บาลีพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๓ - พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๒๕

เอกูนวีสติโม วิปสฺสิพุทฺธวํโส [๒๐] |๒๐.๑| ปุสฺสสฺส อปเรน สมฺพุทฺโธ ทิปทุตฺตโม วิปสฺสี นาม นาเมน โลเก อุปฺปชฺชิ จกฺขุมา ฯ |๒๐.๒| อวิชฺชณฺฑํ ^๑- ปทาเลตฺวา ปตฺโต สมฺโพธิมุตฺตมํ ธมฺมจกฺกํ ปวตฺเตตุํ ปกฺกามิ พนฺธุมตีปุรํ ฯ |๒๐.๓| ธมฺมจกฺกํ ปวตฺเตตฺวา อุโภ โพเธสิ นายโก คณนาย น วตฺตพฺโพ ปฐมาภิสมโย อหุ ฯ |๒๐.๔| ปุนาปรํ อมิตยโส ตตฺถ สจฺจํ ปกาสยิ จตุราสีติสหสฺสานํ ทุติยาภิสมโย อหุ ฯ @เชิงอรรถ: ^๑ ม. ยุ. อวิชฺชํ สพฺพํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๕๑๖.

|๒๐.๕| จตุราสีติสหสฺสานิ สมฺพุทฺธมนุปพฺพชุํ เตสมารามปตฺตานํ ธมฺมํ เทเสสิ จกฺขุมา ฯ |๒๐.๖| สพฺพากาเรน ภาสโต ฐตฺวา ^๑- อุปนิสฺสา ชิโน ^๒- เตปิ ธมฺมวรํ คนฺตฺวา ตติยาภิสมโย อหุ ฯ |๒๐.๗| สนฺนิปาตา ตโย อาสุํ วิปฺปสฺสิสฺส มเหสิโน ขีณาสวานํ วิมลานํ สนฺตจิตฺตาน ตาทินํ ฯ |๒๐.๘| อฏฺฐสฏฺฐิสตสหสฺสานํ ปฐโม อาสิ สมาคโม ภิกฺขุสตสหสฺสานํ ทุติโย อาสิ สมาคโม ฯ |๒๐.๙| อสีติภิกฺขุสหสฺสานํ ตติโย อาสิ สมาคโม ตตฺถ ภิกฺขุคณมชฺเฌ สมฺพุทฺโธ อติโรจติ ฯ |๒๐.๑๐| อหนฺเตน สมเยน นาคราชา มหิทฺธิโก อตุโล นาม นาเมน ปุญฺญวนฺโต ชุตินฺธโร ฯ |๒๐.๑๑| เนกานํ นาคโกฏีนํ ปริวาเรตฺวานหํ ตทา วชฺชนฺโต ทิพฺพตุริเยหิ โลกเชฏฺฐํ อุปาคมึ ฯ |๒๐.๑๒| อุปสงฺกมิตฺวาน สมฺพุทฺธํ วิปสฺสึ โลกนายกํ มณิมุตฺตารตนขจิตํ สพฺพาภรณวิภูสิตํ นิมนฺเตตฺวา ธมฺมราชสฺส สุวณฺณปีฐมทาสหํ ฯ |๒๐.๑๓| โสปิ มํ พุทฺโธ พฺยากาสิ สงฺฆมชฺเฌ นิสีทิย เอกนวุติ อิโต กปฺเป อยํ พุทฺโธ ภวิสฺสติ ฯ @เชิงอรรถ: ^๑ ม. ยุ. สุตฺวา ฯ ^๒ ม. อุปนิสาทิโน ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๕๑๗.

|๒๐.๑๔| อหุ กปิลวฺหยา รมฺมา นิกฺขมิตฺวา ตถาคโต ปธานํ ปทหิตฺวาน กตฺวา ทุกฺกรการิกํ ฯ |๒๐.๑๕| อชปาลรุกฺขมูลสฺมึ นิสีทิตฺวา ตถาคโต ตตฺถ ปายาสํ ปคฺคยฺห เนรญฺชรมุเปหิติ ฯ |๒๐.๑๖| เนรญฺชราย ตีรมฺหิ ปายาสํ อทิ โส ชิโน ปฏิยตฺตวรมคฺเคน โพธิมูลมฺหิ เอหิติ ฯ |๒๐.๑๗| ตโต ปทกฺขิณํ กตฺวา โพธิมณฺฑํ อนุตฺตรํ อสฺสตฺถมูเล สมฺโพธึ พุชฺฌิสฺสติ มหายโส ฯ |๒๐.๑๘| อิมสฺส ชนิกา มาตา มายา นาม ภวิสฺสติ ปิตา สุทฺโธทโน นาม อยํ เหสฺสติ โคตโม ฯ |๒๐.๑๙| โกลิโต อุปติสฺโส จ อคฺคา เหสฺสนฺติ สาวกา อนาสวา วีตราคา สนฺตจิตฺตา สมาหิตา อานนฺโท นามุปฏฺฐาโก อุปฏฺฐิสฺสติมํ ชินํ ฯ |๒๐.๒๐| เขมา อุปฺปลวณฺณา จ อคฺคา เหสฺสนฺติ สาวิกา อนาสวา วีตราคา สนฺตจิตฺตา สมาหิตา ฯ |๒๐.๒๑| โพธิ ตสฺส ภควโต อสฺสตฺโถติ ปวุจฺจติ จิตฺโต จ หตฺถาฬวโก อคฺคา เหสฺสนฺตุปฏฺฐกา ฯ |๒๐.๒๒| นนฺทมาตา จ อุตฺตรา อคฺคา เหสฺสนฺตุปฏฺฐิกา อายุ วสฺสสตํ ตสฺส โคตมสฺส ยสสฺสิโน ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๕๑๘.

