พระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๘ ภาษาบาลี อักษรไทย
 พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๒๐ สุตฺต. ขุ. ชาตกํ (๒): ปญฺญาส-มหานิปาตชาตกํ

                                          ๒ มหาชนกชาตกํ
     [๔๔๒]        โกยํ มชฺเฌ สมุทฺทสฺมึ           อปสฺสนฺตีรมายุเห
                       กึ ๒- ตฺวํ อตฺถวสํ ญตฺวา        เอวํ วายามเส ภุสํ ฯ
     [๔๔๓]        นิสมฺม วตฺตํ โลกสฺส             วายมสฺส จ เทวเต
                       ตสฺมา มชฺเฌ สมุทฺทสฺมึ        อปสฺสนฺตีรมายุเห ฯ
     [๔๔๔]        คมฺภีเร อปฺปเมยฺยสฺมึ           ตีรํ ยสฺส น ทิสฺสติ
                       โมโฆ เต ปุริสวายาโม           อปฺปตฺวาว มริสฺสสิ ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ สี. ยุ. โสหํ ฯ   ๒ ม. กํ ฯ
     [๔๔๕]        อนโณ ญาตีนํ โหติ              เทวานํ ปิตุนญฺจ โส
                       กรํ ปุริสกิจฺจานิ                    น จ ปจฺฉานุตปฺปติ ฯ
     [๔๔๖]        อปารเณยฺยํ ยํ กมฺมํ             อผลํ กิลมถุทฺทยํ
                       ตตฺถ โก วายเมนตฺโถ           มจฺจุ ยสฺสาภินิปฺผตํ ๑- ฯ
     [๔๔๗]        |๔๔๗.๑|   อปารเณยฺยมจฺจนฺตํ  โย วิทิตฺวาน เทวเต
                       น รกฺเข อตฺตโน ปาณํ         ชญฺญา โส ยทิ หาปเย ฯ
                       |๔๔๗.๒|   อธิปฺปายผลํ เอเก              อสฺมึ โลกสฺมิ เทวเต
                       ปโยชยนฺติ กมฺมานิ            ตานิ อิชฺฌนฺติ วา น วา ฯ
                       |๔๔๗.๓|   สนฺทิฏฺฐิกํ กมฺมผลํ             นนุ ปสฺสสิ เทวเต
                       สนฺนา อญฺเญ ตรามหํ        ตญฺจ ปสฺสามิ สนฺติเก ฯ
                       |๔๔๗.๔|   โส อหํ วายมิสฺสามิ            ยถาสตฺติ ยถาพลํ
                       คจฺฉํ ปารํ สมุทฺทสฺส          กสฺสํ ปุริสการิยํ ฯ
     [๔๔๘]        โย ตฺวํ เอวํ คเต โอเฆ            อปฺปเมยฺเย มหณฺณเว
                       ธมฺมวายามสมฺปนฺโน            กมฺมุนา นาวสีทติ
                       โส ตฺวํ ตตฺเถว คจฺฉาหิ           ยตฺถ เต นิรโต มโน ฯ
     [๔๔๙]        สุริยุคฺคมเน นิธิ                   อโถ โอคฺคมเน นิธิ
                       อนฺโต นิธิ พหิ นิธิ                น อนฺโต น พหิ นิธิ
                       อาโรหเน มหานิธิ                อโถ โอโรหเน นิธิ
                       จตูสุ มหาสาเลสุ                 สมนฺตา โยชเน นิธิ
                       ทนฺตคฺเคสุ มหานิธิ              พาลคฺเคสุ จ เกปุเก ๒-
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ...นิปฺปตํ ฯ     ๒ เกพุเกติปิ ฯ
                       รุกฺขคฺเคสุ มหานิธิ          โสฬเสเต มหานิธี
                       สหสฺสถาโม ปลฺลงฺโก      สีวลาราธเนน จ ฯ
     [๔๕๐]        |๔๕๐.๑|   อาสึเสเถว ๑- ปุริโส   น นิพฺพินฺเทยฺย ปณฺฑิโต
                       ปสฺสามิ โวหํ อตฺตานํ          ยถา อิจฺฉึ ตถา อหุ ฯ
                       |๔๕๐.๒|   อาสึเสเถว ๑- ปุริโส      น นิพฺพินฺเทยฺย ปณฺฑิโต
                       ปสฺสามิ โวหํ อตฺตานํ    อุทกา ถลมุพฺภตํ ฯ
                       |๔๕๐.๓|   วายเมเถว ปุริโส           น นิพฺพินฺเทยฺย ปณฺฑิโต
                       ปสฺสามิ โวหํ อตฺตานํ    ยถา อิจฺฉึ ตถา อหุ ฯ
                       |๔๕๐.๔|   วายเมเถว ปุริโส           น นิพฺพินฺเทยฺย ปณฺฑิโต
                       ปสฺสามิ โวหํ อตฺตานํ    อุทกา ถลมุพฺภตํ ฯ
                       |๔๕๐.๕|   ทุกฺขูปนีโตปิ นโร สปญฺโญ
                       อาสํ น ฉินฺเทยฺย สุขาคมาย
                       พหู หิ ผสฺสา อหิตา หิตา จ
                       อวิตกฺกิตาโร มจฺจุมุปฺปชฺชนฺติ ๒- ฯ
                       |๔๕๐.๖|   อจินฺติตมฺปิ ภวติ          จินฺติตมฺปิ วินสฺสติ
                       น หิ จินฺตามยา โภคา   อิตฺถิยา ปุริสสฺส วา ฯ
     [๔๕๑]        |๔๕๑.๑|   อโปราณํ ๓- วต โภ ราชา   สพฺพภุมฺโม ทิสํปติ
                       นาชฺช นจฺเจ นิสาเมติ          น คีเต กุรุเต มโน ฯ
                       |๔๕๑.๒|   น มิเค นปิ อุยฺยาเน      นปิ หํเส อุทิกฺขติ
                       มูโคว ตุณฺหีมาสีโน       น อตฺถมนุสาสติ ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. อาสีเสเถว ฯ  ๒ ม. อวิตกฺกิตา มจฺจุมุปพฺพชนฺติ ฯ   ๓ สี. ยุ. อปุราณํ ฯ
     [๔๕๒]        |๔๕๒.๑|   สุขกามา รโหสีลา   วคฺคพนฺธา อปารุตา ๑-
