ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
     ฉบับหลวง   ฉบับมหาจุฬาฯ   บาลีอักษรไทย   PaliRoman 
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม
พระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๘ ภาษาบาลี อักษรไทย พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๒๐ สุตฺต. ขุ. ชาตกํ (๒): ปญฺญาส-มหานิปาตชาตกํ

                                            ๕ มโหสธชาตกํ ๓-
     [๖๐๐]        |๖๐๐.๑|   ปญฺจาโล สพฺพเสนาย  พฺรหฺมทตฺโตยมาคโต ฯ
                       สายํ ปญฺจาลิยา เสนา    อปฺปเมยฺยา มโหสธ ฯ
                       |๖๐๐.๒|   วิทฺธิมตี ๔- ปตฺติมตี        สพฺพสงฺคามโกวิทา
                       โอหารินี สทฺทวตี            เภรีสงฺขปฺปโพธนา ฯ
                       |๖๐๐.๓|   โลหวิชฺชา อลงฺการา        ธชินี วามโรหินี
                       สิปฺปิเยหิ สุสมฺปนฺนา      สูเรหิ สุปฺปติฏฺฐิตา ฯ
                       |๖๐๐.๔|   ทเสตฺถ ปณฺฑิตา อาหุ     ภูริปญฺญา รโหคตา ๕-
                       มาตา เอกาทสี รญฺโญ     ปญฺจาลิยํ ปสาสติ ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. อาเวณิกํ ฯ   ยุ. ปฏิทํสยิ ฯ    ม. อุมงฺคชาตกํ ฯ   ม. วีถิมตี ฯ
@สี. ยุ. ปิฏฺฐิมตี ฯ     ม. รโหคมา ฯ
                       |๖๐๐.๕|   อเถตฺเถกสตํ ขตฺยา         อนุยนฺตา ยสสฺสิโน
                       อจฺฉินฺนรฏฺฐา พฺยถิตา    ปญฺจาลีนํ ๑- วสํ คตา ฯ
                       |๖๐๐.๖|   ยํ วทา ตกฺกรา รญฺโญ     อกามา ปิยภาณิโน
                       ปญฺจาลมนุยายนฺติ        อกามา วสิโน คตา ฯ
                       |๖๐๐.๗|   ตาย เสนาย มิถิลา         ติสนฺธิปริวาริตา
                       ราชธานี วิเทหานํ           สมนฺตา ปริชญฺญติ ฯ
                       |๖๐๐.๘|   อุทฺธํ ตารกชาตาว            สมนฺตา ปริวาริตา
                       มโหสธ วิชานาหิ             กถํ โมกฺโข ภวิสฺสติ ฯ
     [๖๐๑]        ปาเท เทว ปสาเรหิ                    ภุญฺช กาเม รมสฺสุ จ
                       หิตฺวา ปญฺจาลิยํ เสนํ                    พฺรหฺมทตฺโต ปลายติ ๒- ฯ
     [๖๐๒]        |๖๐๒.๑|   ราชา สนฺถวกาโม เต    รตนานิ ปเวจฺฉติ
                       อาคจฺฉนฺตุ อิโต ทูตา      มญฺชุกา ปิยภาณิโน ฯ
                       |๖๐๒.๒|   ภาสนฺตุ มุทุกา วาจา     ยา วาจา ปฏินนฺทิตา
                       ปญฺจาโล จ วิเทโห จ ๓-     อุโภ เอกา ภวนฺตุ เต ฯ
     [๖๐๓]        กถนฺนุ เกวฏฺฏ มโหสเธน
                       สมาคโม อาสิ ตทิงฺฆ พฺรูหิ
                       กจฺจิ เต ปฏินิชฺฌตฺโต         กจฺจิ ตุฏฺโฐ มโหสโธ ฯ
     [๖๐๔]        อนริยรูโป ปุริโส ชนินฺท
                       อสมฺโมทโก ถทฺโธ อสพฺภิรูโป
                       ยถา มูโค จ พธิโร จ           น กิญฺจิตฺถํ อภาสถ ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. ปญฺจาลิยํ ฯ     ม. ปลายิติ ฯ   สี. ยุ. ปญฺจาลา จ วิเทหา จ ฯ
     [๖๐๕]        อทฺธา อิทํ มนฺตปทํ สุทุทฺทสํ
                       อตฺโถ สุทฺโธ นรวีเรน ทิฏฺโฐ
                       ตถา หิ กาโย มม สมฺปเวธติ
                       หิตฺวา สยํ โก ปรหตฺถเมสฺสติ ฯ
     [๖๐๖]        ฉนฺนญฺหิ เอกาว มตี สเมติ
                       เย ปณฺฑิตา อุตฺตมภูริปญฺญา
                       ยานํ อยานํ อถวาปิ ฐานํ
                       มโหสธ ตฺวํปิ มตึ กโรหิ ฯ
     [๖๐๗]        |๖๐๗.๑|   ชานาสิ โข ราช มหานุภาโว
                       มหพฺพโล จูฬนีพฺรหฺมทตฺโต
                       ราชา จ ตํ อิจฺฉติ มารณตฺถํ
                       มิคํ ยถา โอกจเรน ลุทฺโท ฯ
                       |๖๐๗.๒|   ยถาปิ มจฺโฉ พลิสํ          วงฺกํ มํเสน ฉาทิตํ
                       อามคิทฺโธ น ชานาติ       มจฺโฉ มรณมตฺตโน ฯ
                       เอวเมว ตุวํ ราช              จูฬเนยฺยสฺส ธีตรํ
                       |๖๐๗.๓|   กามคิทฺโธ น ชานาสิ      มจฺโฉว มรณมตฺตโน ฯ
                       สเจ คจฺฉสิ ปญฺจาลํ        ขิปฺปมตฺตํ ชหิสฺสสิ
                       มิคํ ปนฺถานุปนฺนํว         มหนฺตํ ภยเมสฺสสิ ฯ
     [๖๐๘]        มยเมว พาลามฺหเส เอลมูคา
                       เย อุตฺตมตฺถานิ ตยี ลปิมฺหา
                       กิเมว ตฺวํ นงฺคลโกฏิวฑฺโฒ
                       อตฺถานิ ชานาสิ ยถาปิ อญฺเญ ฯ
     [๖๐๙]   อิมํ คเล คเหตฺวาน                     นาเสถ วิชิตา มม
                       โย เม รตนลาภสฺส                      อนฺตรายาย ภาสติ ฯ
     [๖๑๐]        |๖๑๐.๑|   ตโต จ โส อปกฺกมฺม    เวเทหสฺส อุปนฺติกา
                       อถ อามนฺตยี ทูตํ          มาธุรํ ๑- สุวปณฺฑิตํ ฯ
                       |๖๑๐.๒|   เอหิ สมฺม หริตปกฺข       เวยฺยาวจฺจํ กโรหิ เม
                       อตฺถิ ปญฺจาลราชสฺส      สาลิกา สยนปาลิกา ฯ
