บาลีพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๔ - พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๖

                      ฉนฺโนวาทสุตฺตํ
     [๗๔๑]   เอวมฺเม   สุตํ   เอกํ  สมยํ  ภควา  ราชคเห  วิหรติ
เวฬุวเน   กลนฺทกนิวาเป   ฯ   เตน  โข  ปน  สมเยน  อายสฺมา  จ
สารีปุตฺโต   อายสฺมา   จ   มหาจุนฺโท  อายสฺมา  จ  ฉนฺโน  คิชฺฌกูเฏ
ปพฺพเต   วิหรนฺติ   ฯ   เตน   โข   ปน   สมเยน  อายสฺมา  ฉนฺโน
อาพาธิโก โหติ ทุกฺขิโต พาฬฺหคิลาโน ฯ
     [๗๔๒]   อถ    โข    อายสฺมา    สารีปุตฺโต    สายณฺหสมยํ
ปฏิสลฺลานา     วุฏฺิโต     เยนายสฺมา     มหาจุนฺโท    เตนุปสงฺกมิ
อุปสงฺกมิตฺวา   อายสฺมนฺตํ   มหาจุนฺทํ   เอตทโวจ   อายามาวุโส  จุนฺท
เยนายสฺมา   ฉนฺโน  เตนุปสงฺกมิสฺสาม  คิลานปุจฺฉกาติ  ฯ  เอวมาวุโสติ
โข   อายสฺมา   มหาจุนฺโท   อายสฺมโต   สารีปุตฺตสฺส   ปจฺจสฺโสสิ  ฯ
อถ    โข    อายสฺมา   จ   สารีปุตฺโต   อายสฺมา   จ   มหาจุนฺโท
เยนายสฺมา   ฉนฺโน   เตนุปสงฺกมึสุ   อุปสงฺกมิตฺวา  อายสฺมตา  ฉนฺเนน
สทฺธึ   สมฺโมทึสุ   สมฺโมทนียํ   กถํ   สาราณียํ  วีติสาเรตฺวา  เอกมนฺตํ
นิสีทึสุ   ฯ   เอกมนฺตํ   นิสินฺโน  โข  อายสฺมา  สารีปุตฺโต  อายสฺมนฺตํ
ฉนฺนํ   เอตทโวจ   กจฺจิ   เต   อาวุโส  ฉนฺน  ขมนียํ  กจฺจิ  ยาปนียํ
กจฺจิ   ทุกฺขา   เวทนา   ปฏิกฺกมนฺติ   โน  อภิกฺกมนฺติ  ปฏิกฺกโม  สานํ
ปญฺายติ   โน   อภิกฺกโมติ  ฯ  น  เม  อาวุโส  สารีปุตฺต  ขมนียํ  น
ยาปนียํ   พาฬฺหา   เม   ทุกฺขา   เวทนา  อภิกฺกมนฺติ  โน  ปฏิกฺกมนฺติ
อภิกฺกโม สานํ ปญฺายติ โน ปฏิกฺกโมติ ฯ
     [๗๔๓]   เสยฺยถาปิ  อาวุโส สารีปุตฺต ^[๑]- ปุริโส ติเณฺหน สิขเรน
สีสํ  ^๒-  อภิมตฺเถยฺย  เอวเมว  โข  เม  อาวุโส  สารีปุตฺต  อธิมตฺตา
วาตา  มุทฺธานํ  ^๓-  โอหนนฺติ  ^๔-  น  เม  อาวุโส สารีปุตฺต ขมนียํ น
ยาปนียํ   พาฬฺหา   เม   ทุกฺขา   เวทนา  อภิกฺกมนฺติ  โน  ปฏิกฺกมนฺติ
อภิกฺกโม สานํ ปญฺายติ โน ปฏิกฺกโมติ ฯ
     [๗๔๔]   เสยฺยถาปิ   อาวุโส  สารีปุตฺต  พลวา  ปุริโส  ทเฬฺหน
วรตฺตกฺขณฺเฑน   สีเส  สีสเวฏฺนํ  ทเทยฺย  เอวเมว  โข  เม  อาวุโส