                       กสฺส ๒- นุ อชฺช อาราเม      ทหรา วุฑฺฒา จ อจฺฉเร
                       |๔๕๒.๒|   อติกฺกนฺตวนถา ธีรา      นโม เตสํ มเหสินํ
                       เย อุสฺสุกฺกมฺหิ โลกมฺหิ  วิหรนฺติ อนุสฺสุกา
                       |๔๕๒.๓|   เต เฉตฺวา มจฺจุโน ชาลํ  ตนฺตํ ๓- มายาวิโน ทฬฺหํ
                       สนฺทาลยนฺตา ๔- คจฺฉนฺติ     โก เตสํ คติมาปเย ฯ
     [๔๕๓]        |๔๕๓.๑|   กทาหํ มิถิลํ ผีตํ      วิภตฺตํ ภาคโส มิตํ
                       ปหาย ปพฺพชิสฺสามิ     ตํ กทา ๕- สุ ภวิสฺสติ ฯ
                       |๔๕๓.๒|   กทาหํ มิถิลํ ผีตํ           วิสาลํ สพฺพโต ปภํ
                       ปหาย ปพฺพชิสฺสามิ     ตํ กทา สุ ภวิสฺสติ ฯ
                       |๔๕๓.๓|   กทาหํ มิถิลํ ผีตํ           พหุปาการโตรณํ
                       ปหาย ปพฺพชิสฺสามิ     ตํ กทา สุ ภวิสฺสติ ฯ
                       |๔๕๓.๔|   กทาหํ มิถิลํ ผีตํ           ทฬฺหมฏฺฏาลโกฏฺฐกํ
                       ปหาย ปพฺพชิสฺสามิ     ตํ กทา สุ ภวิสฺสติ ฯ
                       |๔๕๓.๕|   กทาหํ มิถิลํ ผีตํ           สุวิภตฺตํ มหาปถํ
                       ปหาย ปพฺพชิสฺสามิ     ตํ กทา สุ ภวิสฺสติ ฯ
                       |๔๕๓.๖|   กทาหํ มิถิลํ ผีตํ           สุวิภตฺตนฺตราปณํ
                       ปหาย ปพฺพชิสฺสามิ     ตํ กทา สุ ภวิสฺสติ ฯ
                       |๔๕๓.๗|   กทาหํ มิถิลํ ผีตํ           ควสฺสรถปีฬิตํ
                       ปหาย ปพฺพชิสฺสามิ     ตํ กทา สุ ภวิสฺสติ ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. วธพนฺธา อปารตา ฯ   ๒ สี. ยุ. เกสํ ฯ  ๓ ม. ตตํ ฯ  ๔ ม. ฉินฺนาลยตฺตา ฯ
@๕ ม. กุทาสฺสุ ฯ อิโต ปรํ อีทิสเมว ฯ
                       |๔๕๓.๘|   กทาหํ มิถิลํ ผีตํ           อารามวนมาลินึ
                       ปหาย ปพฺพชิสฺสามิ      ตํ กทา สุ ภวิสฺสติ ฯ
                       |๔๕๓.๙|   กทาหํ มิถิลํ ผีตํ           อุยฺยานวนมาลินึ
                       ปหาย ปพฺพชิสฺสามิ     ตํ กทา สุ ภวิสฺสติ ฯ
                       |๔๕๓.๑๐|   กทาหํ มิถิลํ ผีตํ          ปาสาทวรมาลินึ
                       ปหาย ปพฺพชิสฺสามิ      ตํ กทา สุ ภวิสฺสติ ฯ
                       |๔๕๓.๑๑|   กทาหํ มิถิลํ ผีตํ          ติปุรํ ราชพนฺธุนึ
                       มาปิตํ โสมนสฺเสน       เวเทเหน ยสสฺสินา
                       ปหาย ปพฺพชิสฺสามิ     ตํ กทา สุ ภวิสฺสติ ฯ
                       |๔๕๓.๑๒|   กทาหํ วิเทเห ๑- ผีเต    นิจิเต ธมฺมรกฺขิเต
                       ปหาย ปพฺพชิสฺสามิ     ตํ กทา สุ ภวิสฺสติ ฯ
                       |๔๕๓.๑๓|   กทาหํ วิเทเห ผีเต        อเชยฺเย ธมฺมรกฺขิเต
                       ปหาย ปพฺพชิสฺสามิ      ตํ กทา สุ ภวิสฺสติ ฯ
                       |๔๕๓.๑๔|   กทาหํ อนฺเตปุรํ รมฺมํ   วิภตฺตํ ภาคโส มิตํ
                       ปหาย ปพฺพชิสฺสามิ     ตํ กทา สุ ภวิสฺสติ ฯ
                       |๔๕๓.๑๕|   กทาหํ อนฺเตปุรํ รมฺมํ   สุธามตฺติกเลปนํ
                       ปหาย ปพฺพชิสฺสามิ    ตํ กทา สุ ภวิสฺสติ ฯ
                       |๔๕๓.๑๖|   กทาหํ อนฺเตปุรํ รมฺมํ  สุจิคนฺธํ มโนรมํ
                       ปหาย ปพฺพชิสฺสามิ    ตํ กทา สุ ภวิสฺสติ ฯ
                       |๔๕๓.๑๗|   กทาหํ กูฏาคาเร จ    วิภตฺเต ภาคโส มิเต
@เชิงอรรถ: ๑ ม. เวเทเห ฯ อิโต ปรํ อีทิสเมว ฯ
                       ปหาย ปพฺพชิสฺสามิ         ตํ กทา สุ ภวิสฺสติ ฯ
                       |๔๕๓.๑๘|   กทาหํ กูฏาคาเร จ          สุธามตฺติกเลปเน
                       ปหาย ปพฺพชิสฺสามิ        ตํ กทา สุ ภวิสฺสติ ฯ
                       |๔๕๓.๑๙|   กทาหํ กูฏาคาเร จ         สุจิคนฺเธ มโนรเม
                       ปหาย ปพฺพชิสฺสามิ        ตํ กทา สุ ภวิสฺสติ ฯ
                       |๔๕๓.๒๐|   กทาหํ กูฏาคาเร จ          ลิตฺเต จนฺทนโผสิเต
                       ปหาย ปพฺพชิสฺสามิ        ตํ กทา สุ ภวิสฺสติ ฯ
                       |๔๕๓.๒๑|   กทาหํ สุวณฺณปลฺลงฺเก  โคณเก จิตฺตสนฺถเต
                       ปหาย ปพฺพชิสฺสามิ       ตํ กทา สุ ภวิสฺสติ ฯ
                       |๔๕๓.๒๒|   กทาหํ มณิปลฺลงฺเก       โคณเก จิตฺตสนฺถเต
                       ปหาย ปพฺพชิสฺสามิ       ตํ กทา สุ ภวิสฺสติ ฯ
                       |๔๕๓.๒๓|   กทาหํ กปฺปาสโกเสยฺยํ   โขมโกทุมฺพรานิ จ
