ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
     ฉบับหลวง   ฉบับมหาจุฬาฯ   บาลีอักษรไทย   PaliRoman 
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม
พระไตรปิฎกเล่มที่ ๙ ภาษาบาลี อักษรไทย พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๑ สุตฺต. ที. สีลกฺขนฺธวคฺโค

                    สามญฺญผลสุตฺตํ ทุติยํ
     [๙๑]  เอวมฺเม  สุตํ  ฯ เอกํ สมยํ ภควา ราชคเห วิหรติ ชีวกสฺส
โกมารภจฺจสฺส    อมฺพวเน   มหตา   ภิกฺขุสํเฆน   สทฺธึ   อฑฺฒเตฬเสหิ
ภิกฺขุสเตหิ   ฯ   เตน   โข  ปน  สมเยน  ราชา  มาคโธ  อชาตสตฺตุ
เวเทหิปุตฺโต    ตทหุโปสเถ    ปณฺณรเส    โกมุทิยา    จาตุมฺมาสินิยา
ปุณฺณาย    ปุณฺณมาย    รตฺติยา   ราชามจฺจปริวุโต   อุปริปาสาทวรคโต
นิสินฺโน   โหติ   ฯ   อถโข  ราชา  มาคโธ  อชาตสตฺตุ  เวเทหิปุตฺโต
อุทานํ   อุทาเนสิ   รมณียา   วต   โภ   โทสินา  รตฺติ  อภิรูปา  วต
โภ   โทสินา   รตฺติ   ทสฺสนียา   วต  โภ  โทสินา  รตฺติ  ปาสาทิกา
วต   โภ   โทสินา   รตฺติ  ลกฺขญฺญา  วต  โภ  โทสินา  รตฺติ  กํ  นุ
ขฺวชฺช   สมณํ   วา   พฺราหฺมณํ   วา   ปยิรุปาเสยฺยาม   ๑-   ยนฺโน
ปยิรุปาสโต จิตฺตํ ปสีเทยฺยาติ ฯ
     {๙๑.๑}   เอวํ   วุตฺเต  อญฺญตโร  ราชามจฺโจ  ราชานํ  มาคธํ
อชาตสตฺตุํ   เวเทหิปุตฺตํ   เอตทโวจ   อยํ  เทว  ปูรโณ  กสฺสโป  สํฆี
เจว   คณี   จ   คณาจริโย  จ  ญาโต  ยสสฺสี  ติตฺถกโร  สาธุสมฺมโต
พหุชนสฺส    รตฺตญฺญู    จิรปพฺพชิโต    อทฺธคโต    วโยอนุปฺปตฺโต   ตํ
เทโว   ปูรณํ   กสฺสปํ   ปยิรุปาสตุ  อปฺเปวนาม  เทวสฺส  ปูรณํ  กสฺสปํ
ปยิรุปาสโต   จิตฺตํ   ปสีเทยฺยาติ   ฯ   เอวํ   วุตฺเต  ราชา  มาคโธ
อชาตสตฺตุ  เวเทหิปุตฺโต  ตุณฺหี  อโหสิ  ฯ  อญฺญตโรปิ  โข  ราชามจฺโจ
@เชิงอรรถ:  ยุ. ปยิรูปาเสยฺยาม ฯ
ราชานํ    มาคธํ   อชาตสตฺตุํ   เวเทหิปุตฺตํ   เอตทโวจ   อยํ   เทว
มกฺขลิ    โคสาโล   สํฆี   เจว   คณี   จ   คณาจริโย   จ   ญาโต
ยสสฺสี    ติตฺถกโร    สาธุสมฺมโต    พหุชนสฺส   รตฺตญฺญู   จิรปพฺพชิโต
อทฺธคโต   วโยอนุปฺปตฺโต   ตํ   เทโว   มกฺขลึ   โคสาลํ   ปยิรุปาสตุ
อปฺเปวนาม  เทวสฺส  มกฺขลึ  โคสาลํ  ปยิรุปาสโต  จิตฺตํ  ปสีเทยฺยาติ ฯ
เอวํ วุตฺเต ราชา มาคโธ อชาตสตฺตุ เวเทหิปุตฺโต ตุณฺหี อโหสิ ฯ
     {๙๑.๒}  อญฺญตโรปิ  โข  ราชามจฺโจ  ราชานํ  มาคธํ อชาตสตฺตุํ
เวเทหิปุตฺตํ  เอตทโวจ  อยํ  เทว  อชิโต  เกสกมฺพโล  สํฆี เจว คณี จ
คณาจริโย    จ   ญาโต   ยสสฺสี   ติตฺถกโร   สาธุสมฺมโต   พหุชนสฺส
รตฺตญฺญู   จิรปพฺพชิโต   อทฺธคโต   วโยอนุปฺปตฺโต   ตํ   เทโว   อชิตํ
เกสกมฺพลํ    ปยิรุปาสตุ    อปฺเปวนาม    เทวสฺส   อชิตํ   เกสกมฺพลํ
ปยิรุปาสโต   จิตฺตํ   ปสีเทยฺยาติ   ฯ   เอวํ   วุตฺเต  ราชา  มาคโธ
อชาตสตฺตุ เวเทหิปุตฺโต ตุณฺหี อโหสิ ฯ
     {๙๑.๓}    อญฺญตโรปิ    โข    ราชามจฺโจ   ราชานํ   มาคธํ
อชาตสตฺตุํ   เวเทหิปุตฺตํ   เอตทโวจ   อยํ   เทว   ปกุโธ  กจฺจายโน
สํฆี  เจว  คณี  จ  คณาจริโย  จ  ญาโต  ยสสฺสี  ติตฺถกโร สาธุสมฺมโต
พหุชนสฺส   รตฺตญฺญู   จิรปพฺพชิโต   อทฺธคโต  วโยอนุปฺปตฺโต  ตํ  เทโว
ปกุธํ   กจฺจายนํ   ปยิรุปาสตุ   อปฺเปวนาม   เทวสฺส   ปกุธํ  กจฺจายนํ
ปยิรุปาสโต  จิตฺตํ  ปสีเทยฺยาติ  ฯ  เอวํ วุตฺเต ราชา มาคโธ อชาตสตฺตุ
เวเทหิปุตฺโต  ตุณฺหี  อโหสิ  ฯ  อญฺญตโรปิ โข ราชามจฺโจ ราชานํ มาคธํ
อชาตสตฺตุํ  เวเทหิปุตฺตํ  เอตทโวจ  อยํ  เทว  สญฺชโย เวลฏฺฐปุตฺโต ๑-
สํฆี  เจว  คณี  จ  คณาจริโย  จ  ญาโต  ยสสฺสี  ติตฺถกโร สาธุสมฺมโต
พหุชนสฺส   รตฺตญฺญู   จิรปพฺพชิโต   อทฺธคโต  วโยอนุปฺปตฺโต  ตํ  เทโว
สญฺชยํ    เวลฏฺฐปุตฺตํ    ปยิรุปาสตุ    อปฺเปวนาม    เทวสฺส   สญฺชยํ
เวลฏฺฐปุตฺตํ   ปยิรุปาสโต   จิตฺตํ  ปสีเทยฺยาติ  ฯ  เอวํ  วุตฺเต  ราชา
มาคโธ อชาตสตฺตุ เวเทหิปุตฺโต ตุณฺหี อโหสิ ฯ
     {๙๑.๔}  อญฺญตโรปิ  โข  ราชามจฺโจ  ราชานํ  มาคธํ อชาตสตฺตุํ
เวเทหิปุตฺตํ  เอตทโวจ  อยํ  เทว  นิคณฺโฐ  นาฏปุตฺโต  สํฆี เจว คณี จ
คณาจริโย    จ   ญาโต   ยสสฺสี   ติตฺถกโร   สาธุสมฺมโต   พหุชนสฺส
รตฺตญฺญู   จิรปพฺพชิโต   อทฺธคโต   วโยอนุปฺปตฺโต   ตํ   เทโว  นิคณฺฐํ
นาฏปุตฺตํ    ปยิรุปาสตุ    อปฺเปวนาม    เทวสฺส    นิคณฺฐํ   นาฏปุตฺตํ
ปยิรุปาสโต   จิตฺตํ   ปสีเทยฺยาติ   ฯ   เอวํ   วุตฺเต  ราชา  มาคโธ
อชาตสตฺตุ เวเทหิปุตฺโต ตุณฺหี อโหสิ ฯ
     [๙๒]  เตน  โข  ปน สมเยน ชีวโก โกมารภจฺโจ รญฺโญ มาคธสฺส
อชาตสตฺตุสฺส   เวเทหิปุตฺตสฺส   อวิทูเร   ตุณฺหีภูโต   นิสินฺโน  โหติ  ฯ
อถโข   ราชา   มาคโธ   อชาตสตฺตุ  เวเทหิปุตฺโต  ชีวกํ  โกมารภจฺจํ
เอตทโวจ   ตฺวํ   ปน   สมฺม  ชีวก  กึ  ตุณฺหีติ  ฯ  อยํ  เทว  ภควา
อรหํ   สมฺมาสมฺพุทฺโธ   อมฺหากํ   อมฺพวเน   วิหรติ  มหตา  ภิกฺขุสํเฆน
สทฺธึ   อฑฺฒเตฬเสหิ  ภิกฺขุสเตหิ  ตํ  โข  ปน  ภควนฺตํ  เอวํ  กลฺยาโณ
@เชิงอรรถ:  สี. เวลฏฺฐิปุตฺโต ฯ
กิตฺติสทฺโท    อพฺภุคฺคโต   อิติปิ   โส   ภควา   อรหํ   สมฺมาสมฺพุทฺโธ
วิชฺชาจรณสมฺปนฺโน     สุคโต    โลกวิทู    อนุตฺตโร    ปุริสทมฺมสารถิ
สตฺถา   เทวมนุสฺสานํ   พุทฺโธ  ภควาติ  ตํ  เทโว  ภควนฺตํ  ปยิรุปาสตุ
อปฺเปวนาม เทวสฺส ภควนฺตํ ปยิรุปาสโต จิตฺตํ ปสีเทยฺยาติ ฯ
     {๙๒.๑}  เตนหิ  สมฺม  ชีวก  หตฺถิยานานิ  กปฺปาเปหีติ  ฯ  เอวํ
เทวาติ   โข   ชีวโก   โกมารภจฺโจ   รญฺโญ  มาคธสฺส  อชาตสตฺตุสฺส
เวเทหิปุตฺตสฺส    ปฏิสุณิตฺวา   ๑-   ปญฺจมตฺตานิ   หตฺถินิยาสตานิ   ๒-
กปฺปาเปตฺวา   รญฺโญ   จ   อาโรหณียํ   ๓-   นาคํ  รญฺโญ  มาคธสฺส
อชาตสตฺตุสฺส   เวเทหิปุตฺตสฺส   ปฏิเวเทสิ   กปฺปิตานิ   โข  เต  เทว
หตฺถิยานานิ ยสฺสทานิ กาลํ มญฺญสีติ ฯ
     {๙๒.๒}  อถโข  ราชา  มาคโธ  อชาตสตฺตุ  เวเทหิปุตฺโต ปญฺจสุ
หตฺถินิยาสเตสุ   ปจฺเจกา   อิตฺถิโย   อาโรเปตฺวา   อาโรหณียํ   นาคํ
อภิรูหิตฺวา      อุกฺกาสุ     ธาริยมานาสุ     ราชคหมฺหา     นิยฺยาสิ
มหจฺจราชานุภาเวน   เยน   ชีวกสฺส   โกมารภจฺจสฺส   อมฺพวนํ   เตน
ปายาสิ   ฯ   อถโข   รญฺโญ   มาคธสฺส  อชาตสตฺตุสฺส  เวเทหิปุตฺตสฺส
