พระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๔ ภาษาบาลี อักษรไทย
 พระอภิธรรมปิฎกเล่มที่ ๑ อภิ. ธมฺมสงฺคณิ

     [๓๓๘]   กตเม   ธมฺมา  อพฺยากตา  ยสฺมึ  สมเย  กามาวจรสฺส
กุสลสฺส     กมฺมสฺส    กตตฺตา    อุปจิตตฺตา    วิปากํ    จกฺขุวิญฺญาณํ
อุปฺปนฺนํ    โหติ   อุเปกฺขาสหคตํ   รูปารมฺมณํ   ตสฺมึ   สมเย   ผสฺโส
โหติ  เวทนา  โหติ  สญฺญา  โหติ  เจตนา  โหติ  จิตฺตํ  โหติ อุเปกฺขา
โหติ   จิตฺตสฺเสกคฺคตา   โหติ   มนินฺทฺริยํ   โหติ   อุเปกฺขินฺทฺริยํ  โหติ
ชีวิตินฺทฺริยํ   โหติ   เย   วา   ปน   ตสฺมึ   สมเย   อญฺเญปิ   อตฺถิ
ปฏิจฺจสมุปฺปนฺนา อรูปิโน ธมฺมา อิเม ธมฺมา อพฺยากตา ฯ
     [๓๓๙]   กตโม   ตสฺมึ  สมเย  ผสฺโส  โหติ  โย  ตสฺมึ  สมเย
ผสฺโส   ผุสนา   สมฺผุสนา   สมฺผุสิตตฺตํ   อยํ   ตสฺมึ   สมเย   ผสฺโส
โหติ ฯ
     [๓๔๐]   กตมา   ตสฺมึ  สมเย  เวทนา  โหติ  ยํ  ตสฺมึ  สมเย
ตชฺชาจกฺขุวิญฺญาณธาตุสมฺผสฺสชํ  เจตสิกํ  เนวสาตํ  นาสาตํ  เจโตสมฺผสฺสชํ
อทุกฺขมสุขํ     เวทยิตํ     เจโตสมฺผสฺสชา     อทุกฺขมสุขา    เวทนา
อยํ ตสฺมึ สมเย เวทนา โหติ ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๒๙.
     [๓๔๑]   กตมา   ตสฺมึ  สมเย  สญฺญา  โหติ  ยา  ตสฺมึ  สมเย
ตชฺชาจกฺขุวิญฺญาณธาตุสมฺผสฺสชา     สญฺญา     สญฺชานนา    สญฺชานิตตฺตํ
อยํ ตสฺมึ สมเย สญฺญา โหติ ฯ
     [๓๔๒]   กตมา  ตสฺมึ  สมเย  เจตนา  โหติ  ยา  ตสฺมึ  สมเย
ตชฺชาจกฺขุวิญฺญาณธาตุสมฺผสฺสชา    เจตนา    สญฺเจตนา    สญฺเจตยิตตฺตํ
อยํ ตสฺมึ สมเย เจตนา โหติ ฯ
     [๓๔๓]   กตมํ  ตสฺมึ  สมเย  จิตฺตํ  โหติ  ยํ  ตสฺมึ  สมเย  จิตฺตํ
มโน   มานสํ   หทยํ   ปณฺฑรํ   มโน   มนายตนํ   มนินฺทฺริยํ   วิญฺญาณํ
วิญฺญาณกฺขนฺโธ     ตชฺชา    จกฺขุวิญฺญาณธาตุ    อิทํ    ตสฺมึ    สมเย
จิตฺตํ โหติ ฯ
     [๓๔๔]   กตมา  ตสฺมึ  สมเย  อุเปกฺขา  โหติ  ยํ  ตสฺมึ  สมเย
เจตสิกํ เนวสาตํ นาสาตํ เจโตสมฺผสฺสชํ อทุกฺขมสุขํ เวทยิตํ เจโตสมฺผสฺสชา
อทุกฺขมสุขา เวทนา อยํ ตสฺมึ สมเย อุเปกฺขา โหติ ฯ
     [๓๔๕]   กตมา  ตสฺมึ  สมเย  จิตฺตสฺเสกคฺคตา  โหติ  ยา  ตสฺมึ
สมเย จิตฺตสฺส ฐิติ อยํ ตสฺมึ สมเย จิตฺตสฺเสกคฺคตา โหติ ฯ
     [๓๔๖]   กตมํ   ตสฺมึ  สมเย  มนินฺทฺริยํ  โหติ  ยํ  ตสฺมึ  สมเย
จิตฺตํ    มโน    มานสํ   หทยํ   ปณฺฑรํ   มโน   มนายตนํ   มนินฺทฺริยํ
วิญฺญาณํ    วิญฺญาณกฺขนฺโธ    ตชฺชา    จกฺขุวิญฺญาณธาตุ    อิทํ    ตสฺมึ
สมเย มนินฺทฺริยํ โหติ ฯ
     [๓๔๗]   กตมํ   ตสฺมึ   สมเย   อุเปกฺขินฺทฺริยํ   โหติ  ยํ  ตสฺมึ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๓๐.