                       ปหาย ปพฺพชิสฺสามิ       ตํ กทา สุ ภวิสฺสติ ฯ
                       |๔๕๓.๒๔|   กทาหํ โปกฺขรณี รมฺมา   จากวากปกูชิตา ๑-
                       มณฺฑาลเกหิ สญฺฉนฺนา ปทุมุปฺปลเกหิ จ
                       ปหาย ปพฺพชิสฺสามิ      ตํ กทา สุ ภวิสฺสติ ฯ
                       |๔๕๓.๒๕|   กทาหํ หตฺถิคุมฺเพ จ      สพฺพาลงฺการภูสิเต
                       สุวณฺณกจฺเฉ มาตงฺเค   เหมกปฺปนิวาสเส
                       |๔๕๓.๒๖|   อารุเฬฺห คามนีเยภิ        โตมรงฺกุสปาณิภิ
                       ปหาย ปพฺพชิสฺสามิ      ตํ กทา สุ ภวิสฺสติ ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. จกฺกวากปกูชิตา ฯ
                       |๔๕๓.๒๗|   กทาหํ อสฺสคุมฺเพ จ     สพฺพาลงฺการภูสิเต
                       อาชานีเยว ชาติยา      สินฺธเว สีฆวาหเน
                       |๔๕๓.๒๘|   อารุเฬฺห คามนีเยภิ      อินฺทิยาจาปธาริภิ ๑-
                       ปหาย ปพฺพชิสฺสามิ     ตํ กทา สุ ภวิสฺสติ ฯ
                       |๔๕๓.๒๙|   กทาหํ รถเสนิโย           สนฺนทฺเธ อุสฺสิตทฺธเช
                       ทีเป อโถปิ เวยฺยคฺเฆ     สพฺพาลงฺการภูสิเต
                       |๔๕๓.๓๐|   อารุเฬฺห คามนีเยภิ       จาปหตฺเถหิ จมฺมิภิ ๒-
                       ปหาย ปพฺพชิสฺสามิ       ตํ กทา สุ ภวิสฺสติ ฯ
                       |๔๕๓.๓๑|   กทาหํ โสวณฺณรเถ        สนฺนทฺเธ อุสฺสิตทฺธเช
                       ทีเป อโถปิ เวยฺยคฺเฆ     สพฺพาลงฺการภูสิเต
                       |๔๕๓.๓๒|   อารุเฬฺห คามนีเยภิ       จาปหตฺเถหิ จมฺมิภิ
                       ปหาย ปพฺพชิสฺสามิ      ตํ กทา สุ ภวิสฺสติ ฯ
                       |๔๕๓.๓๓|   กทาหํ สชฺฌุรเถ จ         สนฺนทฺเธ อุสฺสิตทฺธเช
                       ทีเป อโถปิ เวยฺยคฺเฆ      สพฺพาลงฺการภูสิเต
                       |๔๕๓.๓๔|   อารุเฬฺห คามนีเยภิ       จาปหตฺเถหิ จมฺมิภิ
                       ปหาย ปพฺพชิสฺสามิ       ตํ กทา สุ ภวิสฺสติ ฯ
                       |๔๕๓.๓๕|   กทาหํ อสฺสรเถ จ          สนฺนทฺเธ อุสฺสิตทฺธเช
                       ทีเป อโถปิ เวยฺยคฺเฆ     สพฺพาลงฺการภูสิเต
                       |๔๕๓.๓๖|   อารุเฬฺห คามนีเยภิ       จาปหตฺเถหิ จมฺมิภิ
                       ปหาย ปพฺพชิสฺสามิ      ตํ กทา สุ ภวิสฺสติ ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. อิลฺลิยาจาปธาริภิ ฯ  ๒ ม. วมฺมิภิ ฯ อิโต ปรํ อีทิสเมว ฯ
                       |๔๕๓.๓๗|   กทาหํ โอฏฺฐรเถ จ       สนฺนทฺเธ อุสฺสิตทฺธเช
                       ทีเป อโถปิ เวยฺยคฺเฆ    สพฺพาลงฺการภูสิเต
                       |๔๕๓.๓๘|    อารุเฬฺห คามนีเยภิ     จาปหตฺเถหิ จมฺมิภิ
                       ปหาย ปพฺพชิสฺสามิ      ตํ กทา สุ ภวิสฺสติ ฯ
                       |๔๕๓.๓๙|   กทาหํ โคณรเถ จ         สนฺนทฺเธ อุสฺสิตทฺธเช
                       ทีเป อโถปิ เวยฺยคฺเฆ     สพฺพาลงฺการภูสิเต
                       |๔๕๓.๔๐|   อารุเฬฺห คามนีเยภิ       จาปหตฺเถหิ จมฺมิภิ
                       ปหาย ปพฺพชิสฺสามิ       ตํ กทา สุ ภวิสฺสติ ฯ
                       |๔๕๓.๔๑|   กทาหํ อชรเถ จ           สนฺนทฺเธ อุสฺสิตทฺธเช
                       ทีเป อโถปิ เวยฺยคฺเฆ     สพฺพาลงฺการภูสิเต
                       |๔๕๓.๔๒|   อารุเฬฺห คามนีเยภิ      จาปหตฺเถหิ จมฺมิภิ
                       ปหาย ปพฺพชิสฺสามิ      ตํ กทา สุ ภวิสฺสติ ฯ
                       |๔๕๓.๔๓|   กทาหํ เมณฺฑรเถ จ      สนฺนทฺเธ อุสฺสิตทฺธเช
                       ทีเป อโถปิ เวยฺยคฺเฆ    สพฺพาลงฺการภูสิเต
                       |๔๕๓.๔๔|   อารุเฬฺห คามนีเยภิ     จาปหตฺเถหิ จมฺมิภิ
                       ปหาย ปพฺพชิสฺสามิ    ตํ กทา สุ ภวิสฺสติ ฯ
                       |๔๕๓.๔๕|   กทาหํ มิครเถ จ          สนฺนทฺเธ อุสฺสิตทฺธเช
                       ทีเป อโถปิ เวยฺยคฺเฆ   สพฺพาลงฺการภูสิเต
                       |๔๕๓.๔๖|   อารุเฬฺห คามนีเยภิ     จาปหตฺเถหิ จมฺมิภิ
                       ปหาย ปพฺพชิสฺสามิ    ตํ กทา สุ ภวิสฺสติ ฯ
                       |๔๕๓.๔๗|   กทาหํ หตฺถาโรเห จ     สพฺพาลงฺการภูสิเต
                       นีลจมฺมธเร สูเร           โตมรงฺกุสปาณิโน
                       ปหาย ปพฺพชิสฺสามิ      ตํ กทา สุ ภวิสฺสติ ฯ
                       |๔๕๓.๔๘|   กทาหํ อสฺสาโรเห จ     สพฺพาลงฺการภูสิเต
