑๔๙.๑๑๑| สพฺพโวสิตโวสานา กตกิจฺจา อนาสวา ปญฺจทีปา มหาวีร ปาเท วนฺทามิ จกฺขุมา ฯ |๑๔๙.๑๑๒| สตสหสฺเส อิโต กปฺเป ยํ ทีปมททึ ตทา ทุคฺคตึ นาภิชานามิ ปญฺจทีปานิทํ ผลํ ฯ |๑๔๙.๑๑๓| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาคีว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสวา ฯ |๑๔๙.๑๑๔| สฺวาคตํ วต เม อาสิ พุทฺธเสฏฺฐสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๔๙.๑๑๕| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ ปญฺจทีปิกา ภิกฺขุนี อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ ปญฺจทีปิกาเถริยา อปทานํ สมตฺตํ ฯ ทสมํ อุทกทายิกาเถริยาปทานํ (๑๐) [๑๕๐] |๑๕๐.๑๑๖| นคเร พนฺธุมติยา อาสึ ๒- อุทกหาริกา อุทหาเรน ชีวามิ เตน โปเสมิ ทารเก ฯ |๑๕๐.๑๑๗| เทยฺยธมฺโม จ เม นตฺถิ ปุญฺญกฺเขตฺเต อนุตฺตเร โกฏฺฐกํ อุปสงฺกมฺม อุทกํ ปฏฺฐเปสหํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. วสนฺติยา ฯ ยุ. จ ฌายนฺตา ฯ ม. อโหสึ อุทหาริกา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๖๘.

|๑๕๐.๑๑๘| เตน กมฺเมน สุกเตน ตาวตึสํ อคญฺฉหํ ตตฺถ เม สุกตํ พฺยมฺหํ อุทหาเรน นิมฺมิตํ ฯ |๑๕๐.๑๑๙| อจฺฉรานํ สหสฺสสฺส อหํ หิ ปวรา ตทา ทสฏฺฐาเนหิ ตา สพฺพา อภิโภมิ ตทา อหํ ฯ |๑๕๐.๑๒๐| ปญฺญาสํ เทวราชูนํ มเหสิตฺตมการยึ วีสติจกฺกวตฺตีนํ มเหสิตฺตมการยึ ฯ |๑๕๐.๑๒๑| ทุเว ภเว สํสรามิ เทวตฺเต อถ มานุเส ทุคฺคตึ นาภิชานามิ อุทกทานสฺสิทํ ผลํ ฯ |๑๕๐.๑๒๒| ปพฺพตคฺเค ทุมคฺเค วา อนฺตลิกฺเข จ ภูมิยํ ยทา อุทกมิจฺฉามิ ขิปฺปํ ปฏิลภามหํ ฯ |๑๕๐.๑๒๓| อวุฏฺฐิกา ทิสา อตฺถิ ๑- สนฺตตฺตา ขุปฺปิตา ๒- หิ เม มม สงฺกปฺปมญฺญาย มหาเมโฆ ปวสฺสติ ฯ |๑๕๐.๑๒๔| กทาจิ นียมานาย ญาติสงฺเฆน เม ตทา ยทา อิจฺฉามหํ วสฺสํ มหาเมโฆ อชายถ ฯ |๑๕๐.๑๒๕| อุณฺหํ วา ปริฬาโห วา สรีเร ๓- เม น วิชฺชติ กาเย จ เม รโช นตฺถิ อุทกทานสฺสิทํ ผลํ ฯ |๑๕๐.๑๒๖| วิสุทฺธมนสา อชฺช อเปตมนปาปิกา สพฺพาสวปริกฺขีณา นตฺถิ ทานิ ปุนพฺภโว ฯ |๑๕๐.๑๒๗| เอกนวุเต อิโต กปฺเป ยํ กมฺมมกรึ ตทา ๔- @เชิงอรรถ: ม. ยุ. นตฺถิ ฯ ม. กุติตาปิ จ ฯ ยุ. สนฺตตฺตกฐิตาน จ ฯ ยุ. อถเมว ฯ @ ม. ยํ ทกํ อททึ ตทา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๖๙.

ทุคฺคตึ นาภิชานามิ อุทกทานสฺสิทํ ผลํ ฯ |๑๕๐.๑๒๘| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาคีว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสวา ฯ |๑๕๐.๑๒๙| สฺวาคตํ วต เม อาสิ พุทฺธเสฏฺฐสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๕๐.๑๓๐| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อุทกทายิกา ภิกฺขุนี อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ อุทกทายิกาเถริยา อปทานํ สมตฺตํ ฯ อุทฺทานํ สุเมธา เมขลททา มณฺฑปสงฺกมนฺตถา นฬมาลินี ปิณฺฑททา กฏจฺฉุอุปฺปลปฺปทา ฯ ทีปอุทกทายี จ คาถาโย คณิตาวิห เอกคาถา สตญฺเจว สตฺตรสํ ตทุตฺตริ ฯ สุเมธาวคฺโค ปฐโม ฯ ----------------

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๗๐.

ทุติโย เอกุโปสถวคฺโค ปฐมํ เอกุโปสถิกาเถริยาปทานํ (๑๑) [๑๕๑] |๑๕๑.๑| นคเร พนฺธุมติยา พนฺธุมา นาม ขตฺติโย ทิวเส ปุณฺณมาย โส อุปวสิ ๑- อุโปสถํ ฯ |๑๕๑.๒| อหํ เตน สมเยน กุมฺภทาสี อหุ ๒- ตหึ ทิสฺวา สราชิกํ เสนํ เอวาหํ จินฺตยึ ตทา ฯ |๑๕๑.๓| ราชาปิ รชฺชํ ฉฑฺเฑตฺวา อุปวสิ ๑- อุโปสถํ สผลํ นูน ตํ กมฺมํ ชนกาโย ปโมทิโต ฯ |๑๕๑.๔| โยนิโส ปจฺจเวกฺขิตฺวา ทุคฺคติญฺจ ๓- ทลิทฺทตํ มานสํ สมฺปหํสิตฺวา อุปวสึ ๔- อุโปสถํ ฯ |๑๕๑.๕| อหํ อุโปสถํ กตฺวา สมฺมาสมฺพุทฺธสาสเน เตน กมฺเมน สุกเตน ตาวตึสํ อคญฺฉหํ ฯ |๑๕๑.๖| ตตฺถ เม สุกตํ พฺยมฺหํ อุทฺธํ ๕- โยชนมุคฺคตํ กูฏาคารวรูเปตํ มหาสนํ สุภูสิตํ ฯ |๑๕๑.๗| อจฺฉรา สตสหสฺสา อุปติฏฺฐนฺติ มํ สทา อญฺญาเทว ๖- อติกฺกมฺม อติโรจามิ สพฺพทา ฯ |๑๕๑.๘| จตุสฏฺฐิเทวราชูนํ มเหสิตฺตมการยึ เตสฏฺฐิจกฺกวตฺตีนํ มเหสิตฺตมการยึ ฯ @เชิงอรรถ: ยุ. อุปปชฺชิ ฯ ม. ยุ. อหํ ฯ ม. ยุ. ทคฺคจฺจญฺจ ฯ ยุ. อุปปชฺชึ ฯ @ ม. อุพฺภ... ฯ ยุ. อุพฺภํ... ฯ ม. ยุ. อญฺเญเทว ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๗๑.

|๑๕๑.๙| สุวณฺณวณฺณา หุตฺวาน ภเวสุ สํสรามหํ สพฺพตฺถ ปวรา โหมิ อุโปสถสฺสิทํ ผลํ ฯ |๑๕๑.๑๐| หตฺถิยานํ อสฺสยานํ รถยานญฺจ เกวลํ ๑- ลภามิ สพฺพเมตมฺปิ ๒- อุโปสถสฺสิทํ ผลํ ฯ |๑๕๑.๑๑| โสวณฺณมยํ รูปิมยํ อโถปิ ผลิกามยํ โลหิตงฺกมยญฺเจว สพฺพํ ปฏิลภามหํ ฯ |๑๕๑.๑๒| โกเสยฺยกมฺพลกานิ ๓- โขมกปฺปาสิกานิ จ มหคฺฆานิ จ วตฺถานิ สพฺพํ ปฏิลภามหํ ฯ |๑๕๑.๑๓| อนฺนปานํ ขาทนียํ วตฺถเสนาสนานิ จ สพฺพเมตํ ปฏิลเภ อุโปสถสฺสิทํ ผลํ ฯ |๑๕๑.๑๔| วรคนฺธญฺจ มาลญฺจ จุณฺณกญฺจ วิเลปนํ สพฺพเมตํ ปฏิลเภ อุโปสถสฺสิทํ ผลํ ฯ |๑๕๑.๑๕| กูฏาคารญฺจ ปาสาทํ มณฺฑปํ หมฺมิยํ คุหํ สพฺพเมตํ ปฏิลเภ อุโปสถสฺสิทํ ผลํ ฯ |๑๕๑.๑๖| ชาติยา สตฺตวสฺสาหํ ปพฺพชึ อนคาริยํ อฑฺฒมาเส อสมฺปตฺเต อรหตฺตํ อปาปุณึ [๔]- สพฺพาสวปริกฺขีณา นตฺถิ ทานิ ปุนพฺภโว ฯ |๑๕๑.๑๗| เอกนวุเต อิโต กปฺเป ยํ กมฺมมกรึ ตทา ทุคฺคตึ นาภิชานามิ อุโปสถสฺสิทํ ผลํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. สีวิกํ ฯ ม. สพฺพเมเวตํ ฯ ม. ยุ. ...กมฺพลิยานิ ฯ ม. ยุ. กิเลสา @ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๗๒.

|๑๕๑.๑๘| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาคีว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสวา ฯ |๑๕๑.๑๙| สฺวาคตํ วต เม อาสิ พุทฺธเสฏฺฐสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๕๑.๒๐| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ เอกุโปสถิกา ภิกฺขุนี อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ เอกุโปสถิกาเถริยา อปทานํ สมตฺตํ ฯ ทุติยํ สลฬปุปฺผิกาเถริยาปทานํ (๑๒) [๑๕๒] |๑๕๒.๒๑| จนฺทภาคานทีตีเร อโหสึ กินฺนรี ตทา อถทฺทสํ เทวเทวํ จงฺกมนฺตํ นราสภํ ฯ |๑๕๒.๒๒| โอจินิตฺวา สลฬปุปฺผํ พุทฺธเสฏฺฐสฺสทาสหํ อุปสิงฺฆิ มหาวีโร สลฬํ เทวคนฺธิกํ ๑- ฯ |๑๕๒.๒๓| ปฏิคฺคเหตฺวา สมฺพุทฺโธ วิปสฺสี โลกนายโก อุปสิงฺฆิ มหาวีโร เปกฺขมานาย เม ตทา ฯ |๑๕๒.๒๔| อญฺชลึ ปคฺคเหตฺวาน วนฺทิตฺวา ทิปทุตฺตมํ สกํ จิตฺตํ ปสาเทตฺวา ตโต ปพฺพตมารุหึ ฯ |๑๕๒.๒๕| เอกนวุเต อิโต กปฺเป ยํ ปุปฺผมททึ ตทา ทุคฺคตึ นาภิชานามิ พุทฺธปูชายิทํ ผลํ ฯ @เชิงอรรถ: ยุ. ปุพฺพคนฺธิกํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๗๓.

|๑๕๒.๒๖| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาคีว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสวา ฯ |๑๕๒.๒๗| สฺวาคตํ วต เม อาสิ พุทฺธเสฏฺฐสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๕๒.๒๘| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา สลฬปุปฺผิกา ภิกฺขุนี อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ สลฬปุปฺผิกาเถริยา อปทานํ สมตฺตํ ฯ ตติยํ โมทกทายิกาเถริยาปทานํ (๑๓) [๑๕๓] |๑๕๓.๒๙| นคเร พนฺธุมติยา กุมฺภทาสี อโหสหํ มม ภาคํ คเหตฺวาน คจฺฉํ อุทกหาริเก ๑- ฯ |๑๕๓.๓๐| ปนฺถมฺหิ สมณํ ทิสฺวา สนฺตจิตฺตํ สมาหิตํ ปสนฺนจิตฺตา สุมนา โมทเก ตีณิทาสหํ ฯ |๑๕๓.๓๑| เตน กมฺเมน สุกเตน เจตนาปณิธีหิ จ เอกูนตึส ๒- กปฺปานิ วินิปาตํ น อคญฺฉหํ ฯ |๑๕๓.๓๒| สมฺปตฺติญฺจ กริตฺวาน สพฺพํ อนุภวึ อหํ โมทเก ตีณิ ทตฺวาน ปตฺตาหํ อจลํ ปทํ ฯ |๑๕๓.๓๓| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาคีว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสวา ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. อุทกหาริกา ฯ ม. ยุ. เอกนวุติ ฯ ม. สมฺปตฺติตํ ฯ ยุ. สมฺปตฺตึ ตํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๗๔.

|๑๕๓.๓๔| สฺวาคตํ วต เม อาสิ พุทฺธเสฏฺฐสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๕๓.๓๕| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา โมทกทายิกา ภิกฺขุนี อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ โมทกทายิกาเถริยา อปทานํ สมตฺตํ ฯ จตุตฺถํ เอกาสนทายิกาเถริยาปทานํ (๑๔) [๑๕๔] |๑๕๔.๓๖| นคเร หํสวติยา อโหสึ มาลิกา ๑- ตทา มาตา จ เม ปิตา เจว กมฺมนฺตํ อคมํสุ เต ฯ |๑๕๔.๓๗| มชฺฌนฺติกมฺหิ สุริเย อทฺทสํ สมณํ อหํ วีถิยา อนุคจฺฉนฺตํ อาสนํ ปญฺญเปสหํ ฯ |๑๕๔.๓๘| โคณกจิตฺตกาทีหิ ๒- ปญฺญาเปตฺวาหมาสนํ ๓- ปสนฺนจิตฺตา สุมนา อิมํ วจนมพฺรวึ ฯ |๑๕๔.๓๙| สนฺตตฺตา กฐิตา ภูมิ สูโร มชฺฌนฺติโก ๔- ฐิโต มาตุลา จ น วายนฺติ กาโล เจวตฺถเมหิติ ๕- ฯ |๑๕๔.๔๐| ปญฺญตฺตมาสนมิทํ ตวตฺถาย มหามุนิ อนุกมฺปํ อุปาทาย นิสีท มม อาสเน ฯ |๑๕๔.๔๑| นิสีทิ ตตฺถ สมโณ สุทนฺโต สุทฺธมานโส ตสฺส ปตฺตํ คเหตฺวาน ยถารนฺธํ อทาสหํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. พาลิกา ฯ ม. ยุ. โคณกาวิกติกาหิ ฯ ม. ปญฺญาเปตฺวา มมาสนํ ฯ ยุ. ... @หวาสนํ ฯ ม. ยุ. มชฺฌนฺติเก ฯ ม. เจเวตฺถ เมหิติ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๗๕.

|๑๕๔.๔๒| เตน กมฺเมน สุกเตน เจตนาปณิธีหิ จ ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ ตาวตึสํ อคญฺฉหํ ฯ |๑๕๔.๔๓| ตตฺถ เม สุกตํ พฺยมฺหํ อาสเนน สุนิมฺมิตํ สฏฺฐิโยชนมุพฺเพธํ ตึสโยชนวิตฺถตํ ฯ |๑๕๔.๔๔| โสณฺณมยา มณิมยา อโถปิ ผลิกามยา โลหิตงฺกมยา เจว ปลฺลงฺกา วิวิธา มม ฯ |๑๕๔.๔๕| ตูลิกาวิกตีหิ ๑- จ กฏิสฺสาจิตฺตกาหิ ๒- อุทฺธํ เอกนฺตโลมิ จ ปลฺลงฺกา ๓- เม สุสณฺฐิตา ฯ |๑๕๔.๔๖| ยทา อิจฺฉามิ คมนํ หาสขิฑฺฑาสมปฺปิตา ๔- สห ปลฺลงฺกเสฏฺเฐน คจฺฉามิ มม ปตฺถิตํ ฯ |๑๕๔.๔๗| อสีติเทวราชูนํ มเหสิตฺตมการยึ สตฺตติจกฺกวตฺตีนํ มเหสิตฺตมการยึ ฯ |๑๕๔.๔๘| ภวาภเว สํสรนฺตี มหาโภคํ ลภามหํ โภเค เม อูนตา นตฺถิ เอกาสนผลํ อิทํ ฯ |๑๕๔.๔๙| ทุเว ภเว สํสรามิ เทวตฺเต อถ มานุเส อญฺเญ ภเว น ชานามิ เอกาสนผลํ อิทํ ฯ |๑๕๔.๕๐| ทุเว กุเล ปชายามิ ขตฺติเย จาปิ พฺราหฺมเณ อุจฺจากุลิกา ๕- สพฺพตฺถ เอกาสนผลํ อิทํ ฯ |๑๕๔.๕๑| โทมนสฺสํ น ชานามิ จิตฺตสนฺตาปนํ มม เววณฺณิยํ น ชานามิ เอกาสนผลํ อิทํ ฯ @เชิงอรรถ: ยุ. ...วิกติกาหิ จ ฯ ม. กฏิสฺสจิตฺตกาหิ จ ฯ ยุ. กฏฺฐิสฺสาวิกติกาหิ จ ฯ @ ยุ. ปลฺลงฺโก เม สุสณฺฐโต ฯ -สมปฺปิตํ ฯ ม. อุจฺจากุลินา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๗๖.

|๑๕๔.๕๒| ธาติโย มํ อุปฏฺฐนฺติ ขุชฺชา เจลาวกา ๑- พหู องฺเคน องฺคํ คจฺฉามิ เอกาสนผลํ อิทํ ฯ |๑๕๔.๕๓| อญฺญา ๒- มเมว นฺหาเปนฺติ อญฺญา โภเชนฺติ โภชนํ อญฺญา มํ อลงฺกโรนฺติ อญฺญา รเมนฺติ มํ สทา ฯ |๑๕๔.๕๔| อญฺญา คนฺธํ วิลิมฺปนฺติ เอกาสนผลํ อิทํ มณฺฑเป รุกฺขมูเล วา สุญฺญาคาเร วสนฺติยา ฯ |๑๕๔.๕๕| มม สงฺกปฺปมญฺญาย ปลฺลงฺโก อุปติฏฺฐติ อยํ ปจฺฉิมโก มยฺหํ จริโม วตฺตเต ภโว ฯ |๑๕๔.๕๖| อชฺชาปิ รชฺชํ ฉฑฺเฑตฺวา ปพฺพชึ อนคาริยํ สตสหสฺเส อิโต กปฺเป ยํ ทานมททึ ตทา ฯ ทุคฺคตึ นาภิชานามิ เอกาสนผลํ อิทํ |๑๕๔.๕๗| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาคีว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสวา ฯ |๑๕๔.๕๘| สฺวาคตํ วต เม อาสิ พุทฺธเสฏฺฐสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๕๔.๕๙| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา เอกาสนทายิกา ภิกฺขุนี อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ เอกาสนทายิกาเถริยา อปทานํ สมตฺตํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. เจลาปิกา ฯ ยุ. เจลาวิกา ฯ ม. อญฺญา นฺหาเปนฺติ โภเชนฺติ อญฺญา @รเมนฺติ ฯ ยุ. อญฺเญ ... อญฺเญ รเมนฺติ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๗๗.

ปญฺจมํ ปญฺจทีปทายิกาเถริยาปทานํ (๑๕) [๑๕๕] |๑๕๕.๖๐| นคเร หํสวติยา จาริกา ๑- อาสหํ ตทา อาราเมน ๒- วิหาเรน จรามิ กุสลตฺถิกา ฯ |๑๕๕.๖๑| กาฬปกฺขมฺหิ ทิวเส อทฺทสํ โพธิมุตฺตมํ ตตฺถ จิตฺตํ ปสาเทตฺวา โพธิมูเล นิสีทหํ ฯ |๑๕๕.๖๒| ครุจิตฺตํ อุปฏฺเฐตฺวา สิเร กตฺวาน อญฺชลึ โสมนสฺสํ ปเวเทตฺวา เอวํ จินฺเตสิ ตาวเท ฯ |๑๕๕.๖๓| ยทิ พุทฺโธ อมิตคุโณ อสมปฺปฏิปุคฺคโล ทสฺเสตุ ปาฏิหีรํ เม โพธิ โอภาสตุ อยํ ฯ |๑๕๕.๖๔| สห อาวชฺชิเต มยฺหํ โพธิ ปชฺชลิ ตาวเท สพฺพโสวณฺณมยา อาสิ ทิสา สพฺพา วิโรจติ ฯ |๑๕๕.๖๕| สตฺตรตฺตินฺทิวํ ตตฺถ โพธิมูเล นิสีทหํ สตฺตเม ทิวเส ปตฺเต ทีปปูชํ อกาสหํ ฯ |๑๕๕.๖๖| อาสนํ ปริวาเรตฺวา ปญฺจ ทีปานิ ปชฺชลุํ ยาว อุเทติ สุริโย ทีปา เม ปชฺชลุํ ตทา ฯ |๑๕๕.๖๗| เตน กมฺเมน สุกเตน เจตนาปณิธีหิ จ ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ ตาวตึสํ อคญฺฉหํ ฯ |๑๕๕.๖๘| ตตฺถ เม สุกตํ พฺยมฺหํ ปญฺจทีปาติ ๓- วุจฺจติ สฏฺฐิโยชนมุพฺเพธํ ตึสโยชนวิตฺถตํ ฯ @เชิงอรรถ: โป. จรีติ ฯ ม. ยุ. จาริกี ฯ โป. ม. จ อารามํ ฯ ยุ. ปญฺจทีปีติ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๗๘.

|๑๕๕.๖๙| อสงฺเขยฺยานิ ทีปานิ ปริวาเร ชลึสุ เม ยาวตา เทวภวนํ ทีปาโลเกน โชตติ ฯ |๑๕๕.๗๐| ปุพฺพมุขา ๑- นิสีทิตฺวา ยทิ อิจฺฉามิ ปสฺสิตุํ อุทฺธํ อโธ จ ติริยํ สพฺพํ ปสฺสามิ จกฺขุนา ฯ |๑๕๕.๗๑| ยาวตา อภิกงฺขามิ ทฏฺฐุํ สุกตทุกฺกฏํ ๒- ตตฺถ อาวรณํ นตฺถิ รุกฺเขสุ ปพฺพเตสุ ๓- วา ฯ |๑๕๕.๗๒| อสีติเทวราชูนํ มเหสิตฺตมการยึ สตานํ จกฺกวตฺตีนํ มเหสิตฺตมการยึ ฯ |๑๕๕.๗๓| ยํ ยํ โยนูปปชฺชามิ เทวตฺตํ อถ มานุสํ ทีปสตสหสฺสานิ ปริวาเร ชลนฺติ เม ฯ |๑๕๕.๗๔| เทวโลกา จวิตฺวาน อุปฺปชฺชึ มาตุกุจฺฉิยํ มาตุ กุจฺฉิคตํ ๔- สนฺตํ อกฺขิ เม น นิมีลติ ฯ |๑๕๕.๗๕| ทีปสตสหสฺสานิ ปุญฺญกมฺมสมงฺคิโน ๕- ชลนฺติ สูติกาเคเห ปญฺจทีปานิทํ ผลํ ฯ |๑๕๕.๗๖| ปจฺฉิเม ภวสมฺปตฺเต มานสํ วินิวตฺตยึ อชรามรํ สีติภาวํ นิพฺพานํ ปสฺสยึ อหํ ฯ |๑๕๕.๗๗| ชาติยา สตฺตวสฺสาหํ อรหตฺตํ อปาปุณึ อุปสมฺปาทยิ พุทฺโธ ปญฺจทีปานิทํ ๖- ผลํ ฯ |๑๕๕.๗๘| มณฺฑเป รุกฺขมูเล วา สุญฺญาคาเร วสนฺติยา สทา ปชฺชลเต ทีปํ ปญฺจทีปานิทํ ผลํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ปรมฺมุขา ฯ ม. ยุ. สุคตทุคฺคเต ฯ โป. ปทเรสุ ฯ @ ม. มาตุกุจฺฉิคตาสนฺตี ฯ ม. ...สมงฺคิตา ฯ ยุ. ...สมงฺคินา ฯ @ โป. ม. คุณปญฺญาย โคตโม ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๗๙.

|๑๕๕.๗๙| ทิพฺพจกฺขุ วิสุทฺธํ เม สมาธิกุสลา อหํ อภิญฺญาปารมิปฺปตฺตา ปญฺจทีปานิทํ ผลํ ฯ |๑๕๕.๘๐| สพฺพโวสิตโวสานา กตกิจฺจา อนาสวา ปญฺจทีปา มหาวีร ปาเท วนฺทามิ จกฺขุม ฯ |๑๕๕.๘๑| สตสหสฺเส อิโต กปฺเป ยํ ทานมททึ ตทา ทุคฺคตึ นาภิชานามิ ปญฺจทีปานิทํ ผลํ ฯ |๑๕๕.๘๒| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาคีว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสวา ฯ |๑๕๕.๘๓| สฺวาคตํ วต เม อาสิ พุทฺธเสฏฺฐสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๕๕.๘๔| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา ปญฺจทีปทายิกา ภิกฺขุนี อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ ปญฺจทีปทายิกาเถริยา อปทานํ สมตฺตํ ฯ ฉฏฺฐํ นฬมาลิกาเถริยาปทานํ (๑๖) [๑๕๖] |๑๕๖.๘๕| จนฺทภาคานทีตีเร อโหสึ กินฺนรี ตทา อทฺทสํ วิรชํ พุทฺธํ สยมฺภุํ อปราชิตํ ฯ |๑๕๖.๘๖| ปสนฺนจิตฺตา สุมนา เวทชาตา กตญฺชลี นฬมาลํ คเหตฺวาน สยมฺภุํ อภิปูชยึ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๘๐.

|๑๕๖.๘๗| เตน กมฺเมน สุกเตน เจตนาปณิธีหิ จ ชหิตฺวา กินฺนรีเทหํ ตาวตึสํ อคญฺฉหํ ฯ |๑๕๖.๘๘| ฉตฺตึสเทวราชูนํ มเหสิตฺตมการยึ มนสา ปตฺถิตํ มยฺหํ นิพฺพตฺตติ ยถิจฺฉิตํ ฯ |๑๕๖.๘๙| ทสนฺนํ จกฺกวตฺตีนํ มเหสิตฺตมการยึ โอจิตตฺตาว ๑- หุตฺวาน สํสรามิ ภเวสุหํ ฯ |๑๕๖.๙๐| กุสลํ วิชฺชเต มยฺหํ ปพฺพชึ อนคาริยํ ปูชารหา อหํ อชฺช สกฺยปุตฺตสฺส สาสเน ฯ |๑๕๖.๙๑| จตุนวุเต อิโต กปฺเป ยํ พุทฺธมภิปูชยึ ทุคฺคตึ นาภิชานามิ นฬมาลายิทํ ผลํ ฯ |๑๕๖.๙๒| วิสุทฺธมนสา อชฺช อเปตมนปาปิกา สพฺพาสวปริกฺขีณา นตฺถิ ทานิ ปุนพฺภโว ฯ |๑๕๖.๙๓| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาคีว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสวา ฯ |๑๕๖.๙๔| สฺวาคตํ วต เม อาสิ พุทฺธเสฏฺฐสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๕๖.๙๕| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา นฬมาลิกา ภิกฺขุนี อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ นฬมาลิกาเถริยา อปทานํ สมตฺตํ ฯ @เชิงอรรถ: ยุ. สจิตตฺตาว ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๘๑.

สตฺตมํ มหาปชาปติโคตมีเถริยาปทานํ (๑๗) [๑๕๗] |๑๕๗.๙๖| เอกทา โลกปชฺโชโต เวสาลิยํ มหาวเน กูฏาคาเรสุ สาลาย วสเต นรสารถิ ฯ |๑๕๗.๙๗| ตทา ชินสฺส มาตุจฺฉา มหาโคตมิ ภิกฺขุนี ตหึเยว [๑]- ปุเร รมฺเม วสิ ภิกฺขุนุปสฺสเย ฯ |๑๕๗.๙๘| ภิกฺขุนีหิ วิมุตฺตาหิ สเตหิ สห ปญฺจหิ รโหคตาย ตสฺเสวํ จิตฺตสฺสาปิ ๒- วิตกฺกิตํ ฯ |๑๕๗.๙๙| พุทฺธสฺส ปรินิพฺพานํ สาวกคฺคยุคสฺส วา ราหุลานนฺทนนฺทานํ นาหํ ลจฺฉามิ ๓- ปสฺสิตุํ ฯ |๑๕๗.๑๐๐| ปฏิกจฺจายุสงฺขารํ ๔- โอสชฺชิตฺวาน นิพฺพุตึ คจฺเฉยฺยํ โลกนาเถน อนุญฺญาตา มเหสินา ฯ |๑๕๗.๑๐๑| ตถา ปญฺจสตานํปิ ภิกฺขุนีนํ วิตกฺกิตํ อาสิ เขมาทิกานมฺปิ เอตเทว วิตกฺกิตํ ฯ |๑๕๗.๑๐๒| ภูมิจาโล ตทา อาสิ นาทิตา เทวทุนฺทุภิ อุปสฺสยาธิวตฺถาโย ๕- เทวตา โสกปีฬิตา ฯ |๑๕๗.๑๐๓| วิลปนฺตา สกรุณํ ๖- ตตฺถสฺสูนิ ปวตฺตยุํ สพฺพา ๗- ภิกฺขุนิโย ตาหิ อุปคนฺตฺวาน โคตมึ ฯ |๑๕๗.๑๐๔| นิปจฺจ สิรสา ปาเท อิทํ วจนมพฺรวุํ ตตฺถ โตลยวาสิตฺตา มยมยฺเย รโหคตา ฯ @เชิงอรรถ: ม. กเต ฯ ยุ. เสต ฯ ม. ยุ. จิตฺตสฺสาสิ ฯ ม. สกฺโกมิ ฯ @ ปฏิหจฺจายุสงฺขาเรติปิ ฯ ยุ. อุปสฺสยาธิวตฺถายา ฯ ม. สุกรุณํ ฯ @ ม. มิตฺตา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๘๒.

|๑๕๗.๑๐๕| สาจลา จลิตา ภูมิ นาทิตา เทวทุนฺทุภิ ปริเทวา จ สุยฺยนฺเต กิมตฺถํ นูน โคตมิ ฯ |๑๕๗.๑๐๖| ตทา อโวจ สา สพฺพํ ยถาปริวิตกฺกิตํ ตโตปิ ๑- สพฺพา อาหํสุ ยถาปริวิตกฺกิตํ ฯ |๑๕๗.๑๐๗| ยทิ เต รุจิตํ อยฺเย นิพฺพานํ ปรมํ สิวํ นิพฺพายิสฺสาม สพฺพาปิ พุทฺธานุญฺญาตปุพฺพเก ๒- ฯ |๑๕๗.๑๐๘| มยํ สหาว นิกฺขนฺตา ฆราปิจ ภวาปิจ สหาเยว คมิสฺสาม นิพฺพานํ ปุรมุตฺตมํ ๓- ฯ |๑๕๗.๑๐๙| นิพฺพานาย วชนฺตีนํ กึ วกฺขามีติ สา วทํ ๔- สห สพฺพาหิ นิคฺคญฺฉิ ภิกฺขุนีลยนา ๕- ตทา ฯ |๑๕๗.๑๑๐| อุปสฺสเย ยาธิวตฺถา เทวตา ตา ขมนฺตุ เม ภิกฺขุนีลยนสฺเสทํ ๖- ปจฺฉิมํ ทสฺสนํ มม ฯ |๑๕๗.๑๑๑| น ชรา มจฺจุ วา ยตฺถ อปฺปิเยหิ สมาคโม ปิเยหิ น วิโยโคตฺถิ ตํ วชฺชิยํ ๗- อสงฺขตํ ฯ |๑๕๗.๑๑๒| อวีตราคา ตํ สุตฺวา วจนํ สุคโตรสา โสกฏฺฏา ปริเทวึสุ อโห โน อปฺปปุญฺญตา ฯ |๑๕๗.๑๑๓| ภิกฺขุนีนิลโย สุญฺโญ ภูโต ตาหิ วินา อยํ ปภาเต วิย ตาราโย น ทิสฺสนฺติ ชิโนรสา ฯ |๑๕๗.๑๑๔| นิพฺพานํ โคตมี ยาติ สเตหิ สห ปญฺจหิ นทีสเตหิว สหา คงฺคา ปญฺจหิ สาครํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. ตาโยปิ ฯ ม. ยุ. พุทฺธานุญฺญาตสุพฺพเต ฯ ม. ปรมุตฺตมํ ฯ ยุ. วทิ ฯ @ ม. ภิกฺขุนีนิลยา ฯ ม. ภิกฺขุนีนิลยสฺเสทํ ฯ ม. ยุ. ... วชิสฺสํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๘๓.

|๑๕๗.๑๑๕| รถิยาย วชนฺตี ๑- ตํ ทิสฺวา สทฺธา อุปาสิกา ฆรา นิกฺขมฺม ปาเทสุ นิปจฺจ อิทมพฺรวุํ ฯ |๑๕๗.๑๑๖| ปสีทสฺสุ มหาโภเค อนาถาโย วิหาย โน ตยา น ยุตฺตํ ๒- นิพฺพาตุํ อิจฺฉฏฺฏา วิลปึสุ ตา ฯ |๑๕๗.๑๑๗| ตาสํ โสกปหานตฺถํ อโวจ มธุรํ คิรํ รุทิเตน อลํ ปุตฺตา หาสกาโลยมชฺช โว ฯ |๑๕๗.๑๑๘| ปริญฺญาตํ มยา ทุกฺขํ ทุกฺขเหตุ วิวชฺชิโต นิโรโธ เม สจฺฉิกโต มคฺโค จาปิ สุภาวิโต ฯ ปฐมํ ภาณวารํ ฯ |๑๕๗.๑๑๙| ปริจิณฺโณ มยา สตฺถา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ โอหิโต ครุโก ภาโร ภวเนตฺติ สมูหตา ฯ |๑๕๗.๑๒๐| ยสฺสตฺถาย ปพฺพชิตา อคารสฺมา อนคาริยํ โส เม อตฺโถ อนุปฺปตฺโต สพฺพสํโยชนกฺขโย ฯ |๑๕๗.๑๒๑| พุทฺโธ ตสฺส จ สทฺธมฺโม อนูโน ยาว ติฏฺฐติ นิพฺพาตุํ ตาว กาโล เม มา มํ โสจถ ปุตฺติกา ฯ |๑๕๗.๑๒๒| โกณฺฑญฺญานนฺทนนฺทาทิ ติฏฺฐนฺติ ราหุโล ชิโน สุขิโต สหิโต สงฺโฆ หตทปฺปาว ๓- ติตฺถิยา ฯ |๑๕๗.๑๒๓| โอกฺกากวํสสฺส ยโส อุสฺสิโต มารมทฺทโน นนุ สมฺปตฺติกาโล เม นิพฺพานตฺถาย ปุตฺติกา ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. วชนฺติโย ฯ ม. น ยุตฺตา ฯ ม. ... จ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๘๔.

|๑๕๗.๑๒๔| จิรปฺปภูติ ยํ มยฺหํ ปตฺถิตํ อชฺช สิชฺฌเต อานนฺทเภริกาโลยํ กึ โว อสฺสูหิ ปุตฺติกา ฯ |๑๕๗.๑๒๕| สเจ มยิ ทยา อตฺถิ ยทิ จตฺถิ กตญฺญุตา สทฺธมฺมฏฺฐิติยา สพฺพา กโรถ วิริยํ ทฬฺหํ ฯ |๑๕๗.๑๒๖| ถีนํ อทาสิ ปพฺพชฺชํ สมฺพุทฺโธ ยาจิโต มยา ตสฺมา ยถาหํ นนฺทิสฺสํ ๑- ตถา ตํ อนุติฏฺฐถ ฯ |๑๕๗.๑๒๗| ตา เอวมนุสฺสาสิตฺวา ภิกฺขุนีหิ ปุรกฺขตา อุเปจฺจ พุทฺธํ วนฺทิตฺวา อิทํ วจนมพฺรวึ ฯ |๑๕๗.๑๒๘| อหํ สุคต เต มาตา ตุวํ ธีร ปิตา มม สทฺธมฺมสุขโท ๒- นาถ ตยา ชาตมฺหิ โคตม ฯ |๑๕๗.๑๒๙| สํวทฺธิโตยํ สุคต รูปกาโย มยา ตว อานนฺทิโย ๓- ธมฺมกาโย มม สํวทฺธิโต ตยา ฯ |๑๕๗.๑๓๐| มุหุตฺตํ ตณฺหาสมนํ ขีรํตฺวํ ปายิโต มยา ตยาหํ สนฺตมจฺจนฺตํ ธมฺมขีรมฺปิ ๔- ปายิตา ฯ |๑๕๗.๑๓๑| พนฺธนารกฺขเน มยฺหํ อนโณ ตฺวํ มหามุเน ปุตฺตกามิตฺถิโย ๕- ยาจํ ๖- ลภนฺติ ตาทิสํ สุตํ ฯ |๑๕๗.๑๓๒| มนฺธาตาทินรินฺทานํ ยา มาตา สา ภวณฺณเว นิมุคฺคาหํ ตยา ปุตฺต ตาริตา ภวสาครา ฯ |๑๕๗.๑๓๓| รญฺโญ มาตา มเหสีติ สุลภํ นามมิตฺถินํ พุทฺธมาตาติ ยํ นามํ เอตํ ปรมทุลฺลภํ ฯ @เชิงอรรถ: ยุ. ... ยถาหมุทฺทิสฺส ฯ ม. สทฺธมฺมสุขท นาถ ฯ ม. อนินฺทิโต ฯ ยุ. @อนินฺนิโย ธมฺมตนุ ฯ ม. ยุ. หิ ฯ ม. ปุตฺตกามา ถีโย ฯ ยุ. ตาว ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๘๕.

|๑๕๗.๑๓๔| ตญฺจ ลทฺธํ มหาวีร ปณิธานํ มมนฺตยา อนุกํ วา มหนฺตํ วา ตํ สพฺพํ ปูริตํ ตยา ๑- ฯ |๑๕๗.๑๓๕| ปรินิพฺพาตุมิจฺฉามิ วิหาเยมํ กเลวรํ อนุชานาหิ เม วีร ทุกฺขนฺตกร นายก ฯ |๑๕๗.๑๓๖| จกฺกงฺกุสธชากิณฺเณ ปาเท กมลโกมเล ปสาเรหิ ปณามนฺเต กริสฺสํ ปุตฺตเปมหํ ๒- ฯ |๑๕๗.๑๓๗| สุวณฺณราสิสงฺกาสํ สรีรํ กุรุปากฏํ กตฺวา เทหํ สุทิฏฺฐนฺเต สนฺตํ ๓- คจฺฉามิ นายก ฯ |๑๕๗.๑๓๘| ทฺวตฺตึสลกฺขณูเปตํ สุปฺปภาลงฺกตํ ตนุํ สญฺฉคฺฆนาว ๔- พาลกฺขํ มาตุจฺฉํ ทสฺสยิ ชิโน ฯ |๑๕๗.๑๓๙| ผุลฺลารวินฺทสงฺกาเส ตรุณาทิจฺจสปฺปเภ จกฺกงฺกิเต ปาทตเล ตโต ๕- สา สิรสา ปติ ฯ |๑๕๗.๑๔๐| ปณมามิ นราทิจฺจํ อาทิจฺจกุลเกตุนํ ปจฺฉิเม สรณํ ๖- มยฺหํ น ตํ ทกฺขามหํ ๗- ปุน ฯ |๑๕๗.๑๔๑| อิตฺถิโย นาม โลกคฺค สพฺพโทสกรา มตา ยทิ โกจตฺถิ โทโส เม ขมสฺสุ กรุณากร ฯ |๑๕๗.๑๔๒| อิตฺถิกานญฺจ ปพฺพชฺชํ ยมหํ ๘- ยาจึ ปุนปฺปุนํ ตตฺถ เจ อตฺถิ โทโส เม ตํ ขมสฺสุ นราสภ ฯ |๑๕๗.๑๔๓| มยา ภิกฺขุนิโย วีร ตวานุญฺญาย สาสิตา ตตฺถ เจ อตฺถิ ทุนฺนีตํ ตํ ขมสฺสุ ขมาธิติ ๙-@เชิงอรรถ: ม. ยุ. มยา ฯ ม. ปุตฺตอุตฺตเม ฯ ยุ. ปุตฺตเปมสา ฯ ม. ยุ. สนฺตึ ฯ @ ยุ. สญฺฌาฆนาว ฯ ยุ. ปาเท ฯ ม. ยุ. มรเณ ฯ ม. อิกฺขามหํ ปุโน ฯ @ ม. ตํตํ ฯ ม. ขมาธิป ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๘๖.

|๑๕๗.๑๔๔| อกฺขนฺเต นาม ขนฺตพฺพํ กึ ภเว คุณภูสเน กิมุตฺตรนฺเต วกฺขามิ นิพฺพานาย วทนฺติยา ๑- ฯ |๑๕๗.๑๔๕| สุทฺเธ อนูเน มม ภิกฺขุสงฺเฆ โลกา อิโต นิสฺสริตุํ ขมนฺเต ปภาตกาเล พฺยสนงฺคตานํ ทิสฺวาน นิยฺยาติ หิ ๒- จนฺทเลขา ฯ |๑๕๗.๑๔๖| ตเทตรา ภิกฺขุนิโย ชินคฺคํ ตาราว จนฺทานุคตา สุเมรุํ ปทกฺขิณํ กตฺว ๓- นิปจฺจ ปาเท ฐิตา มุขนฺตสฺสมุทิกฺขมานา ๔- ฯ |๑๕๗.๑๔๗| น ติตฺติปุพฺพํ ตว ทสฺสเนน จกฺขุํ น โสตํ ตว ภาสิเตน จิตฺตํ มมํ เกวลเมกเมว ปปฺปุยฺย ตํ ธมฺมรเสน ติตฺตึ ฯ |๑๕๗.๑๔๘| นทโต ปริสายนฺเต วาทิทปฺปปหาริโน ๕- เย เต ทกฺขนฺติ วทนํ ธญฺญา เต นรปุงฺคว ฯ |๑๕๗.๑๔๙| ทีฆงฺคุลิตมฺพนเข สุเภ อายตปณฺหิเก เย ปาเท ปณมายนฺติ ๖- เตปิ ธญฺญา รณนฺตค ๗- ฯ |๑๕๗.๑๕๐| มธุรานิ ปหฏฺฐานิ โทสฌานิ ๘- หิตานิ จ เย เต วากฺยานิ สุณนฺติ ๙- เตปิ ธญฺญา นรุตฺตม ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. วชนฺติยา ฯ ม. ว ฯ ม. กจฺจ ฯ ม. ยุ. มุขนฺตํ สมุทิกฺขมานา ฯ @ ม. วาทิตพฺพปหาริโน ฯ ยุ. วาทิทปฺปาปการิโน ฯ ม. ยุ. ปณมิสฺสนฺติ ฯ @ ม. คุณนฺธร ฯ ม. โทสฆานิ ฯ โป. ยุ. สุสฺสนฺติ ฯ ม. สุยฺยนฺติ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๘๗.

|๑๕๗.๑๕๑| ธญฺญาหนฺเต มหาวีร ปาทปูชนตปฺปวา ๑- ติณฺณสํสารกนฺตารา สุวาเกฺยน ๒- สิรีมโต ฯ |๑๕๗.๑๕๒| ตโต สา อนุสาเวตฺวา ภิกฺขุสงฺฆมฺหิ สุพฺพตา ราหุลานนฺทนนฺเท จ วนฺทิตฺวา อิทมพฺรวิ ฯ |๑๕๗.๑๕๓| อาสิวิสาลยสเม โรคาวาเส กเลวเร นิพฺพิณฺณา ทุกฺขสงฺเกเต ๓- ชรามรณโคจเร ฯ |๑๕๗.๑๕๔| นานากุณปมลากิณฺเณ ๔- ปรายตฺเต ๕- นิรีหเก เตน นิพฺพาตุมิจฺฉามิ อนุมญฺญถ ปุตฺตกา ฯ |๑๕๗.๑๕๕| นนฺโท ราหุลภทฺโท จ วีตโสกา นิราสวา ฐิตาจลา ธิตี วีรา ธมฺมตมนุจินฺตยุํ ฯ |๑๕๗.๑๕๖| ธิรตฺถุ สงฺขตํ โลกํ อสารํ กทลูปมํ มายามรีจิสทิสํ อิตฺตรํ อนวฏฺฐิตํ ฯ |๑๕๗.๑๕๗| ยตฺถ นาม ชินสฺสายํ มาตุจฺฉา พุทฺธโปสิกา โคตมี นิธนํ ยาติ อนิจฺจํ สพฺพสงฺขตํ ฯ |๑๕๗.๑๕๘| อานนฺโท จ ตทา เสโข กนิฏฺโฐ ๖- ชินวจฺฉโล ตตฺถสฺสูนิ กโรนฺโต ๗- โส กรุณํ ปริเทวติ ฯ |๑๕๗.๑๕๙| ภาสนฺตี ๘- โคตมี ยาติ นูน พุทฺโธปิ นิพฺพุตึ คจฺฉติ น จิเรเนว อคฺคิ วิย นิรินฺธโน ฯ |๑๕๗.๑๖๐| เอวํ วิลปมานนฺตํ อานนฺทํ อาห โคตมี @เชิงอรรถ: ม. ยุ. ...ตปฺปรา ฯ ยุ. สทฺธมฺเมน สิรีมตา ฯ ม. ทุกฺขสงฺฆาเฏ ฯ ยุ. @ทุกฺขปงฺเก เต ฯ ม. นานากลิมลากิณฺเณ ฯ ยุ. นานากลลมากิณฺเณ ฯ ม. ปรายนฺเต ฯ @ ม. ยุ. โสกฏฺโฏ ฯ ยุ. ธรนฺโต ฯ ม. หาสนฺตึ ฯ ยุ. หาสนฺตี ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๘๘.