สมเย   เจตสิกํ  เนวสาตํ  นาสาตํ  เจโตสมฺผสฺสชํ  อทุกฺขมสุขํ  เวทยิตํ
เจโตสมฺผสฺสชา   อทุกฺขมสุขา  เวทนา  อิทํ  ตสฺมึ  สมเย  อุเปกฺขินฺทฺริยํ
โหติ ฯ
     [๓๔๘]   กตมํ  ตสฺมึ  สมเย  ชีวิตินฺทฺริยํ  โหติ  โย  เตสํ  อรูปีนํ
ธมฺมานํ   อายุ   ฐิติ  ยปนา  ยาปนา  อิริยนา  วตฺตนา  ปาลนา  ชีวิตํ
ชีวิตินฺทฺริยํ อิทํ ตสฺมึ สมเย ชีวิตินฺทฺริยํ โหติ ฯ
     [๓๔๙]   เย  วา  ปน  ตสฺมึ  สมเย อญฺเญปิ อตฺถิ ปฏิจฺจสมุปฺปนฺนา
อรูปิโน ธมฺมา อิเม ธมฺมา อพฺยากตา ฯ
     [๓๕๐]   ตสฺมึ  โข  ปน  สมเย จตฺตาโร ขนฺธา โหนฺติ ทฺวายตนานิ
โหนฺติ   เทฺว   ธาตุโย   โหนฺติ   ตโย  อาหารา  โหนฺติ  ตีณินฺทฺริยานิ
โหนฺติ   เอโก   ผสฺโส   โหติ   ฯเปฯ  เอกา  จกฺขุวิญฺญาณธาตุ  โหติ
เอกํ   ธมฺมายตนํ   โหติ  เอกา  ธมฺมธาตุ  โหติ  เย  วา  ปน  ตสฺมึ
สมเย    อญฺเญปิ    อตฺถิ   ปฏิจฺจสมุปฺปนฺนา   อรูปิโน   ธมฺมา   อิเม
ธมฺมา อพฺยากตา ฯเปฯ
     [๓๕๑]   กตโม  ตสฺมึ  สมเย  สงฺขารกฺขนฺโธ  โหติ ผสฺโส เจตนา
จิตฺตสฺเสกคฺคตา   ชีวิตินฺทฺริยํ   เย   วา   ปน   ตสฺมึ  สมเย  อญฺเญปิ
อตฺถิ    ปฏิจฺจสมุปฺปนฺนา    อรูปิโน   ธมฺมา   ฐเปตฺวา   เวทนากฺขนฺธํ
ฐเปตฺวา   สญฺญากฺขนฺธํ   ฐเปตฺวา   วิญฺญาณกฺขนฺธํ   อยํ   ตสฺมึ  สมเย
สงฺขารกฺขนฺโธ โหติ ฯเปฯ อิเม ธมฺมา อพฺยากตา ฯ
     [๓๕๒]   กตเม   ธมฺมา  อพฺยากตา  ยสฺมึ  สมเย  กามาวจรสฺส
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๓๑.
กุสลสฺส   กมฺมสฺส   กตตฺตา   อุปจิตตฺตา   วิปากํ  โสตวิญฺญาณํ  อุปฺปนฺนํ
โหติ    อุเปกฺขาสหคตํ    สทฺทารมฺมณํ   ฯเปฯ   ฆานวิญฺญาณํ   อุปฺปนฺนํ
โหติ    อุเปกฺขาสหคตํ   คนฺธารมฺมณํ   ฯเปฯ   ชิวฺหาวิญฺญาณํ   อุปฺปนฺนํ
โหติ     อุเปกฺขาสหคตํ    รสารมฺมณํ   ฯเปฯ   กายวิญฺญาณํ   อุปฺปนฺนํ
โหติ    สุขสหคตํ    โผฏฺฐพฺพารมฺมณํ    ตสฺมึ   สมเย   ผสฺโส   โหติ
เวทนา   โหติ   สญฺญา   โหติ  เจตนา  โหติ  จิตฺตํ  โหติ  สุขํ  โหติ
จิตฺตสฺเสกคฺคตา   โหติ   มนินฺทฺริยํ   โหติ  สุขินฺทฺริยํ  โหติ  ชีวิตินฺทฺริยํ
โหติ   เย   วา   ปน   ตสฺมึ  สมเย  อญฺเญปิ  อตฺถิ  ปฏิจฺจสมุปฺปนฺนา
อรูปิโน ธมฺมา อิเม ธมฺมา อพฺยากตา ฯ
     [๓๕๓]   กตโม   ตสฺมึ  สมเย  ผสฺโส  โหติ  โย  ตสฺมึ  สมเย
ผสฺโส ผุสนา สมฺผุสนา สมฺผุสิตตฺตํ อยํ ตสฺมึ สมเย ผสฺโส โหติ ฯ
     [๓๕๔]   กตมา   ตสฺมึ  สมเย  เวทนา  โหติ  ยํ  ตสฺมึ  สมเย
ตชฺชากายวิญฺญาณธาตุสมฺผสฺสชํ   กายิกํ   สาตํ  กายิกํ  สุขํ  กายสมฺผสฺสชํ
สาตํ    สุขํ    เวทยิตํ    กายสมฺผสฺสชา    สาตา    สุขา   เวทนา
อยํ ตสฺมึ สมเย เวทนา โหติ ฯ
     [๓๕๕]   กตมา   ตสฺมึ  สมเย  สญฺญา  โหติ  ยา  ตสฺมึ  สมเย
ตชฺชากายวิญฺญาณธาตุสมฺผสฺสชา     สญฺญา     สญฺชานนา    สญฺชานิตตฺตํ
อยํ ตสฺมึ สมเย สญฺญา โหติ ฯ
     [๓๕๖]   กตมา  ตสฺมึ  สมเย  เจตนา  โหติ  ยา  ตสฺมึ  สมเย
ตชฺชากายวิญฺญาณธาตุสมฺผสฺสชา    เจตนา    สญฺเจตนา    สญฺเจตยิตตฺตํ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๓๒.