                       |๖๑๐.๓|   ตํ สนฺถเวน ๒- ปุจฺฉสฺสุ   สา หิ สพฺพสฺส โกวิทา
                       สา เนสํ สพฺพํ ชานาติ     รญฺโญ จ โกสิยสฺส จ ฯ
                       |๖๑๐.๔|   อาโมติ โส ปฏิสุตฺวา       มาธุโร ๓- สุวปณฺฑิโต
                       อคมาสิ หริตปกฺโข         สาลิกาย อุปนฺติกํ ฯ
                       |๖๑๐.๕|   ตโต จ โข โส คนฺตฺวาน   มาธุโร สุวปณฺฑิโต
                       อถ อามนฺตยี สุฆรํ         สาลิกํ มญฺชุภาณิกํ ฯ
                       |๖๑๐.๖|   กจฺจิ เต สุฆเร ขมนียํ      กจฺจิ เวเส ๔- อนามยํ
                       กจฺจิ เต มธุนา ลาชํ         ลพฺภเต สุฆเร ตุวํ ฯ
                       |๖๑๐.๗|   กุสลญฺเจว เม สมฺม        อโถ สมฺม อนามยํ
                       อโถ เม มธุนา ลาชา       ลพฺภเต สุวปณฺฑิต ฯ
                       |๖๑๐.๘|   กุโต นุ สมฺม อาคมฺม      กสฺส วา ปหิโต ตุวํ
@เชิงอรรถ:  ม. มาธรํ ฯ ยุ. มาฐรํ ฯ    ปตฺถเรนาติปิ ปาโฐ ฯ ม. พนฺธเนน ฯ
@ ม. มาธโร ฯ อิโต ปรํ อีทิสเมว ฯ    ม. เวสฺเส ฯ
                       น จ เมสิ อิโต ปุพฺเพ        ทิฏฺโฐ วา ยทิ วา สุโต ฯ
     [๖๑๑]        |๖๑๑.๑|   อโหสึ สิวิราชสฺส         ปาสาเท สยนปาลโก
                       ตโต โส ธมฺมิโก ราชา      พนฺเธ โมเจติ พนฺธนา ฯ
                       |๖๑๑.๒|   ตสฺส เมกา ทุติยาสิ        สาลิกา มญฺชุภาณิกา
                       ตํ ตตฺถ อวธิ เสโน          เปกฺขโต สุฆเร มม ฯ
                       |๖๑๑.๓|   ตสฺสา กามา หิ สมฺมตฺโต    อาคโตสฺมิ ตวนฺติเก
                       สเจ กเรยุ ๑- โอกาสํ      อุภเยว วเสมฺหเส ๒- ฯ
     [๖๑๒]        สุโว จ สุวึ กาเมยฺย                    สาลิโก ปน สาลิกํ
                       สุวสฺส สาลิกาเยว                      สํวาโส โหติ กีทิโส ฯ
     [๖๑๓]        |๖๑๓.๑|   โย ยํ กาเม ๓- กามยติ อปิ จณฺฑาลิกามปิ
                       สพฺโพ หิ สทิโส โหติ     นตฺถิ กาเม อสาทิโส ฯ
                       |๖๑๓.๒|   อตฺถิ ชมฺพาวตี ๔- นาม  มาตา สิวิสฺส ราชิโน
                       สา ปิยา วาสุเทวสฺส      กณฺหสฺส จ มเหสิยา ๕- ฯ
                       |๖๑๓.๓|   รตนวตี ๖- กึปุริสี         สาปิ วจฺฉํ อกามยิ
                       มนุสฺโส มิคิยา สทฺธึ      นตฺถิ กาเม อสาทิโส ฯ
                       |๖๑๓.๔|   หนฺท โขหํ คมิสฺสามิ     สาลิเก มญฺชุภาณิเก
                       ปจฺจกฺขานุปทํ เหตํ      อติมญฺญสิ นูน มํ ฯ
     [๖๑๔]        น สิรี ตรมานสฺส                       มาธุร สุวปณฺฑิต
                       อิเธว ตาว อจฺฉสฺสุ                     ยาว ราชาน ทกฺขสิ
                       โสสฺสิ สทฺทํ มุทิงฺคานํ                 อานุภาวญฺจ ราชิโน ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. กเรยฺย ฯ    ม. วสาเมฺห ฯ   สี. ยุ. ยํ ยํ กามี ฯ   ม. ชมฺปาวตี ฯ
@ ม. กณฺหสฺส มเหสี ปิยา ฯ    ม. รฏฺฐวตี ฯ สี. ยุ. รถวตี ฯ
     [๖๑๕]        โย นุ ขฺวายํ ติพฺโพ                    สทฺโท ติโรชนปเท สุโต
                       ธีตา ปญฺจาลราชสฺส                  โอสธี วิย วณฺณินี
                       ตํ ทสฺสติ วิเทหานํ                      โส วิวาโห ภวิสฺสติ ฯ
     [๖๑๖]        |๖๑๖.๑|   เอทิโส เต ๑- อมิตฺตานํ   วิวาโห โหตุ มาธุร
                       ยถา ปญฺจาลราชสฺส       เวเทเหน ภวิสฺสติ ฯ
                       |๖๑๖.๒|   อานยิตฺวาน เวเทหํ        ปญฺจาลานํ รเถสโภ
                       ตโต นํ ฆาตยิสฺสติ         นาสฺส สขิ ภวิสฺสติ ฯ
     [๖๑๗]        หนฺท โข มํ อนุชานาหิ               รตฺติโย สตฺตมตฺติโย
                       ยาวาหํ สิวิราชสฺส                     อาโรเจมิ มเหสิโน
                       ลทฺโธ จ เม อาวสโถ                  สาลิกาย อุปนฺติกา ฯ
     [๖๑๘]        หนฺท โข ตํ อนุชานามิ                รตฺติโย สตฺตมตฺติโย
                       สเจ ตฺวํ สตฺตรตฺเตน                   นาคจฺฉสิ มมนฺติกํ
                       มญฺเญ โอกนฺตสนฺตํ ๒- มํ          มตาย อาคมิสฺสสิ ฯ
     [๖๑๙]        ตโต จ โข โส คนฺตฺวาน               มาธุโร สุวปณฺฑิโต
                       มโหสธสฺส อกฺขาสิ                   สาลิกาย วจนํ อิทํ ฯ
     [๖๒๐]        ยสฺเสว ฆเร ภุญฺเชยฺย โภคํ
                       ตสฺเสว อตฺถํ ปุริโส จเรยฺย ฯ
     [๖๒๑]        |๖๒๑.๑|   หนฺทาหํ คจฺฉามิ ปุเร ชนินฺท
                       ปญฺจาลราชสฺส ปุรํ สุรมฺมํ
                       นิเวสนานิ มาเปตุํ          เวเทหสฺส ยสสฺสิโน ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. มา ฯ    ม. โอกฺกนฺตสตฺตํ ฯ
                       |๖๒๑.๒|   นิเวสนานิ มาเปตฺวา           เวเทหสฺส ยสสฺสิโน
                       ยทา เต ปหิเณยฺยามิ          ตทา เอยฺยาสิ ขตฺติย ฯ
     [๖๒๒]        |๖๒๒.๑|   ตโต จ ปายาสิ ปุเร มโหสโธ