สุติสาครคมฺภีรํ ๑- พุทฺโธปฏฺฐานตปฺปรํ ฯ |๑๕๗.๑๖๑| น ยุตฺตํ โสจิตุํ ปุตฺต หาสกาเล อุปฏฺฐิเต ตสฺสา ๒- เม มรณํ ปุตฺตํ นิพฺพานนฺตมุปาคตํ ฯ |๑๕๗.๑๖๒| ตยา ตาต สมชฺฌิฏฺโฐ ปพฺพชฺชํ อนุชานิ โน มา ปุตฺต วิมโน โหหิ สผโล เต ปริสฺสโม ฯ |๑๕๗.๑๖๓| ยํ น ทิฏฺฐํ ปุราเณหิ ติตฺถิกาจริเยหิ จ ตํ ปทํ สุกุมารีหิ สตฺตวสฺสาหิ เวทิตํ ฯ |๑๕๗.๑๖๔| พุทฺธสาสนปาเลตา ปจฺฉิมํ ทสฺสนํ ตว ตตฺถ คจฺฉามหํ ปุตฺต คโต ยตฺถ น ทิสฺสติ ฯ |๑๕๗.๑๖๕| กทาจิ ธมฺมํ เทเสนฺโต ขิปิ โลกคฺคนายโก ตทาหํ อาสีสวาจํ อโวจํ อนุกมฺปิกา ฯ |๑๕๗.๑๖๖| จิรํ ชีว มหาวีร กปฺปํ ติฏฺฐ มหามุเน สพฺพโลกหิตตฺถาย ภวสฺสุ อชรามโร ฯ |๑๕๗.๑๖๗| ตํ ตถาวาทินึ พุทฺโธ มมํ โส เอตทพฺรวิ นเหวํ วนฺทิยา พุทฺธา ยถา วนฺทสิ โคตมิ ฯ |๑๕๗.๑๖๘| กถญฺจรหิ สพฺพญฺญู วนฺทิตพฺพา ตถาคตา กถํ อวนฺทิยา พุทฺธา ตํ เม อกฺขาหิ ปุจฺฉิโต ฯ |๑๕๗.๑๖๙| อารทฺธวิริเย ปหิตตฺเต นิจฺจํ ทฬฺหปรกฺกเม สมคฺเค สาวเก ปสฺส เอตํ พุทฺธาน วนฺทนํ ๓- ฯ |๑๕๗.๑๗๐| ตโต อุปสฺสยํ คนฺตฺวา เอกิกาหํ วิจินฺตยึ สมคฺคํ ปริสํ นาโถ โรเจติ ๔- ติภวนฺตโค ฯ @เชิงอรรถ: ม. สุตสาครคมฺภีร พุทฺโธปฏฺฐานตปฺปร ฯ ม. ย. ตยา ฯ ยุ. เอสา @พุทฺธาน วนฺทนา ฯ ม. โรเธติ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๘๙.

|๑๕๗.๑๗๑| หนฺทาหํ ปรินิพฺพายํ มา วิปตฺตึ ตมทฺทสํ เอวาหํ จินฺตยิตฺวาน ทิสฺวาน อิสิสตฺตมํ ฯ |๑๕๗.๑๗๒| ปรินิพฺพานกาลํ มํ ๑- อาโรเจมิ ๒- วินายกํ ตโต โส สมนุญฺญาสิ กาลํ ชานาหิ โคตมิ ฯ |๑๕๗.๑๗๓| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาคีว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสวา ฯ |๑๕๗.๑๗๔| สฺวาคตํ วต เม อาสิ พุทฺธเสฏฺฐสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๕๗.๑๗๕| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๕๗.๑๗๖| ถีนํ ธมฺมาภิสมเย เย พาลา วิมตึ คตา เตสํ ทิฏฺฐิปหานตฺถํ อิทฺธึ ทสฺเสหิ โคตมิ ฯ |๑๕๗.๑๗๗| ตทา นิปจฺจ สมฺพุทฺธํ อุปติตฺวาน อมฺพรํ อิทฺธี อเนกา ทสฺเสสิ พุทฺธานุญฺญาย โคตมี ฯ |๑๕๗.๑๗๘| เอกิกา พหุธา อาสิ พหุกา เจกิกา ตถา อาวิภาวํ ติโรภาวํ ติโรกุฑฺฑํ ๓- ติโรนคํ ๔- ฯ |๑๕๗.๑๗๙| อสชฺชมานา อคมา ภูมิยมฺปิ นิมุชฺชถ อภิชฺชมาเน อุทเก อคญฺฉิ มหิยํ ยถา ฯ |๑๕๗.๑๘๐| สกุณีว ยถากาเส ปลฺลงฺเกน กมี ตทา วสํ วตฺเตสิ กาเยน ยาว พฺรหฺมนิเวสนํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. เม ฯ ม. ยุ. อาโรเจสึ ฯ ม. ติโรกุฏฺฏํ ม. ยุ. ติโรนภํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๙๐.

|๑๕๗.๑๘๑| สิเนรุํ ทณฺฑํ กตฺวาน ฉตฺตํ กตฺวา มหามหึ สมูลํ ปริวตฺเตตฺวา ธารยํ จงฺกมี นเภ ฯ |๑๕๗.๑๘๒| ฉสฺสูโรทยกาโลว ๑- โลกญฺจากาสิ รุจิตํ ๒- ยุคนฺเธ วิย ตํ ๓- โลกํ ชาลมาลาคุลํ อกา ฯ |๑๕๗.๑๘๓| มุจฺจลินฺทํ มหาเสลํ เมรุํ มนฺทารททฺทเร ๔- สาสปานิว สพฺพานิ เอเกนคฺคณฺหิ มุฏฺฐินา ฯ |๑๕๗.๑๘๔| องฺคุลคฺเคน ฉาเทสิ ภากรํ สนิสากรํ จนฺทสุริยสหสฺสานิ อาเวฬมิว ธารยิ ฯ |๑๕๗.๑๘๕| จตุสาครโตยานิ ธารยิ เอกปาณินา ยุคนฺธชลทาการํ มหาวสฺสํ อวสฺสถ ฯ |๑๕๗.๑๘๖| จกฺกวตฺตึ สปริสํ มาปยิ สา นภตฺตเล ครุฬํ ทฺวิรทํ สีหํ วินทนฺตญฺจ ทสฺสยิ ๕- ฯ |๑๕๗.๑๘๗| เอกิกา อภินิมฺมิตฺวา อปฺปเมยฺยํ ภิกฺขุนีคณํ ปุน อนฺตรธาเปตฺวา เอกิกา มุนิมพฺรวิ ฯ |๑๕๗.๑๘๘| มาตุจฺฉา เต มหาวีร ตว สาสนการิกา อนุปฺปตฺตา สกํ อตฺถํ ปาเท วนฺทามิ จกฺขุมา ฯ |๑๕๗.๑๘๙| ทสฺเสตฺวา วิวิธํ อิทฺธึ โอโรหิตฺวา นภตฺตลา วนฺทิตฺวา โลกปชฺโชตํ เอกมนฺตํ นิสีทิ สา ฯ |๑๕๗.๑๙๐| สา วีสวสฺสสติกา ชาติยาหํ มหามุนิ อลํ เอตฺตาวตา วีร นิพฺพายิสฺสามิ นายก ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. ...กาเลว ฯ ม. ธูมิกํ ฯ ยุ. ธูมิตํ ฯ ม. ยุ. ... โลกํ สา ฯ @ ม. เมรุ มูลนทนฺตเร ฯ ยุ. เมรุํ ฒาฒานมนฺตเร ฯ ม. ...ปทสฺสยิ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๙๑.

|๑๕๗.๑๙๑| ตทาติวิมฺหิตา ๑- สพฺพา ปริสา สา กตญฺชลี อโวจยฺเย กตํ อาสิ อตุลิทฺธิ ปรกฺกเม ฯ |๑๕๗.๑๙๒| ปทุมุตฺตโร นาม ชิโน สพฺพธมฺเมสุ จกฺขุมา อิโต สตสหสฺสมฺหิ กปฺเป อุปฺปชฺชิ นายโก ฯ |๑๕๗.๑๙๓| ตทาหํ หํสวติยา ชาตามจฺจกุเล อหุ สพฺโพปการสมฺปนฺเน อิทฺเธ ผีเต มหทฺธเน ฯ |๑๕๗.๑๙๔| กทาจิ ปิตุนา สทฺธึ ทาสีคณปุรกฺขตา มหตา ปริวาเรน ตํ อุเปจฺจ นราสภํ ฯ |๑๕๗.๑๙๕| วาสวํ วิย วสฺสนฺตํ ธมฺมเมฆมนาสวํ สรทาทิจฺจสทิสํ รํสิมาลากุลํ ๒- ชินํ ฯ |๑๕๗.๑๙๖| ทิสฺวา จิตฺตํ ปสาเทตฺวา สุตฺวา จสฺส สุภาสิตํ มาตุจฺฉํ ภิกฺขุนึ อคฺเค ฐเปนฺตํ นรนายกํ ฯ |๑๕๗.๑๙๗| สุตฺวา ทตฺวา มหาทานํ สตฺตาหํ ตสฺส ตาทิโน สสงฺฆสฺส นรคฺคสฺส ปจฺจยานิ พหูนิ จ ฯ |๑๕๗.๑๙๘| นิปจฺจ ปาทมูลมฺหิ ตํ ฐานํ อภิปตฺถยึ ตโต มหาปริสติ อโวจ อิสิสตฺตโม ฯ |๑๕๗.๑๙๙| ยา สสงฺฆํ อโภเชสิ สตฺตาหํ โลกนายกํ ตมหํ กิตฺตยิสฺสามิ สุณาถ มม ภาสโต ฯ |๑๕๗.๒๐๐| สตสหสฺเส อิโต กปฺเป โอกฺกากกุลสมฺภโว โคตโม นาม นาเมน สตฺถา โลเก ภวิสฺสติ ฯ @เชิงอรรถ: ยุ. ตทา หิ ฯ ม. รํสิชาลชมุชฺชลํ ฯ ยุ. รํสิชาลากุลญฺชินํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๙๒.

|๑๕๗.๒๐๑| ตสฺส ธมฺเมสุ ทายาทา โอรสา ธมฺมนิมฺมิตา โคตมี นาม นาเมน เหสฺสติ สตฺถุสาวิกา ฯ |๑๕๗.๒๐๒| ตสฺส พุทฺธสฺส มาตุจฺฉา ชีวิตาปาลิกา อยํ รตฺตญฺญูนญฺจ อคฺคตฺตํ ภิกฺขุนีนํ ลภิสฺสติ ฯ |๑๕๗.๒๐๓| ตํ สุตฺวาหํ ปมุทิตา ยาวชีวํ ตทา ชินํ ปจฺจเยหิ อุปฏฺฐิตฺวา ตโต กาลํ กตา อหํ ฯ |๑๕๗.๒๐๔| ตาวตึเสสุ เทเวสุ สพฺพกามสมิทฺธิสุ นิพฺพตฺตา ทสหงฺเคหิ อญฺเญ อภิภวึ อหํ ฯ |๑๕๗.๒๐๕| รูปสทฺเทหิ คนฺเธหิ รเสหิ ผุสฺสเนหิ จ อายุนาปิจ วณฺเณน สุเขน ยสสาปิจ ฯ |๑๕๗.๒๐๖| ตเถวาธิปเตยฺเยน อธิคยฺห วิโรจหํ อโหสึ อมรินฺทสฺส มเหสี ทยิตา ตหึ ฯ |๑๕๗.๒๐๗| สํสาเร สํสรนฺตีหํ กมฺมวายุสเมริตา กาสิกรญฺโญ วิสเย อชายึ ทาสคามเก ฯ |๑๕๗.๒๐๘| ปญฺจทาสสตานูนา นิวสนฺติ ตหึ ตทา สพฺเพสํ ตตฺถ โย เชฏฺโฐ ตสฺส ชายา อโหสหํ ฯ |๑๕๗.๒๐๙| สยมฺภุโน ปญฺจสตา คามํ ปิณฺฑาย ปาวิสุํ เต ทิสฺวาน อหํ ตุฏฺฐา สห สพฺเพหิ ญาติภิ ฯ |๑๕๗.๒๑๐| กตฺวา ๒- ปญฺจสตํ กุฏึ จาตุมาเส อุปฏฺฐิย ติจีวรานิ ทตฺวาน ปสนฺนมฺห ๓- สสามิกา ฯ @เชิงอรรถ: ม. สพฺพาหิ อตฺถิภิ ฯ ยุ. สพฺพาหิ ญาติภิ ฯ ม. ปูคา หุตฺวาว สพฺพาโย @จาตุมาเส อุปฏฺฐหุํ ฯ ยุ. ปูคา ภวิตฺวา สพฺพาโย ฯ ม. ยุ. สํสริมฺห ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๙๓.

|๑๕๗.๒๑๑| ตโต จุตา สปติกา ๑- ตาวตึสํ คตา มยํ ปจฺฉิเม จ ภเว ทานิ ชาตา เทวทเห ปุเร ฯ |๑๕๗.๒๑๒| ปิตา อญฺชนสกฺโก เม มาตา มม สุลกฺขณา ตโต กปิลวตฺถุสฺมึ สุทฺโธทนฆรํ คตา ฯ |๑๕๗.๒๑๓| สพฺพา ๒- สกฺยกุเล ชาตา สกฺยานํ ฆรมาคมุํ อหํ เสฏฺฐา ๓- จ สพฺพาสํ ชินสฺสาปาทิกา อหุํ ฯ |๑๕๗.๒๑๔| ส เม ๔- ปุตฺโตภินิกฺขมฺม พุทฺโธ อาสิ วินายโก ปจฺฉาหํ ปพฺพชิตฺวาน สเตหิ สห ปญฺจหิ ฯ |๑๕๗.๒๑๕| สากิยานีหิ วีราหิ สห สนฺติสุขํ ผุสึ เย ตทา ปุพฺพชาติยา อสฺมากํ อาสุ สามิโน ฯ |๑๕๗.๒๑๖| สห ปุญฺญสฺส กตฺตาโร มหาสมยการกา ผุสึสุ อรหตฺตนฺเต สุคเตนานุกมฺปิตา ฯ |๑๕๗.๒๑๗| ตเทตรา ภิกฺขุนีโย อารูหึสุ นภตฺตลํ สงฺคตา วิย ตาราโย วิโรจึสุ มหิทฺธิกา ฯ |๑๕๗.๒๑๘| อิทฺธี อเนกา ทสฺเสสุํ ปิลนฺธวิกตึ ยถา กมฺมาโร กนกสฺเสว ปุญฺญกมฺเมสุ ๕- สิกฺขิตา ฯ |๑๕๗.๒๑๙| ทสฺเสตฺวา ปาฏิเหรานิ วิวิธานิ ๖- พหูนิ จ โตเสตฺวา วาทิจฺจวรํ ๗- มุนึ สปริสํ ตทา ฯ |๑๕๗.๒๒๐| โอโรหิตฺวา นภตลา ๘- วนฺทิตฺวา อิสิสตฺตมํ อนุญฺญาตา นรคฺเคน ยถาฏฺฐาเน นิสีทิสุํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. สพฺพาปิ ตา ฯ ม. ยุ. เสสา ฯ ม. ยุ. วิสิฏฺฐา ฯ ม. ยุ. มม ปุตฺโต ฯ @ ม. ยุ. กมฺมญฺญสฺส สุสิกฺขิโต ฯ ม. วิจิตฺตานิ ฯ ม. ยุ. วาทิปวรํ ฯ @ ม. ยุ. คคนา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๙๔.

|๑๕๗.๒๒๑| อโหนุกมฺปิกามฺหากํ สพฺพาสํ วีร โคตมี วาสิตา ตาย ๑- ปุญฺเญหิ ปตฺตา โน อาสวกฺขยํ ฯ |๑๕๗.๒๒๒| กิเลสา ฌาปิตามฺหากํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาคีว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหราม อนาสวา ฯ |๑๕๗.๒๒๓| สฺวาคตํ วต โน อาสิ พุทฺธเสฏฺฐสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๕๗.๒๒๔| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๕๗.๒๒๕| อิทฺธิยญฺจ ๒- วสี โหม ทิพฺพาย โสตธาตุยา เจโตปริยญาณสฺส วสี โหม มหามุนิ ฯ |๑๕๗.๒๒๖| ปุพฺเพนิวาสํ ชานาม ทิพฺพจกฺขุ วิโสธิตํ สพฺพาสวปริกฺขีณา นตฺถิ ทานิ ปุนพฺภโว ฯ |๑๕๗.๒๒๗| อตฺเถ ธมฺเม จ เนรุตฺเต ปฏิภาเณ จ วิชฺชติ ญาณํ อมฺหํ มหาวีร อุปฺปนฺนํ ตว สนฺติเก ฯ |๑๕๗.๒๒๘| อสฺมาหิ ปริจิณฺโณสิ เมตฺตจิตฺตาหิ นายก อนุชานาหิ สพฺพาโย ๓- นิพฺพานาย มหามุเน ฯ |๑๕๗.๒๒๙| นิพฺพายิสฺสาม อิจฺเจวํ กึ วกฺขามิ วทนฺติโย ยสฺส ทานิ จ โว กาลํ มญฺญถาติ ชิโนพฺรวิ ฯ |๑๕๗.๒๓๐| โคตมิอาทิกา ตาโย ตทา ภิกฺขุนิโย ชินํ วนฺทิตฺวา อาสนา ตมฺหา วุฏฺฐาย อคมึสุ ตา ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. ตว ฯ ม. อิทฺธีสุ จ ฯ ม. สพฺพาสํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๙๕.

|๑๕๗.๒๓๑| มหตา ชนกาเยน สห โลกคฺคนายโก อนุสํสาวยิ ๑- ธีโร มาตุจฺฉํ ยาว โกฏฺฐกํ ฯ |๑๕๗.๒๓๒| ตทา นิปติ ปาเทสุ โคตมี โลกพนฺธุโน สเหตราหิ ๒- สพฺพาหิ ปจฺฉิมํ ปาทวนฺทนํ ฯ |๑๕๗.๒๓๓| อิทํ ปจฺฉิมกํ มยฺหํ โลกนาถสฺส ทสฺสนํ น ปุโน อมตาการํ ปสฺสิสฺสามิ มุขํ ตว ฯ |๑๕๗.๒๓๔| น จ เม วนฺทนํ วีร ตว ปาเท สุโกมเล สมฺผุสิสฺสติ โลกคฺค อชฺช คจฺฉามิ นิพฺพุตึ ฯ |๑๕๗.๒๓๕| รูเปน กินฺตวาเนน ทิฏฺเฐ ธมฺเม ยถาตเถ สพฺพํ สงฺขตเมเวตํ อนสฺสาสิกมิตฺตรํ ฯ |๑๕๗.๒๓๖| สา สห ตาหิ คนฺตฺวาน ภิกฺขุนูปสฺสยํ สกํ อฑฺฒปลฺลงฺกมาภุชฺช นิสีทิ ปรมาสเน ฯ |๑๕๗.๒๓๗| ตทา อุปาสิกา ตตฺถ พุทฺธสาสนวจฺฉลา ตสฺสา ปวตฺตึ สุตฺวาน อุเปสุํ ปาทวนฺทิกา ฯ |๑๕๗.๒๓๘| กเรหิ อุรํ ปหนฺตา ๓- ฉินฺนมูลา ยถา ลตา รุทนฺตา กรุณํ ราวํ ๔- โสกฏฺฏา ภูมิปาติกา ๕- ฯ |๑๕๗.๒๓๙| มา โน สรณเท นาเถ วิหายาคมิ นิพฺพุตึ นิปติตฺวาน ยาจาม สพฺพาโย สิรสา มยํ ฯ |๑๕๗.๒๔๐| ยา ปธานํ คมา ตาสํ สทฺธา ปญฺญา อุปาสิกา ตสฺสา สีสํ ปมชฺชนฺตี อิทํ วจนมพฺรวิ ฯ @เชิงอรรถ: ม. อนุสํสายี โส วีโร ฯ ยุ. อนุสํยายี โส ธีโร ฯ ม. สเหว ตาหิ ฯ @ ยุ. ปหนฺตฺวา ฯ ม. รวํ ฯ ยุ. ภูวิปาติกา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๙๖.

|๑๕๗.๒๔๑| อลํ ปุตฺตา วิลาเปน ๑- มารปาสานุวตฺตินา อนิจฺจํ สงฺขตํ สพฺพํ วิโยคนฺตํ จลาจลํ ฯ |๑๕๗.๒๔๒| ตโต สา ตา วิสชฺชิตฺวา ๒- ปฐมชฺฌานมุตฺตมํ ทุติยญฺจ ตติยญฺจ สมาปชฺชิ จตุตฺถกํ ฯ |๑๕๗.๒๔๓| อากาสายตนญฺเจว วิญฺญาณญฺจายตนํ ตถา อากิญฺจํ เนวสญฺญญฺจ สมาปชฺชิ ยถากฺกมํ ฯ |๑๕๗.๒๔๔| ปฏิโลเมน ฌานานิ สมาปชฺชถ ๓- โคตมี ยาวตา ปฐมํ ฌานํ ตโย ยาว จตุตฺถกํ ฯ |๑๕๗.๒๔๕| ตโต วุฏฺฐาย นิพฺพายิ ทีปจฺจีว นิราสวา ภูมิจาโล มหา อาสิ นภสา วิชฺชุตา ปติ ฯ |๑๕๗.๒๔๖| ปนาทิตา ทุนฺทุภิโย ปริเทวึสุ เทวตา ปุปฺผวุฏฺฐิ จ คคนา อภิวสฺสถ เมทนึ ฯ |๑๕๗.๒๔๗| กมฺปิโต เมรุราชาปิ รงฺคมชฺเฌ ยถา นโฏ โสเกน วาติทีโน ๔- จ วิรโว อาสิ สาคโร ฯ |๑๕๗.๒๔๘| เทวา นาคาสุรา พฺรหฺมา สํวิคฺคาหํสุ ตํขเณ ๕- อนิจฺจา วต สงฺขารา ยถายํ วิลยํ คตา ฯ |๑๕๗.๒๔๙| ยา เจมํ ปริวารึสุ สตฺถุสาสนการิกา ตาโยปิ อนุปาทานา ทีปสิขา ๖- วิย นิพฺพุตา ฯ |๑๕๗.๒๕๐| หา โยคา วิปฺปโยคนฺตา หานิจฺจํ สพฺพสงฺขตํ หา ชีวิตํ วินาสนฺตํ อิจฺจาสิ ปริเทวนา ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. วิสาเทน ฯ ยุ. วิวชฺชิตฺวา ฯ ม. สมาปชฺชิตฺถ ฯ ม. จาติทีโน ว ฯ @ ยุ. ตาวเท ฯ ม. ยุ. ทีปจฺจิ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๙๗.

|๑๕๗.๒๕๑| ตโต เทวา จ พฺรหฺมา จ โลกธมฺมานุวตฺตนํ กาลานุรูปํ กุพฺพนฺติ อุเปตฺวา อิสิสตฺตมํ ฯ |๑๕๗.๒๕๒| ตทา อามนฺตยิ สตฺถา อานนฺทํ สุติสาครํ คจฺฉานนฺท นิเวเทหิ ภิกฺขูนํ มาตุ นิพฺพุตึ ฯ |๑๕๗.๒๕๓| ตทานนฺโท นิรานนฺโท อสฺสุนา ปุณฺณโลจโน คคฺคเรน สเรนาห สมาคจฺฉนฺตุ ภิกฺขโว ฯ |๑๕๗.๒๕๔| ปุพฺพทิกฺขิณปจฺฉาสุ อุตฺตราย ๑- วสนฺติ เย มยฺหํ ๒- สา ภิกฺขุนี มาตา ภิกฺขโว สุคโตรสา ฯ |๑๕๗.๒๕๕| ยา วทฺธยิ ปยตฺเตน สรีรํ ปจฺฉิมํ มุเน สา โคตมี คตา สนฺตึ ตาราว สุริโยทเย ฯ |๑๕๗.๒๕๖| พุทฺธมาตาติ สญฺญตฺตึ ๓- ฐปยิตฺวา คตา สมํ ๔- น ยตฺถ ปญฺจเนตฺโตปิ ตตฺถ ๕- ทกฺขติ นายโก ฯ |๑๕๗.๒๕๗| ยสฺสตฺถิ สุคเต สทฺธา โย ๖- วา สิสฺโส มหามุเน พุทฺธสฺส มาตุ สกฺการํ กโรตุ สุคโตรโส ฯ |๑๕๗.๒๕๘| สุทูรฏฺฐาปิ ตํ สุตฺวา สีฆมาคจฺฉ ๗- ภิกฺขโว เกจิ พุทฺธานุภาเวน เกจิ อิทฺธีสุ โกวิทา ฯ |๑๕๗.๒๕๙| กูฏาคารวเร รมฺเม สพฺพโสณฺณมเย สุเภ มญฺจกํ สมโรเปสุํ ยตฺถ สุตฺตาสิ โคตมี ฯ |๑๕๗.๒๖๐| จตฺตาโร โลกปาลา เย ๘- อํเสหิ สมธารยุํ เสสา สกฺกาทิกา เทวา กูฏาคาเร สมคฺคหุํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. อุตฺตราย จ สนฺติเก ฯ ม. ยุ. สุณนฺตุ ภาสิตํ มยฺหํ ฯ ม. ยุ. @ปญฺญตฺตึ ฯ ยุ. สยํ ฯ ม. คตึ ฯ ยุ. คตํ ฯ ม. โย จ ปิโย มหามุเน ฯ @ ม. ยุ. สีฆมาคจฺฉุ ฯ ม. ยุ. เต ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๙๘.

|๑๕๗.๒๖๑| กูฏาคารานิ สพฺพานิ อาสุํ ปญฺจสตานิ หิ ๑- สรทาทิจฺจวณฺณานิ วิสุกมฺมกตานิ หิ ฯ |๑๕๗.๒๖๒| สพฺพา ตหึ ๒- ภิกฺขุนิโย อาสุํ มญฺเจสุ สายิตา เทวานํ ขนฺธมารุยฺห นิยฺยนฺติ อนุปุพฺพโส ฯ |๑๕๗.๒๖๓| สพฺพโส ฉาทิตํ อาสิ วิตาเนน นภตฺตลํ สตารา จนฺทสุรา จ ลญฺฉิตา กนกามยา ฯ |๑๕๗.๒๖๔| ปฏากา อุสฺสิตาเนกา จิตฺตกา ๓- ปุปฺผกญฺจุกา โอภคฺคากาสปทุมา ๔- มหิยา ปุปฺผมุคฺคตํ ฯ |๑๕๗.๒๖๕| ทิสฺสนฺติ จนฺทสุริยา วิชฺชลนฺติ จ ตารกา มชฺฌงฺคโตปิจาทิจฺโจ น ตาเปสิ สสี ยถา ฯ |๑๕๗.๒๖๖| เทวา ทิพฺเพหิ คนฺเธหิ มาเลหิ สุรภีหิ จ วาทิเตหิ จ นจฺเจหิ สงฺคีตีหิ จ ปูชยุํ ฯ |๑๕๗.๒๖๗| นาคาสูรา จ พฺรหฺมาโน ยถาสตฺติ ยถาพลํ ปูชยึสุ วินิยฺยนฺติ ๕- นิพฺพุตํ พุทฺธมาตรํ ฯ |๑๕๗.๒๖๘| สพฺพาโย ปุรโต นีตา นิพฺพุตา สุคโตรสา โคตมี นิยฺยเต ปจฺฉา สกฺกตา พุทฺธโปสิกา ฯ |๑๕๗.๒๖๙| ปุรโต เทวมนุชา สนาคาสูรพฺรหฺมกา ปจฺฉา สสาวโก พุทฺโธ ปูชตฺถํ ยาติ มาตุยา ฯ |๑๕๗.๒๗๐| พุทฺธสฺส ปรินิพฺพานํ เนทิสํ อาสิ ยาทิสํ โคตมีปรินิพฺพานํ อติอจฺฉริยํ อหุ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ปิ ฯ ม. ตาปิ ฯ ม. ยุ. วิตตา ฯ ม. โอคตากาสปทุมา ฯ @ยุ. โอคตากาสธูมาว ฯ ม. จ นิยฺยนฺตึ ฯ ยุ. วินิยฺยนฺตึ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๙๙.

|๑๕๗.๒๗๑| น พุทฺโธ ๑- พุทฺธนิพฺพาเน สารีปุตฺตาทิ ภิกฺขโว พุทฺโธ โคตมินิพฺพาเน สารีปุตฺตาทิกา ยถา ๒- ฯ |๑๕๗.๒๗๒| จิตกานิ กริตฺวาน สพฺพคนฺธมยานิ จ ๓- คนฺธจุณฺณวิกิณฺณานิ ๔- ฌาปยึสุ จ ตา ตหึ ฯ |๑๕๗.๒๗๓| เสสภาคานิ ฑยฺหึสุ อฏฺฐิเสสานิ สพฺพโส อาทนฺโท จ ตทาโวจ สํเวคชนกํ วโจ ฯ |๑๕๗.๒๗๔| โคตมี นิธนํ ยาตา ทฑฺฒญฺจสฺสา สรีรกํ สงฺเกตํ พุทฺธนิพฺพานํ น จิเรน ภวิสฺสติ ฯ |๑๕๗.๒๗๕| ตโต โคตมิธาตูนิ ตสฺสา ปตฺตคตานิ โส อุปนาเมสิ นาถสฺส อานนฺโท พุทฺธโจทิโต ฯ |๑๕๗.๒๗๖| ปาณินา ตานิ ปคฺคยฺห อโวจ อิสิสตฺตโม มหโต สารวนฺตสฺส ยถา รุกฺขสฺส ติฏฺฐโต ฯ |๑๕๗.๒๗๗| โย โส มหตฺตโร ขนฺโธ ปลุชฺเชยฺย อนิจฺจตา ตถา ภิกฺขุนิสงฺฆสฺส โคตมี ปรินิพฺพุตา ฯ |๑๕๗.๒๗๘| อานนฺท ๕- ปสฺส พุทฺธสฺส นิพฺพุตายปิ มาตุยา สรีรมตฺตเสสาย น ๖- โสกปริเทวนา ฯ |๑๕๗.๒๗๙| น โสจิยา ปเรสํ สา ติณฺณสํสารสาครา ปริวชฺชิตสนฺตาปา สีติภูตา สุนิพฺพุตา ฯ |๑๕๗.๒๘๐| ปณฺฑิตาสิ มหาปญฺญา ปุถุปญฺญา ตเถว จ รตฺตญฺญู ภิกฺขุนีนํ สา เอวํ วิญฺญาถ ๗- ภิกฺขโว ฯ @เชิงอรรถ: ม. พุทฺโธ พุทฺธสฺส นิพฺพาเน โน ปฏิยาทิ ภิกฺขโว ฯ ม. ยุ. ตถา ฯ @ ม. ยุ. เต ฯ ยุ. คนฺธจุณฺณาทิกิณฺณานิ ฯ ม. ยุ. อโห อจฺฉริยํ มยฺหํ ฯ @ ม. ยุ. นตฺถิ โสกปริทฺทโว ฯ ม. ธาเรถ ฯ ยุ. ชานาถ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๐๐.

|๑๕๗.๒๘๑| อิทฺธิยา ๑- จ วสี อาสิ ทิพฺพาย โสตธาตุยา เจโตปริยญาณสฺส วสี อาสิ จ โคตมี ฯ |๑๕๗.๒๘๒| ปุพฺเพนิวาสมญฺญาสิ ทิพฺพจกฺขุ วิโสธิตํ สพฺพาสวา ปริกฺขีณา นตฺถิ ทานิ ๒- ปุนพฺภโว ฯ |๑๕๗.๒๘๓| อตฺถธมฺมนิรุตฺตีสุ ปฏิภาเณ ตเถว จ ปริสุทฺธํ อหุ ญาณํ ตสฺมา โสจนิยา น สา ฯ |๑๕๗.๒๘๔| อโยฆนหตสฺเสว ชลโต ชาตเวทโส ๓- อนุปุพฺพูปสนฺตสฺส ยถา น ญายเต คติ ฯ |๑๕๗.๒๘๕| เอวํ สมฺมาวิมุตฺตานํ กามพนฺโธฆตารินํ ปญฺญาปาตุํ คติ นตฺถิ ปตฺตานํ อจลํ ปทํ ๔- ฯ |๑๕๗.๒๘๖| อตฺตทีปา ตโต โหถ สติปฏฺฐานโคจรา ภาเวตฺวา สตฺตโพชฺฌงฺคํ ๕- ทุกฺขสฺสนฺตํ กริสฺสถาติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา มหาปชาปติโคตมี ภิกฺขุนี อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ มหาปชาปติโคตมีเถริยา อปทานํ สมตฺตํ ฯ อฏฺฐมํ เขมาเถริยาปทานํ (๑๘) [๑๕๘] |๑๕๘.๒๘๗| ปทุมุตฺตโร นาม ชิโน สพฺพธมฺเมสุ จกฺขุมา อิโต สตสหสฺสมฺหิ กปฺเป อุปฺปชฺชิ นายโก ฯ @เชิงอรรถ: ม. อิทฺธีสุ จ ฯ ม. ยุ. ตสฺสา ฯ ม. ชาตเวทสฺส ฯ ม. ยุ. สุขํ ฯ @ ม. ยุ. สตฺตโพชฺฌงฺเค ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๐๑.

|๑๕๘.๒๘๘| ตทาหํ ๑- หํสวติยํ ชาตา เสฏฺฐิกุเล อหุ นานารตนปชฺโชเต มหาสุขสมปฺปิตา ฯ |๑๕๘.๒๘๙| อุเปตฺวา ตํ มหาวีรํ อสฺโสสึ ธมฺมเทสนํ ตโต ชาตปฺปสาทาหํ อุเปสึ ๒- สรณํ ชินํ ฯ |๑๕๘.๒๙๐| มาตรํ ปิตรญฺจาหํ อายาจิตฺวา วินายกํ นิมนฺตยิตฺวา สตฺตาหํ โภชยึ สห สาวกํ ฯ |๑๕๘.๒๙๑| อติกฺกนฺเต จ สตฺตาเห มหาปญฺญานมุตฺตมํ ภิกฺขุนึ เอตทคฺคมฺหิ ฐเปสิ นรสารถิ ฯ |๑๕๘.๒๙๒| ตํ สุตฺวา มุทิตา หุตฺวา ปุน ๓- ตสฺส มเหสิโน การํ กตฺวาน ตํ ฐานํ ปนิปจฺจ ปณิทหึ ฯ |๑๕๘.๒๙๓| ตโต มํ ส ชิโน อาห สิชฺฌตํ ปณิธิ ตว สสงฺเฆ เม กตํ การํ อปฺปเมยฺยผลํ ตยา ฯ |๑๕๘.๒๙๔| สตสหสฺเส อิโต กปฺเป โอกฺกากกุลสมฺภโว โคตโม นาม นาเมน สตฺถา โลเก ภวิสฺสติ ฯ |๑๕๘.๒๙๕| ตสฺส ธมฺเมสุ ทายาทา โอรสา ธมฺมนิมฺมิตา เอตทคฺคมนุปฺปตฺตา เขมา นาม ภวิสฺสติ ฯ |๑๕๘.๒๙๖| เตน กมฺเมน สุกเตน เจตนาปณิธีหิ จ ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ ตาวตึสูปคา อหํ ฯ |๑๕๘.๒๙๗| ตโต จุตา ยามมคํ ตโตหํ ตุสิตํ คตา ตโต จ นิมฺมานรตึ วสวตฺตีปุรํ คตา ๔-@เชิงอรรถ: ยุ. นคเรหํ ฯ ม. อุเปมิ ฯ ม. ยุ. ปโน ฯ ม. ยุ. ตโต ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๐๒.