สารีปุตฺต    อธิมตฺตา   วาตา   สีสํ   ปริกนฺตนฺติ   น   เม   อาวุโส
สารีปุตฺต    ขมนียํ    น   ยาปนียํ   พาฬฺหา   เม   ทุกฺขา   เวทนา
อภิกฺกมนฺติ    โน    ปฏิกฺกมนฺติ    อภิกฺกโม    สานํ   ปญฺายติ   โน
ปฏิกฺกโมติ ฯ
     [๗๔๕]   เสยฺยถาปิ   อาวุโส  สารีปุตฺต  ทกฺโข  โคฆาตโก  วา
โคฆาตกนฺเตวาสี    วา   ติเณฺหน   โควิกนฺตเนน   กุจฺฉึ   ปริกนฺเตยฺย
เอวเมว   โข   เม   อาวุโส   สารีปุตฺต   อธิมตฺตา   วาตา   กุจฺฉึ
ปริกนฺตนฺติ   น   เม   อาวุโส  สารีปุตฺต  ขมนียํ  น  ยาปนียํ  พาฬฺหา
เม   ทุกฺขา   เวทนา   อภิกฺกมนฺติ   โน   ปฏิกฺกมนฺติ  อภิกฺกโม  สานํ
ปญฺายติ โน ปฏิกฺกโมติ ฯ
     [๗๔๖]   เสยฺยถาปิ   อาวุโส  สารีปุตฺต  เทฺว  พลวนฺโต  ปุริสา
ทุพฺพลตรํ      ปุริสํ     นานาพาหาสุ     คเหตฺวา     องฺคารกาสุยา
สนฺตาเปยฺยุํ   สมฺปริตาเปยฺยุํ   เอวเมว   โข   เม  อาวุโส  สารีปุตฺต
@เชิงอรรถ: ^๑ โป. ม. เอตฺถนฺตเร พลวาติ ทิสฺสติ ฯ  ^๒-๓ ม. มุทฺธนิ ฯ  ^๔ ม. อูหนนฺติ ฯ
อธิมตฺตา   กายสฺมึ   ฑาโห   น   เม   อาวุโส  สารีปุตฺต  ขมนียํ  น
ยาปนียํ   พาฬฺหา   เม   ทุกฺขา   เวทนา  อภิกฺกมนฺติ  โน  ปฏิกฺกมนฺติ
อภิกฺกโม   สานํ   ปญฺายติ   โน   ปฏิกฺกโม  สตฺถํ  อาวุโส  สารีปุตฺต
อาหริสฺสามิ นาวกงฺขามิ ชีวิตนฺติ ฯ
     [๗๔๗]   มายสฺมา  ฉนฺโน  สตฺถํ  อาหเรสิ  ยาเปตายสฺมา  ฉนฺโน
ยาเปนฺตํ   มยํ   อายสฺมนฺตํ   ฉนฺนํ  อิจฺฉาม  สเจ  อายสฺมโต  ฉนฺนสฺส
นตฺถิ   สปฺปายานิ   โภชนานิ   อหํ   อายสฺมโต   ฉนฺนสฺส   สปฺปายานิ
โภชนานิ   ปริเยสิสฺสามิ   สเจ   อายสฺมโต  ฉนฺนสฺส  นตฺถิ  สปฺปายานิ
เภสชฺชานิ    อหํ    อายสฺมโต    ฉนฺนสฺส    สปฺปายานิ    เภสชฺชานิ
ปริเยสิสฺสามิ  สเจ  อายสฺมโต  ฉนฺนสฺส  นตฺถิ  ปฏิรูโป  อุปฏฺาโก  ^๑-
อหํ    อายสฺมนฺตํ    ฉนฺนํ    อุปฏฺหิสฺสามิ   มายสฺมา   ฉนฺโน   สตฺถํ
อาหเรสิ   ยาเปตายสฺมา   ฉนฺโน   ยาเปนฺตํ   มยํ   อายสฺมนฺตํ  ฉนฺนํ
อิจฺฉามาติ ฯ
     [๗๔๘]   นปิ  เม  อาวุโส  สารีปุตฺต  นตฺถิ  สปฺปายานิ  โภชนานิ
นปิ   เม   นตฺถิ  สปฺปายานิ  เภสชฺชานิ  นปิ  เม  นตฺถิ  ปฏิรูโป  ^๒-