                       นีลจมฺมธเร สูเร           อินฺทิยาจาปธาริโน ๑-
                       ปหาย ปพฺพชิสฺสามิ     ตํ กทา สุ ภวิสฺสติ ฯ
                       |๔๕๓.๔๙|   กทาหํ รถาโรเห จ        สพฺพาลงฺการภูสิเต
                       นีลจมฺมธเร สูเร           จาปหตฺเถ กลาปิโน ๒-
                       ปหาย ปพฺพชิสฺสามิ      ตํ กทา สุ ภวิสฺสติ ฯ
                       |๔๕๓.๕๐|   กทาหํ ธนุคฺคเห จ       สพฺพาลงฺการภูสิเต
                       นีลจมฺมธเร สูเร           จาปหตฺเถ กลาปิโน ๒-
                       ปหาย ปพฺพชิสฺสามิ     ตํ กทา สุ ภวิสฺสติ ฯ
                       |๔๕๓.๕๑|   กทาหํ ราชปุตฺเต จ      สพฺพาลงฺการภูสิเต
                       จิตฺรจมฺมธเร ๓- สูเร    กญฺจนาเวฬุธาริโน ๔-
                       ปหาย ปพฺพชิสฺสามิ     ตํ กทา สุ ภวิสฺสติ ฯ
                       |๔๕๓.๕๒|   กทาหํ อริยคเณ        วตฺถวนฺเต ๕- อลงฺกเต
                       หริจนฺทนลิตฺตงฺเค      กาสิกุตฺตมธาริโน ๖-
                       ปหาย ปพฺพชิสฺสามิ   ตํ กทา สุ ภวิสฺสติ ฯ
                       |๔๕๓.๕๓|   กทาหํ อมจฺจคเณ    สพฺพาลงฺการภูสิเต
                       ปีตจมฺมธเร สูเร       ปุรโต คจฺฉมาลิโน ๗-
@เชิงอรรถ: ๑ ม. อิลฺลิยาจาปธาริเน ฯ   ๒ ม. กลาปิเน ฯ  ๓ ม. จิตฺรวมฺมธเร ฯ  ๔-๖ ม. ...
@ธาริเน ฯ  ๕ ม. วตวนฺเต ฯ  ๗ ม. คจฺฉมาลิเน ฯ
                       ปหาย ปพฺพชิสฺสามิ     ตํ กทา สุ ภวิสฺสติ ฯ
                       |๔๕๓.๕๔|   กทาหํ สตฺตสตา ภริยา  สพฺพาลงฺการภูสิตา
                       ปหาย ปพฺพชิสฺสามิ       ตํ กทา สุ ภวิสฺสติ ฯ
                       |๔๕๓.๕๕|   กทาหํ สตฺตสตา ภริยา   สุสญฺญา ตนุมชฺฌิมา
                       ปหาย ปพฺพชิสฺสามิ        ตํ กทา สุ ภวิสฺสติ ฯ
                       |๔๕๓.๕๖|   กทาหํ สตฺตสตา ภริยา   อสฺสวา ปิยภาณินี
                       ปหาย ปพฺพชิสฺสามิ        ตํ กทา สุ ภวิสฺสติ ฯ
                       |๔๕๓.๕๗|   กทาหํ สตปลกํสํ           โสวณฺณํ สตราชิกํ
                       ปหาย ปพฺพชิสฺสามิ        ตํ กทา สุ ภวิสฺสติ ฯ
                       |๔๕๓.๕๘|   กทา สุ มํ หตฺถิคุมฺพา     สพฺพาลงฺการภูสิตา
                       สุวณฺณกจฺฉา มาตงฺคา    เหมกปฺปนิวาสสา
                       |๔๕๓.๕๙|   อารุฬฺหา คามนีเยภิ       โตมรงฺกุสปาณิภิ
                       ยนฺตํ มํ นานุยิสฺสนฺติ      ตํ กทา สุ ภวิสฺสติ ฯ
                       |๔๕๓.๖๐|   กทา สุ มํ อสฺสคุมฺพา      สพฺพาลงฺการภูสิตา
                       อาชานียาว ชาติยา         สินฺธวา สีฆวาหนา
                       |๔๕๓.๖๑|   อารุฬฺหา คามนีเยภิ         อินฺทิยาจาปธาริภิ
                       ยนฺตํ มํ นานุยิสฺสนฺติ         ตํ กทา สุ ภวิสฺสติ ฯ
                       |๔๕๓.๖๒|   กทา สุ มํ รถเสนิโย          สนฺนทฺธา อุสฺสิตทฺธชา
                       ทีปา อโถปิ เวยฺยคฺฆา       สพฺพาลงฺการภูสิตา
                       |๔๕๓.๖๓|   อารุฬฺหา คามนีเยภิ         จาปหตฺเถหิ จมฺมิภิ
                       ยนฺตํ มํ นานุยิสฺสนฺติ      ตํ กทา สุ ภวิสฺสติ ฯ
                       |๔๕๓.๖๔|   กทา สุ มํ สุวณฺณรถา     สนฺนทฺธา อุสฺสิตทฺธชา
                       ทีปา อโถปิ เวยฺยคฺฆา    สพฺพาลงฺการภูสิตา
                       |๔๕๓.๖๕|   อารุฬฺหา คามนีเยภิ        จาปหตฺเถหิ จมฺมิภิ
                       ยนฺตํ มํ นานุยิสฺสนฺติ        ตํ กทา สุ ภวิสฺสติ ฯ
                       |๔๕๓.๖๖|   กทา สุ มํ สชฺฌุรถา         สนฺนทฺธา อุสฺสิตทฺธชา
                       ทีปา อโถปิ เวยฺยคฺฆา      สพฺพาลงฺการภูสิตา
                       |๔๕๓.๖๗|   อารุฬฺหา คามนีเยภิ      จาปหตฺเถหิ จมฺมิภิ
                       ยนฺตํ มํ นานุยิสฺสนฺติ     ตํ กทา สุ ภวิสฺสติ ฯ
                       |๔๕๓.๖๘|   กทา สุ มํ อสฺสรถา          สนฺนทฺธา อุสฺสิตทฺธชา
                       ทีปา อโถปิ เวยฺยคฺฆา      สพฺพาลงฺการภูสิตา
                       |๔๕๓.๖๙|   อารุฬฺหา คามนีเยภิ        จาปหตฺเถหิ จมฺมิภิ
                       ยนฺตํ มํ นานุยิสฺสนฺติ        ตํ กทา สุ ภวิสฺสติ ฯ
                       |๔๕๓.๗๐|   กทา สุ มํ โอฏฺฐรถา        สนฺนทฺธา อุสฺสิตทฺธชา
                       ทีปา อโถปิ เวยฺยคฺฆา      สพฺพาลงฺการภูสิตา
                       |๔๕๓.๗๑|    อารุฬฺหา คามนีเยภิ        จาปหตฺเถหิ จมฺมิภิ