อวิทูเร  อมฺพวนสฺส  อหุเทว  ภยํ  อหุ  ฉมฺภิตตฺตํ  อหุ โลมหํโส ฯ อถโข
ราชา  มาคโธ  อชาตสตฺตุ  เวเทหิปุตฺโต  ภีโต  สํวิคฺโค  โลมหฏฺฐชาโต
ชีวกํ   โกมารภจฺจํ   เอตทโวจ   กจฺจิ   มํ   สมฺม  ชีวก  น  วญฺเจสิ
กจฺจิ  มํ  สมฺม  ชีวก  น  ปลมฺเภสิ  กจฺจิ  มํ  สมฺม ชีวก น ปจฺจตฺถิกานํ
@เชิงอรรถ:  สี. ยุ. ปฏิสฺสุตฺวา ฯ  สี. ยุ. หตฺถินิกาสตานิ ฯ  สี. อาโรหินิยํ
@อาโรหนิยํ ฯ
เทสิ   กถํ   หิ  นาม  ตาวมหโต  ภิกฺขุสํฆสฺส  อฑฺฒเตฬสานํ  ภิกฺขุสตานํ
เนว   ขิปิตสทฺโท   ภวิสฺสติ   น   อุกฺกาสิตสทฺโท   น   นิคฺโฆโสติ  ฯ
มา   ภายิ   มหาราช  มา  ภายิ  มหาราช  น  ตํ  เทว  วญฺเจมิ  น
ตํ  เทว  ปลมฺภามิ  น  ตํ  เทว  ปจฺจตฺถิกานํ  เทมิ  อภิกฺกม  มหาราช
อภิกฺกม มหาราช เอเต มณฺฑลมาเฬ ปทีปา ฌายนฺตีติ ฯ
     {๙๒.๓}  อถโข  ราชา  มาคโธ อชาตสตฺตุ เวเทหิปุตฺโต ยาวติกา
นาคสฺส  ภูมิ  นาเคน  คนฺตฺวา  นาคา  ปจฺโจโรหิตฺวา ปทิโก ว ๑- เยน
มณฺฑลมาฬสฺส   ทฺวารํ   เตนุปสงฺกมิ   อุปสงฺกมิตฺวา   ชีวกํ  โกมารภจฺจํ
เอตทโวจ  กหํ  ปน  สมฺม  ชีวก  ภควาติ  ฯ  เอโส  มหาราช  ภควา
มชฺฌิมํ  ถมฺภํ  นิสฺสาย  ปุรตฺถาภิมุโข  นิสินฺโน  ปุรกฺขโต  ภิกฺขุสํฆสฺสาติ ฯ
อถโข  ราชา  มาคโธ  อชาตสตฺตุ  เวเทหิปุตฺโต เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ
อุปสงฺกมิตฺวา  เอกมนฺตํ  อฏฺฐาสิ  ฯ  เอกมนฺตํ  ฐิโต  โข ราชา มาคโธ
อชาตสตฺตุ   เวเทหิปุตฺโต   ตุณฺหีภูตํ   ตุณฺหีภูตํ   ภิกฺขุสํฆํ  อนุวิโลเกตฺวา
รหทมิว  วิปฺปสนฺนํ  อุทานํ  อุทาเนสิ  อิมินา  เม อุปสเมน อุทยภทฺโท ๒-
กุมาโร  สมนฺนาคโต  โหตุ  เยเนตรหิ อุปสเมน ภิกฺขุสํโฆ สมนฺนาคโตติ ฯ
อาคมา  โข  ตฺวํ  มหาราช  ยถาเปมนฺติ  ฯ  ปิโย เม ภนฺเต อุทยภทฺโท
กุมาโร  อิมินา  เม  ภนฺเต  อุปสเมน  อุทยภทฺโท  กุมาโร  สมนฺนาคโต
โหตุ เยเนตรหิ อุปสเมน ภิกฺขุสํโฆ สมนฺนาคโตติ ฯ
@เชิงอรรถ:  สี. ปตฺติโก ว ฯ  สี. อุทายิภทฺโท ฯ
     [๙๓]  อถโข  ราชา  มาคโธ  อชาตสตฺตุ  เวเทหิปุตฺโต  ภควนฺตํ
อภิวาเทตฺวา  ภิกฺขุสํฆสฺส  อญฺชลึ  อุปนาเมตฺวา  ๑-  เอกมนฺตํ  นิสีทิ  ฯ
เอกมนฺตํ  นิสินฺโน  โข  ราชา  มาคโธ  อชาตสตฺตุ เวเทหิปุตฺโต ภควนฺตํ
เอตทโวจ  ปุจฺเฉยฺยามหํ  ภนฺเต  ภควนฺตํ  กิญฺจิเทว  เทสํ  เลสมตฺตํ ๒-
สเจ   เม   ภควา   โอกาสํ   โกโรติ  ปณฺหสฺส  เวยฺยากรณายาติ  ฯ
ปุจฺฉ มหาราช ยทากํขสีติ ฯ
     {๙๓.๑}  ยถา  นุ  โข  อิมานิ  ภนฺเต  ปุถุสิปฺปายตนานิ เสยฺยถีทํ
หตฺถาโรหา   อสฺสาโรหา   รถิกา   ธนุคฺคหา   ๓-   เจลกา   จลกา
ปิณฺฑทายิกา    ๔-    อุคฺคา    ราชปุตฺตา    ปกฺขนฺทิโน    มหานาคา
สุรา  จมฺมโยธิโน  ทาสกปุตฺตา  อาฬาริกา  กปฺปกา  นฺหาปิกา  ๕- สูทา
มาลาการา   รชกา   เปสการา  นลการา  กุมฺภการา  คณกา  มุทฺทิกา
ยานิ   วา   ปนญฺญานิปิ   เอวํคตานิ   ปุถุสิปฺปายตนานิ  เต  ทิฏฺเฐ  ว
ธมฺเม   สนฺทิฏฺฐิกํ   สิปฺปผลํ   อุปชีวนฺติ   เต   เตน  อตฺตานํ  สุเขนฺติ
ปิเณนฺติ  ๖-  มาตาปิตโร  สุเขนฺติ  ปิเณนฺติ  ปุตฺตทารํ  สุเขนฺติ  ปิเณนฺติ
มิตฺตามจฺเจ    สุเขนฺติ   ปิเณนฺติ   สมณพฺราหฺมเณสุ   อุทฺธคฺคิกํ   ทกฺขิณํ
ปติฏฺฐเปนฺติ   โสวคฺคิกํ  สุขวิปากํ  สคฺคสํวตฺตนิกํ  สกฺกา  นุ  โข  ภนฺเต
เอวเมว   ทิฏฺเฐ   ว   ธมฺเม   สนฺทิฏฺฐิกํ  สามญฺญผลํ  ปญฺญเปตุนฺติ  ฯ
อภิชานาสิ   โน   ตฺวํ   มหาราช   อิมํ  ปณฺหํ  อญฺเญปิ  สมณพฺราหฺมเณ
@เชิงอรรถ:  สี. ปนาเมตฺวา ฯ ยุ. ปณาเมตฺวา ฯ  สี. กญฺจิเทว เทสํ ฯ
@เลสมตฺตนฺติ ปาโฐ น ทิสฺสติ ฯ  สี. ธนุคฺคาหา ฯ  สี. ปิณฺฑทาวิกา ฯ
@ สี. นหาปิกา ฯ  สี. ปีเนนฺติ ฯ อ. ปีเณนฺติ ฯ
ปุจฺฉิตาติ   ฯ   อภิชานามหํ   ภนฺเต  อิมํ  ปณฺหํ  อญฺเญ  สมณพฺราหฺมเณ
ปุจฺฉิตาติ ฯ ยถา กถํ ปน เต มหาราช พฺยากรึสุ สเจ เต อครุ ภาสสฺสูติ ฯ
น  โข  เม  ภนฺเต ครุ ยตฺถสฺส ภควา นิสินฺโน ภควนฺตรูโป วาติ ฯ เตนหิ
มหาราช ภาสสฺสูติ ฯ
     [๙๔]  เอกมิทาหํ  ภนฺเต  สมยํ  เยน  ปูรโณ กสฺสโป เตนุปสงฺกมึ
อุปสงฺกมิตฺวา   ปูรเณน   กสฺสเปน   สทฺธึ   สมฺโมทึ   สมฺโมทนียํ   กถํ
สาราณียํ   วีติสาเรตฺวา   เอกมนฺตํ  นิสีทึ  เอกมนฺตํ  นิสินฺโน  โข  อหํ
ภนฺเต   ปูรณํ   กสฺสปํ   เอตทโวจํ  ยถา  นุ  โข  อิมานิ  โภ  กสฺสป
ปุถุสิปฺปายตนานิ   เสยฺยถีทํ   หตฺถาโรหา  อสฺสาโรหา  รถิกา  ธนุคฺคหา
เจลกา   จลกา  ปิณฺฑทายิกา  อุคฺคา  ราชปุตฺตา  ปกฺขนฺทิโน  มหานาคา
สุรา    จมฺมโยธิโน    ทาสกปุตฺตา    อาฬาริกา   กปฺปกา   นฺหาปกา
สูทา   มาลาการา   รชกา   เปสการา   นลการา  กุมฺภการา  คณกา
มุทฺทิกา   ยานิ   วา   ปนญฺญานิปิ   เอวํคตานิ   ปุถุสิปฺปายตนานิ   เต
ทิฏฺเฐ   ว   ธมฺเม   สนฺทิฏฺฐิกํ   สิปฺปผลํ   อุปชีวนฺติ   เต  ๑-  เตน
อตฺตานํ   สุเขนฺติ   ปิเณนฺติ   มาตาปิตโร   สุเขนฺติ  ปิเณนฺติ  ปุตฺตทารํ
สุเขนฺติ   ปิเณนฺติ   มิตฺตามจฺเจ  สุเขนฺติ  ปิเณนฺติ  สมณพฺราหฺมเณสุ  ๒-
อุทฺธคฺคิกํ   ทกฺขิณํ   ปติฏฺฐเปนฺติ  ๓-  โสวคฺคิกํ  สุขวิปากํ  สคฺคสํวตฺตนิกํ
สกฺกา   นุ   โข   โภ  กสฺสป  เอวเมว  ทิฏฺเฐ  ว  ธมฺเม  สนฺทิฏฺฐิกํ
@เชิงอรรถ:  สีหลโปตฺถเก เตติ ปาโฐ น โหติ ฯ  สมณพฺราหฺมเณสุ
@วาติ ปาโฐ ทิสฺสติ ฯ  สี. ปติฏฺฐาเปนฺติ ฯ
สามญฺญผลํ ปญฺญเปตุนฺติ
     {๙๔.๑}  เอวํ  วุตฺเต  ภนฺเต ปูรโณ กสฺสโป มํ เอตทโวจ กโรโต
โข   มหาราช   การยโต   ฉินฺทโต   เฉทาปยโต   ปจโต  ปจาปยโต
โสจยโต   โสจาปยโต   กิลมยโต   กิลมาปยโต   ผนฺทโต  ผนฺทาปยโต
ปาณมติปาปยโต   ๑-  อทินฺนํ  อาทิยโต  สนฺธึ  ฉินฺทโต  นิลฺโลปํ  หรโต
เอกาคาริกํ  กโรโต  ปริปนฺเถ  ติฏฺฐโต  ปรทารํ  คจฺฉโต  มุสา  ภณโต
กรโต  น  กริยติ ๒- ปาปํ ขุรปริยนฺเตน เจปิ จกฺเกน โย อิมิสฺสา ปฐวิยา
ปาเณ  เอกํ  มํสขลํ  เอกํ  มํสปุญฺชํ  กเรยฺย  นตฺถิ ตโตนิทานํ ปาปํ นตฺถิ
ปาปสฺส  อาคโม  ทกฺขิณญฺเจปิ  คงฺคาย  ตีรํ  ๓-  คจฺเฉยฺย  ๔- หนนฺโต
ฆาเตนฺโต   ฉินฺทนฺโต   เฉทาเปนฺโต   ปจนฺโต  ปจาเปนฺโต  ๕-  นตฺถิ
ตโตนิทานํ  ปาปํ  นตฺถิ  ปาปสฺส  อาคโม  อุตฺตรญฺเจปิ  คงฺคาย  ตีรํ ๖-
คจฺเฉยฺย   ททนฺโต   ททาเปนฺโต  ๗-  ยชนฺโต  ยชาเปนฺโต  ๘-  นตฺถิ