|๑๕๘.๒๙๘| ยตฺถ ยตฺถูปปชฺชามิ ตสฺส กมฺมสฺส วาหสา ตตฺถ ตตฺเถว ราชูนํ มเหสิตฺตมการยึ ฯ |๑๕๘.๒๙๙| ตโต จุตา มนุสฺสตฺเต ราชูนํ จกฺกวตฺตินํ มณฺฑลีนญฺจ ราชูนํ มเหสิตฺตมการยึ ฯ |๑๕๘.๓๐๐| สมฺปตฺตึ อนุโภตฺวาน เทเวสุ มานุเสสุ จ สพฺพตฺถ สุขิตา หุตฺวา เนกกปฺเปสุ สํสรึ ฯ |๑๕๘.๓๐๑| เอกนวุเต อิโต กปฺเป วิปสฺสี โลกนายโก อุปฺปชฺชิ จารุทสฺสโน ๑- สพฺพธมฺเม วิปสฺสโก ฯ |๑๕๘.๓๐๒| ตมหํ โลกนายกํ อุเปตฺวา นรสารถึ ธมฺมํ ปณีตํ สุตฺวาน ปพฺพชึ อนคาริยํ ฯ |๑๕๘.๓๐๓| ทสวสฺสสหสฺสานิ ตสฺส วีรสฺส สาสเน พฺรหฺมจริยํ จริตฺวาน ยุตฺตโยคา พหุสฺสุตา ฯ |๑๕๘.๓๐๔| ปจฺจยาการกุสลา จตุสจฺจวิสารทา นิปุณา จิตฺตกถิกา สตฺถุสาสนการิกา ฯ |๑๕๘.๓๐๕| ตโต จุตาหํ ตุสิตํ อุปปนฺนา ยสสฺสินี อภิโภสึ ๒- ตหึ อญฺเญ พฺรหฺมจริยผเลนหํ ฯ |๑๕๘.๓๐๖| ยตฺถ ยตฺโถปปนฺนาหํ มหาโภคา มหทฺธนา เมธาวินี รูปวตี ๓- วินีตปริสาปิจ ฯ |๑๕๘.๓๐๗| ภวามิ เตน กมฺเมน โยเคน ชินสาสเน สพฺพา สมฺปตฺติโย มยฺหํ สุลภา มนโส ปิยา ฯ @เชิงอรรถ: ยุ. จารุนยโน ฯ ม. อภิโภมิ ฯ ม. สีลวตี ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๐๓.

|๑๕๘.๓๐๘| โยปิ เม ภวเต ภตฺตา ยตฺถ ยตฺถ คตายปิ วิมาเนติ น มํ โกจิ ปฏิปตฺติผเลน เม ฯ |๑๕๘.๓๐๙| อิมมฺหิ ภทฺทเก กปฺเป พฺรหฺมพนฺธุ มหายโส นาเมน โกนาคมโน อุปฺปชฺชิ วทตํ วโร ฯ |๑๕๘.๓๑๐| ตทา หิ พาราณสิยํ สุสมิทฺธิกุลปฺปชา ๑- ธนญฺชานี สุเมธา จ อหํปิจ ตโย ชนา ฯ |๑๕๘.๓๑๑| สงฺฆารามํ อทาสิมฺห เนเก สหสฺสิเก ๒- มุเน สสงฺฆสฺส วิหารํ หิ ๓- อุทฺทิสฺส การิกา ๔- มยํ ฯ |๑๕๘.๓๑๒| ตโต จุตา มยํ สพฺพา ตาวตึสูปคา อหุํ ยสสา อคฺคตํ ปตฺตา มนุสฺเสสุ ตเถว จ ฯ |๑๕๘.๓๑๓| อิมสฺมึเยว กปฺปมฺหิ พฺรหฺมพนฺธุ มหายโส กสฺสโป นาม นาเมน อุปฺปชฺชิ วทตํ วโร ฯ |๑๕๘.๓๑๔| อุปฏฺฐาโก มเหสิสฺส ตทา อาสิ นริสฺสโร กาสิราชา กิกี นาม พาราณสิปุรุตฺตเม ฯ |๑๕๘.๓๑๕| ตสฺสาสึ เชฏฺฐกา ธีตา สมณี อิติ วิสฺสุตา ธมฺมํ สุตฺวา ชินคฺคสฺส ปพฺพชฺชํ สมโรจยึ ฯ |๑๕๘.๓๑๖| อนุชานิ น โน ตาโต อคาเรว ตทา มยํ วีสวสฺสสหสฺสานิ วิจริมฺห อตนฺทิตา ฯ |๑๕๘.๓๑๗| โกมาริพฺรหฺมจริยํ ๕- ราชกญฺญา สุเข ฐิตา พุทฺโธปฏฺฐานนิรตา มุทิตา สตฺต ธีตโร ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. สุสมิทฺธกุลปฺปชา ฯ ม. ทานสหายิกา ปุเร ฯ ยุ. ทานํ สหสฺสิกํ มุเน ฯ @ ม. สงฺฆสฺส จ วิหารมฺปิ ฯ ยุ. ทายิกา ฯ ยุ. โกมารพฺรหฺมจริยํ ฯ @อิโต ปรํ อีทิสเมว ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๐๔.

|๑๕๘.๓๑๘| สมณี สมณคุตฺตา จ ภิกฺขุนี ภิกฺขุทาสิกา ๑- ธมฺมา เจว สุธมฺมา จ สตฺตมี สงฺฆทาสิกา ๒- ฯ |๑๕๘.๓๑๙| อหํ อุปฺปลวณฺณา จ ปฏาจารา จ กุณฺฑลา กิสาโคตมี ธมฺมทินฺนา วิสาขา โหติ สตฺตมี ฯ |๑๕๘.๓๒๐| กทาจิ โส นราทิจฺโจ ธมฺมํ เทเสติ ๓- อพฺภุตํ มหานิทานสุตฺตนฺตํ สุตฺวา ตํ ปริยาปุณึ ฯ |๑๕๘.๓๒๑| เตหิ กมฺเมหิ สุกเตหิ เจตนาปณิธีหิ จ ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ ตาวตึสํ อคญฺฉหํ ฯ |๑๕๘.๓๒๒| ปจฺฉิเม จ ภเว ทานิ สากลายํ ปุรุตฺตเม รญฺโญ มทฺทสฺส ธีตาสึ มนาปา ทยิตา ปิยา ฯ |๑๕๘.๓๒๓| สห เม ชาตมตฺตมฺหิ เขมํ ตมฺหิ ปุเร อหุ ตโต เขมาติ นามํ เม คุณโต ๔- อุปปชฺชถ ฯ |๑๕๘.๓๒๔| ยทาหํ โยพฺพนํ ปตฺตา รูปวณฺณวิภูสิตา ๕- ตทา อทาสิ มํ ตาโต พิมฺพิสารสฺส ราชิโน ฯ |๑๕๘.๓๒๕| ตสฺสาหํ สุปิยา อาสึ รูปเกลายเน รตา รูปานํ โทสวาทีติ น อุเปมิ มหาทยํ ฯ |๑๕๘.๓๒๖| พิมฺพิสาโร ตทา ราชา มมานุคฺคหพุทฺธิยา วณฺณยิตฺวา เวฬุวนํ คายเก คาปยี ๖- มมํ ฯ |๑๕๘.๓๒๗| รมฺมํ เวฬุวนํ เยน น ทิฏฺฐํ สุคตาลยํ น เตน นนฺทนํ ทิฏฺฐํ อิติ มญฺญมฺหเส มยํ ฯ @เชิงอรรถ: ๑-๒ ม. ยุ. ...ทายิกา ฯ อิโต ปรํ อีทิสเมว ฯ ม. เทเสสิ ฯ ยุ. คุณิกํ @อุทปชฺชถ ฯ ม. รูปลาวญฺญภูสิตา ฯ ยุ. รูปวนฺตาวิภูสิตา ฯ ยุ. ปาปยี ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๐๕.

|๑๕๘.๓๒๘| เยน เวฬุวนํ ทิฏฺฐํ นรนนฺทนนนฺทนํ สุทิฏฺฐํ นนฺทนํ เตน อมรินฺทสุนนฺทนํ ฯ |๑๕๘.๓๒๙| วิหาย นนฺทนํ เทวา โอตริตฺวา มหีตเล ๑- รมฺมํ เวฬุวนํ ทิสฺวา น ตปฺปนฺติ สุวิมฺหิตา ฯ |๑๕๘.๓๓๐| ราชปุญฺเญน นิพฺพตฺตํ พุทฺธปุญฺเญน ภูสิตํ โก วตฺตา ตสฺส นิสฺเสสํ วนสฺส คุณสญฺจยํ ฯ |๑๕๘.๓๓๑| ตํ สุตฺวา วนสมิทฺธึ มม โสตมโนหรํ ทฏฺฐุกามา ตมุยฺยานํ รญฺโญ อาโรจยึ ตทา ฯ |๑๕๘.๓๓๒| มหตา ปริวาเรน ตทา มํ ๒- โส มหีปติ สมฺเปเสสิ ๓- ตมุยฺยานํ ทสฺสนาย สมุสฺสุกํ ฯ |๑๕๘.๓๓๓| คจฺฉ ปสฺส มหาโภเค วนํ เนตฺตรสายนํ ยํ สทา ภาติ สิริยา สุคตาภาณุรญฺชิตํ ฯ |๑๕๘.๓๓๔| ยทา จ ปิณฺฑาย มุนิ คิริพฺพชปุรุตฺตมํ ปวิฏฺโฐหํ ตทาเยว วนํ ทฏฺฐุมุปาคมึ ฯ |๑๕๘.๓๓๕| ตทา ตํ สมฺผุลฺลวนํ ๔- นานาภมรกุชฺชิตํ โกกิลาคีตสหิตํ มยูรคณนจฺจิตํ ฯ |๑๕๘.๓๓๖| อปฺปสทฺทมนากิณฺณํ นานาจงฺกมภูสิตํ กุฏิมณฺฑปสงฺกิณฺณํ โยคีวิรวิราชิตํ ๕- ฯ |๑๕๘.๓๓๗| วิจรนฺตี อมญฺญิสฺสํ สผลํ นยนํ มมํ ตทาปิ ตรุณํ ภิกฺขุํ ยุตฺตํ ทิสฺวา วิจินฺตยึ ฯ @เชิงอรรถ: ม. มหีตลํ ฯ ม. จ ฯ ม. มํ เปเสสิ ฯ ยุ. สมฺปาเปสิ ฯ @ ม. ผุลฺลวิปิมํ ฯ ยุ. ผุลฺลปวนํ ฯ ม. ยุ. โยคีวรวิราชิตํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๐๖.

|๑๕๘.๓๓๘| อีทิเสปิ วเน รมฺเม ฐิโตยํ นวโยพฺพเน วสนฺตมิว กนฺเตน รูเปน สุสมนฺวิโต ๑- ฯ |๑๕๘.๓๓๙| นิสินฺโน รุกฺขมูลมฺหิ มุณฺโฑ สงฺฆาฏิปารุโต ฌายเต วตยํ ภิกฺขุ หิตฺวา วิสยชํ รตึ ฯ |๑๕๘.๓๔๐| นนุ นาม คหฏฺเฐน กามํ ภุตฺวา ยถาสุขํ ปจฺฉา ชิณฺเณน ธมฺโมยํ จริตพฺโพ สุภทฺทโก ฯ |๑๕๘.๓๔๑| สุญฺญกนฺติ วิทิตฺวาน คนฺธเคหํ ชินาลยํ อุเปตฺวา ชินมทฺทกฺขึ อุทยนฺตํว ภากรํ ฯ |๑๕๘.๓๔๒| เอกกํ สุขมาสีนํ วีชมานํ วริตฺถิยา ทิสฺวาเนวํ วิจินฺเตสึ นายํ ลูโข นราสโภ ฯ |๑๕๘.๓๔๓| สา กญฺญา กนกาภาสา ปทุมานนโลจนา พิมฺโพฏฺฐิ กุนฺททสฺสนา มโนเนตฺตรสายนา ฯ |๑๕๘.๓๔๔| เหมโทลา สุวทนา ๒- กมลาการสุตฺถนี ๓- เวทิมชฺฌา วรโสณี ๔- รมฺโมรู จารุภูสนา ฯ |๑๕๘.๓๔๕| รตฺตํสกุปสมฺพฺยานา ๕- นีลมฏฺฐนิวาสนา อตปฺปเนยฺยรูเปน สพฺพาภรณมณฺฑิตา ๖- ฯ |๑๕๘.๓๔๖| ทิสฺวา ตเมวํ จินฺเตสึ อโหยมติรูปินี น มยาเนน เนตฺเตน ทิฏฺฐปุพฺพา กุทาจนํ ฯ |๑๕๘.๓๔๗| ตโต ชราภิภูตา สา วิวณฺณา วิกตานนา ฉินฺนทนฺตา ๗- เสตสิรา สลาลา วทนาสุจิ ฯ @เชิงอรรถ: ม. รูเปน จ สมนฺวิโต ฯ ม. ภสวนา ฯ ยุ. วสวนา ฯ ม. กลิกาการสุตฺถนี ฯ @ยุ. กลสาการสุตฺถนี ฯ ม. เวทิมชฺฌาว สุสฺโสณี ฯ ยุ. รตฺตํสกสุสํวิตา ฯ @ ม. ยุ. หาสภาวสมนฺวิตา ฯ ม. สินฺนทนฺตา ฯ ยุ. สีนทนฺตา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๐๗.

|๑๕๘.๓๔๘| สงฺขิตฺตกณฺณา เสตกฺขี ลมฺพาสุภปโยธรา วลีวิตตสพฺพงฺคี สิราวิตตเทหินี ฯ |๑๕๘.๓๔๙| นตงฺคี ทณฺฑทุติยา อุปณฺฑุปณฺฑุกา ๑- กิสา ปเวธมานา ปติตา นิสฺสสนฺตี มหุํ มหุํ ฯ |๑๕๘.๓๕๐| ตโต เม อาสิ สํเวโค อพฺภูโต โลมหํสโน ธิรตฺถุ รูปํ อสุจึ รมนฺเต ยตฺถ พาลิสา ฯ |๑๕๘.๓๕๑| ตทา มหาการุณิโก ทิสฺวา สํวิคฺคมานสํ อุทคฺคจิตฺโต สุมโน อิมา คาถา อภาสถ ฯ |๑๕๘.๓๕๒| อาตุรํ อสุจึ ปูตึ ปสฺส เขเม สมุสฺสยํ อุคฺฆรนฺตํ ปคฺฆรนฺตํ พาลานํ อภินนฺทิตํ ฯ |๑๕๘.๓๕๓| อสุภาย จิตฺตํ ภาเวหิ เอกคฺคํ สุสมาหิตํ สติ กายคตา ตฺยตฺถุ นิพฺพิทาพหุลา ภว ฯ |๑๕๘.๓๕๔| ยถา อิทํ ตถา เอตํ ยถา เอตํ ตถา อิทํ อชฺฌตฺตญฺจ พหิทฺธา จ กาเย ฉนฺทํ วิราชย ฯ |๑๕๘.๓๕๕| อนิมิตฺตญฺจ ภาเวหิ มานานุสย ปชฺชห ตโต มานาภิสมยา อุปสนฺตา จริสฺสสิ ฯ |๑๕๘.๓๕๖| เย ราครตฺตานุปตนฺติ โสตํ สยํ กตํ มกฺกฏโกว ชาลํ เอตมฺปิ เฉตฺวาน ปริพฺพชนฺติ อนเปกฺขิโน ๒- กามสุขํ ปหาย ฯ @เชิงอรรถ: ม. อุผาสุลิกตา ฯ ยุ. อุปาสุฬิกตา ฯ ม. น เปกฺขิโน ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๐๘.

|๑๕๘.๓๕๗| ตโต กลฺลิกจิตฺตํ มํ ญตฺวาน นรสารถิ มหานิทานํ เทเสสิ สุตฺตนฺตํ วินยาย เม ฯ |๑๕๘.๓๕๘| สุตฺวา สุตฺตนฺตเสฏฺฐนฺต ปุพฺพสญฺญมนุสฺสรึ ตตฺถฏฺฐิตาวหํ สนฺตี ธมฺมจกฺขุํ วิโสธยึ ฯ |๑๕๘.๓๕๙| นิปติตฺวา มเหสิสฺส ปาทมูลมฺหิ ตาวเท อจฺจยํ เทสนตฺถาย อิมํ วจนมพฺรวึ ฯ |๑๕๘.๓๖๐| นโม เต สพฺพทสฺสาวิ นโม เต กรุณาลย นโม เต ติณฺณสํสาร นโม เต อมตนฺทท ฯ |๑๕๘.๓๖๑| ทิฏฺฐิคหนปกฺขนฺตา ๑- กามราควิโมหิตา ตยา สมฺมา อุปาเยน วินีตา วินเย รตา ฯ |๑๕๘.๓๖๒| อทสฺสเนน วิหิตา ๒- ตาทิสานํ มเหสินํ อนุโภนฺติ มหาทุกฺขํ สตฺตา สํสารสาคเร ฯ |๑๕๘.๓๖๓| ยทาหํ โลกสรณํ อรณํ มรณนฺตคํ ๓- นาทฺทสามิ มธุรตฺถํ เทเสสฺสามิ ๔- ตมจฺจยํ ฯ |๑๕๘.๓๖๔| มหาหิตํ วรทฺททํ ๕- อหิโตติ วิสงฺกิตา โนเปสึ รูปนิรตา เทเสสฺสามิ ตมจฺจยํ ฯ |๑๕๘.๓๖๕| ตทา มธุรนิคฺโฆโส มหาการุณิโก ชิโน อโวจ ติฏฺฐ เขเมติ สิญฺจนฺโต อมเตน มํ ฯ |๑๕๘.๓๖๖| ตทา ปณมฺม สิรสา กตฺวา จ นํ ปทกฺขิณํ คนฺตฺวา ทิสฺวา นรปตึ อิมํ วจนมพฺรวึ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ...ปกฺขนฺทา ฯ ยุ. ...ปกฺขมานา ฯ ม. ยุ. วิโภคา ฯ ม. มรณนฺตคุํ ฯ @ ม. ยุ. เทสยามิ ฯ ยุ. มหาหิตํ ตํ วรทํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๐๙.

|๑๕๘.๓๖๗| อโห สมฺมา อุปาโย เต จินฺติโตยมรินฺทม วนทสฺสนกามาย ทิฏฺโฐ นิพฺพนโถ ๑- มุนิ ฯ |๑๕๘.๓๖๘| ยทิ เต รุจฺจเต ราชา สาสเน ตสฺส ตาทิโน ปพฺพชิสฺสามิ รูเปหํ นิพฺพินฺนา มุนิ ภาณินา ฯ ทุติยํ ภาณวารํ ฯ |๑๕๘.๓๖๙| อญฺชลึ ปคฺคเหตฺวาน ตทาห ส มหีปติ อนุชานามิ เต ภทฺเท ปพฺพชฺชา ตว สิชฺฌตุ ฯ |๑๕๘.๓๗๐| ปพฺพชิตฺวา ตทา จาหํ สตฺตมาเส ๒- อุปฏฺฐิเต ทีโปทยญฺจ เภทญฺจ ทิสฺวา สํวิคฺคมานสา ฯ |๑๕๘.๓๗๑| นิพฺพินฺนา สพฺพสงฺขาเร ปจฺจยาการโกวิทา จตุโรเฆ อติกฺกมฺม อรหตฺตํ อปาปุณึ ฯ |๑๕๘.๓๗๒| อิทฺธิยา ๓- จ วสี อาสึ ทิพฺพาย โสตธาตุยา เจโตปริยญาณสฺส วสี จาปิ ภวามหํ ฯ |๑๕๘.๓๗๓| ปุพฺเพนิวาสํ ชานามิ ทิพฺพจกฺขุํ วิโสธิตํ สพฺพาสวา ปริกฺขีณา นตฺถิ ทานิ ปุนพฺภโว ฯ |๑๕๘.๓๗๔| อตฺถธมฺมนิรุตฺตีสุ ปฏิภาเณ ตเถว จ ปริสุทฺธํ มมํ ญาณํ อุปฺปนฺนํ พุทฺธสาสเน ฯ |๑๕๘.๓๗๕| กุสลาหํ วิสุทฺธีสุ กถาวตฺถุวิสารทา อภิธมฺมนยญฺญู จ วสิปฺปตฺตามฺหิ สาสเน ฯ @เชิงอรรถ: ม. นิพฺพานโต ฯ ม. อทฺธมาเส ฯ ม. อิทฺธีสุ ฯ อิโต ปรํ อีทิสเมว ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๑๐.

|๑๕๘.๓๗๖| ตโต โตรณวตฺถุสฺมึ รญฺญา โกสลสามินา ปุจฺฉิตฺวา นิปุเณ ปเญฺห พฺยากโรนฺตี ยถากถํ ฯ |๑๕๘.๓๗๗| ตทา ส ราชา สุคตํ อุปสงฺกมฺม ปุจฺฉถ ตเถว พุทฺโธ พฺยากาสิ ยถา เต พฺยากตา มยา ฯ |๑๕๘.๓๗๘| ชิโน ตสฺมึ คุเณ ตุฏฺโฐ เอตทคฺเค ฐเปสิ มํ มหาปญฺญานมคฺคาติ ภิกฺขุนีนํ นรุตฺตโม ฯ |๑๕๘.๓๗๙| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาคีว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสวา ฯ |๑๕๘.๓๘๐| สฺวาคตํ วต เม อาสิ พุทฺธเสฏฺฐสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๕๘.๓๘๑| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ เขมา ภิกฺขุนี อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ เขมาเถริยา อปทานํ สมตฺตํ ฯ นวมํ อุปฺปลวณฺณาเถริยาปทานํ (๑๙) [๑๕๙] |๑๕๙.๓๘๒| ภิกฺขุนี อุปฺปลวณฺณา อิทฺธิยา ปารมึ คตา วนฺทิตฺวา สตฺถุโน ปาเท อิมํ วจนมพฺรวิ ฯ |๑๕๙.๓๘๓| นิติณฺณา ๑- ชาติสํสารํ ปตฺตาหํ อจลํ ปทํ สพฺพทุกฺขํ มยา ขีณํ อาโรเจมิ มหามุนิ ฯ @เชิงอรรถ: ม. นิตฺถิณฺณา ฯ ยุ. นิตฺติณฺณา ชาติสํสารา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๑๑.

|๑๕๙.๓๘๔| ยาวตา ปริสา อตฺถิ ปสนฺนา ชินสาสเน เยสญฺจ เมปราโธตฺถิ ขมนฺตุ ชินสมฺมุขา ฯ |๑๕๙.๓๘๕| สํสาเร สํสรนฺตา ๑- เม ขลิตํ เม สเจ ภเว อาโรเจมิ มหาวีร อปราธํ ขมสฺสุ เม ๒- ฯ |๑๕๙.๓๘๖| อิทฺธิญฺจาปิ นิทสฺเสหิ มม สาสนการิเก จตสฺโส ปริสา อชฺช กงฺขํ ฉินฺทาหิ ยาวตา ฯ |๑๕๙.๓๘๗| ธีตา ตุยฺหํ มหาวีร ปญฺญวนฺต ชุตินฺธร พหุญฺจ ทุกฺกรํ กมฺมํ กตํ เม อติทุกฺกรํ ฯ |๑๕๙.๓๘๘| อุปฺปลสฺเสว เม วณฺโณ นาเมนุปฺปลนามิกา สา ธีตา เต มหาวีร ปาเท วนฺทามิ จกฺขุมา ฯ |๑๕๙.๓๘๙| ราหุโล จ อหญฺเจว เนกชาติสเต พหู เอกสฺมึ สมฺภเว ชาตา สมานฉนฺทเจตสา ฯ |๑๕๙.๓๙๐| นิพฺพตฺติ เอกโต โหติ ชาติยา จาปิ เอกโต ปจฺฉิเม ภวสมฺปตฺเต อุภโย นามสมฺภวา ฯ |๑๕๙.๓๙๑| ปุตฺโต จ ราหุโล นาม ธีตา อุปฺปลสวฺหยา ปสฺส วีร มม อิทฺธึ พลํ ทสฺเสมิ สตฺถุโน ฯ |๑๕๙.๓๙๒| มหาสมุทฺเท จตุโร ปกฺขิปิ หตฺถปาณิยํ เตลํ หตฺถคตญฺเจว ๓- ขิฑฺโฑ โกมารโก ยถา ฯ |๑๕๙.๓๙๓| อุพฺพตฺตยิตฺวา ปฐวึ ปกฺขิปิ หตฺถปาณิยํ จิตฺตมุญฺชํ ยถา นาม ลุญฺจิ โกมารโก ยุวา ฯ @เชิงอรรถ: ม. สํสรนฺติยา ฯ ม. ยุ. ตํ ฯ ยุ. ... วตฺถิคตญฺเจว เวชฺโช โกมารโก ยถา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๑๒.

|๑๕๙.๓๙๔| จกฺกวาฬสมํ ปาณึ ฉาทยิตฺวาน มตฺถเก วสฺสาเปตฺวาน ผุสิตํ นานาวณฺณํ ปุนปฺปุนํ ฯ |๑๕๙.๓๙๕| ภูมึ อุทุกฺขลํ กตฺวา ธญฺญํ กตฺวาน สกฺขรํ สิเนรุํ มุสลํ กตฺวา มทฺทิ โกมาริกา ยถา ๑- ฯ |๑๕๙.๓๙๖| ธีตาหํ พุทฺธเสฏฺฐสฺส นาเมนุปฺปลสวฺหยา อภิญฺญาสุ วสีภูตา ตว สาสนการิกา ฯ |๑๕๙.๓๙๗| นานาวิกุพฺพนํ กตฺวา ทสฺเสตฺวา โลกนายกํ นามโคตฺตํ ปกาเสตฺวา ๒- ปาเท วนฺทามิ จกฺขุมา ฯ |๑๕๙.๓๙๘| อิทฺธิยา จ วสี โหมิ ทิพฺพาย โสตธาตุยา เจโตปริยญาณสฺส วสี โหมิ มหามุเน ฯ |๑๕๙.๓๙๙| ปุพฺเพนิวาสํ ชานามิ ทิพฺพจกฺขุํ วิโสธิตํ สพฺพาสวา ปริกฺขีณา นตฺถิ ทานิ ปุนพฺภโว ฯ |๑๕๙.๔๐๐| อตฺถธมฺมนิรุตฺตีสุ ปฏิภาเณ ตเถว จ ญาณํ เม วิปุลํ ๓- สุทฺธ สภาเวน มเหสิโน ฯ |๑๕๙.๔๐๑| ปุริมานํ ชินคฺคานํ สงฺคามนฺเตน ทสฺสิตํ ๔- อธิการํ พหุ มยฺหํ ตุยฺหตฺถาย มหามุนิ ฯ |๑๕๙.๔๐๒| ยํ มยา ปุริมํ กมฺมํ กุสลํ สร ๕- เม มุนิ ตวตฺถาย มหาวีร ปุญฺญํ อุปจิตํ มยา ฯ |๑๕๙.๔๐๓| อภพฺพฏฺฐาเน วชฺเชตฺวา ปริปาเจนฺโต อนาจารํ ๖- ตวตฺถาย มหาวีร จตฺตํ ๗- เม ชีวิตุตฺตมํ ฯ @เชิงอรรถ: ยุ. ปทโกมาริโก ยถา ฯ ม. จ สาเวตฺวา ฯ ยุ. ... สํสาเวตฺวา ฯ @ ม. วิมลํ ฯ ม. ยุ. สงฺคามนฺเต นิทสฺสิตํ ฯ ยุ. ... สํสเร มุนิ ฯ @ ม. วารยนฺติ อนาจรํ ฯ ยุ. ปริปาเจนฺโต อนาวรํ ฯ ยุ. วตฺตํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๑๓.

|๑๕๙.๔๐๔| ทสโกฏิสหสฺสานิ อทาสิ มม ชีวิตํ ปริจตฺตา จ เม โหมิ ตวตฺถาย มหามุนิ ฯ |๑๕๙.๔๐๕| ตทาติวิมฺหิตา สพฺพา สิรสาว กตญฺชลี อโวจยฺเย กตํ อาสิ อตุลิทฺธิ ปรกฺกมา ฯ |๑๕๙.๔๐๖| สตสหสฺเส อิโต กปฺเป นาคกญฺญา อหํ ตทา วิมลา นาม นาเมน กญฺญานํ สาธุสมฺมตา ฯ |๑๕๙.๔๐๗| มโหรโค มหานาโค ปสนฺโน ชินสาสเน ปทุมุตฺตรํ มหาเตชํ นิมนฺเตสิ สสาวกํ ฯ |๑๕๙.๔๐๘| รตนมยญฺจ มณฺฑปํ ปลฺลงฺกํ รตนามยํ รตนวาลุกากิณฺณํ อุปโภคํ รตนามยํ ฯ |๑๕๙.๔๐๙| มคฺคญฺจ ปฏิยาเทสิ รตนธชภูสิตํ ปจฺจุคฺคนฺตฺวาน สมฺพุทฺธํ วชฺชนฺโต ตุริเยหิ โส ฯ |๑๕๙.๔๑๐| ปริสาหิ จ จตูหิ ผรเต ๑- โลกนายโก มโหรคสฺส ภวเน นิสีทิ ปรมาสเน ๒- ฯ |๑๕๙.๔๑๑| อนฺนปานํ ขาทนียํ โภชนญฺจ มหารหํ วรํ วรญฺจ ปาทาสิ นาคราชา มหายสํ ๓- ฯ |๑๕๙.๔๑๒| ภุญฺชิตฺวาน ส สมฺพุทฺโธ ๔- ปตฺเต โธวิตฺว โยนิโส อนุโมทนิยํกาสิ นาคกญฺญา มหิทฺธิกา ฯ |๑๕๙.๔๑๓| สพฺพญฺญุํ ผุลฺลิตํ ทิสฺวา นาคกญฺญา มหายสํ ปสนฺนํ สตฺถุโน จิตฺตํ สุนิวทฺธญฺจ มานสํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ปริวุโต ฯ ยุ. ปเรโต ฯ ยุ. วรมาสเน ฯ ยุ. มหายโส ฯ @ ม. ... สมฺมาสมฺพุทฺโธ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๑๔.

|๑๕๙.๔๑๔| มมญฺจ จิตฺตมญฺญาย ชลชุตฺตมนามโก ตสฺมึ ขเณ มหาวีโร ภิกฺขุนึ ทสฺสยิทฺธิยา ฯ |๑๕๙.๔๑๕| อิทฺธี อเนกา ทสฺเสสิ ภิกฺขุนี สา วิสารทา ปโมทิตา เวทชาตา สตฺถารํ เอตทพฺรวึ ฯ |๑๕๙.๔๑๖| อทฺทสาหํ อิมา อิทฺธี ๑- สุมิตา อิตรายปิ กถํ อโหสิ สา ธีร อิทฺธิยา สุวิสารทา ฯ |๑๕๙.๔๑๗| โอรสามุขโต ชาตา ธีตา มม มหิทฺธิกา มมานุสาสนีการา อิทฺธิยา สุวิสารทา ฯ |๑๕๙.๔๑๘| พุทฺธสฺส วจนํ สุตฺวา ตุฏฺฐา เอวํ อโวจหํ ๒- อหํปิ ตาทิสา โหมิ อิทฺธิยา สุวิสารทา ฯ |๑๕๙.๔๑๙| ปโมทิตาหํ สุมนา ปตฺตอุตฺตมมานสา ๓- อนาคตมฺหิ อทฺธาเน อีทิสา โหมิ นายก ฯ |๑๕๙.๔๒๐| มณิมยญฺจ ๔- ปลฺลงฺกํ มณฺฑปญฺจ ปภสฺสรํ อนฺนปาเนน ตปฺเปตฺวา สสงฺฆํ โลกนายกํ ฯ |๑๕๙.๔๒๑| นาคานํ ปวรํ ปุปฺผํ อรุณํ นาม อุปฺปลํ วณฺณํ เม อีทิสํ โหตุ ปูเชสึ โลกนายกํ ฯ |๑๕๙.๔๒๒| เตน กมฺเมน สุกเตน เจตนาปณิธีหิ จ ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ ตาวตึสํ อคญฺฉหํ ฯ |๑๕๙.๔๒๓| ตโต จุตาหํ มนุเช อุปปนฺนา สยมฺภุโน อุปฺปเลหิ ปฏิจฺฉนฺนํ ปิณฺฑปาตมทาสหํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. ... อิมํ อิทฺธึ สุมนํ ... ฯ ยุ. สุมิตฺตํ ฯ ม. เอวํ ปตฺเถสฺสหํ ตทา ฯ @ยุ. ตุฏฺฐาเอว ปตฺเถสฺสหํ ฯ ม. ปตฺเถ อุตฺตมมานสา ฯ ม. มณิมยมฺหิ ปลฺลงฺเก @มณฺฑปมฺหิ ปภสฺสเร ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๑๕.

|๑๕๙.๔๒๔| เอกนวุเต อิโต กปฺเป วิปสฺสี นาม นายโก อุปฺปชฺชิ จารุนยโน สพฺพธมฺเมสุ จกฺขุมา ฯ |๑๕๙.๔๒๕| เสฏฺฐิธีตา ตทา หุตฺวา พาราณสิปุรุตฺตเม นิมนฺเตตฺวาน สมฺพุทฺธํ สสงฺฆํ โลกนายกํ ฯ |๑๕๙.๔๒๖| มหาทานํ ททิตฺวาน อุปฺปเลหิ วินายกํ ปูชยิตฺวา จ เตเหว วณฺณโสภํ อปตฺถยึ ฯ |๑๕๙.๔๒๗| อิมมฺหิ ภทฺทเก กปฺเป พฺรหฺมพนฺธุ มหายโส กสฺสโป นาม นาเมน อุปฺปชฺชิ วทตํ วโร ฯ |๑๕๙.๔๒๘| อุปฏฺฐาโก มเหสิสฺส ตทา อาสิ นริสฺสโร กาสิราชา กิกี นาม พาราณสิปุรุตฺตเม ฯ |๑๕๙.๔๒๙| ตสฺสาสึ ทุติยา ธีตา สมณีคุตฺตสวฺหยา ธมฺมํ สุตฺวา ชินคฺคสฺส ปพฺพชฺชํ สมโรจยึ ฯ |๑๕๙.๔๓๐| อนุชานิ น โน ตาโต อคาเรว ตทา มยํ วีสํ วสฺสสหสฺสานิ วิจริมฺห อตนฺทิตา ฯ |๑๕๙.๔๓๑| โกมาริพฺรหฺมจริยํ ราชกญฺญา สุเขฏฺฐิตา พุทฺโธปฏฺฐานนิรตา มุทิตา สตฺต ธีตโร ฯ |๑๕๙.๔๓๒| สมณี สมณคุตฺตา จ ภิกฺขุนี ภิกฺขุทาสิกา ธมฺมา เจว สุธมฺมา จ สตฺตมี สงฺฆทาสิกา ฯ |๑๕๙.๔๓๓| อหํ เขมา จ สปฺปญฺญา ปฏาจารา จ กุณฺฑลา กิสาโคตมี ธมฺมทินฺนา วิสาขา โหติ สตฺตมี ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๑๖.

|๑๕๙.๔๓๔| เตหิ กมฺเมหิ สุกเตหิ เจตนาปณิธีหิ จ ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ ตาวตึสํ อคญฺฉหํ ฯ |๑๕๙.๔๓๕| ตโต จุตา มนุสฺเสสุ อุปปนฺนา มหากุเล ปีตมฏฺฐวรํ ทุสฺสํ อทํ อรหโต อหํ ฯ |๑๕๙.๔๓๖| ตโต จุตา อริฏฺฐปุเร ชาตา วิปฺปกุเล อหํ ธีตา ติริฏิวจฺฉสฺส อุมฺมาทนฺตี มโนหรา ฯ |๑๕๙.๔๓๗| ตโต จุตา ชนปเท กุเล อญฺญตเร อหํ ปสุตา นาติผีตมฺหิ สาลึ โคเปมหนฺตทา ฯ |๑๕๙.๔๓๘| ทิสฺวา ปจฺเจกสมฺพุทฺธํ ปญฺจลาชสตานหํ ทตฺวา ปทุมฉนฺนานิ ปญฺจ ปุตฺตสตานิปิ ๑- ฯ |๑๕๙.๔๓๙| ปตฺถยึ เตสุ ปุตฺเตสุ ๒- มธุํ ทตฺวา สยมฺภุโน ตโต จุตา อรญฺเญหํ อชายึ ปทุโมทเร ฯ |๑๕๙.๔๔๐| กาสิรญฺโญ มเหสีหํ หุตฺวา สกฺกตปูชิตา อชนึ ราชปุตฺตานํ อนูนํ สตปญฺจกํ ฯ |๑๕๙.๔๔๑| ยทา เต โยพฺพนปฺปตฺตา กีฬนฺตา ชลกีฬิตํ ทิสฺวาน โอปตฺตปทุมํ อาสุํ ปจฺเจกนายกา ฯ |๑๕๙.๔๔๒| สาหํ เตหิ วินาภูตา สุตวเรหิ ๓- โสกินี จุตา อิสิคิลิปสฺเส คามกมฺหิ อชายิหํ ฯ |๑๕๙.๔๔๓| ยทา พุทฺธาสุตมติ สุตานํ อตฺตโนปิจ ๔- ยาคุํ อาทาย คจฺฉนฺติ อฏฺฐ ปจฺเจกนายเก ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. ปุตฺตสตานิหํ ฯ ม. ปตฺถยึ เตปิ ปตฺเถสุํ ฯ ยุ. ปตฺถยึ เตสุ ปตฺเถสุ ฯ @ ม. ยุ. สุตวีเรหิ ฯ ม. สุตานํ สตฺถุโนปิจ ฯ ยุ. สุตาน กสกํ ตทา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๑๗.

|๑๕๙.๔๔๔| ภิกฺขาย คามํ คจฺฉนฺเต ทิสฺวา ปุตฺเต อนุสฺสรึ ขีรธารา วินิคฺคญฺฉิ ตทา เม ปุตฺตเปมสา ฯ |๑๕๙.๔๔๕| ตโต เตสํ อทํ ยาคุํ ปสนฺนา เสหิ ปาณิภิ ตโต จุตาหํ ติทสํ นนฺทนํ อุปปชฺชหํ ฯ |๑๕๙.๔๔๖| อนุโภตฺวา สุขทุกฺขํ สํสริตฺวา ภวาภเว ตวตฺถาย มหาวีร ปริจฺจตฺตญฺจ ชีวิตํ ฯ |๑๕๙.๔๔๗| เอวํ พหุวิธํ ทุกฺขํ สมฺปตฺตี จ พหูวิธา ปจฺฉิเม ภวสมฺปตฺเต ชาตา สาวตฺถิยํ ปุเร ฯ |๑๕๙.๔๔๘| มหทฺธเน เสฏฺฐิกุเล สุขิเต สชฺชิเต ตถา นานารตนปชฺโชเต สพฺพกามสมิทฺธเน ฯ |๑๕๙.๔๔๙| สกฺกตปูชิตา เจว มานิตาปจิตา ตถา รูปสิรึ อนุปฺปตฺตา กุเลสุ อติสกฺกตา ฯ |๑๕๙.๔๕๐| อตีว ปตฺถิตา จาสึ รูปโภคสิรีหิ จ ปตฺถิตา เสฏฺฐิปุตฺเตหิ อเนเกหิ สเตหิ จ ฯ |๑๕๙.๔๕๑| อคารํ ปชหิตฺวาน ปพฺพชึ อนคาริยํ อฑฺฒมาเส ๑- อสมฺปตฺเต จตุสจฺจํ อปาปุณึ ฯ |๑๕๙.๔๕๒| อิทฺธิยา อภินิมฺมิตฺวา จตุรสฺสํ รถํ อหํ พุทฺธสฺส ปาเท อวนฺทึ ๒- โลกนาถสิริมโต ๓- ฯ |๑๕๙.๔๕๓| สุปุปฺผิตคฺคํ อุปคมฺม ปาทปํ ๔- เอกา ตุวํ ติฏฺฐสิ สาลมูเล @เชิงอรรถ: ม. ยุ. อฏฺฐมาเส ฯ ม. ยุ. อวนฺทิสฺสํ ฯ ม. โลกนาถสฺส ตาทิโน ฯ @ ยุ. ภิกฺขุนี ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๑๘.