                       ยนฺตํ มํ นานุยิสฺสนฺติ        ตํ กทา สุ ภวิสฺสติ ฯ
                       |๔๕๓.๗๒|   กทา สุ มํ โคณรถา          สนฺนทฺธา อุสฺสิตทฺธชา
                       ทีปา อโถปิ เวยฺยคฺฆา      สพฺพาลงฺการภูสิตา
                       |๔๕๓.๗๓|   อารุฬฺหา คามนีเยภิ         จาปหตฺเถหิ จมฺมิภิ
                       ยนฺตํ มํ นานุยิสฺสนฺติ         ตํ กทา สุ ภวิสฺสติ ฯ
                       |๔๕๓.๗๔|   กทา สุ มํ อชรถา            สนฺนทฺธา อุสฺสิตทฺธชา
                       ทีปา อโถปิ เวยฺยคฺฆา      สพฺพาลงฺการภูสิตา
                       |๔๕๓.๗๕|   อารุฬฺหา คามนีเยภิ        จาปหตฺเถหิ จมฺมิภิ
                       ยนฺตํ มํ นานุยิสฺสนฺติ        ตํ กทา สุ ภวิสฺสติ ฯ
                       |๔๕๓.๗๖|   กทา สุ มํ เมณฺฑรถา        สนฺนทฺธา อุสฺสิตทฺธชา
                       ทีปา อโถปิ เวยฺยคฺฆา       สพฺพาลงฺการภูสิตา
                       |๔๕๓.๗๗|   อารุฬฺหา คามนีเยภิ          จาปหตฺเถหิ จมฺมิภิ
                       ยนฺตํ มํ นานุยิสฺสนฺติ         ตํ กทา สุ ภวิสฺสติ ฯ
                       |๔๕๓.๗๘|   กทา สุ มํ มิครถา             สนฺนทฺธา อุสฺสิตทฺธชา
                       ทีปา อโถปิ เวยฺยคฺฆา       สพฺพาลงฺการภูสิตา
                       |๔๕๓.๗๙|   อารุฬฺหา คามนีเยภิ          จาปหตฺเถหิ จมฺมิภิ
                       ยนฺตํ มํ นานุยิสฺสนฺติ         ตํ กทา สุ ภวิสฺสติ ฯ
                       |๔๕๓.๘๐|   กทา สุ มํ หตฺถาโรหา        สพฺพาลงฺการภูสิตา
                       นีลจมฺมธรา สูรา             โตมรงฺกุสปาณิโน
                       ยนฺตํ มํ นานุยิสฺสนฺติ        ตํ กทา สุ ภวิสฺสติ ฯ
                       |๔๕๓.๘๑|   กทา สุ มํ อสฺสาโรหา        สพฺพาลงฺการภูสิตา
                       นีลจมฺมธรา สูรา              อินฺทิยาจาปธาริโน
                       ยนฺตํ มํ นานุยิสฺสนฺติ          ตํ กทา สุ ภวิสฺสติ ฯ
                       |๔๕๓.๘๒|   กทา สุ มํ รถาโรหา           สพฺพาลงฺการภูสิตา
                       นีลจมฺมธรา สูรา               จาปหตฺถา กลาปิโน
                       ยนฺตํ มํ นานุยิสฺสนฺติ          ตํ กทา สุ ภวิสฺสติ ฯ
                       |๔๕๓.๘๓|   กทา สุ มํ ธนุคฺคหา           สพฺพาลงฺการภูสิตา
                       นีลจมฺมธรา สูรา              จาปหตฺถา กลาปิโน
                       ยนฺตํ มํ นานุยิสฺสนฺติ         ตํ กทา สุ ภวิสฺสติ ฯ
                       |๔๕๓.๘๔|   กทา สุ มํ ราชปุตฺตา        สพฺพาลงฺการภูสิตา
                       จิตฺรจมฺมธรา สูรา            กญฺจนาเวฬธาริโน
                       ยนฺตํ มํ นานุยิสฺสนฺติ        ตํ กทา สุ ภวิสฺสติ ฯ
                       |๔๕๓.๘๕|   กทา สุ มํ อริยคณา         วตฺถวนฺตา ๑- อลงฺกตา
                       หริจนฺทนลิตฺตงฺคา          กาสิกุตฺตมธาริโน
                       ยนฺตํ มํ นานุยิสฺสนฺติ       ตํ กทา สุ ภวิสฺสติ ฯ
                       |๔๕๓.๘๖|   กทา สุ มํ อมจฺจคณา     สพฺพาลงฺการภูสิตา
                       ปีตจมฺมธรา สูรา            ปุรโต คจฺฉมาลินี ๒-
                       ยนฺตํ มํ นานุยิสฺสนฺติ       ตํ กทา สุ ภวิสฺสติ ฯ
                       |๔๕๓.๘๗|   กทา สุ มํ สตฺตสตา       ภริยา สพฺพาลงฺการภูสิตา
                       ยนฺตํ มํ นานุยิสฺสนฺติ      ตํ กทา สุ ภวิสฺสติ ฯ
                       |๔๕๓.๘๘|   กทา สุ มํ สตฺตสตา ภริยา  สุสญฺญา ตนุมชฺฌิมา
                       ยนฺตํ มํ นานุยิสฺสนฺติ         ตํ กทา สุ ภวิสฺสติ ฯ
                       |๔๕๓.๘๙|   กทา สุ มํ สตฺตสตา ภริยา อสฺสวา ปิยภาณินี
                       ยนฺตํ มํ นานุยิสฺสนฺติ       ตํ กทา สุ ภวิสฺสติ ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. วตวนฺตา ฯ   ๒ ม. คจฺฉมาลิโน ฯ
                       |๔๕๓.๙๐|   กทาหํ ปตฺตํ คเหตฺวาน    มุณฺโฑ สงฺฆาฏิปารุโต
                       ปิณฺฑิกาย จริสฺสามิ       ตํ กทา สุ ภวิสฺสติ ฯ
                       |๔๕๓.๙๑|   กทาหํ ปํสุกูลานํ            อุชฺฌิตานํ มหาปเถ
                       สงฺฆาฏึ ธารยิสฺสามิ        ตํ กทา สุ ภวิสฺสติ ฯ
                       |๔๕๓.๙๒|   กทาหํ สตฺตาหํ เมเฆ ๑- โอวุฏฺเฐ อลฺลจีวโร
                       ปิณฺฑิกาย จริสฺสามิ      ตํ กทา สุ ภวิสฺสติ ฯ