อยํ ตสฺมึ สมเย เจตนา โหติ ฯ
     [๓๕๗]   กตมํ  ตสฺมึ  สมเย  จิตฺตํ  โหติ ยํ ตสฺมึ สมเย จิตฺตํ มโน
มานสํ  หทยํ  ปณฺฑรํ  มโน  มนายตนํ  มนินฺทฺริยํ  วิญฺญาณํ  วิญฺญาณกฺขนฺโธ
ตชฺชา กายวิญฺญาณธาตุ อิทํ ตสฺมึ สมเย จิตฺตํ โหติ ฯ
     [๓๕๘]   กตมํ  ตสฺมึ  สมเย  สุขํ  โหติ  ยํ  ตสฺมึ  สมเย  กายิกํ
สาตํ   กายิกํ   สุขํ   กายสมฺผสฺสชํ  สาตํ  สุขํ  เวทยิตํ  กายสมฺผสฺสชา
สาตา สุขา เวทนา อิทํ ตสฺมึ สมเย สุขํ โหติ ฯ
     [๓๕๙]   กตมา  ตสฺมึ  สมเย  จิตฺตสฺเสกคฺคตา  โหติ  ยา  ตสฺมึ
สมเย จิตฺตสฺส ฐิติ อยํ ตสฺมึ สมเย จิตฺตสฺเสกคฺคตา โหติ ฯ
     [๓๖๐]   กตมํ   ตสฺมึ  สมเย  มนินฺทฺริยํ  โหติ  ยํ  ตสฺมึ  สมเย
จิตฺตํ   มโน   มานสํ  หทยํ  ปณฺฑรํ  มโน  มนายตนํ  มนินฺทฺริยํ  วิญฺญาณํ
วิญฺญาณกฺขนฺโธ     ตชฺชา    กายวิญฺญาณธาตุ    อิทํ    ตสฺมึ    สมเย
มนินฺทฺริยํ โหติ ฯ
     [๓๖๑]   กตมํ   ตสฺมึ  สมเย  สุขินฺทฺริยํ  โหติ  ยํ  ตสฺมึ  สมเย
กายิกํ  สาตํ  กายิกํ  สุขํ  กายสมฺผสฺสชํ  สาตํ สุขํ เวทยิตํ กายสมฺผสฺสชา
สาตา     สุขา     เวทนา     อิทํ     ตสฺมึ    สมเย    สุขินฺทฺริยํ
โหติ ฯ
     [๓๖๒]   กตมํ  ตสฺมึ  สมเย  ชีวิตินฺทฺริยํ  โหติ  โย  เตสํ  อรูปีนํ
ธมฺมานํ   อายุ   ฐิติ  ยปนา  ยาปนา  อิริยนา  วตฺตนา  ปาลนา  ชีวิตํ
ชีวิตินฺทฺริยํ อิทํ ตสฺมึ สมเย ชีวิตินฺทฺริยํ โหติ ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๓๓.
     [๓๖๓]   เย  วา  ปน  ตสฺมึ  สมเย อญฺเญปิ อตฺถิ ปฏิจฺจสมุปฺปนฺนา
อรูปิโน ธมฺมา อิเม ธมฺมา อพฺยากตา ฯ
     [๓๖๔]   ตสฺมึ  โข  ปน  สมเย จตฺตาโร ขนฺธา โหนฺติ ทฺวายตนานิ
โหนฺติ   เทฺว   ธาตุโย   โหนฺติ   ตโย  อาหารา  โหนฺติ  ตีณินฺทฺริยานิ
โหนฺติ   เอโก   ผสฺโส   โหติ   ฯเปฯ  เอกา  กายวิญฺญาณธาตุ  โหติ
เอกํ   ธมฺมายตนํ   โหติ  เอกา  ธมฺมธาตุ  โหติ  เย  วา  ปน  ตสฺมึ
สมเย    อญฺเญปิ    อตฺถิ   ปฏิจฺจสมุปฺปนฺนา   อรูปิโน   ธมฺมา   อิเม
ธมฺมา อพฺยากตา ฯเปฯ
     [๓๖๕]   กตโม  ตสฺมึ  สมเย  สงฺขารกฺขนฺโธ  โหติ ผสฺโส เจตนา
จิตฺตสฺเสกคฺคตา   ชีวิตินฺทฺริยํ   เย   วา   ปน   ตสฺมึ  สมเย  อญฺเญปิ
อตฺถิ    ปฏิจฺจสมุปฺปนฺนา    อรูปิโน   ธมฺมา   ฐเปตฺวา   เวทนากฺขนฺธํ
ฐเปตฺวา   สญฺญากฺขนฺธํ   ฐเปตฺวา   วิญฺญาณกฺขนฺธํ   อยํ   ตสฺมึ  สมเย
สงฺขารกฺขนฺโธ โหติ ฯเปฯ อิเม ธมฺมา อพฺยากตา ฯ
                              กุสลวิปากานิ ปญฺจ วิญฺญาณานิ ฯ
     [๓๖๖]   กตเม   ธมฺมา  อพฺยากตา  ยสฺมึ  สมเย  กามาวจรสฺส
กุสลสฺส   กมฺมสฺส   กตตฺตา   อุปจิตตฺตา   วิปากา  มโนธาตุ  อุปฺปนฺนา
โหติ   อุเปกฺขาสหคตา   รูปารมฺมณา   วา   ฯเปฯ   โผฏฺฐพฺพารมฺมณา
วา   ยํ   ยํ   วา   ปนารพฺภ   ตสฺมึ   สมเย  ผสฺโส  โหติ  เวทนา
โหติ   สญฺญา   โหติ   เจตนา   โหติ   จิตฺตํ   โหติ   วิตกฺโก  โหติ
วิจาโร   โหติ   อุเปกฺขา   โหติ   จิตฺตสฺเสกคฺคตา   โหติ   มนินฺทฺริยํ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๓๔.
