พระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๔ ภาษาบาลี อักษรไทย
 พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๖ สุตฺต. ม. อุปริปณฺณาสกํ

                     ฉวิโสธนสุตฺตํ ๑-
     [๑๖๖]   เอวมฺเม   สุตํ   เอกํ  สมยํ  ภควา  สาวตฺถิยํ  วิหรติ
เชตวเน   อนาถปิณฺฑิกสฺส   อาราเม   ฯ   ตตฺร   โข   ภควา  ภิกฺขู
อามนฺเตสิ ภิกฺขโวติ ฯ ภทนฺเตติ เต ภิกฺขู ภควโต ปจฺจสฺโสสุํ ฯ
     [๑๖๗]   ภควา  เอตทโวจ  อิธ  ภิกฺขเว  ภิกฺขุ  อญฺ  พฺยากโรติ
ขีณา   ชาติ   วุสิตํ   พฺรหฺมจริยํ   กตํ   กรณียํ   นาปรํ  อิตฺถตฺตายาติ
ปชานามีติ   ฯ   ตสฺส   ภิกฺขเว   ภิกฺขุโน   ภาสิตํ  เนว  อภินนฺทิตพฺพํ
น    ปฏิกฺโกสิตพฺพํ    ฯ    อนภินนฺทิตฺวา    อปฺปฏิกฺโกสิตฺวา    ปโญฺห
ปุจฺฉิตพฺโพ   จตฺตาโรเม   อาวุโส   โวหารา   เตน  ภควตา  ชานตา
ปสฺสตา   อรหตา   สมฺมาสมฺพุทฺเธน   สมฺมทกฺขาตา   กตเม   จตฺตาโร
ทิฏฺเ   ทิฏฺวาทิตา   สุเต   สุตวาทิตา   มุเต   มุตวาทิตา  วิญฺาเต
วิญฺาตวาทิตา   อิเม  โข  อาวุโส  จตฺตาโร  โวหารา  เตน  ภควตา
ชานตา   ปสฺสตา   อรหตา   สมฺมาสมฺพุทฺเธน   สมฺมทกฺขาตา   ฯ  กถํ
ชานโต    ปนายสฺมโต    กถํ    ปสฺสโต   อิเมสุ   จตูสุ   โวหาเรสุ
อนุปาทาย อาสเวหิ จิตฺตํ วิมุตฺตนฺติ ฯ
     [๑๖๘]   ขีณาสวสฺส   ภิกฺขเว   ภิกฺขุโน   วุสิตวโต  กตกรณียสฺส
โอหิตภารสฺส          อนุปฺปตฺตสทตฺถสฺส         ปริกฺขีณภวสญฺโชนสฺส
สมฺมทญฺาวิมุตฺตสฺส   อยมนุธมฺโม   โหติ   เวยฺยากรณาย   ทิฏฺเ   โข
@เชิงอรรถ: ๑ ยุ. ฉพฺพิโสธนสุตฺตนฺติ ทิสฺสติ ฯ
อหํ   อาวุโส   อนุปาโย   อนปาโย  อนิสฺสิโต  อปฺปฏิพทฺโธ  วิปฺปมุตฺโต
วิสํยุตฺโต  วิมริยาทิกเตน  เจตสา  วิหรามิ  สุเต  โข  อหํ อาวุโส ...