ตโตนิทานํ   ปุญฺญํ   นตฺถิ   ปุญฺญสฺส   อาคโม  ทาเนน  ทเมน  สํยเมน
สจฺจวาเจน   ๙-   นตฺถิ   ตโตนิทานํ   ปุญฺญํ  นตฺถิ  ปุญฺญสฺส  อาคโมติ
อิตฺถํ   โข   เม  ภนฺเต  ปูรโณ  กสฺสโป  สนฺทิฏฺฐิกํ  สามญฺญผลํ  ปุฏฺโฐ
สมาโน   อกิริยํ  พฺยากาสิ  เสยฺยถาปิ  ภนฺเต  อมฺพํ  วา  ปุฏฺโฐ  ลพุชํ
@เชิงอรรถ:  สีหลโปตฺถเก ปจโต ปาจยโต โสจยโต กิลมยโต ผนฺทาปยโต
@ปาณมติมาปยโตติ ปาโฐ ทิสฺสติ ฯ  สี. กรียติ ฯ  สี. คงฺคาตีรํ ฯ
@ สี. อาคจฺเฉยฺย ฯ  สี. ปาจนฺโต ฯ  สี. คงฺคาตีรํ ฯ
@ สี. ทาเปนฺโต ฯ  สี. ยาเชนฺโต ฯ  สี. สจฺจวชฺเชน ฯ
พฺยากเรยฺย   ลพุชํ   วา   ปุฏฺโฐ   อมฺพํ   พฺยากเรยฺย  เอวเมว  โข
เม   ภนฺเต   ปูรโณ   กสฺสโป   สนฺทิฏฺฐิกํ  สามญฺญผลํ  ปุฏฺโฐ  สมาโน
อกิริยํ   พฺยากาสิ   ตสฺส   มยฺหํ   ภนฺเต   เอตทโหสิ   กถํ  หิ  นาม
มาทิโส   สมณํ   วา   พฺราหฺมณํ   วา   วิชิเต   วสนฺตํ  อปสาเทตพฺพํ
มญฺเญยฺยาติ    โส   โข   อหํ   ภนฺเต   ปูรณสฺส   กสฺสปสฺส   ภาสิตํ
เนว   อภินนฺทึ   นปฺปฏิกฺโกสึ  อนภินนฺทิตฺวา  อปฺปฏิกฺโกสิตฺวา  อนตฺตมโน
อนตฺตมนวาจํ     อนิจฺฉาเรตฺวา     ตเมว     วาจํ     อนุคฺคณฺหนฺโต
อนิกฺกุชฺเชนฺโต ๑- อุฏฺฐายาสนา ปกฺกามึ ฯ
     [๙๕]  เอกมิทาหํ  ภนฺเต  สมยํ  เยน มกฺขลิ โคสาโล เตนุปสงฺกมึ
อุปสงฺกมิตฺวา    มกฺขลินา    โคสาเลน    สทฺธึ   สมฺโมทึ   สมฺโมทนียํ
กถํ   สาราณียํ   วีติสาเรตฺวา   เอกมนฺตํ   นิสีทึ   เอกมนฺตํ   นิสินฺโน
โข   อหํ   ภนฺเต   มกฺขลึ  โคสาลํ  เอตทโวจํ  ยถา  นุ  โข  อิมานิ
โภ   โคสาล   ปุถุสิปฺปายตนานิ   ฯเปฯ  สกฺกา  นุ  โข  โภ  โคสาล
เอวเมว ทิฏฺเฐ ว ธมฺเม สนฺทิฏฺฐิกํ สามญฺญผลํ ปญฺญเปตุนฺติ
     {๙๕.๑}  เอวํ  วุตฺเต  ภนฺเต  มกฺขลิ โคสาโล มํ เอตทโวจ นตฺถิ
มหาราช   เหตุ  นตฺถิ  ปจฺจโย  สตฺตานํ  สํกิเลสาย  อเหตู  อปฺปจฺจยา
สตฺตา   สํกิลิสฺสนฺติ   นตฺถิ   เหตุ   นตฺถิ   ปจฺจโย  สตฺตานํ  วิสุทฺธิยา
อเหตู   อปฺปจฺจยา  สตฺตา  วิสุชฺฌนฺติ  นตฺถิ  อตฺตกาเร  นตฺถิ  ปรกาเร
นตฺถิ   ปุริสกาเร   นตฺถิ   พลํ   นตฺถิ   วิริยํ  นตฺถิ  ปุริสถาโม  นตฺถิ
@เชิงอรรถ:  สี. อนิกฺกุชฺชนฺโต ฯ
ปุริสปรกฺกโม   สพฺเพ   สตฺตา   สพฺเพ   ปาณา   สพฺเพ  ภูตา  สพฺเพ
ชีวา   อวสา   อพลา   อวิริยา  นิยติสงฺคติภาวปริณตา  ฉเสฺววาภิชาตีสุ
สุขญฺจ   ทุกฺขญฺจ   ปฏิสํเวเทนฺติ   จุทฺทส   โข  ปนิมานิ  มหาราช  ๑-
โยนิปมุขสตสหสฺสานิ  สฏฺฐี  จ  ๒-  สตานิ  ฉ  สตานิ  ปญฺจ  จ กมฺมุโน
สตานิ  ปญฺจ  จ  กมฺมานิ  ตีณิ  จ  กมฺมานิ  กมฺเม  จ  อุปฑฺฒกมฺเม ๓-
จ   ทฺวฏฺฐิปฏิปทา   ทฺวฏฺฐนฺตรกปฺปา   ๔-  ฉฬาภิชาติโย  อฏฺฐปุริสภูมิโย
เอกูนปญฺญาส   อาชีวกสเต   เอกูนปญฺญาส  ปริพฺพาชกสเต  เอกูนปญฺญาส
นาควาสสเต  ๕-  วีเส  อินฺทฺริยสเต  ตึเส  นิรยสเต  ฉตฺตึสรโชธาตุโย
สตฺตสญฺญีคพฺภา            สตฺตอสญฺญีคพฺภา           สตฺตนิคณฺฐิคพฺภา
สตฺตเทวา   สตฺตมนุสฺสา   ๖-   สตฺตปิสาจา  ๗-  สตฺตสรา  สตฺตปวุฏา
สตฺตปปาตา       สตฺตปปาตสตานิ      สตฺตสุปินา      สตฺตสุปินสตานิ
จุลฺลาสีติมหากปฺปิโน   ๘-   สตสหสฺสานิ   ยานิ  พาเล  จ  ปณฺฑิเต  จ
สนฺธาวิตฺวา   สํสริตฺวา   ทุกฺขสฺสนฺตํ   กริสฺสนฺติ   ตตฺถ   นตฺถิ  อิมินาหํ
สีเลน   วา   วตฺเตน   วา  ตเปน  วา  พฺรหฺมจริเยน  วา  อปริปกฺกํ
วา    กมฺมํ   ปริปาเจสฺสามิ   ปริปกฺกํ   วา   กมฺมํ   ผุสฺสา   ผุสฺสา
พฺยนฺติกริสฺสามีติ   ๙-   เหวํ   นตฺถิ   โทณมิเต  สุขทุกฺเข  ปริยนฺตกเต
@เชิงอรรถ:  สี. มหาราชาติ ปาโฐ น ทิสฺสติ ฯ  สี. สฏฺฐิญฺจ ฯ  สี. อฑฺฒกมฺเม
@จ ฯ  สี. วฏฺฐิปฏิปทา วฏฺฐนฺตรกปฺปา ฯ  สี. นาคาวสสเต ฯ
@ยุ. นาคาวาสสเต ฯ  สี. มานุสา ฯ  สี. เปสาจา ฯ
@ สี. มหากปฺปุโน ฯ  สี. ผุสฺส ผุสฺส พฺยนฺติกริสฺสามีติ ฯ
สํสาเร  นตฺถิ  หานวฑฺฒเน  ๑-  นตฺถิ  อุกฺกํสาวกฺกํเส  เสยฺยถาปิ  นาม
สุตฺตคุเล   ขิตฺเต   นิพฺเพฐิยมานเมว  ปเลติ  ๒-  เอวเมว  พาเล  จ
ปณฺฑิเต จ สนฺธาวิตฺวา สํสริตฺวา ทุกฺขสฺสนฺตํ กริสฺสนฺตีติ
     {๙๕.๒}   อิตฺถํ   โข   เม  ภนฺเต  มกฺขลิ  โคสาโล  สนฺทิฏฺฐิกํ
สามญฺญผลํ    ปุฏฺโฐ    สมาโน    สํสารสุทฺธึ    พฺยากาสิ   เสยฺยถาปิ
ภนฺเต   อมฺพํ  วา  ปุฏฺโฐ  ลพุชํ  พฺยากเรยฺย  ลพุชํ  วา  ปุฏฺโฐ  อมฺพํ
พฺยากเรยฺย   เอวเมว   โข   เม  ภนฺเต  มกฺขลิ  โคสาโล  สนฺทิฏฺฐิกํ
สามญฺญผลํ    ปุฏฺโฐ    สมาโน   สํสารสุทฺธึ   พฺยากาสิ   ตสฺส   มยฺหํ
ภนฺเต  เอตทโหสิ  กถํ  หิ  นาม  มาทิโส  สมณํ วา พฺราหฺมณํ วา วิชิเต
วสนฺตํ   อปสาเทตพฺพํ   มญฺเญยฺยาติ   โส   โข  อหํ  ภนฺเต  มกฺขลิสฺส
โคสาลสฺส    ภาสิตํ    เนว    อภินนฺทึ    นปฺปฏิกฺโกสึ   อนภินนฺทิตฺวา
อปฺปฏิกฺโกสิตฺวา    อนตฺตมโน    อนตฺตมนวาจํ   อนิจฺฉาเรตฺวา   ตเมว
วาจํ อนุคฺคณฺหนฺโต อนิกฺกุชฺเชนฺโต อุฏฺฐายาสนา ปกฺกามึ ฯ
     [๙๖]   เอกมิทาหํ  ภนฺเต  สมยํ  เยน  อชิโต  เกสกมฺพโล  ๓-
เตนุปสงฺกมึ  อุปสงฺกมิตฺวา  อชิเตน  เกสกมฺพเลน สทฺธึ สมฺโมทึ สมฺโมทนียํ
กถํ   สาราณียํ   วีติสาเรตฺวา   เอกมนฺตํ   นิสีทึ   เอกมนฺตํ   นิสินฺโน
โข   อหํ   ภนฺเต  อชิตํ  เกสกมฺพลํ  เอตทโวจํ  ยถา  นุ  โข  อิมานิ
โภ   อชิต   ปุถุสิปฺปายตนานิ   ฯเปฯ   สกฺกา   นุ   โข   โภ  อชิต
เอวเมว ทิฏฺเฐ ว ธมฺเม สนฺทิฏฺฐิกํ สามญฺญผลํ ปญฺญเปตุนฺติ
@เชิงอรรถ:  สี. หายนวทฺธเน ฯ  สี. ผเลติ ฯ  สี. อชิโต เกสกมฺพลิ ฯ
     {๙๖.๑}  เอวํ  วุตฺเต ภนฺเต อชิโต เกสกมฺพโล มํ เอตทโวจ นตฺถิ
มหาราช   ทินฺนํ  นตฺถิ  ยิฏฺฐํ  นตฺถิ  หุตฺตํ  นตฺถิ  สุกฏทุกฺกฏานํ  กมฺมานํ
ผลํ  วิปาโก  นตฺถิ  อยํ  โลโก  นตฺถิ  ปรโลโก  ๑-  นตฺถิ มาตา นตฺถิ
ปิตา    นตฺถิ    สตฺตา   โอปปาติกา   นตฺถิ   โลเก   สมณพฺราหฺมณา
สมคฺคคตา   ๒-   สมฺมาปฏิปนฺนา   เย   อิมญฺจ   โลกํ   ปรญฺจ  โลกํ
สยํ   อภิญฺญา   สจฺฉิกตฺวา   ปเวเทนฺติ   จาตุมฺมหาภูติโก   อยํ  ปุริโส
ยทา   กาลํ   กโรติ  ปฐวี  ปฐวิกายํ  อนุเปติ  อนุปคจฺฉติ  ๓-  อาโป
อาโปกายํ   อนุเปติ  อนุปคจฺฉติ  เตโช  เตโชกายํ  อนุเปติ  อนุปคจฺฉติ
วาโย   วาโยกายํ   อนุเปติ   อนุปคจฺฉติ  อากาสํ  อินฺทฺริยานิ  สํกมนฺติ
