บาลีพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๖ - พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๑๘

[๘๔] |๘๔.๙๔๙| ๑๐ สุโณถ ยกฺขสฺส จ วาณิชาน จ สมาคโม ยตฺถ ตทา อโหสิ ยถา กถํ อิตรีตเรน จาปิ สุภาสิตํ ตญฺจ สุณาถ สพฺเพ |๘๔.๙๕๐| โย โส อหุ ราชา ปายาสิ นาม ภุมฺมานํ สหพฺยคโต ยสสฺสี โส โมทมาโน ว สเก วิมาเน อมานุโส มานุเส อชฺฌภาสีติ ฯ |๘๔.๙๕๑| สงฺเก ^๑- อรญฺเ อมนุสฺสาเน กนฺตาเร อปฺโปทเก อปฺปภกฺเข สุทุคฺคเม วนปถสฺส ^๒- มชฺเฌ วงฺกมฺภยา นฏฺมนา มนุสฺสา |๘๔.๙๕๒| นยิธ ผลา มูลมยา จ สนฺติ อุปาทานํ นตฺถิ กุโตธ ภิกฺขา อญฺตฺร ปํสูหิ จ วาลุกาหิ จ @เชิงอรรถ: ^๑ ม. ยุ. วงฺเก ฯ ^๒ ม. ยุ. วณฺณุปถสฺส ... ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๔๔.

ตตฺตาหิ อุณฺหาหิ จ ทารุณาหิ |๘๔.๙๕๓| อุชฺชงฺคลํ ตตฺตมิทํ ^๑- กปาลํ อนายสํ ปรโลเกน ตุลฺยํ ลุทฺทานมาวาสมิทํ ปุราณํ ภูมิปฺปเทโส อภิลตฺตรูโป |๘๔.๙๕๔| อถ ตุเมฺห เกน นุ วณฺเณน กิมาสมานา ^๒- อิมํ ปเทสํ หิ อนุปวิฏฺา สหสา สเมจฺจ โลภา ภยา อถ วา สมฺปมูฬฺหาติ ฯ |๘๔.๙๕๕| มคเธสุ องฺเคสุ จ สตฺถวาหา อาโรปิยมฺห ^๓- ปณิยํ ปหูตํ เต ยามเส สินฺธุโสวีรภูมึ ธนตฺถิกา อุทยํ ปตฺถยานา |๘๔.๙๕๖| ทิวา ปิปาสํนธิวาสยนฺตา โยคฺคานุกมฺปญฺจ ^๔- สเมกฺขมานา เอเตน เวเคน อายาม สพฺเพ รตฺตึ มคฺคํ ปฏิปนฺนา วิกาเล |๘๔.๙๕๗| เต ทุปฺปยาตา อปรทฺธมคฺคา อนฺธากุลา วิปฺปนฏฺา อรญฺเ @เชิงอรรถ: ^๑ ม. ตตฺตมิว ฯ ^๒ ยุ. กาย อาสึสนาย ฯ ^๓ ม. อาโรปยิตฺวา ฯ ^๔ ม. @โยคฺคานุกมฺมญฺจ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๔๕.

สุทุคฺคเม วนปถสฺส ^๑- มชฺเฌ ทิสํ น ชานาม ปมูฬฺหจิตฺตา |๘๔.๙๕๘| อิทญฺจ ทิสฺวาน อทิฏฺปุพฺพํ วิมานเสฏฺญฺจ ตุวญฺจ ยกฺข ตตุตฺตรึ ชีวิตมาสึสนา ทิสฺวา ปตีตา สุมนา อุทคฺคาติ ฯ |๘๔.๙๕๙| ปารํ สมุทฺทสฺส อิมญฺจ วนํ ^๒- เวตฺตํ ปรํ ^๓- สกุปถญฺจ มคฺคํ นทิโย ปน ปพฺพตานญฺจ ทุคฺคา ปุถุ ทิสา คจฺฉถ โภคเหตุ |๘๔.๙๖๐| ปกฺขนฺทิยาน วิชิตํ ปเรสํ เวรชฺชเก มานุเส เปกฺขมานา ยํ โว สุตํ อถ วาปิ ทิฏฺ อจฺเฉรกํ ตํ โว สุโณม ตาตาติ ฯ |๘๔.๙๖๑| อิโตปิ อจฺเฉรตรํ กุมาร น โน สุตํ วา อถ วาปิ ทิฏฺ อตีตมานุสฺสกเมว สพฺพํ ทิสฺวาน ตปฺปาม อโนมวณฺณํ |๘๔.๙๖๒| เวหาสยํ โปกฺขรญฺโ สวนฺติ @เชิงอรรถ: ^๑ ยุ. วณฺณุปถสฺส ฯ ^๒ ยุ. วณฺณุํ ฯ ^๓ ยุ. เวตฺตาจรํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๔๖.