มุเต   โข  อหํ  อาวุโส  ...  วิญฺาเต  โข  อหํ  อาวุโส  อนุปาโย
อนปาโย   อนิสฺสิโต   อปฺปฏิพทฺโธ  วิปฺปมุตฺโต  วิสํยุตฺโต  วิมริยาทิกเตน
เจตสา  วิหรามิ  เอวํ  โข  เม  อาวุโส  ชานโต  เอวํ ปสฺสโต อิเมสุ
จตูสุ   โวหาเรสุ   อนุปาทาย   อาสเวหิ   จิตฺตํ   วิมุตฺตนฺติ  ฯ  ตสฺส
ภิกฺขเว   ภิกฺขุโน   สาธูติ  ภาสิตํ  อภินนฺทิตพฺพํ  อนุโมทิตพฺพํ  ฯ  สาธูติ
ภาสิตํ   อภินนฺทิตฺวา   อนุโมทิตฺวา   อุตฺตรึ    ปโญฺห  ปุจฺฉิตพฺโพ  ปญฺจ
โข   อิเม   อาวุโส  อุปาทานกฺขนฺธา  เตน  ภควตา  ชานตา  ปสฺสตา
อรหตา    สมฺมาสมฺพุทฺเธน    สมฺมทกฺขาตา   กตเม   ปญฺจ   เสยฺยถีทํ
รูปูปาทานกฺขนฺโธ        เวทนูปาทานกฺขนฺโธ        สญฺูปาทานกฺขนฺโธ
สงฺขารูปาทานกฺขนฺโธ    วิญฺาณูปาทานกฺขนฺโธ    อิเม    โข   อาวุโส
ปญฺจุปาทานกฺขนฺธา  เตน  ภควตา ชานตา ปสฺสตา อรหตา สมฺมาสมฺพุทฺเธน
สมฺมทกฺขาตา    ฯ    กถํ    ชานโต    ปนายสฺมโต    กถํ   ปสฺสโต
อิเมสุ ปญฺจสุปาทานกฺขนฺเธสุ อนุปาทาย อาสเวหิ จิตฺตํ วิมุตฺตนฺติ ฯ
     [๑๖๙]   ขีณาสวสฺส   ภิกฺขเว   ภิกฺขุโน   วุสิตวโต  กตกรณียสฺส
โอหิตภารสฺส          อนุปฺปตฺตสทตฺถสฺส         ปริกฺขีณภวสญฺโชนสฺส
สมฺมทญฺาวิมุตฺตสฺส    อยมนุธมฺโม    โหติ   เวยฺยากรณาย   รูปํ   โข
อหํ  อาวุโส  อพลํ  วิราคุนํ  ๑-  อนสฺสาสิกนฺติ  ๒-  วิทิตฺวา  เย รูเป
อุปาทายุปาทานา  ๓-  เจตโส อธิฏฺานาภินิเวสานุสยา เตสํ ขยา วิราคา
@เชิงอรรถ: ๑ ยุ. วิราคํ ฯ  ๒ อิติสทฺโท นตฺถิ ฯ  ๓ ม. ยุ. อุปายุปาทานา ฯ
นิโรธา   จาคา   ปฏินิสฺสคฺคา   วิมุตฺตํ  เม  จิตฺตนฺติ  ปชานามิ  เวทนํ
โข  อหํ  อาวุโส  ...  สญฺ  โข  อหํ  อาวุโส ... สงฺขาเร โข อหํ
อาวุโส  ...  วิญฺาณํ  โข  อหํ  อาวุโส  อพลํ  วิราคุนํ  อนสฺสาสิกนฺติ
วิทิตฺวา  เย  วิญฺาเณ  อุปาทายุปาทานา เจตโส อธิฏฺานาภินิเวสานุสยา
เตสํ  ขยา  วิราคา  นิโรธา  จาคา  ปฏินิสฺสคฺคา  วิมุตฺตํ  เม  จิตฺตนฺติ
ปชานามิ   เอวํ   โข   เม   อาวุโส  ชานโต  เอวํ  ปสฺสโต  อิเมสุ
ปญฺจสุปาทานกฺขนฺเธสุ    อนุปาทาย    อาสเวหิ   จิตฺตํ   วิมุตฺตนฺติ   ฯ
ตสฺส   ภิกฺขเว   ภิกฺขุโน   สาธูติ  ภาสิตํ  อภินนฺทิตพฺพํ  อนุโมทิตพฺพํ  ฯ
สาธูติ   ภาสิตํ   อภินนฺทิตฺวา   อนุโมทิตฺวา   อุตฺตรึ  ปโญฺห  ปุจฺฉิตพฺโพ
ฉยิมาวุโส    ธาตุโย    เตน   ภควตา   ชานตา   ปสฺสตา   อรหตา
สมฺมาสมฺพุทฺเธน    สมฺมทกฺขาตา    กตมา   ฉ   ปวีธาตุ   อาโปธาตุ
เตโชธาตุ  วาโยธาตุ  อากาสธาตุ  วิญฺาณธาตุ  อิมา  โข  อาวุโส  ฉ
ธาตุโย   เตน   ภควตา   ชานตา   ปสฺสตา  อรหตา  สมฺมาสมฺพุทฺเธน
สมฺมทกฺขาตา   ฯ   กถํ   ชานโต   ปนายสฺมโต   กถํ  ปสฺสโต  อิมาสุ
