พระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๔ ภาษาบาลี อักษรไทย
 พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๖ สุตฺต. ม. อุปริปณฺณาสกํ

                      อรณวิภงฺคสุตฺตํ
     [๖๕๓]   เอวมฺเม   สุตํ   เอกํ  สมยํ  ภควา  สาวตฺถิยํ  วิหรติ
เชตวเน   อนาถปิณฺฑิกสฺส   อาราเม   ฯ   ตตฺร   โข   ภควา  ภิกฺขู
อามนฺเตสิ   ภิกฺขโวติ  ฯ  ภทนฺเตติ  เต  ภิกฺขู  ภควโต  ปจฺจสฺโสสุ ํ  ฯ
ภควา  เอตทโวจ  อรณวิภงฺคํ  โว  ภิกฺขเว  เทสิสฺสามิ  ๑-  ตํ  สุณาถ
สาธุกํ   มนสิกโรถ   ภาสิสฺสามีติ   ฯ   เอวมฺภนฺเตติ   โข  เต  ภิกฺขู
ภควโต ปจฺจสฺโสสุ ํ ฯ
     [๖๕๔]   ภควา   เอตทโวจ   น  กามสุขมนุยุญฺเชยฺย  หีนํ  คมฺมํ
โปถุชฺชนิกํ   อนริยํ   อนตฺถสญฺหิตํ   น   จ  อตฺตกิลมถานุโยคมนุยุญฺเชยฺย
ทุกฺขํ   อนริยํ   อนตฺถสญฺหิตํ   เอเตเต   ๒-   อุโภ  อนฺเต  อนุปคมฺม
มชฺฌิมา    ปฏิปทา    ตถาคเตน    อภิสมฺพุทฺธา   จกฺขุกรณี   ญาณกรณี
อุปสมาย   อภิญฺญาย   สมฺโพธาย   นิพฺพานาย  สํวตฺตติ  ฯ  อุสฺสาทนญฺจ
ชญฺญา    อปสาทนญฺจ    ชญฺญา    อุสฺสาทนญฺจ    ญตฺวา   อปสาทนญฺจ
ญตฺวา   เนวุสฺสาเทยฺย  น  อปสาเทยฺย  ธมฺมเมว  เทเสยฺย  สุขวินิจฺฉยํ
ชญฺญา    สุขวินิจฺฉยํ   ญตฺวา   อชฺฌตฺตํ   สุขมนุยุญฺเชยฺย   รโห   วาทํ
น   ภาเสยฺย  สมฺมุขา  นาติขีณํ  ๓-  ภเณ  อตรมาโนว  ภาเสยฺย  โน
ตรมาโน    ชนปทนิรุตฺตึ    นาภินิเวเสยฺย    สมญฺญํ    นาติธาเวยฺยาติ
อยมุทฺเทโส อรณวิภงฺคสฺส ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ โป. ม. เทเสสฺสามิ ฯ  ๒ โป. เอเตเต ภิกฺขเว ... ฯ ม. เอเต โข ภิกฺขเว ... ฯ
@๓ ม. ยุ. น ขีณํ ฯ
     [๖๕๕]   น   กามสุขมนุยุญฺเชยฺย   หีนํ  คมฺมํ  โปถุชฺชนิกํ  อนริยํ
อนตฺถสญฺหิตํ    น    จ    อตฺตกิลมถานุโยคมนุยุญฺเชยฺย   ทุกฺขํ   อนริยํ
อนตฺถสญฺหิตนฺติ   อิติ   โข   ๑-   ปเนตํ   วุตฺตํ   ฯ  กิญฺเจตํ  ปฏิจฺจ
วุตฺตํ   ฯ   โย   กามปฏิสนฺธิสุขิโน   โสมนสฺสานุโยโค   หีโน   คมฺโม
โปถุชฺชนิโก   อนริโย  อนตฺถสญฺหิโต  สทุกฺโข  เอโส  ธมฺโม  สอุปฆาโต
สอุปายาโส    สปริฬาโห   มิจฺฉาปฏิปทา   ฯ   โย   กามปฏิสนฺธิสุขิโน
โสมนสฺสานุโยคํ     อนนุโยโค    หีนํ    คมฺมํ    โปถุชฺชนิกํ    อนริยํ