อาสนฺทิปญฺจมา   ปุริสา   ตํ   ๔-   อาทาย  คจฺฉนฺติ  ยาว  อาฬาหนา
ปทานิ   ปญฺญายนฺติ   ๕-  กาโปตกานิ  อฏฺฐีนิ  ภวนฺติ  ภสฺสนฺตา  หุติโย
ทตฺตุปญฺญตฺตมิทํ   ๖-  ทานํ  เตสํ  ตุจฺฉํ  มุสา  วิลาโป  ๗-  เย  เกจิ
อตฺถิกวาทํ   วทนฺติ  พาเล  จ  ปณฺฑิเต  จ  กายสฺส  เภทา  อุจฺฉิชฺชนฺติ
วินสฺสนฺติ น โหนฺติ ปรํ มรณาติ
     {๙๖.๒} อิตฺถํ โข เม ภนฺเต อชิโต เกสกมฺพโล สนฺทิฏฺฐิกํ สามญฺญผลํ ปุฏฺโฐ
สมาโน อุจฺเฉทํ ๘- พฺยากาสิ เสยฺยถาปิ ภนฺเต อมฺพํ วา ปุฏฺโฐ ลพุชํ พฺยากเรยฺย
@เชิงอรรถ:  สี. ปโร โลโก ฯ  สมคฺคตา สมฺมคฺคตาติปิ เทฺว ปาฐา
@ทิสฺสนฺติ ฯ  สี. อนุปิคจฺฉติ ฯ  สี. มตํ ฯ  สี. อาลาหนา
@ปทานิ ปญฺญาเปนฺตีติ ปาโฐ ทิสฺสติ ฯ  สี. ทตฺตุปญฺญตฺตํ
@ยทิทํ ฯ  สี. มุสาวิโลโป ฯ  สี. อุจฺเฉทวาทํ ฯ
ลพุชํ  วา  ปุฏฺโฐ  อมฺพํ  พฺยากเรยฺย  เอวเมว  โข  เม  ภนฺเต อชิโต
เกสกมฺพโล    สนฺทิฏฺฐิกํ    สามญฺญผลํ    ปุฏฺโฐ    สมาโน    อุจฺเฉทํ
พฺยากาสิ   ตสฺส   มยฺหํ   ภนฺเต   เอตทโหสิ   กถํ  หิ  นาม  มาทิโส
สมณํ   วา   พฺราหฺมณํ   วา  วิชิเต  วสนฺตํ  อปสาเทตพฺพํ  มญฺเญยฺยาติ
โส   โข   อหํ   ภนฺเต  อชิตสฺส  เกสกมฺพลสฺส  ภาสิตํ  เนว  อภินนฺทึ
นปฺปฏิกฺโกสึ   อนภินนฺทิตฺวา   อปฺปฏิกฺโกสิตฺวา   อนตฺตมโน  อนตฺตมนวาจํ
อนิจฺฉาเรตฺวา  ตเมว  วาจํ  อนุคฺคณฺหนฺโต  อนิกฺกุชฺเชนฺโต  อุฏฺฐายาสนา
ปกฺกามึ ฯ
     [๙๗]  เอกมิทาหํ  ภนฺเต  สมยํ เยน ปกุโธ กจฺจายโน เตนุปสงฺกมึ
อุปสงฺกมิตฺวา   ปกุเธน   กจฺจายเนน   สทฺธึ   สมฺโมทึ  สมฺโมทนียํ  กถํ
สาราณียํ   วีติสาเรตฺวา   เอกมนฺตํ  นิสีทึ  เอกมนฺตํ  นิสินฺโน  โข  อหํ
ภนฺเต  ปกุธํ  กจฺจายนํ  เอตทโวจํ  ยถา  นุ  โข  อิมานิ  โภ กจฺจายน
ปุถุสิปฺปายตนานิ   ฯเปฯ   สกฺกา   นุ   โข   โภ  กจฺจายน  เอวเมว
ทิฏฺเฐ ว ธมฺเม สนฺทิฏฺฐิกํ สามญฺญผลํ ปญฺญเปตุนฺติ
     {๙๗.๑}  เอวํ วุตฺเต ภนฺเต ปกุโธ กจฺจายโน มํ เอตทโวจ สตฺติเม
มหาราช  กายา  อกฏา  อกฏวิธา  อนิมฺมิตา  อนิมฺมาตา  วญฺฌา กูฏฏฺฐา
เอสิกฏฺฐายิฏฺฐิตา   ๑-   เต  น  อิญฺชนฺติ  น  วิปริณมนฺติ  น  อญฺญมญฺญํ
พฺยาพาเธนฺติ   นาลํ  อญฺญมญฺญสฺส  สุขาย  วา  ทุกฺขาย  วา  สุขทุกฺขาย
วา กตเม สตฺต ปฐวิกาโย อาโปกาโย เตโชกาโย วาโยกาโย สุเข ทุกฺเข ชีเว
@เชิงอรรถ:  เอสิกฏฺฐายิฏฺฐิกาติปิ ปาโฐ ฯ
สตฺตเม   อิเม  สตฺตกายา  ๑-  อกฏา  อกฏวิธา  อนิมฺมิตา  อนิมฺมาตา
วญฺฌา   กูฏฏฺฐา   เอสิกฏฺฐายิฏฺฐิตา   เต   น  อิญฺชนฺติ  น  วิปริณมนฺติ
น    อญฺญมญฺญํ    พฺยาพาเธนฺติ    นาลํ    อญฺญมญฺญสฺส   สุขาย   วา
ทุกฺขาย   วา  สุขทุกฺขาย  วา  ตตฺถ  นตฺถิ  หนฺตา  วา  ฆาเตตา  วา
โสตา  วา  สาเวตา  วา  ๒-  วิญฺญาตา วา วิญฺญาเปตา วา โส หิ ๓-
ติณฺเหน   สตฺเถน  สีสํ  ฉินฺทติ  น  โกจิ  กญฺจิ  ชีวิตา  ๔-  โวโรเปติ
สตฺตนฺนํเยว กายานํ อนฺตเรน สตฺถมนุปตฺตตีติ ๕-
     {๙๗.๒}  อิตฺถํ โข เม ภนฺเต ปกุโธ กจฺจายโน สนฺทิฏฺฐิกํ สามญฺญผลํ
ปุฏฺโฐ  สมาโน  อญฺเญน  อญฺญํ  พฺยากาสิ  เสยฺยถาปิ  ภนฺเต  อมฺพํ  วา
ปุฏฺโฐ  ลพุชํ  พฺยากเรยฺย  ลพุชํ  วา  ปุฏฺโฐ  อมฺพํ พฺยากเรยฺย เอวเมว
โข  เม  ภนฺเต  ปกุโธ  กจฺจายโน  สนฺทิฏฺฐิกํ  สามญฺญผลํ ปุฏฺโฐ สมาโน
อญฺเญน  อญฺญํ  พฺยากาสิ  ตสฺส  มยฺหํ  ภนฺเต  เอตทโหสิ  กถํ  หิ  นาม
มาทิโส  สมณํ  วา  พฺราหฺมณํ  วา วิชิเต วสนฺตํ อปสาเทตพฺพํ มญฺเญยฺยาติ
โส  โข  อหํ  ภนฺเต ปกุธสฺส กจฺจายนสฺส ภาสิตํ เนว อภินนฺทึ นปฺปฏิกฺโกสึ
อนภินนฺทิตฺวา   อปฺปฏิกฺโกสิตฺวา  อนตฺตมโน  อนตฺตมนวาจํ  อนิจฺฉาเรตฺวา
ตเมว วาจํ อนุคฺคณฺหนฺโต อนิกฺกุชฺเชนฺโต อุฏฺฐายาสนา ปกฺกามึ ฯ
     [๙๘]   เอกมิทาหํ   ภนฺเต   สมยํ   เยน   นิคณฺโฐ  นาฏปุตฺโต
@เชิงอรรถ:  สี. สนฺติเม สตฺตกายา ฯ  สี. โสเวตา วา ฯ  สี. โสปิ ฯ
@ สี. กาจิ ชีวิตา ฯ  สี. สตฺถวิวรมนุปตนฺติ ฯ
เตนุปสงฺกมึ    อุปสงฺกมิตฺวา   นิคณฺเฐน   นาฏปุตฺเตน   สทฺธึ   สมฺโมทึ
สมฺโมทนียํ   กถํ   สาราณียํ   วีติสาเรตฺวา   เอกมนฺตํ  นิสีทึ  เอกมนฺตํ
นิสินฺโน   โข  อหํ  ภนฺเต  นิคณฺฐํ  นาฏปุตฺตํ  เอตทโวจํ  ยถา  นุ  โข
อิมานิ   โภ   อคฺคิเวสฺสน   ปุถุสิปฺปายตนานิ   ฯเปฯ   สกฺกา  นุ  โข
โภ   อคฺคิเวสฺสน   เอวเมว   ทิฏฺเฐ  ว  ธมฺเม  สนฺทิฏฺฐิกํ  สามญฺญผลํ
ปญฺญเปตุนฺติ
     {๙๘.๑}  เอวํ  วุตฺเต  ภนฺเต นิคณฺโฐ นาฏปุตฺโต มํ เอตทโวจ อิธ
มหาราช    นิคณฺโฐ    จาตุยามสํวรสํวุโต   โหติ   กถญฺจ   โข   ๑-
มหาราช   นิคณฺโฐ   จาตุยามสํวรสํวุโต   โหติ  อิธ  มหาราช  นิคณฺโฐ
สพฺพวาริวาริโต    จ   โหติ   สพฺพวาริยุตฺโต   จ   สพฺพวาริธุโต   จ
สพฺพวาริผุโฏ  ๒-  จ  เอวํ  โข ๓- มหาราช นิคณฺโฐ จาตุยามสํวรสํวุโต
โหติ  ยโต  โข มหาราช นิคณฺโฐ เอวํ จาตุยามสํวรสํวุโต โหติ อยํ วุจฺจติ
มหาราช นิคณฺโฐ นาฏปุตฺโต ๔- คตตฺโต จ ยตตฺโต จ ฐิตตฺโต จาติ
     {๙๘.๒} อิตฺถํ โข เม ภนฺเต นิคณฺโฐ นาฏปุตฺโต สนฺทิฏฺฐิกํ สามญฺญผลํ
ปุฏฺโฐ   สมาโน  จาตุยามสํวรํ  พฺยากาสิ  เสยฺยถาปิ  ภนฺเต  อมฺพํ  วา
ปุฏฺโฐ  ลพุชํ  พฺยากเรยฺย  ลพุชํ วา ปุฏฺโฐ อมฺพํ พฺยากเรยฺย เอวเมว โข
ภนฺเต   นิคณฺโฐ   นาฏปุตฺโต   สนฺทิฏฺฐิกํ   สามญฺญผลํ   ปุฏฺโฐ  สมาโน
จาตุยามสํวรํ   พฺยากาสิ  ตสฺส  มยฺหํ  ภนฺเต  เอตทโหสิ  กถํ  หิ  นาม
มาทิโส   สมณํ   วา   พฺราหฺมณํ   วา   วิชิเต   วสนฺตํ  อปสาเทตพฺพํ
@เชิงอรรถ:  สี. โขสทฺโท นตฺถิ ฯ  สี. สพฺพวาริปุฏฺโฐ ฯ  สี. โขสทฺโท
@นตฺถิ ฯ  ยุ. -ผุฏฺโฐ ฯ สี. นาฏปุตฺโตติ ปาโฐ นตฺถิ ฯ
มญฺเญยฺยาติ  โส  โข  อหํ  ภนฺเต  นิคณฺฐสฺส  นาฏปุตฺตสฺส  ภาสิตํ  เนว
อภินนฺทึ    นปฺปฏิกฺโกสึ    อนภินนฺทิตฺวา    อปฺปฏิกฺโกสิตฺวา   อนตฺตมโน
อนตฺตมนวาจํ  อนิจฺฉาเรตฺวา  ตเมว  วาจํ  อนุคฺคณฺหนฺโต  อนิกฺกุชฺเชนฺโต
อุฏฺฐายาสนา ปกฺกามึ ฯ
     [๙๙]  เอกมิทาหํ  ภนฺเต  สมยํ  เยน  สญฺชโย  เวลฏฺฐปุตฺโต ๑-
เตนุปสงฺกมึ   อุปสงฺกมิตฺวา   สญฺชเยน   เวลฏฺฐปุตฺเตน   สทฺธึ  สมฺโมทึ
สมฺโมทนียํ   กถํ   สาราณียํ   วีติสาเรตฺวา   เอกมนฺตํ  นิสีทึ  เอกมนฺตํ
นิสินฺโน  โข  อหํ  ภนฺเต  สญฺชยํ  เวลฏฺฐปุตฺตํ  เอตทโวจํ  ยถา  นุ โข