                       ปญฺจาลราชสฺส ปุรํ สุรมฺมํ
                       นิเวสนานิ มาเปตุํ            เวเทหสฺส ยสสฺสิโน ฯ
                       |๖๒๒.๒|   นิเวสนานิ มาเปตฺวา           เวเทหสฺส ยสสฺสิโน
                       อถสฺส ปาหิณิ ทูตํ             เวเทหํ มิถิลคฺคหํ
                       เอหิทานิ มหาราช             มาปิตํ เต นิเวสนํ ฯ
     [๖๒๓]        ตโต จ ราชา ปายาสิ                  เสนาย จตุรงฺคิยา
                       อนนฺตวาหนํ ทฏฺฐุํ                     ผีตํ กปฺปิลิยํ ๑- ปุรํ ฯ
     [๖๒๔]        |๖๒๔.๑|   ตโต จ โข โส คนฺตฺวาน พฺรหฺมทตฺตสฺส ปาหิณิ
                       อาคโตสฺมิ มหาราช       ตว ปาทานิ วนฺทิตุํ ฯ
                       |๖๒๔.๒|   ททาหิทานิ ภริยํ            นารึ สพฺพงฺคโสภนึ
                       สุวณฺเณน ปฏิจฺฉนฺนํ      ทาสีคณปุรกฺขิตํ ฯ
     [๖๒๕]        สฺวาคตนฺเตปิ ๒- เวเทห              อโถ เต อทุราคตํ
                       นกฺขตฺตญฺเญว ปริปุจฺฉ               อหํ กญฺญํ ททามิ เต
                       สุวณฺเณน ปฏิจฺฉนฺนํ                  ทาสีคณปุรกฺขิตํ ฯ
     [๖๒๖]        |๖๒๖.๑|   ตโต จ ราชา เวเทโห     นกฺขตฺตํ ปริปุจฺฉติ ๓-
                       นกฺขตฺตํ ปริปุจฺฉิตฺวา      พฺรหฺมทตฺตสฺส ปาหิณิ ฯ
                       |๖๒๖.๒|   ททาหิทานิ เม ภริยํ       นารึ สพฺพงฺคโสภนึ
@เชิงอรรถ:  สี. ยุ. กมฺปิลฺลิยํ ฯ    ม. -เตว ฯ ยุ. เตน ฯ   ม. ปริปุจฺฉถ ฯ
                       สุวณฺเณน ปฏิจฺฉนฺนํ        ทาสีคณปุรกฺขิตํ ฯ
     [๖๒๗]        ททามิทานิ เต ภริยํ                    นารึ สพฺพงฺคโสภนึ
                       สุวณฺเณน ปฏิจฺฉนฺนํ                 ทาสีคณปุรกฺขิตํ ฯ
     [๖๒๘]        หตฺถี อสฺสา รถา ปตฺติ                เสนา ติฏฺฐนฺติ จมฺมิกา
                       อุกฺกา ปทิตฺตา ฌายนฺติ               กินฺนุ มญฺญนฺติ ปณฺฑิตา ฯ
     [๖๒๙]        หตฺถี อสฺสา รถา ปตฺติ                เสนา ติฏฺฐนฺติ จมฺมิกา
                       อุกฺกา ปทิตฺตา ฌายนฺติ               กินฺนุ กาหนฺติ ปณฺฑิต ฯ
     [๖๓๐]        รกฺขติ ตํ มหาราช                      จูฬเนยฺโย มหพฺพโล
                       ปทุฏฺโฐ เต พฺรหฺมทตฺโต ๑-           ปาโต ตํ ฆาตยิสฺสติ ฯ
     [๖๓๑]        |๖๓๑.๑|   อุพฺเพธติ เม หทยํ       มุขญฺจ ปริสุสฺสติ
                       นิพฺพุตึ นาธิคจฺฉามิ       อคฺคิทฒฺโฒว อาตเป ฯ
                        |๖๓๑.๒|        กมฺมารานํ ยถา อุกฺกา   อนฺโต ฌายติ โน พหิ
                        เอวมฺปิ หทยํ มยฺหํ         อนฺโต ฌายติ โน พหิ ฯ
     [๖๓๒]        |๖๓๒.๑|   ปมตฺโต มนฺตนาตีโต    ภินฺนมนฺโตสิ ขตฺติย
                       อิทานิ โข ตํ ตายนฺตุ     ปณฺฑิตา มนฺติโน ชนา ฯ
                       |๖๓๒.๒|   อกตฺวามจฺจสฺส วจนํ     อตฺถกามหิเตสิโน
                       อตฺตปีติรโต ราช           มิโค กูเฏว โอหิโต ฯ
                       |๖๓๒.๓|   ยถาปิ มจฺโฉ พลิสํ        วงฺกํ มํเสน ฉาทิตํ
                       อามคิทฺโธ น ชานาติ     มจฺโฉ มรณมตฺตโน ฯ
                       เอวเมว ตุวํ ราช            จูฬเนยฺยสฺส ธีตรํ
@เชิงอรรถ:  ม. ปทุฏฺโฐ พฺรหฺมทตฺเตน ฯ
                       กามคิทฺโธ น ชานาสิ      มจฺโฉว มรณมตฺตโน ฯ
                       |๖๓๒.๔|   สเจ คจฺฉสิ ปญฺจาลํ       ขิปฺปมตฺตํ ชหิสฺสสิ
                       มิคํ ปนฺถานุปนฺนํว        มหนฺตํ ภยเมสฺสสิ ฯ
                       |๖๓๒.๕|   อนริยรูโป ปุริโส ชนินฺท
                       อหีว อุจฺจงฺกคโต ฑเสยฺย
                       น เตน มิตฺตึ กยิราถ ธีโร
                       ทุกฺโข หเว กาปุริเสน สงฺคโม ฯ
                       |๖๓๒.๖|   ยํ เตฺวว ๑- ชญฺญา ปุริโส ๒- ชนินฺท
                       สีลวายํ พหุสฺสุโต
                       เตเนว มิตฺตึ กยิราถ ธีโร
                       สุโข หเว สปฺปุริเสหิ สงฺคโม ฯ
     [๖๓๓]        |๖๓๓.๑|   พาโล ตุวํ เอลมูโคสิ ราช
                       โย อุตฺตมตฺถานิ มยี ลปิตฺโถ
                       กิเมวหํ นงฺคลโกฏิวฑฺโฒ
                       อตฺถานิ ชานิสฺสํ ๓- ยถาปิ อญฺเญ ฯ
                       |๖๓๓.๒|   อิมํ คเล คเหตฺวาน         นาเสถ วิชิตา มม
                       โย เม รตนลาภสฺส         อนฺตรายาย ภาสติ ฯ
     [๖๓๔]        |๖๓๔.๑|   มโหสธ อตีเตน           นานุวิชฺฌนฺติ ปณฺฑิตา
                       กึ มํ อสฺสํว สมฺพนฺธํ       ปโตเทเนว วิชฺฌสิ ฯ
                       |๖๓๔.๒|   สเจ ปสฺสสิ โมกฺขํ ๔- เม  เขมํ วา ปน ปสฺสสิ
@เชิงอรรถ:  ม. ยเทว ฯ    ม. ปุริสํ ฯ   ม. ชานามิ ฯ   ม. โมกฺขํ วา ฯ
                       เตเนว มํ อนุสาส          กึ อตีเตน วิชฺฌสิ ฯ
     [๖๓๕]        |๖๓๕.๑|   อตีตํ มานุสํ กมฺมํ       ทุกฺกรํ ทุรภิสมฺภวํ
