บาลีพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗ - พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๑๙

๔ สงฺขปาลชาตกํ [๒๔๙๕] อริยาวกาโสสิ ปสนฺนเนตฺโต @เชิงอรรถ: ^๑ ม. โย จ ตสฺสาสิ ฯ ^๒ ม. นิสิปฺปโลภิกา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๕๕๐.

มญฺเญ ภวํ ปพฺพชิโต กุลมฺหา กถํ นุ วิตฺตานิ ปหาย โภเค ปพฺพชิ นิกฺขมฺม ฆรา สปญฺโญ ^๑- ฯ [๒๔๙๖] สยํ วิมานํ นรเทว ทิสฺวา มหานุภาวสฺส มโหรคสฺส ทิสฺวาน ปุญฺญาน มหาวิปากํ สทฺธายหํ ปพฺพชิโตมฺหิ ราช ฯ [๒๔๙๗] น กามกามา น ภยา น โทสา วาจํ มุสา ปพฺพชิตา ภณนฺติ อกฺขาหิ เม ปุจฺฉิโต เอตมตฺถํ สุตฺวาน เม ชายิหิติปฺปสาโท ฯ [๒๔๙๘] วาณิชฺช รฏฺฐาธิป คจฺฉมาโน ปเถ อทฺทสาสิมฺหิ โภชปุตฺเต ^๒- ปวฑฺฒกายํ อุรคํ มหนฺตํ อาทาย คจฺฉนฺเต ปโมทมาเน ฯ โสหํ สมาคมฺม ชนินฺท เตหิ ปหฏฺฐโลโม อวจมฺหิ ภีโต กุหึ อยํ นียติ ภีมกาโย นาเคน กึ กาหถ โภชปุตฺตา ^๓- ฯ นาโค อยํ นียติ โภชนตฺถํ ^๔- @เชิงอรรถ: ^๑ ม. สปญฺญ ฯ ยุ. สปญฺญา ฯ ^๒-๓ สี. ยุ. มิลา จ ปุตฺเต ฯ @^๔ ม. โภชนตฺถา ฯ เอวมุปริ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๕๕๑.

ปวฑฺฒกาโย อุรโค มหนฺโต สาทุญฺจ ถูลญฺจ มุทุญฺจ มํสํ น ตฺวํ รสญฺญาสิ วิเทหปุตฺต ฯ อิโต มยํ คนฺตฺวา สกํ นิเกตํ ^๑- อาทาย สตฺถานิ วิโกปยิตฺวา มํสานิ ภกฺขาม ^๒- ปโมทมานา มยํ หิ โว ^๓- สตฺตโว ปนฺนคานํ ฯ สเจ อยํ นียติ โภชนตฺถํ ปวฑฺฒกาโย อุรโค มหนฺโต ททามิ โว พลิพทฺธานิ โสฬส นาคํ อิมํ มุญฺจถ พนฺธนสฺมา ฯ อทฺธา หิ โน ภกฺโข อยํ มนาโป พหู จ โน โอรคา ^๔- ภุตฺตปุพฺพา กโรม เต ตํ วจนํ อฬาร มิตฺตญฺจ โน โหหิ วิเทหปุตฺต ฯ ตทสฺสุ เต พนฺธนา โมจยึสุ ยํ นตฺถุโต ปฏิโมกฺขสฺส ปาเส มุตฺโต จ โส พนฺธนา นาคราชา ปกฺกามิ ปาจีนมุโข มุหุตฺตํ ฯ คนฺตฺวาน ปาจีนมุโข มุหุตฺตํ @เชิงอรรถ: ^๑ ยุ. นิเกตนํ ฯ ^๒ ม. โภกฺขาม ฯ ^๓ ม. เว ฯ ^๔ ม. อุรคา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๕๕๒.