อิมานิ  โภ  สญฺชย  ปุถุสิปฺปายตนานิ  ฯเปฯ  สกฺกา  นุ  โข  โภ สญฺชย
เอวเมว ทิฏฺเฐ ว ธมฺเม สนฺทิฏฺฐิกํ สามญฺญผลํ ปญฺญเปตุนฺติ
     {๙๙.๑}  เอวํ  วุตฺเต  ภนฺเต  สญฺชโย เวลฏฺฐปุตฺโต มํ เอตทโวจ
อตฺถิ  ปโร  โลโกติ  อิติ  เจ  มํ  ปุจฺฉสิ อตฺถิ ปโร โลโกติ อิติ เจ เม
อสฺส  อตฺถิ  ปโร  โลโกติ  อิติ  เตน  ๒- พฺยากเรยฺยํ เอวนฺติปิ เม โน
ตถาติปิ  เม  โน  อญฺญถาติปิ  เม  โน โนติปิ เม โน โน โนติปิ เม โน
นตฺถิ  ปโร  โลโก  อตฺถิ  จ  นตฺถิ  จ  ปโร  โลโก เนว อตฺถิ น นตฺถิ
ปโร   โลโก   อตฺถิ   สตฺตา   โอปปาติกา  นตฺถิ  สตฺตา  โอปปาติกา
อตฺถิ   จ  นตฺถิ  จ  สตฺตา  โอปปาติกา  เนว  อตฺถิ  น  นตฺถิ  สตฺตา
โอปปาติกา   อตฺถิ   สุกฏทุกฺกฏานํ   กมฺมานํ   ผลํ   วิปาโก  อิติ  เจ
มํ   ปุจฺฉสิ   อตฺถิ   สุกฏทุกฺกฏานํ   กมฺมานํ   ผลํ   วิปาโก  อิติ  เจ
@เชิงอรรถ:  สี. เวลฏฺฐิปุตฺโต ฯ  เต นํ ฯ
เม   อสฺส   อตฺถิ   สุกฏทุกฺกฏานํ   กมฺมานํ   ผลํ  วิปาโก  อิติ  เตน
พฺยากเรยฺยํ   นตฺถิ   สุกฏทุกฺกฏานํ   กมฺมานํ   ผลํ   วิปาโก  อตฺถิ  จ
นตฺถิ   จ   สุกฏทุกฺกฏานํ  กมฺมานํ  ผลํ  วิปาโก  เนว  อตฺถิ  น  นตฺถิ
สุกฏทุกฺกฏานํ   กมฺมานํ   ผลํ   วิปาโก   โหติ   ตถาคโต   ปรมฺมรณา
น   โหติ   ตถาคโต   ปรมฺมรณา   โหติ   จ  น  จ  โหติ  ตถาคโต
ปรมฺมรณา   เนว  โหติ  น  น  โหติ  ตถาคโต  ปรมฺมรณาติ  อิติ  เจ
มํ  ปุจฺฉสิ  เนว  โหติ  น  น  โหติ  ตถาคโต  ปรมฺมรณาติ อิติ เจ เม
อสฺส  เนว  โหติ  น  น โหติ ตถาคโต ปรมฺมรณาติ อิติ เตน พฺยากเรยฺยํ
เอวนฺติปิ   เม   โน   ตถาติปิ  เม  โน  อญฺญถาติปิ  เม  โน  โนติปิ
เม โน โน โนติปิ เม โนติ
     {๙๙.๒}  อิตฺถํ  โข  เม  ภนฺเต  สญฺชโย  เวลฏฺฐปุตฺโต สนฺทิฏฺฐิกํ
สามญฺญผลํ   ปุฏฺโฐ   สมาโน   วิกฺเขปํ   พฺยากาสิ   เสยฺยถาปิ  ภนฺเต
อมฺพํ  วา  ปุฏฺโฐ  ลพุชํ  พฺยากเรยฺย  ลพุชํ  วา ปุฏฺโฐ อมฺพํ พฺยากเรยฺย
เอวเมว   โข   ภนฺเต   สญฺชโย   เวลฏฺฐปุตฺโต  สนฺทิฏฺฐิกํ  สามญฺญผลํ
ปุฏฺโฐ   สมาโน   วิกฺเขปํ   พฺยากาสิ   ตสฺส  มยฺหํ  ภนฺเต  เอตทโหสิ
อยญฺจ    อิเมสํ   สมณพฺราหฺมณานํ   สพฺพพาโล   สพฺพมูโฬฺห   กถํ   หิ
นาม   สนฺทิฏฺฐิกํ   สามญฺญผลํ   ปุฏฺโฐ   สมาโน  วิกฺเขปํ  พฺยากริสฺสตีติ
ตสฺส   มยฺหํ   ภนฺเต   เอตทโหสิ   กถญฺหิ   นาม  มาทิโส  สมณํ  วา
พฺราหฺมณํ   วา   วิชิเต   วสนฺตํ   อปสาเทตพฺพํ  มญฺเญยฺยาติ  โส  โข
อหํ  ภนฺเต  สญฺชยสฺส  เวลฏฺฐปุตฺตสฺส  ภาสิตํ  เนว  อภินนฺทึ นปฺปฏิกฺโกสึ
อนภินนฺทิตฺวา       อปฺปฏิกฺโกสิตฺวา      อนตฺตมโน      อนตฺตมนวาจํ
อนิจฺฉาเรตฺวา  ตเมว  วาจํ  อนุคฺคณฺหนฺโต  อนิกฺกุชฺเชนฺโต  อุฏฺฐายาสนา
ปกฺกามึ ฯ
     [๑๐๐]  โสหํ  ภนฺเต  ภควนฺตมฺปิ ปุจฺฉามิ ยถา นุ โข อิมานิ ภนฺเต
ปุถุสิปฺปายตนานิ   เสยฺยถีทํ   หตฺถาโรหา  อสฺสาโรหา  รถิกา  ธนุคฺคหา
เจลกา   จลกา  ปิณฺฑทายิกา  อุคฺคา  ราชปุตฺตา  ปกฺขนฺทิโน  มหานาคา
สุรา   จมฺมโยธิโน   ทาสกปุตฺตา   อาฬาริกา  กปฺปกา  นฺหาปกา  สูทา
มาลาการา   รชกา   เปสการา  นลการา  กุมฺภการา  คณกา  มุทฺทิกา
ยานิ   วา   ปนญฺญานิปิ   เอวํคตานิ   ปุถุสิปฺปายตนานิ  เต  ทิฏฺเฐ  ว
ธมฺเม   สนฺทิฏฺฐิกํ   สิปฺปผลํ   อุปชีวนฺติ   เต   เตน  อตฺตานํ  สุเขนฺติ
ปิเณนฺติ   มาตาปิตโร   สุเขนฺติ   ปิเณนฺติ   ปุตฺตทารํ  สุเขนฺติ  ปิเณนฺติ
มิตฺตามจฺเจ    สุเขนฺติ   ปิเณนฺติ   สมณพฺราหฺมเณสุ   อุทฺธคฺคิกํ   ทกฺขิณํ
ปติฏฺฐาเปนฺติ  โสวคฺคิกํ  สุขวิปากํ  สคฺคสํวตฺตนิกํ  สกฺกา  นุ  โข  ภนฺเต
เอวเมว ทิฏฺเฐ ว ธมฺเม สนฺทิฏฺฐิกํ สามญฺญผลํ ปญฺญเปตุนฺติ ฯ
     {๑๐๐.๑}   สกฺกา   มหาราช   เตนหิ   มหาราช   ตญฺเญเวตฺถ
ปฏิปุจฺฉิสฺสามิ   ยถา   เต   ขเมยฺย   ตถา  ตํ  พฺยากเรยฺยาสิ  ตํ  กึ
มญฺญสิ   มหาราช  อิธ  เต  อสฺส  ปุริโส  ทาโส  กมฺมกโร  ปุพฺพุฏฺฐายี
ปจฺฉานิปาตี   กึการปฏิสฺสาวี   มนาปจารี   ปิยวาที   มุขุลฺโลกิโก   ๑-
ตสฺส   เอวมสฺส   อจฺฉริยํ   วต   โภ  อพฺภูตํ  วต  โภ  ปุญฺญานํ  คติ
ปุญฺญานํ   วิปาโก   อยํ   หิ  ราชา  มาคโธ  อชาตสตฺตุ  เวเทหิปุตฺโต
@เชิงอรรถ:  สี. มุขุลฺโลกโก ฯ
มนุสฺโส  อหํปิ  มนุสฺโส  อยํ  หิ  ราชา  มาคโธ อชาตสตฺตุ เวเทหิปุตฺโต
ปญฺจหิ   กามคุเณหิ   สมปฺปิโต   สมงฺคีภูโต   ปริจาเรติ  เทโว  มญฺเญ
อหํ    ปนมฺหิสฺส    ๑-   ทาโส   กมฺมกโร   ปุพฺพุฏฺฐายี   ปจฺฉานิปาตี
กึการปฏิสฺสาวี  มนาปจารี  ปิยวาที  มุขุลฺโลกิโก  โส  วตสฺสาหํ  ปุญฺญานิ
กเรยฺยํ    ยนฺนูนาหํ    เกสมสฺสุํ   โอหาเรตฺวา   กาสายานิ   วตฺถานิ
อจฺฉาเทตฺวา   อคารสฺมา   อนคาริยํ   ปพฺพเชยฺยนฺติ   ฯ  โส  อปเรน
สมเยน   เกสมสฺสุํ   โอหาเรตฺวา   กาสายานิ   วตฺถานิ  อจฺฉาเทตฺวา
อคารสฺมา   อนคาริยํ   ปพฺพเชยฺย   ฯ   โส  เอวํ  ปพฺพชิโต  สมาโน
กาเยน   สํวุโต   วิหเรยฺย   วาจาย  สํวุโต  วิหเรยฺย  มนสา  สํวุโต
วิหเรยฺย ฆาสจฺฉาทนปรมตาย สนฺตุฏฺโฐ ๒- อภิรโต ปวิเวเก ฯ
     {๑๐๐.๒}   ตญฺเจเก  ๓-  ปุริสา  เอวมาโรเจยฺยุํ  ยคฺเฆ  เทว
ชาเนยฺยาสิ   โย   เต   โส   ปุริโส   ทาโส   กมฺมกโร  ปุพฺพุฏฺฐายี
ปจฺฉานิปาตี     กึการปฏิสฺสาวี    มนาปจารี    ปิยวาที    มุขุลฺโลกิโก
โส   เทว   เกสมสฺสุํ  โอหาเรตฺวา  กาสายานิ  วตฺถานิ  อจฺฉาเทตฺวา
อคารสฺมา   อนคาริยํ  ปพฺพชิโต  โส  เอวํ  ปพฺพชิโต  สมาโน  กาเยน
สํวุโต  วิหรติ  วาจาย  สํวุโต  วิหรติ  มนสา สํวุโต วิหรติ ฆาสจฺฉาทน-
ปรมตาย  สนฺตุฏฺโฐ  อภิรโต ปวิเวเกติ ฯ อปินุ ตฺวํ เอวํ วเทยฺยาสิ เอตุ
เม  โภ  โส  ปุริโส ปุนเทว โหตุ ทาโส กมฺมกโร ปุพฺพุฏฺฐายี ปจฺฉานิปาตี
กึการปฏิสฺสาวี   มนาปจารี   ปิยวาที  มุขุลฺโลกิโกติ  ฯ  โนเหตํ  ภนฺเต
@เชิงอรรถ:  อหํ ปนมฺหสฺสาติปิ ปาโฐ ฯ  สี. สณฺฐิโต ฯ  สี. ตญฺเจ เต ฯ
อถโข    นํ   มยเมว   อภิวาเทยฺยามปิ   ปจฺจุฏฺเฐยฺยามปิ   อาสเนนปิ
นิมนฺเตยฺยาม   อภินิมนฺเตยฺยามปิ   นํ   จีวรปิณฺฑปาตเสนาสนคิลานปจฺจย-
เภสชฺชปริกฺขาเรหิ   ธมฺมิกํปิสฺส   รกฺขาวรณคุตฺตึ   สํวิทเหยฺยามาติ   ฯ
ตํ  กึ  มญฺญสิ  มหาราช  ยทิ  เอวํ  สนฺเต โหติ วา สนฺทิฏฺฐิกํ สามญฺญผลํ