ฉสุ ธาตูสุ อนุปาทาย อาสเวหิ จิตฺตํ วิมุตฺตนฺติ ฯ
     [๑๗๐]   ขีณาสวสฺส   ภิกฺขเว   ภิกฺขุโน   วุสิตวโต  กตกรณียสฺส
โอหิตภารสฺส          อนุปฺปตฺตสทตฺถสฺส         ปริกฺขีณภวสญฺโชนสฺส
สมฺมทญฺาวิมุตฺตสฺส   อยมนุธมฺโม   โหติ   เวยฺยากรณาย  ปวีธาตุํ  โข
อหํ  อาวุโส  อนตฺตโต  อุปคจฺฉึ  น  จ  ปวีธาตุนิสฺสิตํ  อตฺตานํ  เย จ
ปวีธาตุนิสฺสิตา    อุปาทายุปาทานา   เจตโส   อธิฏฺานาภินิเวสานุสยา
เตสํ  ขยา  วิราคา  นิโรธา  จาคา  ปฏินิสฺสคฺคา  วิมุตฺตํ  เม  จิตฺตนฺติ
ปชานามิ   อาโปธาตุํ   โข   อหํ  อาวุโส  ...  เตโชธาตุํ  โข  อหํ
อาวุโส  ...  วาโยธาตุํ  โข  อหํ  อาวุโส  ...  อากาสธาตุํ โข อหํ
อาวุโส   ...   วิญฺาณธาตุํ  โข  อหํ  อาวุโส  อนตฺตโต  อุปคจฺฉึ  น
จ     วิญฺาณธาตุนิสฺสิตํ    อตฺตานํ    เย    จ    วิญฺาณธาตุนิสฺสิตา
อุปาทายุปาทานา  เจตโส  อธิฏฺานาภินิเวสานุสยา  เตสํ  ขยา  วิราคา
นิโรธา   จาคา   ปฏินิสฺสคฺคา   วิมุตฺตํ   เม  จิตฺตนฺติ  ปชานามิ  เอวํ
โข  เม  อาวุโส  ชานโต  เอวํ  ปสฺสโต  อิมาสุ  ฉสุ ธาตูสุ อนุปาทาย
อาสเวหิ จิตฺตํ วิมุตฺตนฺติ ฯ
     {๑๗๐.๑}   ตสฺส   ภิกฺขเว  ภิกฺขุโน  สาธูติ  ภาสิตํ  อภินนฺทิตพฺพํ
อนุโมทิตพฺพํ   ฯ   สาธูติ   ภาสิตํ   อภินนฺทิตฺวา   อนุโมทิตฺวา   อุตฺตรึ
ปโญฺห    ปุจฺฉิตพฺโพ    ฉ    โข    ปนิมานิ    อาวุโส   อชฺฌตฺติกานิ
พาหิรานิ    อายตนานิ   เตน   ภควตา   ชานตา   ปสฺสตา   อรหตา
สมฺมาสมฺพุทฺเธน   สมฺมทกฺขาตานิ   กตมานิ   ฉ   จกฺขุ  เจว  รูปา  จ
โสตํ  จ  สทฺทา  จ  ฆานํ  จ  คนฺธา  จ  ชิวฺหา  จ  รสา จ กาโย จ
โผฏฺพฺพา  จ  มโน  จ  ธมฺมา  จ  อิมานิ  โข  อาวุโส ฉ อชฺฌตฺติกานิ
พาหิรานิ    อายตนานิ   เตน   ภควตา   ชานตา   ปสฺสตา   อรหตา
สมฺมาสมฺพุทฺเธน    สมฺมทกฺขาตานิ    ฯ    กถํ   ชานโต   ปนายสฺมโต
กถํ     ปสฺสโต     อิเมสุ     ฉสุ    อชฺฌตฺติกพาหิเรสุ    อายตเนสุ
อนุปาทาย อาสเวหิ จิตฺตํ วิมุตฺตนฺติ ฯ
     [๑๗๑]   ขีณาสวสฺส   ภิกฺขเว   ภิกฺขุโน   วุสิตวโต  กตกรณียสฺส
โอหิตภารสฺส          อนุปฺปตฺตสทตฺถสฺส         ปริกฺขีณภวสญฺโชนสฺส
สมฺมทญฺาวิมุตฺตสฺส    อยมนุธมฺโม    โหติ    เวยฺยากรณาย    จกฺขุสฺมึ
อาวุโส    รูเป    จกฺขุวิญฺาเณ    จกฺขุวิญฺาณวิญฺาตพฺเพสุ    ธมฺเมสุ
โย  ฉนฺโท  โย  ราโค  ยา  นนฺทิ  ยา  ตณฺหา  เย  อุปาทายุปาทานา
เจตโส   อธิฏฺานาภินิเวสานุสยา  เตสํ  ขยา  วิราคา  นิโรธา  จาคา
ปฏินิสฺสคฺคา    วิมุตฺตํ    เม   จิตฺตนฺติ   ปชานามิ   โสตสฺมึ   อาวุโส
สทฺเท  โสตวิญฺาเณ  ...  ฆานสฺมึ  อาวุโส  คนฺเธ  ฆานวิญฺาเณ ...