โหติ   อุเปกฺขินฺทฺริยํ   โหติ   ชีวิตินฺทฺริยํ   โหติ   เย  วา  ปน  ตสฺมึ
สมเย    อญฺเญปิ    อตฺถิ   ปฏิจฺจสมุปฺปนฺนา   อรูปิโน   ธมฺมา   อิเม
ธมฺมา อพฺยากตา ฯ
     [๓๖๗]   กตโม   ตสฺมึ  สมเย  ผสฺโส  โหติ  โย  ตสฺมึ  สมเย
ผสฺโส ผุสนา สมฺผุสนา สมฺผุสิตตฺตํ อยํ ตสฺมึ สมเย ผสฺโส โหติ ฯ
     [๓๖๘]   กตมา   ตสฺมึ  สมเย  เวทนา  โหติ  ยํ  ตสฺมึ  สมเย
ตชฺชามโนธาตุสมฺผสฺสชํ    เจตสิกํ   เนวสาตํ   นาสาตํ   เจโตสมฺผสฺสชํ
อทุกฺขมสุขํ    เวทยิตํ    เจโตสมฺผสฺสชา   อทุกฺขมสุขา   เวทนา   อยํ
ตสฺมึ สมเย เวทนา โหติ ฯ
     [๓๖๙]   กตมา   ตสฺมึ  สมเย  สญฺญา  โหติ  ยา  ตสฺมึ  สมเย
ตชฺชามโนธาตุสมฺผสฺสชา     สญฺญา    สญฺชานนา    สญฺชานิตตฺตํ    อยํ
ตสฺมึ สมเย สญฺญา โหติ ฯ
     [๓๗๐]   กตมา  ตสฺมึ  สมเย  เจตนา  โหติ  ยา  ตสฺมึ  สมเย
ตชฺชามโนธาตุสมฺผสฺสชา    เจตนา    สญฺเจตนา    สญฺเจตยิตตฺตํ   อยํ
ตสฺมึ สมเย เจตนา โหติ ฯ
     [๓๗๑]   กตมํ  ตสฺมึ  สมเย  จิตฺตํ  โหติ  ยํ  ตสฺมึ  สมเย  จิตฺตํ
มโน   มานสํ   หทยํ   ปณฺฑรํ   มโน   มนายตนํ   มนินฺทฺริยํ   วิญฺญาณํ
วิญฺญาณกฺขนฺโธ ตชฺชา มโนธาตุ อิทํ ตสฺมึ สมเย จิตฺตํ โหติ ฯ
     [๓๗๒]   กตโม  ตสฺมึ  สมเย  วิตกฺโก  โหติ  โย  ตสฺมึ  สมเย
ตกฺโก   วิตกฺโก   สงฺกปฺโป   อปฺปนา   พฺยปฺปนา  เจตโส  อภินิโรปนา
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๓๕.
อยํ ตสฺมึ สมเย วิตกฺโก โหติ ฯ
     [๓๗๓]   กตโม  ตสฺมึ  สมเย  วิจาโร โหติ โย ตสฺมึ สมเย จาโร
วิจาโร   อนุวิจาโร   อุปวิจาโร   จิตฺตสฺส   อนุสนฺธนตา  อนุเปกฺขนตา
อยํ ตสฺมึ สมเย วิจาโร โหติ ฯ
     [๓๗๔]   กตมา  ตสฺมึ  สมเย  อุเปกฺขา  โหติ  ยํ  ตสฺมึ  สมเย
เจตสิกํ    เนวสาตํ    นาสาตํ   เจโตสมฺผสฺสชํ   อทุกฺขมสุขํ   เวทยิตํ
เจโตสมฺผสฺสชา   อทุกฺขมสุขา   เวทนา   อยํ   ตสฺมึ  สมเย  อุเปกฺขา
โหติ ฯ
     [๓๗๕]   กตมา  ตสฺมึ  สมเย  จิตฺตสฺเสกคฺคตา  โหติ  ยา  ตสฺมึ
สมเย จิตฺตสฺส ฐิติ อยํ ตสฺมึ สมเย จิตฺตสฺเสกคฺคตา โหติ ฯ
     [๓๗๖]   กตมํ  ตสฺมึ  สมเย  มนินฺทฺริยํ  โหติ  ยํ ตสฺมึ สมเย จิตฺตํ
มโน   มานสํ   หทยํ   ปณฺฑรํ   มโน   มนายตนํ   มนินฺทฺริยํ   วิญฺญาณํ
วิญฺญาณกฺขนฺโธ ตชฺชา มโนธาตุ อิทํ ตสฺมึ สมเย มนินฺทฺริยํ โหติ ฯ
     [๓๗๗]   กตมํ   ตสฺมึ   สมเย   อุเปกฺขินฺทฺริยํ   โหติ  ยํ  ตสฺมึ
สมเย   เจตสิกํ  เนวสาตํ  นาสาตํ  เจโตสมฺผสฺสชํ  อทุกฺขมสุขํ  เวทยิตํ
เจโตสมฺผสฺสชา   อทุกฺขมสุขา  เวทนา  อิทํ  ตสฺมึ  สมเย  อุเปกฺขินฺทฺริยํ
โหติ ฯ
     [๓๗๘]   กตมํ  ตสฺมึ  สมเย  ชีวิตินฺทฺริยํ  โหติ  โย  เตสํ  อรูปีนํ
ธมฺมานํ   อายุ   ฐิติ  ยปนา  ยาปนา  อิริยนา  วตฺตนา  ปาลนา  ชีวิตํ
ชีวิตินฺทฺริยํ อิทํ ตสฺมึ สมเย ชีวิตินฺทฺริยํ โหติ ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๓๖.