อนตฺถสญฺหิตํ    อทุกฺโข    เอโส    ธมฺโม    อนูปฆาโต   อนูปายาโส
อปริฬาโห    สมฺมาปฏิปทา    ฯ    โย    อตฺตกิลมถานุโยโค   ทุกฺโข
อนริโย     อนตฺถสญฺหิโต    สทุกฺโข    เอโส    ธมฺโม    สอุปฆาโต
สอุปายาโส    สปริฬาโห   มิจฺฉาปฏิปทา   ฯ   โย   อตฺตกิลมถานุโยคํ
อนนุโยโค    ทุกฺขํ    อนริยํ   อนตฺถสญฺหิตํ   อทุกฺโข   เอโส   ธมฺโม
อนูปฆาโต     อนูปายาโส     อปริฬาโห    สมฺมาปฏิปทา    ฯ    น
กามสุขมนุยุญฺเชยฺย    หีนํ    คมฺมํ    โปถุชฺชนิกํ   อนริยํ   อนตฺถสญฺหิตํ
น    จ   อตฺตกิลมถานุโยคมนุยุญฺเชยฺย   ทุกฺขํ   อนริยํ   อนตฺถสญฺหิตนฺติ
อิติ ยนฺตํ วุตฺตํ อิทเมตํ ปฏิจฺจ วุตฺตํ ฯ
     [๖๕๖]   เอเตเต   อุโภ   อนฺเต   อนุปคมฺม  มชฺฌิมา  ปฏิปทา
ตถาคเตน    อภิสมฺพุทฺธา   จกฺขุกรณี   ญาณกรณี   อุปสมาย   อภิญฺญาย
สมฺโพธาย   นิพฺพานาย   สํวตฺตตีติ  อิติ  โข  ปเนตํ  วุตฺตํ  ฯ  กิญฺเจตํ
ปฏิจฺจ   วุตฺตํ   ฯ   อยเมว   อริโย   อฏฺฐงฺคิโก   มคฺโค   เสยฺยถีทํ
@เชิงอรรถ: ๑ ยุ. โขสทฺโท นตฺถิ ฯ
สมฺมาทิฏฺฐิ   สมฺมาสงฺกปฺโป   สมฺมาวาจา   สมฺมากมฺมนฺโต  สมฺมาอาชีโว
สมฺมาวายาโม   สมฺมาสติ   สมฺมาสมาธิ   ฯ   เอเตเต   อุโภ  อนฺเต
อนุปคมฺม    มชฺฌิมา    ปฏิปทา    ตถาคเตน   อภิสมฺพุทฺธา   จกฺขุกรณี
ญาณกรณี      อุปสมาย      อภิญฺญาย      สมฺโพธาย     นิพฺพานาย
สํวตฺตตีติ อิติ ยนฺตํ วุตฺตํ อิทเมตํ ปฏิจฺจ วุตฺตํ ฯ
     [๖๕๗]   อุสฺสาทนญฺจ   ชญฺญา   อปสาทนญฺจ  ชญฺญา  อุสฺสาทนญฺจ
ญตฺวา   อปสาทนญฺจ   ญตฺวา  เนวุสฺสาเทยฺย  น  อปสาเทยฺย  ธมฺมเมว
เทเสยฺยาติ  อิติ  โข  ปเนตํ  วุตฺตํ  ฯ  กิญฺเจตํ  ปฏิจฺจ  วุตฺตํ ฯ กถญฺจ
ภิกฺขเว  อุสฺสาทนา  จ  โหติ  อปสาทนา  จ  โน  จ ธมฺมเทสนา ฯ เย
กามปฏิสนฺธิสุขิโน   โสมนสฺสานุโยคํ   อนุยุตฺตา   หีนํ   คมฺมํ  โปถุชฺชนิกํ
อนริยํ   อนตฺถสญฺหิตํ   สพฺเพ   เต   สทุกฺขา   สอุปฆาตา  สอุปายาสา
สปริฬาหา มิจฺฉาปฏิปนฺนาติ อิติ วทํ ๑- อิตฺเถเก อปสาเทติ ฯ
     {๖๕๗.๑}   เย      กามปฏิสนฺธิสุขิโน      โสมนสฺสานุโยคํ
อนนุยุตฺตา    หีนํ    คมฺมํ   โปถุชฺชนิกํ   อนริยํ   อนตฺถสญฺหิตํ   สพฺเพ
เต   อทุกฺขา   อนูปฆาตา   อนูปายาสา   อปริฬาหา   สมฺมาปฏิปนฺนาติ
อิติ วทํ อิตฺเถเก อุสฺสาเทติ ฯ