ชิวฺหาย  อาวุโส  รเส  ชิวฺหาวิญฺาเณ  ...  กายสฺมึ อาวุโส โผฏฺพฺเพ
กายวิญฺาเณ     ...    มนสฺมึ    อาวุโส    ธมฺเม    มโนวิญฺาเณ
มโนวิญฺาณวิญฺาตพฺเพสุ   ธมฺเมสุ   โย  ฉนฺโท  โย  ราโค  ยา  นนฺทิ
ยา  ตณฺหา  เย [๑]-  อุปาทายุปาทานา เจตโส อธิฏฺานาภินิเวสานุสยา
เตสํ  ขยา  วิราคา  นิโรธา  จาคา  ปฏินิสฺสคฺคา  วิมุตฺตํ  เม  จิตฺตนฺติ
ปชานามิ   เอวํ   โข   เม   อาวุโส  ชานโต  เอวํ  ปสฺสโต  อิเมสุ
ฉสุ    อชฺฌตฺติกพาหิเรสุ    อายตเนสุ    อนุปาทาย   อาสเวหิ   จิตฺตํ
วิมุตฺตนฺติ   ฯ   ตสฺส   ภิกฺขเว   ภิกฺขุโน   สาธูติ  ภาสิตํ  อภินนฺทิตพฺพํ
อนุโมทิตพฺพํ   ฯ   สาธูติ   ภาสิตํ   อภินนฺทิตฺวา   อนุโมทิตฺวา   อุตฺตรึ
ปโญฺห    ปุจฺฉิตพฺโพ    กถํ    ชานโต    ปนายสฺมโต   กถํ   ปสฺสโต
อิมสฺมิญฺจ     สวิญฺาณเก     กาเย    พหิทฺธา    จ    สพฺพนิมิตฺเตสุ
อหงฺการมมงฺการมานานุสยา สุสมูหตาติ ฯ
     [๑๗๒]   ขีณาสวสฺส   ภิกฺขเว   ภิกฺขุโน   วุสิตวโต  กตกรณียสฺส
@เชิงอรรถ: ๑ โป. ม. เอตฺถนฺตเร จสทฺโท อตฺถิ ฯ
โอหิตภารสฺส          อนุปฺปตฺตสทตฺถสฺส         ปริกฺขีณภวสญฺโชนสฺส
สมฺมทญฺาวิมุตฺตสฺส   อยมนุธมฺโม   โหติ   เวยฺยากรณาย   ปุพฺเพ   โข
อหํ   อาวุโส   อาคาริยภูโต   สมาโน   อวิทฺทสุ   อโหสึ   ตสฺส  เม
ตถาคโต   วา  ตถาคตสาวโก  วา  ธมฺมํ  เทเสติ  ตาหํ  ธมฺมํ  สุตฺวา
ตถาคเต  สทฺธํ  ปฏิลภึ  ฯ  โส  เตน  สทฺธาปฏิลาเภน  สมนฺนาคโต อิติ
ปฏิสญฺจิกฺขึ   สมฺพาโธ   ฆราวาโส   รชาปโถ   อพฺโภกาโส   ปพฺพชฺชา
นยิทํ    สุกรํ    อคารํ   อชฺฌาวสตา   เอกนฺตปริปุณฺณํ   เอกนฺตปริสุทฺธํ
สงฺขลิขิตํ    พฺรหฺมจริยํ    จริตุํ    ยนฺนูนาหํ   เกสมสฺสุํ   โอหาเรตฺวา
กาสายานิ  วตฺถานิ  อจฺฉาเทตฺวา  อคารสฺมา  อนคาริยํ  ปพฺพเชยฺยนฺติ ฯ
โส  โข  อหํ  อาวุโส  อปเรน  สมเยน  อปฺปํ  วา  โภคกฺขนฺธํ  ปหาย
มหนฺตํ   วา   โภคกฺขนฺธํ   ปหาย   อปฺปํ   วา   าติปริวฏฺฏํ   ปหาย
มหนฺตํ   วา   าติปริวฏฺฏํ   ปหาย  เกสมสฺสุํ  โอหาเรตฺวา  กาสายานิ
วตฺถานิ อจฺฉาเทตฺวา อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชึ ฯ
     {๑๗๒.๑}   โส  เอวํ ปพฺพชิโต สมาโน ภิกฺขูนํ สิกฺขาสาชีวสมาปนฺโน
ปาณาติปาตํ  ปหาย  ปาณาติปาตา  ปฏิวิรโต  อโหสึ นิหิตทณฺโฑ นิหิตสตฺโถ