     [๓๗๙]   เย  วา  ปน  ตสฺมึ  สมเย อญฺเญปิ อตฺถิ ปฏิจฺจสมุปฺปนฺนา
อรูปิโน ธมฺมา อิเม ธมฺมา อพฺยากตา ฯ
     [๓๘๐]   ตสฺมึ  โข  ปน  สมเย จตฺตาโร ขนฺธา โหนฺติ ทฺวายตนานิ
โหนฺติ   เทฺว   ธาตุโย   โหนฺติ   ตโย  อาหารา  โหนฺติ  ตีณินฺทฺริยานิ
โหนฺติ   เอโก   ผสฺโส   โหติ   ฯเปฯ  เอกา  มโนธาตุ  โหติ  เอกํ
ธมฺมายตนํ   โหติ   เอกา   ธมฺมธาตุ   โหติ   เย   วา   ปน  ตสฺมึ
สมเย    อญฺเญปิ    อตฺถิ   ปฏิจฺจสมุปฺปนฺนา   อรูปิโน   ธมฺมา   อิเม
ธมฺมา อพฺยากตา ฯเปฯ
     [๓๘๑]   กตโม  ตสฺมึ  สมเย  สงฺขารกฺขนฺโธ  โหติ ผสฺโส เจตนา
วิตกฺโก   วิจาโร   จิตฺตสฺเสกคฺคตา   ชีวิตินฺทฺริยํ   เย  วา  ปน  ตสฺมึ
สมเย   อญฺเญปิ   อตฺถิ   ปฏิจฺจสมุปฺปนฺนา   อรูปิโน   ธมฺมา  ฐเปตฺวา
เวทนากฺขนฺธํ   ฐเปตฺวา   สญฺญากฺขนฺธํ   ฐเปตฺวา   วิญฺญาณกฺขนฺธํ   อยํ
ตสฺมึ สมเย สงฺขารกฺขนฺโธ โหติ ฯเปฯ อิเม ธมฺมา อพฺยากตา ฯ
                                   กุสลวิปากา มโนธาตุ ฯ
     [๓๘๒]   กตเม   ธมฺมา  อพฺยากตา  ยสฺมึ  สมเย  กามาวจรสฺส
กุสลสฺส    กมฺมสฺส    กตตฺตา   อุปจิตตฺตา   วิปากา   มโนวิญฺญาณธาตุ
อุปฺปนฺนา  โหติ  โสมนสฺสสหคตา  รูปารมฺมณา  วา  ฯเปฯ  ธมฺมารมฺมณา
วา    ยํ    ยํ    วา    ปนารพฺภ    ตสฺมึ   สมเย   ผสฺโส   โหติ
เวทนา   โหติ   สญฺญา   โหติ   เจตนา   โหติ  จิตฺตํ  โหติ  วิตกฺโก
โหติ   วิจาโร   โหติ   ปีติ   โหติ  สุขํ  โหติ  จิตฺตสฺเสกคฺคตา  โหติ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๓๗.
มนินฺทฺริยํ   โหติ   โสมนสฺสินฺทฺริยํ   โหติ   ชีวิตินฺทฺริยํ   โหติ  เย  วา
ปน   ตสฺมึ   สมเย   อญฺเญปิ   อตฺถิ  ปฏิจฺจสมุปฺปนฺนา  อรูปิโน  ธมฺมา
อิเม ธมฺมา อพฺยากตา ฯ
     [๓๘๓]   กตโม   ตสฺมึ  สมเย  ผสฺโส  โหติ  โย  ตสฺมึ  สมเย
ผสฺโส ผุสนา สมฺผุสนา สมฺผุสิตตฺตํ อยํ ตสฺมึ สมเย ผสฺโส โหติ ฯ
     [๓๘๔]   กตมา   ตสฺมึ  สมเย  เวทนา  โหติ  ยํ  ตสฺมึ  สมเย
ตชฺชามโนวิญฺญาณธาตุสมฺผสฺสชํ  เจตสิกํ  สาตํ  เจตสิกํ  สุขํ เจโตสมฺผสฺสชํ
สาตํ    สุขํ    เวทยิตํ    เจโตสมฺผสฺสชา    สาตา   สุขา   เวทนา
อยํ ตสฺมึ สมเย เวทนา โหติ ฯ
     [๓๘๕]   กตมา   ตสฺมึ  สมเย  สญฺญา  โหติ  ยา  ตสฺมึ  สมเย
ตชฺชามโนวิญฺญาณธาตุสมฺผสฺสชา     สญฺญา     สญฺชานนา    สญฺชานิตตฺตํ
อยํ ตสฺมึ สมเย สญฺญา โหติ ฯ
     [๓๘๖]   กตมา  ตสฺมึ  สมเย  เจตนา  โหติ  ยา  ตสฺมึ  สมเย
ตชฺชามโนวิญฺญาณธาตุสมฺผสฺสชา    เจตนา    สญฺเจตนา    สญฺเจตยิตตฺตํ
อยํ ตสฺมึ สมเย เจตนา โหติ ฯ
     [๓๘๗]   กตมํ  ตสฺมึ  สมเย  จิตฺตํ  โหติ  ยํ  ตสฺมึ  สมเย  จิตฺตํ
มโน   มานสํ   หทยํ   ปณฺฑรํ   มโน   มนายตนํ   มนินฺทฺริยํ   วิญฺญาณํ
วิญฺญาณกฺขนฺโธ     ตชฺชา    มโนวิญฺญาณธาตุ    อิทํ    ตสฺมึ    สมเย
จิตฺตํ โหติ ฯ
     [๓๘๘]   กตโม  ตสฺมึ  สมเย  วิตกฺโก  โหติ  โย  ตสฺมึ  สมเย
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๓๘.