ปุณฺเณหิ เนตฺเตหิ ปโลกยี มํ ตทสฺสหํ ปิฏฺฐิโต อนฺวคจฺฉึ ทสงฺคุลี ^๑- อญฺชลึ ปคฺคเหตฺวา ฯ คจฺเฉว โข ตฺวํ ตรมานรูโป มา ตํ อมิตฺตา ปุนรคฺคเหสุํ ทกฺโข หิ ลุทฺเทหิ ปุนา สมาคโม อทสฺสนํ โภชปุตฺตาน คจฺฉ ฯ อคมาสิ โส รหทํ วิปฺปสนฺนํ นีโลภาสํ รมณียํ สุติตฺถํ สโมนตํ ^๒- ชมฺพุหิ เวทิสาหิ ปาเวกฺขิ นิตฺติณฺณภโย ปตีโต ฯ โส ตํ ปวิสฺส น จิรสฺส นาโค ทิพฺเพน เม ปาตุรหู ^๓- ชนินฺท อุปฏฺฐหี มํ ปิตรํว ปุตฺโต หทยงฺคมํ กณฺณสุขํ ภณนฺโต ฯ ตฺวํ เมสิ มาตา จ ปิตา อฬาร อพฺภนฺตโร ปาณทโท สหาโย สกญฺจ อิทฺธึ ปฏิลาภโกสฺมิ ^๔- อฬาร ปสฺส เม นิเวสนานิ ปหูตภกฺขํ พหุอนฺนปานํ @เชิงอรรถ: ^๑ ม. ทสงฺคุถึ ฯ ^๒ ม. สโมตตํ ฯ ^๓ ม. ปาตุรหุํ ฯ ^๔ ยุ. ปฏิลาภิโตสฺมิ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๕๕๓.

มสกฺกสารํ วิย วาสวสฺส ฯ [๒๔๙๙] ตํ ภูมิภาเคหิ อุเปตรูปํ อสกฺขรา เจว มุทู สภา จ นีจาติณา ^๑- อปฺปรชา จ ภูมิ ปาสาทิกา ยตฺถ ชหนฺติ โสกํ ฯ อนาวกลา เวฬุริยูปนีลา จตุทฺทิสํ อมฺพวนํ สุรมฺมํ ปกฺกา จ เปสี จ ผลา สุผุลฺลา นิจฺโจตุกา ธารยนฺติ ผลานิ ฯ [๒๕๐๐] เตสํ วนานํ นรเทว มชฺเฌ นิเวสนํ ภสฺสรสนฺนิกาสํ รชตคฺคฬํ โสวณฺณมยํ อุฬารํ โอภาสติ วิชฺชุริวนฺตลิกฺเข ฯ มณิมยา โสวณฺณมยา ^๒- อุฬารา อเนกจิตฺตา สสตํ สุนิมฺมิตา ปริปูรา กญฺญาหิ อลงฺกตาหิ สุวณฺณกายูรธราหิ ราช ฯ โส สงฺขปาโล ตรมานรูโป ปาสาทมารุยฺห อโนมวณฺโณ สหสฺสถมฺภํ อตุลานุภาวํ @เชิงอรรถ: ^๑ ม. นีจตฺตินา ฯ ^๒ ม. โสณฺณมยา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๕๕๔.

ยตฺถสฺส ภริยา มเหสี อโหสิ ฯ เอกา จ นารี ตรมานรูปา อาทาย เวฬุริยมยํ มหคฺฆํ สุภํ มณึ ชาติมนฺตูปปนฺนํ อโจทิตา อาสนมพฺภิหาสิ ฯ ตโต มํ หตฺเถ อุรโค คเหตฺวา นิสีทยี ปามุขอาสนสฺมึ อิทมาสนํ อตฺร ภวํ นิสีทตุ ภวญฺหิ เม อญฺญตโร ครูนํ ฯ อญฺญา จ นารี ตรมานรูปา อาทาย วารึ อุปสงฺกมิตฺวา ปาทานิ ปกฺขาลยิ เม ชนินฺท ภริยาว ภตฺตู ปติโน ปิยสฺส ฯ อปรา จ นารี ตรมานรูปา ปคฺคยฺห โสวณฺณมยาย ปาติยา อเนกสูปํ วิวิธํ วิยญฺชนํ อุปนามยี ภตฺต มนุญฺญรูปํ ฯ ตุริเยหิ มํ ภารต ภุตฺตวนฺตํ อุปฏฺฐหุํ ภตฺตุ มโน วิทิตฺวา ตตุตฺตรึ มํ นิปตี มหนฺตํ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๕๕๕.