ลชฺชี   ทยาปนฺโน   สพฺพปาณภูตหิตานุกมฺปี   อโหสึ  ๑-  ฯ  อทินฺนาทานํ
ปหาย    อทินฺนาทานา   ปฏิวิรโต   อโหสึ   ทินฺนาทายี   ทินฺนปาฏิกงฺขี
อเถเนน  สุจิภูเตน  อตฺตนา  วิหาสึ  ฯ  อพฺรหฺมจริยํ  ปหาย  พฺรหฺมจารี
อโหสึ   อาราจารี   วิรโต   เมถุนา  คามธมฺมา  ฯ  มุสาวาทํ  ปหาย
มุสาวาทา   ปฏิวิรโต   อโหสึ   สจฺจวาที  สจฺจสนฺโธ  เถโต  ปจฺจยิโก
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. วิหาสึ ฯ
อวิสํวาทโก   โลกสฺส   ฯ   ปิสุณํ   วาจํ   ปหาย   ปิสุณาย   วาจาย
ปฏิวิรโต    อโหสึ    อิโต   สุตฺวา   น   อมุตฺร   อกฺขาตา   อิเมสํ
เภทาย   อมุตฺร  วา  สุตฺวา  น  อิเมสํ  อกฺขาตา  อมูสํ  เภทาย  อิติ
ภินฺนานํ   วา   สนฺธาตา   สหิตานํ   วา   อนุปฺปทาตา   สมคฺคาราโม
สมคฺครโต   สมคฺคนนฺที   สมคฺคกรณึ   วาจํ   ภาสิตา  อโหสึ  ฯ  ผรุสํ
วาจํ   ปหาย   ผรุสาย   วาจาย   ปฏิวิรโต  อโหสึ  ยา  สา  วาจา
เนลา     กณฺณสุขา    เปมนียา    หทยงฺคมา    โปรี    พหุชนกนฺตา
พหุชนมนาปา   ตถารูปึ   วาจํ  ภาสิตา  อโหสึ  ฯ  สมฺผปฺปลาปํ  ปหาย
สมฺผปฺปลาปา    ปฏิวิรโต    อโหสึ    กาลวาที    ภูตวาที   อตฺถวาที
ธมฺมวาที  วินยวาที  นิธานวตึ  วาจํ  ภาสิตา  อโหสึ  กาเลน  สาปเทสํ
ปริยนฺตวตึ อตฺถสญฺหิตํ ฯ
     {๑๗๒.๒}   โส    พีชคามภูตคามสมารมฺภา   ปฏิวิรโต   อโหสึ
เอกภตฺติโก     อโหสึ    รตฺตูปรโต    วิรโต    ๑-    วิกาลโภชนา
นจฺจคีตวาทิตวิสูกทสฺสนา     ปฏิวิรโต     อโหสึ     มาลาคนฺธวิเลปน-
ธารณมณฺฑนวิภูสนฏฺานา    ปฏิวิรโต   อโหสึ   อุจฺจาสยน   มหาสยนา
ปฏิวิรโต     อโหสึ     ชาตรูปรชตปฏิคฺคหณา     ปฏิวิรโต     อโหสึ
อามกธญฺปฏิคฺคหณา      ปฏิวิรโต      อโหสึ      อามกมํสปฏิคฺคหณา
ปฏิวิรโต     อโหสึ     อิตฺถีกุมาริกาปฏิคฺคหณา     ปฏิวิรโต    อโหสึ
ทาสีทาสปฏิคฺคหณา    ปฏิวิรโต    อโหสึ   อเชฬกปฏิคฺคหณา   ปฏิวิรโต
อโหสึ    กุกฺกุฏสูกรปฏิคฺคหณา    ปฏิวิรโต    อโหสึ   หตฺถิควาสฺสวลว-
ปฏิคฺคหณา   ปฏิวิรโต   อโหสึ   เขตฺตวตฺถุปฏิคฺคหณา  ปฏิวิรโต  อโหสึ
@เชิงอรรถ: ๑ ยุ. ปฏิวิรโต ฯ
ทูเตยฺย   ปหีณคมนานุโยคา   ปฏิวิรโต   อโหสึ   กยวิกฺกยา   ปฏิวิรโต