น จาปิ ตุยฺหํ ทุติยตฺถิ โกจิ ๑- พาเล น ตฺวํ ภายสิ ธุตฺตกานํ ฯ |๑๕๙.๔๕๔| สตํ สหสฺสานิปิ ธุตฺตกานํ อิธาคตา เอทิสกา ภเวยฺยุํ ๒- โลมํ น อิญฺเช นปิ สมฺปเวเธ ๓- กึ เม ตุวํ มาร กริสฺสเสโก ๔- ฯ |๑๕๙.๔๕๕| เอสา อนฺตรธายามิ กุจฺฉึ วา ปวิสามิ เต ภมุกนฺตริกายมฺปิ ติฏฺฐนฺตึ มํ น ทกฺขสิ ฯ |๑๕๙.๔๕๖| จิตฺตมฺหิ วสิภูตาหํ อิทฺธิปาทา สุวิภาวิตา สพฺพพนฺธนมุตฺตามฺหิ น ตํ ภายามิ อาวุโส ฯ |๑๕๙.๔๕๗| สตฺติสูลูปมา กามา ขนฺธาปิ อธิกุณฺฑรา ยตฺถ กามรตึ พฺรูสิ อรติ ทานิ สา มม ฯ |๑๕๙.๔๕๘| สพฺพตฺถ วิหตา นนฺทิ ตโมกฺขนฺธา ปทาลิตา เอวํ ชานาหิ ปาปิม นิหโต ตฺวมสิ อนฺตก ฯ |๑๕๙.๔๕๙| ชิโน ตสฺมึ คุเณ ตุฏฺโฐ เอตทคฺเค ฐเปสิ มํ เสฏฺฐา ๕- อิทฺธิมตีนนฺติ ปริสาสุ วินายโก ฯ |๑๕๙.๔๖๐| ปริจิณฺโณ มยา สตฺถา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ โอหิโต คุรุโก ภาโร ภวเนตฺติ สมูหตา ฯ |๑๕๙.๔๖๑| ยสฺสตฺถาย ปพฺพชิตา อคารสฺมา อนคาริยํ โส เม อตฺโถ อนุปฺปตฺโต สพฺพสํโยชนกฺขโย ฯ @เชิงอรรถ: ยุ. น จตฺถิ เต ทุติยา วณฺณธาตุ ฯ ม. สมาคตา ... ฯ @ยุ. อิธาคตา ตาทิสกา ... ฯ ยุ. โลมํ น อิญฺชามิ น สนฺตสามิ ฯ @ ยุ. มารํ น ภายามิ ตํ เอกิกาสํ ฯ ม. อคฺคา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๑๙.

|๑๕๙.๔๖๒| จีวรํ ปิณฺฑปาตญฺจ ปจฺจยํ สยนาสนํ ขเณน อุปนาเมนฺติ สหสฺสานิ สมนฺตโต ฯ |๑๕๙.๔๖๓| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาคีว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสวา ฯ |๑๕๙.๔๖๔| สฺวาคตํ วต เม อาสิ พุทฺธเสฏฺฐสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๕๙.๔๖๕| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อุปฺปลวณฺณา ภิกฺขุนี อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ อุปฺปลวณฺณาเถริยา อปทานํ สมตฺตํ ฯ ทสมํ ปฏาจาราเถริยาปทานํ (๒๐) [๑๖๐] |๑๖๐.๔๖๖| ปทุมุตฺตโร นาม ชิโน สพฺพธมฺมาน ปารคู อิโต สตสหสฺสมฺหิ กปฺเป อุปฺปชฺชิ นายโก ฯ |๑๖๐.๔๖๗| ตทาหํ หํสวติยํ ชาตา เสฏฺฐิกุเล อหุ นานารตนปชฺโชเต มหาสุขสมปฺปิตา ฯ |๑๖๐.๔๖๘| อุเปตฺวา ตํ มหาวีรํ อสฺโสสึ ธมฺมเทสนํ ตโต ชาตปฺปสาทาหํ อุเปสึ สรณํ ชินํ ฯ |๑๖๐.๔๖๙| ตโต วินยธารีนํ อคฺคํ วณฺเณสิ นายโก ภิกฺขุนึ ลชฺชินึ ตาทึ กปฺปากปฺปวิสารทํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๒๐.

|๑๖๐.๔๗๐| ตทา มุทิตจิตฺตาหํ ตํ ฐานํ อภิกงฺขยึ นิมนฺเตตฺวา ทสพลํ สสงฺฆํ โลกนายกํ ฯ |๑๖๐.๔๗๑| โภชยิตฺวาน สตฺตาหํ ททิตฺวา ๑- ปตฺตจีวรํ นิปจฺจ สิรสา ปาเท อิมํ วจนมพฺรวึ ฯ |๑๖๐.๔๗๒| ยา ตยา วณฺณิตา ธีร อิโต อฏฺฐมเก มุนิ ๒- ตาทิสาหํ ภวิสฺสามิ ยทิ สิชฺฌติ นายก ฯ |๑๖๐.๔๗๓| ตทา อโวจ มํ สตฺถา ภทฺเท มา ภายิ อสฺสส อนาคตมฺหิ อทฺธาเน ลจฺฉเสตํ มโนรถํ ฯ |๑๖๐.๔๗๔| สตสหสฺเส อิโต กปฺเป โอกฺกากกุลสมฺภโว โคตโม นาม นาเมน สตฺถา โลเก ภวิสฺสติ ฯ |๑๖๐.๔๗๕| ตสฺส ธมฺเมสุ ทายาทา โอรสา ธมฺมนิมฺมิตา ปฏาจาราติ นาเมน เหสฺสติ สตฺถุสาวิกา ฯ |๑๖๐.๔๗๖| ตทาหํ มุทิตา หุตฺวา ยาวชีวํ ตทา ชินํ เมตฺตจิตฺตา ปริจรึ สสงฺฆํ โลกนายกํ ฯ |๑๖๐.๔๗๗| เตน กมฺเมน สุกเตน เจตนาปณิธีหิ จ ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ ตาวตึสํ อคญฺฉหํ ฯ |๑๖๐.๔๗๘| อิมมฺหิ ภทฺทเก กปฺเป พฺรหฺมพนฺธุ มหายโส กสฺสโป นาม นาเมน อุปฺปชฺชิ วทตํ วโร ฯ |๑๖๐.๔๗๙| อุปฏฺฐาโก มเหสิสฺส ตทา อาสิ นริสฺสโร กาสิราชา กิกี นาม พาราณสิปุรุตฺตเม ฯ @เชิงอรรถ: ม. ททิตฺวาว ติจีวรํ ฯ ยุ. ททิตฺวา จ ติจีวรํ ฯ ยุ. ทิเน ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๒๑.

|๑๖๐.๔๘๐| ตสฺสาสึ ตติยา ธีตา ภิกฺขุนี อิติ วิสฺสุตา ธมฺมํ สุตฺวา ชินคฺคสฺส ปพฺพชฺชํ สมโรจยึ ฯ |๑๖๐.๔๘๑| อนุชานิ น โน ตาโต อคาเรว ตทา มยํ วีสํ วสฺสสหสฺสานิ วิจริมฺห อตนฺทิตา ฯ |๑๖๐.๔๘๒| โกมาริพฺรหฺมจริยํ ราชกญฺญา สุเขฏฺฐิตา ๑- พุทฺโธปฏฺฐานนิรตา มุทิตา สตฺต ธีตโร ฯ |๑๖๐.๔๘๓| สมณี สมณคุตฺตา จ ภิกฺขุนี ภิกฺขุทาสิกา ธมฺมา เจว สุธมฺมา จ สตฺตมี สงฺฆทาสิกา ฯ |๑๖๐.๔๘๔| อหํ อุปฺปลวณฺณา จ เขมา ภทฺทา จ ภิกฺขุนี กิสาโคตมี ธมฺมทินฺนา วิสาขา โหติ สตฺตมี ฯ |๑๖๐.๔๘๕| เตหิ กมฺเมหิ สุกเตหิ เจตนาปณิธีหิ จ ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ ตาวตึสํ อคญฺฉหํ ๒- ฯ |๑๖๐.๔๘๖| ปจฺฉิเม จ ภเว ทานิ ชาตา เสฏฺฐิกุเล อหํ สาวตฺถิยํ ปุรวเร อิทฺเธ ผีเต มหทฺธเน ฯ |๑๖๐.๔๘๗| ยทา จ โยพฺพนูเปตา วิตกฺกวสคา อหํ นรญฺชานปทํ ๓- ทิสฺวา เตน สทฺธึ อคญฺฉหํ ฯ |๑๖๐.๔๘๘| เอกปุตฺตปฺปสุตาหํ ทุติโย กุจฺฉิยา มม ตทาหํ มาตาปิตโร อิกฺขามีติ ๔- สุนิจฺฉิตา ฯ |๑๖๐.๔๘๙| นาโรเจสึ ปตึ มยฺหํ ตทา ตมฺหิ ปวาสิเต เอกิกา นิคฺคตา เคหา คนฺตุํ สาวตฺถิมุตฺตมํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. สพฺพตฺถ สุเขธิตา ฯ ม. สพฺพตฺถ อคจฺฉหํ ฯ ยุ. อคมฺหเส ฯ @ ม. นรญฺชารปตึ ฯ ม. ยุ. โอกฺกามีติ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๒๒.

|๑๖๐.๔๙๐| ตโต เม สามิ อาคนฺตฺวา สมฺภาเวสิ ปเถ มมํ ตทา เม กมฺมชา วาตา อุปฺปนฺนา อติทารุณา ฯ |๑๖๐.๔๙๑| อุทิโตว ๑- มหาเมโฆ ปสูติสมเย มม ทพฺพตฺถาย ตทา คนฺตฺวา สามิ สปฺเปน มาริโต ฯ |๑๖๐.๔๙๒| ตทา วิชาตทุกฺเขน อนาถา กปณา อหํ กุนฺนทึ ปูริตํ ทิสฺวา คจฺฉนฺตี สกุลาลยํ ๒- ฯ |๑๖๐.๔๙๓| พาลํ อาทาย โอตรึ ๓- ปารกูเล จ เอกิกา ๔- ปาเยตฺวา ๕- พาลกํ ปุตฺตํ อิตรํ ตารณายหํ ฯ |๑๖๐.๔๙๔| นิวตฺตา อุกฺกุโส หาสิ ตรุณํ วิลปนฺตกํ อิตรญฺจ วหิ โสโต สาหํ โสกสมปฺปิตา ฯ |๑๖๐.๔๙๕| สาวตฺถินครํ คนฺตฺวา อสฺโสสึ สชเน มเต ตทา อโวจ ๖- โสกฏฺฏา มหาโสกสมปฺปิตา ฯ |๑๖๐.๔๙๖| อุโภ ปุตฺตา กาลกตา วเน มยฺหํ ปติ มโต มาตา ปิตา จ ภาตา จ เอกจิตมฺหิ ฑยฺหเร ฯ |๑๖๐.๔๙๗| ตทา กิสา จ ปณฺฑุ จ อนาถา ทินมานสา อิโต ตโต คจฺฉนฺตีหํ ๗- อทฺทสํ นรสารถึ ฯ |๑๖๐.๔๙๘| ตโต อโวจ มํ สตฺถา ปุตฺเต มา โสจิ อสฺสส อตฺตานํ เต คเวสสฺสุ กึ นิรตฺถํ วิหญฺญสิ ฯ |๑๖๐.๔๙๙| น สนฺติ ปุตฺตา ตาณาย น ญาติ นปิ พนฺธวา อนฺตเกนาธิปนฺนสฺส นตฺถิ ญาตีสุ ตาณตา ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. อุทิโต จ ฯ ยุ. สกุณาลยํ ฯ ม. ยุ. อตรึ ฯ ม. เอกกํ ฯ ยุ. เอกโก ฯ @ โป. ม. ยุ. สาเยตฺวา ฯ ยุ. อโวจํ ฯ ม. ยุ. ภมนฺตีหํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๒๓.

|๑๖๐.๕๐๐| ตํ สุตฺวา มุนิโน วากฺยํ ปฐมํ ผลมชฺฌคํ ปพฺพชิตฺวาน น จิรํ อรหตฺตํ อปาปุณึ ฯ |๑๖๐.๕๐๑| อิทฺธีสุ จ วสี โหมิ ทิพฺพาย โสตธาตุยา ปรจิตฺตานิ ชานามิ สตฺถุ สาสนการิกา ฯ |๑๖๐.๕๐๒| ปุพฺเพนิวาสํ ชานามิ ทิพฺพจกฺขุํ วิโสธิตํ เขเปตฺวา อาสเว สพฺเพ วิสุทฺธาสึ สุนิมฺมลา ฯ |๑๖๐.๕๐๓| ตโตหํ วินยํ สพฺพํ สนฺติเก สพฺพทสฺสิโน อุคฺคหึ สพฺพวิตฺถารํ พฺยาหรึ จ ยถาตถํ ฯ |๑๖๐.๕๐๔| ชิโน ตสฺมึ คุเณ ตุฏฺโฐ เอตทคฺเค ฐเปสิ มํ อคฺคํ ๑- วินยธารีนํ ปฏาจาราว ๒- เอกิกา ฯ |๑๖๐.๕๐๕| ปริจิณฺโณ มยา สตฺถา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ โอหิโต ครุโก ภาโร ภวเนตฺติ สมูหตา ฯ |๑๖๐.๕๐๖| ยสฺส อตฺถาย ปพฺพชิตา อคารสฺมา อนคาริยํ โส เม อตฺโถ อนุปฺปตฺโต สพฺพสํโยชนกฺขโย ฯ |๑๖๐.๕๐๗| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาคีว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสวา ฯ |๑๖๐.๕๐๘| สฺวาคตํ วต เม อาสิ พุทฺธเสฏฺฐสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๖๐.๕๐๙| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ @เชิงอรรถ: ม. อคฺคา ฯ โป. ยุ. จ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๒๔.

อิตฺถํ สุทํ ปฏาจารา ภิกฺขุนี อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ ปฏาจาราเถริยา อปทานํ สมตฺตํ ฯ อุทฺทานํ เอกุโปสถิกา เจว สลฬา จาถ โมทกา เอกาสนา ปญฺจทีปา นฬมาลี จ โคตมี ฯ เขมา อุปฺปลวณฺณา จ ปฏาจารา จ ภิกฺขุนี คาถาสตานิ ปญฺเจว ๑- นว จาปิ ตทุตฺตริ ฯ เอกุโปสถวคฺโค ทุติโย ฯ -------------- @เชิงอรรถ: โป. ยุ. ... จตฺตาริ นวุตึ สตฺตเมว จ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๒๕.

ตติโย กุณฺฑลเกสีวคฺโค ปฐมํ กุณฺฑลเกสีเถริยาปทานํ (๒๑) [๑๖๑] |๑๖๑.๑| ปทุมุตฺตโร นาม ชิโน สพฺพธมฺมาน ปารคู อิโต สตสหสฺสมฺหิ กปฺเป อุปปชฺชิ นายโก ฯ |๑๖๑.๒| ตทาหํ หํสวติยา ชาตา เสฏฺฐิกุเล อหุ นานารตนปชฺโชเต มหาสุขสมปฺปิตา ฯ |๑๖๑.๓| อุเปตฺวา ตํ มหาวีรํ อสฺโสสึ ธมฺมมุตฺตมํ ตโต ชาตปฺปสาทาหํ อุเปสึ สรณํ ชินํ ฯ |๑๖๑.๔| ตทา มหาการุณิโก ปทุมุตฺตรนายโก ๑- ขิปฺปาภิญฺญานมคฺคนฺติ ๒- ฐปยิ ๓- ภิกฺขุนึ สุภํ ฯ |๑๖๑.๕| ตํ สุตฺวา มุทิตา หุตฺวา ทานํ ทตฺวา มเหสิโน นิปจฺจ สิรสา ปาเท ตํ ฐานํ อภิปตฺถยึ ฯ |๑๖๑.๖| อนุโมทิ มหาวีโร ภทฺเท ยนฺเตภิปตฺถิตํ สมิชฺฌิสฺสติ ตํ สพฺพํ สุขินี โหหิ นิพฺพุตา ฯ |๑๖๑.๗| สตสหสฺเส อิโต กปฺเป โอกฺกากกุลสมฺภโว โคตโม นาม นาเมน สตฺถา โลเก ภวิสฺสติ ฯ |๑๖๑.๘| ตสฺส ธมฺเมสุ ทายาทา โอรสา ธมฺมนิมฺมิตา ภทฺทา กุณฺฑลเกสาติ เหสฺสติ สตฺถุสาวิกา ฯ @เชิงอรรถ: ม. ...นามโก ฯ โป. ยุ. ขิปฺปาภิญฺญา นมคฺคตฺเต ฯ ม. ยุ. ฐเปสิ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๒๖.

|๑๖๑.๙| เตน กมฺเมน สุกเตน เจตนาปณิธีหิ จ ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ ตาวตึสํ อคญฺฉหํ ฯ |๑๖๑.๑๐| ตโต จุตา ยามมคํ ตโตหํ ตุสิตํ คตา ตโต จ นิมฺมานรตึ วสวตฺติปุรํ คตา ๑- ฯ |๑๖๑.๑๑| ยตฺถ ยตฺถูปปชฺชามิ ตสฺส กมฺมสฺส วาหสา ตตฺถ ตตฺเถว ราชูนํ มเหสิตฺตมการยึ ฯ |๑๖๑.๑๒| ตโต จุตา มนุสฺเสสุ ราชูนํ จกฺกวตฺตินํ มณฺฑลีนญฺจ ราชูนํ มเหสิตฺตมการยึ ฯ |๑๖๑.๑๓| สมฺปตฺตึ อนุโภตฺวาน เทเวสุ มานุเสสุ จ สพฺพตฺถ สุขิตา หุตฺวา เนกกปฺเปสุ สํสรึ ฯ |๑๖๑.๑๔| อิมมฺหิ ภทฺทเก กปฺเป พฺรหฺมพนฺธุ มหายโส กสฺสโป นาม นาเมน อุปฺปชฺชิ วทตํ วโร ฯ |๑๖๑.๑๕| อุปฏฺฐาโก มเหสิสฺส ตทา อาสิ นริสฺสโร กาสิราชา กิกี นาม พาราณสิปุรุตฺตเม ฯ |๑๖๑.๑๖| ตสฺส ธีตา จตุตฺถาสึ ภิกฺขุทาสีติ ๒- วิสฺสุตา ธมฺมํ สุตฺวา ชินคฺคสฺส ปพฺพชฺชํ สมโรจยึ ฯ |๑๖๑.๑๗| อนุชานิ น โน ตาโต อคาเรว ตทา มยํ วีสํ วสฺสสหสฺสานิ วิจริมฺห อตนฺทิตา ฯ |๑๖๑.๑๘| โกมาริพฺรหฺมจริยํ ราชกญฺญา สุเขฏฺฐิตา พุทฺโธปฏฺฐานนิรตา มุทิตา สตฺต ธีตโร ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. ตโต ฯ อิโต ปรํ อีทิสเมว ฯ ม. ภิกฺขุทายีติ ฯ ยุ. ภิกฺขทายีติ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๒๗.

|๑๖๑.๑๙| สมณี สมณคุตฺตา จ ภิกฺขุนี ภิกฺขุทาสิกา ธมฺมา เจว สุธมฺมา จ สตฺตมี สงฺฆทาสิกา ฯ |๑๖๑.๒๐| เขมา อุปฺปลวณฺณนา จ ปฏาจารา อหนฺตทา กิสาโคตมี ธมฺมทินฺนา วิสาขา โหติ สตฺตมี ฯ |๑๖๑.๒๑| เตหิ กมฺเมหิ สุกเตหิ เจตนาปณิธีหิ จ ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ ตาวตึสํ อคญฺฉหํ ฯ |๑๖๑.๒๒| ปจฺฉิเม จ ภเว ทานิ คิริพฺพชปุรุตฺตเม ชาตา เสฏฺฐิกุเล ผีเต ยทาหํ โยพฺพเน ฐิตา ฯ |๑๖๑.๒๓| โจรํ วธตฺถํ นิยฺยนฺตํ ทิสฺวา รตฺตา ตหึ อหํ ปิตา เม ตํ สหสฺเสน โมจยิตฺวา วธา ตโต ฯ |๑๖๑.๒๔| อทาสิ ตสฺส มํ ตาโต วิทิตฺวาน มนํ มม ตสฺสาหมาสิ ๑- วิสฺสฏฺฐา อติว ทยิตา หิตา ฯ |๑๖๑.๒๕| โส เม ภูสนโลเภน พลึ ๒- ปจฺจาหรํ ทิโส โจรปฺปปาตํ เนตฺวาน ปพฺพเต ๓- เจตยิ วธํ ฯ |๑๖๑.๒๖| ตทาหํ ปณมิตฺวาน สตฺตุกํ สุกตญฺชลี รกฺขนฺตี อตฺตโน ปาณํ อิมํ วจนมพฺรวึ ฯ |๑๖๑.๒๗| อิทํ สุวณฺณกายุรํ ๔- มุตฺตา เวฬุริยา พหู สพฺพํ ๕- หรสฺสุ ภทฺทนฺเต มญฺจ ทาสีติ สาวย ฯ |๑๖๑.๒๘| โอโรปยสฺสุ กลฺยาณิ มา ๖- พาฬฺหํ ปริเทวสิ น จาหํ อภิชานามิ อหนฺตฺวา วนมาคตํ ๗-@เชิงอรรถ: ม. ...มาสึ ฯ ม. พลิมชฺฌาสโย ทิโส ฯ ยุ. มารปจฺจาหฏํ ทิโส ฯ ม. ยุ. @ปพฺพตํ ฯ ม. ยุ. สุวณฺณเกยูรํ ฯ ยุ. สจฺจํ ฯ ยุ. มา พหุํ ปริเทวยิ ฯ @ ม. ยุ. ธนมาภตํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๒๘.

|๑๖๑.๒๙| ยโต สรามิ อตฺตานํ ยโต ปตฺโตสฺมิ วิญฺญุตํ น จาหํ อภิชานามิ อญฺญํ ปิยตรํ ตยา ฯ |๑๖๑.๓๐| เอหิ ตํ อุปคุยฺหิสฺสํ กตฺวาน ตํ ปทกฺขิณํ ตํ วนฺทามิ ๑- ปุน นตฺถิ มม ตุยฺหญฺจ สงฺคโม ฯ |๑๖๑.๓๑| น หิ สพฺเพสุ ฐาเนสุ ปุริโส โหติ ปณฺฑิโต อิตฺถีปิ ปณฺฑิตา โหติ ตตฺถ ตตฺถ วิจกฺขณา ฯ |๑๖๑.๓๒| น หิ สพฺเพสุ ฐาเนสุ ปุริโส โหติ ปณฺฑิโต อิตฺถีปิ ปณฺฑิตา โหติ ลหุํ อตฺถํ วิจินฺติตา ๒- ฯ |๑๖๑.๓๓| ลหุญฺจ วต ขิปฺปญฺจ เนกตฺเถ ๓- สมเจตยิ จิตฺตปุณฺณายตาเนว ๔- ตทาหํ สตฺตุกํ วธึ ฯ |๑๖๑.๓๔| โย จ อุปฺปติตํ อตฺถํ น ขิปฺปํ อนุพุชฺฌติ โส หญฺญเต มนฺทมติ โจโรว คิริคพฺภเร ฯ |๑๖๑.๓๕| โย จ อุปฺปติตํ อตฺถํ ขิปฺปเมว นิโพธติ มุจฺจเต สตฺตุสมฺพาธา ตทาหํ สตฺตุกา ยถา ฯ |๑๖๑.๓๖| ตทาหํ ปาตยิตฺวาน คิริทุคฺคมฺหิ สตฺตุกํ สนฺติกํ เสตวตฺถานํ อุเปตา ๕- ปพฺพชึ อหํ ฯ |๑๖๑.๓๗| สณฺฑาเสน จ เกเส เม ลุญฺจิตฺวา สพฺพโส ตทา ปพฺพชิตฺวาน สมยํ อาจิกฺขึสุ นิรนฺตรํ ฯ |๑๖๑.๓๘| ตโต ตํ อุคฺคเหตฺวาน ๖- นิสีทิตฺวาน เอกิกา สมยํ ตํ วิจินฺเตสึ ๗- สุวาโน ๘- มานุสํ กรํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. น จ ทานิ ปุโน อตฺถิ ฯ ม. ยุ. วิจินฺติกา ฯ @ ม. ยุ. นิกตฺเถ สมเจตยึ ฯ ม. มิคํ อุณฺณายตา เอวํ ฯ ยุ. มิคํ ปุณฺณายเตเนว ฯ @ ยุ. อุเปตฺวา ฯ ม. อุคฺคเหตฺวาหํ ฯ ยุ. วิจินฺเตมิ ฯ ยุ. สุวานา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๒๙.

|๑๖๑.๓๙| ฉินฺนํ คยฺห สมีเป เม ปาตยิตฺวา อปกฺกมิ ทิสฺวา นิมิตฺตํ อลภึ ติฏฺฐนฺตํ ๑- ปุฬวากุลํ ฯ |๑๖๑.๔๐| ตโต อุฏฺฐาย สํวิคฺคา อาปุจฺฉึ สหธมฺมิเก เต อโวจุํ วิชานนฺติ ตํ อตฺถํ สกฺยภิกฺขโว ฯ |๑๖๑.๔๑| สาหํ ตมตฺถํ ปุจฺฉิสฺสํ อุเปตฺวา พุทฺธสาวเก เต มมาทาย คจฺฉึสุ พุทฺธเสฏฺฐสฺส สนฺติเก ฯ |๑๖๑.๔๒| โส เม ธมฺมมเทเสสิ ขนฺธายตนธาตุโย อสุภานิจฺจํ ทุกฺขาติ อนตฺตาติ จ นายโก ฯ |๑๖๑.๔๓| ตสฺส ธมฺมํ สุณิตฺวาหํ ธมฺมจกฺขุํ วิโสธยึ ตโต วิญฺญาตสทฺธมฺมา ปพฺพชฺชํ อุปสมฺปทํ ฯ |๑๖๑.๔๔| อายาจิโต ๒- ตทา อาห เอหิ ภทฺเทติ นายโก ตทาหํ อุปสมฺปนฺนา ปริตฺตํ โตยมทฺทสํ ฯ |๑๖๑.๔๕| ปาทปกฺขาลเนนาหํ ญตฺวา สอุทยพฺพยํ ตถา สพฺเพปิ สงฺขารา ๓- อิติ สํจินฺตยึ ตทา ฯ |๑๖๑.๔๖| ตโต จิตฺตํ วิมุจฺจิ ๔- เม อนุปาทาย สพฺพโส ขิปฺปาภิญฺญานมคฺคมฺเม ตทา ปญฺญาปยิ ชิโน ฯ |๑๖๑.๔๗| อิทฺธีสุ จ วสี โหมิ ทิพฺพาย โสตธาตุยา ปรจิตฺตานิ ชานามิ สตฺถุสาสนการิกา ฯ |๑๖๑.๔๘| ปุพฺเพนิวาสํ ชานามิ ทิพฺพจกฺขุํ วิโสธิตํ เขเปตฺวา อาสเว สพฺเพ วิสุทฺธาสึ สุนิมฺมลา ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. หตฺถํ ตํ ฯ ยุ. อายา2จึ โส ฯ ม. สงฺขาเร อีทิสํ จินฺตยึ ตทา ฯ @ ยุ. วิมุตฺตํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๓๐.

|๑๖๑.๔๙| ปริจิณฺโณ มยา สตฺถา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ โอหิโต ครุโก ภาโร ภวเนตฺติ สมูหตา ฯ |๑๖๑.๕๐| ยสฺสตฺถาย ๑- ปพฺพชิตา อคารสฺมา อนคาริยํ โส เม อตฺโถ อนุปฺปตฺโต สพฺพสํโยชนกฺขโย ฯ |๑๖๑.๕๑| อตฺถธมฺมนิรุตฺตีสุ ปฏิภาเณ ตเถว จ ญาณํ เม วิปุลํ ๒- สุทฺธํ พุทฺธเสฏฺฐสฺส วาหสา ฯ |๑๖๑.๕๒| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาคีว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสวา ฯ |๑๖๑.๕๓| สฺวาคตํ วต เม อาสิ พุทฺธเสฏฺฐสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๖๑.๕๔| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ ภทฺทา กุณฺฑลเกสา ภิกฺขุนี อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ กุณฺฑลเกสีเถริยา อปทานํ สมตฺตํ ฯ ทุติยํ กิสาโคตมีเถริยาปทานํ (๒๒) [๑๖๒] |๑๖๒.๕๕| ปทุมุตฺตโร นาม ชิโน สพฺพธมฺมาน ปารคู อิโต สตสหสฺสมฺหิ กปฺเป อุปฺปชฺชิ นายโก ฯ @เชิงอรรถ: ยุ. ยสฺส จตฺถาย ฯ อิโต ปรํ อีทิสเมว ฯ ม. ยุ. สพฺพตฺถ วิมลํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๓๑.

|๑๖๒.๕๖| ตทาหํ หํสวติยํ ชาตา อญฺญตเร กุเล อุเปตฺวา ตํ นรวรํ สรณํ สมุปาคมึ ฯ |๑๖๒.๕๗| ธมฺมญฺจ ตสฺส อสฺโสสึ จตุสจฺจูปสญฺหิตํ มธุรํ ปรมสฺสาทํ จิตฺตสนฺติสุขาวหํ ๑- ฯ |๑๖๒.๕๘| ตทาปิ ๒- ภิกฺขุนึ ธีโร ลูขจีวรธาริกํ ๓- ฐเปนฺโต เอตทคฺคมฺหิ วณฺณยิ ปุริสุตฺตโม ฯ |๑๖๒.๕๙| ชเนตฺวานปฺปกํ ปีตึ สุตฺวา ภิกฺขุนิยา คุณํ ๔- การํ กตฺวาน พุทฺธสฺส ยถาสตฺติ ๕- ยถาพลํ ฯ |๑๖๒.๖๐| นิปจฺจ มุนิธีรนฺตํ ตํ ฐานํ อภิปตฺถยึ ตทานุโมทิ สมฺพุทฺโธ ฐานลาภาย นายโก ฯ |๑๖๒.๖๑| สตสหสฺเส อิโต กปฺเป โอกฺกากกุลสมฺภโว โคตโม นาม นาเมน สตฺถา โลเก ภวิสฺสติ ฯ |๑๖๒.๖๒| ตสฺส ธมฺเมสุ ทายาทา โอรสา ธมฺมนิมฺมิตา กิสาโคตมิ นาม นาเมน เหสฺสติ สตฺถุสาวิกา ฯ |๑๖๒.๖๓| ตํ สุตฺวา มุทิตา หุตฺวา ยาวชีวํ ตทา ชินํ เมตฺตจิตฺตา ปริจรึ ปจฺจเยหิ วินายกํ ฯ |๑๖๒.๖๔| เตหิ ๖- กมฺเมหิ สุกเตหิ เจตนาปณิธีหิ จ ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ ตาวตึสํ อคญฺฉหํ ฯ |๑๖๒.๖๕| อิมมฺหิ ภทฺทเก กปฺเป พฺรหฺมพนฺธุ มหายโส กสฺสโป นาม นาเมน อุปฺปชฺชิ วทตํ วโร ฯ @เชิงอรรถ: ม. วฏฺฏสนฺติสุขาวหํ ฯ ม. ตทา จ ฯ ยุ. กทาจิ ฯ ม. ...ธารินึ ฯ @ ม. คุเณ ฯ ยุ. ยถาสตฺตึ ฯ ม. ยุ. เตน กมฺเมน สูกเตน ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๓๒.

|๑๖๒.๖๖| อุปฏฺฐาโก มเหสิสฺส ตทา อาสิ นริสฺสโร กาสิราชา กิกี นาม พาราณสิปุรุตฺตเม ฯ |๑๖๒.๖๗| ปญฺจมี ตสฺส ธีตาหํ ๑- ธมฺมา นาเมน วิสฺสุตา ธมฺมํ สุตฺวา ชินคฺคสฺส ปพฺพชฺชํ สมโรจยึ ฯ |๑๖๒.๖๘| อนุชานิ น โน ตาโต อคาเรว ตทา มยํ วีสวสฺสสหสฺสานิ วิจริมฺห อตนฺทิตา ฯ |๑๖๒.๖๙| โกมาริพฺรหฺมจริยํ ราชกญฺญา สุเข ฐิตา พุทฺโธปฏฺฐานนิรตา มุทิตา สตฺต ธีตโร ฯ |๑๖๒.๗๐| สมณี สมณคุตฺตา จ ภิกฺขุนี ภิกฺขุทาสิกา ธมฺมา เจว สุธมฺมา จ สตฺตมี สงฺฆทาสิกา ฯ |๑๖๒.๗๑| เขมา อุปฺปลวณฺณา จ ปฏาจารา จ กุณฺฑลา อหญฺจ ธมฺมทินฺนา จ วิสาขา โหติ สตฺตมี ฯ |๑๖๒.๗๒| เตหิ กมฺเมหิ สุกเตหิ เจตนาปณิธีหิ จ ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ ตาวตึสํ อคญฺฉหํ ฯ |๑๖๒.๗๓| ปจฺฉิเม จ ภเว ทานิ ชาตา เสฏฺฐิกุเล อหํ ทุคฺคเต อธเน นีเจ ๒- คตา จ สธนํ กุลํ ฯ |๑๖๒.๗๔| ปติฏฺฐเปตฺวาน ๓- เสสา เม ทิสฺสนฺติ ๔- อธนา อิติ ยทา จ ปสุตา ๕- อาสึ สพฺเพสํ ทยิตา ตทา ฯ |๑๖๒.๗๕| ยทา โส ตรุโณ ปุตฺโต ๖- โกมารโก ๗- สุเขฏฺฐิโต สปาณมิว กนฺโต เม ตทา ๘- ยมวสํ คโต ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. ธีตาสึ ฯ ม. นฏฺเฐ ฯ ยุ. นิฏฺเฐ ฯ ม. ยุ. ปตึ ฐเปตฺวา ฯ @ ม. เทสฺสนฺติ ฯ ยุ. สสุตา ฯ ม. ยุ. ภทฺโท ฯ ม. โกมลโก ฯ @ยุ. โกมลงฺโค ฯ ยุ. ตทายํ ปรสงฺคโต ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๓๓.

|๑๖๒.๗๖| โสกฏฺฏา ทินวทนา อสฺสุเนตฺตา รุทมุขา มตํ ๑- กุณปมาทาย วิลปนฺตี คมามหํ ฯ |๑๖๒.๗๗| ตทา เอเกน สนฺทิฏฺฐา อุเปตฺวา ภิสกฺกุตฺตมํ ๒- อโวจํ เทหิ เภสชฺชํ ปุตฺตสญฺชีวนนฺติ โภ ฯ |๑๖๒.๗๘| น วิชฺชนฺเต มตา ยสฺมึ เคเห สิทฺธตฺถกํ ตโต อาหราติ ชิโน อาห วินโยปายโกวิโท ฯ |๑๖๒.๗๙| ตทา คมิตฺวา สาวตฺถึ น ๓- ลภึ ตาทิสํ ฆรํ กุโต สิทฺธตฺถกํ ตสฺมา ตโต ลทฺธา สตึ อหํ ฯ |๑๖๒.๘๐| กุณปํ ฉฑฺฑยิตฺวาน อุเปสึ โลกนายกํ ทูรโต จ ๔- มมํ ทิสฺวา อโวจ มธุรสฺสโร ฯ |๑๖๒.๘๑| โย จ วสฺสสตํ ชีเว อปสฺสํ อุทยพฺพยํ เอกาหํ ชีวิตํ เสยฺโย ปสฺสโต อุทยพฺพยํ ฯ |๑๖๒.๘๒| น คามธมฺโม นิคมสฺส ธมฺโม น จาปิยํ เอกกุลสฺส ธมฺโม สพฺพสฺส โลกสฺส สเทวกสฺส เอโสว ๕- ธมฺโม ยทิทํ อนิจฺจตา ฯ |๑๖๒.๘๓| สาหํ ๖- สุตฺวานิมา คาถา ธมฺมจกฺขุํ วิโสธยึ ตโต วิญฺญาตสทฺธมฺมา ปพฺพชึ อนคาริยํ ฯ |๑๖๒.๘๔| ตถาปิ ปพฺพชิตา สนฺตี ยุญฺชนฺตี ชินสาสเน น จิเรเนว กาเลน อรหตฺตํ อปาปุณึ ฯ @เชิงอรรถ: ยุ. เอวํ ฯ ยุ. ภิสมุตฺตมํ ฯ ยุ. น ลภิตฺวาทิสํ ฆรํ ฯ ม. ยุ. ว ฯ @ ม. เอเสว ฯ ยุ. สหา สุตฺวานิมา คาถา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๓๔.

|๑๖๒.๘๕| อิทฺธีสุ จ วสี โหมิ ทิพฺพาย โสตธาตุยา ปรจิตฺตานิ ชานามิ สตฺถุสาสนการิกา ฯ |๑๖๒.๘๖| ปุพฺเพนิวาสํ ชานามิ ทิพฺพจกฺขุํ วิโสธิตํ เขเปตฺวา อาสเว สพฺเพ วิสุทฺธาสึ สุนิมฺมลา ฯ |๑๖๒.๘๗| ปริจิณฺโณ มยา สตฺถา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ โอหิโต ครุโก ภาโร ภวเนตฺติ สมูหตา ฯ |๑๖๒.๘๘| ยสฺสตฺถาย ปพฺพชิตา อคารสฺมา อนคาริยํ โส เม อตฺโถ อนุปฺปตฺโต สพฺพสํโยชนกฺขโย ฯ |๑๖๒.๘๙| อตฺถธมฺมนิรุตฺตีสุ ปฏิภาเณ ตเถว จ ฌานํ เม วิปุลํ สุทฺธํ พุทฺธเสฏฺฐสฺส วาหสา ฯ |๑๖๒.๙๐| สงฺการกูฏา อาหริตฺวา สุสานา รถิยาปิจ ตโต สงฺฆาฏิกํ กตฺวา ลูขํ ธาเรมิ จีวรํ ฯ |๑๖๒.๙๑| ชิโน ตสฺมึ คุเณ ตุฏฺโฐ ลูขจีวรธารเณ ฐเปสิ เอตทคฺคมฺหิ ปริสาสุ วินายโก ฯ |๑๖๒.๙๒| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาคีว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสวา ฯ |๑๖๒.๙๓| สฺวาคตํ วต เม อาสิ พุทฺธเสฏฺฐสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๖๒.๙๔| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๓๕.