                       น ตํ สกฺโกมิ โมเจตุํ      ตฺวํ ปชานสฺสุ ๑- ขตฺติย ฯ
                       |๖๓๕.๒|   สนฺติ เวหายสา นาคา      อิทฺธิมนฺโต ยสสฺสิโน
                       เตปิ อาทาย คจฺเฉยฺยุํ      ยสฺส โหนฺติ ตถาวิธา ฯ
                       |๖๓๕.๓|   สนฺติ เวหายสา อสฺสา      อิทฺธิมนฺโต ยสสฺสิโน
                       เตปิ อาทาย คจฺเฉยฺยุํ       ยสฺส โหนฺติ ตถาวิธา ฯ
                       |๖๓๕.๔|   สนฺติ เวหายสา ปกฺขี       อิทฺธิมนฺโต ยสสฺสิโน
                       เตปิ อาทาย คจฺเฉยฺยุํ       ยสฺส โหนฺติ ตถาวิธา ฯ
                       |๖๓๕.๕|   สนฺติ เวหายสา ยกฺขา      อิทฺธิมนฺโต ยสสฺสิโน
                       เตปิ อาทาย คจฺเฉยฺยุํ        ยสฺส โหนฺติ ตถาวิธา ฯ
                       |๖๓๕.๖|   อตีตํ มานุสํ กมฺมํ           ทุกฺกรํ ทุรภิสมฺภวํ
                       น ตํ สกฺโกมิ โมเจตุํ          อนฺตลิกฺเขน ขตฺติย ฯ
     [๖๓๖]        |๖๓๖.๑|   อตีรทสฺสี ปุริโส          มหนฺเต อุทกณฺณเว
                       ยตฺถ โส ลภเต คาธํ           ตตฺถ โส วินฺทเต สุขํ ฯ
                       |๖๓๖.๒|   เอวํ อมฺหญฺจ รญฺโญ จ      ตฺวํ ปติฏฺฐา มโหสธ
                       ตฺวํ โนสิ มนฺตีนํ เสฏฺโฐ      อเมฺห ทุกฺขา ปโมจย ฯ
     [๖๓๗]        อตีตํ มานุสํ กมฺมํ                     ทุกฺกรํ ทุรภิสมฺภวํ
                       น ตํ สกฺโกมิ โมเจตุํ                   ตฺวํ ปชานสฺสุ เสนก ฯ
@เชิงอรรถ:  สี. ยุ. ตฺวมฺปิ ชานสฺสุ ฯ
     [๖๓๘]        สุโณหิ เมตํ วจนํ                      ปสฺสเสนํ มหพฺภยํ
                       เสนกทานิ ปุจฺฉามิ                   กึ กิจฺจํ อิธ มญฺญสิ ฯ
     [๖๓๙]        อคฺคึ วา ทฺวารโต เทม               คณฺหามเส วิกนฺตนํ ๑-
                       อญฺญมญฺญํ วธิตฺวาน               ขิปฺปํ หิสฺสาม ชีวิตํ
                       มา โน ราชา พฺรหฺมทตฺโต          จิรํ ทุกฺเขน มารยิ ฯ
     [๖๔๐]        สุโณหิ เมตํ วจนํ                      ปสฺสเสนํ มหพฺภยํ
                       ปุกฺกุสทานิ ปุจฺฉามิ                  กึ กิจฺจํ อิธ มญฺญสิ ฯ
     [๖๔๑]        วิสํ ขาทิตฺวา มิยฺยาม                ขิปฺปํ หิสฺสาม ชีวิตํ
                       มา โน ราชา พฺรหฺมทตฺโต          จิรํ ทุกฺเขน มารยิ ฯ
     [๖๔๒]        สุโณหิ เมตํ วจนํ                      ปสฺสเสนํ มหพฺภยํ
                       กามินฺททานิ ปุจฺฉามิ                กึ กิจฺจํ อิธ มญฺญสิ ฯ
     [๖๔๓]        รชฺชุยา พชฺฌ มิยฺยาม               ปปาตา ปปเตมเส ๒-
                       มา โน ราชา พฺรหฺมทตฺโต          จิรํ ทุกฺเขน มารยิ ฯ
     [๖๔๔]        สุโณหิ เมตํ วจนํ                      ปสฺสเสนํ มหพฺภยํ
                       เทวินฺททานิ ปุจฺฉามิ                 กึ กิจฺจํ อิธ มญฺญสิ ฯ
     [๖๔๕]        อคฺคึ วา ทฺวารโต เทม               คณฺหามเส วิกนฺตนํ
                       อญฺญมญฺญํ วธิตฺวาน               ขิปฺปํ หิสฺสาม ชีวิตํ
                       น โน สกฺโกติ โมเจตุํ                 สุเขเนว มโหสโธ ฯ
     [๖๔๖]        |๖๔๖.๑|   ยถา กทลิโน สารํ       อเนฺวสํ นาธิคจฺฉติ
                       เอวํ อเนฺวสมานา นํ       ปญฺหํ นาชฺฌคมามเส ฯ
@เชิงอรรถ:  สี. ยุ. วิกตฺตนํ ฯ    ม. ปปตามเส ฯ
                       |๖๔๖.๒|   ยถา สิมฺพลิโน สารํ     อเนฺวสํ นาธิคจฺฉติ
                       เอวํ อเนฺวสมานา นํ    ปญฺหํ นาชฺฌคมามเส ฯ
                       |๖๔๖.๓|   อเทเส วต โน วุฏฺฐํ      กุญฺชรานํวนูทเก
                       สกาเส ทุมฺมนุสฺสานํ   พาลานํ อวิชานตํ
                       |๖๔๖.๔|   อุพฺเพธติ เม หทยํ       มุขญฺจ ปริสุสฺสติ
                       นิพฺพุตึ นาธิคจฺฉามิ    อคฺคิทฑฺโฒว อาตเป ฯ
                       |๖๔๖.๕|   กมฺมารานํ ยถา อุกฺกา อนฺโต ฌายติ โน พหิ
                       เอวมฺปิ หทยํ มยฺหํ      อนฺโต ฌายติ โน พหิ ฯ
     [๖๔๗]        |๖๔๗.๑|   ตโต โส ปณฺฑิโต ธีโร อตฺถทสฺสี มโหสโธ
                       เวเทหํ ทุกฺขิตํ ทิสฺวา    อิทํ วจนมพฺรวิ ฯ
                       |๖๔๗.๒|   มา ตฺวํ ภายิ มหาราช  มา ตฺวํ ภายิ รเถสภ
                       อหนฺตํ โมจยิสฺสามิ     ราหุคฺคหิตํว จนฺทิมํ ฯ
                       |๖๔๗.๓|   มา ตฺวํ ภายิ มหาราช  มา ตฺวํ ภายิ รเถสภ
                       อหนฺตํ โมจยิสฺสามิ     ราหุคฺคหิตํว สุริยํ ฯ
                       |๖๔๗.๔|   มา ตฺวํ ภายิ มหาราช  มา ตฺวํ ภายิ รเถสภ
                       อหนฺตํ โมจยิสฺสามิ     ปงฺเก สนฺนํว กุญฺชรํ ฯ
                       |๖๔๗.๕|   มา ตฺวํ ภายิ มหาราช  มา ตฺวํ ภายิ รเถสภ
                       อหนฺตํ โมจยิสฺสามิ     เปฬพนฺธํว ปนฺนคํ ฯ
                       |๖๔๗.๖|   มา ตฺวํ ภายิ มหาราช  มา ตฺวํ ภายิ รเถสภ