อโหสึ   ตุลากูฏกํสกูฏมานกูฏา   ปฏิวิรโต   อโหสึ   อุกฺโกฏนวญฺจนนิกติ-
สาวิโยคา   ปฏิวิรโต  อโหสึ  เฉทนวธพนฺธนวิปราโมสอาโลปสหสาการา
ปฏิวิรโต อโหสึ ฯ
     {๑๗๒.๓}   โส   สนฺตุฏฺโ   อโหสึ   กายปริหาริเกน   จีวเรน
กุจฺฉิปริหาริเกน    ปิณฺฑปาเตน    [๑]-    เยน    เยเนว    ปกฺกมึ
สมาทาเยว    ปกฺกมึ   ฯ   เสยฺยถาปิ   นาม   ปกฺขี   สกุโณ   เยน
เยเนว   เฑติ   สปตฺตภาโรว   เฑติ   เอวเมว   โข   อหํ  อาวุโส
สนฺตุฏฺโ     อโหสึ     กายปริหาริเกน    จีวเรน    กุจฺฉิปริหาริเกน
ปิณฺฑปาเตน [๒]- เยน เยเนว ปกฺกมึ สมาทาเยว ปกฺกมึ ฯ
     [๑๗๓]   โส  อิมินา  อริเยน  สีลกฺขนฺเธน  สมนฺนาคโต  อชฺฌตฺตํ
อนวชฺชสุขํ   ปฏิสํเวเทสึ  ฯ  โส  จกฺขุนา  รูปํ  ทิสฺวา  น  นิมิตฺตคฺคาหี
อโหสึ     นานุพฺยญฺชนคฺคาหี    ยตฺวาธิกรณเมนํ    จกฺขุนฺทฺริยํ    อสํวุตํ
วิหรนฺตํ   อภิชฺฌาโทมนสฺสา   ปาปกา   อกุสลา   ธมฺมา  อนฺวาสฺสเวยฺยุํ
ตสฺส   สํวราย   ปฏิปชฺชึ  รกฺขึ  จกฺขุนฺทฺริยํ  จกฺขุนฺทฺริเย  สํวรํ  อาปชฺชึ
โสเตน  สทฺทํ  สุตฺวา  ...  ฆาเนน  คนฺธํ  ฆายิตฺวา  ... ชิวฺหาย รสํ
สายิตฺวา  ...  กาเยน  โผฏฺพฺพํ  ผุสิตฺวา  ...  มนสา  ธมฺมํ วิญฺาย
น     นิมิตฺตคฺคาหี     อโหสึ     นานุพฺยญฺชนคฺคาหี    ยตฺวาธิกรณเมนํ
มนินฺทฺริยํ    อสํวุตํ    วิหรนฺตํ    อภิชฺฌาโทมนสฺสา   ปาปกา   อกุสลา
ธมฺมา    อนฺวาสฺสเวยฺยุํ   ตสฺส   สํวราย   ปฏิปชฺชึ   รกฺขึ   มนินฺทฺริยํ
มนินฺทฺริเย สํวรํ อาปชฺชึ ฯ
@เชิงอรรถ: ๑-๒ ม. เอตฺถนฺตเร โส อิติ ทิสฺสติ ฯ
     [๑๗๔]   โส  อิมินา  อริเยน  อินฺทฺริยสํวเรน  สมนฺนาคโต อชฺฌตฺตํ
อพฺยาเสกสุขํ  ปฏิสํเวเทสึ  ฯ  [๑]-  อภิกฺกนฺเต ปฏิกฺกนฺเต สมฺปชานการี
อโหสึ    อาโลกิเต    วิโลกิเต    สมฺปชานการี   อโหสึ   สมฺมิญฺชิเต
ปสาริเต   สมฺปชานการี   อโหสึ   สงฺฆาฏิปตฺตจีวรธารเณ  สมฺปชานการี
อโหสึ    อสิเต    ปีเต    ขายิเต   สายิเต   สมฺปชานการี   อโหสึ
อุจฺจารปสฺสาวกมฺเม    สมฺปชานการี    อโหสึ   คเต   ิเต   นิสินฺเน
สุตฺเต ชาคริเต ภาสิเต ตุณฺหีภาเว สมฺปชานการี อโหสึ ฯ
     [๑๗๕]   โส  อิมินา  จ  อริเยน  สีลกฺขนฺเธน  สมนฺนาคโต อิมินา
จ    อริเยน    อินฺทฺริยสํวเรน    สมนฺนาคโต   อิมินา   จ   อริเยน