อิตฺถํ สุทํ กิสาโคตมี ภิกฺขุนี อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ กิสาโคตมีเถริยา อปทานํ สมตฺตํ ฯ ตติยํ ธมฺมทินฺนาเถริยาปทานํ (๒๓) [๑๖๓] |๑๖๓.๙๕| ปทุมุตฺตโร นาม ชิโน สพฺพธมฺมาน ปารคู อิโต สตสหสฺสมฺหิ กปฺเป อุปฺปชฺชิ นายโก ฯ |๑๖๓.๙๖| ตทาหํ หํสวติยา กุเล อญฺญตเร อหุ ปรกมฺมํ ๑- กรี อาสึ นิปกา สีลสํวุตา ฯ |๑๖๓.๙๗| ปทุมุตฺตรสฺส พุทฺธสฺส สุชาโต อคฺคสาวโก วิหารา อภินิกฺขมฺม ปิณฺฑปาตาย คจฺฉติ ฯ |๑๖๓.๙๘| ฆฏํ คเหตฺวา คจฺฉนฺตี ตทา อุทกหาริกา ตํ ทิสฺวา อททึ ปูวํ ๒- ปสนฺนา เสหิ ปาณิภิ ฯ |๑๖๓.๙๙| ปฏิคฺคเหตฺวา ตตฺเถว นิสินฺโน ปริภุญฺชิ โส ตโต เนตฺวาน ตํ เคหํ อทาสึ ตสฺส โภชนํ ฯ |๑๖๓.๑๐๐| ตโต เม อยฺยโก ตุฏฺโฐ อกาสิ ๓- สุณิสํ สกํ สสฺสุยา สห คนฺตฺวาน สมฺพุทฺธํ อภิวาทยึ ฯ |๑๖๓.๑๐๑| ตทา โส ธมฺมกถิกํ ภิกฺขุนึ ปริกิตฺตยํ ฐเปสิ เอตทคฺคมฺหิ ตํ สุตฺวา มุทิตา อหํ ฯ |๑๖๓.๑๐๒| นิมนฺตยิตฺวา สุคตํ สสงฺฆํ โลกนายกํ มหาทานํ ททิตฺวาน ตํ ฐานํ อภิปตฺถยึ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. ปรกมฺมการี ฯ ยุ. สูปํ ฯ ม. ยุ. อกรี ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๓๖.

|๑๖๓.๑๐๓| ตโต มํ สุคโต อาห ฆนนินฺนาทสุสฺสุโร ๑- มมุปฏฺฐานนิรตา ๒- สสงฺฆปริเวสิกา ฯ |๑๖๓.๑๐๔| สทฺธมฺมสฺสวเน ยุตฺตา คุณวฑฺฒิตมานสา ภทฺเท ภวสฺสุ มุทิตา ลจฺฉเสตํ ๓- ปณิธิผลํ ฯ |๑๖๓.๑๐๕| สตสหสฺเส อิโต กปฺเป โอกฺกากกุลสมฺภโว โคตโม นาม นาเมน สตฺถา โลเก ภวิสฺสติ ฯ |๑๖๓.๑๐๖| ตสฺส ธมฺเมสุ ทายาทา โอรสา ธมฺมนิมฺมิตา ธมฺมทินฺนาติ นาเมน เหสฺสติ สตฺถุสาวิกา ฯ |๑๖๓.๑๐๗| ตํ สุตฺวา มุทิตา หุตฺวา ยาวชีวํ มหามุนึ เมตฺตจิตฺตา ปริจรึ ปจฺจเยหิ วินายกํ ฯ |๑๖๓.๑๐๘| เตน กมฺเมน สุกเตน เจตนาปณิธีหิ จ ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ ตาวตึสํ อคญฺฉหํ ฯ |๑๖๓.๑๐๙| อิมมฺหิ ภทฺทเก กปฺเป พฺรหฺมพนฺธุ มหายโส กสฺสโป นาม นาเมน อุปฺปชฺชิ วทตํ วโร ฯ |๑๖๓.๑๑๐| อุปฏฺฐาโก มเหสิสฺส ตทา อาสิ นริสฺสโร กาสิราชา กิกี นาม พาราณสิปุรุตฺตเม ฯ |๑๖๓.๑๑๑| ฉฏฺฐา ตสฺส ๔- อหํ ธีตา สุธมฺมา อิติ วิสฺสุตา ธมฺมํ สุตฺวา ชินคฺคสฺส ปพฺพชฺชํ สมโรจยึ ฯ |๑๖๓.๑๑๒| อนุชานิ น โน ตาโต อคาเรว ตทา มยํ วีสํ วสฺสสหสฺสานิ วิจริมฺห อตนฺทิตา ฯ ตติยํ ภาณวารํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. ... สุสฺสโร ฯ ม. ยุ. มมุปฏฺฐานนิรเต สสงฺฆปริเวสิเก ฯ @มมุปฏฺฐานยุตฺเต สสงฺฆปริมานเส ฯ ม. ยุ. ลจฺฉเส ฯ ม. ยุ. ตสฺสาสหํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๓๗.

|๑๖๓.๑๑๓| โกมาริพฺรหฺมจริยํ ราชกญฺญา สุเขฏฺฐิตา พุทฺโธปฏฺฐานนิรตา มุทิตา สตฺต ธีตโร ฯ |๑๖๓.๑๑๔| สมณี สมณคุตฺตา จ ภิกฺขุนี ภิกฺขุทาสิกา ธมฺมา เจว สุธมฺมา จ สตฺตมี สงฺฆทาสิกา ฯ |๑๖๓.๑๑๕| เขมา อุปฺปลวณฺณา จ ปฏาจารา จ กุณฺฑลา โคตมี จ อหํ เจว วิสาขา โหติ สตฺตมี ฯ |๑๖๓.๑๑๖| เตหิ กมฺเมหิ สุกเตหิ เจตนาปณิธีหิ จ ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ ตาวตึสํ อคญฺฉหํ ฯ |๑๖๓.๑๑๗| ปจฺฉิเม จ ภเว ทานิ คิริพฺพชปุรุตฺตเม ชาตา เสฏฺฐิกุเล ผีเต สพฺพกามสมิทฺธเน ฯ |๑๖๓.๑๑๘| ยทา รูปคุณูเปตา ปฐเม โยพฺพเน ฐิตา ตทา ปรกุลํ คนฺตฺวา วสึ สุขสมปฺปิตา ฯ |๑๖๓.๑๑๙| อุเปตฺวา โลกสรณํ สุณิตฺวา ธมฺมเทสนํ อนาคามิผลํ ปตฺโต สามิโก เม สุพุทฺธิมา ฯ |๑๖๓.๑๒๐| ตทา ๑- ตํ อนุชาเนตฺวา ปพฺพชึ อนคาริยํ น จิเรเนว กาเลน อรหตฺตํ อปาปุณึ ฯ |๑๖๓.๑๒๑| ตทา อุปาสโก โส มํ อุปคนฺตฺวา อปุจฺฉถ คมฺภีเร นิปุเณ ปเญฺห เต สพฺเพ พฺยากรึ อหํ ฯ |๑๖๓.๑๒๒| ชิโน ตสฺมึ คุเณ ตุฏฺโฐ เอตทคฺเค ฐเปสิ มํ ภิกฺขุนึ ธมฺมกถิกํ นาญฺญํ ปสฺสามิ เอทิสํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. ตทาหํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๓๘.

|๑๖๓.๑๒๓| ธมฺมทินฺนา ยถา ธีรา เอวํ ธาเรถ ภิกฺขโว เอวาหํ ปณฺฑิตา นาม ๑- นายเกนานุกมฺปิตา ฯ |๑๖๓.๑๒๔| ปริจิณฺโณ มยา สตฺถา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ โอหิโต ครุโก ภาโร ภวเนตฺติ สมูหตา ฯ |๑๖๓.๑๒๕| ยสฺสตฺถาย ปพฺพชิตา อคารสฺมา อนคาริยํ โส เม อตฺโถ อนุปฺปตฺโต สพฺพสํโยชนกฺขโย ฯ |๑๖๓.๑๒๖| อิทฺธีสุ จ วสี โหมิ ทิพฺพาย โสตธาตุยา ปรจิตฺตานิ ชานามิ พุทฺธสาสนการิกา ๒- ฯ |๑๖๓.๑๒๗| ปุพฺเพนิวาสํ ชานามิ ทิพฺพจกฺขุํ วิโสธิตํ เขเปตฺวา อาสเว สพฺเพ วิสุทฺธาสึ สุนิมฺมลา ฯ |๑๖๓.๑๒๘| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาคีว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสวา ฯ |๑๖๓.๑๒๙| สฺวาคตํ วต เม อาสิ พุทฺธเสฏฺฐสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๖๓.๑๓๐| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ ธมฺมทินฺนา ภิกฺขุนี อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ ธมฺมทินฺนาเถริยา อปทานํ สมตฺตํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. โหมิ ฯ ม. ยุ. สตฺถุสาสน ... ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๓๙.

จตุตฺถํ สกุลาเถริยาปทานํ (๒๔) [๑๖๔] |๑๖๔.๑๓๑| ปทุมุตฺตโร นาม ชิโน สพฺพธมฺมาน ปารคู อิโต สตสหสฺสมฺหิ กปฺเป อุปฺปชฺชิ นายโก ฯ |๑๖๔.๑๓๒| หิตาย สพฺพสตฺตานํ สุขาย วทตํ วโร อตฺถาย ปุริสาชญฺโญ ปฏิปนฺโน สเทวเก ฯ |๑๖๔.๑๓๓| ยสคฺคปฺปตฺโต สิริมา กิตฺติวณฺณภโต ๑- ชิโน ปูชิโต ๒- สพฺพโลกสฺส ทิสา สพฺพา สุวิสฺสุโต ฯ |๑๖๔.๑๓๔| อุตฺติณฺณวิจิกิจฺโฉ โส วีติวตฺตกถํกโถ สมฺปุณฺณมนสงฺกปฺโป ปตฺโต สมฺโพธิมุตฺตมํ ฯ |๑๖๔.๑๓๕| อนุปฺปนฺนสฺส มคฺคสฺส อุปฺปาเทตา นรุตฺตโม อนกฺขาตญฺจ อกฺขาสิ อสญฺชาตญฺจ สญฺชนี ฯ |๑๖๔.๑๓๖| มคฺคญฺญู จ มคฺควิทู มคฺคกฺขายี นราสโภ มคฺคสฺส กุสโล สตฺถา สารถีนํ วรุตฺตโม ฯ |๑๖๔.๑๓๗| มหาการุณิโก นาโถ ๓- ธมฺมํ เทเสติ นายโก นิมุคฺเค กามปงฺกมฺหิ ๔- สมุทฺธรติ ปาณิโน ฯ |๑๖๔.๑๓๘| ตทาหํ หํสวติยํ ชาตา ขตฺติยนนฺทนา สุรูปา สธนา จาปิ ๕- ทยิตา จ ๖- สิรีมตี ฯ |๑๖๔.๑๓๙| อานนฺทสฺส มหารญฺโญ ธีตา ปรมโสภนา เวมาตา ภคินี จาปิ ปทุมุตฺตรนามิโน ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. กิตฺติวณฺณคโต ฯ ยุ. ชิโน สพฺพสฺส โลกสฺส ฯ ม. ยุ. สตฺถา ฯ @ ยุ. โมหปงฺกมฺหิ ฯ ยุ. สธนา ฐาสึ ฯ ยุ. ว ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๔๐.

|๑๖๔.๑๔๐| ราชกญฺญาหิ สหิตา สพฺพาภรณภูสิตา อุปคมฺม ๑- มหาวีรํ อสฺโสสึ ธมฺมเทสนํ ฯ |๑๖๔.๑๔๑| ตทา หิ โส โลกวิทู ๒- ภิกฺขุนึ ทิพฺพจกฺขุกํ ๓- จตุปริสาย ๔- มชฺเฌ อคฺคฏฺฐาเน ฐเปสิ ตํ ฯ |๑๖๔.๑๔๒| สุณิตฺวา ตมหํ หฏฺฐา ทานํ ทตฺวาน สตฺถุโน ปูเชตฺวาน จ สมฺพุทฺธํ ทิพฺพจกฺขุํ อปตฺถยึ ฯ |๑๖๔.๑๔๓| ตโต อโวจ มํ สตฺถา นนฺเท ลจฺฉสิ ปตฺถิตํ ปทีปธมฺมทานานํ ผลเมตํ สุนิจฺฉิตํ ฯ |๑๖๔.๑๔๔| สตสหสฺเส อิโต กปฺเป โอกฺกากกุลสมฺภโว โคตโม นาม นาเมน สตฺถา โลเก ภวิสฺสติ ฯ |๑๖๔.๑๔๕| ตสฺส ธมฺเมสุ ทายาทา โอรสา ธมฺมนิมฺมิตา สกุลาติ ๕- จ นาเมน เหสฺสสิ สตฺถุสาวิกา ฯ |๑๖๔.๑๔๖| เตน กมฺเมน สุกเตน เจตนาปณิธีหิ จ ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ ตาวตึสํ อคญฺฉหํ ฯ |๑๖๔.๑๔๗| อิมมฺหิ ภทฺทเก กปฺเป พฺรหฺมพนฺธุ มหายโส กสฺสโป นาม นาเมน อุปฺปชฺชิ วทตํ วโร ฯ |๑๖๔.๑๔๘| ปริพฺพาชิกินี ๖- อาสึ ตทาหํ เอกจารินี ภิกฺขาย วิจริตฺวาน อลภึ เตลมตฺตกํ ฯ |๑๖๔.๑๔๙| เตน ทีปํ ปทีเปตฺวา ๗- อุปฏฺฐึ สพฺพสํวรํ ๘- เจติยํ ทิปทคฺคสฺส วิปฺปสนฺเนน เจตสา ฯ @เชิงอรรถ: ม. อุปาคมฺม ฯ ม. โลกครุ ฯ ยุ. โลกคุรู ฯ ยุ. ทิพฺพจกฺขุกึ ฯ @ ม. กิตฺตยํ ปริสามชฺเฌ ฯ ยุ. กิตฺตยี... ฯ ม. ยุ. สกุลา นาม นาเมน ฯ @ ม. ปริพฺพาชกินี ฯ ยุ. ปชาเล2ตฺวา ฯ ม. สพฺพสํวรึ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๔๑.

|๑๖๔.๑๕๐| เตน กมฺเมน สุกเตน เจตนาปณิธีหิ จ ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ ตาวตึสํ อคญฺฉหํ ฯ |๑๖๔.๑๕๑| ยตฺถ ยตฺถูปปชฺชามิ ตสฺส กมฺมสฺส วาหสา สญฺชลนฺติ ๑- มหาทีปา ตตฺถ ตตฺถ คตาย เม ฯ |๑๖๔.๑๕๒| ติโรกุฑฺฑํ ติโรเสลํ สมติคฺคยฺห ปพฺพตํ ปสฺสามหํ ยทิจฺฉามิ ทีปทานสฺสิทํ ผลํ ฯ |๑๖๔.๑๕๓| วิสุทฺธนยนา โหมิ ยสสา ปชฺชลามหํ ๒- สทฺธา ปญฺญวตี ๓- เจว ทีปทานสฺสิทํ ผลํ ฯ |๑๖๔.๑๕๔| ปจฺฉิเม จ ภเว ทานิ ชาตา วิปฺปกุเล อหํ ปหูตธนธญฺญมฺหิ มุทิเต ราชปูชิเต ฯ |๑๖๔.๑๕๕| อหํ สพฺพงฺคสมฺปนฺนา สพฺพาภรณภูสิตา ปุรปฺปเวเส สุคตํ วาตปาเน ฐิตา อหํ ฯ |๑๖๔.๑๕๖| ทิสฺวา ชลนฺตํ ยสสา เทวมนุสฺสสกฺกตํ อนุพฺยญฺชนสมฺปนฺนํ ลกฺขเณหิ วิภูสิตํ ฯ |๑๖๔.๑๕๗| อุทคฺคจิตฺตา สุมนา ปพฺพชฺชํ สมโรจยึ น จิเรเนว กาเลน อรหตฺตํ อปาปุณึ ฯ |๑๖๔.๑๕๘| อิทฺธีสุ จ วสี โหมิ ทิพฺพาย โสตธาตุยา ปรจิตฺตานิ ชานามิ สตฺถุสาสนการิกา ฯ |๑๖๔.๑๕๙| ปุพฺเพนิวาสํ ชานามิ ทิพฺพจกฺขุํ วิโสธิตํ เขเปตฺวา อาสเว สพฺเพ วิสุทฺธาสึ สุนิมฺมลา ฯ @เชิงอรรถ: ม. ปชฺชลนฺติ ฯ ม. ยุ. จ ชลามหํ ฯ ยุ. ปญฺญา สตี เจว ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๔๒.

|๑๖๔.๑๖๐| ปริจิณฺโณ มยา สตฺถา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ โอหิโต ครุโก ภาโร ภวเนตฺติ สมูหตา ฯ |๑๖๔.๑๖๑| ยสฺสตฺถาย ปพฺพชิตา อคารสฺมา อนคาริยํ โส เม อตฺโถ อนุปฺปตฺโต สพฺพสํโยชนกฺขโย ฯ |๑๖๔.๑๖๒| ตโต มหาการุณิโก เอตทคฺเค ฐเปสิ มํ ทิพฺพจกฺขุกานํ ๑- อคฺคา สกุลาติ นรุตฺตโม ฯ |๑๖๔.๑๖๓| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาคีว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสวา ฯ |๑๖๔.๑๖๔| สฺวาคตํ วต เม อาสิ พุทฺธเสฏฺฐสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๖๔.๑๖๕| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ สกุลา ภิกฺขุนี อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ สกุลาเถริยา อปทานํ สมตฺตํ ฯ ปญฺจมํ นนฺทาเถริยาปทานํ (๒๕) [๑๖๕] |๑๖๕.๑๖๖| ปทุมุตฺตโร นาม ชิโน สพฺพธมฺมาน ปารคู อิโต สตสหสฺสมฺหิ กปฺเป อุปฺปชฺชิ นายโก ฯ |๑๖๕.๑๖๗| โอวาทโก วิญฺญาปโก ตารโก สพฺพปาณินํ เทสนากุสโล พุทฺโธ ตาเรสิ ชนตํ พหุํ ฯ @เชิงอรรถ: ยุ. ทิพฺพจกฺขุกินํ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๔๓.

|๑๖๕.๑๖๘| อนุกมฺปโก การุณิโก หิเตสี สพฺพปาณินํ สมฺปตฺเต ติตฺถิเย สพฺเพ ปญฺจสีเล ปติฏฺฐหิ ๑- ฯ |๑๖๕.๑๖๙| เอวํ นิรากุลํ อาสิ สุญฺญตํ ติตฺถิเยหิ จ วิจิตฺตํ อรหนฺเตหิ วสีภูเตหิ ตาทิภิ ฯ |๑๖๕.๑๗๐| รตนานฏฺฐปญฺญาสํ อุคฺคโต ๒- โส มหามุนิ กญฺจนคฺฆิยสงฺกาโส ทฺวตฺตึสวรลกฺขโณ ฯ |๑๖๕.๑๗๑| วสฺสสตสหสฺสานิ อายุ วิชฺชติ ๓- ตาวเท ตาวตา ติฏฺฐมาโน โส ตาเรสิ ชนตํ พหุํ ฯ |๑๖๕.๑๗๒| ตทาหํ หํสวติยํ ชาตา เสฏฺฐิกุเล อหุ นานารตนปชฺโชเต มหาสุขสมปฺปิตา ฯ |๑๖๕.๑๗๓| อุเปตฺวา ตํ มหาวีรํ อสฺโสสึ ธมฺมเทสนํ อมตํ ปรมสฺสาทํ ปรมตฺถํ นิเวทกํ ฯ |๑๖๕.๑๗๔| ตทา นิมนฺตยิตฺวาน สสงฺฆํ โลกนายกํ ๔- ทตฺวา ตสฺส มหาทานํ ปสนฺนา เสหิ ปาณิภิ ฯ |๑๖๕.๑๗๕| ฌายินีนํ ภิกฺขุนีนํ อคฺคฏฺฐานํ อปตฺถยึ นิปจฺจ สิรสา วีรํ สสงฺฆํ โลกนายกํ ฯ |๑๖๕.๑๗๖| ตทา อทนฺตทมโก ติโลกสรโณ ปภู พฺยากาสิ นรสุนฺธโร ๕- ลจฺฉเสตํ สุปตฺถิตํ ฯ |๑๖๕.๑๗๗| สตสหสฺเส อิโต กปฺเป โอกฺกากกุลสมฺภโว โคตโม นาม นาเมน สตฺถา โลเก ภวิสฺสติ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. ปติฏฺฐปิ ฯ อิโต ปรํ อีทิสเมว ฯ ม. อุคฺคโต ว มหามุนิ ฯ @ ยุ. ติฏฺฐติ ฯ ยุ. ติภวนฺตคํ ฯ ม. นรสารถิ ฯ ยุ. นรสทฺทูโล ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๔๔.

|๑๖๕.๑๗๘| ตสฺส ธมฺเมสุ ทายาทา โอรสา ธมฺมนิมฺมิตา นนฺทาติ นาม นาเมน เหสฺสติ สตฺถุสาวิกา ฯ |๑๖๕.๑๗๙| ตํ สุตฺวา มุทิตา หุตฺวา ยาวชีวํ ตทา ชินํ เมตฺตจิตฺตา ปริจรึ ปจฺจเยหิ วินายกํ ฯ |๑๖๕.๑๘๐| เตน กมฺเมน สุกเตน เจตนาปณิธีหิ จ ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ ตาวตึสํ อคญฺฉหํ ฯ |๑๖๕.๑๘๑| ตโต จุตา ยามมคํ ตโตหํ ตุสิตํ คตา ๑- ตโต จ นิมฺมานรตึ วสวตฺติปุรํ คตา ฯ |๑๖๕.๑๘๒| ยตฺถ ยตฺถูปปชฺชามิ ตสฺส กมฺมสฺส วาหสา ตตฺถ ตตฺเถว ราชูนํ มเหสิตฺตมการยึ ฯ |๑๖๕.๑๘๓| ตโต จุตา มนุสฺสตฺเต ราชูนํ จกฺกวตฺตินํ มณฺฑลีนญฺจ ราชูนํ มเหสิตฺตมการยึ ฯ |๑๖๕.๑๘๔| สมฺปตฺตึ อนุโภตฺวาน เทเวสุ มนุเชสุ จ สพฺพตฺถ สุขิตา หุตฺวา เนกกปฺเปสุ สํสรึ ฯ |๑๖๕.๑๘๕| ปจฺฉิเม ภวสมฺปตฺเต ปุรสฺมึ ๒- กปิลวฺหเย รญฺโญ สุทฺโธทนสฺสาหํ ธีตา อาสึ อนินฺทิตา ฯ |๑๖๕.๑๘๖| รํสิริว ๓- รูปินึ ทิสฺวา นนฺทิตํ อาสิ ตํ กุลํ เตน นนฺทาติ เม นามํ สุนฺทรา ๔- ปวรา อหํ ฯ |๑๖๕.๑๘๗| ยุวตีนญฺจ สพฺพาสํ กลฺยาณีติ จ วิสฺสุตา ตสฺมึปิ นคเร รมฺเม ฐเปตฺวา ตํ ยโสธรํ ฯ @เชิงอรรถ: ยุ. อคํ ฯ สุรมฺเม ฯ ม. ยุ. สิริยา ... ฯ ม. ยุ. สุนฺทรํ ปวรํ อหุํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๔๕.

|๑๖๕.๑๘๘| เชฏฺโฐ ภาตา ติโลกคฺโค ปจฺฉิโม ๑- อรหา ตถา เอกกินี ๒- คหฏฺฐาหํ มาตุยา ปริโจทิตา ฯ |๑๖๕.๑๘๙| สากิยมฺหิ กุเล ชาตา ปุตฺเต พุทฺธานุชา ตุวํ นนฺเทนปิ วินา ภูตา อคาเร กึ นุ ลจฺฉสิ ๓- ฯ |๑๖๕.๑๙๐| ชราวสานํ โยพฺพญฺญํ รูปํ อสุจิสมฺมตํ โรคนฺตมปิจาโรคฺยํ ชีวิตํ มรณนฺติกํ ฯ |๑๖๕.๑๙๑| อิทํปิ เต สุภํ รูปํ สสิกนฺตํ ๔- มโนหรํ ภูสนานํ ๕- อลงฺการํ สิริสงฺเกตสนฺนิภํ ฯ |๑๖๕.๑๙๒| ปูชิตํ โลกสารํว นยนานํ รสายนํ ปุญฺญานํ กิตฺติชนนํ โอกฺกากกุลนนฺทนํ ฯ |๑๖๕.๑๙๓| น จิเรเนว กาเลน ชรา สมภิโภสฺสติ ๖- ปหาย ๗- เคหํ คารยฺหํ จร ธมฺมมนินฺทิเต ฯ |๑๖๕.๑๙๔| สุตฺวาหํ มาตุ วจนํ ปพฺพชึ อนคาริยํ เทเหน น ตุ จิตฺเตน รูปโยพฺพนโลลิตา ๘- ฯ |๑๖๕.๑๙๕| มหตา จ ปยตฺเตน ฌานชฺเฌน สรํ มมํ กาตุญฺจ วทเต มาตา น จาหํ ตตฺถ อุสฺสุกา ฯ |๑๖๕.๑๙๖| ตโต มหาการุณิโก ทิสฺวา มํ กมลานนํ ๙- นิพฺพินฺทนตฺถํ รูปสฺมึ มม จกฺขุปเถ ชิโน ฯ |๑๖๕.๑๙๗| สเกน อานุภาเวน อิตฺถึ มาเปสิ โสภนํ ๑๐- ทสฺสนียํ สุรุจิรํ มมโตปิ สุรูปินึ ฯ @เชิงอรรถ: ยุ. มชฺฌิโม ฯ ม. ยุ. เอกากินี ฯ ม. ... นุ อจฺฉสิ ฯ ยุ. ... น @อจฺฉสิ ฯ ยุ. ปสฺส กนฺตํ ... ฯ ยุ. มํ ภูสนํ อลงฺการํ ฯ ม. สมธิเสสฺสติ ฯ @ยุ. สมธิเหสฺสติ ฯ ม. ยุ. วิหาย เคหํ การุญฺเญ ฯ ม. ยุ. ...ลาฬิตา ฯ @ ม. ยุ. กามลาลสํ ฯ ๑๐ ม. ยุ. โสภินึ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๔๖.

|๑๖๕.๑๙๘| ตมหํ วิมฺหิตา ทิสฺวา อติวิมฺหิตเทหินึ ๑- จินฺตยึ สผลํ เมติ เนตฺตลาภญฺจ มานุสํ ฯ |๑๖๕.๑๙๙| ตมหํ เอหิ สุภเณ ๒- เยนตฺโถ ตํ วเทหิ เม กุลนฺเต นามโคตฺตญฺจ วท เม ยทิ เต ปิยํ ฯ |๑๖๕.๒๐๐| น ปญฺหกาโล ๓- สุภเณ อุจฺฉงฺเค มํ นิเวสย ๔- สีทนฺติว มมงฺคานิ ปสุปฺปย ๕- มุหุตฺตกํ ฯ |๑๖๕.๒๐๑| ตโต สีสํ มมงฺเก สา กตฺวา สยิ สุโสภณา ๖- ตสฺสา ลลาเต ๗- ปติตา ลุทฺธา ปรมทารุณา ฯ |๑๖๕.๒๐๒| สห ตสฺสา นิปาเตน ปีฬกา อุปปชฺชถ ปคฺฆรึสุ ปภินฺนา จ กุณปา ปุพฺพโลหิตา ฯ |๑๖๕.๒๐๓| สมฺภินฺนํ ๘- วทนญฺจาปิ กุณปปูติคนฺธิกํ ๙- อุทฺธุมาตํ วินีลญฺจ สพฺพญฺจาปิ ๑๐- สรีรกํ ฯ |๑๖๕.๒๐๔| สา ปเวธิตสพฺพงฺคี นิสฺสสนฺตี มหุํ มหุํ เวทยนฺตี สกํ ทุกฺขํ กรุณํ ปริเทวยิ ฯ |๑๖๕.๒๐๕| ทุกฺเขน ทุกฺขิตา โหมิ ผุสยนฺตี จ เวทนา มหาทุกฺเข นิมุคฺคมฺหิ สรณํ โหหิ เม สขี ฯ |๑๖๕.๒๐๖| กุหึ วทนโสภนฺเต กุหินฺเต ตุงฺคนาสิกา ตมฺพพิมฺพวโรฏฺฐนฺเต วทนนฺเต กุหึ คตํ ฯ |๑๖๕.๒๐๗| กุหึ สสินิภํ วณฺณํ กมฺพุคิวา กุหึ คตา ทามามาลญฺจ เต กณฺณํ เววณฺณํ สมุปาคตํ ฯ @เชิงอรรถ: ยุ. อวินิจฺฉิตเทหินึ ฯ ม. ยุ. สุภเค ฯ อิโต ปรํ อีทิสเมว ฯ ม. วญฺจกาโล ฯ @ ม. นิวาสย ฯ ยุ. ปสฺสยิสฺสํ ฯ ม. ยุ. สุโลจนา ฯ ม. ยุ. @นลาเต ฯ ม. ปภินฺนํ ฯ ม. ...คนฺธนํ ฯ ๑๐ ม. ปุพฺพญฺจาปิ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๔๗.

|๑๖๕.๒๐๘| มกุลปทุมาการา ๑- กลสาว ๒- ปโยธรา ปภินฺนา ปูติกุณปา ทุฏฺฐคนฺธชมาคตา ๓- ฯ |๑๖๕.๒๐๙| เวทิมชฺฌา ๔- ปุถุสฺโสณิ สุณาว นีตกิพฺพิสา ชาตา อมชฺฌภริตา อโห รูปํ อสสฺสตํ ฯ |๑๖๕.๒๑๐| สพฺพํ สรีรสญฺชาตํ ปูติคนฺธํ ภยานกํ สุสานมิว เชคุจฺฉํ ๕- รมนฺเต ยตฺถ พาลิยา ๖- ฯ |๑๖๕.๒๑๑| ตทา มหาการุณิโก ภาตา เม โลกนายโก ทิสฺวา สํวิคฺคจิตฺตํ มํ อิมา คาถา อภาสถ ฯ |๑๖๕.๒๑๒| อาตุรํ กุณปํ ปูตึ ปสฺส นนฺเท สมุสฺสยํ อสุภาย จิตฺตํ ภาเวหิ เอกคฺคํ สุสมาหิตํ ฯ |๑๖๕.๒๑๓| ยถา อิทํ ตถา เอตํ ยถา เอตํ ตถา อิทํ ทุคฺคนฺธํ ปูติกํ วาติ พาลานํ อภินนฺทิตํ ฯ |๑๖๕.๒๑๔| เอวเมตํ อเวกฺขนฺติ รตฺตินฺทิวมตนฺทิตา ตโต สกาย ปญฺญาย อภินิพฺพิชฺช ทกฺขสิ ฯ |๑๖๕.๒๑๕| ตโตหํ อาสิ ๗- สํวิคฺคา สุตฺวา คาถา สุภาสิตา ตตฺรฏฺฐิตาวหํ สนฺตี อรหตฺตํ อปาปุณึ ฯ |๑๖๕.๒๑๖| ยตฺถ ยตฺถ นิสินฺนาหํ ตทา ฌานปรายนา ชิโน ตสฺมึ คุเณ ตุฏฺโฐ เอตทคฺเค ฐเปสิ มํ ฯ |๑๖๕.๒๑๗| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาคีว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสวา ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. มกุฬขารกาการา ฯ ม. กลิกาว ฯ ม. ทุฏฺฐคนฺธิตฺตมาคตา ฯ @ยุ. ...คนฺธิตวมาคตา ฯ ม. เวทิมชฺฌาว สุสุสฺโสณี ฯ ม. พีภจฺฉํ ฯ @ ม. ยุ. พาลิสา ฯ ม. อติสํวิคฺคา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๔๘.

|๑๖๕.๒๑๘| สฺวาคตํ วต เม อาสิ พุทฺธเสฏฺฐสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๖๕.๒๑๙| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ นนฺทา ภิกฺขุนี ชนปทกลฺยาณี อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ นนฺทาเถริยา อปทานํ สมตฺตํ ฯ ฉฏฺฐํ โสณาเถริยาปทานํ (๒๖) [๑๖๖] |๑๖๖.๒๒๐| ปทุมุตฺตโร นาม ชิโน สพฺพธมฺมาน ปารคู อิโต สตสหสฺสมฺหิ กปฺเป อุปฺปชฺชิ นายโก ฯ |๑๖๖.๒๒๑| ตทา ๑- เสฏฺฐิกุเล ชาตา สุขิตา สชฺชิตา ๒- ปิยา อุเปตฺวา ตํ มุนิวรํ อสฺโสสึ มธุรํ วจํ ฯ |๑๖๖.๒๒๒| อารทฺธวิริยานคฺคํ วณฺเณติ ๓- ภิกฺขุนึ ชิโน ๔- ตํ สุตฺวา มุทิตา หุตฺวา การํ กตฺวาน สตฺถุโน ฯ |๑๖๖.๒๒๓| อภิวาทิย สมฺพุทฺธํ ตํ ฐานํ ปตฺถยึ ตทา อนุโมทิ มหาวีโร สิชฺฌตํ ปณิธิ ตว ฯ |๑๖๖.๒๒๔| สตสหสฺเส อิโต กปฺเป โอกฺกากกุลสมฺภโว โคตโม นาม นาเมน สตฺถา โลเก ภวิสฺสติ ฯ @เชิงอรรถ: ยุ. ตทาหํ ฯ ม. ปูชิตา ฯ ม. วณฺเณสิ ฯ ยุ. วณฺเณนฺตํ ฯ ยุ. ชินํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๔๙.

|๑๖๖.๒๒๕| ตสฺส ธมฺเมสุ ทายาทา โอรสา ธมฺมนิมฺมิตา โสณาติ นาม นาเมน เหสฺสติ สตฺถุสาวิกา ฯ |๑๖๖.๒๒๖| ตํ สุตฺวา มุทิตา หุตฺวา ยาวชีวํ ตถา ชินํ เมตฺตจิตฺตา ปริจรึ ปจฺจเยหิ วินายกํ ฯ |๑๖๖.๒๒๗| เตน กมฺเมน สุกเตน เจตนาปณิธีหิ จ ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ ตาวตึสํ อคญฺฉหํ ฯ |๑๖๖.๒๒๘| ปจฺฉิเม จ ภเว ทานิ ชาตา เสฏฺฐิกุเล อหํ สาวตฺถิยํ ปุรวเร อิทฺเธ ผีเต มหทฺธเน ฯ |๑๖๖.๒๒๙| ยทา จ โยพฺพนํ ปตฺตา คนฺตฺวา ปติกุลํ อหํ ทส ปุตฺตานิ อชนึ สุรูปานิ วิเสสโต ฯ |๑๖๖.๒๓๐| สุเข ฐิตา จ เต สพฺเพ ชนเนตฺตมโนหรา อมิตฺตานมฺปิ รุจิตา มม ๑- ปเคว เต ปิยา ฯ |๑๖๖.๒๓๑| ตโต มยฺหํ อกามาย ทสปุตฺตปุรกฺขโต ปพฺพชิตฺถ ส เม ภตฺตา เทวเทวสฺส สาสเน ฯ |๑๖๖.๒๓๒| ตเทกิกา วิจินฺเตสึ ชีวิเตนาลมตฺถุ เม ชินาย ๒- ปติปุตฺเตหิ พุทฺธายปิ ๓- วรากิยา ฯ |๑๖๖.๒๓๓| อหํปิ ตตฺถ คจฺฉิสฺสํ สมฺปตฺโต ยตฺถ เม ปติ เอวาหํ จินฺตยิตฺวาน ปพฺพชึ อนคาริยํ ฯ |๑๖๖.๒๓๔| ตโต มมํ ๔- ภิกฺขุนิโย เอกํ ภิกฺขุนุปสฺสเย วิหาย คญฺฉุโมวาทํ ตาเปหิ อุทกํ อิติ ฯ @เชิงอรรถ: ยุ. มมํ ปาเคว ฯ ม. จตฺตาย ฯ ม. ยุ. วุฑฺฒาย จ ฯ ม. ยุ. จ มํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๕๐.

|๑๖๖.๒๓๕| ตทา อุทกมาเนตฺวา ๑- โอกิริตฺวาน กุมฺภิยา จุลฺเล ฐเปตฺวา อาสินา ตโต จิตฺตํ สมาทหึ ฯ |๑๖๖.๒๓๖| ขนฺเธ อนิจฺจโต ทิสฺวา ทุกฺขโต จ อนตฺตโต เขเปตฺวา อาสเว สพฺเพ อรหตฺตํ อปาปุณึ ฯ |๑๖๖.๒๓๗| ตทาคนฺตฺวา ภิกฺขุนิโย อุโณฺหทกมปุจฺฉิสุํ เตโชธาตุํ อธิฏฺฐาย ขิปฺปํ สนฺตาปยึ ชลํ ฯ |๑๖๖.๒๓๘| วิมฺหิตา ตา ชินวรํ เอตมตฺถมสาวยุํ ๒- ตํ สุตฺวา มุทิโต นาโถ อิมํ คาถํ อภาสถ ฯ |๑๖๖.๒๓๙| โย จ วสฺสสตํ ชีเว กุสีโต หีนวีริโย เอกาหํ ชีวิตํ เสยฺโย วิริยารภโต ทฬฺหํ ฯ |๑๖๖.๒๔๐| อาราธิโต มหาวีโร มยา สุปฺปฏิปตฺติยา อารทฺธวิริยานคฺคํ มมาห ส มหามุนิ ฯ |๑๖๖.๒๔๑| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาคีว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสวา ฯ |๑๖๖.๒๔๒| สฺวาคตํ วต เม อาสิ พุทฺธเสฏฺฐสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๖๖.๒๔๓| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ โสณา ภิกฺขุนี อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ โสณาเถริยา อปทานํ สมตฺตํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. อุทกมาหิตฺวา ฯ ยุ. เอตมตฺถํว สาวยุํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๕๑.