                       |๔๕๓.๙๓|   กทาหํ สพฺพณฺหํ ๒- คนฺตฺวา  รุกฺขา รุกฺขํ วนา วนํ
                       อนเปกฺโข จริสฺสามิ ๓-   ตํ กทา สุ ภวิสฺสติ ฯ
                       |๔๕๓.๙๔|   กทาหํ คิริทุคฺเคสุ          ปหีนภยเภรโว
                       อทุติโย คมิสฺสามิ ๔-     ตํ กทา สุ ภวิสฺสติ ฯ
                       |๔๕๓.๙๕|   กทาหํ วีณรุชฺชโกว ๕-   สตฺตตนฺตึ มโนรมํ
                       จิตฺตํ อุชุํ กริสฺสามิ         ตํ กทา สุ ภวิสฺสติ ฯ
                       |๔๕๓.๙๖|   กทาหํ รถกาโรว           ปริกนฺตํ อุปาหนํ
                       กามสํโยชเน เฉจฺฉํ       เย ทิพฺเพ เย จ มานุเส ฯ
     [๔๕๔]        |๔๕๔.๑|   ตา จ สตฺตสตา ภริยา   สพฺพาลงฺการภูสิตา
                       พาหา ปคฺคยฺห ปกฺกนฺทุํ   กสฺมา โน วิชหิสฺสสิ ฯ
                       |๔๕๔.๒|   ตา จ สตฺตสตา ภริยา        สุสญฺญา ตนุมชฺฌิมา
                       พาหา ปคฺคยฺห ปกฺกนฺทุํ    กสฺมา โน วิชหิสฺสสิ ฯ
                       |๔๕๔.๓|   ตา จ สตฺตสตา ภริยา        อสฺสวา ปิยภาณินี
                       พาหา ปคฺคยฺห ปกฺกนฺทุํ    กสฺมา โน วิชหิสฺสสิ ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. สตฺตาหสมฺเมเฆ ฯ  ๒ สี. ม. สพฺพหํ ฐานํ ฯ ยุ. สพฺพาหํ ฐานํ ฯ
@๓ ม. คมิสฺสามิ ฯ สี. ยุ. วิหริสฺสามิ ฯ  ๔ สี. ยุ. วิหริสฺสามิ ฯ
@๕ ม. วีณํว รุชฺชโก ฯ
                       |๔๕๔.๔|   ตา จ สตฺตสตา ภริยา        สพฺพาลงฺการภูสิตา
                       หิตฺวา สมฺปทวี ๑- ราชา     ปพฺพชฺชาย ปุรกฺขิโต ฯ
                       |๔๕๔.๕|   ตา จ สตฺตสตา ภริยา        สุสญฺญา ตนุมชฺฌิมา
                       หิตฺวา สมฺปทวี ๑- ราชา     ปพฺพชฺชาย ปุรกฺขิโต ฯ
                       |๔๕๔.๖|   ตา จ สตฺตสตา ภริยา        อสฺสวา ปิยภาณินี
                       หิตฺวา สมฺปทวี ๑- ราชา     ปพฺพชฺชาย ปุรกฺขิโต ฯ
                       |๔๕๔.๗|   หิตฺวา สตปลฺลกํสํ             โสวณฺณํ สตราชิกํ
                       อคฺคหิ มตฺติกาปตฺตํ           ตํ ทุติยาภิเสจนํ ฯ
     [๔๕๕]        |๔๕๕.๑|   เภสฺมา อคฺคิสมา ชาลา    โกสา ฑยฺหนฺติ ภาคโส
                       รชตํ ชาตรูปญฺจ               มุตฺตา เวฬุริยา พหู
                       |๔๕๕.๒|   มณโย สงฺขมุตฺตา จ          วตฺถกํ ๒- หริจนฺทนํ
                       อชินํ ทนฺตภณฺฑญฺจ         โลหํ กาฬายสํ พหุํ
                       เอหิ ราช นิวตฺตสฺสุ            มา เต ตํ วินสฺสา ๓- ธนํ ฯ
     [๔๕๖]        สุสุขํ วต ชีวาม                    เยสนฺโน นตฺถิ กิญฺจนํ
                       มิถิลาย ฑยฺหมานาย            น เม กิญฺจิ อฑยฺหถ ฯ
     [๔๕๗]        อฏวิโย สมุปฺปนฺนา             รฏฺฐํ วิทฺธํสยนฺติ เต
                       เอหิ ราช นิวตฺตสฺสุ                มา รฏฺฐํ วินสฺสา ๓- อิทํ ฯ
     [๔๕๘]        |๔๕๘.๑|   สุสุขํ วต ชีวาม     เยสนฺโน นตฺถิ กิญฺจนํ
                       รฏฺเฐ วิลุมฺปมานมฺหิ           น เม กิญฺจิ อหารถ
@เชิงอรรถ: ๑ สี. สมฺปทฺทยี ฯ ม. สมฺปทฺทวี ฯ  ๒ ม. วตฺถิกํ ฯ  ๓ ม. วินสา ฯ
                       |๔๕๘.๒|   สุสุขํ วต ชีวาม         เยสนฺโน นตฺถิ กิญฺจนํ
                       ปีติภกฺขา ภวิสฺสาม   เทวา อาภสฺสรา ยถา ฯ
     [๔๕๙]        กิเมฺหโส มหโต โฆโส           กา นุ คาเมว กีฬิยา
                       สมณ เตฺวว ปุจฺฉามิ              กตฺเถโสภิสโฏ ชโน ฯ
     [๔๖๐]        มมํ โอหาย คจฺฉนฺตํ             เอตฺเถโสภิสโฏ ชโน
                       สีมาติกฺกมนํ ยนฺตํ                 มุนิโมนสฺส ปตฺติยา
                       มิสฺสํ นนฺทีหิ คจฺฉนฺตํ             กึ ชานมนุปุจฺฉสิ ฯ
     [๔๖๑]        มาสฺสุ ติณฺโณ อมญฺญิตฺโถ ๑-  สรีรํ ธารยํ อิมํ
                       อตีรเณยฺยมิทํ กมฺมํ               พหู หิ ปริปนฺถโย ฯ
     [๔๖๒]        โก นุ เม ปริปนฺถสฺส            มม เอวํวิหาริโน
                       โย เนว ทิฏฺเฐ นาทิฏฺเฐ          กามานมภิปตฺถเย ฯ
     [๔๖๓]        นิทฺทา ตนฺทิ วิชมฺภิตา         อรติ ภตฺตสมฺมโท
                       อาวสนฺติ สรีรฏฺฐา                 พหู หิ ปริปนฺถโย ฯ
     [๔๖๔]        กลฺยาณํ วต มํ ภวํ              พฺราหฺมณ อนุสาสสิ
                       พฺราหฺมณ เตฺวว ปุจฺฉามิ        โก นุ ตฺวมสิ มาริส ฯ
     [๔๖๕]        |๔๖๕.๑|   นารโท อิติ นาเมน   กสฺสโป อิติ มํ วิทู
                       โภโต สงฺกาเส อาคจฺฉึ     สาธุ สพฺภิ สมาคโม ฯ