โน  วาติ  ฯ อทฺธา โข ภนฺเต เอวํ สนฺเต โหติ สนฺทิฏฺฐิกํ สามญฺญผลนฺติ ฯ
อิทํ  โข  เต  มหาราช  มยา  ปฐมํ ทิฏฺเฐ ว ธมฺเม สนฺทิฏฺฐิกํ สามญฺญผลํ
ปญฺญตฺตนฺติ ฯ
     [๑๐๑]  สกฺกา  ปน  ภนฺเต  อญฺญํปิ  เอวเมว  ทิฏฺเฐ  ว  ธมฺเม
สนฺทิฏฺฐิกํ    สามญฺญผลํ   ปญฺญเปตุนฺติ   ฯ   สกฺกา   มหาราช   เตนหิ
มหาราช    ตญฺเญเวตฺถ   ปฏิปุจฺฉิสฺสามิ   ยถา   เต   ขเมยฺย   ตถา
นํ   พฺยากเรยฺยาสิ   ฯ   ตํ   กึ   มญฺญสิ   มหาราช  อิธ  เต  อสฺส
ปุริโส    กสฺสโก    คหปติโก   การการโก   ราสิวฑฺฒโก   ฯ   ตสฺส
เอวมสฺส   อจฺฉริยํ   วต  โภ  อพฺภูตํ  วต  โภ  ปุญฺญานํ  คติ  ปุญฺญานํ
วิปาโก   อยํ   หิ   ราชา  มาคโธ  อชาตสตฺตุ  เวเทหิปุตฺโต  มนุสฺโส
อหมฺปิ   มนุสฺโส   อยํ   หิ   ราชา  มาคโธ  อชาตสตฺตุ  เวเทหิปุตฺโต
ปญฺจหิ   กามคุเณหิ   สมปฺปิโต   สมงฺคีภูโต   ปริจาเรติ  เทโว  มญฺเญ
อหํ   ปนมฺหิสฺส   กสฺสโก   คหปติโก   การการโก   ราสิวฑฺฒโก   โส
วตสฺสาหํ    ปุญฺญานิ    กเรยฺยํ    ยนฺนูนาหํ   เกสมสฺสุํ   โอหาเรตฺวา
กาสายานิ วตฺถานิ อจฺฉาเทตฺวา อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพเชยฺยนฺติ ฯ
     {๑๐๑.๑}   โส  อปเรน  สมเยน  อปฺปํ  วา  โภคกฺขนฺธํ  ปหาย
มหนฺตํ   วา   โภคกฺขนฺธํ   ปหาย   อปฺปํ   วา   ญาติปริวฏฺฏํ   ปหาย
มหนฺตํ   วา   ญาติปริวฏฺฏํ   ปหาย  เกสมสฺสุํ  โอหาเรตฺวา  กาสายานิ
วตฺถานิ   อจฺฉาเทตฺวา   อคารสฺมา   อนคาริยํ   ปพฺพเชยฺย   ฯ   โส
เอวํ   ปพฺพชิโต   สมาโน   กาเยน  สํวุโต  วิหเรยฺย  วาจาย  สํวุโต
วิหเรยฺย   มนสา   สํวุโต   วิหเรยฺย   ฆาสจฺฉาทนปรมตาย   สนฺตุฏฺโฐ
อภิรโต   ปวิเวเก  ฯ  ตญฺเจเก  ปุริสา  เอวมาโรเจยฺยุํ  ยคฺเฆ  เทว
ชาเนยฺยาสิ   โย   เต   โส   ปุริโส  กสฺสโก  คหปติโก  การการโก
ราสิวฑฺฒโก   โส   เทว   เกสมสฺสุํ  โอหาเรตฺวา  กาสายานิ  วตฺถานิ
อจฺฉาเทตฺวา   อคารสฺมา   อนคาริยํ   ปพฺพชิโต   โส  เอวํ  ปพฺพชิโต
สมาโน   กาเยน   สํวุโต   วิหรติ   วาจาย   สํวุโต   วิหรติ  มนสา
สํวุโต   วิหรติ   ฆาสจฺฉาทนปรมตาย  สนฺตุฏฺโฐ  อภิรโต  ปวิเวเกติ  ฯ
อปินุ   ตฺวํ   เอวํ   วเทยฺยาสิ   เอตุ  เม  โภ  โส  ปุริโส  ปุนเทว
โหตุ กสฺสโก คหปติโก การการโก ราสิวฑฺฒโกติ ฯ
     {๑๐๑.๒}  โน  เหตํ  ภนฺเต  อถโข  นํ  มยเมว อภิวาเทยฺยามปิ
ปจฺจุฏฺเฐยฺยามปิ    อาสเนนปิ    นิมนฺเตยฺยาม    อภินิมนฺเตยฺยามปิ   นํ
จีวรปิณฺฑปาตเสนาสนคิลานปจฺจยเภสชฺชปริกฺขาเรหิ ธมฺมิกํปิสฺส
รกฺขาวรณคุตฺตึ  สํวิทเหยฺยามาติ  ฯ  ตํ  กึ  มญฺญสิ  มหาราช  ยทิ  เอวํ
สนฺเต  โหติ  วา  สนฺทิฏฺฐิกํ  สามญฺญผลํ  โน  วาติ  ฯ อทฺธา โข ภนฺเต
เอวํ  สนฺเต  โหติ  สนฺทิฏฺฐิกํ  สามญฺญผลนฺติ  ฯ  อิทํ  โข  เต มหาราช
มยา ทุติยํ ทิฏฺเฐ ว ธมฺเม สนฺทิฏฺฐิกํ สามญฺญผลํ ปญฺญตฺตนฺติ ฯ
     [๑๐๒]  สกฺกา  ปน  ภนฺเต  อญฺญํปิ  ทิฏฺเฐ  ว  ธมฺเม  สนฺทิฏฺฐิกํ
สามญฺญผลํ      ปญฺญเปตุํ     อิเมหิ     สนฺทิฏฺฐิเกหิ     สามญฺญผเลหิ
อภิกฺกนฺตตรญฺจ   ปณีตตรญฺจาติ   ฯ   สกฺกา  มหาราช  เตนหิ  มหาราช
สุณาหิ   ๑-   สาธุกํ   มนสิกโรหิ  ภาสิสฺสามีติ  ฯ  เอวํ  ภนฺเตติ  โข
ราชา ๒- มาคโธ อชาตสตฺตุ เวเทหิปุตฺโต ภควโต ปจฺจสฺโสสิ ฯ
     {๑๐๒.๑}  ภควา เอตทโวจ อิธ มหาราช ตถาคโต โลเก อุปฺปชฺชติ
อรหํ   สมฺมาสมฺพุทฺโธ   วิชฺชาจรณสมฺปนฺโน   สุคโต   โลกวิทู  อนุตฺตโร
ปุริสทมฺมสารถิ   สตฺถา   เทวมนุสฺสานํ   พุทฺโธ  ภควาติ  ๓-  โส  อิมํ
โลกํ   สเทวกํ   สมารกํ   สพฺรหฺมกํ  สสฺสมณพฺราหฺมณึ  ปชํ  สเทวมนุสฺสํ
สยํ  อภิญฺญา  สจฺฉิกตฺวา  ปเวเทติ  ฯ  โส  ธมฺมํ  เทเสติ  อาทิกลฺยาณํ
มชฺเฌกลฺยาณํ    ปริโยสานกลฺยาณํ    สาตฺถํ    สพฺยญฺชนํ   เกวลปริปุณฺณํ
ปริสุทฺธํ พฺรหฺมจริยํ ปกาเสติ ฯ
     {๑๐๒.๒}  ตํ  ธมฺมํ  สุณาติ  คหปติ วา คหปติปุตฺโต วา อญฺญตรสฺมึ
วา กุเล ปจฺฉา ๔- ชาโต ฯ โส ตํ ธมฺมํ สุตฺวา ตถาคเต สทฺธํ ปฏิลภติ ฯ โส
เตน  สทฺธาปฏิลาเภน  สมนฺนาคโต  อิติ  ปฏิสญฺจิกฺขติ สมฺพาโธ ฆราวาโส
รชาปโถ   ๕-  อพฺโภกาโส  ปพฺพชฺชา  นยิทํ  สุกรํ  อคารํ  อชฺฌาวสตา
เอกนฺตปริปุณฺณํ   เอกนฺตปริสุทฺธํ   สํขลิขิตํ   พฺรหฺมจริยํ   จริตุํ  ยนฺนูนาหํ
เกสมสฺสุํ   โอหาเรตฺวา   กาสายานิ  วตฺถานิ  อจฺฉาเทตฺวา  อคารสฺมา
@เชิงอรรถ:  สี. สุโณหีติ วา ปาโฐ ฯ  สี. มหาราชา ฯ  สี. ภควา ฯ
@ สี. ปจฺจา ฯ  สี. รโชปโถ ฯ
อนคาริยํ ปพฺพเชยฺยนฺติ ฯ
     {๑๐๒.๓}   โส  อปเรน  สมเยน  อปฺปํ  วา  โภคกฺขนฺธํ  ปหาย
มหนฺตํ   วา  โภคกฺขนฺธํ  ปหาย  อปฺปํ  วา  ญาติปริวฏฺฏํ  ปหาย  มหนฺตํ
วา   ญาติปริวฏฺฏํ   ปหาย  เกสมสฺสุํ  โอหาเรตฺวา  กาสายานิ  วตฺถานิ
อจฺฉาเทตฺวา   อคารสฺมา   อนคาริยํ  ปพฺพชติ  ฯ  โส  เอวํ  ปพฺพชิโต
สมาโน   ปาติโมกฺขสํวรสํวุโต   วิหรติ  อาจารโคจรสมฺปนฺโน  อณุมตฺเตสุ
วชฺเชสุ  ภยทสฺสาวี  สมาทาย  สิกฺขติ  สิกฺขาปเทสุ กายกมฺมวจีกมฺเมน ๑-
สมนฺนาคโต  กุสเลน  ปริสุทฺธาชีโว  สีลสมฺปนฺโน  อินฺทฺริเยสุ  คุตฺตทฺวาโร
สติสมฺปชญฺเญน สมนฺนาคโต สนฺตุฏฺโฐ ฯ
     [๑๐๓]  กถญฺจ  มหาราช  ภิกฺขุ  สีลสมฺปนฺโน  โหติ  อิธ มหาราช
ภิกฺขุ   ปาณาติปาตํ   ปหาย   ปาณาติปาตา  ปฏิวิรโต  โหติ  นิหิตทณฺโฑ
นิหิตสตฺโถ   ลชฺชี  ทยาปนฺโน  สพฺพปาณภูตหิตานุกมฺปี  วิหรติ  ฯ  อิทํปิสฺส
โหติ สีลสฺมึ ฯ
     {๑๐๓.๑}   อทินฺนาทานํ   ปหาย   อทินฺนาทานา  ปฏิวิรโต  โหติ
ทินฺนาทายี  ทินฺนปาฏิกงฺขี  อเถเนน  สุจิภูเตน  อตฺตนา  วิหรติ ฯ อิทํปิสฺส
โหติ สีลสฺมึ ฯ
     {๑๐๓.๒}  อพฺรหฺมจริยํ  ปหาย  พฺรหฺมจารี  โหติ อาราจารี วิรโต
เมถุนา คามธมฺมา ฯ อิทํปิสฺส โหติ สีลสฺมึ ฯ
     {๑๐๓.๓}  มุสาวาทํ  ปหาย  มุสาวาทา  ปฏิวิรโต  โหติ สจฺจวาที
สจฺจสนฺโธ  เฐโต  ๒-  ปจฺจยิโก  อวิสํวาทโก  โลกสฺส  ฯ อิทํปิสฺส โหติ
สีลสฺมึ ฯ
     {๑๐๓.๔}     ปิสุณํ     วาจํ     ปหาย    ปิสุณาย    วาจาย
ปฏิวิรโต     โหติ     อิโต     สุตฺวา     น    อมุตฺร    อกฺขาตา
@เชิงอรรถ:  สี. กายวจีกมฺเมน ฯ   สี. เถโต ฯ
อิเมสํ  เภทาย  อมุตฺร  วา  สุตฺวา  น  อิเมสํ  อกฺขาตา  อมูสํ เภทาย