     {๖๕๗.๒}   เย   อตฺตกิลมถานุโยคํ   อนุยุตฺตา   ทุกฺขํ   อนริยํ
อนตฺถสญฺหิตํ     สพฺเพ    เต    สทุกฺขา    สอุปฆาตา    สอุปายาสา
สปริฬาหา มิจฺฉาปฏิปนฺนาติ อิติ วทํ อิตฺเถเก อปสาเทติ ฯ
     {๖๕๗.๓}   เย   อตฺตกิลมถานุโยคํ   อนนุยุตฺตา   ทุกฺขํ   อนริยํ
อนตฺถสญฺหิตํ   สพฺเพ   เต  อทุกฺขา  อนูปฆาตา  อนูปายาสา  อปริฬาหา
@เชิงอรรถ: ๑ โป. อิติ ปทํ ฯ  สพฺพตฺถ อีทิสเมว ฯ
สมฺมาปฏิปนฺนาติ   อิติ   วทํ   อิตฺเถเก   อุสฺสาเทติ  ฯ  เยสํ  เกสญฺจิ
ภวสญฺโญชนํ   อปฺปหีนํ   สพฺเพ   เต   สทุกฺขา  สอุปฆาตา  สอุปายาสา
สปริฬาหา มิจฺฉาปฏิปนฺนาติ อิติ วทํ อิตฺเถเก อปสาเทติ ฯ
     {๖๕๗.๔}   เยสํ  เกสญฺจิ  ภวสญฺโญชนํ  ปหีนํ  สพฺเพ  เต อทุกฺขา
อนูปฆาตา    อนูปายาสา    อปริฬาหา    สมฺมาปฏิปนฺนาติ   อิติ   วทํ
อิตฺเถเก  อุสฺสาเทติ  ฯ  เอวํ  โข ภิกฺขเว อุสฺสาทนา จ โหติ อปสาทนา
จ โน จ ธมฺมเทสนา ฯ
     [๖๕๘]   กถญฺจ   ภิกฺขเว   เนวุสฺสาทนา   โหติ  น  อปสาทนา
ธมฺมเทสนาว  ๑-  ฯ  เย  จ กามปฏิสนฺธิสุขิโน โสมนสฺสานุโยคํ อนุยุตฺตา
หีนํ   คมฺมํ   โปถุชฺชนิกํ   อนริยํ   อนตฺถสญฺหิตํ   สพฺเพ   เต  สทุกฺขา
สอุปฆาตา   สอุปายาสา   สปริฬาหา  มิจฺฉาปฏิปนฺนาติ  น  เอวมาห  ฯ
อนุโยโค   จ   โข   สทุกฺโข   เอโส  ธมฺโม  สอุปฆาโต  สอุปายาโส
สปริฬาโห มิจฺฉาปฏิปทาติ อิติ วทํ ธมฺมเมว เทเสติ ฯ
     {๖๕๘.๑}   เย   กามปฏิสนฺธิสุขิโน   โสมนสฺสานุโยคํ  อนนุยุตฺตา
หีนํ   คมฺมํ   โปถุชฺชนิกํ   อนริยํ   อนตฺถสญฺหิตํ   สพฺเพ   เต  อทุกฺขา
อนูปฆาตา   อนูปายาสา   อปริฬาหา  สมฺมาปฏิปนฺนาติ  น  เอวมาห  ฯ
อนนุโยโค   จ   โข   อทุกฺโข  เอโส  ธมฺโม  อนูปฆาโต  อนูปายาโส
อปริฬาโห สมฺมาปฏิปทาติ อิติ วทํ ธมฺมเมว เทเสติ ฯ
     {๖๕๘.๒}   เย   อตฺตกิลมถานุโยคํ   อนุยุตฺตา   ทุกฺขํ   อนริยํ
อนตฺถสญฺหิตํ     สพฺเพ    เต    สทุกฺขา    สอุปฆาตา    สอุปายาสา
สปริฬาหา    มิจฺฉาปฏิปนฺนาติ    น    เอวมาห    ฯ   อนุโยโค   จ
@เชิงอรรถ: ๑ โป. ม. ยุ. สพฺพตฺถ ธมฺมเทสนา จาติ ทิสฺสติ ฯ
โข  สทุกฺโข เอโส ธมฺโม สอุปฆาโต สอุปายาโส สปริฬาโห มิจฺฉาปฏิปทาติ
อิติ   วทํ   ธมฺมเมว   เทเสติ   ฯ  เย  อตฺตกิลมถานุโยคํ  อนนุยุตฺตา
ทุกฺขํ    อนริยํ    อนตฺถสญฺหิตํ    สพฺเพ    เต   อทุกฺขา   อนูปฆาตา