                       |๔๖๕.๒|   ตสฺส เต สพฺโพ อานนฺโท  วิหาโร อุปวตฺตตุ
                       ยทูนํ ตํ ปริปูเรหิ             ขนฺติยา อุปสเมน จ ฯ
      |๔๖๕.๓|   ปสารย สนฺนตญฺจ          อุนฺนตญฺจ ปหารย ๒-
@เชิงอรรถ: ๑ ม. อมญฺญิตฺถ ฯ    ๒ ม. ปสารยุ ฯ
                       กมฺมํ วิชฺชญฺจ ธมฺมญฺจ      สกฺกตฺวาน ปริพฺพช ฯ
     [๔๖๖]        |๔๖๖.๑|   พหู หตฺถี จ อสฺเส จ     นคเร ชนปทานิ จ
                       หิตฺวา ชนก ปพฺพชิโต       กปาเล ๑- รติมชฺฌคา
                       |๔๖๖.๒|   กจฺจิ นุ เต ชานปทา        มิตฺตามจฺจา จ ญาตกา
                       ทูภึ อกํสุ ชนก                กสฺมา เต ตํ อรุจฺจถ ฯ
     [๔๖๗]        น มิคาชิน ชาตุจฺเฉ            อหํ กิญฺจิ กุทาจนํ
                       อธมฺเมน ชิเน ญาตึ            น จาปิ ญาตโย มมํ ฯ
     [๔๖๘]        ทิสฺวาน โลกวตฺตนฺตํ                  ขชฺชนฺตํ กทฺทมีกตํ
                       หญฺญเร วชฺฌเร เจตฺถ                ยตฺถ สนฺโน ๒- ปุถุชฺชโน
                       เอตาหํ อุปมํ กตฺวา                    ภิกฺขโกสฺมิ มิคาชิน ฯ
     [๔๖๙]        โก นุ เต ภควา สตฺถา                กสฺเสตํ วจนํ สุจึ ๓-
                       น หิ กปฺปํ วา วิชฺชํ วา                ปจฺจกฺขาย รเถสภ
                       สมณมาหุ วตฺตนฺตํ                   ยถา ทุกฺขสฺสติกฺกโม ฯ
     [๔๗๐]        |๔๗๐.๑|   น มิคาชน ชาตุจฺเฉ      อหํ กิญฺจิ กุทาจนํ
                       สมณํ พฺราหฺมณํ วาปิ       สกฺกตฺวา อนุปาวิสึ ฯ
                       |๔๗๐.๒|   มหตา จานุภาเวน           คจฺฉนฺโต สิริยา ชลํ
                       คียมาเนสุ คีเตสุ             วชฺชมาเนสุ วคฺคุสุ
                       |๔๗๐.๓|   ตูริยตาลิตสงฺฆุฏฺเฐ ๔-      สมฺมตาลสมาหิเต
                       ส มิคาชิน มทฺทกฺขึ           ผลึ อมฺพํ ติโรจฺฉทํ
                       ตุทมานํ ๕- มนุสฺเสหิ        ผลกาเมหิ ชนฺตุภิ
@เชิงอรรถ: ๑ สี. ยุ. กปลฺเล ฯ  ๒ สี. สตฺโต ฯ  ๓ ม. สุจิ ฯ  ๔ ม. ตูริยตาฬสงฺฆุฏฺเฐ ฯ
@๕ สี. ตุชฺชมานํ ฯ ม. หญฺญมานํ ฯ ยุ. ตทฺทมานํ ฯ
                       |๔๗๐.๔|   โส โขหตํ สิรึ หิตฺวา           โอโรหิตฺวา มิคาชิน
                       มูลํ อมฺพสฺสุปาคญฺฉึ         ผลิโน นิปฺผลสฺส จ
                       |๔๗๐.๕|   ผลึ อมฺพํ หตํ ทิสฺวา           วิทฺธสฺตํ วินลีกตํ ๑-
                       อเถกํ อิตรํ อมฺพํ              นีโลภาสํ มโนรมํ
                       |๔๗๐.๖|   เอวเมว นูนเมฺหปิ              อิสฺสเร พหุกณฺฏเก
                       อมิตฺตา โน วธิสฺสนฺติ         ยถา อมฺโพ ผลี หโต
                       |๔๗๐.๗|   อชินมฺหิ หญฺญเต ทีปิ       นาโค ทนฺเตหิ หญฺญติ
                       ธนมฺหิ ธนิโน หนฺติ           อนิเกตมสนฺถวํ
                       ผลี อมฺโพ อผโล จ           เต สตฺถาโร อุโภ มม ฯ
     [๔๗๑]        |๔๗๑.๑|   สพฺโพ ชโน สพฺยาธิโต ๒-   ราชา ปพฺพชิโต อิติ
                       หตฺถาโรหา อนีกฏฺฐา     รถิกา ปตฺติการกา
                       |๔๗๑.๒|   อสฺสาสยิตฺวา ชนตํ         ฐปยิตฺวา ปฏิจฺฉทํ
                       ปุตฺตํ รชฺเช ฐเปตฺวาน      อถ ปจฺฉา ปพฺพชิสฺสสิ ฯ
     [๔๗๒]        จตฺตา มยา ชานปทา                 มิตฺตามจฺจา จ ญาตกา
                       สนฺติ ปุตฺตา วิเทหานํ                   ทีฆาวุ รฏฺฐวฑฺฒโน
                       เต รชฺชํ การยิสฺสนฺติ                     มิถิลายํ ปชาปติ ฯ
     [๔๗๓]        |๔๗๓.๑|   เอหิ ตํ อนุสิกฺขามิ       ยํ วากฺยํ มม รุจฺจติ
                       รชฺชํ ตุวํ การยนฺตี ๓-        ปาปํ ทุจฺจริตํ พหุํ
                       กาเยน วาจา มนสา         เยน คจฺฉสิ ทุคฺคตึ
                       |๔๗๓.๒|   ปรทินฺนเกน ปรนิฏฺฐิเตน
                       ปิณฺเฑน ยาเปติ ๔- ส ธีรธมฺโม ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. วินฬีกตํ ฯ   ๒ ม. ปพฺยาธิโต ฯ  ๓ ม. การยสิ ฯ  ๔ ม. ยาเปหิ ฯ
     [๔๗๔]        โยปิ จตุตฺเถ ภตฺตกาเล น ภุญฺเช
                       อชฺฌุฏฺฐมาริว ๑- ขุทาย มิยฺเย
                       น เตฺวว ปิณฺฑํ ลุลิตํ อนริยํ
                       กุลปุตฺตรูโป สปฺปุริโส นุ เสเว
                       ตยิทํ น สาธุ ตยิทํ น สุฏฺฐุ
                       สุนขุจฺฉิฏฺฐกํ ชนก ภุญฺชเส ตุวํ ฯ
     [๔๗๕]        น จาปิ เม สีวลิ โส อภกฺโข