สติสมฺปชญฺเน   สมนฺนาคโต   วิวิตฺตํ   เสนาสนํ   ภชึ  อรญฺ  รุกฺขมูลํ
ปพฺพตํ   กนฺทรํ   คิริคุหํ   สุสานํ   วนปตฺถํ   อพฺโภกาสํ  ปลาลปุญฺชํ  ฯ
โส   ปจฺฉาภตฺตํ   ปิณฺฑปาตปฏิกฺกนฺโต   นิสีทึ   ปลฺลงฺกํ  อาภุชิตฺวา  อุชุํ
กายํ  ปณิธาย  ปริมุขํ  สตึ  อุปฏฺเปตฺวา  ฯ  โส  อภิชฺฌํ  โลเก ปหาย
วิคตาภิชฺเฌน  เจตสา  วิหาสึ  อภิชฺฌาย  จิตฺตํ  ปริโสเธสึ พฺยาปาทปโทสํ
ปหาย       อพฺยาปนฺนจิตฺโต       วิหาสึ       สพฺพปาณภูตหิตานุกมฺปี
พฺยาปาทปโทสา    จิตฺตํ   ปริโสเธสึ   ถีนมิทฺธํ   ปหาย   วิคตถีนมิทฺโธ
วิหาสึ   อาโลกสญฺี   สโต   สมฺปชาโน   ถีนมิทฺธา   จิตฺตํ  ปริโสเธสึ
อุทฺธจฺจกุกฺกุจฺจํ    ปหาย    อนุทฺธโต   วิหาสึ   อชฺฌตฺตํ   วูปสนฺตจิตฺโต
อุทฺธจฺจกุกฺกุจฺจา    จิตฺตํ   ปริโสเธสึ   วิจิกิจฺฉํ   ปหาย   ติณฺณวิจิกิจฺโฉ
วิหาสึ อกถํกถี กุสเลสุ ธมฺเมสุ วิจิกิจฺฉาย จิตฺตํ ปริโสเธสึ ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. โส ฯ
     [๑๗๖]   โส [๑]- ปญฺจ นีวรเณ ปหาย เจตโส อุปกฺกิเลเส ปญฺาย
ทุพฺพลีกรเณ   วิวิจฺเจว   กาเมหิ   วิวิจฺจ   อกุสเลหิ  ธมฺเมหิ  สวิตกฺกํ
สวิจารํ  วิเวกชํ  ปีติสุขํ  ปมํ  ฌานํ  อุปสมฺปชฺช  วิหาสึ  วิตกฺกวิจารานํ
วูปสมา    อชฺฌตฺตํ    สมฺปสาทนํ    เจตโส    เอโกทิภาวํ    อวิตกฺกํ
อวิจารํ   สมาธิชํ  ปีติสุขํ  ทุติยํ  ฌานํ  ...  ตติยํ  ฌานํ  ...  จตุตฺถํ
ฌานํ อุปสมฺปชฺช วิหาสึ ฯ
     [๑๗๗]   โส  เอวํ  สมาหิเต จิตฺเต ปริสุทฺเธ ปริโยทาเต อนงฺคเณ
วิคตูปกฺกิเลเส   มุทุภูเต   กมฺมนิเย   ิเต   อาเนญฺชปฺปตฺเต  อาสวานํ
ขยาณาย   จิตฺตํ   อภินินฺนาเมสึ   ฯ   โส   อิทํ   ทุกฺขนฺติ   ยถาภูตํ
อพฺภญฺาสึ     อยํ     ทุกฺขสมุทโยติ     ยถาภูตํ    อพฺภญฺาสึ    อยํ
ทุกฺขนิโรโธติ   ยถาภูตํ   อพฺภญฺาสึ   อยํ   ทุกฺขนิโรธคามินี   ปฏิปทาติ
ยถาภูตํ    อพฺภญฺาสึ    อิเม   อาสวาติ   ยถาภูตํ   อพฺภญฺาสึ   อยํ
อาสวสมุทโยติ      ยถาภูตํ     อพฺภญฺาสึ     อยํ     อาสวนิโรโธติ
ยถาภูตํ    อพฺภญฺาสึ    อยํ    อาสวนิโรธคามินี   ปฏิปทาติ   ยถาภูตํ
อพฺภญฺาสึ   ฯ   ตสฺส  เม  เอวํ  ชานโต  เอวํ  ปสฺสโต  กามาสวาปิ
จิตฺตํ   วิมุจฺจิตฺถ   ภวาสวาปิ   จิตฺตํ   วิมุจฺจิตฺถ   อวิชฺชาสวาปิ   จิตฺตํ