สตฺตมํ ภทฺทกาปิลานีเถริยาปทานํ (๒๗) [๑๖๗] |๑๖๗.๒๔๔| ปทุมุตฺตโร นาม ชิโน สพฺพธมฺมาน ๑- ปารคู อิโต สตสหสฺสมฺหิ กปฺเป อุปฺปชฺชิ นายโก ฯ |๑๖๗.๒๔๕| ตทา ๒- หิ หํสวติยํ วิเทโห นาม นามโก เสฏฺฐี ปหูตรตโน ตสฺส ชายา อโหสหํ ฯ |๑๖๗.๒๔๖| กทาจิ โส นราทิจฺจํ อุเปจฺจ สปริชฺชโน ธมฺมํ อสฺโสสิ พุทฺธสฺส สพฺพทุกฺขกฺขยาวหํ ๓- ฯ |๑๖๗.๒๔๗| สาวกํ ธุตวาทานํ อคฺคํ กิตฺเตสิ นายโก สุตฺวา สตฺตาหิกํ ทานํ ทตฺวา พุทฺธสฺส ตาทิโน ฯ |๑๖๗.๒๔๘| นิปจฺจ สิรสา ปาเท ตํ ฐานํ อภิปตฺถยึ ๔- ส หาสยนฺโต ปริสํ ตทา หิ นรปุงฺคโว ฯ |๑๖๗.๒๔๙| เสฏฺฐิโน อนุกมฺปาย อิมา คาถา อภาสถ ลจฺฉเส ปตฺถิตํ ฐานํ นิพฺพุโต โหหิ ปุตฺตก ฯ |๑๖๗.๒๕๐| สตสหสฺเส อิโต กปฺเป โอกฺกากกุลสมฺภโว |๑๖๗.๒๕๑| โคตโม นาม นาเมน สตฺถา โลเก ภวิสฺสติ ฯ ตสฺส ธมฺเมสุ ทายาโท โอรโส ธมฺมนิมฺมิโต |๑๖๗.๒๕๒| กสฺสโป นาม นาเมน เหสฺสติ สตฺถุสาวโก ฯ |๑๖๗.๒๕๓| ตํ สุตฺวา มุทิโต หุตฺวา ยาวชีวํ ตทา ชินํ เมตฺตจิตฺโต ปริจริ ปจฺจเยหิ วินายกํ ฯ @เชิงอรรถ: ยุ. สพฺพธมฺเมสุ จกฺขุมา ฯ ม. ยุ. ตทาหุ ฯ ม. สพฺพทุกฺขภยปฺปหํ ฯ @ ยุ. อภิปตฺถยิ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๕๒.

|๑๖๗.๒๕๔| สาสนํ โชตยิตฺวาน โส มทฺทิตฺวา กุติตฺถิเย เวเนยฺยํ วินยิตฺวาน ๑- นิพฺพุโต โส สสาวโก ฯ |๑๖๗.๒๕๕| นิพฺพุเต ตมฺหิ โลกคฺเค ปูชนตฺถาย สตฺถุโน ญาติมิตฺเต สมาเนตฺวา สห เตหิ อการยิ ฯ |๑๖๗.๒๕๖| สตฺตโยชนิกํ ถูปํ อุพฺเพธํ รตนามยํ ชลนฺตํ สตรํสีว สาลราชํว ผุลฺลิตํ ฯ |๑๖๗.๒๕๗| สตฺตสตสหสฺสานิ จาติโย ๒- สตฺต การยึ นฬคฺคิ วิย โชตนฺเต ๓- รตเนเหว สตฺตหิ ฯ |๑๖๗.๒๕๘| คนฺธเตเลหิ ปูเรตฺวา ทีปานิ อุชฺชลยึ ตหึ ปูชนตฺถาย มเหสิสฺส สพฺพสตฺตานุกมฺปิโน ๔- ฯ |๑๖๗.๒๕๙| สตฺตสตสหสฺสานิ ปุณฺณกุมฺภานิ การยึ รตเนเหว ปุณฺณานิ ปูชนตฺถาย มเหสิโน ฯ |๑๖๗.๒๖๐| มชฺเฌ อฏฺฐฏฺฐกุมฺภีนํ อุสฺสิตา กญฺจนคฺฆิโย อติโรจนฺติ วณฺเณน สารเทว ทิวากโร ฯ |๑๖๗.๒๖๑| จตุทฺวาเรสุ โสภนฺติ โตรณา รตนามยา อุสฺสิตา ผลกา รมฺมา โสภนฺติ รตนามยา ฯ |๑๖๗.๒๖๒| วิโรจนฺติ ปริกฺขาโย ๕- อวฏํสา สุนิมฺมิตา อุสฺสิตานิ ปฏากานิ รตนานิ วิโรจเร ฯ |๑๖๗.๒๖๓| สุรตฺตํ สุกตญฺเจตํ ๖- เจติยํ รตนามยํ อติโรจติ วณฺเณน สสชฺฌาว ทิวากโร ฯ @เชิงอรรถ: ม. วินยิตฺวา จ ฯ ม. ปาติโย ตตฺถ การยิ ฯ ยุ. ... การิยึ ฯ ม. โชตนฺตี ฯ @ ม. ยุ. สพฺพภูตานุกมฺปิโน ฯ ม. ยุ. ปริกฺขิตฺตา ฯ ม. ยุ. สุกตํ จิตฺตํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๕๓.

|๑๖๗.๒๖๔| ถูปสฺส เม ทิสา ติสฺโส ๑- หริตาเลน ปูรยึ ๒- เอกา ๓- มโนสิลาเยกา อญฺชเนน จ เอกิกา ฯ |๑๖๗.๒๖๕| ปูชํ เอตาทิสํ รมฺมํ กาเรตฺวา วรวาทิโน ๔- อทาสึ ทานํ สงฺฆสฺส ยาวชีวํ ยถาพลํ ฯ |๑๖๗.๒๖๖| สหาหํ ๕- เสฏฺฐินา เตน ตานิ ปุญฺญานิ สพฺพโส ยาวชีวํ กริตฺวาน สหาว สุคตึ คตา ฯ |๑๖๗.๒๖๗| สมฺปตฺติโยนุภุตฺวาน ๖- เทวตฺเต อถ มานุเส ฉายา วิย สรีเรน สห เตเนว สํสรึ ฯ |๑๖๗.๒๖๘| เอกนวุเต อิโต กปฺเป วิปสฺสี นาม นายโก อุปฺปชฺชิ จารุนยโน สพฺพธมฺมวิปสฺสโก ฯ |๑๖๗.๒๖๙| ตทา หิ พนฺธุมติยา พฺราหฺมโณ สาธุสมฺมโต อทฺโธ สนฺโต คุเณนาสิ ธเนน จ สุทุคฺคโต ฯ |๑๖๗.๒๗๐| ตทาปิ ตสฺสาหํ อาสึ พฺราหฺมณี สมเจตสา กทาจิ โส ทิชวโร สงฺคเมสิ มหามุนึ ฯ |๑๖๗.๒๗๑| นิสินฺนํ ชนกายมฺหิ เทเสนฺตํ อมตํปทํ สุตฺวา ธมฺมํ ปมุทิโต อทาสิ เอกสาฏกํ ฯ |๑๖๗.๒๗๒| ฆรํ เอเกน วตฺเถน คนฺตฺวาเนตํ มมพฺรวิ อนุโมท มหาปุญฺเญ ทินฺนํ พุทฺธสฺส สาฏกํ ฯ |๑๖๗.๒๗๓| ตทาหํ อญฺชลึ กตฺวา อนุโมทึ สุวิทิตา สุทินฺโน สาฏโก สามิ พุทฺธเสฏฺฐสฺส ตาทิโน ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. เวทโย ฯ ม. ปูรยิ ฯ ม. ยุ. เอกํ มโนสิลาเยกํ ... เอกิกํ ฯ @ ยุ. วรธาริโน ฯ ม. สหาว ฯ ม. ยุ. สมฺปตฺติโยนุโภตฺวาน ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๕๔.

|๑๖๗.๒๗๔| สุขิโต สชฺชิโต หุตฺวา สํสรนฺโต ภวาภเว พาราณสีปุเร รมฺเม ราชา อาสิ มหีปติ ฯ |๑๖๗.๒๗๕| ตทา ตสฺส มเหสีหํ อิตฺถีคุมฺพสฺส อุตฺตมา ตสฺสาปิ ๑- ทุติยิกา อาสึ ปุพฺพสิเนเหน อุตฺตริ ๒- ฯ |๑๖๗.๒๗๖| ปิณฺฑาย วิจรนฺเต โส อฏฺฐ ปจฺเจกนายเก ทิสฺวา ปมุทิโต หุตฺวา ทตฺวา ปิณฺฑํ มหารหํ ฯ |๑๖๗.๒๗๗| พุทฺเธ ๓- นิมนฺตยิตฺวาน กตฺวา รตนมณฺฑปํ กมฺมาเรหิ กตมฏฺฐํ ๔- โสวณฺณํ สตหตฺถกํ ๕- ฯ |๑๖๗.๒๗๘| สมาเนตฺวาน เต สพฺเพ เตสํ ทานมทาสิ โส เสนาสเน ๖- ปวิฏฺฐานํ ปสนฺโน เสหิ ปาณิภิ ฯ |๑๖๗.๒๗๙| ตํปิ ทานํ สหาทาสึ กาสิราเชนหนฺตทา ปุนาหํ พาราณสิยํ ชาตา กาสิกคามเก ฯ |๑๖๗.๒๘๐| กุฏุมฺพิกกุเล ผีเต สุขิโต โส สภาตุโก เชฏฺฐสฺส ภาตุโน ชายา อโหสึ สุปติพฺพตา ฯ |๑๖๗.๒๘๑| ปจฺเจกพุทฺธํ ทิสฺวาน มม ภตฺตุกนิยโส ภาตุ ภตฺตํ ตสฺส ทตฺวา อาคเต ตมฺหิ ปาวทิ ฯ |๑๖๗.๒๘๒| นาภินนฺทิตฺถ โส ทานํ ตโต ตสฺส อทาสหํ พุทฺธานานิย ตํ อนฺนํ ปุโน ตสฺเสว โส อทา ฯ |๑๖๗.๒๘๓| ตํ ทานํ ฉฑฺฑยิตฺวาน ทุฏฺฐา พุทฺธสฺสหํ ตทา ปตฺตํ กลลปุณฺณนฺตํ อทาสึ ตสฺส ตาทิโน ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. ตสฺสาติ ทยิตา อาสึ ฯ ม. ภตฺตุโน ฯ ม. ปุโน ฯ ม. ยุ. @กตํ ปตฺตํ ฯ ม. ยุ. วต ตตฺตกํ ฯ ม. โสณฺณาสเน ยุ. โสวณฺณาสเน ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๕๕.

|๑๖๗.๒๘๔| ทาเน จ คหเณ เจว อปเจ ปทุเสปิจ สมจิตฺตมุขํ ๑- ทิสฺวา ตทาหํ สํวิชึ ภุสํ ฯ |๑๖๗.๒๘๕| ปุโน ปตฺตํ คเหตฺวาน โสธยิตฺวา สุคนฺธินา ปสนฺนจิตฺตา ปูเรตฺวา สฆตํ สกฺกรํ อทํ ฯ |๑๖๗.๒๘๖| ยตฺถ ยตฺถูปปชฺชามิ สุรูปา โหมิ ทานโต พุทฺธสฺส อปกาเรน ทุคฺคนฺธา มทเนน จ ๒- ฯ |๑๖๗.๒๘๗| ปุโน กสฺสปธีรสฺส นิฏฺฐาปิตมฺหิ เจติเย ๓- โสวณฺณํ อิฏฺฐกํ วรํ อทาสึ มุทิตา อหํ ฯ |๑๖๗.๒๘๘| จตุชฺชาเตน คนฺเธน เตมยิตฺวา ตมิฏฺฐกํ ๔- มุตฺตา ทุคฺคนฺธโทสมฺหา สพฺพงฺคสุสมาคตา ๕- ฯ |๑๖๗.๒๘๙| สตฺตปาติสหสฺสานิ รตเนหิ จ สตฺตหิ กาเรตฺวา ฆตปูรานิ วฏฺฏีนิ จ สหสฺสโส ฯ |๑๖๗.๒๙๐| ปกฺขิเปตฺวา ปทีเปตฺวา ฐปยึ สตฺต ปนฺติโย ปูชนตฺถํ โลกนาถสฺส วิปฺปสนฺเนน เจตสา ฯ |๑๖๗.๒๙๑| ตทาปิ ตสฺมึ ปุญฺญสฺมึ ภาคินีหํ วิเสสโต ปุโน กาสีสุ สญฺชาโต สุมิตฺโต อิติ วิสฺสุโต ฯ |๑๖๗.๒๙๒| ตสฺสาหํ ภริยา อาสึ สุขิตา สชฺชิตา ปิยา ตทา ปจฺเจกมุนิโน อทาสิ ฆนเวฏฺฐนํ ฯ |๑๖๗.๒๙๓| ตสฺสาปิ ภาคินี อาสึ โมทิตฺวา ทานมุตฺตมํ ปุโนปิ กาสิรฏฺฐมฺหิ ชาโต โกลิยชาติยา ฯ @เชิงอรรถ: ยุ. สมจิตฺตสุขํ ทิสฺวา มหาสงฺฆํ จชึ ภุสํ ฯ ม. ยุ. วทเนน จ ฯ @ ม. นิธายนฺตมฺหิ ฯ ยุ. นิฏฺฐายนฺตมฺหิ ฯ ม. ยุ. นิจยิตฺวา ฯ @ ยุ. ...สมุปฺปาคตา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๕๖.

|๑๖๗.๒๙๔| ตทา โกลิยปุตฺตานํ สเตหิ สห ปญฺจหิ ปญฺจ ปจฺเจกพุทฺธานํ สตานิ สมุปฏฺฐหิ ๑- ฯ |๑๖๗.๒๙๕| เตมาสํ วาสยิตฺวาน ๒- อทาสิ ๓- จ ติจีวรํ ชายา ตสฺส ตทา อาสึ ปุญฺญกมฺมปถานุคา ฯ |๑๖๗.๒๙๖| ตโต จุโต อหุ ราชา นนฺโท นาม มหายโส ตสฺสาปิ มเหสี อาสึ สพฺพกามสมิทฺธินี ฯ |๑๖๗.๒๙๗| ตโต ๔- อหุ จวิตฺวาน พฺรหฺมทตฺโต มหีปติ ปทุมาวติปุตฺตานํ ปจฺเจกมุนินํ ตทา ฯ |๑๖๗.๒๙๘| สตานิ ปญฺจนูนานิ ยาวชีวํ อุปฏฺฐหึ ราชุยฺยาเน นิวาเสตฺวา นิพฺพุตานิ จ ปูชยึ ฯ |๑๖๗.๒๙๙| เจติยานิ จ กาเรตฺวา ปพฺพชิตฺวา อุโภ มยํ ภาเวตฺวา อปฺปมญฺญาโย พฺรหฺมโลกํ อคมฺหเส ฯ |๑๖๗.๓๐๐| ตโต จุโต มหาติตฺเถ สุชาโต ปิปฺผลายโน มาตา สุมนเทวี จ โกสิโคตฺโต ทิโช ปิตา ฯ |๑๖๗.๓๐๑| อหํ มทฺเท ชนปเท สากลายํ ปุรุตฺตเม กปิลสฺส ทิชสฺสาสึ ธีตา มาตา สุจีมติ ฯ |๑๖๗.๓๐๒| ฆนกญฺจนพิมฺเพน นิมฺมินิตฺวาน มํ ปิตา อทา กสฺสปธีรสฺส กาเมหิ ๕- วชฺชิตสฺส จ ฯ |๑๖๗.๓๐๓| กทาจิ โส ตรุณิโก ๖- คนฺตฺวา กมฺมนฺตเปกฺขโก กากาทิเกหิ ขชฺชนฺเต ปาเณ ทิสฺวาน สํวิชิ ฯ @เชิงอรรถ: ยุ. สมุปฏฺฐหึ ฯ ม. ตปฺปยิตฺวาน ฯ ยุ. อทํสุ จ ติจีวเร ฯ ม. ตโต @ราชา ภวิตฺวาน ฯ ยุ. จุโต ฯ ยุ. กามา สา วชฺชิตสฺส เม ฯ ม. ยุ. การุณิโก ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๕๗.

|๑๖๗.๓๐๔| ฆเรปาหํ ๑- ติเล ชาเต ทิสฺวานาตปตาปเน ๒- กิมิกาเกหิ ขชฺชนฺเต สํเวคมลภึ ตทา ฯ |๑๖๗.๓๐๕| ตทา โส ปพฺพชิ ธีโร อหํ ตํ อนุปพฺพชึ ปญฺจวสฺสานิ นิวสึ ปริพฺพาชปเถ ๓- อหํ ฯ |๑๖๗.๓๐๖| ยทา ปพฺพชิตา อาสิ โคตมี ชินโปสิกา ตทาหํ ตมุปาคนฺตฺวา พุทฺเธน อนุสาสิตา ฯ |๑๖๗.๓๐๗| น จิเรเนว กาเลน อรหตฺตํ อปาปุณึ อโห กลฺยาณมิตฺตตฺตํ กสฺสปสฺส สิรีมโต ฯ |๑๖๗.๓๐๘| ปุตฺโต พุทฺธสฺส ทายาโท กสฺสโป สุสมาหิโต ปุพฺเพ นิวาสํ โส ๔- เวทิ สคฺคาปายญฺจ ปสฺสติ ฯ |๑๖๗.๓๐๙| อโถ ชาติกฺขยํ ปตฺโต อภิญฺญาโวสิโต มุนิ เอตาหิ ตีหิ วิชฺชาหิ เตวิชฺโช โหติ พฺราหฺมโณ ฯ |๑๖๗.๓๑๐| ตเถว ภทฺทกาปิลานี เตวิชฺชา มจฺจุหายินี ธาเรนฺตี อนฺติมํ เทหํ เชตฺวา มารํ สวาหนํ ฯ |๑๖๗.๓๑๑| ทิสฺวา อาทีนวํ โลเก อุโภ ปพฺพชิตา มยํ ตยมฺหา ๕- ขีณาสวา ทนฺตา สีติภูตามฺห นิพฺพุตา ฯ |๑๖๗.๓๑๒| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาคีว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสวา ฯ |๑๖๗.๓๑๓| สฺวาคตํ วต เม อาสิ พุทฺธเสฏฺฐสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. ฆเร วาหํ ฯ ยุ. ...ตาปิเต ฯ ม. ...วเต ฯ ม. ยุ. โย ฯ @ ยุ. อมฺห ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๕๘.

|๑๖๗.๓๑๔| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ ภทฺทกาปิลานี ภิกฺขุนี อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ ภทฺทกาปิลานีเถริยา อปทานํ สมตฺตํ ฯ อฏฺฐมํ ยโสธราเถริยาปทานํ (๒๘) [๑]- [๑๖๘] |๑๖๘.๓๑๕| ปุรกฺขตา ภิกฺขุนีหิ สเตหิ สหสฺเสหิ สา ๒- มหิทฺธิกา มหาปญฺญา สมฺพุทฺธํ อุปสงฺกมึ ฯ |๑๖๘.๓๑๖| สมฺพุทฺธํ อภิวาเทตฺวา สตฺถุโน จกฺกลกฺขเณ นิสินฺนา เอกมนฺตมฺหิ อิทํ วจนมพฺรวึ ฯ |๑๖๘.๓๑๗| อฏฺฐสตฺตติวสฺสาหํ ปจฺฉิมา ๓- วตฺตยิ วยา ปพฺภารมฺหิ อนุปฺปตฺตา อาโรเจมิ มหามุนึ ฯ |๑๖๘.๓๑๘| ปริปกฺโก วโย มยฺหํ ปริตฺตํ มม ๔- ชีวิตํ ปหาย โว คมิสฺสามิ กตํ เม สรณมตฺตโน ฯ |๑๖๘.๓๑๙| วยมฺหิ ๕- ปจฺฉิเม กาเล มรณํ อุปรุทฺธติ อชฺช รตฺตึ มหาวีร ปาปุณิสฺสามิ นิพฺพุตึ ฯ |๑๖๘.๓๒๐| นตฺถิ ชาติ ชรา พฺยาธิ มรณญฺจ มหามุเน อชรามราภยปุรํ ๖- คมิสฺสามิ อสงฺขตํ ฯ |๑๖๘.๓๒๑| ยาวตา ปริสา นาม สมุปาสนฺติ ๗- สตฺถุโน อปราธํ ปชานนฺติ ขมนฺตํ สมฺมุขา มุเน ฯ @เชิงอรรถ: ม. เอกสฺมึ สมเย รมฺเม ฯเปฯ นิกฺขมิตฺวา สกสฺสมา ฯ @ ยุ. สห ปญฺจหิ ฯ ม. ปจฺฉิโม วตฺตเต วโย ฯ ยุ. ปจฺฉิโม วตฺตติ วโย ฯ @ ยุ. อล ฯ ยุ. วโย จ ฯ ม. ยุ. อชรามรณํ ปูรํ ฯ ยุ. สมุปายาติ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๕๙.

|๑๖๘.๓๒๒| สํสริตฺวา ๑- จ สํสาเร ขลิตญฺเจ มมนฺตยิ ๒- อาโรเจมิ ๓- มหาวีร อปราธํ ขมสฺสุ เม ฯ |๑๖๘.๓๒๓| อิทฺธิญฺจาปิ นิทสฺเสหิ มม สาสนการิเก ปริสานญฺจ สพฺพาสํ กงฺขํ ฉินฺทสฺสุ สาสเน ๔- ฯ |๑๖๘.๓๒๔| ยโสธรา อหํ วีร อคาเร เต ปชาปติ สากิยมฺหิ กุเล ชาตา อิตฺถีองฺเค ๕- ปติฏฺฐิตา ฯ |๑๖๘.๓๒๕| ถีนํ สตสหสฺสานํ นวุตีนํ ฉฬุตฺตริ อคาเร เต อหํ วีร ปาโมกฺขา สพฺพมิสฺสรา ฯ |๑๖๘.๓๒๖| รูปาจารคุณูเปตา โยพฺพนฏฺฐาปิ ๖- สพฺพทา สพฺพา มํ อปจายนฺติ เทวตา วิย มานุสา ฯ |๑๖๘.๓๒๗| กญฺญาสหสฺสปมุขา ๗- สกฺยปุตฺตนิเวสเน สมานสุขทุกฺขา ตา เทวตา วิย นนฺทเน ฯ |๑๖๘.๓๒๘| กามธาตุมติกฺกนฺตา ๘- ปณฺฑิตา ๙- รูปธาตุยา รูเปน สทิสา นตฺถิ ฐเปตฺวา โลกนายกํ ฯ |๑๖๘.๓๒๙| สมฺพุทฺธํ อภิวาเทตฺวา อิทฺธึ ทสฺเสสิ สตฺถุโน เนกา นานาวิธาการา มหาอิทฺธีปิ ทสฺสยิ ฯ |๑๖๘.๓๓๐| จกฺกวาฬสมํ กายํ สีสํ อุตฺตรโต กุรุ อุโภ ปกฺขา ทุเว ทีปา ชมฺพูทีปํ สรีรโต ฯ |๑๖๘.๓๓๑| ทกฺขิณญฺจ สรํ ปิญฺฉํ นานาสาขา ตุ ปตฺตกา จนฺทญฺจ สูริยญฺจกฺขี เมรุปพฺพตโต สิขํ ฯ @เชิงอรรถ: ยุ. สํสรนฺตญฺจ ฯ ยุ. ตฺวํ มยิ ฯ ยุ. อาโรเจว ฯ ม. ยาวตา ฯ @ ยุ. อิตฺถี อโถ ฯ ม. ยุ. โยพฺพนฏฺฐา ปิยํ วทา ฯ ม. ยุ. ...สตสหสฺส... ฯ @ ม. ...อติกฺกมฺม ฯ ม. ยุ. สณฺฐิตา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๖๐.

|๑๖๘.๓๓๒| จกฺกวาฬคิรึ ตุณฺฑํ ชมฺพูรุกฺขํ สมูลกํ วีชมานา อุปาคนฺตฺวา วนฺทเต โลกนายกํ ฯ |๑๖๘.๓๓๓| หตฺถิวณฺณํ ตเถวสฺสํ ปพฺพตํ ชลชนฺตถา ๑- จนฺทญฺจ สุริยํ เมรุํ สกฺกวณฺณญฺจ ทสฺสยิ ฯ |๑๖๘.๓๓๔| ยโสธรา อหํ วีร ปาเท วนฺทามิ จกฺขุม สหสฺสโลกธาตูนํ ผุลฺลปทฺเธน ๒- ฉาทยิ ฯ |๑๖๘.๓๓๕| พฺรหฺมวณฺณญฺจ มาเปตฺวา ธมฺมํ เทเสสิ สุญฺญตํ ยโสธรา อหํ วีร ปาเท วนฺทามิ จกฺขุม ฯ |๑๖๘.๓๓๖| อิทฺธีสุ จ วสี โหมิ ทิพฺพาย โสตธาตุยา เจโตปริยญาณสฺส วสี โหมิ มหามุเน ฯ |๑๖๘.๓๓๗| ปุพฺเพนิวาสํ ชานามิ ทิพฺพจกฺขุํ วิโสธิตํ สพฺพาสวา ปริกฺขีณา นตฺถิ ทานิ ปุนพฺภโว ฯ |๑๖๘.๓๓๘| อตฺถธมฺมนิรุตฺตีสุ ปฏิภาเณ ตเถว จ ญาณํ มยฺหํ มหาวีร อุปฺปนฺนํ ตว สนฺติเก ฯ |๑๖๘.๓๓๙| พุทฺธานํ ๓- โลกนาถานํ สงฺคมํ เต สุทสฺสิตํ ๔- อธิการํ พหุํ มยฺหํ ตุยฺหตฺถาย มหามุเน ฯ |๑๖๘.๓๔๐| ยํ มยฺหํ ปุริมํ ๕- กมฺมํ กุสลํ สรเส มุเน ตุยฺหตฺถาย มหาวีร ปุญฺญํ อุปจิตํ มยา ฯ |๑๖๘.๓๔๑| อภพฺพฏฺฐาเน วชฺชิตฺวา วารยิตฺวา อนาจรํ ตุยฺหตฺถาย มหาวีร สญฺจตฺตํ ๖- ชีวิตํ มยา ฯ @เชิงอรรถ: ม. ชลธึ ฯ ยุ. ผุลฺลปจฺเจน ฉาทยึ ฯ ม. ยุ. ปุพฺพานํ ฯ ม. นิทสฺสิตํ ฯ @ ม. ปูริตํ ฯ ยุ. สมตฺตํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๖๑.

|๑๖๘.๓๔๒| เนกโกฏิสหสฺสานิ ภริยตฺถายทาสิ มํ น ตตฺถ วิมนา โหมิ ตุยฺหตฺถาย มหามุเน ฯ |๑๖๘.๓๔๓| เนกโกฏิสหสฺสานิ อุปการายทาสิ มํ น ตตฺถ วิมนา โหมิ ตุยฺหตฺถาย มหามุเน ฯ |๑๖๘.๓๔๔| เนกโกฏิสหสฺสานิ โภชนตฺถายทาสิ มํ น ตตฺถ วิมนา โหมิ ตุยฺหตฺถาย มหามุเน ฯ |๑๖๘.๓๔๕| เนกโกฏิสหสฺสานิ ชีวิตานิ ปริจฺจชึ ภยโมกฺขํ กริสฺสนฺติ ททามิ ๑- มม ชีวิตํ |๑๖๘.๓๔๖| องฺคคเต อลงฺกาเร วตฺเถ นานาวิเธ พหู อิตฺถีภณฺเฑ น คุยฺหามิ ตุยฺหตฺถาย มหามุเน ฯ |๑๖๘.๓๔๗| ธนธญฺญปริจฺจาคํ คามานิ นิคมานิ จ เขตฺตํ ปุตฺตา จ ธีตา จ ปริจตฺตํ ๒- มหามุนิ ฯ |๑๖๘.๓๔๘| หตฺถี อสฺสํ ควญฺจาปิ ทาสิโย ปริจาริกา ตุยฺหตฺถาย มหาวีร ปริจตฺตา อสงฺขยา ฯ |๑๖๘.๓๔๙| ยํ มยฺหํ ปฏิมนฺเตสิ ทานํ ทสฺสามิ ยาจเก วิมนํ เม น ปสฺสามิ ททโต ทานมุตฺตมํ ฯ |๑๖๘.๓๕๐| นานาวิธํ พหุํ ทุกฺขํ สํสาเร จ พหุวิเธ ตุยฺหตฺถาย มหาวีร อนุภุตฺตํ ๓- อสงฺขยํ ฯ |๑๖๘.๓๕๑| สุขปฺปตฺตานุโมทามิ น จ ทุกฺเขสุ ทุมฺมนา สพฺพตฺถ ตุสิตา โหมิ ตุยฺหตฺถาย มหามุนิ ฯ @เชิงอรรถ: ยุ. จชามิ ฯ ม. ยุ. ปริจฺจตฺตา ฯ ยุ. ปริจฺจตฺตํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๖๒.

|๑๖๘.๓๕๒| อนุมคฺเคน สมฺพุทฺโธ ยํ ธมฺมํ อภินีหริ อนุโภตฺวา สุขทุกฺขํ ปตฺโต โพธึ มหามุนิ ฯ |๑๖๘.๓๕๓| พฺรหฺมเทวญฺจ สมฺพุทฺธํ โคตมํ โลกนายกํ อญฺเญสํ โลกนาถานํ สงฺคมนฺเต พหุํ มยา ฯ |๑๖๘.๓๕๔| อธิการํ พหุํ มยฺหํ ตุยฺหตฺถาย มหามุนิ คเวสนฺตี ๑- พุทฺธธมฺมํ อหนฺเต ปริจาริกา ฯ |๑๖๘.๓๕๕| กปฺปสตสหสฺเส จ จตุโร จ อสงฺขเย ทีปงฺกโร มหาวีโร อุปฺปชฺชิ โลกนายโก ฯ |๑๖๘.๓๕๖| ปจฺจนฺตเทสวิสเย นิมนฺเตตฺวา ตถาคตํ ตสฺส อาคมนํ มคฺคํ โสเธนฺติ ตุฏฺฐมานสา ฯ |๑๖๘.๓๕๗| เตน กาเลน โส อาสิ สุเมโธ นาม พฺราหฺมโณ มคฺคญฺจ ปฏิยาเทสิ อายโต สพฺพทสฺสิโน ฯ |๑๖๘.๓๕๘| เตน กาเลนหํ อาสึ กญฺญา พฺราหฺมณสมฺภวา สุมิตฺตา นาม นาเมน อุปคญฺฉึ สมาคมํ ฯ |๑๖๘.๓๕๙| อฏฺฐ อุปฺปลหตฺถานิ ปูชนตฺถาย สตฺถุโน อาทาย ชนสฺส มชฺเฌ อทฺทสํ อิสิมุตฺตมํ ๒- ฯ |๑๖๘.๓๖๐| จิรานุคตํ ทยิตํ ๓- อติกฺกนฺตํ ๔- มโนหรํ ทิสฺวา ตทา อมญฺญิสฺสํ สผลํ ชีวิตํ มม ฯ |๑๖๘.๓๖๑| ปรกฺกมนฺตํ สผลํ อทฺทสํ อิสิโน ตทา ปุพฺพกมฺเมน สมฺพุทฺเธ จิตฺตญฺจาปิ ปสีทิ เม ฯ @เชิงอรรถ: ม. คเวสโต ฯ ยุ. คเวสนฺตา ฯ ม. ยุ. อิสิมุคฺคตํ ฯ ยุ. ทสฺสิตํ ฯ ยุ. @ปฏิกฺกนฺตํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๖๓.

|๑๖๘.๓๖๒| ภิยฺโย จิตฺตํ ปสาเทสึ อิเส อุทคฺคมานเส ๑- เทยฺยํ อญฺญํ น ปสฺสามิ เทมิ ปุปฺผานิ เต อิเส ฯ |๑๖๘.๓๖๓| ปญฺจ หตฺถา ตว โหนฺตุ ตโย โหนฺตุ มมํ อิเส เตน สทฺธึ สมา โหนฺตุ โพธิตฺถาย ๒- ตว อิเส ฯ จตุตฺถํ ภาณวารํ ฯ |๑๖๘.๓๖๔| อิสิ คเหตฺวา ปุปฺผานิ อาคจฺฉนฺตํ มหายสํ ปูเชสิ ชนสฺส มชฺเฌ โพธิตฺถาย มหาอิสึ ฯ |๑๖๘.๓๖๕| ปสฺสิตฺวา ชนสฺส มชฺเฌ ทีปงฺกรมหามุนิ วิยากาสิ มหาวีโร อิสิมุคฺคตมานสํ ฯ |๑๖๘.๓๖๖| อปริเมยฺเย อิโต กปฺเป ทีปงฺกรมหามุนิ มม กมฺมํ วิยากาสิ อุชุภาวํ มหามุนิ ฯ |๑๖๘.๓๖๗| สมจิตฺตา สมกมฺมา สมการี ภวิสฺสติ ปิยา เหสฺสติ กมฺเมน ตุยฺหตฺถาย มหาอิเส ฯ |๑๖๘.๓๖๘| สุทสฺสนา สุปิยา จ มนาปา ๓- ปิยวาทินี ตสฺส ธมฺเมสุ ทายาทา วิหริสฺสติ ๔- อิทฺธิกา ฯ |๑๖๘.๓๖๙| ยถาปิ ภณฺฑสามุคฺคํ อนุรกฺขนฺติ สามิโน เอวํ กุสลธมฺมานํ อนุรกฺขิสฺสเต อยํ ฯ |๑๖๘.๓๗๐| ตสฺส ตํ ๕- อนุกมฺปนฺติ ปูรยิสฺสติ ปารมี สีโหว ปญฺชรํ หิตฺวา ๖- ปาปุณิสฺสติ โพธิยํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. อุคฺคตมานเส ฯ ม. โพธตฺถาย ฯ ยุ. โพธนตฺถาย ฯ อิโต ปรํ อีทิสเมว ฯ @ ยุ. มนสา ฯ ยุ. ปิยา เหสฺสตึ อิทฺธิกา ฯ ม. เต ฯ ม. เภตฺวา ฯ @ยุ. เหตฺวา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๖๔.

|๑๖๘.๓๗๑| อปริเมยฺเย อิโต กปฺเป ยํ มํ พุทฺโธ วิยากริ ตํ วาจํ อนุโมทนฺตี เอวํการี ภวึ อหํ ฯ |๑๖๘.๓๗๒| ตสฺส กมฺมสฺส สุกตสฺส ตตฺถ จิตฺตํ ปสาทยึ เทวมานุสกํ โยนึ อนุโภตฺวา อสงฺขยํ ฯ |๑๖๘.๓๗๓| สุขทุกฺขํ อนุโภตฺวาน ๑- เทเวสุ มานุเสสุ จ ปจฺฉิเม ภวสมฺปตฺเต อชายึ สากิเย กุเล ฯ |๑๖๘.๓๗๔| รูปวตี โภควตี ยสสีลวตี ตโต สพฺพงฺคสมฺปทา โหมิ กุเลสุ ปติสกฺกตา ๒- ฯ |๑๖๘.๓๗๕| ลาภสิโลกสกฺการํ โลกธมฺมสมาคมํ จิตฺตญฺจ ทุกฺขิตํ นตฺถิ วสามิ อกุโตภยา ฯ |๑๖๘.๓๗๖| วุตฺตํ เหตํ ภควตา รญฺโญ อนฺเตปุเร ตทา ขตฺติยานํ ปุเร วีร อุปการญฺจ ๓- นิทฺทิสิ ฯ |๑๖๘.๓๗๗| อุปการา จ ยา นารี ยา จ นารี สุเข ทุกฺเข อตฺถกฺขายี จ ยา นารี ยา นารี จานุกมฺปิกา ฯ |๑๖๘.๓๗๘| ปญฺจโกฏิสตา พุทฺธา นวโกฏิสตานิ จ เอเตสํ เทวเทวานํ มหาทานํ ปวตฺตยึ ฯ |๑๖๘.๓๗๙| อธิการํ มหา ๔- มยฺหํ มหาราช ๕- สุโณหิ เม เอกาทสโกฏิสตา โหนฺติ ๖- โลกคฺคนายกา ฯ |๑๖๘.๓๘๐| เอเตสํ เทวเทวานํ มหาทานํ ปวตฺตยึ อธิการํ มหา มยฺหํ มหาราช สุโณหิ เม ฯ @เชิงอรรถ: ม. สุขทุกฺเขนุโภตฺวาหํ ฯ ยุ. สุขทุกฺเขนุโภตฺวาน ฯ ม. อภิสกฺกตา ฯ ยุ. @อติสกฺกตา ฯ ยุ. อุปการตฺถญฺจ ฯ ยุ. สทา ฯ อิโต ปรํ อีทิสเมว ฯ @ ม. ธมฺมราชา ฯ อิโต ปรํ อีทิสเมว ฯ ม. พุทฺธา ทฺวาทสโกฏิโย ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๖๕.

|๑๖๘.๓๘๑| วีสโกฏิสตา พุทฺธา ตึสโกฏิสตานิ จ เอเตสํ เทวเทวานํ มหาทานํ ปวตฺตยึ ฯ |๑๖๘.๓๘๒| อธิการํ มหา มยฺหํ มหาราช สุโณหิ เม จตฺตาฬีสโกฏิสตา ปญฺจโกฏิสตานิ ๑- จ ฯ |๑๖๘.๓๘๓| เอเตสํ เทวเทวานํ มหาทานํ ปวตฺตยึ อธิการํ มหา มยฺหํ มหาราช สุโณหิ เม ฯ |๑๖๘.๓๘๔| สฏฺฐิโกฏิสตา พุทฺธา สตฺตติโกฏิสตานิ จ เอเตสํ เทวเทวานํ มหาทานํ ปวตฺตยึ ฯ |๑๖๘.๓๘๕| อธิการํ มหา มยฺหํ มหาราช สุโณหิ เม อสีติโกฏิสตา พุทฺธา นวุติโกฏิสตานิ จ ฯ |๑๖๘.๓๘๖| เอเตสํ เทวเทวานํ มหาทานํ ปวตฺตยึ อธิการํ มหา มยฺหํ มหาราช สุโณหิ เม ฯ |๑๖๘.๓๘๗| โกฏิสตสหสฺสานิ โหนฺติ โลกคฺคนายกา เอเตสํ เทวเทวานํ มหาทานํ ปวตฺตยึ ฯ |๑๖๘.๓๘๘| อธิการํ มหา มยฺหํ มหาราช สุโณหิ เม นวโกฏิสหสฺสานิ อปเร โลกนายกา ฯ |๑๖๘.๓๘๙| เอเตสํ เทวเทวานํ มหาทานํ ปวตฺตยึ อธิการํ มหา มยฺหํ มหาราช สุโณหิ เม ฯ |๑๖๘.๓๙๐| โกฏิสตสหสฺสานิ ปญฺจาสีติ มเหสินํ ปญฺจาสีติโกฏิสตา สตฺตวีสติ โกฏิโย ๒-@เชิงอรรถ: ม. ยุ. ปญฺญาสโกฏิสตานิ จ ฯ ม. สตฺตตึสา จ โกฏิโย ฯ ยุ. สตฺตติสหสฺสโกฏิโย ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๖๖.

|๑๖๘.๓๙๑| เอเตสํ เทวเทวานํ มหาทานํ ปวตฺตยึ อธิการํ มหา มยฺหํ มหาราช สุโณหิ เม ฯ |๑๖๘.๓๙๒| ปจฺเจกพุทฺธา วีตราคา ๑- อฏฺฐมตฺถกโกฏิโย ๒- อธิการํ มหา มยฺหํ มหาราช สุโณหิ เม ฯ |๑๖๘.๓๙๓| ขีณาสวา วีตมลา อสงฺเขยฺยา พุทฺธสาวกา อธิการํ มหา มยฺหํ มหาราช สุโณหิ เม ฯ |๑๖๘.๓๙๔| เอวํ ธมฺเมสุ จิณฺณานํ สทา สทฺธมฺมจาริโน ธมฺมจารี สุขํ เสติ อสฺมึ โลเก ปรมฺหิ จ ฯ |๑๖๘.๓๙๕| ธมฺมญฺจเร สุจริตํ น ตํ ทุจฺจริตํ จเร ธมฺมจารี สุขํ เสติ อสฺมึ โลเก ปรมฺหิ จ ฯ |๑๖๘.๓๙๖| นิพฺพินฺทิตฺวาน สํสาเร ปพฺพชึ อนคาริยํ สหสฺสปริวาเรน ปพฺพชิตฺวา อกิญฺจนา ฯ |๑๖๘.๓๙๗| อคารํ วิชหิตฺวาน ปพฺพชึ อนคาริยํ อฑฺฒมาเส อสมฺปตฺเต จตุสจฺจํ อปาปุณึ ฯ |๑๖๘.๓๙๘| จีวรํ ปิณฺฑปาตญฺจ ปจฺจยํ สยนาสนํ อุปเนนฺติ พหูเนเก ๓- สาคเรเยว ๔- อุมฺมิโย ฯ |๑๖๘.๓๙๙| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาคีว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสวา ฯ |๑๖๘.๔๐๐| สฺวาคตํ วต เม อาสิ พุทฺธเสฏฺฐสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ @เชิงอรรถ: ยุ. ธูตราคา ฯ ม. อฏฺฐฏฺฐมกโกฏิโย ฯ ยุ. อฏฺฐอฏฺฐมโกฏิโย ฯ ม. พหู @ชนา ฯ ยุ. สาครสฺเสว ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๖๗.

|๑๖๘.๔๐๑| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๖๘.๔๐๒| เอวํ พหุวิธํ ทุกฺขํ สมฺปตฺตึ จ พหุพฺพิธํ วิสุทฺธภาวสมฺปตฺตา ลภามิ สพฺพสมฺปทา ฯ |๑๖๘.๔๐๓| โย ๑- ททาติ สกตฺตานํ ปุญฺญตฺถาย มเหสิโน สหายสมฺปทา โหนฺติ นิพฺพานปทมสงฺขตํ ฯ |๑๖๘.๔๐๔| ปริกฺขีณํ อตีตญฺจ ปจฺจุปฺปนฺนํ อนาคตํ สพฺพกมฺมํ มมํ ขีณํ ปาเท วนฺทามิ จกฺขุมาติ ฯ อิตฺถํ สุทํ ยโสธรา ภิกฺขุนี ภควโต สมฺมุขา อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ ยโสธราเถริยา อปทานํ สมตฺตํ ฯ นวมํ ทสสหสฺสเถริยาปทานํ (๒๙) [๑๖๙] |๑๖๙.๔๐๕| กปฺเป สตสหสฺเส จ จตุโร จ อสงฺขเย ทีปงฺกโร นาม ชิโน อุปฺปชฺชิ โลกนายโก ฯ |๑๖๙.๔๐๖| ทีปงฺกโร มหาวีโร วิยากาสิ วินายโก สุเมธญฺจ สุมิตฺตญฺจ สมานสุขทุกฺขตํ ฯ |๑๖๙.๔๐๗| สเทวกญฺจ ปสฺสนฺโต วิจรนฺโต สเทวกํ เตสํ ปกิตฺตเน อเมฺห ๒- อุปคมฺม สมาคมํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยา ฯ ยุ. อมฺห ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๖๘.

|๑๖๙.๔๐๘| อมฺหํ สพฺพปติ โหติ ๑- อนาคตสมาคเม สพฺพาว ตุยฺหํ ภริยา มนาปา ปิยวาทิกา ฯ |๑๖๙.๔๐๙| ทานํ สีลมยํ สพฺพํ ภาวนา ๒- จ สุภาวิตา ทีฆรตฺตมิทํ ๓- สพฺพํ ปริจตฺตํ มหามุเน ฯ |๑๖๙.๔๑๐| คนฺธมาลํ วิเลปนํ ทีปญฺจ รตนามยํ ยงฺกิญฺจิ ปตฺถิตํ สพฺพํ ปริจตฺตํ มหามุนิ ฯ |๑๖๙.๔๑๑| อญฺญํ วาปิ กตํ กมฺมํ ปริโภคญฺจ มานุสํ ทีฆรตฺตํ หิ โน สพฺพํ ปริจตฺตํ มหามุเน ฯ |๑๖๙.๔๑๒| อเนกชาติสํสารํ พหุปุญฺญํ หิ โน กตํ อิสฺสรํ อนุโภตฺวาน สํสริตฺวา ภวาภเว ฯ |๑๖๙.๔๑๓| ปจฺฉิเม ภวสมฺปตฺเต สกฺยปุตฺตนิเวสเน นานากุลุปปนฺนาโย อจฺฉรา กามวณฺณินี ฯ |๑๖๙.๔๑๔| ลาภคฺเคน ยสํ ปตฺตา ปูชิตา สพฺพสกฺกตา ลาภิโย อนฺนปานานํ สทา สมฺมานิตา มยํ ฯ |๑๖๙.๔๑๕| อคารํ ปชหิตฺวาน ปพฺพชิมฺหนคาริยํ อฑฺฒมาเส อสมฺปตฺเต สพฺพา ปตฺตามฺห นิพฺพุตึ ฯ |๑๖๙.๔๑๖| ลาภิโย อนฺนปานานํ วตฺถเสนาสนานิ จ อุเปนฺติ ปจฺจยา สพฺเพ สทา สกฺกตปูชิตา ฯ |๑๖๙.๔๑๗| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาคีว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหราม อนาสวา ฯ @เชิงอรรถ: ม. โหหิ ฯ ยุ. สพฺพา ปตี โหนฺติ ฯ ยุ. ภาวนํ จ สุภาวิตํ ฯ @ ม. ทีฆรตฺตญฺจ โน ฯ ยุ. ทีฆรตฺตญฺจ มยํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๖๙.

|๑๖๙.๔๑๘| สฺวาคตํ วต โน อาสิ พุทฺธเสฏฺฐสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๖๙.๔๑๙| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ ยโสธรีปมุขานิ ทส ภิกฺขุนีสหสฺสานิ ภควโต สมฺมุขา อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ ทสสหสฺสเถรีนํ อปทานํ สมตฺตํ ฯ ทสมํ อฏฺฐารสเถรีสหสฺสานมปทานํ (๓๐) [๑๗๐] |๑๗๐.๔๒๐| อฏฺฐารสสหสฺสานิ ภิกฺขุนี สากิยสมฺภวา ยโสธรีปมุขานิ สมฺพุทฺธํ อุปสงฺกมุํ ฯ |๑๗๐.๔๒๑| อฏฺฐารสสหสฺสานิ ๑- สพฺพา โหนฺติ มหิทฺธิกา วนฺทนฺติ มุนิโน ปาเท อาโรเจนฺติ ยถาพลํ ฯ |๑๗๐.๔๒๒| ชาติ ขีณา ชรา พฺยาธิ มรณญฺจ มหามุเน ๒- อนาสวํ ปทํ สนฺตํ อมตํ ยาม นายกํ ๓- ฯ |๑๗๐.๔๒๓| ขลิตญฺจ ปุเร อตฺถิ สพฺพาสมฺปิ มหามุนิ อปราธํ ปชานนฺติ ขม อมฺหํ วินายก ฯ |๑๗๐.๔๒๔| อิทฺธิญฺจาปิ นิทสฺเสถ มม สาสนการิกา ปริสานญฺจ สพฺพาสํ กงฺขํ ฉินฺทถ ยาวตา ฯ |๑๗๐.๔๒๕| ยโสธรา ๔- มหาวีร มนาปา ปิยทสฺสนา @เชิงอรรถ: โป. ยโสธราสหสฺสานิ ฯ ยุ. ยโสธรียสหสฺสานิ ฯ ม. ยุ. มหามุนิ ฯ @ ม. ยุ. นายก ฯ ยุ. ยโสธรี ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๗๐.