                       อหนฺตํ โมจยิสฺสามิ     ปกฺขึ พนฺธํว ปญฺชเร ฯ
                       |๖๔๗.๗|   มา ตฺวํ ภายิ มหาราช  มา ตฺวํ ภายิ รเถสภ
                       อหนฺตํ โมจยิสฺสามิ     มจฺเฉ ชาลคเตริว ฯ
                       |๖๔๗.๘|   มา ตฺวํ ภายิ มหาราช  มา ตฺวํ ภายิ รเถสภ
                       อหนฺตํ โมจยิสฺสามิ     สโยคฺคพลวาหนํ ฯ
                       |๖๔๗.๙|   มา ตฺวํ ภายิ มหาราช  มา ตฺวํ ภายิ รเถสภ
                       ปญฺจาลํ พาหยิสฺสามิ กากเสนํว เลฑฺฑุนา ฯ
                       |๖๔๗.๑๐|   อาทู ปญฺญา กิมตฺถิยา   อมจฺโจ วาปิ ตาทิโส
                       โย ตํ สมฺพาธปกฺขนฺตํ ๑-  ทุกฺขา น ปริโมจเย ฯ
     [๖๔๘]        เอถ มาณวา อุฏฺเฐถ                มุขํ โสเธถ สนฺธิโน
                       เวเทโห สหมจฺเจหิ                  อุมฺมงฺเคน คมิสฺสติ ฯ
     [๖๔๙]        ตสฺส ตํ วจนํ สุตฺวา                  ปณฺฑิตสฺสานุสาริโน
                       อุมฺมงฺคทฺวารํ วิวรึสุ                 ยนฺตยุตฺเต จ อคฺคเฬ ฯ
     [๖๕๐]        ปุรโต เสนโก ยาติ                   ปจฺฉโต จ มโหสโธ
                       มชฺเฌ จ ราชา เวเทโห             อมจฺจปริวาริโต ฯ
     [๖๕๑]        |๖๕๑.๑|   อุมฺมงฺคา นิกฺขมิตฺวาน    เวเทโห นาวมารุหิ
                       อภิรุยฺหญฺจ ญตฺวาน      อนุสาสิ มโหสโธ ฯ
                       |๖๕๑.๒|   อยํ เต สสฺสุโร เทว         อยํ สสฺสุ ชนาธิป
                       ยถา มาตุ ปฏิปตฺติ         เอวํ เต โหตุ สสฺสุยา ฯ
                       |๖๕๑.๓|   ยถาปิ นิยโก ภาตา        โสทริโย เอกมาตุโก
                       เอวํ ปญฺจาลจนฺโท เต     ทยิตพฺโพ รเถสภ ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. สมฺพาธปกฺขนฺทํ ฯ
                       |๖๕๑.๔|   อยํ ปญฺจาลจนฺที เต      ราชปุตฺตี อภิชฺฌิตา ๑-
                       กามํ กโรหิ เต ตาย        ภริยา เต รเถสภ ฯ
     [๖๕๒]        อารุยฺห นาวํ ตรมาโน              กึ นุ ตีรมฺหิ ติฏฺฐสิ
                       กิจฺฉา มุตฺตมฺห ทุกฺขโต  ยามทานิ มโหสธ ฯ
     [๖๕๓]        |๖๕๓.๑|   เนส ธมฺโม มหาราช  โยหํ เสนาย นายโก
                       เสนางฺคํ ปริหาเปตฺวา    อตฺตานํ ปริโมจเย ฯ
                       |๖๕๓.๒|   นิเวสนมฺหิ เต เทว        เสนางฺคํ ปริหาปิตํ
                       ตํ ทินฺนํ พฺรหฺมทตฺเตน   อานยิสฺสํ รเถสภ ฯ
     [๖๕๔]        อปฺปเสโน มหาเสนํ                 กถํ นิคฺคยฺห ๒- ฐสฺสสิ
                       ทุพฺพโล พลวนฺเตน                  วิหญฺญิสฺสสิ ปณฺฑิต ฯ
     [๖๕๕]        อปฺปเสโนปิ เจ มนฺตี                มหาเสนํ อมนฺตินํ
                       ชานาติ ราชา ราชาโน              อาทิจฺโจวุทยนฺตมํ ฯ
     [๖๕๖]        สุสุขํ วต สํวาโส                      ปณฺฑิเตหีติ เสนก
                       ปกฺขีว ปญฺชเร พนฺเธ                มจฺเฉ ชาลคเตริว
                       อมิตฺตหตฺถตฺถคเต ๓-              โมจยิ โน มโหสโธ ฯ
     [๖๕๗]        เอวเมว ๔- มหาราช                ปณฺฑิตา หิ สุขาวหา
                       ปกฺขีว ปญฺชเร พนฺเธ               มจฺเฉ ชาลคเตริว
                       อมิตฺตหตฺถตฺถคเต ๓-             โมจยิ โน มโหสโธ ฯ
     [๖๕๘]        |๖๕๘.๑|   รกฺขิตฺวา กสิณํ รตฺตึ    จูฬเนยฺโย มหพฺพโล
                       อุเทนฺตํ อรุณุคฺคสฺมึ    อุปการํ อุปาคมิ ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. อภิจฺฉิตา ฯ    ม. วิคฺคยฺห ฯ   ม. อมิตฺตหตฺถตฺตคเต ฯ    ม. เอวเมตํ ฯ
                       |๖๕๘.๒|   อารุยฺห ปวรํ นาคํ          พลวนฺตํ สฏฺฐิหายนํ
                       ราชา อโวจ ปญฺจาโล     จูฬเนยฺโย มหพฺพโล ฯ
                       |๖๕๘.๓|   สนฺนทฺโธ มณิจมฺเมน     สรมาทาย ปาณินา
                       เปสิเย อชฺฌภาสิตฺถ       ปุถุคุมฺเพ สมาคเต ฯ
                       |๖๕๘.๔|   หตฺถาโรเห อนีกฏฺเฐ       รถิเก ปตฺติการเก
                       อุปาสนมฺหิ กตหตฺเถ      วาลเวเธ สมาคเต ฯ
     [๖๕๙]        |๖๕๙.๑|   เปเสถ กุญฺชเร ทนฺตี   พลวนฺเต สฏฺฐิหายเน
                       มทฺทนฺตุ กุญฺชรา นครํ    เวเทเหน สุมาปิตํ ฯ
                       |๖๕๙.๒|   วจฺฉทนฺตมุขา เสตา       ติกฺขคฺคา อฏฺฐิเวธิโน
                       ปนุณฺณา ธนุเวเคน       สมฺปตนฺตุตรีตรา ฯ
                       |๖๕๙.๓|   มาณวา จมฺมิโน สูรา     จิตฺตทณฺฑยุตาวุธา
                       ปกฺขนฺทิโน มหานาคา   หตฺถีนํ โหนฺตุ สมฺมุขา ฯ
                       |๖๕๙.๔|   สตฺติโย เตลโธตาโย       อจฺฉิมนฺโต ๑- ปภสฺสรา
                       วิชฺโชตมานา ติฏฺฐนฺตุ    สตรํสีว ตารกา ฯ
                       |๖๕๙.๕|   อาวุธพลวนฺตานํ           คุณิกายุรธารินํ
                       เอตาทิสานํ โยธานํ       สงฺคาเม อปลายินํ