ทิพฺเพหิ กาเมหิ อนปฺปเกหิ ฯ [๒๕๐๑] ภริยา มเมตา ติสตา อฬาร สพฺพตฺตมชฺฌา ปทุมุตฺตราภา อฬาร เอตาสุ เต กามการา ททามิ เต ตา ปริจารยสฺสุ ฯ [๒๕๐๒] สํวจฺฉรํ ทิพฺพรสานุภุตฺวา ตทาสฺสุหํ อุตฺตริ ปจฺจภาสึ ^๑- นาคสฺสิทํ กินฺติ กถญฺจ ลทฺธํ กถชฺฌคมาสิ วิมานเสฏฺฐํ ฯ อธิจฺจ ลทฺธํ ปรินามชนฺเต สยํ กตํ อุทาหุ เทเวหิ ทินฺนํ ปุจฺฉามิ ตํ ^๒- นาคราเชตมตฺถํ กถชฺฌคมาสิ วิมานเสฏฺฐํ ฯ [๒๕๐๓] นาธิจฺจ ลทฺธํ น ปริณามชํ เม น สยํ กตํ นาปิ เทเวหิ ทินฺนํ สเกหิ กมฺเมหิ อปาปเกหิ ปุญฺเญหิ เม ลทฺธมิทํ วิมานํ ฯ [๒๕๐๔] กินฺเต วตํ กึ ปน พฺรหฺมจริยํ กิสฺส สุจิณฺณสฺส อยํ วิปาโก อกฺขาหิ เม นาคราเชตมตฺถํ @เชิงอรรถ: ^๑ ม. อุตฺตริมชฺฌภาสึ ฯ ^๒ ยุ. เต ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๕๕๖.

กถํ นุ เต ลทฺธมิทํ วิมานํ ฯ [๒๕๐๕] ราชา อโหสึ มคธานมิสฺสโร ทุยฺโยธโน นาม มหานุภาโว โส อิตฺตรํ ชีวิตํ สํวิทิตฺวา อสสฺสตํ วิปริณามธมฺมํ ฯ อนฺนญฺจ ปานญฺจ ปสนฺนจิตฺโต สกฺกจฺจ ทานํ วิปุลํ อทาสึ โอปานภูตํ เม ฆรํ ตทาสิ สนฺตปฺปิตา สมณพฺราหฺมณา จ ฯ มาลญฺจ คนฺธญฺจ วิเลปนญฺจ ปทีปยํ ยานมุปสฺสยญฺจ อจฺฉาทนํ เสยฺยมถนฺนปานํ สกฺกจฺจ ทานานิ อทมฺห ตตฺถ ฯ ตํ เม วตํ ตํ ปน พฺรหฺมจริยํ ตสฺส สุจิณฺณสฺส อยํ วิปาโก เตเนว เม ลทฺธมิทํ วิมานํ ปหูตภกฺขํ พหุอนฺนปานํ ฯ [๒๕๐๖] นจฺเจหิ คีเตหิ จุเปตรูปํ จิรฏฺฐิตีกํ น จ สสฺสตายํ อปฺปานุภาวา ตํ มหานุภาวํ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๕๕๗.

เตชสฺสินํ หนฺติ อเตชวนฺโต กิเมว ทาฐาวุธ กึ ปฏิจฺจ หตฺถตฺถมาคจฺฉิ ^๑- วนิพฺพกานํ ฯ ภยํ นุ เต อนฺวคตํ มหนฺตํ เตโช นุ เต นานฺวคตํ ทนฺตมูลํ กิเมว ทาฐาวุธ กึ ปฏิจฺจ กิเลสมาปชฺชิ วนิพฺพกานํ ฯ [๒๕๐๗] น เม ภยํ อนฺวคตํ มหนฺตํ เตโช น สกฺกา มม เตภิหนฺตุํ ^๒- สตญฺจ ธมฺมานิ สุกิตฺติตานิ สมุทฺทเวลาว ทุรจฺจยานิ ฯ จาตุทฺทสึ ปญฺจทสึ อฬาร อุโปสถํ นิจฺจมุปาวสามิ อถาคมุํ โสฬส โภชปุตฺตา รชฺชุํ คเหตฺวาน ทฬฺหญฺจ ปาสํ ฯ เภตฺวาน นาสํ อติกสฺส รชฺชุํ นยึสุ มํ สมฺปริคยฺห ลุทฺทา เอตาทิสํ ทุกฺขมหํ ติติกฺขํ อุโปสถํ อปฺปฏิโกปยนฺโต ฯ [๒๕๐๘] เอกายเน ตํ ปเถ อทฺทสํสุ @เชิงอรรถ: ^๑ ม. หตฺถตฺตมาคจฺฉิ ฯ ^๒ ม. เตหิ หนฺตุํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๕๕๘.