ปหูตมาลฺยา พหุปุณฺฑรีกา ทุมา จ เต นิจฺจผลูปปนฺนา อตีว คนฺธา สุรภี ปวายนฺติ |๘๔.๙๖๓| เวฬุริยตฺถมฺภา สตมุสฺสิตาเส สิลปฺปวาฬสฺส จ อายตํสา มสารคลฺลา สหโลหิตกา ถมฺภา อิเม โชติรสามยาเส |๘๔.๙๖๔| สหสฺสตฺถมฺภํ อตุลานุภาวํ เตสุปฺปริ สาธุมิทํ วิมานํ รตนนฺตรํ ^๑- กญฺจนเวทิมิสฺสํ ตปนียปฏฺเฏหิ จ สาธุ ฉนฺนํ |๘๔.๙๖๕| ชมฺโพนทุตฺตมิทํ สุมฏฺโ ปาสาทโสปาณผลูปปนฺโน ทโฬฺห จ วคฺคู จ สุสงฺคโต จ อตีว นิชฺฌานขโม มนุญฺโ |๘๔.๙๖๖| รตนนฺตรสฺมึ ^๒- พหุ อนฺนปานํ ปริวาริโต อจฺฉราสงฺคเณน มุรชอาลมฺพรตุริยสงฺฆุฏฺโ อภิวนฺทิโตสิ ถูติวนฺทนาย @เชิงอรรถ: ^๑ ยุ. รตนตฺตรํ ฯ ^๒ ยุ. รตนตฺตรสฺมึ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๔๗.

|๘๔.๙๖๗| โส โมทสิ นาริคณปฺปโพธโน วิมานปาสาทวเร มโนรเม อจินฺติโย สพฺพคุณูปปนฺโน ราชา ยถา เวสฺสวโณ นลินฺยา ^๑- |๘๔.๙๖๘| เทโว นุ อาสิ อุท วาสิ ยกฺโข อุทาหุ เทวินฺโท มนุสฺสภูโต ปุจฺฉนฺติ ตํ วาณิชสตฺถวาหา อาจิกฺข โก นาม ตุวํสิ ยกฺโขติ ฯ |๘๔.๙๖๙| เสริสฺสโก นาม อหมฺหิ ยกฺโข กนฺตาริโย วนปถมฺหิ ^๒- คุตฺโต อิมํ ปเทสํ อภิปาลยามิ วจนกโร เวสฺสวณสฺส รญฺโติ ฯ |๘๔.๙๗๐| อธิจฺจลทฺธํ ปริณามชนฺเต สยํ กตํ อุทาหุ เทเวหิ ทินฺนํ ปุจฺฉนฺติ ตํ วาณิชสตฺถวาหา กถํ ตยา ลทฺธมิทํ มนุญฺ |๘๔.๙๗๑| นาธิจฺจลทฺธํ น ปริณามชนฺเต ^๓- น สยํ กตํ น หิ เทเวหิ ทินฺนํ สเกหิ กมฺเมหิ อปาปเกหิ @เชิงอรรถ: ^๑ ม. นลินฺทา ฯ ^๒ ยุ. วณฺณุปถมฺหิ ฯ ^๓ โป. ม. ยุ. ปริณามชมฺเม ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๔๘.

ปุญฺเหิ เม ลทฺธมิทํ มนุญฺ |๘๔.๙๗๒| กึ เต วตํ กึ ปน พฺรหฺมจริยํ กิสฺส สุจิณฺณสฺส อยํ วิปาโก ปุจฺฉนฺติ ตํ วาณิชสตฺถวาหา กถํ ตยา ลทฺธมิทํ วิมานํ |๘๔.๙๗๓| มม ปายาสีติ อหุ สมญฺา รชฺชํ ยทา การยึ โกสลานํ นตฺถิ กุทิฏฺิ กทริโย ปาปธมฺโม อุจฺเฉทวาที จ ตทา อโหสึ |๘๔.๙๗๔| สมโณ จ โข อาสิ กุมารกสฺสโป พหุสฺสุโต จิตฺตกถี อุฬาโร โส เม ตทา ธมฺมกถํ อกาสิ ทิฏฺิวิสูกานิ วิโนทยิ เม |๘๔.๙๗๕| ตาหํ ตสฺส ธมฺมกถํ สุณิตฺวา อุปาสกตฺตํ ปฏิเวทยิสฺสํ ปาณาติปาตา วิรโต อโหสึ โลเก อทินฺนํ ปริวชฺชยิสฺสํ อมชฺชโป โน จ มุสา อภาณึ สเกน ทาเรน จ โหมิ ตุฏฺโ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๔๙.