อนูปายาสา   อปริฬาหา   สมฺมาปฏิปนฺนาติ  น  เอวมาห  ฯ  อนนุโยโค
จ   โข   อทุกฺโข   เอโส  ธมฺโม  อนูปฆาโต  อนูปายาโส  อปริฬาโห
สมฺมาปฏิปทาติ อิติ วทํ ธมฺมเมว เทเสติ ฯ
     {๖๕๘.๓}   เยสํ   เกสญฺจิ   ภวสญฺโญชนํ   อปฺปหีนํ  สพฺเพ  เต
สทุกฺขา     สอุปฆาตา    สอุปายาสา    สปริฬาหา    มิจฺฉาปฏิปนฺนาติ
น   เอวมาห  ฯ  ภวสญฺโญชเน  โข  อปฺปหีเน  ภโว  อปฺปหีโน  โหตีติ
อิติ วทํ ธมฺมเมว เทเสติ ฯ
     {๖๕๘.๔}   เยสํ  เกสญฺจิ  ภวสญฺโญชนํ  ปหีนํ  สพฺเพ  เต อทุกฺขา
อนูปฆาตา   อนูปายาสา   อปริฬาหา  สมฺมาปฏิปนฺนาติ  น  เอวมาห  ฯ
ภวสญฺโญชเน  จ  โข  ปหีเน  ภโว  ๑-  ปหีโน โหตีติ อิติ วทํ ธมฺมเมว
เทเสติ ฯ เอวํ โข ภิกฺขเว เนวุสฺสาทนา โหติ น อปสาทนา ธมฺมเทสนาว ฯ
อุสฺสาทนญฺจ    ชญฺญา    อปสาทนญฺจ    ชญฺญา    อุสฺสาทนญฺจ   ญตฺวา
อปสาทนญฺจ    ญตฺวา    เนวุสฺสาเทยฺย    น   อปสาเทยฺย   ธมฺมเมว
เทเสยฺยาติ อิติ ยนฺตํ วุตฺตํ อิทเมตํ ปฏิจฺจ วุตฺตํ ฯ
     [๖๕๙]   สุขวินิจฺฉยํ    ชญฺญา    สุขวินิจฺฉยํ   ญตฺวา   อชฺฌตฺตํ
สุขมนุยุญฺเชยฺยาติ  อิติ  โข  ปเนตํ  วุตฺตํ  ฯ  กิญฺเจตํ  ปฏิจฺจ  วุตฺตํ  ฯ
ปญฺจิเม     ภิกฺขเว     กามคุณา    กตเม    ปญฺจ    จกฺขุวิญฺเญยฺยา
รูปา    อิฏฺฐา    กนฺตา   มนาปา   ปิยรูปา   กามูปสญฺหิตา   รชนียา
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ภโวปิ ฯ
โสตวิญฺเญยฺยา  สทฺทา  ...  ฆานวิญฺเญยฺยา  คนฺธา ... ชิวฺหาวิญฺเญยฺยา
รสา  ...  กายวิญฺเญยฺยา  โผฏฺฐพฺพา  อิฏฺฐา  กนฺตา  มนาปา  ปิยรูปา
กามูปสญฺหิตา   รชนียา   อิเม   โข   ภิกฺขเว   ปญฺจ   กามคุณา   ฯ
ยํ   โข   ภิกฺขเว   อิเม   ปญฺจ   กามคุเณ   ปฏิจฺจ   อุปฺปชฺชติ  สุขํ
โสมนสฺสํ   อิทํ   วุจฺจติ   กามสุขํ   ปุถุชฺชนสุขํ   มิฬฺหสุขํ  อนริยสุขํ  ฯ
น   เสวิตพฺพํ   น   ภาเวตพฺพํ   น   พหุลีกาตพฺพํ   ภายิตพฺพํ  เอตสฺส
สุขสฺสาติ วทามิ ฯ
     {๖๕๙.๑}   อิธ  ภิกฺขเว  ภิกฺขุ  วิวิจฺเจว  กาเมหิ วิวิจฺจ อกุสเลหิ
ธมฺเมหิ   สวิตกฺกํ   สวิจารํ   วิเวกชํ   ปีติสุขํ  ปฐมํ  ฌานํ  อุปสมฺปชฺช
วิหรติ   ฯ   วิตกฺกวิจารานํ   วูปสมา   อชฺฌตฺตํ   สมฺปสาทนํ   เจตโส
เอโกทิภาวํ   อวิตกฺกํ   อวิจารํ   สมาธิชํ   ปีติสุขํ   ทุติยํ  ฌานํ  ...