พเลน วณฺเณน จุเปตรูปํ สิริยา ปญฺญาย จ ภาวิโตสิ กิมตฺถิยํ ^๑- นาค ตโป กโรสิ ฯ [๒๕๐๙] น ปุตฺตเหตุ น ธนสฺส เหตุ น อายุโน จาปิ อฬาร เหตุ มนุสฺสโยนึ อภิปตฺถยาโน ตสฺมา ปรกฺกมฺม ตโป กโรมิ ฯ [๒๕๑๐] ตฺวํ โลหิตกฺโข วิหตนฺตรํโส อลงฺกโต กปฺปิตเกสมสฺสุ สุโรสิโต โลหิตจนฺทเนน คนฺธพฺพราชาว ทิสา ปภาสสิ ฯ เทวิทฺธิปตฺโตสิ มหานุภาโว สพฺเพหิ กาเมหิ สมงฺคิภูโต ปุจฺฉามิ ตํ นาคราเชตมตฺถํ เสยฺโย อิโต เกน มนุสฺสโลโก ฯ [๒๕๑๑] อฬาร นาญฺญตฺร มนุสฺสโลกา สทฺธี ว สํวิชฺชติ สํยโม วา อหญฺจ ลทฺธาน มนุสฺสโยนึ กาหามิ ชาติมรณสฺส อนฺตํ ฯ @เชิงอรรถ: ^๑ ม. กึ ปตฺถยํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๕๕๙.

[๒๕๑๒] สํวจฺฉโร เม วสโต ^๑- ตวนฺติเก อนฺเนน ปาเนน อุปฏฺฐิโตสฺมิ อามนฺตยิตฺวาน ปเลมิ นาค จิรปฺปวุฏฺโฐสฺมิ อหํ ชนินฺท ฯ [๒๕๑๓] ปุตฺตา จ ทารา อนุชีวิโน จ นิจฺจานุสิฏฺฐา อุปติฏฺฐเต ตํ กจฺจินุ เต นาภิสํสิตฺถ โกจิ ปิยญฺหิ เม ทสฺสนํ ตุยฺห อฬาร ฯ [๒๕๑๔] ยถาปิ มาตุ จ ปิตุ อคาเร ปุตฺโต ปิโย ปฏิวิหิโต วเสยฺย ^๒- ตโตปิ มยฺหํ อิธเมว เสยฺโย จิตฺตญฺหิ เต นาค มยิ ปสนฺนํ ฯ [๒๕๑๕] มณิ มมํ วิชฺชติ โลหิตงฺโค ธนาหโร มณิรตนํ อุฬารํ อาทาย ตฺวํ คจฺฉ สกํ นิเกตํ ลทฺธา ธนนฺตํ มณิโมสฺสชสฺสุ ฯ [๒๕๑๖] ทิฏฺฐา มยา มานุสกาปิ กามา อสสฺสตา วิปริณามธมฺมา อาทีนวํ กามคุเณสุ ทิสฺวา สทฺธายหํ ปพฺพชิโตมฺหิ ราช ฯ @เชิงอรรถ: ^๑ ยุ. วุสิโต ฯ ^๒ ยุ. วเสยฺโย ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๕๖๐.

ทุมปฺผลาเนว ปตนฺติ มาณวา ทหรา จ วุฑฺฒา จ สรีรเภทา เอตํปิ ทิสฺวา ปพฺพชิโตมฺหิ ราช อปณฺณกํ สามญฺญเมว เสยฺโย ฯ [๒๕๑๗] อทฺธา หเว เสวิตพฺพา สปญฺญา พหุสฺสุตา เย พหุฐานจินฺติโน นาคญฺจ สุตฺวาน ตุวญฺจฬาร กาหามิ ปุญฺญานิ อนปฺปกานิ ฯ [๒๕๑๘] อทฺธา หเว เสวิตพฺพา สปญฺญา พหุสฺสุตา เย พหุฐานจินฺติโน นาคญฺจ สุตฺวาน มมญฺจ ราช กโรหิ ปุญฺญานิ อนปฺปกานีติ ฯ สงฺขปาลชาตกํ จตุตฺถํ ฯ ---------

เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๒๗ หน้าที่ ๕๔๙-๕๖๐. https://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=11344&w=&modeTY=2&pagebreak=1 อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน :- https://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=11344&modeTY=2&pagebreak=1 อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :- https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=27&item=2495&items=24 อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับมหาจุฬาฯ :- https://84000.org/tipitaka/pitaka_item/m_siri.php?B=27&siri=524 ศึกษาอรรถกถาชาดกนี้ได้ที่ :- https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=2495 อ่านอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย :- https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=41&A=8443 The Pali Atthakatha in Roman :- https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=41&A=8443 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗ https://84000.org/tipitaka/read/?index_27 https://84000.org/tipitaka/english/?index_27