|๘๔.๙๗๖| ตํ เม วตํ ตํ ปน พฺรหฺมจริยํ ตสฺส สุจิณฺณสฺส อยํ วิปาโก เตเหว กมฺเมหิ อปาปเกหิ ปุญฺเหิ เม ลทฺธมิทํ วิมานํ |๘๔.๙๗๗| สจฺจํ กิราหํสุ นรา สปญฺา อนญฺถา วจนํ ปณฺฑิตานํ ยหึ ยหึ คจฺฉติ ปุญฺกมฺโม ตหึ ตหึ โมทติ กามกามี ^๑- |๘๔.๙๗๘| ยหึ ยหึ โสกปริทฺทโว จ วโธ จ พนฺโธ จ ปริกฺกิเลโส ตหึ ตหึ คจฺฉติ ปาปกมฺโม น มุจฺจติ ทุคฺคติยา กทาจิ |๘๔.๙๗๙| สมฺมูฬฺหรูโป ว ชโน อโหสิ อสฺมึ มุหุตฺเต กลลีกโต จ ชนสฺสิมสฺส ตุยฺหญฺจ กุมาร อปจฺจโย เกน นุ โข อโหสิ |๘๔.๙๘๐| อิเม ^[๒]- สิริสปวนา ^[๓]- ตาตา ทิพฺพา ^[๔]- คนฺธา สุรภี ปวนฺติ เต สมฺปวายนฺติ อิทํ วิมานํ @เชิงอรรถ: ^๑ โป. ยุ. กามกามิ ฯ ^๒ ยุ. ปิสทฺโท ทิสฺสติ ฯ ^๓-๔ ยุ. จสทฺโท ทิสฺสติ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๕๐.

ทิวา จ รตฺโต จ ตมํ นิหนฺตฺวา ^๑- |๘๔.๙๘๑| อิเมสญฺจ โข วสฺสสตจฺจเยน สิปาฏิกา ผลนฺติ เอกเมกา มานุสฺสกํ วสฺสสตํ อตีตํ ยทคฺเค กายมฺหิ อิธูปปนฺโน |๘๔.๙๘๒| ทิพฺพานหํ วสฺสสตานิ ปญฺจ อสฺมึ วิมานมฺหิ ตฺวาน ตาตา อายุกฺขยา ปุญฺกฺขยา จวิสฺสํ เตเนว โสเกน ปมุจฺฉิโตสฺมิ |๘๔.๙๘๓| กถํ นุ โสเจยฺย ตถาวิโธ โส ลทฺธา วิมานํ อตุลํ จิรายํ เย จาปิ โข อิตฺตรํ อุปปนฺโน เย นูน โสเจยฺย ปริตฺตปุญฺาติ ฯ |๘๔.๙๘๔| อนุจฺฉวึ โอวทิยญฺจ เม ตํ ยํ มํ ตุเมฺห เปยฺยวาจํ วเทถ ตุเมฺหว โข ตาต มยานุคุตฺตา เยนิจฺฉกํ เตน ปเลถ โสตฺถินฺติ ฯ |๘๔.๙๘๕| คนฺตฺวา มยํ สินฺธุโสวีรภูมึ ธนตฺถิกา อุทฺทยปตฺถยานา ยถา ปโยคา ปริปุณฺณจาคา @เชิงอรรถ: ^๑ ม. ยุ. นิหนฺตา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๕๑.

กาหาม เสริสฺส มหํ อุฬารนฺติ ฯ |๘๔.๙๘๖| มา เหว เสริสฺส มหํ อกตฺถ สพฺพญฺจ โว ภวิสฺสติ ยํ วเทถ ปาปานิ กมฺมานิ วิวชฺชยาถ ธมฺมานุโยคญฺจ อธิฏฺหาถาติ ฯ |๘๔.๙๘๗| อุปาสโก อตฺถิ อิมมฺหิ สงฺเฆ พหุสฺสุโต สีลวตูปปนฺโน สทฺโธ จ จาคี จ สุเปสโล จ วิจกฺขโณ สนฺตุสิโต มุตีมา |๘๔.๙๘๘| สญฺชานมาโน น มุสา ภเณยฺย ปรูปฆาตาย น เจตเยยฺย เวภูติกํ ปิสุณํ โน กเรยฺย สณฺหญฺจ วาจํ สขิลํ ภเณยฺย |๘๔.๙๘๙| สคารโว สปฺปติสฺโส วินีโต อปาปโก อธิสีเล วิสุทฺโธ โส มาตรํ ปิตรญฺจาปิ ชนฺตุ ธมฺเมน โปเสติ อริยวุตฺติ |๘๔.๙๙๐| มญฺเ โส มาตาปิตูนํ หิ การณา โภคานิ ปริเยสติ น อตฺตเหตุ มาตาปิตูนญฺจ โย อจฺจเยน

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๕๒.