ตติยํ   ฌานํ   ...   จตุตฺถํ   ฌานํ   อุปสมฺปชฺช   วิหรติ  อิทํ  วุจฺจติ
เนกฺขมฺมสุขํ    ปวิเวกสุขํ    อุปสมสุขํ    สมฺโพธิสุขํ   ฯ   อาเสวิตพฺพํ
ภาเวตพฺพํ   พหุลีกาตพฺพํ   น   ภายิตพฺพํ  เอตสฺส  สุขสฺสาติ  วทามิ  ฯ
สุขวินิจฺฉยํ    ชญฺญา   สุขวินิจฺฉยํ   ญตฺวา   อชฺฌตฺตํ   สุขมนุยุญฺเชยฺยาติ
อิติ ยนฺตํ วุตฺตํ อิทเมตํ ปฏิจฺจ วุตฺตํ ฯ
     [๖๖๐]   รโห   วาทํ   น   ภาเสยฺย  สมฺมุขา  นาติขีณํ  ภเณติ
อิติ   โข   ปเนตํ  วุตฺตํ  ฯ  กิญฺเจตํ  ปฏิจฺจ  วุตฺตํ  ฯ  ตตฺร  ภิกฺขเว
ยํ   ชญฺญา   รโห   วาทํ   อพฺภูตํ   อตจฺฉํ   อนตฺถสญฺหิตํ  สสกฺกํ  ๑-
ตํ   รโห   วาทํ   น  ภาเสยฺย  ยมฺปิ  ชญฺญา  รโห  วาทํ  ภูตํ  ตจฺฉํ
อนตฺถสญฺหิตํ    ตสฺสปิ    สิกฺเขยฺย    อวจนาย    ยญฺจ   โข   ชญฺญา
@เชิงอรรถ: ๑ โป. สมฺปตฺตํ ฯ
รโห   วาทํ   ภูตํ   ตจฺฉํ   อตฺถสญฺหิตํ   ตตฺร   กาลญฺญู   อสฺส  ตสฺส
รโห   วาทสฺส   วจนาย   ฯ   ตตฺร   ภิกฺขเว   ยํ   ชญฺญา  สมฺมุขา
ขีณวาทํ    อพฺภูตํ    อตจฺฉํ    อนตฺถสญฺหิตํ    สสกฺกํ    ตํ    สมฺมุขา
ขีณวาทํ    น    ภาเสยฺย    ยมฺปิ   ชญฺญา   สมฺมุขา   ขีณวาทํ   ภูตํ
ตจฺฉํ    อนตฺถสญฺหิตํ    ตสฺสปิ    สิกฺเขยฺย    อวจนาย    ยญฺจ   โข
ชญฺญา   สมฺมุขา   ขีณวาทํ   ภูตํ   ตจฺฉํ   อตฺถสญฺหิตํ   ตตฺร   กาลญฺญู
อสฺส  ตสฺส  สมฺมุขา  ขีณวาทสฺส  วจนาย  ฯ  รโห  วาทํ  น  ภาเสยฺย
สมฺมุขา นาติขีณํ ภเณติ อิติ ยนฺตํ วุตฺตํ อิทเมตํ ปฏิจฺจ วุตฺตํ ฯ
     [๖๖๑]   อตรมาโนว  ภาเสยฺย  โน  ตรมาโนติ  อิติ  โข  ปเนตํ
วุตฺตํ   ฯ   กิญฺเจตํ   ปฏิจฺจ   วุตฺตํ   ฯ   ตตฺร   ภิกฺขเว  ตรมานสฺส
ภาสโต    กาโยปิ    กิลมติ   จิตฺตมฺปิ   อุปหญฺญติ   สโรปิ   อุปหญฺญติ
กณฺโฐปิ   อาตุริยติ   อวิสฏฺฐํปิ  โหติ  อวิญฺเญยฺยํ  ตรมานสฺส  ภาสิตํ  ฯ
ตตฺร   ภิกฺขเว   อตรมานสฺส  ภาสโต  กาโยปิ  น  กิลมติ  จิตฺตมฺปิ  น
อุปหญฺญติ   สโรปิ   น   อุปหญฺญติ   กณฺโฐปิ   น   อาตุริยติ  วิสฏฺฐมฺปิ
โหติ   วิญฺเญยฺยํ   อตรมานสฺส   ภาสิตํ  ฯ  อตรมาโนว  ภาเสยฺย  โน
ตรมาโนติ อิติ ยนฺตํ วุตฺตํ อิทเมตํ ปฏิจฺจ วุตฺตํ ฯ
     [๖๖๒]   ชนปทนิรุตฺตึ   นาภินิเวเสยฺย   สมญฺญํ   นาติธาเวยฺยาติ
อิติ   โข  ปเนตํ  วุตฺตํ  ฯ  กิญฺเจตํ  ปฏิจฺจ  วุตฺตํ  ฯ  กถญฺจ  ภิกฺขเว
ชนปทนิรุตฺติยา   จ   อภินิเวโส   โหติ   สมญฺญาย   จ   อติสาโร  ฯ
อิธ   ภิกฺขเว   ตเทเวกจฺเจสุ   ชนปเทสุ   ปาตีติ  สญฺชานนฺติ  ปตฺตนฺติ