                       เวเทโห กุโต มุจฺจิสฺสติ   สเจ ปกฺขีว กาหิติ ฯ
                       |๖๕๙.๖|   ตึส เม ปุริสนาวุโตฺย       สพฺเพ เอเกกนิจฺจิตา ๒-
                       เยสํ สมํ น ปสฺสามิ        เกวลํ มหิมํ จรํ ฯ
                       |๖๕๙.๗|   นาคา จ กปฺปิตา ทนฺตี   พลวนฺตา สฏฺฐิหายนา
@เชิงอรรถ:  สี. ม. อจฺฉิมนฺตี ฯ ม. อิจฺฉิมนฺตา ฯ     ม. สพฺเพเวเกกนิจฺจิตา ฯ
                       เยสํ ขนฺเธสุ โสภนฺติ       กุมารา จารุทสฺสนา ฯ
                       |๖๕๙.๘|   ปีตาลงฺการา ปีตวสนา    ปีตุตฺตรนิวาสนา
                       นาคกฺขนฺเธสุ โสภนฺติ     เทวปุตฺตาว นนฺทเน ฯ
                       |๖๕๙.๙|   ปาฐีนวณฺณา เนตฺตึสา    เตลโธตา ปภสฺสรา
                       นิฏฺฐิตา นรวีเรหิ ๑-        สมธารา สุนิสฺสิตา ฯ
                       |๖๕๙.๑๐|   เวลฺลาฬิโน วีตมลา      สิกฺกายสมยา ทฬฺหา
                       คหิตา พลวนฺเตหิ         สุปฺปหารปฺปหาริภิ ฯ
                       |๖๕๙.๑๑|   สุวณฺณถรุสมฺปนฺนา     โลหิตกญฺจูปธาริตา
                       วิวตฺตมานา โสภนฺติ     วิชฺชุวพฺภฆนนฺตเร ฯ
                       |๖๕๙.๑๒|   ปถกา จมฺมิโน ๒- สูรา อสิจมฺมสฺส โกวิทา
                       ธนุคฺคหา สิกฺขิตรา ๓-  นาคกฺขนฺธนิปาติโน ๔- ฯ
                       |๖๕๙.๑๓|   เอตาทิเสหิ ปริกฺขิตฺโต  นตฺถิ โมกฺโข อิโต ตว
                       ปภาวนฺเต น ปสฺสามิ   เยน ตฺวํ มิถิลํ วเช ฯ
     [๖๖๐]        |๖๖๐.๑|   กินฺนุ สนฺตรมาโนว    นาคํ เปเสสิ กุญฺชรํ
                       ปหฏฺฐรูโป อาคมสิ ๕- ลทฺธตฺโถสฺมีติ ๖- มญฺญสิ ฯ
                       |๖๖๐.๒|   โอหเรตํ ธนุจาปํ            ขุรปฺปํ ปฏิสํหร
                       โอหเรตํ สุภํ จมฺมํ        เวฬุริยมณิสนฺนิภํ ๗- ฯ
     [๖๖๑]        ปสนฺนมุขวณฺโณสิ                  มิตปุพฺพญฺจ ๘- ภาสสิ
                       โหติ โข มรณกาเล                 เอทิสี วณฺณสมฺปทา ฯ
     [๖๖๒]        |๖๖๒.๑|   โมฆนฺเต คชฺชิตํ ราช  ภินฺนมนฺโตสิ ขตฺติย
@เชิงอรรถ:  ม. นรธีเรหิ ฯ   สี. ยุ. ปตากา ฯ ม. ปฏากา จมฺมิโน ฯ    สี. ยุ.
@ถรุคฺคาหา สิกฺขิตาโร ฯ   สี. ยุ. นาคขนฺธาติปาติโน ฯ ม. นาคขนฺเธ นิปาติโน ฯ
@ ม. อาปตสิ ฯ   ม. สิทฺธตฺโถสฺมีติ ฯ   ม. -สนฺถตํ ฯ   มิหิตปุพฺพํ อิติปิ ฯ
                       ทุคฺคโณฺห หิ ๑- ตยา ราชา      ขลุงฺเกเนว สินฺธโว ฯ
                       |๖๖๒.๒|   ติณฺโณ หิยฺโย ราชา คงฺคํ   สามจฺโจ สปริชฺชโน
                       หํสราชํ ยถา ธงฺโก         อนุชฺชวํ ปติสฺสติ ฯ
     [๖๖๓]        |๖๖๓.๑|   สิคาลา รตฺติภาเคน   ผุลฺลํ ทิสฺวาน กึสุกํ
                       มํสเปสีติ มญฺญนฺตา      ปริพฺยูฬฺหา มิคาธมา ฯ
                       |๖๖๓.๒|   วีติวตฺตาสุ รตฺตีสุ           อุคฺคตสฺมึ ทิวากเร ๒-
                       กึสุกํ ผุลฺลิตํ ทิสฺวา         อาสาฉินฺนา มิคาธมา ฯ
                       |๖๖๓.๓|   เอวเมว ตุวํ ราช             เวเทหํ ปริวารย ๓-
                       อาสจฺฉินฺโน คมิสฺสสิ      สิคาลา กึสุกํ ยถา ฯ
     [๖๖๔]        |๖๖๔.๑|   อิมสฺส หตฺถปาเท จ   กณฺณนาสญฺจ ฉินฺทถ
                       โย เม อมิตฺตํ หตฺถคตํ    เวเทหํ ปริโมจยิ ฯ
                       |๖๖๔.๒|   อิมํ มํสํว ปาตพฺยํ ๔-     สูเล กตฺวา ปจนฺตุ นํ
                       โย เม อมิตฺตํ หตฺถคตํ    เวเทหํ ปริโมจยิ ฯ
                       |๖๖๔.๓|   ยถาปิ อุสภจมฺมํ           ปฐพฺยา วิหนียติ ๕-
                       สีหสฺส อโถ พฺยคฺฆสฺส   โหติ สงฺกุสมาหตํ ฯ
                       |๖๖๔.๔|   เอวนฺตํ วิหนิตฺวาน         เวธยิสฺสามิ สตฺติยา
                       โย เม อมิตฺตํ หตฺถคตํ    เวเทหํ ปริโมจยิ ฯ
     [๖๖๕]        |๖๖๕.๑|   สเจ เม หตฺถปาเท จ  กณฺณนาสญฺจ เฉทสิ ๖-
                       เอวํ ปญฺจาลจนฺทสฺส     เวเทโห เฉทยิสฺสติ ฯ
                       |๖๖๕.๒|   สเจ เม หตฺถปาเท จ      กณฺณนาสญฺจ เฉทสิ
@เชิงอรรถ:  ม. ทุคฺคโณฺหสิ ฯ     ม. ทิวงฺกเร ฯ    ม. ปริวาริย ฯ   สี. ยุ. ปาตพฺพํ ฯ
@ วิตนียติ อิติปิ ฯ      ม. เฉจฺฉสิ ฯ อิโต ปรํ อีทิสเมว ฯ
                       เอวํ ปญฺจาลจนฺทิยา     เวเทโห เฉทยิสฺสติ ฯ
                       |๖๖๕.๓|   สเจ เม หตฺถปาเท จ      กณฺณนาสญฺจ เฉทสิ
                       เอวํ นนฺทาย เทวิยา       เวเทโห เฉทยิสฺสติ ฯ
                       |๖๖๕.๔|   สเจ เม หตฺถปาเท จ      กณฺณนาสญฺจ เฉทสิ
                       เอวนฺเต ปุตฺตทารสฺส      เวเทโห เฉทยิสฺสติ ฯ
                       |๖๖๕.๕|   สเจ มํสญฺจ ปาตพฺยํ      สูเล กตฺวา ปจิสฺสสิ
                       เอวํ ปญฺจาลจนฺทสฺส      เวเทโห ปาจยิสฺสติ ฯ
                       |๖๖๕.๖|   สเจ มํสญฺจ ปาตพฺยํ      สูเล กตฺวา ปจิสฺสสิ
                       เอวํ ปญฺจาลจนฺทิยา      เวเทโห ปาจยิสฺสติ ฯ