อิติ   ภินฺนานํ   วา  สนฺธาตา  สหิตานํ  วา  อนุปฺปทาตา  สมคฺคาราโม
สมคฺครโต   สมคฺคนนฺที   สมคฺคกรณึ   วาจํ  ภาสิตา  โหติ  ฯ  อิทํปิสฺส
โหติ สีลสฺมึ ฯ
     {๑๐๓.๕}  ผรุสํ  วาจํ  ปหาย  ผรุสาย วาจาย ปฏิวิรโต โหติ ยา
สา   วาจา  เนลา  กณฺณสุขา  เปมนียา  หทยงฺคมา  โปรี  พหุชนกนฺตา
พหุชนมนาปา ตถารูปึ วาจํ ภาสิตา โหติ ฯ อิทํปิสฺส โหติ สีลสฺมึ ฯ
     {๑๐๓.๖}   สมฺผปฺปลาปํ   ปหาย   สมฺผปฺปลาปา  ปฏิวิรโต  โหติ
กาลวาที   ภูตวาที   อตฺถวาที   ธมฺมวาที   วินยวาที   นิธานวตึ  วาจํ
ภาสิตา   โหติ   กาเลน  สาปเทสํ  ปริยนฺตวตึ  อตฺถสญฺหิตํ  ฯ  อิทํปิสฺส
โหติ สีลสฺมึ ฯ
     {๑๐๓.๗}  พีชคามภูตคามสมารมฺภา  ปฏิวิรโต  โหติ ฯ เอกภตฺติโก
โหติ  รตฺตูปรโต  วิรโต วิกาลโภชนา ฯ นจฺจคีตวาทิตวิสูกทสฺสนา ปฏิวิรโต
โหติ   ฯ   มาลาคนฺธวิเลปนธารณมณฺฑนวิภูสนฏฺฐานา  ปฏิวิรโต  โหติ  ฯ
อุจฺจาสยนมหาสยนา  ปฏิวิรโต  โหติ ฯ ชาตรูปรชฏปฏิคฺคหณา ๑- ปฏิวิรโต
โหติ   ฯ   อามกธญฺญปฏิคฺคหณา  ปฏิวิรโต  โหติ  ฯ  อามกมํสปฏิคฺคหณา
ปฏิวิรโต   โหติ   ฯ   อิตฺถีกุมาริกปฏิคฺคหณา   ๒-  ปฏิวิรโต  โหติ  ฯ
ทาสีทาสปฏิคฺคหณา   ปฏิวิรโต   โหติ   ฯ   อเชฬกปฏิคฺคหณา  ปฏิวิรโต
โหติ   ฯ   กุกฺกุฏสูกรปฏิคฺคหณา  ปฏิวิรโต  โหติ  ฯ  หตฺถิควาสฺสวฬวา-
ปฏิคฺคหณา    ปฏิวิรโต    โหติ   ฯ   เขตฺตวตฺถุปฏิคฺคหณา   ปฏิวิรโต
@เชิงอรรถ:  สี. ชาตรูปรชตปฏิคฺคหณา ฯ  สี. อิตฺถีกุมารีปฏิคฺคหณา ฯ
โหติ   ฯ   ทูเตยฺยปหิณคมนานุโยคา   ปฏิวิรโต   โหติ   ฯ  กยวิกฺกยา
ปฏิวิรโต    โหติ    ฯ   ตุลากูฏกํสกูฏมานกูฏา   ปฏิวิรโต   โหติ   ฯ
อุกฺโกฏนวญฺจนนิกติสาวิโยคา    ปฏิวิรโต    โหติ   ฯ   เฉทนวธพนฺธน-
วิปราโมสอาโลปสหสาการา ปฏิวิรโต โหติ ฯ อิทํปิสฺส โหติ สีลสฺมึ ฯ
                    จุลฺลสีลํ นิฏฺฐิตํ ๑- ฯ
     [๑๐๔]  ยถา  วา  ปเนเก  โภนฺโต สมณพฺราหฺมณา สทฺธาเทยฺยานิ
โภชนานิ   ภุญฺชิตฺวา   เต   เอวรูปํ   พีชคามภูตคามสมารมฺภํ  อนุยุตฺตา
วิหรนฺติ   ฯ  เสยฺยถีทํ  ฯ  มูลพีชํ  ขนฺธพีชํ  ผลพีชํ  อคฺคพีชํ  พีชพีชเมว
ปญฺจมํ   อิติ  วา  ฯ  อิติ  เอวรูปา  พีชคามภูตคามสมารมฺภา  ปฏิวิรโต
โหติ ฯ อิทํปิสฺส โหติ สีลสฺมึ ฯ
     [๑๐๕]  ยถา  วา  ปเนเก  โภนฺโต สมณพฺราหฺมณา สทฺธาเทยฺยานิ
โภชนานิ    ภุญฺชิตฺวา    เต    เอวรูปํ   สนฺนิธิการปริโภคํ   อนุยุตฺตา
วิหรนฺติ   ฯ   เสยฺยถีทํ   ฯ   อนฺนสนฺนิธิ   ๒-  ปานสนฺนิธิ  วตฺถสนฺนิธิ
ยานสนฺนิธิ   สยนสนฺนิธิ   คนฺธสนฺนิธิ   อามิสสนฺนิธิ   อิติ   วา  ฯ  อิติ
เอวรูปา   สนฺนิธิการปริโภคา   ปฏิวิรโต   โหติ   ฯ   อิทํปิสฺส   โหติ
สีลสฺมึ ฯ
     [๑๐๖]  ยถา  วา  ปเนเก  โภนฺโต สมณพฺราหฺมณา สทฺธาเทยฺยานิ
โภชนานิ   ภุญฺชิตฺวา   เต   เอวรูปํ  วิสูกทสฺสนํ  อนุยุตฺตา  วิหรนฺติ  ฯ
@เชิงอรรถ:  สี. จุลฺลสีลํ นิฏฺฐิตนฺติ อิทํ นตฺถิ ฯ  อนฺนสนฺนิธินฺติปิ อนฺนสนฺนธิติปิ
@ปาโฐ ทิสฺสติ ฯ
เสยฺยถีทํ   ฯ   นจฺจํ   คีตํ  วาทิตํ  เปกฺขํ  อกฺขานํ  ปาณิสฺสรํ  เวตาฬํ
กุมฺภถูนํ    โสภนครกํ    จณฺฑาลํ   วํสํ   โธวนํ   หตฺถิยุทฺธํ   อสฺสยุทฺธํ
มหิสยุทฺธํ    อุสภยุทฺธํ   อชยุทฺธํ   เมณฺฑยุทฺธํ   กุกฺกุฏยุทฺธํ   วฏฺฏกยุทฺธํ
ทณฺฑยุทฺธํ     มุฏฺฐิยุทฺธํ    นิพฺพุทฺธํ    อุยฺโยธิกํ    พลคฺคํ    เสนาพฺยูหํ
อนีกทสฺสนํ   อิติ   วา   ฯ   อิติ   เอวรูปา   วิสูกทสฺสนา   ปฏิวิรโต
โหติ ฯ อิทํปิสฺส โหติ สีลสฺมึ ฯ
     [๑๐๗]  ยถา  วา  ปเนเก  โภนฺโต สมณพฺราหฺมณา สทฺธาเทยฺยานิ
โภชนานิ    ภุญฺชิตฺวา    เต   เอวรูปํ   ชูตปฺปมาทฏฺฐานานุโยคมนุยุตฺตา
วิหรนฺติ   ฯ   เสยฺยถีทํ   ฯ   อฏฺฐปทํ   ทสปทํ   อากาสํ   ปริหารปถํ
สนฺติกํ   ขลิกํ   ฆฏิกํ   สลากหตฺถํ   อกฺขํ   ปงฺกจีรํ   วงฺกกํ  โมกฺขจิกํ
จิงฺคุลกํ  ปตฺตาฬฺหกํ  รถกํ  ธนุกํ  อกฺขริกํ  มาเนสิกํ  ๑-  ยถาวชฺชํ  อิติ
วา   ฯ   อิติ   เอวรูปา  ชูตปฺปมาทฏฺฐานานุโยคา  ปฏิวิรโต  โหติ  ฯ
อิทํปิสฺส โหติ สีลสฺมึ ฯ
     [๑๐๘]  ยถา  วา  ปเนเก  โภนฺโต สมณพฺราหฺมณา สทฺธาเทยฺยานิ
โภชนานิ    ภุญฺชิตฺวา    เต   เอวรูปํ   อุจฺจาสยนมหาสยนํ   อนุยุตฺตา
วิหรนฺติ  ฯ  เสยฺยถีทํ  ฯ  อาสนฺทึ  ปลฺลงฺกํ  โคณกํ  จิตฺตกํ  ปฏิกํ ปฏลิกํ
ตูลิกํ  วิกติกํ  อุทฺธโลมึ  ๒-  เอกนฺตโลมึ กฏิสฺสํ โกเสยฺยํ กุตฺตกํ หตฺถตฺถรํ
อสฺสตฺถรํ   รถตฺถรํ   อชินปฺปเวณึ   กาทลิมิคปวรปจฺจตฺถรณํ   สอุตฺตรจฺฉทํ
อุภโตโลหิตกูปธานํ   อิติ   วา   ฯ  อิติ  เอวรูปา  อุจฺจาสยนมหาสยนา
@เชิงอรรถ:  สี. มโนสิกํ ฯ (มเนสิกนฺติ ปาเฐน ภวิตพฺพํ) ฯ  สี. อุทฺทโลมึ ฯ
ปฏิวิรโต โหติ ฯ อิทํปิสฺส โหติ สีลสฺมึ ฯ
     [๑๐๙]  ยถา  วา  ปเนเก  โภนฺโต สมณพฺราหฺมณา สทฺธาเทยฺยานิ
โภชนานิ   ภุญฺชิตฺวา   เต   เอวรูปํ  มณฺฑนวิภูสนฏฺฐานานุโยคํ  อนุยุตฺตา
วิหรนฺติ   ฯ   เสยฺยถีทํ   ฯ   อุจฺฉาทนํ   ปริมทฺทนํ  นฺหาปนํ  สมฺพาหนํ
อาทาสํ   อญฺชนํ   มาลาคนฺธวิเลปนํ  มุขจุณฺณํ  มุขวิเลปนํ  หตฺถพนฺธํ  ๑-
สิขาพนฺธํ   ทณฺฑํ   นาลิกํ   อสึ   ขคฺคํ   ฉตฺตํ  จิตฺรุปาหนํ  อุณฺหีสํ  มณึ
วาลวีชนึ   โอทาตานิ   วตฺถานิ  ทีฆทสานิ  อิติ  วา  ฯ  อิติ  เอวรูปา
มณฺฑนวิภูสนฏฺฐานานุโยคา ปฏิวิรโต โหติ ฯ อิทํปิสฺส โหติ สีลสฺมึ ฯ
     [๑๑๐]  ยถา  วา  ปเนเก  โภนฺโต สมณพฺราหฺมณา สทฺธาเทยฺยานิ
โภชนานิ   ภุญฺชิตฺวา   เต  เอวรูปํ  ติรจฺฉานกถํ  อนุยุตฺตา  วิหรนฺติ  ฯ
เสยฺยถีทํ   ฯ  ราชกถํ  โจรกถํ  มหามตฺตกถํ  เสนากถํ  ภยกถํ  ยุทฺธกถํ
อนฺนกถํ    ปานกถํ   วตฺถกถํ   สยนกถํ   มาลากถํ   คนฺธกถํ   ญาติกถํ
ยานกถํ   คามกถํ   นิคมกถํ   นครกถํ  ชนปทกถํ  อิตฺถีกถํ  ปุริสกถํ  ๒-
สูรกถํ   วิสิขากถํ   กุมฺภฏฺฐานกถํ   ปุพฺพเปตกถํ  นานตฺตกถํ  โลกกฺขายิกํ
สมุทฺทกฺขายิกํ  อิติ  ภวาภวกถํ  อิติ  วา  ฯ อิติ เอวรูปาย ติรจฺฉานกถาย
ปฏิวิรโต โหติ ฯ อิทํปิสฺส โหติ สีลสฺมึ ฯ
     [๑๑๑]  ยถา  วา  ปเนเก  โภนฺโต สมณพฺราหฺมณา สทฺธาเทยฺยานิ
โภชนานิ   ภุญฺชิตฺวา   เต  เอวรูปํ  วิคฺคาหิกกถํ  อนุยุตฺตา  วิหรนฺติ  ฯ
@เชิงอรรถ:  สี. มาลาวิเลปนํ มุขจุณฺณกํ มุขาเลปํ หตฺถพนฺธนํ ฯ  สี.