สพฺพา ตุยฺหํ มหาวีร อคารสฺมึ ปชาปติ ฯ |๑๗๐.๔๒๖| ถีนํ สตสหสฺสานํ นวุตีนํ ฉฬุตฺตริ อคาเร เต มยํ วีร ปาโมกฺขา สพฺพอิสฺสรา ฯ |๑๗๐.๔๒๗| รูปาจารคุณูเปตา โยพฺพนฏฺฐา ปิยํวทา สพฺพาโย ๑- อปจายนฺติ ๒- เทวตา วิย มานุสา ฯ |๑๗๐.๔๒๘| อฏฺฐารสสหสฺสานิ สพฺพา สากิยสมฺภวา ยโสธรี ๓- สหสฺสานิ ปาโมกฺขา อิสฺสรา ตทา ฯ |๑๗๐.๔๒๙| กามธาตุมติกฺกนฺตา ๔- สณฺฐิตา รูปธาตุยา รูเปน สทิสา นตฺถิ สหสฺสานํ มหามุเน ๕- ฯ |๑๗๐.๔๓๐| สมฺพุทฺธํ อภิวาเทตฺวา อิทฺธึ เทเสสุ สตฺถุโน เนกา นานาวิธาการา มหาอิทฺธีปิ ๖- ทสฺสยุํ ฯ |๑๗๐.๔๓๑| จกฺกวาฬสมํ กายํ สีสํ อุตฺตรโต กุรุ อุโภ ปกฺขา ทุเว ทีปา ชมฺพูทีปํ สรีรโต ฯ |๑๗๐.๔๓๒| ทกฺขิณญฺจ สรํ ๗- ปิณฺฉํ นานาสาขา ตุ ปตฺตกา จนฺทญฺจ สุริยญฺจกฺขี เมรุปพฺพตโต สิขํ ฯ |๑๗๐.๔๓๓| จกฺกวาฬคิรึ ตุณฺฑํ ชมฺพูรุกฺขํ สมูลกํ วีชมานา ๘- อุปาคนฺตฺวา วนฺทนฺเต ๙- โลกนายกํ ฯ |๑๗๐.๔๓๔| หตฺถิวณฺณํ ตเถวสฺสํ ปพฺพตํ ชลชนฺตทา ๑๐- จนฺทญฺจ สุริยํ เมรุํ สกฺกวณฺณญฺจ ทสฺสยุํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. สพฺพา โน ฯ โป. อปสหนฺติ ฯ ม. ยโสธรา ฯ ยุ. ยโสวตี ฯ @ ม. ...มติกฺกมฺม ฯ ม. ยุ. มหามุนิ ฯ อิโต ปรํ อีทิสเมว ฯ ยุ. มหาอิทฺธึ @วิทสฺสยุํ ฯ โป. สสิรญฺจ ฯ โป. ยุ. วีชมานํ ฯ ม. ยุ. วนฺทนฺตี ฯ @๑๐ ม. ชลธึ ตถา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๗๑.

|๑๗๐.๔๓๕| ยโสธรา ๑- มยํ วีร ปาเท วนฺทาม จกฺขุม ตว จิรปฺปภาเวน ๒- นิปฺผนฺนา นรนายก ฯ |๑๗๐.๔๓๖| อิทฺธีสุ จ วสี โหม ทิพฺพาย โสตธาตุยา เจโตปริยญาณสฺส วสี โหม มหามุเน ฯ |๑๗๐.๔๓๗| ปุพฺเพนิวาสํ ชานาม ทิพฺพจกฺขุํ วิโสธิตํ สพฺพาสวปริกฺขีณา นตฺถิ ทานิ ปุนพฺภโว ฯ |๑๗๐.๔๓๘| อตฺถธมฺมนิรุตฺตีสุ ปฏิภาเณ ตเถว จ ญาณํ อมฺหํ มหาวีร อุปฺปนฺนํ ตว สนฺติเก ฯ |๑๗๐.๔๓๙| พุทฺธานํ ๓- โลกนาถานํ สงฺคมํ โน นิทสฺสิตํ อธิการา พหู อเมฺห ตุยฺหตฺถาย มหามุเน ฯ |๑๗๐.๔๔๐| ยํ อมฺหํ ปุริมํ กมฺมํ กุสลํ สรเส มุเน ตุยฺหตฺถาย มหาวีร ปุญฺญานุปจิตานิ ๔- โน ฯ |๑๗๐.๔๔๑| อภพฺพฏฺฐาเน วชฺเชตฺวา วารยิมฺห ๕- อนาจรํ ตุยฺหตฺถาย มหาวีร สญฺจตฺตํ ๖- ชีวิตมฺปิ โน ฯ |๑๗๐.๔๔๒| เนกโกฏิสหสฺสานิ ภิริยตฺถายทาสิ โน น ตตฺถ วิมนา โหม ตุยฺหตฺถาย มหามุเน ฯ |๑๗๐.๔๔๓| เนกโกฏิสหสฺสานิ อุปการายทาสิ โน น ตตฺถ วิมนา โหม ตุยฺหตฺถาย มหามุเน ฯ |๑๗๐.๔๔๔| เนกโกฏิสหสฺสานิ โภชนตฺถายทาสิ โน น ตตฺถ วิมนา โหม ตุยฺหตฺถาย มหามุเน ฯ @เชิงอรรถ: ยุ. ยโสวณฺณา ฯ ยุ. วีรปฺปภาเวน ฯ ม. ยุ. ปุพฺพานํ ฯ อิโต ปรํ อีทิสเมว ฯ @ โป. ปุญฺญํ อุปจิตํ มยา ฯ ยุ. ปาจยิมฺห อนาวรํ ฯ ม. ยุ. จตฺตานิ ชีวิตานิ @โน ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๗๒.

|๑๗๐.๔๔๕| เนกโกฏิสหสฺสานิ ชีวิตานิ จชิมฺหเส ๑- ภยโมกฺขํ กริสฺสาม ชีวิตานิ จชิมฺหเส ๒- ฯ |๑๗๐.๔๔๖| องฺคคเต อลงฺกาเร วตฺเถ นานาวิเธ พหู อิตฺถีภณฺเฑ น คุยฺหาม ตุยฺหตฺถาย มหามุเน ฯ |๑๗๐.๔๔๗| ธนธญฺญปริจฺจาคํ คามานิ นิคมานิ จ เขตฺตํ ปุตฺตญฺจ ๓- ธีตญฺจ ปริจตฺตํ มหามุเน ฯ |๑๗๐.๔๔๘| หตฺถิอสฺสํ ๔- ควญฺจาปิ ทาสิโย ปริจาริกา ตุยฺหตฺถาย มหาวีร ปริจตฺตํ อสงฺขยํ ฯ |๑๗๐.๔๔๙| ยํ อเมฺห ปฏิมนฺเตสิ ทานํ ทสฺสาม ยาจเก วิมนํ โน น ปสฺสาม ททโต ทานมุตฺตมํ ฯ |๑๗๐.๔๕๐| นานาวิธํ พหุํ ทุกฺขํ สํสาเร จ พหุพฺพิเธ ตุยฺหตฺถาย มหาวีร อนุภุตฺตํ ๕- อสงฺขยํ ฯ |๑๗๐.๔๕๑| สุขํ ปตฺตานุโมทาม น จ ทุกฺเขสุ ทุมฺมนา สพฺพตฺถ ตุสิตา โหม ตุยฺหตฺถาย มหามุเน ฯ |๑๗๐.๔๕๒| อนุมคฺเคน สมฺพุทฺโธ ยํ ๖- ธมฺมํ อภินีหริ อนุโภตฺวา สุขทุกฺขํ ปตฺโต โพธึ มหามุเน ฯ |๑๗๐.๔๕๓| พฺรหฺมเทวญฺจ สมฺพุทฺธํ โคตมํ โลกนายกํ อญฺเญสํ โลกนาถานํ สงฺคมนฺเตหิ โน พหุ ๗- ฯ |๑๗๐.๔๕๔| อธิการํ พหุ อมฺหํ ๘- ตุยฺหตฺถาย มหามุเน คเวสโต ๙- พุทฺธธมฺมํ ๑๐- มยนฺเต ปริจาริกา ฯ @เชิงอรรถ: ๑-๒ ยุ. จชิมฺห โน ฯ ม. ปุตฺตา จ ชีตา จ ปริจตฺตา ... ฯ ม. หตฺถีอสฺสา @ควาจาปิ ฯ ยุ. ปริจตฺตํ ฯ ยุ. สทฺธมฺมํ ฯ ม. พหู ฯ ยุ. พหุํ ฯ @ ม. ยุ. อเมฺห ฯ ยุ. คเวสนฺตา ฯ ๑๐ ม. พุทฺธธมฺเม ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๗๓.

|๑๗๐.๔๕๕| กปฺเป จ สตสหสฺเส จตุโร จ อสงฺขเย ทีปงฺกโร มหาวีโร อุปฺปชฺชิ โลกนายโก ฯ |๑๗๐.๔๕๖| ปจฺจนฺตเทสวิสเย นิมนฺเตตฺวา ตถาคตํ ตสฺส อาคมนํ มคฺคํ โสเธนฺติ ตุฏฺฐมานสา ฯ |๑๗๐.๔๕๗| เตน กาเลน โส อาสิ สุเมโธ นาม พฺราหฺมโณ มคฺคญฺจ ปฏิยาเทสิ อายโต สพฺพทสฺสิโน ฯ |๑๗๐.๔๕๘| เตน กาเลน อหุมฺห ๑- สพฺพา พฺราหฺมณสมฺภวา ผลุกชาติปุปฺผานิ อาหริมฺห สมาคมํ ฯ |๑๗๐.๔๕๙| ตสฺมึ โส สมเย พุทฺโธ ทีปงฺกโร มหายโส วิยากาสิ มหาวีโร อิสิมุคฺคตมานสํ ฯ |๑๗๐.๔๖๐| จลติ รวติ ปฐวี ๒- สงฺกมฺปติ สเทวเก ตสฺส กมฺมํ ปกิตฺเตนฺโต อิสิมุคฺคตมานสํ ฯ |๑๗๐.๔๖๑| เทวกญฺญา มนุสฺสา จ มยญฺจาปิ ๓- สเทวกา นานาปูชนิยํ ภณฺฑํ ปูชยิตฺวาน ปตฺถยุํ ฯ |๑๗๐.๔๖๒| เตสํ พุทฺโธ วิยากาสิ โชติทีปสนามโก อชฺช เย ปตฺถิตา อตฺถิ เต ภวิสฺสนฺติ สมฺมุขา ฯ |๑๗๐.๔๖๓| อปริเมยฺเย อิโต กปฺเป ยํ โน พุทฺโธ วิยากริ ตํ วาจํ อนุโมทนฺตี ๔- เอวํการี อหุมฺห โน ฯ |๑๗๐.๔๖๔| ตสฺส กมฺมสฺส สุกตสฺส ตตฺถ จิตฺตํ ปสาทยุํ เทวมานุสกํ โยนึ อนุโภตฺวา อสงฺขยํ ฯ @เชิงอรรถ: โป. อาสุมฺห ฯ ยุ. อาสิมฺห ฯ ม. ยุ. ปุถวี ฯ โป. อเมฺหวาปิ สเทวตา ฯ @ยุ. อเมฺหจาปิ ฯ โป. ยุ. อนุโมทนฺตา ฯ ม อนุโมเทนฺตา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๗๔.

|๑๗๐.๔๖๕| สุขทุกฺเข อนุโภตฺวาน เทเวสุ มานุเสสุ จ ปจฺฉิเม ภวสมฺปตฺเต ชาตามฺห สากิเย กุเล ฯ |๑๗๐.๔๖๖| รูปวตี โภควตี ยสสีลวตี ตโต สพฺพงฺคสมฺปทา โหม กุเลสุ อติสกฺกตา ฯ |๑๗๐.๔๖๗| ลาภสิโลกสกฺการํ โลกธมฺมสมาคมํ จิตฺตญฺจ ทุกฺขิตํ นตฺถิ วสาม อกุโตภยา ฯ |๑๗๐.๔๖๘| วุตฺตํ เหตํ ภควตา รญฺโญ อนฺเตปุเร ตทา ขตฺติยานํ ปุเร ตาสํ ๑- อุปการญฺจ นิทฺทิสิ ฯ |๑๗๐.๔๖๙| อุปการา จ ยา นารี ยา จ นารี สุเข ทุกฺเข อตฺถกฺขายี จ ยา นารี ยา จ นารีนุกมฺปิกา ฯ |๑๗๐.๔๗๐| ธมฺมญฺจเร สุจริตํ น ตํ ทุจฺจริตํ จเร ธมฺมจารี สุขํ เสติ อสฺมึ โลเก ปรมฺหิ จ ฯ |๑๗๐.๔๗๑| อคารํ ปชหิตฺวาน ๒- ปพฺพชิมฺหานคาริยํ อฑฺฒมาเส อสมฺปตฺเต จตุสจฺจํ ผุสิมฺห โน ฯ |๑๗๐.๔๗๒| จีวรํ ปิณฺฑปาตญฺจ ปจฺจยํ สยนาสนํ อุปเนนฺติ พหู อเมฺห สาครสฺเสว อุมฺมิโย ฯ |๑๗๐.๔๗๓| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาคีว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหราม อนาสวา ฯ |๑๗๐.๔๗๔| สฺวาคตํ วต โน อาสิ พุทฺธเสฏฺฐสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. วีร ฯ ม. ยุ. วิชหิตฺวาน ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๗๕.

|๑๗๐.๔๗๕| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๗๐.๔๗๖| เอวํ พหุวิธํ ทุกฺขํ สมฺปตฺติญฺจ ๑- พหุพฺพิธํ วิสุทฺธภาวํ สมฺปตฺตา ลภาม สพฺพสมฺปทา ฯ |๑๗๐.๔๗๗| ยา ททนฺติ สกตฺตานํ ปุญฺญตฺถาย มเหสิโน สหายสมฺปทา โหนฺติ นิพฺพานํ ๒- ปทมสงฺขตํ ฯ |๑๗๐.๔๗๘| ปริกฺขีณํ อตีตญฺจ ปจฺจุปฺปนฺนํ อนาคตํ สพฺพกมฺมํปิ ๓- โน ขีณํ ปาเท วนฺทาม จกฺขุมา ฯ |๑๗๐.๔๗๙| นิพฺพานาย วทนฺตีนํ กึ โว วกฺขาม อุตฺตรึ สตฺตสงฺขตทาโส ๔- โย ปปฺโปถ อมตํปทนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ ยโสธราปมุขานิ อฏฺฐารส ภิกฺขุนีสหสฺสานิ ภควโต สมฺมุขา อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ อฏฺฐารสเถรีสหสฺสานํ อปทานํ สมตฺตํ ฯ อุทฺทานํ กุณฺฑลา โคตมี เจว ธมฺมทินฺนา จ สกุลา วรนนฺทา จ โสณา จ กาปิลานี ยโสธรา ฯ ทสสหสฺสภิกฺขุนี อฏฺฐารสสหสฺสกา สตานิ เจว จตฺตาริ อฏฺฐสตฺตติเมว จ ฯ กุณฺฑลเกสวคฺโค ๕- ตติโย ฯ ---------------------- @เชิงอรรถ: โป. ม. ยุ. สมฺปตฺตี จ พหุพิธา ฯ ม. นิพฺพานปทมสงฺขตํ ฯ ยุ. @นิพฺพานมตสงฺขตํ ฯ ยุ. สจฺจํ กมฺมํปิ ... ฯ ม. สตฺตสงฺคตโทสํ หิ ฯ ยุ. @สนฺตสงฺขตโทโส โย ฯ ม. กุณฺฑลเกสิวคฺโค ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๗๖.

จตุตฺโถ ขตฺติยกญฺญาวคฺโค ปฐมํ อฏฺฐารสสหสฺสขตฺติยกญฺญาเถรีนมปทานํ (๓๑) [๑๗๑] |๑๗๑.๑| ภวา สพฺเพ ปริกฺขีณา ภวสนฺธิ ๑- วิโมจิตา สพฺพาสวา จ โน นตฺถิ อาโรเจม มหามุเน ฯ |๑๗๑.๒| ปริกมฺมญฺจ ๒- กุสลํ ยงฺกิญฺจิ สาธุ ๓- ปตฺถิตํ ปริโภคํ ๔- มยา ทินฺนํ ตุยฺหตฺถาย มหามุเน ฯ |๑๗๑.๓| พุทฺธปจฺเจกพุทฺธานํ สาวกานญฺจ ปตฺถิตํ ปริโภคํ มยา ทินฺนํ ตุยฺหตฺถาย มหามุเน ฯ |๑๗๑.๔| อุจฺจานีจํ มยา กมฺมํ ภิกฺขูนํ สาธุ ปตฺถิตํ อุจฺจากุลปริกฺกมฺมํ กตเมฺหหิ ๕- มหามุเน ฯ |๑๗๑.๕| เตเนว สุกฺกมูเลน โจทิตา กมฺมสมฺปทา มานุสิกมติกฺกนฺตา ชายึสุ ขตฺติเย กุเล ฯ |๑๗๑.๖| อุปจิเต ๖- กเต กมฺเม ชาติยา จาปิ ๗- เอกโต ปจฺฉิเม เอกโต ชาตา ขตฺติยา กุลสมฺภวา ฯ |๑๗๑.๗| รูปวตี โภควตี ลาภสกฺการปูชิตา อนฺเตปุเร มหาวีร เทวานํ อิว นนฺทเน ฯ |๑๗๑.๘| นิพฺพินฺทิตฺวา อคารมฺหา ปพฺพชิมฺหานคาริยํ กติปาหํ อุปาทาย สพฺพา ปตฺตามฺห นิพฺพุตึ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ภวา สนฺติ ... ฯ ม. ยุ. ปุริมํ กุสลํ กมฺมํ ฯ โป. ยุ. สพฺพํ ฯ @ ม. ปริโภคมยํ ฯ ยุ. ปริโภคํ อยํ ฯ อิโต ปรํ อีทิสเมว ฯ ม. กตเมตํ ฯ @ ม. อุปฺปตฺเตจ ฯ ยุ. อุปฺปตฺเตว ฯ ม. วาปิ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๗๗.

|๑๗๑.๙| จีวรํ ปิณฺฑปาตญฺจ ปจฺจยํ สยนาสนํ อุปเนนฺติ พหู อเมฺห สทา สกฺกตปูชิตา ฯ |๑๗๑.๑๐| กิเลสา ฌาปิตา อมฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาคีว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหราม อนาสวา ฯ |๑๗๑.๑๑| สฺวาคตํ วต โน อาสิ พุทฺธเสฏฺฐสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๗๑.๑๒| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ ยสวตีปมุขานิ ขตฺติยกญฺญา ภิกฺขุนิโย อฏฺฐารสสหสฺสานิ ภควโต สมฺมุขา อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ อฏฺฐารสสหสฺสขตฺติยกญฺญาเถรีนํ อปทานํ สมตฺตํ ฯ ทุติยํ จตุราสีติสหสฺสพฺราหฺมณกญฺญาเถรีนมปทานํ (๓๒) [๑๗๒] |๑๗๒.๑๓| จูฬาสีติสหสฺสานิ พฺราหฺมณกุลสมฺภวา ๑- สุขุมาลหตฺถปาทา ปุเร ตุยฺหํ มหามุเน ฯ |๑๗๒.๑๔| เวสฺส สุทฺทกุเล ชาตา เทวา นาคา จ กินฺนรา จตุทฺทีปา พหู กญฺญา ปุเร ตุยฺหํ มหามุเน ฯ |๑๗๒.๑๕| กาจิ ๒- ปพฺพชิตา อตฺถิ สพฺพทสฺสาวิโน พหู เทวา จ กินฺนรา นาคา พุชฺฌิสฺสนฺติ ๓- อนาคเต ฯ |๑๗๒.๑๖| อนุโภตฺวา ยสํ สพฺพํ ปตฺวาน สพฺพสมฺปทา @เชิงอรรถ: ม. ยุ. พฺราหฺมญฺญกุลสมฺภวา ฯ อิโต ปรํ อีทิสเมว ฯ ยุ. เกจิ ฯ อิโต ปรํ @อีทิสเมว ฯ ม. ยุ. ผุสิสฺสนฺติ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๗๘.

ตุมฺหํ ๑- ปสาทํ ปฏิลทฺธา พุชฺฌิสฺสนฺติ อนาคเต ฯ |๑๗๒.๑๗| อเมฺห พฺราหฺมณธีตา ตุ พฺรหฺมญฺญกุลสมฺภวา ลกฺขณา ๒- จ มหาวีร ปาเท วนฺทาม จกฺขุมา ฯ |๑๗๒.๑๘| อุปาหตา ภวา สพฺเพ มูลตณฺหา สมูหตา สมุจฺฉินฺนา อนุสยา ปุญฺญสงฺขารทาลิตา ฯ |๑๗๒.๑๙| สมาธิโคจรา สพฺพา สมาปตฺติวสี ตถา ๓- ฌาเนน ธมฺมรติยา วิหริสฺสาม โน สทา ฯ |๑๗๒.๒๐| ภวเนตฺติ อวิชฺชา จ สงฺขาราปิ จ เขปิตา สุทุทฺทสํ ปทํ คนฺตฺวา อนุชานิมฺห ๔- นายก ฯ |๑๗๒.๒๑| อุปการา ๕- มมํ ตุเมฺห ทีฆรตฺตํ คตทฺธิโน จตุนฺนํ ๖- สํสยํ เฉตฺวา สพฺพา คจฺฉถ ๗- นิพฺพุตึ ฯ |๑๗๒.๒๒| วนฺทิตฺวา มุนิโน ปาเท กตฺวา อิทฺธิวิกุพฺพนํ กาจิ ทสฺเสนฺติ อาโลกํ อนฺธการํ ๘- ตถาปรํ ฯ |๑๗๒.๒๓| ทสฺเสนฺติ จนฺทสุริเย สาครญฺจ สมจฺฉกํ สิเนรุํ ปริภณฺฑญฺจ ทสฺเสนฺติ ปาริฉตฺตกํ ฯ |๑๗๒.๒๔| ตาวตึสญฺจ ภวนํ ยามํ ทสฺเสนฺติ อิทฺธิยา ตุสฺสิตา ๙- นิมฺมิตา เทวา วสวตฺตี มหิสฺสรา ฯ พฺรหฺมาโน กาจิ ทสฺเสนฺติ จงฺกมญฺจ มหารหํ |๑๗๒.๒๕| พฺรหฺมวณฺณญฺจ มาเปตฺวา ธมฺมํ เทเสนฺติ สุญฺญตํ ฯ นานาวิกุพฺพนํ กตฺวา อิทฺธึ ทสฺสิย สตฺถุโน @เชิงอรรถ: ยุ. ตฺวยิ ฯ ม. ยุ. เปกฺขโต โน ... ฯ ม. กตา ฯ ม. อนุชานาถ ฯ @ ม. ยุ. กตาวิโน ฯ ยุ. พหุนฺนํ ฯ ม. คจฺฉนฺตุ ฯ ม. อนฺธการมถาปรา ฯ @ ม. ตุสิตํ นิมฺมิเต เทเว ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๗๙.

|๑๗๒.๒๖| ทสฺสยึสุ พลํ สพฺพา ปาเท วนฺทึสุ สตฺถุโน ฯ อิทฺธีสุ จ วสี โหม ทิพฺพาย โสตธาตุยา เจโตปริยญาณสฺส วสี โหม มหามุเน ฯ |๑๗๒.๒๗| ปุพฺเพนิวาสํ ชานาม ทิพฺพจกฺขุํ วิโสธิตํ สพฺพาสวปริกฺขีณา นตฺถิ ทานิ ปุนพฺภโว ฯ |๑๗๒.๒๘| อตฺถธมฺมนิรุตฺตีสุ ปฏิภาเณ ตเถว จ ญาณํ อมฺหํ มหาวีร อุปฺปนฺนํ ตว สนฺติเก ฯ |๑๗๒.๒๙| พุทฺธานํ โลกนาถานํ สงฺคมนฺเตหิ ๑- ทสฺสิตํ อธิการา ๒- พหู อเมฺห ตุยฺหตฺถาย มหามุเน ฯ |๑๗๒.๓๐| ยํ อมฺหํ ๓- ปุริมํ กมฺมํ กุสลํ สร ตํ มุนิ ตุยฺหตฺถาย มหาวีร ปุญฺญานุปจิตานิ โน ฯ |๑๗๒.๓๑| สตสหสฺเส อิโต กปฺเป ปทุมุตฺตโร มหามุนิ ปุรํ หํสวตี นาม สมฺพุทฺธสฺส กุลาลยํ ๔- ฯ |๑๗๒.๓๒| ทฺวาเรน หํสวติยํ คงฺคา สนฺทติ สพฺพทา อุพฺพาฬฺหา ๕- นทิยา ภิกฺขู คมนํ น ลภนฺติ เต ฯ |๑๗๒.๓๓| ทิวสํ เทฺว ๖- ตโย เจว สตฺตาหํ มาสิกํ ตโต จาตุมาสมฺปิ สมฺปุณฺณํ คมนํ น ลภนฺติ เต ฯ |๑๗๒.๓๔| ตทา อหุ สตฺตสาโร ชชฺชิโย ๗- นาม รฏฺฐโก โอรตีเร ๘- ภิกฺขโว ทิสฺวา เสตุํ ๙- คงฺคาย การยิ ฯ @เชิงอรรถ: ม. สงฺคมํ โน นิทสฺสิตํ ฯ ยุ. สงฺคมํ เต นิทสฺสิ ฯ ม. อธิการํ พหุํ อมฺหํ ฯ @ ม. ยํ อเมฺหหิ กตํ กมฺมํ ฯ ม. ยุ. กุลาสยํ ฯ ยุ. อุทฺทาลนทิวา ภิกฺขุ ฯ @ โป. ทิวญฺเจว รตฺติยา เจว ฯ ม. ยุ. ชฏิโล ฯ ม. ยุ. โอรุทฺเธ ฯ @ โป. ยุ. เสตุโน สตฺต ... ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๘๐.

|๑๗๒.๓๕| ตทา สตสหสฺเสหิ เสตุํ คงฺคาย การยึ สงฺฆสฺส ปาริเม ๑- ตีเร วิหารญฺจ อการยิ ฯ |๑๗๒.๓๖| อิตฺถิโย ปุริสา เจว อุจฺจานีจกุลานิ จ ตสฺส เสตุํ วิหารํ ๒- จ สมภาคํ อกํสุ เต ฯ |๑๗๒.๓๗| อเมฺห อญฺเญ จ มนุชา วิปฺปสนฺเนน เจตสา ตสฺส ธมฺเมสุ ทายาทา นคเร ชนปเทสุ จ ฯ |๑๗๒.๓๘| อิตฺถี ปุมา กุมารา จ พหู เจว กุมาริกา เสตุโน จ วิหารสฺส วาลุกา อากิรึสุ เต ฯ |๑๗๒.๓๙| วีถิสมฺมชฺชนํ กตฺวา กทลีปุณฺณฆฏทฺธชา ๓- ธูปํ ๔- จุณฺณญฺจ มาลญฺจ การํ กตฺวาน สตฺถุโน ฯ |๑๗๒.๔๐| เสตุวิหาเร กตฺวาน นิมนฺเตตฺวา วินายกํ มหาทานํ ททิตฺวาน สมฺโพธึ อภิปตฺถยึ ฯ |๑๗๒.๔๑| ปทุมุตฺตโร มหาวีโร ครุโก ๕- สพฺพปาณินํ อนุโมทนิยํ กตฺวา ๖- พฺยากาสิ มหามุนิ ฯ |๑๗๒.๔๒| สตสหสฺเส อติกฺกนฺเต กปฺโป เหสฺสติ ภทฺทโก ภวาภเว สุขํ ๗- ลทฺธา ปาปุณิสฺสติ โพธิยํ ฯ |๑๗๒.๔๓| เย ๘- เกจิ หตฺถกมฺมญฺจ กตาวี นรนาริโย อนาคตสฺมิ อทฺธาเน สพฺเพ เหสฺสนฺติ สมฺมุขา ฯ |๑๗๒.๔๔| เตน กมฺมวิปาเกน เจตนาปณิธีหิ จ อุปฺปนฺนา เทวภวเน ๙- ตุยฺหนฺเต ๑๐- ปริจาริกา ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. โอริเม ฯ ยุ. วิหาเร ฯ ม. กทลีปุณฺณฆเฏ ธเช ฯ ยุ. กทลีปุณฺณกุฏธชา ฯ @ ยุ. ธูม... ฯ ม. ยุ. ตารโก ฯ ม. ยุ. กาสิ ชฏิลสฺส ฯ ม. ยุ. นุโภตฺวาน ฯ @ ม. กาจิ หตฺถปริกมฺมํ ฯ ยุ. เกจิ หตฺถปทํ กมฺมํ ฯ ม. ยุ. เทวภวนํ ฯ @๑๐ ม. ตา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๘๑.

|๑๗๒.๔๕| ทิพฺพสุขํ อสงฺเขยฺยํ มานุสญฺจ อสงฺขิยํ อนุโภนฺติ ๑- จิรํ กาลํ สํสริตฺวา ภวาภเว ฯ |๑๗๒.๔๖| สตสหสฺเส อิโต กปฺเป สุกตํ กมฺมสมฺปทํ สุขุมาลิมนุสฺเสสุ ๒- อโถ เทวปุเร วเร ฯ |๑๗๒.๔๗| รูปโภคยสญฺเจว ๓- อโถ กิตฺติสุขํ ปิยํ ลภาม สตตํ สพฺพํ สุกตํ กมฺมสมฺปทํ ฯ |๑๗๒.๔๘| ปจฺฉิเม ภวสมฺปตฺเต ชายาม ๔- พฺราหฺมเณ กุเล สุขุมาลหตฺถปาทา สกฺยปุตฺตนิเวสเน ฯ |๑๗๒.๔๙| สพฺพกาลมฺปิ ปฐวึ น ปสฺสาม นลงฺกตํ จิกฺขลฺลํ ๕- ภูมึ คมนํ น ปสฺสาม มหามุนิ ฯ |๑๗๒.๕๐| อคาราวสนฺเต อเมฺห สกฺการํ สพฺพกาลิกํ อุปเนนฺติ สทา สพฺพํ ปุพฺพกมฺมผเลน ๖- โน ฯ |๑๗๒.๕๑| อคารํ ปชหิตฺวาน ปพฺพชิตฺวานคาริยํ สํสารปถํ นิติณฺณา นตฺถิ ๗- ทานิ ปุนพฺภโว ฯ |๑๗๒.๕๒| จีวรํ ปิณฺฑปาตญฺจ ปจฺจยํ สยนาสนํ อุปเนนฺติ สทา อเมฺห สหสฺสานิ ตโต ตโต ฯ |๑๗๒.๕๓| กิเลสา ฌาปิตามฺหากํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาคีว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหราม อนาสวา ฯ @เชิงอรรถ: ม. ตุยฺหํ เต ปริจาเรม สํสริมฺห ภวาภเว ฯ ยุ. ตุยฺหํ โว ปริจาเร จ ฯ @ ม. ยุ. ... มนุสฺสานํ ฯ ม. รูปโภคยเสเจว อโถ กิตฺตึ จ สกฺกตํ ฯ @ ม. ชาตามฺห ฯ โป. ยุ. อชาตา ฯ ม. จิกฺขลฺลภูมิมสุจึ ฯ ยุ. ...ผลํ กโต ฯ @ ม. วีตราคา ภวามเส ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๘๒.

|๑๗๒.๕๔| สฺวาคตํ วต โน อาสิ พุทฺธเสฏฺฐสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๗๒.๕๕| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ จตุราสีติ พฺราหฺมณกญฺญาภิกฺขุนีสหสฺสานิ ภควโต สมฺมุขา อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ จตุราสีติสหสฺสพฺราหฺมณกญฺญาเถรีนํ อปทานํ สมตฺตํ ฯ ตติยํ อุปฺปลทายิกาเถริยาปทานํ (๓๓) [๑๗๓] |๑๗๓.๕๖| นคเร อรุณวติยา อรุโณ นาม ขตฺติโย ตสฺส รญฺโญ อหํ ภริยา เอกจฺจํ วาทยามหํ ฯ |๑๗๓.๕๗| รโหคตา นิสีทิตฺวา เอวํ จินฺเตสหํ ตทา กุสลํ เม กตํ นตฺถิ อาทาย คมิยํ มม ฯ |๑๗๓.๕๘| มหาภิตาปํ กฏุกํ โฆรรูปํ สุทารุณํ นิรยํ นูน คจฺฉามิ เอตฺถ เม นตฺถิ สํสโย ฯ |๑๗๓.๕๙| เอวาหํ จินฺตยิตฺวาน ปหํเสตฺวาน มานสํ ราชานํ อุปคนฺตฺวาน อิทํ วจนมพฺรวึ ฯ |๑๗๓.๖๐| อิตฺถี นาม มยํ เทว ปุริสา น ๑- ภวาม โน เอกํ เม สมณํ เทหิ โภชยิสฺสามิ ขตฺติย ฯ |๑๗๓.๖๑| อทาสิ เม ตทา ราชา สมณํ ภาวิตินฺทฺริยํ ตสฺส ปตฺตํ คเหตฺวาน ปรมนฺเนน ปูรยึ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ...นิตฺตรา อหุ ฯ โป. ยุ. ปุริสาน ภรา มยํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๘๓.

|๑๗๓.๖๒| ปูเรตฺวา ปรมํ อนฺนํ สห ๑- สุคนฺธเลปนํ มหาเจเลน ฉาเทตฺวา อทาสึ ตุฏฺฐมานสา ฯ |๑๗๓.๖๓| เตน กมฺเมน สุกเตน เจตนาปณิธีหิ จ ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ ตาวตึสํ อคญฺฉหํ ฯ |๑๗๓.๖๔| สหสฺสเทวราชูนํ มเหสิตฺตมการยึ สหสฺสจกฺกวตฺตีนํ มเหสิตฺตมการยึ ฯ |๑๗๓.๖๕| ปเทสรชฺชํ วิปุลํ คณนาโต อสงฺขยํ นานาวิธํ พหุํ อญฺญํ ๒- ตสฺส กมฺมผลํ ตโต ฯ |๑๗๓.๖๖| อุปฺปลสฺเสว เม วณฺโณ อภิรูปา สุทสฺสนา อิตฺถี สพฺพงฺคสมฺปนฺนา อภิชาตา ชุตินฺธรา ฯ |๑๗๓.๖๗| ปจฺฉิเม ภวสมฺปตฺเต อชายึ สากิเย กุเล นารีสหสฺสปาโมกฺขา สุทฺโธทนสุตสฺสหํ ฯ |๑๗๓.๖๘| นิพฺพินฺทิตฺวา อคาเรหํ ปพฺพชึ อนคาริยํ สตฺตมีรตฺติมปฺปตฺตา ๓- จตุสจฺจํ อปาปุณึ ฯ |๑๗๓.๖๙| จีวรํ ปิณฺฑปาตญฺจ ปจฺจยํ สยนาสนํ ปริเมตุํ น สกฺโกมิ ปิณฺฑปาตสฺสิทํ ผลํ ฯ |๑๗๓.๗๐| ยํ มยฺหํ ปุริมํ ๔- กมฺมํ กุสลํ สรเส มุนิ ตุยฺหตฺถาย มหาวีร ปริจตฺตํ พหุํ มยา ๕- ฯ |๑๗๓.๗๑| เอกตฺตึเส อิโต กปฺเป ยํ ทานมททึ ตทา ทุคฺคตึ นาภิชานามิ ปิณฺฑปาตสฺสิทํ ผลํ ฯ @เชิงอรรถ: โป. สหคนฺธวิเลปนํ ฯ ยุ. สหสฺสํ คนฺธเลปนํ ฯ ยุ. ปุญฺญํ ฯ ม. ... @สมฺปตฺตา ฯ ม. ปูริตํ ฯ ยุ. มม ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๘๔.

|๑๗๓.๗๒| ทุเว คตี ปชานามิ เทวตฺตํ อถ มานุสํ อญฺญํ คตึ น ชานามิ ปิณฺฑปาตสฺสิทํ ผลํ ฯ |๑๗๓.๗๓| อุจฺเจ กุเล ปชานามิ มหาสาเล ๑- มหทฺธเน อญฺเญ กุเล น ชานามิ ปิณฺฑปาตสฺสิทํ ผลํ ฯ |๑๗๓.๗๔| ภวาภเว สํสริตฺวา สุกฺกมูเลน โจทิตา อมนาปํ น ปสฺสามิ โสมนสฺสสฺสิทํ ๒- ผลํ ฯ |๑๗๓.๗๕| อิทฺธีสุ จ วสี โหมิ ทิพฺพาย โสตธาตุยา เจโตปริยญาณสฺส วสี โหมิ มหามุนิ ฯ |๑๗๓.๗๖| ปุพฺเพนิวาสํ ชานามิ ทิพฺพจกฺขุํ วิโสธิตํ สพฺพาสวปริกฺขีณา นตฺถิ ทานิ ปุนพฺภโว ฯ |๑๗๓.๗๗| อตฺถธมฺมนิรุตฺตีสุ ปฏิภาเณ ตเถว จ ญาณํ มม มหาวีร อุปฺปนฺนํ ตว สนฺติเก ฯ |๑๗๓.๗๘| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาคีว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสวา ฯ |๑๗๓.๗๙| สฺวาคตํ วต เม อาสิ พุทฺธเสฏฺฐสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๗๓.๘๐| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อุปฺปลทายิกา ภิกฺขุนี ภควโต สมฺมุขา อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ อุปฺปลทายิกาเถริยา อปทานํ สมตฺตํ ฯ @เชิงอรรถ: ยุ. ตโย สาเล ฯ ม. ยุ. โสมนสฺส กตํ ผลํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๘๕.