สญฺชานนฺติ  ปิฏฺฐนฺติ  ๑-  สญฺชานนฺติ  สราวนฺติ  สญฺชานนฺติ  หโรสนฺติ ๒-
สญฺชานนฺติ     โปณนฺติ     สญฺชานนฺติ     หนนฺติ    ๓-    สญฺชานนฺติ
ปิปิลนฺติ  ๔-  สญฺชานนฺติ  ฯ  อิติ  ยถา  ยถา  นํ  เตสุ  เตสุ ชนปเทสุ
สญฺชานนฺติ    ตถา   ตถา   ถามสา   ปรามาสา   อภินิวิสฺส   โวหรติ
อิทเมว   สจฺจํ   โมฆมญฺญนฺติ   ฯ   เอวํ  โข  ภิกฺขเว  ชนปทนิรุตฺติยา
จ อภินิเวโส โหติ สมญฺญาย จ อติสาโร ฯ
     {๖๖๒.๑}   กถญฺจ  ภิกฺขเว  ชนปทนิรุตฺติยา  จ  อนภินิเวโส  โหติ
สมญฺญาย  จ  อนติสาโร  ฯ  อิธ  ภิกฺขเว ตเทเวกจฺเจสุ ชนปเทสุ ปาตีติ
สญฺชานนฺติ   ปตฺตนฺติ   สญฺชานนฺติ   ปิฏฺฐนฺติ   ๕-  สญฺชานนฺติ  สราวนฺติ
สญฺชานนฺติ    หโรสนฺติ    สญฺชานนฺติ    โปณนฺติ    สญฺชานนฺติ   หนนฺติ
สญฺชานนฺติ   ปิปิลนฺติ   สญฺชานนฺติ  ฯ  อิติ  ยถา  ยถา  นํ  เตสุ  เตสุ
ชนปเทสุ   สญฺชานนฺติ   อิทํ   กิรเม   อายสฺมนฺโต  สนฺธาย  โวหรนฺตีติ
ตถา  ตถา  โวหรติ  อปรามสํ  ฯ  เอวํ  โข  ภิกฺขเว ชนปทนิรุตฺติยา จ
อนภินิเวโส  โหติ  สมญฺญาย  จ  อนติสาโร ฯ ชนปทนิรุตฺตึ นาภินิเวเสยฺย
สมญฺญํ นาติธาเวยฺยาติ อิติ ยนฺตํ วุตฺตํ อิทเมตํ ปฏิจฺจ วุตฺตํ ฯ
     [๖๖๓]   ตตฺร  ภิกฺขเว  โย  กามปฏิสนฺธิสุขิโน  โสมนสฺสานุโยโค
หีโน   คมฺโม   โปถุชฺชนิโก   อนริโย   อนตฺถสญฺหิโต   สทุกฺโข  เอโส
ธมฺโม    สอุปฆาโต   สอุปายาโส   สปริฬาโห   มิจฺฉาปฏิปทา   ตสฺมา
@เชิงอรรถ: ๑ โป. สี. วิตฺถนฺติ ฯ  ๒ สี. ธาโรปนฺติ ฯ  ๓ สี. อยํ ปาโฐ นตฺถิ ฯ
@๔ สี. ม. ปิสีลวนฺติ ปิสีลนฺติ ฯ  ๕ ม. วิตฺตนฺติ ฯ
เอโส   ธมฺโม   สรโณ   ฯ   ตตฺร   ภิกฺขเว   โย  กามปฏิสนฺธิสุขิโน
โสมนสฺสานุโยคํ     อนนุโยโค    หีนํ    คมฺมํ    โปถุชฺชนิกํ    อนริยํ
อนตฺถสญฺหิตํ    อทุกฺโข    เอโส    ธมฺโม    อนูปฆาโต   อนูปายาโส
อปริฬาโห สมฺมาปฏิปทา ตสฺมา เอโส ธมฺโม อรโณ ฯ
     [๖๖๔]   ตตฺร  ภิกฺขเว  โย  อตฺตกิลมถานุโยโค  ทุกฺโข  อนริโย
อนตฺถสญฺหิโต    สทุกฺโข    เอโส    ธมฺโม   สอุปฆาโต   สอุปายาโส
สปริฬาโห   มิจฺฉาปฏิปทา   ตสฺมา   เอโส   ธมฺโม   สรโณ  ฯ  ตตฺร
ภิกฺขเว     โย     อตฺตกิลมถานุโยคํ    อนนุโยโค    ทุกฺขํ    อนริยํ
อนตฺถสญฺหิตํ    อทุกฺโข    เอโส    ธมฺโม    อนูปฆาโต   อนูปายาโส
อปริฬาโห สมฺมาปฏิปทา ตสฺมา เอโส ธมฺโม อรโณ ฯ
     [๖๖๕]   ตตฺร   ภิกฺขเว   ยายํ   มชฺฌิมา   ปฏิปทา  ตถาคเตน
อภิสมฺพุทฺธา    จกฺขุกรณี   ญาณกรณี   อุปสมาย   อภิญฺญาย   สมฺโพธาย