|๒๐.๒๓| อิทํ สุตฺวาน วจนํ อสมสฺส มเหสิโน อาโมทิตา นรมรู พุทฺธวีชงฺกุโร อยํ ฯ |๒๐.๒๔| อุกฺกุฏฺฐิสทฺทา วตฺตนฺติ อปฺโผเฏนฺติ หสนฺติ จ กตญฺชลี นมสฺสนฺติ ทสสหสฺสี สเทวกา ฯ |๒๐.๒๕| ยทิมสฺส โลกนาถสฺส วิรชฺฌิสฺสาม สาสนํ อนาคตมฺหิ อทฺธาเน เหสฺสาม สมฺมุขา อิมํ ฯ |๒๐.๒๖| ยถา มนุสฺสา นทึ ตรนฺตา ปฏิติตฺถํ วิรชฺฌิย เหฏฺฐา ติตฺถํ คเหตฺวา อุตฺตรนฺติ มหานทึ ฯ |๒๐.๒๗| เอวเมว มยํ สพฺเพ ยทิ มุญฺจามิมํ ชินํ อนาคตมฺหิ อทฺธาเน เหสฺสาม สมฺมุขา อิมํ ฯ |๒๐.๒๘| ตสฺสาปิ ^๑- วจนํ สุตฺวา ภิยฺโย จิตฺตํ ปสาทยึ อุตฺตรึ วตฺตมธิฏฺฐาสึ ทสปารมิปูริยา ฯ |๒๐.๒๙| นครํ พนฺธุมตี นาม พนฺธุโม นาม ขตฺติโย มาตา พนฺธุมตี นาม วิปสฺสิสฺส มเหสิโน ฯ |๒๐.๓๐| อฏฺฐวสฺสสหสฺสานิ อคารํ อชฺฌาวสิ โส นนฺโท สุนนฺโท สิริมา ตโย ปาสาทมุตฺตมา ฯ |๒๐.๓๑| ติจตฺตาริสหสฺสานิ นาริโย สมลงฺกตา สุทสฺสนา ^๒- นาม นารี สมวตฺตกฺขนฺโธ ^๓- นาม อตฺรโช ฯ |๒๐.๓๒| นิมิตฺเต จตุโร ทิสฺวา รถยาเนน นิกฺขมิ อนูนอฏฺฐมาสานิ ปธานํ ปทหี ชิโน ฯ @เชิงอรรถ: ^๑ ม. ยุ. ตสฺสาหํ ฯ อิโต ปรํ อีทิสเมว ฯ ^๒ ยุ. สุตนา ฯ ^๓ ยุ. สํวฏฺฏกขนฺโธ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๕๑๙.

|๒๐.๓๓| พฺรหฺมุนา ยาจิโต สนฺโต วิปสฺสี โลกนายโก วตฺตจกฺโก มหาวีโร มิคทาเย นรุตฺตโม ฯ |๒๐.๓๔| ขนฺโธ จ ติสฺสนาโม จ อเหสุํ อคฺคสาวกา อโสโก นามุปฏฺฐาโก วิปสฺสิสฺส มเหสิโน ฯ |๒๐.๓๕| จนฺทา จ จนฺทมิตฺตา จ อเหสุํ อคฺคสาวิกา โพธิ ตสฺส ภควโต ปาฏลีติ ปวุจฺจติ ฯ |๒๐.๓๖| ปุนพฺพสุมิตฺโต นาโค จ อเหสุํ อคฺคุปฏฺฐกา สิริมา อุตฺตรา เจว อเหสุํ อคฺคุปฏฺฐิกา ฯ |๒๐.๓๗| อสีติหตฺถมุพฺเพโธ วิปสฺสี โลกนายโก ปภา นิทฺธาวตี ตสฺส สมนฺตา สตฺตโยชเน ฯ |๒๐.๓๘| อสีติวสฺสสหสฺสานิ อายุ พุทฺธสฺส ตาวเท ตาวตา ติฏฺฐมาโน โส ตาเรสิ ชนตํ พหุํ ฯ |๒๐.๓๙| พหุเทวมนุสฺสานํ พนฺธนํ ปริโมจยิ มคฺคามคฺคญฺจ อาจิกฺขิ อวเสสปุถุชฺชเน ฯ |๒๐.๔๐| อาโลกํ ทสฺสยิตฺวาน ทสฺเสตฺวา อมตํ ปทํ ชลิตฺวา อคฺคิกฺขนฺโธว นิพฺพุโต โส สสาวโก ฯ |๒๐.๔๑| อิทฺธิวรํ ปุญฺญวรํ ลกฺขณจกฺกสุมิตํ ^๑- สพฺพํ สมนฺตรหิตํ นนุ ริตฺตา สพฺพสงฺขาราติ ฯ |๒๐.๔๒| วิปสฺสี นรวโร วีโร สุมิตฺตารามมฺหิ นิพฺพุโต ตตฺเถว ตสฺส ถูปวโร สตฺตโยชนมุสฺสิโตติ ฯ วิปสฺสิพุทฺธวํโส เอกูนวีสติโม ฯ @เชิงอรรถ: ^๑ ม. ลกฺขณญฺจ กุสุมิตํ ฯ ยุ. ลกฺขณญฺจตุภูมิกํ ฯ