อุปฏฺาโก   อปิจาวุโส   สารีปุตฺต   ปริจิณฺโณ   ^[๓]-  สตฺถา  ทีฆรตฺตํ
มนาเปเนว   โน   อมนาเปน   เอตํ  หิ  อาวุโส  สารีปุตฺต  สาวกสฺส
ปฏิรูปํ   ยํ  สตฺถารํ  ปริจเรยฺย  มนาเปเนว  โน  อมนาเปน  อนุปวชฺชํ
ฉนฺโน    ภิกฺขุ    สตฺถํ   อาหริสฺสตีติ   เอวเมตํ   อาวุโส   สารีปุตฺต
ธาเรหีติ  ฯ  ปุจฺเฉยฺยาม  มยํ  อายสฺมนฺตํ  ฉนฺนํ  กิญฺจิเทว  เทสํ  สเจ
@เชิงอรรถ: ^๑-๒ ม. ปฏิรูปา อุปฏฺากา ฯ  ^๓ ม. ยุ. เมสทฺโท อตฺถิ ฯ
อายสฺมา   ฉนฺโน   โอกาสํ   กโรติ   ปญฺหสฺส   เวยฺยากรณายาติ   ฯ
ปุจฺฉาวุโส สารีปุตฺต สุตฺวา เวทิสฺสามีติ ฯ
     [๗๔๙]   จกฺขุํ    อาวุโส   ฉนฺน   จกฺขุวิญฺาณํ   จกฺขุวิญฺาณ-
วิญฺาตพฺเพ   ธมฺเม   เอตํ   มม   เอโสหมสฺมิ  เอโส  เม  อตฺตาติ
สมนุปสฺสสิ    โสตํ    อาวุโส    ฉนฺน    โสตวิญฺาณํ   ฯเปฯ   ฆานํ
อาวุโส     ฉนฺน    ฆานวิญฺาณํ    ...    ชิวฺหํ    อาวุโส    ฉนฺน
ชิวฺหาวิญฺาณํ   ...   กายํ   อาวุโส   ฉนฺน   กายวิญฺาณํ  ...  มนํ
อาวุโส        ฉนฺน        มโนวิญฺาณํ       มโนวิญฺาณวิญฺาตพฺเพ
ธมฺเม   เอตํ   มม  เอโสหมสฺมิ  เอโส  เม  อตฺตาติ  สมนุปสฺสสีติ  ฯ
จกฺขุํ     อาวุโส    สารีปุตฺต    จกฺขุวิญฺาณํ    จกฺขุวิญฺาณวิญฺาตพฺเพ
ธมฺเม   เนตํ   มม   เนโสหมสฺมิ   น   เมโส   อตฺตาติ  สมนุปสฺสามิ
โสตํ   อาวุโส   สารีปุตฺต  โสตวิญฺาณํ  ...  ฆานํ  อาวุโส  สารีปุตฺต
ฆานวิญฺาณํ   ...  ชิวฺหํ  อาวุโส  สารีปุตฺต  ชิวฺหาวิญฺาณํ  ...  กายํ
อาวุโส    สารีปุตฺต    กายวิญฺาณํ   ...   มนํ   อาวุโส   สารีปุตฺต
มโนวิญฺาณํ       มโนวิญฺาณวิญฺาตพฺเพ     ธมฺเม     เนตํ     มม
เนโสหมสฺมิ น เมโส อตฺตาติ สมนุปสฺสามีติ ฯ
     [๗๕๐]   จกฺขุสฺมึ   อาวุโส   ฉนฺน   จกฺขุวิญฺาเณ  จกฺขุวิญฺาณ-
วิญฺาตพฺเพสุ   ธมฺเมสุ   กึ   ทิสฺวา  กึ  อภิญฺาย  จกฺขุํ  จกฺขุวิญฺาณํ
จกฺขุวิญฺาณวิญฺาตพฺเพ      ธมฺเม      เนตํ     มม     เนโสหมสฺมิ
น     เมโส    อตฺตาติ    สมนุปสฺสสิ    โสตสฺมึ    อาวุโส    ฉนฺน
โสตวิญฺาเณ   ...   ฆานสฺมึ   อาวุโส   ฉนฺน   ฆานวิญฺาเณ   ...