ตกฺโก   วิตกฺโก   สงฺกปฺโป   อปฺปนา   พฺยปฺปนา  เจตโส  อภินิโรปนา
อยํ ตสฺมึ สมเย วิตกฺโก โหติ ฯ
     [๓๘๙]   กตโม  ตสฺมึ  สมเย  วิจาโร โหติ โย ตสฺมึ สมเย จาโร
วิจาโร   อนุวิจาโร   อุปวิจาโร   จิตฺตสฺส   อนุสนฺธนตา  อนุเปกฺขนตา
อยํ ตสฺมึ สมเย วิจาโร โหติ ฯ
     [๓๙๐]   กตมา  ตสฺมึ  สมเย  ปีติ  โหติ  ยา  ตสฺมึ  สมเย  ปีติ
ปาโมชฺชํ    อาโมทนา   ปโมทนา   หาโส   ปหาโส   วิตฺติ   โอทคฺยํ
อตฺตมนตา จิตฺตสฺส อยํ ตสฺมึ สมเย ปีติ โหติ ฯ
     [๓๙๑]   กตมํ  ตสฺมึ  สมเย  สุขํ  โหติ  ยํ  ตสฺมึ  สมเย เจตสิกํ
สาตํ  เจตสิกํ  สุขํ  เจโตสมฺผสฺสชํ  สาตํ  สุขํ  เวทยิตํ  เจโตสมฺผสฺสชา
สาตา สุขา เวทนา อิทํ ตสฺมึ สมเย สุขํ โหติ ฯ
     [๓๙๒]   กตมา   ตสฺมึ   สมเย   จิตฺตสฺเสกคฺคตา   โหติ   ยา
ตสฺมึ   สมเย   จิตฺตสฺส   ฐิติ   อยํ   ตสฺมึ   สมเย   จิตฺตสฺเสกคฺคตา
โหติ ฯ
     [๓๙๓]   กตมํ   ตสฺมึ  สมเย  มนินฺทฺริยํ  โหติ  ยํ  ตสฺมึ  สมเย
จิตฺตํ    มโน    มานสํ   หทยํ   ปณฺฑรํ   มโน   มนายตนํ   มนินฺทฺริยํ
วิญฺญาณํ    วิญฺญาณกฺขนฺโธ    ตชฺชา    มโนวิญฺญาณธาตุ    อิทํ    ตสฺมึ
สมเย มนินฺทฺริยํ โหติ ฯ
     [๓๙๔]   กตมํ   ตสฺมึ   สมเย   โสมนสฺสินฺทฺริยํ  โหติ  ยํ  ตสฺมึ
สมเย   เจตสิกํ   สาตํ   เจตสิกํ   สุขํ   เจโตสมฺผสฺสชํ   สาตํ   สุขํ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๓๙.
เวทยิตํ   เจโตสมฺผสฺสชา   สาตา   สุขา   เวทนา  อิทํ  ตสฺมึ  สมเย
โสมนสฺสินฺทฺริยํ โหติ ฯ
     [๓๙๕]   กตมํ   ตสฺมึ   สมเย   ชีวิตินฺทฺริยํ   โหติ   โย  เตสํ
อรูปีนํ   ธมฺมานํ  อายุ  ฐิติ  ยปนา  ยาปนา  อิริยนา  วตฺตนา  ปาลนา
ชีวิตํ ชีวิตินฺทฺริยํ อิทํ ตสฺมึ สมเย ชีวิตินฺทฺริยํ โหติ ฯ
     [๓๙๖]   เย  วา  ปน  ตสฺมึ  สมเย อญฺเญปิ อตฺถิ ปฏิจฺจสมุปฺปนฺนา
อรูปิโน ธมฺมา อิเม ธมฺมา อพฺยากตา ฯ
     [๓๙๗]   ตสฺมึ  โข  ปน  สมเย จตฺตาโร ขนฺธา โหนฺติ ทฺวายตนานิ
โหนฺติ   เทฺว   ธาตุโย   โหนฺติ   ตโย  อาหารา  โหนฺติ  ตีณินฺทฺริยานิ
โหนฺติ   เอโก   ผสฺโส   โหติ   ฯเปฯ  เอกา  มโนวิญฺญาณธาตุ  โหติ
เอกํ   ธมฺมายตนํ   โหติ  เอกา  ธมฺมธาตุ  โหติ  เย  วา  ปน  ตสฺมึ
สมเย    อญฺเญปิ    อตฺถิ   ปฏิจฺจสมุปฺปนฺนา   อรูปิโน   ธมฺมา   อิเม
ธมฺมา อพฺยากตา ฯเปฯ
     [๓๙๘]   กตโม   ตสฺมึ   สมเย   สงฺขารกฺขนฺโธ   โหติ  ผสฺโส
เจตนา   วิตกฺโก   วิจาโร   ปีติ   จิตฺตสฺเสกคฺคตา   ชีวิตินฺทฺริยํ   เย
วา   ปน   ตสฺมึ   สมเย   อญฺเญปิ   อตฺถิ   ปฏิจฺจสมุปฺปนฺนา  อรูปิโน
ธมฺมา    ฐเปตฺวา   เวทนากฺขนฺธํ   ฐเปตฺวา   สญฺญากฺขนฺธํ   ฐเปตฺวา
วิญฺญาณกฺขนฺธํ    อยํ    ตสฺมึ   สมเย   สงฺขารกฺขนฺโธ   โหติ   ฯเปฯ
อิเม ธมฺมา อพฺยากตา ฯ
                     กุสลวิปากา โสมนสฺสสหคตา มโนวิญฺญาณธาตุ ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๔๐.