เนกฺขมฺมโปโณ จริสฺสติ พฺรหฺมจริยํ |๘๔.๙๙๑| อุชู อวงฺโก อสโ อมาโย น เลสกปฺเปน จ โวหเรยฺย โส ตาทิโส สุกตกมฺมการี ธมฺเม ิโต กินฺติ ลเภถ ทุกฺขํ |๘๔.๙๙๒| ตํการณา ^๑- ปาตุกโตมฺหิ อตฺตนา ตสฺมา จ มํ ปสฺสถ วาณิชา เส อญฺตฺร เต น หิ ภสฺมิ ภเวถ อทฺธากุลา ^๒- วิปฺปนฏฺา อรญฺเ ตํ ขิปฺปมาเนน ลหุํ ปเรน สุโข หเว สปฺปุริเสน สงฺคโมติ ฯ |๘๔.๙๙๓| กินฺนาม โส กิญฺจ กโรติ กมฺมํ กึ นามเธยฺยํ กึ ปน ตสฺส โคตฺตํ มยมฺปิ มํ ทฏฺฐุกามมฺห ยกฺข ยสฺสานุกมฺปาย อิธาคโตสิ ลาภา หิ ตสฺส ยสฺส ตุวํ ปิเหสีติ ฯ |๘๔.๙๙๔| โย กปฺปโก สมฺภวนามเธยฺโย อุปาสโก โกจฺฉภณฺฑูปชีวี ชานาถ นํ ตุมฺหากํ เปสิโย โส @เชิงอรรถ: ^๑ ยุ. การุณา ฯ ^๒ ยุ. อนฺธากุลา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๕๓.

มา จ โข นํ หีฬิตฺถ สุเปสโล โสติ ฯ |๘๔.๙๙๕| ชานามเส ยํ ตฺวํ วเทสิ ยกฺข น โข ตํ ชานามเส เอทิโสติ มยมฺปิ นํ ปูชยิสฺสาม ยกฺข สุตฺวาน ตุยฺหํ วจนํ อุฬารนฺติ ฯ |๘๔.๙๙๖| เย เกจิมสฺมึ สพฺเพ มนุสฺสา ทหรา มหนฺตา อถ วาปิ มชฺฌิมา สพฺเพว เต อาลภนฺตุ วิมานํ ปสฺสนฺตุ ปุญฺานํ ผลํ กทริยาติ ฯ |๘๔.๙๙๗| เต ตตฺถ สพฺเพว อหํ ปุเรติ ตํ กปฺปกํ ตตฺถ ปุรกฺขิตฺวา สพฺเพว เต อาลภึสุ ^๑- วิมานํ มสกฺกสารํ วิย วาสวสฺส |๘๔.๙๙๘| เต ตตฺถ สพฺเพว อหํ ปุเรติ อุปาสกตฺตํ ปฏิเทสยึสุ ^๒- ปาณาติปาตา วิรตา อเหสุํ โลเก อทินฺนํ ปริวชฺชยึสุ อมชฺชปา โน จ มุสา ภณึสุ สเกน ทาเรน อเหสุํ ตุฏฺา @เชิงอรรถ: ^๑ ยุ. อาลมฺพึสุ ฯ ^๒ โป. ยุ. ปฏิเทสยิตฺวา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๕๔.

|๘๔.๙๙๙| เต ตตฺถ สพฺเพว อหํ ปุเรติ อุปาสกตฺตํ ปฏิเทสยิตฺวา ปกฺกามิ สตฺถา อนุโมทมาโน ยกฺขิทฺธิยา อนุมโต ปุนปฺปุนํ |๘๔.๑๐๐๐| คนฺตฺวาน เต สินฺธุโสวีรภูมึ ธนตฺถิกา อุทฺทยํ ปตฺถยานา ยถา ปโยคา ปริปุณฺณลาภา ปจฺจาคมุํ ปาตลิปุตฺตมกฺขตํ |๘๔.๑๐๐๑| คนฺตฺวาน เต สํ ฆรํ โสตฺถิวนฺโต ปุตฺเตหิ ทาเรหิ สมงฺคิภูตา อานนฺทจิตฺตา สุมนา ปตีตา อกํสุ เสริสฺส มหํ อุฬารํ เสริสฺสกํ ปริเวณํ มาปยึสุ |๘๔.๑๐๐๒| เอตาทิสา สปฺปุริสาน เสวนา มหิทฺธิยา ธมฺมคุณาน เสวนา เอกสฺส อตฺถาย อุปาสกสฺส สพฺเพว สตฺตา สุขิตา อเหสุนฺติ ฯ เสริสฺสกวิมานํ ทสมํ ฯ