                       |๖๖๕.๗|   สเจ มํสญฺจ ปาตพฺยํ      สูเล กตฺวา ปจิสฺสสิ
                       เอวํ นนฺทาย เทวิยา        เวเทโห ปาจยิสฺสติ ฯ
                       |๖๖๕.๘|   สเจ มํสญฺจ ปาตพฺยํ      สูเล กตฺวา ปจิสฺสสิ
                       เอวนฺเต ปุตฺตทารสฺส      เวเทโห ปาจยิสฺสติ ฯ
                       |๖๖๕.๙|   สเจ มํ วิหนิตฺวาน ๑-     เวธยิสฺสสิ สตฺติยา
                       เอวํ ปญฺจาลจนฺทสฺส      เวเทโห เวธยิสฺสติ ฯ
                       |๖๖๕.๑๐|   สเจ มํ วิหนิตฺวาน        เวธยิสฺสสิ สตฺติยา
                       เอวํ ปญฺจาลจนฺทิยา    เวเทโห เวธยิสฺสติ ฯ
                       |๖๖๕.๑๑|   สเจ มํ วิหนิตฺวาน       เวธยิสฺสสิ สตฺติยา
                       เอวํ นนฺทาย เทวิยา     เวเทโห เวธยิสฺสติ ฯ
                       |๖๖๕.๑๒|   สเจ มํ วิหนิตฺวาน       เวธยิสฺสสิ สตฺติยา
@เชิงอรรถ:  ม. วิตนิตฺวาน ฯ อิโต ปรํ อีทิสเมว ฯ
                       เอวนฺเต ปุตฺตทารสฺส      เวเทโห เวธยิสฺสติ ฯ
                       |๖๖๕.๑๓|   เอวํ โน มนฺติตํ รโห         เวเทเหน มยา สห
                       ยถา ๑- ปลสตํ จมฺมํ      โกนฺติมนฺตาสุนิฏฺฐิตํ ๒-
                       อุเปติ ตนุตาณาย          สรานํ ปฏิหนฺตเว ฯ
                       |๖๖๕.๑๔|   สุขาวโห ทุกฺขนูโท          เวเทหสฺส ยสสฺสิโน
                       มตินฺเต ปฏิหญฺญามิ    อุสุํ ปลสเตน วา ฯ
     [๖๖๖]        อิงฺฆ ปสฺส มหาราช                 สุญฺญํ อนฺเตปุรํ ตว
                       โอโรธา จ กุมารา จ                  ตว มาตา จ ขตฺติย
                       อุมฺมงฺคา นีหริตฺวาน                 เวเทหสฺสุปนามิตา ฯ
     [๖๖๗]        อิงฺฆ อนฺเตปุรํ มยฺหํ                  คนฺตฺวาน วิจินาถ นํ
                       ยถา อิมสฺส วจนํ                      สจฺจํ วา ยทิ วา มุสา ฯ
     [๖๖๘]        เอวเมตํ มหาราช                     ยถา อาห มโหสโธ
                       สุญฺญํ อนฺเตปุรํ สพฺพํ               กากปตนกํ ยถา ฯ
     [๖๖๙]        |๖๖๙.๑|   อิโต คตา มหาราช     นารี สพฺพงฺคโสภนา
                       โกสุมฺภผลกสุสฺโสณี ๓-     หํสคคฺครภาณินี ฯ
                       |๖๖๙.๒|   อิโต นีตา มหาราช            นารี สพฺพงฺคโสภนา
                       โกเสยฺยวสนา สามา          ชาตรูปสุเมขลา ฯ
                       |๖๖๙.๓|   สุรตฺตปาทา กลฺยาณี         สุวณฺณมณิเมขลา
                       ปาเรวตกฺขี สุตนู                พิมฺโพฏฺฐา ตนุมชฺฌิมา ฯ
                       |๖๖๙.๔|   สุชาตา ภุชลฏฺฐีว               เวทีว ๔- ตนุมชฺฌิมา
@เชิงอรรถ:  ม. ยถาปิ ฯ     สี. ยุ. โกนฺตีมนฺตี สุนิฏฺฐิตํ ฯ    ม. โกสมฺพผลก... ฯ
@ ม. เวลฺลีว ฯ
                       ทีฆสฺสา เกสา อสิตา    อีสกคฺคปเวลฺลิตา ฯ
                       |๖๖๙.๕|   สุชาตา มิคจฺฉาปีว       เหมนฺตคฺคิสิขาริว
                       นทีว คิริทุคฺเคสุ            สญฺฉนฺนา ขุทฺทเวฬุภิ ฯ
                       |๖๖๙.๖|   นาคนาสูรุกลฺยาณี       ปฐมา ๑- ติมฺพรุตฺถนี
                       นาติทีฆา นาติรสฺสา     นาโลมา นาติโลมกา ๒- ฯ
                       |๖๖๙.๗|   นนฺทาย นูน มรเณน    นนฺทสิ สิริวาหน
                       อหญฺจ นูน นนฺทา จ    คจฺฉาม ยมสาธนํ ฯ
     [๖๗๐]        ทิพฺพํ อธิยเส มายํ                  อกาสิ จกฺขุโมหนํ
                       โย เม อมิตฺตํ หตฺถคตํ              เวเทหํ ปริโมจยิ ฯ
     [๖๗๑]        |๖๗๑.๑|   อธิยนฺติ เว ๓- มหาราช  ทิพฺพมายีธ ปณฺฑิตา
                       เต โมจยนฺติ อตฺตานํ     ปณฺฑิตา มนฺติโน ชนา ฯ
                       |๖๗๑.๒|   สนฺติ มาณวปุตฺตา เม  กุสลา สนฺธิเฉทกา
                       เยสํ กเตน มคฺเคน       เวเทโห มิถิลํ คโต ฯ
     [๖๗๒]        อิงฺฆ ปสฺส มหาราช       อุมฺมงฺคํ สาธุมาปิตํ
                       หตฺถีนํ อถ อสฺสานํ        รถานํ อถ ปตฺตินํ
                       อาโลกภูตํ ติฏฺฐนฺตํ      อุมฺมงฺคํ สาธุนิฏฺฐิตํ ๔- ฯ
     [๖๗๓]        ลาภา วต วิเทหานํ             ยสฺสิเม เอทิสา ปณฺฑิตา
                       ฆเร วสนฺติ วิชิเต                ยถา ตฺวมสิ มโหสธ ฯ
     [๖๗๔]        วุตฺติญฺจ ปริหารญฺจ           ทิคุณํ ภตฺตเวตฺตนํ
                       ททามิ วิปุเล โภเค             ภุญฺช กาเม รมสฺสุ จ
@เชิงอรรถ:  ม. ปรมา ฯ    ม. -โลมสา ฯ    ม. อธียนฺติ ฯ    ม. สาธุ มาปิตํ ฯ
                       มา วิเทหํ ปจฺจคมา              กึ วิเทโห กริสฺสติ ฯ
     [๖๗๕]        |๖๗๕.๑|   โย จเชถ มหาราช      ภตฺตารํ ธนการณา
                       อุภินฺนํ โหติ คารโยฺห    อตฺตโน จ ปรสฺส จ
                       ยาว ชีเวยฺย เวเทโห      นาญฺญสฺส ปุริโส สิยํ ๑- ฯ
                       |๖๗๕.๒|   โย จเชถ มหาราช         ภตฺตารํ ธนการณา