     [๓๙๙]   กตเม   ธมฺมา  อพฺยากตา  ยสฺมึ  สมเย  กามาวจรสฺส
กุสลสฺส    กมฺมสฺส    กตตฺตา   อุปจิตตฺตา   วิปากา   มโนวิญฺญาณธาตุ
อุปฺปนฺนา  โหติ  อุเปกฺขาสหคตา  รูปารมฺมณา  วา  ฯเปฯ  ธมฺมารมฺมณา
วา    ยํ    ยํ    วา    ปนารพฺภ    ตสฺมึ   สมเย   ผสฺโส   โหติ
เวทนา  โหติ  สญฺญา  โหติ  เจตนา  โหติ  จิตฺตํ  โหติ  วิตกฺโก  โหติ
วิจาโร   โหติ   อุเปกฺขา   โหติ   จิตฺตสฺเสกคฺคตา   โหติ   มนินฺทฺริยํ
โหติ   อุเปกฺขินฺทฺริยํ   โหติ   ชีวิตินฺทฺริยํ   โหติ   เย  วา  ปน  ตสฺมึ
สมเย    อญฺเญปิ    อตฺถิ   ปฏิจฺจสมุปฺปนฺนา   อรูปิโน   ธมฺมา   อิเม
ธมฺมา อพฺยากตา ฯ
     [๔๐๐]   กตโม  ตสฺมึ  สมเย  ผสฺโส  โหติ โย ตสฺมึ สมเย ผสฺโส
ผุสนา สมฺผุสนา สมฺผุสิตตฺตํ อยํ ตสฺมึ สมเย ผสฺโส โหติ ฯ
     [๔๐๑]   กตมา   ตสฺมึ  สมเย  เวทนา  โหติ  ยํ  ตสฺมึ  สมเย
ตชฺชามโนวิญฺญาณธาตุสมฺผสฺสชํ  เจตสิกํ  เนวสาตํ  นาสาตํ  เจโตสมฺผสฺสชํ
อทุกฺขมสุขํ     เวทยิตํ     เจโตสมฺผสฺสชา     อทุกฺขมสุขา    เวทนา
อยํ ตสฺมึ สมเย เวทนา โหติ ฯ
     [๔๐๒]   กตมา   ตสฺมึ  สมเย  สญฺญา  โหติ  ยา  ตสฺมึ  สมเย
ตชฺชามโนวิญฺญาณธาตุสมฺผสฺสชา     สญฺญา     สญฺชานนา    สญฺชานิตตฺตํ
อยํ ตสฺมึ  สมเย สญฺญา โหติ ฯ
     [๔๐๓]   กตมา  ตสฺมึ  สมเย  เจตนา  โหติ  ยา  ตสฺมึ  สมเย
ตชฺชามโนวิญฺญาณธาตุสมฺผสฺสชา    เจตนา    สญฺเจตนา    สญฺเจตยิตตฺตํ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๔๑.