ชิวฺหาย   อาวุโส   ฉนฺน  ชิวฺหาวิญฺาเณ  ...  กายสฺมึ  อาวุโส  ฉนฺน
กายวิญฺาเณ   ...  มนสฺมึ  อาวุโส  ฉนฺน  มโนวิญฺาเณ  มโนวิญฺาณ-
วิญฺาตพฺเพสุ   ธมฺเมสุ   กึ   ทิสฺวา   กึ  อภิญฺาย  มนํ  มโนวิญฺาณํ
มโนวิญฺาณวิญฺาตพฺเพ     ธมฺเม    เนตํ    มม    เนโสหมสฺมิ    น
เมโส อตฺตาติ สมนุปสฺสสีติ ฯ
     {๗๕๐.๑}   จกฺขุสฺมึ     อาวุโส    สารีปุตฺต    จกฺขุวิญฺาเณ
จกฺขุวิญฺาณวิญฺาตพฺเพสุ      ธมฺเมสุ     นิโรธํ     ทิสฺวา     นิโรธํ
อภิญฺาย        จกฺขุํ       จกฺขุวิญฺาณํ       จกฺขุวิญฺาณวิญฺาตพฺเพ
ธมฺเม   เนตํ   มม   เนโสหมสฺมิ   น   เมโส   อตฺตาติ  สมนุปสฺสามิ
โสตสฺมึ   อาวุโส   สารีปุตฺต   โสตวิญฺาเณ   ...   ฆานสฺมึ  อาวุโส
สารีปุตฺต     ฆานวิญฺาเณ    ...    ชิวฺหาย    อาวุโส    สารีปุตฺต
ชิวฺหาวิญฺาเณ   ...   กายสฺมึ  อาวุโส  สารีปุตฺต  กายวิญฺาเณ  ...
มนสฺมึ    อาวุโส    สารีปุตฺต   มโนวิญฺาเณ   มโนวิญฺาณวิญฺาตพฺเพสุ
ธมฺเมสุ    นิโรธํ    ทิสฺวา    นิโรธํ    อภิญฺาย   มนํ   มโนวิญฺาณํ
มโนวิญฺาณวิญฺาตพฺเพ     ธมฺเม    เนตํ    มม    เนโสหมสฺมิ    น
เมโส อตฺตาติ สมนุปสฺสามีติ ฯ
     [๗๕๑]   เอวํ   วุตฺเต   อายสฺมา  มหาจุนฺโท  อายสฺมนฺตํ  ฉนฺนํ
เอตทโวจ    ตสฺมาติห    อาวุโส    ฉนฺน    อิทมฺปิ   ตสฺส   ภควโต
สาสนํ   นิจฺจกปฺปํ   มนสฺมึ   ^๑-   กาตพฺพํ  นิสฺสิตสฺส  จลิตํ  อนิสฺสิตสฺส
@เชิงอรรถ: ^๑ โป. ม. ยุ. มนสีติ ทิสฺสติ ฯ
จลิตํ   นตฺถิ   จลิเต   อสติ   ปสฺสทฺธิ  ปสฺสทฺธิยา  สติ  นติ  น  โหติ
นติยา   อสติ   อาคติ   คติ   น  โหติ  อาคติคติยา  อสติ  จุตูปปาโต
น  โหติ  จุตูปปาเต  อสติ  เนวิธ  น  หุรํ  น อุภยมนฺตเรน เอเสวนฺโต
ทุกฺขสฺสาติ  ฯ  อถ  โข  อายสฺมา  จ  สารีปุตฺโต อายสฺมา จ มหาจุนฺโท
อายสฺมนฺตํ ฉนฺนํ อิมินา โอวาเทน โอวทิตฺวา อุฏฺายาสนา ปกฺกมึสุ ฯ
     [๗๕๒]   อถ  โข  อายสฺมา  ฉนฺโน  อจิรปกฺกนฺเต  อายสฺมนฺเต จ
สารีปุตฺเต   อายสฺมนฺเต   จ  มหาจุนฺเท  สตฺถํ  อาหเรสิ  ฯ  อถ  โข
อายสฺมา    สารีปุตฺโต    เยน    ภควา   เตนุปสงฺกมิ   อุปสงฺกมิตฺวา
ภควนฺตํ   อภิวาเทตฺวา   เอกมนฺตํ   นิสีทิ   ฯ  เอกมนฺตํ  นิสินฺโน  โข
อายสฺมา    สารีปุตฺโต    ภควนฺตํ    เอตทโวจ    อายสฺมตา   ภนฺเต