วิมุจฺจิตฺถ   วิมุตฺตสฺมึ   วิมุตฺตมิติ   าณํ   อโหสึ   ขีณา   ชาติ   วุสิตํ
พฺรหฺมจริยํ   กตํ   กรณียํ   นาปรํ   อิตฺถตฺตายาติ  อพฺภญฺาสึ  ฯ  เอวํ
โข   เม   อาวุโส   ชานโต   เอวํ   ปสฺสโต  อิมสฺมิญฺจ  สวิญฺาณเก
กาเย    พหิทฺธา    จ    สพฺพนิมิตฺเตสุ    อหงฺการมมงฺการมานานุสยา
@เชิงอรรถ: ๑ โป. ม. อิเม ฯ
สุสมูหตาติ  ๑-  ฯ  ตสฺส  ภิกฺขเว  ภิกฺขุโน  สาธูติ  ภาสิตํ  อภินนฺทิตพฺพํ
อนุโมทิตพฺพํ   ฯ   สาธูติ   ภาสิตํ   อภินนฺทิตฺวา  อนุโมทิตฺวา  เอวมสฺส
วจนีโย  ลาภา  โน  อาวุโส  สุลทฺธํ  โน  อาวุโส  เย  มยํ อายสฺมนฺตํ
ตาทิสํ สพฺรหฺมจารึ สมนุปสฺสามาติ ฯ
     อิทมโวจ    ภควา    อตฺตมนา   เต   ภิกฺขู   ภควโต   ภาสิตํ
อภินนฺทุนฺติ ฯ
                ฉวิโสธนสุตฺตํ ๒- นิฏฺิตํ ทุติยํ ฯ
                      ----------
@เชิงอรรถ: ๑ โป. ม. สมูหตาติ ฯ  ๒ ม. ยุ. ฉพฺพิโสธนสุตฺตํ ฯ

             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๔ หน้าที่ ๑๒๓-๑๓๓.
https://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=14&A=2432&w=&modeTY=1
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน :-
https://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=14&A=2432&modeTY=1
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :-
https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=14&item=166&items=12
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับมหาจุฬาฯ :-
https://84000.org/tipitaka/pitaka_item/m_siri.php?B=14&siri=12
             ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :-
https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=14&i=166
             อ่านอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย :-
https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=10&A=1598
             The Pali Atthakatha in Roman :-
https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=10&A=1598
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๔
https://84000.org/tipitaka/read/?index_14
https://84000.org/tipitaka/english/?index_14