อยํ ตสฺมึ สมเย เจตนา โหติ ฯ
     [๔๐๔]   กตมํ   ตสฺมึ   สมเย   จิตฺตํ   โหติ  ยํ  ตสฺมึ  สมเย
จิตฺตํ    มโน    มานสํ   หทยํ   ปณฺฑรํ   มโน   มนายตนํ   มนินฺทฺริยํ
วิญฺญาณํ    วิญฺญาณกฺขนฺโธ    ตชฺชา    มโนวิญฺญาณธาตุ    อิทํ    ตสฺมึ
สมเย จิตฺตํ โหติ ฯ
     [๔๐๕]   กตโม  ตสฺมึ  สมเย  วิตกฺโก  โหติ  โย  ตสฺมึ  สมเย
ตกฺโก   วิตกฺโก   สงฺกปฺโป   อปฺปนา   พฺยปฺปนา  เจตโส  อภินิโรปนา
อยํ ตสฺมึ สมเย วิตกฺโก โหติ ฯ
     [๔๐๖]   กตโม  ตสฺมึ  สมเย  วิจาโร โหติ โย ตสฺมึ สมเย จาโร
วิจาโร   อนุวิจาโร   อุปวิจาโร   จิตฺตสฺส   อนุสนฺธนตา  อนุเปกฺขนตา
อยํ ตสฺมึ สมเย วิจาโร โหติ ฯ
     [๔๐๗]   กตมา  ตสฺมึ  สมเย  อุเปกฺขา  โหติ  ยํ  ตสฺมึ  สมเย
เจตสิกํ เนวสาตํ นาสาตํ เจโตสมฺผสฺสชํ อทุกฺขมสุขํ เวทยิตํ เจโตสมฺผสฺสชา
อทุกฺขมสุขา เวทนา อยํ ตสฺมึ สมเย อุเปกฺขา โหติ ฯ
     [๔๐๘]   กตมา  ตสฺมึ  สมเย  จิตฺตสฺเสกคฺคตา  โหติ  ยา  ตสฺมึ
สมเย จิตฺตสฺส ฐิติ อยํ ตสฺมึ สมเย จิตฺตสฺเสกคฺคตา โหติ ฯ
     [๔๐๙]   กตมํ   ตสฺมึ  สมเย  มนินฺทฺริยํ  โหติ  ยํ  ตสฺมึ  สมเย
จิตฺตํ    มโน    มานสํ   หทยํ   ปณฺฑรํ   มโน   มนายตนํ   มนินฺทฺริยํ
วิญฺญาณํ    วิญฺญาณกฺขนฺโธ    ตชฺชา    มโนวิญฺญาณธาตุ    อิทํ    ตสฺมึ
สมเย มนินฺทฺริยํ โหติ ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๔๒.
     [๔๑๐]   กตมํ   ตสฺมึ   สมเย   อุเปกฺขินฺทฺริยํ   โหติ  ยํ  ตสฺมึ
สมเย   เจตสิกํ  เนวสาตํ  นาสาตํ  เจโตสมฺผสฺสชํ  อทุกฺขมสุขํ  เวทยิตํ
เจโตสมฺผสฺสชา   อทุกฺขมสุขา  เวทนา  อิทํ  ตสฺมึ  สมเย  อุเปกฺขินฺทฺริยํ
โหติ ฯ
     [๔๑๑]   กตมํ  ตสฺมึ  สมเย  ชีวิตินฺทฺริยํ  โหติ  โย  เตสํ  อรูปีนํ
ธมฺมานํ   อายุ   ฐิติ  ยปนา  ยาปนา  อิริยนา  วตฺตนา  ปาลนา  ชีวิตํ
ชีวิตินฺทฺริยํ อิทํ ตสฺมึ สมเย ชีวิตินฺทฺริยํ โหติ ฯ
     [๔๑๒]   เย  วา  ปน  ตสฺมึ  สมเย อญฺเญปิ อตฺถิ ปฏิจฺจสมุปฺปนฺนา
อรูปิโน ธมฺมา อิเม ธมฺมา อพฺยากตา ฯ
     [๔๑๓]   ตสฺมึ  โข  ปน  สมเย จตฺตาโร ขนฺธา โหนฺติ ทฺวายตนานิ
โหนฺติ   เทฺว   ธาตุโย   โหนฺติ   ตโย  อาหารา  โหนฺติ  ตีณินฺทฺริยานิ
โหนฺติ   เอโก   ผสฺโส   โหติ   ฯเปฯ  เอกา  มโนวิญฺญาณธาตุ  โหติ
เอกํ   ธมฺมายตนํ   โหติ  เอกา  ธมฺมธาตุ  โหติ  เย  วา  ปน  ตสฺมึ
สมเย    อญฺเญปิ    อตฺถิ   ปฏิจฺจสมุปฺปนฺนา   อรูปิโน   ธมฺมา   อิเม
ธมฺมา อพฺยากตา ฯเปฯ
     [๔๑๔]   กตโม   ตสฺมึ   สมเย   สงฺขารกฺขนฺโธ   โหติ  ผสฺโส
เจตนา   วิตกฺโก   วิจาโร   จิตฺตสฺเสกคฺคตา   ชีวิตินฺทฺริยํ   เย   วา
ปน    ตสฺมึ    สมเย    อญฺเญปิ    อตฺถิ   ปฏิจฺจสมุปฺปนฺนา   อรูปิโน
ธมฺมา    ฐเปตฺวา   เวทนากฺขนฺธํ   ฐเปตฺวา   สญฺญากฺขนฺธํ   ฐเปตฺวา
วิญฺญาณกฺขนฺธํ    อยํ    ตสฺมึ   สมเย   สงฺขารกฺขนฺโธ   โหติ   ฯเปฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๔๓.
อิเม ธมฺมา อพฺยากตา ฯ
                กุสลวิปากา อุเปกฺขาสหคตา มโนวิญฺญาณธาตุ ฯ

             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๓๔ หน้าที่ ๑๒๘-๑๔๓.
https://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=34&A=2572&w=&modeTY=2&pagebreak=1
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน :-
https://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=34&A=2572&modeTY=2&pagebreak=1
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :-
https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=34&item=338&items=77
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับมหาจุฬาฯ :-
https://84000.org/tipitaka/pitaka_item/m_siri.php?B=34&siri=38
             ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :-
https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=34&i=338
             อ่านอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย :-
https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=53&A=7976
             The Pali Atthakatha in Roman :-
https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=53&A=7976
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๔
https://84000.org/tipitaka/read/?index_34
https://84000.org/tipitaka/english/?index_34