นิพฺพานาย   สํวตฺตติ   อทุกฺโข   เอโส  ธมฺโม  อนูปฆาโต  อนูปายาโส
อปริฬาโห สมฺมาปฏิปทา ตสฺมา เอโส ธมฺโม อรโณ ฯ
     [๖๖๖]   ตตฺร  ภิกฺขเว  ยายํ  อุสฺสาทนา  จ  อปสาทนา  จ  โน
จ   ธมฺมเทสนา   สทุกฺโข   เอโส   ธมฺโม   สอุปฆาโต   สอุปายาโส
สปริฬาโห  มิจฺฉาปฏิปทา  ตสฺมา  เอโส  ธมฺโม  สรโณ  ฯ ตตฺร ภิกฺขเว
ยายํ  เนวุสฺสาทนา [๑]- น อปสาทนา [๒]- ธมฺมเทสนาว [๓]- อทุกฺโข
เอโส    ธมฺโม   อนูปฆาโต   อนูปายาโส   อปริฬาโห   สมฺมาปฏิปทา
ตสฺมา เอโส ธมฺโม อรโณ ฯ
     [๖๖๗]   ตตฺร   ภิกฺขเว   ยมิทํ   กามสุขํ   มิฬฺหสุขํ  ปุถุชฺชนสุขํ
@เชิงอรรถ: ๑-๒-๓ ม. เอตฺถนฺตเร จสทฺโท อตฺถิ ฯ
อนริยสุขํ   สทุกฺโข   เอโส  ธมฺโม  สอุปฆาโต  สอุปายาโส  สปริฬาโห
มิจฺฉาปฏิปทา   ฯ   ตสฺมา   เอโส   ธมฺโม  สรโณ  ฯ  ตตฺร  ภิกฺขเว
ยมิทํ    เนกฺขมฺมสุขํ    ปวิเวกสุขํ    อุปสมสุขํ    สมฺโพธิสุขํ   อทุกฺโข
เอโส    ธมฺโม   อนูปฆาโต   อนูปายาโส   อปริฬาโห   สมฺมาปฏิปทา
ตสฺมา เอโส ธมฺโม อรโณ ฯ
     [๖๖๘]   ตตฺร   ภิกฺขเว  ยฺวายํ  รโห  วาโท  อพฺภูโต  อตจฺโฉ
อนตฺถสญฺหิโต    สทุกฺโข    เอโส    ธมฺโม   สอุปฆาโต   สอุปายาโส
สปริฬาโห   มิจฺฉาปฏิปทา   ตสฺมา   เอโส   ธมฺโม   สรโณ  ฯ  ตตฺร
ภิกฺขเว   โยปายํ   รโห   วาโท  ภูโต  ตจฺโฉ  อนตฺถสญฺหิโต  สทุกฺโข
เอโส    ธมฺโม   สอุปฆาโต   สอุปายาโส   สปริฬาโห   มิจฺฉาปฏิปทา
ตสฺมา    เอโส   ธมฺโม   สรโณ   ฯ   ตตฺร   ภิกฺขเว   โย   จายํ
รโห   วาโท   ภูโต   ตจฺโฉ   อตฺถสญฺหิโต   อทุกฺโข   เอโส  ธมฺโม
อนูปฆาโต    อนปายาโส   อปริฬาโห   สมฺมาปฏิปทา   ตสฺมา   เอโส
ธมฺโม อรโณ ฯ
     [๖๖๙]   ตตฺร  ภิกฺขเว  ยฺวายํ  สมฺมุขา  ขีณวาโท อพฺภูโต อตจฺโฉ
อนตฺถสญฺหิโต    สทุกฺโข    เอโส    ธมฺโม   สอุปฆาโต   สอุปายาโส
สปริฬาโห   มิจฺฉาปฏิปทา   ตสฺมา   เอโส   ธมฺโม   สรโณ  ฯ  ตตฺร
ภิกฺขเว   โยปายํ   สมฺมุขา   ขีณวาโท   ภูโต   ตจฺโฉ   อนตฺถสญฺหิโต
สทุกฺโข    เอโส    ธมฺโม    สอุปฆาโต    สอุปายาโส    สปริฬาโห
มิจฺฉาปฏิปทา   ตสฺมา   เอโส   ธมฺโม  สรโณ  ฯ  ตตฺร  ภิกฺขเว  โย
จายํ    สมฺมุขา    ขีณวาโท    ภูโต   ตจฺโฉ   อตฺถสญฺหิโต   อทุกฺโข
เอโส    ธมฺโม   อนูปฆาโต   อนูปายาโส   อปริฬาโห   สมฺมาปฏิปทา
ตสฺมา เอโส ธมฺโม อรโณ ฯ
     [๖๗๐]   ตตฺร  ภิกฺขเว  ยมิทํ  ตรมานสฺส  ภาสิตํ  สทุกฺโข  เอโส
ธมฺโม    สอุปฆาโต   สอุปายาโส   สปริฬาโห   มิจฺฉาปฏิปทา   ตสฺมา