ฉนฺเนน   สตฺถํ   อาหริตํ   ตสฺส   กา   คติ   โก  อภิสมฺปราโยติ  ฯ
นนุ    เต   สารีปุตฺต   ฉนฺเนน   ภิกฺขุนา   สมฺมุขาเยว   อนุปวชฺชตา
พฺยากตาติ   ฯ   อตฺถิ  ภนฺเต  ปุพฺพชิรํ  นาม  วชฺชิคาโม  ตตฺถายสฺมโต
ฉนฺนสฺส มิตฺตกุลานิ สุหชฺชกุลานิ อุปวชฺชกุลานีติ ฯ
     [๗๕๓]   โหนฺติ  เหตานิ  ^๑-  สารีปุตฺต ฉนฺนสฺส ภิกฺขุโน มิตฺตกุลานิ
สุหชฺชกุลานิ  อุปวชฺชกุลานิ  นาหํ  สารีปุตฺต  เอตฺตาวตา  อุปวชฺโชติ  ^๒-
วทามิ   โย   โข   สารีปุตฺต   อิมญฺจ   กายํ  นิกฺขิปติ  อญฺญฺจ  กายํ
อุปาทิยติ   ตมหํ   อุปวชฺโชติ   ^๓-  วทามิ  ตํ  ฉนฺนสฺส  ภิกฺขุโน  นตฺถิ
อนุปวชฺชํ ฉนฺโน ภิกฺขุ สตฺถํ อาหเรสีติ ฯ ^[๔]-
@เชิงอรรถ: ^๑ โป. ม. ยุ. เหเต ฯ  ^๒-๓ ม. ยุ. สอุปวชฺโช  ^๔ โป. ม. เอตฺถนฺตเร เอวเมตํ
@สารีปุตฺต ธาเรหีติ ทิสฺสนฺติ ฯ
     อิทมโวจ    ภควา   อตฺตมโน   อายสฺมา   สารีปุตฺโต   ภควโต
ภาสิตํ อภินนฺทีติ ฯ
                 ฉนฺโนวาทสุตฺตํ นิฏฺิตํ ทุติยํ ฯ
                      ----------
เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๔ หน้าที่ ๔๗๔-๔๘๐. https://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=14&A=9481&w=&modeTY=1 อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน :- https://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=14&A=9481&modeTY=1 อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :- https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=14&item=741&items=13 อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับมหาจุฬาฯ :- https://84000.org/tipitaka/pitaka_item/m_siri.php?B=14&siri=44 ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :- https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=14&i=741 อ่านอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย :- https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=10&A=6037 The Pali Atthakatha in Roman :- https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=10&A=6037 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๔ https://84000.org/tipitaka/read/?index_14 https://84000.org/tipitaka/english/?index_14