                       ยํ โหติ จตฺตํ คิหิโน สุนขสฺส วา
                       เยเกจิ โภคา อิธ ธมฺมลทฺธา
                       สพฺโพ โส ภกฺโข อนวโยติ ๒- วุตฺโต ฯ
     [๔๗๖]        กุมาริเก อุปเสนิเย                     นิจฺจํ นิคฺคลมณฺฑิเต
                       กสฺมา เต เอโก ภุโช ชนติ ๓-       เอโก เต น ชนตี ๓- ภุโช ฯ
     [๔๗๗]        |๔๗๗.๑|   อิมสฺมึ เม สมณ หตฺเถ ปฏิมุกฺกา ทุนีวรา ๔-
                       สงฺฆฏฺฏา ชายเต สทฺโท  ทุติยสฺเสว สา คติ
                       |๔๗๗.๒|   อิมสฺมึ เม สมณ หตฺเถ   ปฏิมุกฺโก เอกนีวโร ๕-
                       โส อทุติโย น ชนติ         มุนิภูโตว ติฏฺฐติ
                       |๔๗๗.๓|   วิวาทปฺปตฺโต ทุติโย        เกเนโก วิวทิสฺสติ
                       ตสฺส เต สคฺคกามสฺส      เอกตฺตมุปโรจตํ ฯ
     [๔๗๘]        |๔๗๘.๑|   สุณสิ สีวลิ คาถา        กุมาริยา ปเวทิตา
                       เปสิยา มํ ครหิตฺโถ          ทุติยสฺเสว สา คติ
@เชิงอรรถ: ๑ สี. อชทฺธุมารีว ฯ ม. อชฺฏฺฐมารีว ฯ ยุ. อชทฺธุมาริว ฯ  ๒ สี. ยุ. อนวชฺโชติ ฯ
@๓ สณติ ... สณตี อิติปิ ฯ  ๔ สี. ยุ. ทุนีธุรา ฯ  ๕ สี. ยุ. เอกนีธุโร ฯ
                       |๔๗๘.๒|   อยํ เทฺวธา ปโถ ภทฺเท       อนุจิณฺโณ ปถาวิหิ
                       เตสํ ตฺวํ เอกํ คณฺหาหิ       อหเมกํ ปุนาปรํ
                       |๔๗๘.๓|   มา จ ๑- มํ ตฺวํ ปติ เมติ      นาหํ ภริยาติ ตํ ปุน ๒- ฯ
                       อิมเมว กถยนฺตา              ถูณํ นครมุปาคมุํ ฯ
                       |๔๗๘.๔|   โกฏฺฐเก อุสุการสฺส            ภตฺตกาเล อุปฏฺฐิเต
                       ตตฺร จ โส อุสุกาโร           เอกํ ทณฺฑํ อุชุํ กตํ
                       เอกญฺจ จกฺขุํ นิคฺคยฺห        ชิมฺหเมเกน เปกฺขติ ฯ
     [๔๗๙]        เอวนฺโน สาธุ ปสฺสสิ                  อุสุการ สุโณหิ เม
                       ยเทกํ จกฺขุํ นิคฺคยฺห                  ชิมฺหเมเกน เปกฺขสิ ฯ
     [๔๘๐]        |๔๘๐.๑|   ทฺวีหิ สมณ จกฺขูหิ       วิสาลํ วิย ขายติ
                       อปฺปตฺวา ๓- ปรมํ ๔- ลิงฺคํ   นุชุภาวาย กปฺปติ ฯ
                       |๔๘๐.๒|   เอกญฺจ จกฺขุํ นิคฺคยฺห      ชิมฺหเมเกน เปกฺขโต
                       สมฺปตฺวา ปรมํ ลิงฺคํ         อุชุภาวาย กปฺปติ ฯ
                       |๔๘๐.๓|   วิวาทปฺปตฺโต ทุติโย        เกเนโก วิวทิสฺสติ
                       ตสฺส เต สคฺคกามสฺส       เอกตฺตมุปโรจตํ ฯ
     [๔๘๑]        |๔๘๑.๑|   สุณสิ สีวลิ คาถา        อุสุกาเรน เวทิตา
                       เปสิยา มํ ครหิตฺโถ          ทุติยสฺเสว สา คติ
                       |๔๘๑.๒|   อยํ เทฺวธา ปโถ ภทฺเท     อนุจิณฺโณ ปถาวิหิ
                       เตสํ ตฺวํ เอกํ คณฺหาหิ      อหเมกํ ปุนาปรํ
                       |๔๘๑.๓|   เนว มํ ๕- ตฺวํ ปติ เมติ     นาหํ ภริยาติ ตํ ปุน ๖-
@เชิงอรรถ: ๑-๕ ม. มา วจ ฯ  ๒-๖ ม. วา ปุน ฯ  ๓ ม. อสมฺปตฺวา ฯ  ๔ สี. ยุ. ปรํ ฯ
                       มุญฺชา อิสกา ปพฺยูฬฺหา ๑-   เอกา วิหร สีวลีติ ฯ
                                        มหาชนกชาตกํ ทุติยํ ฯ
                                                ---------

             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๒๘ หน้าที่ ๑๖๕-๑๘๕.
https://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=28&A=3426&w=&modeTY=2
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน :-
https://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=28&A=3426&modeTY=2
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :-
https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=28&item=442&items=40
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับมหาจุฬาฯ :-
https://84000.org/tipitaka/pitaka_item/m_siri.php?B=28&siri=14
             ศึกษาอรรถกถาชาดกนี้ได้ที่ :-
https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=28&i=442
             อ่านอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย :-
https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=43&A=1078
             The Pali Atthakatha in Roman :-
https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=43&A=1078
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๘
https://84000.org/tipitaka/read/?index_28
https://84000.org/tipitaka/english/?index_28