เอโส   ธมฺโม   สรโณ   ฯ  ตตฺร  ภิกฺขเว  ยมิทํ  อตรมานสฺส  ภาสิตํ
อทุกฺโข    เอโส    ธมฺโม    อนูปฆาโต    อนูปายาโส    อปริฬาโห
สมฺมาปฏิปทา ตสฺมา เอโส ธมฺโม อรโณ ฯ
     [๖๗๑]   ตตฺร   ภิกฺขเว   ยฺวายํ  ชนปทนิรุตฺติยา  จ  อภินิเวโส
สมญฺญาย  จ  อติสาโร  สทุกฺโข  เอโส  ธมฺโม  สอุปฆาโต  สอุปายาโส
สปริฬาโห    มิจฺฉาปฏิปทา    ตสฺมา    เอโส    ธมฺโม   สรโณ   ฯ
ตตฺร   ภิกฺขเว   ยฺวายํ   ชนปทนิรุตฺติยา   จ   อนภินิเวโส   สมญฺญาย
จ    อนติสาโร   อทุกฺโข   เอโส   ธมฺโม   อนูปฆาโต   อนูปายาโส
อปริฬาโห สมฺมาปฏิปทา ตสฺมา เอโส ธมฺโม อรโณ ฯ
     [๖๗๒]   ตสฺมาติห   ภิกฺขเว  สรณญฺจ  ธมฺมํ  ชานิสฺสาม  อรณญฺจ
ธมฺมํ   ชานิสฺสาม   สรณญฺจ   ธมฺมํ   ญตฺวา   อรณญฺจ   ธมฺมํ   ญตฺวา
อรณปฏิปทํ   ปฏิปชฺชิสฺสามาติ   เอวญฺหิ   โว   ภิกฺขเว   สิกฺขิตพฺพํ   ฯ
สุภูติ จ ปน ภิกฺขเว กุลปุตฺโต อรณปฏิปทํ ปฏิปนฺโนติ ฯ
     อิทมโวจ    ภควา    อตฺตมนา   เต   ภิกฺขู   ภควโต   ภาสิตํ
อภินนฺทุนฺติ ฯ
                 อรณวิภงฺคสุตฺตํ นิฏฺฐิตํ นวมํ ฯ
                      ----------


             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๔ หน้าที่ ๔๒๓-๔๓๓.
https://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=14&A=8422&w=&modeTY=2
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน :-
https://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=14&A=8422&modeTY=2
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :-
https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=14&item=653&items=20
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับมหาจุฬาฯ :-
https://84000.org/tipitaka/pitaka_item/m_siri.php?B=14&siri=39
             ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :-
https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=14&i=653
             อ่านอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย :-
https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=10&A=4996
             The Pali Atthakatha in Roman :-
https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=10&A=4996
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๔
https://84000.org/tipitaka/read/?index_14
https://84000.org/tipitaka/english/?index_14