จตุตฺถํ สิงฺคาลมาตาเถริยาปทานํ (๓๔) [๑๗๔] |๑๗๔.๘๑| ปทุมุตฺตโร นาม ชิโน สพฺพธมฺมาน ปารคู อิโต สตสหสฺสมฺหิ กปฺเป อุปฺปชฺชิ นายโก ฯ |๑๗๔.๘๒| ตทาหํ หํสวติยา ชาตามจฺจกุเล อหุ นานารตนปชฺโชเต อิทฺเธ ผีเต มหทฺธเน ฯ |๑๗๔.๘๓| ปิตุนา สห คนฺตฺวาน มหาชนปุรกฺขตา ธมฺมํ พุทฺธสฺส สุตฺวาน ปพฺพชึ อนคาริยํ ฯ |๑๗๔.๘๔| ปพฺพชิตฺวาน กาเยน ปาปกมฺมํ วิวชฺชยึ วจีทุจฺจริตํ หิตฺวา อาชีวํ ปริโสธยึ ฯ |๑๗๔.๘๕| พุทฺเธ ปสนฺนา ธมฺเม จ สงฺเฆ จ ติพฺพคารวา สทฺธมฺมสฺสวเน ยุตฺตา พุทฺธทสฺสนสาลยา ๑- ฯ |๑๗๔.๘๖| อคฺคํ สทฺธาธิมุตฺตานํ ๒- อสฺโสสึ ภิกฺขุนึ ตทา ตํ ฐานํ ปตฺถยิตฺวาน ติสฺโส สิกฺขา อปูรยึ ฯ |๑๗๔.๘๗| ตโต มํ สุคโต อาห กรุณานุคตาสโย ยสฺส สทฺธา ตถาคเต อจลา สุปติฏฺฐิตา ฯ |๑๗๔.๘๘| สีลญฺจ ยสฺส กลฺยาณํ อริยกนฺตํ ปสํสิตํ สงฺเฆ ปสาโท ยสฺสตฺถิ อุชุภูตญฺจ ทสฺสนํ ฯ |๑๗๔.๘๙| อทลิทฺโทติ ตํ อาหุ อโมฆํ ตสฺส ชีวิตํ ตสฺมา สทฺธญฺจ สีลญฺจ ปสาทํ ธมฺมทสฺสนํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. ...ลาลสา ฯ อิโต ปรํ อีทิสเมว ฯ โป. ยุ. องฺควิมุตฺตานํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๘๖.

|๑๗๔.๙๐| อนุยุญฺเชถ เมธาวี สรํ พุทฺธานํ สาสนํ ตํ สุตฺวาหํ ปมุทิตา อปุจฺฉึ ปณิธึ มม ฯ |๑๗๔.๙๑| ตทา อโนโม อมิโต พฺยากริตฺถ วินายโก พุทฺธสฺส ๑- ปสนฺโน กลฺยาณี ลจฺฉเสตํ สุปตฺถิตํ ฯ |๑๗๔.๙๒| สตสหสฺเส อิโต กปฺเป โอกฺกากกุลสมฺภโว โคตโม นาม นาเมน สตฺถา โลเก ภวิสฺสติ ฯ |๑๗๔.๙๓| ตสฺส ธมฺเมสุ ทายาทา โอรสา ธมฺมนิมฺมิตา สิงฺคาลกสฺส ยา ๒- มาตา เหสฺสติ สตฺถุ สาวิกา ฯ |๑๗๔.๙๔| ตํ สุตฺวา มุทิตา หุตฺวา ยาวชีวํ ตทา ชินํ เมตฺตจิตฺตา ปริจรึ ปฏิปตฺตีหิ นายกํ ฯ |๑๗๔.๙๕| เตน กมฺเมน สุกเตน เจตนาปณิธีหิ จ ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ ตาวตึสํ อคญฺฉหํ ฯ |๑๗๔.๙๖| ปจฺฉิเม จ ภเว ทานิ คิริพฺพชปุรุตฺตเม ชาตา เสฏฺฐิกุเล ผีเต มหารตนสญฺจเย ฯ |๑๗๔.๙๗| ปุตฺโต สิงฺคาลโก นาม มมาสิ ๓- วิปเถ รโต ทิฏฺฐิคหณปกฺขนฺโน ทิสาปูชนตปฺปโร ฯ |๑๗๔.๙๘| นานาทิสา นมสฺสติ ๔- ปิณฺฑาย นครํ วชํ ตํ ทิสฺวา อวทิ พุทฺโธ มคฺเค ฐตฺวา วินายโก ฯ |๑๗๔.๙๙| ตสฺส เทสยโต ธมฺมํ ปนาโท วิมฺหโย ๕- อหุ เทฺวโกฏินรนารีนํ ธมฺมาภิสมโย อหุ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. พุทฺเธ ปสนฺนา ฯ ม. ยุ. มาตาติ ฯ ยุ. มตาสี ฯ @ ม. ยุ. นมสฺสนฺตํ ฯ โป. วิสโย ฯ ยุ. วิสเย ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๘๗.

|๑๗๔.๑๐๐| ตทา ตํ ๑- ปริสํ คนฺตฺวา สุตฺวา สุคตภาสิตํ โสตาปตฺติผลํ ปตฺวา ปพฺพชึ อนคาริยํ ฯ |๑๗๔.๑๐๑| น จิเรเนว กาเลน พุทฺธทสฺสนสาลยา อนุสฺสตึ ตํ ภาเวตฺวา อรหตฺตํ อปาปุณึ ฯ |๑๗๔.๑๐๒| ทสฺสนตฺถาย พุทฺธสฺส สพฺพทา จ วชามหํ อติตฺตาเยว ปสฺสามิ รูปํ นยนนนฺทนํ ฯ |๑๗๔.๑๐๓| สพฺพปารมิสมฺภูตํ ลกฺขินิลยนํ ปรํ ๒- รูปํ สพฺพสุภากิณฺณํ อติตฺตา วิหรามหํ ๓- ฯ |๑๗๔.๑๐๔| ชิโน ตสฺมึ คุเณ ตุฏฺโฐ เอตทคฺเค ฐเปสิ มํ สิงฺคาลกสฺส ยา มาตา อคฺคา สทฺธาธิมุตฺติกา ๔- ฯ |๑๗๔.๑๐๕| อิทฺธีสุ จ วสี โหมิ ทิพฺพาย โสตธาตุยา เจโตปริยญาณสฺส วสี โหมิ มหามุเน ฯ |๑๗๔.๑๐๖| ปุพฺเพนิวาสํ ชานามิ ทิพฺพจกฺขุํ วิโสธิตํ สพฺพาสเว ๕- ปริญฺญาย นตฺถิ ทานิ ปุนพฺภโว ฯ |๑๗๔.๑๐๗| อตฺถธมฺมนิรุตฺตีสุ ปฏิภาเณ ตเถว จ ญาณํ มม มหาวีร อุปฺปนฺนํ ตว สนฺติเก ฯ |๑๗๔.๑๐๘| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาคีว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสวา ฯ |๑๗๔.๑๐๙| สฺวาคตํ วต เม อาสิ พุทฺธเสฏฺฐสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ตทาหํ ฯ ม. ยุ. วรํ ฯ ยุ. ภยามหํ ฯ ยุ. สงฺควิมุตฺติกา ฯ @ ม. ยุ. สพฺพาสวปริกฺขีณา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๘๘.

|๑๗๔.๑๑๐| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ สิงฺคาลมาตา ภิกฺขุนี อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ สิงฺคาลมาตาเถริยา อปทานํ สมตฺตํ ฯ ปญฺจมํ สุกฺกาเถริยาปทานํ (๓๕) [๑๗๕] |๑๗๕.๑๑๑| เอกนวุเต อิโต กปฺเป วิปสฺสี นาม นายโก อุปฺปชฺชิ จารุนยโน สพฺพธมฺมวิปสฺสโก ฯ |๑๗๕.๑๑๒| ตทาหํ พนฺธุมติยํ ชาตา อญฺญตเร กุเล ธมฺมํ สุตฺวาน มุนิโน ปพฺพชึ อนคาริยํ ฯ |๑๗๕.๑๑๓| พหุสฺสุตา ธมฺมธรา ปฏิภาณวตี ตถา วิจิตฺตกถิกา จาปิ ชินสาสนการิกา ฯ |๑๗๕.๑๑๔| ตทา ธมฺมกถํ กตฺวา หิตาย ชนตํ สทา ๑- ตโต จุตาหํ ตุสิตํ อุปปนฺนา ยสสฺสินี ฯ |๑๗๕.๑๑๕| เอกตฺตึเส อิโต กปฺเป สิขี วิย สิขี ชิโน ตปนฺโต ยสสา โลกํ ๒- อุปฺปชฺชิ วทตํ วโร ฯ |๑๗๕.๑๑๖| ตทาปิ ปพฺพชิตฺวาน พุทฺธสาสนโกวิทา โชเตตฺวา ชินวากฺยานิ ตโตปิ ติทิวงฺคตา ฯ |๑๗๕.๑๑๗| เอกตฺตึเส ๓- อิโต กปฺเป เวสฺสภู นาม นายโก อุปฺปชฺชิตฺถ มหายานี ตทาปิจ ตเถวหํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. พหุํ ฯ ยุ. ...ชนสํสรึ ฯ ม. โลเก ฯ ม. ยุ. เอกตฺตึเสว กปฺปมฺหิ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๘๙.

|๑๗๕.๑๑๘| ปพฺพชิตฺวา ธมฺมธรา โชตยึ ชินสาสนํ คนฺตฺวา มรุปุรํ รมฺมํ อนุโภมิ ๑- มหาสุขํ ฯ |๑๗๕.๑๑๙| อิมมฺหิ ภทฺทเก กปฺเป กกุสนฺโธ ชินุตฺตโม อุปฺปชฺชิ นรสทฺทูโล ๒- ตทาปิจ ตเถวหํ ฯ |๑๗๕.๑๒๐| ปพฺพชึ ๓- ชินสาสนํ โชตยิตฺวา ยถายุกํ ๔- ตโต จุตาหํ ติทสํ อคํ สภวนํ ยถา ฯ |๑๗๕.๑๒๑| อิมสฺมึเยว กปฺปมฺหิ โกนาคมนนายโก อุปฺปชฺชิ วทตํ ๕- วโร สพฺพสตฺตานมุตฺตโม ฯ |๑๗๕.๑๒๒| ตทาปิ ปพฺพชิตฺวาน สาสเน ตสฺส ตาทิโน พหุสฺสุตา ธมฺมธรา โชตยึ ชินสาสนํ ฯ |๑๗๕.๑๒๓| อิมสฺมึเยว กปฺปมฺหิ กสฺสโป มุนิ สตฺตโม ๖- อุปฺปชฺชิ โลกสรโณ อรโณ มรณนฺตคู ฯ |๑๗๕.๑๒๔| ตสฺสาปิ นรธีรสฺส ปพฺพชิตฺวาน สาสเน ปริยาปุฏสทฺธมฺมา ปริปุจฺฉาวิสารทา ฯ |๑๗๕.๑๒๕| สุสีลา ลชฺชินี เจว ตีสุ สิกฺขาสุ โกวิทา พหุํ ธมฺมกถํ กตฺวา ยาวชีวํ มหามุเน ฯ |๑๗๕.๑๒๖| เตน กมฺมวิปาเกน เจตนาปณิธีหิ จ ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ ตาวตึสํ อคญฺฉหํ ฯ |๑๗๕.๑๒๗| ปจฺฉิเม จ ภเว ทานิ คิริพฺพชปุรุตฺตเม ฯ ชาตา เสฏฺฐิกุเล ผีเต มหารตนสญฺจเย ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. อนุโภสึ ฯ โป. นรสทฺทุโน ฯ ม. นรสรโณ ฯ ยุ. วรสทฺทูโล ฯ @ ม. ยุ. ปพฺพชิตฺวา มุนิมตํ ฯ ยุ. ยถาสุขํ ฯ ยุ. อุปฺปชฺชิ จ ทีปวโร ฯ @ ม. มุนิมุตฺตโม

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๙๐.

|๑๗๕.๑๒๘| ยทา ภิกฺขุสหสฺเสน ปเรโต ๑- โลกนายโก อุปาคมิ ราชคหํ สหสฺสกฺเขหิ ๒- วณฺณิโต ฯ |๑๗๕.๑๒๙| ทนฺโต ทนฺเตหิ สห ปุราณชฏิเลหิ วิปฺปมุตฺโต วิปฺปมุตฺเตหิ สิงฺคินิกฺขสวณฺโณ ราชคหํ ปาวิสิ ภควา ฯ |๑๗๕.๑๓๐| ทิสฺวา พุทฺธานุภาวนฺตํ สุตฺวา จ ๓- คุณสญฺจยํ พุทฺเธ จิตฺตํ ปสาเทตฺวา ปูชยึ ตํ มหพฺพลํ ๔- ฯ |๑๗๕.๑๓๑| อปเรน จ กาเลน ธมฺมทินฺนาย สนฺติเก อคารา นิกฺขมิตฺวาน ปพฺพชึ อนคาริยํ ฯ |๑๗๕.๑๓๒| เกเสสุ ฉิชฺชมาเนสุ กิเลเส ฌาปยึ อหํ อุคฺคหึ สาสนํ สพฺพํ ปพฺพชิตฺวา น จิเรนหํ ฯ |๑๗๕.๑๓๓| ตโต ธมฺมํ อเทเสสึ มหาชนสมาคเม ธมฺเม เทสิยมานมฺหิ ธมฺมาภิสมโย อหุ ฯ |๑๗๕.๑๓๔| เนกปาณสหสฺสานํ ตํ วิทิตฺวา วิชิมฺหิโต ๕- อภิปฺปสนฺโน เม ยกฺโข คมิตฺวาน ๖- คิริพฺพชํ ฯ |๑๗๕.๑๓๕| กึ เม กตา ราชคเห มนุสฺสา มธุํ ปีตาว อจฺฉเร เย สุกฺกํ น ปยิรุปาสนฺติ เทเสนฺตึ อมตํปทํ ฯ |๑๗๕.๑๓๖| ตญฺจ ปน อปฺปฏิวานิยํ อเสจนกโมชวํ ปิวนฺติ มญฺเญ สปฺปญฺญา วลาหกมิวทฺธคู ฯ @เชิงอรรถ: ม. ปริวุโต ฯ ม. ยุ. สหสฺสกฺเขน ฯ ม. ว ฯ ม. ยุ. ยถาพลํ ฯ @ ม. ยุ. ติวิมฺหิโต ฯ ม. ยุ. ภมิตฺวาน ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๙๑.

|๑๗๕.๑๓๗| อิทฺธีสุ จ วสี โหมิ ทิพฺพาย โสตธาตุยา เจโตปริยญาณสฺส วสี โหมิ มหามุเน ฯ |๑๗๕.๑๓๘| ปุพฺเพนิวาสํ ชานามิ ทิพฺพจกฺขุํ วิโสธิตํ สพฺพาสวปริกฺขีณา นตฺถิ ทานิ ปุนพฺภโว ฯ |๑๗๕.๑๓๙| อตฺถธมฺมนิรุตฺตีสุ ปฏิภาเณ ตเถว จ ญาณํ มม มหาวีร อุปฺปนฺนํ ตว สนฺติเก ฯ |๑๗๕.๑๔๐| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาคีว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสวา ฯ |๑๗๕.๑๔๑| สฺวาคตํ วต เม อาสิ พุทฺธเสฏฺฐสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๗๕.๑๔๒| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ สุกฺกา ภิกฺขุนี อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ สุกฺกาเถริยา อปทานํ สมตฺตํ ฯ ปญฺจมํ ภาณวารํ ฉฏฺฐํ อภิรูปนนฺทาเถริยาปทานํ (๓๖) [๑๗๖] |๑๗๖.๑๔๓| เอกนวุเต อิโต กปฺเป วิปสฺสี นาม นายโก อุปฺปชฺชิ จารุนยโน ๑- สพฺพธมฺเมสุ จกฺขุมา ฯ |๑๗๖.๑๔๔| ตทาหํ พนฺธุมติยา อิทฺเธ ผีเต มหากุเล @เชิงอรรถ: ม. สพฺพตฺถ จารุทสฺสโน ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๙๒.

ชาตา สุรูปา ๑- ทยิตา ปูชนียา ๒- ชนสฺส จ ฯ |๑๗๖.๑๔๕| อุปคนฺตฺวา มหาวีรํ วิปสฺสึ โลกนายกํ ธมฺมํ สุตฺวาน สรณํ อุเปสึ นรนายกํ ฯ |๑๗๖.๑๔๖| สีเลสุ สํวุตา หุตฺวา นิพฺพุเต จ นรุตฺตเม ธาตุถูปสฺส อุปริ โสณฺณฉตฺตํ อปูชยึ ฯ |๑๗๖.๑๔๗| มุตฺตจาคา สีลวตี ยาวชีวํ ตโต จุตา ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ ตาวตึสํ ๓- อคญฺฉหํ ฯ |๑๗๖.๑๔๘| ตทา ทสหิ ฐาเนหิ อภิโภตฺวา ๔- อเสสโต รูปสทฺเทหิ คนฺเธหิ รเสหิ ผุสฺสเนหิ จ ฯ |๑๗๖.๑๔๙| อายุนาปิจ ๕- วณฺเณน สุเขน ยสสาปิจ ตเถวาธิปเตยฺเยน อธิคยฺห วิโรจหํ ฯ |๑๗๖.๑๕๐| ปจฺฉิเม จ ภเว ทานิ ชาตาหํ กปิลวฺหเย ธีตา เขมกสกฺกสฺส ๖- นนฺทา นาเมน วิสฺสุตา ฯ |๑๗๖.๑๕๑| อภิรูปสมฺปทมฺปิ อาหุ เมกนฺติ สูจกํ ยทาหํ โยพฺพนํ ปตฺตา รูปวณฺณวิภูสิตา ฯ |๑๗๖.๑๕๒| อิธ ๗- มมตฺเต สกฺยานํ วิวาโท สุมหา อหุ ปพฺพาเชสิ ตโต ตาโต มา สกฺยา วินสฺสุํ ๘- อิติ ฯ |๑๗๖.๑๕๓| ปพฺพชิตฺวาน ๙- ตถาคตํ รูปเทสฺสึ นรุตฺตมํ สุตฺวาน โนปคจฺฉามิ มม รูเปน คพฺภิตา ฯ @เชิงอรรถ: โป. ยุ. สุรูปทสฺสิตา ฯ โป. สชนสฺส จหํ สทา ฯ ยุ. สชนสฺสา-ชนสฺส จ ฯ @ ม. ตาวตึสูปคา อหํ ฯ ม. ยุ. อภิโภตฺวาน เสสเก ฯ โป. ยากาสิ ปญฺจวณฺเณน ฯ @ โป. สุขสกฺกสฺส ฯ ม. ตทา มมตฺเถ ฯ ยุ อิทํ เม มตฺเถสกฺยานํ ฯ สกฺยานํ ฯ @ ม. วินสฺสึ สุติ ฯ ม. ปพฺพชิตฺวา ตถาคตํ ฯ ยุ. ปพฺพชิตฺวา ตถาจาหํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๙๓.

|๑๗๖.๑๕๔| โอวาทํปิ น คจฺฉามิ พุทฺธทสฺสนภีรุกา ๑- ตทา ชิโน อุปาเยน อุปเนตฺวา สสนฺติกํ ฯ |๑๗๖.๑๕๕| ติสฺสิตฺถิโย ๒- นิทสฺเสสิ อิทฺธิยา มคฺคโกวิโท อจฺฉรารูปสทิสํ ๓- ตรุณึ ชริกํ ๔- มตํ ฯ |๑๗๖.๑๕๖| ตโย ทิสฺวา สุสํวิคฺคา วิรตฺตาเส ๕- กเลวเร อฏฺฐาสึ ภวนิพฺพินฺทา ๖- ตโต ๗- มํ อาห ๘- นายโก ฯ |๑๗๖.๑๕๗| อาตุรํ อสุจึ ปูตึ ปสฺส นนฺเท สมุสฺสยํ อุคฺฆรนฺตํ ปคฺฆรนฺตํ พาลานํ อภิปตฺถิตํ ๙- ฯ |๑๗๖.๑๕๘| อสุภาย จิตฺตํ ภาเวหิ เอกคฺคํ สุสมาหิตํ ยถา อิทํ ตถา เอตํ ยถา เอตํ ตถา อิทํ ฯ |๑๗๖.๑๕๙| เอวเมตํ อเวกฺขนฺตี รตฺตินฺทิวมตนฺทิตา ตโต สกาย ปญฺญาย อภินิพฺพิชฺช วจฺฉสิ ฯ |๑๗๖.๑๖๐| ตสฺสา เม อปฺปมตฺตาย วิจินนฺตีธ โยนิโส ยถาภูตํ อยํ กาโย ทิฏฺโฐ สนฺตรพาหิโร ฯ |๑๗๖.๑๖๑| อถ นิพฺพินฺทิหํ ๑๐- กาเย อชฺฌตฺตญฺจ วิรชฺชหํ อปฺปมตฺตา วิสํยุตฺตา อุปสนฺตมฺหิ นิพฺพุตา ฯ |๑๗๖.๑๖๒| อิทฺธีสุ จ วสี โหมิ ทิพฺพาย โสตธาตุยา เจโตปริยญาณสฺส วสี โหมิ มหามุเน ๑๑- ฯ |๑๗๖.๑๖๓| ปุพฺเพนิวาสํ ชานามิ ทิพฺพจกฺขุํ วิโสธิตํ @เชิงอรรถ: ม. ...ภีรุตา ฯ โป. ยุ. ติสฺโสตฺถิโย ฯ ยุ. อจฺฉรารูปสทิสา ตรุณิ ชริกา @มตา ฯ โป. ม. ชริตํ ฯ โป. อิมสฺมึปิ ... ฯ ยุ. ... นิพฺพินฺนา ฯ @ ม. ยุ. ตทา ฯ โป. อถ ฯ ม. อภินนฺทิตํ ฯ ๑๐ ม. ยุ. นิพฺพินฺทหํ ฯ @๑๑ ม. ตทา มุนิ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๙๔.

|๑๗๖.๑๖๔| สพฺพาสวปริกฺขีณา นตฺถิ ทานิ ปุนพฺภโว ฯ อตฺถธมฺมนิรุตฺตีสุ ปฏิภาเณ ตเถว จ |๑๗๖.๑๖๕| ญาณํ มม มหาวีร อุปฺปนฺนํ ตว สนฺติเก ฯ กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา |๑๗๖.๑๖๖| นาคีว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสวา ฯ สฺวาคตํ วต เม อาสิ พุทฺธเสฏฺฐสฺส สนฺติเก |๑๗๖.๑๖๗| ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม |๑๗๖.๑๖๘| ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อภิรูปนนฺทา ภิกฺขุนี อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ อภิรูปนนฺทาเถริยา อปทานํ สมตฺตํ ฯ สตฺตมํ อฑฺฒกาสีเถริยาปทานํ (๓๗) [๑๗๗] |๑๗๗.๑๖๙| อิมมฺหิ ภทฺทเก กปฺเป พฺรหฺมพนฺธุ มหายโส กสฺสโป นาม นาเมน อุปฺปชฺชิ วทตํ วโร ฯ |๑๗๗.๑๗๐| ตทาหํ ปพฺพชิตฺวาน ตสฺส พุทฺธสฺส สาสเน สํวุตา ปาฏิโมกฺขมฺหิ อินฺทฺริเยสุ จ ปญฺจสุ ฯ |๑๗๗.๑๗๑| มตฺตญฺญู นีจอาสเน ยุตฺตา ชาคริเยปิจ ๑- วสนฺตี ยุตฺตโยคาหํ ๒- ภิกฺขุนึ วิคตาสวํ ฯ |๑๗๗.๑๗๒| อกฺโกสึ ทุฏฺฐจิตฺตาหํ คณิเกติ สกึ ตทา เตเนว ปาปกมฺเมน นิรยมฺหิ อปจฺจิสํ ฯ @เชิงอรรถ: ยุ. ชาคริเยสุจ ฯ โป. ธุตฺตโยคาหํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๙๕.

|๑๗๗.๑๗๓| เตเนว ๑- กมฺมเสเสน อชายึ คณิกากุเล พหุโสวปราธีนา ๒- ปจฺฉิมาย จ ชาติยา ฯ |๑๗๗.๑๗๔| กาสิเสฏฺฐิกุเล ชาตา พฺรหฺมจริยผเลนหํ ๓- อจฺฉรา วิย เทเวสุ อโหสึ รูปสมฺปทา ฯ |๑๗๗.๑๗๕| ทิสฺวาน ๔- ทสฺสนียํ มํ คิริพฺพชปุรุตฺตเม คณิกตฺเต นิเวเสสุํ อกฺโกสนผเลน เม ๕- ฯ |๑๗๗.๑๗๖| สาหํ สุณิตฺวาน สทฺธมฺมํ พุทฺธเสฏฺฐสฺส ภาสิตํ ๖- ปุพฺพวาสนสมฺปนฺนา ปพฺพชึ อนคาริยํ ฯ |๑๗๗.๑๗๗| ตทุปสมฺปทตฺถาย ๗- คจฺฉนฺตี ๘- ชินสนฺติกํ มคฺเค ธุตฺเต ฐิเต ทิสฺวา ๙- ลภึ ทูโตปสมฺปทํ ฯ |๑๗๗.๑๗๘| สพฺพกมฺมํ ปริกฺขีณํ ปุญฺญปาปํ ตเถว จ สพฺพสํสารมุตฺติณฺณา คณิกตฺตญฺจ เขปิตํ ฯ |๑๗๗.๑๗๙| อิทฺธีสุ จ วสี โหมิ ทิพฺพาย โสตธาตุยา เจโตปริยญาณสฺส วสี โหมิ มหามุเน ฯ |๑๗๗.๑๘๐| ปุพฺเพนิวาสํ ชานามิ ทิพฺพจกฺขุํ วิโสธิตํ สพฺพาสวปริกฺขีณา นตฺถิ ทานิ ปุนพฺภโว ฯ |๑๗๗.๑๘๑| อตฺถธมฺมนิรุตฺตีสุ ปฏิภาเณ ตเถว จ ญาณํ มม มหาวีร อุปฺปนฺนํ ตว สนฺติเก ฯ |๑๗๗.๑๘๒| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาคีว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสวา ฯ @เชิงอรรถ: ม. เตน กมฺมาวเสเสน ฯ ยุ. ...ปราธิตา ฯ ม. พฺรหฺมจารีพเลนหํ ฯ @ ยุ. ทิสฺวาติทสฺสนียํ ฯ ม. ...พเลน เม ฯ ม. ยุ. พุทฺธเสฏฺเฐน เทสิตํ ฯ @ ยุ. ตทาปสมฺปทตฺถาย ฯ ยุ. คจฺฉนฺตํ ฯ ม. สุตฺวา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๙๖.

|๑๗๗.๑๘๓| สฺวาคตํ วต เม อาสิ พุทฺธเสฏฺฐสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๗๗.๑๘๔| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อฑฺฒกาสิกา ภิกฺขุนี อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ อฑฺฒกาสีเถริยา อปทานํ สมตฺตํ ฯ อฏฺฐมํ ปุณฺณิกาเถริยาปทานํ (๓๘) [๑๗๘] |๑๗๘.๑๘๕| วิปสฺสิโน ภควโต สิขิโน เวสฺสภุสฺส จ กกุสนฺธสฺส มุนิโน โกนาคมนตาทิโน ฯ |๑๗๘.๑๘๖| กสฺสปสฺส จ พุทฺธสฺส ปพฺพชิตฺวาน สาสเน ภิกฺขุนี สีลสมฺปนฺนา นิปกา สํวุตินฺทฺริยา ฯ |๑๗๘.๑๘๗| พหุสฺสุตา ธมฺมธรา ธมฺมตฺถปริปุจฺฉิตา ๑- อุคฺคเหตฺวา ๒- จ ธมฺมานํ โสตา ปยิรุปาสิกา ๓- ฯ |๑๗๘.๑๘๘| เทเสนฺตี ชนมชฺเฌหํ อโหสึ ชินสาสนํ ๔- พาหุสจฺเจน เตนาหํ เปสลา อติมญฺญิสํ ฯ |๑๗๘.๑๘๙| ปจฺฉิเม จ ภเว ทานิ สาวตฺถิยํ ปุรุตฺตเม อนาถปิณฺฑิโน เคเห ชาตาหํ กุมฺภทาสิยา ฯ |๑๗๘.๑๙๐| คตา อุทกหาริยํ โสตฺถิยํ ทิชมทฺทสํ สีตฏฺฏํ โตยมชฺฌมฺหิ ตํ ทิสฺวา อิทมพฺรวึ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ...ปฏิปุจฺฉิกา ฯ ยุ. อตฺถตฺถปริปุจฺฉิกา ฯ ม. ยุ. อุคฺคเหตา ฯ @ โป. ...สิตา ฯ ม. ชินสาสเน ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๙๗.

|๑๗๘.๑๙๑| อุทกหารี ๑- อหํ สีเต สทา อุทกโมตรึ อยฺยานํ ทณฺฑภยภีตา วาจาโรสภยฏฺฏิตา ๒- ฯ |๑๗๘.๑๙๒| กสฺส พฺราหฺมณ ตฺวํ ภีโต สทา อุทกโมตริ เวธมาเนหิ คตฺเตหิ สีตํ เวทยเส ภุสํ ฯ |๑๗๘.๑๙๓| ชานนฺตี วต มํ โภติ ๓- ปุณฺณิเก ปริปุจฺฉสิ ๔- กโรนฺตํ ๕- กุสลํ กมฺมํ นุทนฺตํ กมฺมปาปกํ ฯ |๑๗๘.๑๙๔| โย วุฑฺโฒ ๖- ทหโร จาปิ ปาปกมฺมํ ปกุพฺพติ อุทกาภิเสจนา โสปิ ปาปกมฺมา ปมุจฺจติ ฯ |๑๗๘.๑๙๕| อุตฺตรนฺตสฺส อกฺขาสึ ธมฺมตฺถสหิตํ ปทํ ตญฺจ สุตฺวา สุสํวิคฺโค ๗- ปพฺพชิตฺวารหา อหุ ฯ |๑๗๘.๑๙๖| ปูเรนฺตี อูนกสตํ ชาตา ทาสิกุเล ยโต ตโต ปุณฺณาติ นามํ เม ภุชิสฺสํ ๘- มํ อกํสุ เต ฯ |๑๗๘.๑๙๗| เสฏฺฐึ ตโตนุโมเทตฺวา ๙- ปพฺพชึ อนคาริยํ น จิเรเนว กาเลน อรหตฺตํ อปาปุณึ ฯ |๑๗๘.๑๙๘| อิทฺธีสุ จ วสี โหมิ ทิพฺพาย โสตธาตุยา เจโตปริยญาณสฺส วสี โหมิ มหามุเน ฯ |๑๗๘.๑๙๙| ปุพฺเพนิวาสํ ชานามิ ทิพฺพจกฺขุํ วิโสธิตํ สพฺพาสวปริกฺขีณา นตฺถิ ทานิ ปุนพฺภโว ฯ อตฺถธมฺมนิรุตฺตีสุ ปฏิภาเณ ตเถว จ @เชิงอรรถ: ม. อุทหารี ฯ ยุ. อุทภารี ฯ ม. ยุ. วาจาโทสภยฏฺฏิตา ฯ ยุ. โหติ ฯ @ ยุ. ปริปุจฺฉิยํ ฯ ม. รุนฺทนฺตํ ฯ ยุ. นิทฺธนฺตํ ฯ ม. โย เจ วุฑฺโฒ ทหโร @วา ฯ ยุ. โย จ วุทฺโธ ทหโร วา ฯ ม. ยุ. สสํวิคฺโค ฯ ยุ. ภุชิสฺสญฺจ ... ฯ @โป. ภุชิสฺสญฺจ อกาสิ มํ ฯ ม. ... ตโตนุชาเนตฺวา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๙๘.

ญาณํ เม วิมลํ สุทฺธํ พุทฺธเสฏฺฐสฺส วาหสา ฯ |๑๗๘.๒๐๐| ภาวนาย มหาปญฺญา สุเตเนว สุตาวินี มาเนน นีจกุลชา น หิ กมฺมํ ปนสฺสติ ๑- ฯ |๑๗๘.๒๐๑| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ วิหรามิ อนาสวา ฯ นาคีว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสวา ฯ |๑๗๘.๒๐๒| สฺวาคตํ วต เม อาสิ พุทฺธเสฏฺฐสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๗๘.๒๐๓| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ ปุณฺณิกา ภิกฺขุนี อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ ปุณฺณิกาเถริยา อปทานํ สมตฺตํ นวมํ อมฺพปาลีเถริยาปทานํ (๓๙) [๑๗๙] |๑๗๙.๒๐๔| โย รํสิรุจิตาเวโฬ ๒- ผุสฺโส นาม มหามุนิ ตสฺสาหํ ภคินี อาสึ อชายึ ขตฺติเย กุเล ฯ |๑๗๙.๒๐๕| ตสฺส ธมฺมํ สุณิตฺวาหํ วิปฺปสนฺเนน เจตสา มหาทานํ ททิตฺวาน ปตฺถยึ รูปสมฺปทํ ฯ |๑๗๙.๒๐๖| เอกตฺตึเส อิโต กปฺเป สิขี โลกคฺคนายโก อุปฺปนฺโน โลกปชฺโชโต ติโลกสรโณ ชิโน ฯ |๑๗๙.๒๐๗| ตทา อรุณปุเร รมฺเม พฺรหฺมญฺญกุลสมฺภวา วิมุตฺตจิตฺตํ กุปิตา ภิกฺขุนึ อภิสาปยึ ฯ @เชิงอรรถ: ม. วินสฺสติ ฯ ม. ยุ. ... รํสิผุสิตาเวโฬ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๙๙.

|๑๗๙.๒๐๘| เวสิกา จ ๑- อนาจารา ชินสาสนทูสิกา เอวํ อกฺโกสยิตฺวาน เตน ปาเปน กมฺมุนา ฯ |๑๗๙.๒๐๙| ทารุณํ นิรยํ คนฺตฺวา มหาทุกฺขสมปฺปิตา ตโต จุตา มนุสฺเสสุ อุปปนฺนา ตปสฺสินี ฯ |๑๗๙.๒๑๐| ทสชาติสหสฺสานิ คณิกตฺตํ อการยึ ตโต ปาปา น มุจฺจิสฺสํ ภุตฺวา ๒- ทุฏฺฐวิสํ ยถา ฯ |๑๗๙.๒๑๑| พฺรหฺมเวสมเสวิสฺสํ ๓- กสฺสเป ชินสาสเน เตน กมฺมวิปาเกน อชายึ ติทเส ปุเร ฯ |๑๗๙.๒๑๒| ปจฺฉิเม ภวสมฺปตฺเต อโหสึ โอปปาติกา อมฺพสาขนฺตเร ชาตา อมฺพปาลีติ เตนหํ ฯ |๑๗๙.๒๑๓| ปริวุตา ปาณโกฏีหิ ปพฺพชึ ชินสาสเน ปตฺตาหํ อจลํ ฐานํ ธีตา พุทฺธสฺส โอรสา ฯ |๑๗๙.๒๑๔| อิทฺธีสุ จ วสี โหมิ ทิพฺพาย ๔- โสตธาตุยา เจโตปริยญาณสฺส วสี โหมิ มหามุเน ฯ |๑๗๙.๒๑๕| ปุพฺเพนิวาสํ ชานามิ ทิพฺพจกฺขุํ วิโสธิตํ สพฺพาสวปริกฺขีณา นตฺถิ ทานิ ปุนพฺภโว ฯ |๑๗๙.๒๑๖| อตฺถธมฺมนิรุตฺตีสุ ปฏิภาเณ ตเถว จ ญาณํ เม วิมลํ สุทฺธํ พุทฺธเสฏฺฐสฺส วาหสา ฯ |๑๗๙.๒๑๗| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาคีว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสวา ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. ว ฯ ยุ. ภุตฺตา ฯ ยุ. พฺรหฺมเจรํ อเสวิสฺสํ ฯ @ ม. ยุ. โสตธาตุวิสุทฺธิยา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๐๐.

|๑๗๙.๒๑๘| สฺวาคตํ วต เม อาสิ พุทฺธเสฏฺฐสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๗๙.๒๑๙| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ อมฺพปาลี ภิกฺขุนี อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ อมฺพปาลีเถริยา อปทานํ สมตฺตํ ฯ ทสมํ เสลาเถริยาปทานํ (๔๐) [๑๘๐] |๑๘๐.๒๒๐| อิมมฺหิ ภทฺทเก กปฺเป พฺรหฺมพนฺธุ มหายโส กสฺสโป นาม นาเมน อุปฺปชฺชิ วทตํ วโร ฯ |๑๘๐.๒๒๑| สาวตฺถิยํ ปุรวเร อุปาสกกุเล อหํ ปสุตา นํ ชินวรํ ทิสฺวา สุตฺวา จ เทสนํ ฯ |๑๘๐.๒๒๒| ตํ วีรํ สรณํ คนฺตฺวา สีลานิ จ สมาทยึ ๑- กทาจิ โส มหาวีโร มหาชนสมาคเม ฯ |๑๘๐.๒๒๓| อตฺตโน อภิสมฺโพธึ ปกาเสสิ นราสโภ อนนุสฺสุตธมฺเมสุ ปุพฺเพ ทุกฺขาทิเกสุ จ ฯ |๑๘๐.๒๒๔| จกฺขุ ญาณญฺจ ปญฺญา จ วิชฺชาโลกํ ๒- จ อาสิ เม ตํ สุตฺวา อุคฺคเหตฺวาน ปริปุจฺฉามิ ๓- ภิกฺขโว ฯ |๑๘๐.๒๒๕| เตน กมฺเมน สุกเตน เจตนาปณิธีหิ จ ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ ตาวตึสํ อคญฺฉหํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. สมาทิยึ ฯ ม. วิชฺชาโลโก ฯ ยุ. วิชฺชาโลกา ฯ ม. ยุ. ปริปุจฺฉิญฺจ ... ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๐๑.

|๑๘๐.๒๒๖| ปจฺฉิเม จ ภเว ทานิ ชาตา เสฏฺฐิมหากุเล อุเปจฺจ พุทฺธํ สทฺธมฺมํ สุตฺวา มจฺจุปสํหิตํ ๑- ฯ |๑๘๐.๒๒๗| ปพฺพชิตฺวา น จิเรเนว สพฺพตฺถานิ ๒- วิจินฺตยํ เขเปตฺวา อาสเว สพฺเพ อรหตฺตํ อปาปุณึ ฯ |๑๘๐.๒๒๘| อิทฺธีสุ จ วสี โหมิ ทิพฺพาย โสตธาตุยา เจโตปริยญาณสฺส วสี โหมิ มหามุเน ฯ |๑๘๐.๒๒๙| ปุพฺเพนิวาสํ ชานามิ ทิพฺพจกฺขุํ วิโสธิตํ สพฺพาสวปริกฺขีณา นตฺถิ ทานิ ปุนพฺภโว ฯ |๑๘๐.๒๓๐| อตฺถธมฺมนิรุตฺตีสุ ปฏิภาเณ ตเถว จ ญาณํ เม วิมลํ สุทฺธํ พุทฺธเสฏฺฐสฺส วาหสา ฯ |๑๘๐.๒๓๑| กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ ภวา สพฺเพ สมูหตา นาคีว พนฺธนํ เฉตฺวา วิหรามิ อนาสวา ฯ |๑๘๐.๒๓๒| สฺวาคตํ วต เม อาสิ พุทฺธเสฏฺฐสฺส สนฺติเก ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ ฯ |๑๘๐.๒๓๓| ปฏิสมฺภิทา จตสฺโส วิโมกฺขาปิจ อฏฺฐิเม ฉฬภิญฺญา สจฺฉิกตา กตํ พุทฺธสฺส สาสนนฺติ ฯ อิตฺถํ สุทํ เสลา ภิกฺขุนี อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ ฯ เสลาเถริยา อปทานํ สมตฺตํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. สจฺจูปสํหิตํ ฯ ม. ยุ. สจฺจตฺถานิ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๐๒.

อุทฺทานํ ๑- ขตฺติยพฺราหฺมณี เจว ตถา อุปฺปลทายิกา สิงฺคาลมาตา สุกฺกา จ อภิรูปนนฺทา เจว อฑฺฒกาสิกา เจว ปุณฺณา จ อมฺพปาลี เสลา ภิกฺขุนีติ ฯ ขตฺติยกญฺญาวคฺโค จตุตฺโถ ฯ อปทานํ นิฏฺฐิตํ ฯ ------------ @เชิงอรรถ: ม. อถ วคฺคุทฺทานํ @ สุเมธา เอกูโปสถา กุณฺฑลเกสี ขตฺติยา @ สหสฺสํ ติสตา คาถา สตฺตตาฬีส ปิญฺฑิตา @ สห อุทฺทานคาถาหิ คณิตาโย วิภาวิภิ @ สหสฺสํ ติสตํ คาถา สตฺต ปญฺญาสเมว จาติ ฯ @ เถริกาปทานํ สมตฺตํ ฯ

             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๓ หน้าที่ ๑-๔๐๒. https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=33.1&item=1&items=244&pagebreak=1&modeTY=2              อ่านโดยใช้เครื่องหมาย [เลขข้อ] เป็นเกณฑ์แบ่งข้อ :- https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=33.1&item=1&items=244&pagebreak=1&modeTY=2&mode=bracket              อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรโรมัน :- https://84000.org/tipitaka/read/roman_item.php?book=33.1&item=1&items=244&pagebreak=1&modeTY=2              อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :- https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=33.1&item=1&items=244&pagebreak=1&modeTY=2              ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :- https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=33.1&i=1              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๓ https://84000.org/tipitaka/read/?index_33 https://84000.org/tipitaka/english/?index_33

ไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหัวข้อถัดไปอ่านหัวข้อสุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๕๙. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]