                       อุภินฺนํ โหติ คารโยฺห    อตฺตโน จ ปรสฺส จ
                       ยาว ติฏฺเฐยฺย เวเทโห    นาญฺญสฺส วิชิเต วเส ฯ
     [๖๗๖]        ทมฺมิ นิกฺขสหสฺสนฺเต        คามาสีติญฺจ กาสิสุ
                       ทาสีสตานิ จตฺตาริ                ทมฺมิ ภริยาสตญฺจ เต
                       สพฺพํ เสนางฺคมาทาย            โสตฺถึ คจฺฉ มโหสธ ฯ
     [๖๗๗]        ยาว ททนฺตุ หตฺถีนํ          อสฺสานํ ทิคุณํ วิธํ
                       ตปฺเปนฺตุ อนฺนปาเนน      รถิเก ปตฺติการเก ฯ
     [๖๗๘]        หตฺถี อสฺเส รเถ ปตฺตี       คจฺเฉวาทาย ปณฺฑิต
                       ปสฺสตุ ตํ มหาราชา            เวเทโห มิถิลํ คตํ ฯ
     [๖๗๙]        หตฺถี อสฺสา รถา ปตฺตี    เสนา สาทิสฺสเต มหา
                       จตุรงฺคินี ภึสรูปา ๒-      กินฺนุ มญฺญนฺติ ๓- ปณฺฑิตา ฯ
     [๖๘๐]        อานนฺโท เต มหาราช     อุตฺตโม ปฏิทิสฺสติ
                       สพฺพํ เสนางฺคมาทาย          โสตฺถิปฺปตฺโต มโหสโธ ฯ
     [๖๘๑]        |๖๘๑.๑|   ยถา เปตํ สุสานสฺมึ  ฉฑฺเฑตฺวา จตุโร ชนา
                       เอวํ กปฺปิลิเย ตฺยมฺหา     ฉฑฺฑยิตฺวา อิธาคตา ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. ปุริโส สิยา ฯ    ม. ภีสรูปา ฯ   ม. มญฺญสิ ปณฺฑิต ฯ
                       |๖๘๑.๒|   อถ ตฺวํ เกน วณฺเณน     เกน วา ปน เหตุนา
                       เกน วา อตฺถชาเตน      อตฺตานํ ปริโมจยิ ฯ
     [๖๘๒]        |๖๘๒.๑|   อตฺถํ อตฺเถน เวเทห   มนฺตํ มนฺเตน ขตฺติย
                       ปริวารยิสฺสํ ๑- ราชานํ ชมฺพูทีปํว สาคโร ฯ
                       |๖๘๒.๒|   ทินฺนํ นิกฺขสหสฺสํ เม    คามาสีติญฺจ ๒- กาสิสุ
                       ทาสีสตานิ จตฺตาริ      ทินฺนํ ภริยาสตญฺจ เม
                       สพฺพํ เสนางฺคมาทาย  โสตฺถินามฺหิ อิธาคโต ฯ
     [๖๘๓]        สุสุขํ วต สํวาโส                      ปณฺฑิเตหีติ เสนก
                       ปกฺขีว ปญฺชเร พนฺเธ                มจฺเฉ ชาลคเตริว
                       อมิตฺตหตฺถตฺถคเต ๓-             โมจยิ โน มโหสโธ ฯ
     [๖๘๔]        เอวเมว มหาราช                    ปณฺฑิตา หิ สุขาวหา
                       ปกฺขีว ปญฺชเร พนฺเธ               มจฺเฉ ชาลคเตริว
                       อมิตฺตหตฺถตฺถคเต ๓-             โมจยิ โน มโหสโธ ฯ
     [๖๘๕]        อาหญฺญนฺตุ สพฺพวีณา           เภริโย เทนฺทิมานิ จ
                       ธมนฺตุ มาคธา สงฺขา               วคฺคู นทนฺตุ ทุนฺทุภี ฯ
     [๖๘๖]        |๖๘๖.๑|   โอโรธา จ กุมารา จ   เวสิยานา จ พฺราหฺมณา
                       พหุํ อนฺนญฺจ ปานญฺจ  ปณฺฑิตสฺสาภิหารยุํ ฯ
                       |๖๘๖.๒|   หตฺถาโรหา อนีกฏฺฐา   รถิกา ปตฺติการกา
                       พหุํ อนฺนญฺจ ปานญฺจ  ปณฺฑิตสฺสาภิหารยุํ ฯ
                       |๖๘๖.๓|   สมาคตา ชานปทา       เนคมา จ สมาคตา
@เชิงอรรถ:  ม. ปริวารยึ ฯ      ม. คามาสีติ จ ฯ     ม. อมิตฺตหตฺถตฺตคเต ฯ
                       พหุํ อนฺนญฺจ ปานญฺจ    ปณฺฑิตสฺสาภิหารยุํ ฯ
                       |๖๘๖.๔|   พหุชฺชโน ปสนฺโนสิ       ทิสฺวา ปณฺฑิตมาคตํ
                       ปณฺฑิตมฺหิ อนุปฺปตฺเต  เจลุกฺเขโป ปวตฺตถาติ ๑- ฯ
                                        มโหสธชาตกํ ปญฺจมํ ฯ
                                                ---------


             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๒๘ หน้าที่ ๒๒๓-๒๔๕. https://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=28&A=4644&w=&modeTY=2              อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน :- https://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=28&A=4644&modeTY=2              อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :- https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=28&item=600&items=87              อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับมหาจุฬาฯ :- https://84000.org/tipitaka/pitaka_item/m_siri.php?B=28&siri=17              ศึกษาอรรถกถาชาดกนี้ได้ที่ :- https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=28&i=600              อ่านอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย :- https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=43&A=4561              The Pali Atthakatha in Roman :- https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=43&A=4561              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๘ https://84000.org/tipitaka/read/?index_28 https://84000.org/tipitaka/english/?index_28

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๖ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๕๙. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]