@ปุริสกถนฺติ ปาโฐ น ทิสฺสติ ฯ
เสยฺยถีทํ   ฯ   ตฺวํ   อิมํ   ธมฺมวินยํ   อาชานาสิ  อหํ  อิมํ  ธมฺมวินยํ
อาชานามิ    กึ   ตฺวํ   อิมํ   ธมฺมวินยํ   อาชานิสฺสสิ   มิจฺฉาปฏิปนฺโน
ตฺวมสิ    อหมสฺมิ    สมฺมาปฏิปนฺโน    สหิตํ   เม   อสหิตนฺเต   ปุเร
วจนียํ    ปจฺฉา   อวจ   ปจฺฉา   วจนียํ   ปุเร   อวจ   อธิจิณฺณนฺเต
วิปราวตฺตํ   อาโรปิโต   เต   วาโท   นิคฺคหิโตสิ   จรวาทปฺปโมกฺขาย
นิพฺเพเฐหิ  วา  สเจ  ปโหสีติ  อิติ  วา ฯ อิติ เอวรูปาย วิคฺคาหิกกถาย
ปฏิวิรโต โหติ ฯ อิทํปิสฺส โหติ สีลสฺมึ ฯ
     [๑๑๒]  ยถา  วา  ปเนเก  โภนฺโต สมณพฺราหฺมณา สทฺธาเทยฺยานิ
โภชนานิ    ภุญฺชิตฺวา    เต   เอวรูปํ   ทูเตยฺยปหิณคมนานุโยคมนุยุตฺตา
วิหรนฺติ  ฯ  เสยฺยถีทํ  ฯ  รญฺญํ  ราชมหามตฺตานํ  ขตฺติยานํ  พฺราหฺมณานํ
คหปติกานํ  กุมารานํ  อิธ  คจฺฉ  อมุตฺร คจฺฉ อิทํ หร อมุตฺร อิทํ อาหราติ
อิติ  วา  ฯ  อิติ  เอวรูปา  ทูเตยฺยปหิณคมนานุโยคา  ปฏิวิรโต  โหติ ฯ
อิทํปิสฺส โหติ สีลสฺมึ ฯ
     [๑๑๓]  ยถา  วา  ปเนเก  โภนฺโต สมณพฺราหฺมณา สทฺธาเทยฺยานิ
โภชนานิ  ภุญฺชิตฺวา  เต กุหกา จ โหนฺติ ลปกา จ เนมิตฺติกา จ นิปฺเผสิกา
จ  ๑- ลาเภน จ ลาภํ นิชิคึสิตาโร อิติ วา ๒- ฯ อิติ เอวรูปา กุหนลปนา
ปฏิวิรโต โหติ ฯ อิทํปิสฺส โหติ สีลสฺมึ ฯ
                   มชฺฌิมสีลํ นิฏฺฐิตํ ๓-@เชิงอรรถ:  สี. นิมิตฺตกา จ นิปฺเปสิกา จ ฯ  สี. อิติ วาติ อิทํ นตฺถิ ฯ
@ สี. มชฺฌิมสีลํ นิฏฺฐิตนฺติ อิทํปิ นตฺถิ ฯ
     [๑๑๔]  ยถา  วา  ปเนเก  โภนฺโต สมณพฺราหฺมณา สทฺธาเทยฺยานิ
โภชนานิ   ภุญฺชิตฺวา   เต   เอวรูปาย   ติรจฺฉานวิชฺชาย   มิจฺฉาชีเวน
ชีวิกํ   กปฺเปนฺติ   ฯ   เสยฺยถีทํ  ฯ  องฺคํ  นิมิตฺตํ  อุปฺปาฏํ  ๑-  สุปินํ
ลกฺขณํ     มูสิกจฺฉินฺนํ     อคฺคิโหมํ    ทพฺพิโหมํ    ถุสโหมํ    กณโหมํ
ตณฺฑุลโหมํ    สปฺปิโหมํ    เตลโหมํ   มุขโหมํ   โลหิตโหมํ   องฺควิชฺชา
วตฺถุวิชฺชา    เขตฺตวิชฺชา   สิววิชฺชา   ภูตวิชฺชา   ภูริวิชฺชา   อหิวิชฺชา
วิสวิชฺชา   วิจฺฉิกวิชฺชา   มูสิกวิชฺชา  สกุณวิชฺชา  วายสวิชฺชา  ปกฺกชฺฌานํ
สรปริตฺตานํ   มิคปกฺกํ   อิติ   วา  ฯ  อิติ  เอวรูปาย  ติรจฺฉานวิชฺชาย
มิจฺฉาชีวา ปฏิวิรโต โหติ ฯ อิทํปิสฺส โหติ สีลสฺมึ ฯ
     [๑๑๕]  ยถา  วา  ปเนเก  โภนฺโต สมณพฺราหฺมณา สทฺธาเทยฺยานิ
โภชนานิ   ภุญฺชิตฺวา   เต   เอวรูปาย   ติรจฺฉานวิชฺชาย   มิจฺฉาชีเวน
ชีวิกํ   กปฺเปนฺติ   ฯ   เสยฺยถีทํ   ฯ  มณิลกฺขณํ  วตฺถลกฺขณํ  ทณฺฑลกฺขณํ
สตฺถลกฺขณํ   อสิลกฺขณํ  อุสุลกฺขณํ  ธนุลกฺขณํ  อาวุธลกฺขณํ  ๒-  อิตฺถีลกฺขณํ
ปุริสลกฺขณํ     กุมารลกฺขณํ     กุมารีลกฺขณํ    ทาสลกฺขณํ    ทาสีลกฺขณํ
หตฺถิลกฺขณํ   อสฺสลกฺขณํ   มหิสลกฺขณํ   อุสภลกฺขณํ   โคลกฺขณํ   อชลกฺขณํ
เมณฺฑลกฺขณํ    กุกฺกุฏลกฺขณํ    วฏฺฏกลกฺขณํ    โคธาลกฺขณํ   กณฺณิกลกฺขณํ
กจฺฉปลกฺขณํ   มิคลกฺขณํ   อิติ  วา  ฯ  อิติ  เอวรูปาย  ติรจฺฉานวิชฺชาย
มิจฺฉาชีวา ปฏิวิรโต โหติ ฯ อิทํปิสฺส โหติ สีลสฺมึ ฯ
@เชิงอรรถ:  สี. อุปฺปาทํ ฯ  สี อายุธลกฺขณํ ฯ
     [๑๑๖]  ยถา  วา  ปเนเก  โภนฺโต สมณพฺราหฺมณา สทฺธาเทยฺยานิ
โภชนานิ   ภุญฺชิตฺวา   เต   เอวรูปาย   ติรจฺฉานวิชฺชาย   มิจฺฉาชีเวน
ชีวิกํ   กปฺเปนฺติ   ฯ   เสยฺยถีทํ   ฯ   รญฺญํ   นิยฺยานํ  ภวิสฺสติ  รญฺญํ
อนิยฺยานํ   ภวิสฺสติ   อพฺภนฺตรานํ   รญฺญํ   อุปยานํ   ภวิสฺสติ  พาหิรานํ
รญฺญํ    อปยานํ    ภวิสฺสติ    พาหิรานํ    รญฺญํ    อุปยานํ   ภวิสฺสติ
อพฺภนฺตรานํ    รญฺญํ    อปยานํ   ภวิสฺสติ   อพฺภนฺตรานํ   รญฺญํ   ชโย
ภวิสฺสติ    พาหิรานํ    รญฺญํ    ปราชโย   ภวิสฺสติ   พาหิรานํ   รญฺญํ
ชโย   ภวิสฺสติ   อพฺภนฺตรานํ   รญฺญํ   ปราชโย   ภวิสฺสติ  อิติ  อิมสฺส
ชโย   ภวิสฺสติ   ๑-   อิมสฺส   ปราชโย   ภวิสฺสติ  อิติ  วา  ฯ  อิติ
เอวรูปาย   ติรจฺฉานวิชฺชาย   มิจฺฉาชีวา   ปฏิวิรโต  โหติ  ฯ  อิทํปิสฺส
โหติ สีลสฺมึ ฯ
     [๑๑๗]  ยถา  วา  ปเนเก  โภนฺโต สมณพฺราหฺมณา สทฺธาเทยฺยานิ
โภชนานิ   ภุญฺชิตฺวา   เต   เอวรูปาย   ติรจฺฉานวิชฺชาย   มิจฺฉาชีเวน
ชีวิกํ   กปฺเปนฺติ   ฯ   เสยฺยถีทํ  ฯ  จนฺทคฺคาโห  ภวิสฺสติ  สุริยคฺคาโห
ภวิสฺสติ    นกฺขตฺตคฺคาโห   ภวิสฺสติ   จนฺทิมสุริยานํ   ปถคมนํ   ภวิสฺสติ
จนฺทิมสุริยานํ    อุปฺปถคมนํ    ภวิสฺสติ   นกฺขตฺตานํ   ปถคมนํ   ภวิสฺสติ
นกฺขตฺตานํ    อุปฺปถคมนํ   ภวิสฺสติ   อุกฺกาปาโต   ภวิสฺสติ   ทิสาฑาโห
ภวิสฺสติ   ภูมิจาโล   ภวิสฺสติ   เทวทุนฺทุภิ  ภวิสฺสติ  จนฺทิมสุริยนกฺขตฺตานํ
อุคฺคมนํ     โอคฺคมนํ    สํกิเลสํ    โวทานํ    ภวิสฺสติ    เอวํวิปาโก
@เชิงอรรถ:  สี. ภวิสฺสตีติ ปาโฐ น ทิสฺสติ ฯ
จนฺทคฺคาโห      ภวิสฺสติ     เอวํวิปาโก     สุริยคฺคาโห     ภวิสฺสติ
เอวํวิปาโก    นกฺขตฺตคฺคาโห    ภวิสฺสติ    เอวํวิปากํ    จนฺทิมสุริยานํ
ปถคมนํ    ภวิสฺสติ    เอวํวิปากํ   จนฺทิมสุริยานํ   อุปฺปถคมนํ   ภวิสฺสติ
เอวํวิปากํ    นกฺขตฺตานํ    ปถคมนํ   ภวิสฺสติ   เอวํวิปากํ   นกฺขตฺตานํ
อุปฺปถคมนํ   ภวิสฺสติ   เอวํวิปาโก   อุกฺกาปาโต   ภวิสฺสติ  เอวํวิปาโก
ทิสาฑาโห    ภวิสฺสติ   เอวํวิปาโก   ภูมิจาโล   ภวิสฺสติ   เอวํวิปาโก
เทวทุนฺทุภิ     ภวิสฺสติ    เอวํวิปากํ    จนฺทิมสุริยนกฺขตฺตานํ    อุคฺคมนํ
โอคฺคมนํ   สํกิเลสํ   โวทานํ   ภวิสฺสติ   อิติ  วา  ฯ  อิติ  เอวรูปาย
ติรจฺฉานวิชฺชาย มิจฺฉาชีวา ปฏิวิรโต โหติ ฯ อิทํปิสฺส โหติ สีลสฺมึ ฯ
     [๑๑๘]  ยถา  วา  ปเนเก  โภนฺโต สมณพฺราหฺมณา สทฺธาเทยฺยานิ
โภชนานิ   ภุญฺชิตฺวา   เต   เอวรูปาย   ติรจฺฉานวิชฺชาย   มิจฺฉาชีเวน
ชีวิกํ  กปฺเปนฺติ  ฯ  เสยฺยถีทํ  ฯ  สุวุฏฺฐิกา  ภวิสฺสติ  ทุพฺพุฏฺฐิกา ภวิสฺสติ
สุภิกฺขํ   ภวิสฺสติ  ทุพฺภิกฺขํ  ภวิสฺสติ  เขมํ  ภวิสฺสติ  ภยํ  ภวิสฺสติ  โรโค
ภวิสฺสติ   อาโรคฺยํ  ภวิสฺสติ  มุทฺทา  คณนา  สํขานํ  กาเวยฺยํ  โลกายตํ
อิติ  วา  ฯ  อิติ  เอวรูปาย ติรจฺฉานวิชฺชาย มิจฺฉาชีวา ปฏิวิรโต โหติ ฯ
อิทํปิสฺส โหติ สีลสฺมึ ฯ
     [๑๑๙]  ยถา  วา  ปเนเก  โภนฺโต สมณพฺราหฺมณา สทฺธาเทยฺยานิ
โภชนานิ   ภุญฺชิตฺวา   เต   เอวรูปาย   ติรจฺฉานวิชฺชาย   มิจฺฉาชีเวน
ชีวิกํ   กปฺเปนฺติ   ฯ   เสยฺยถีทํ  ฯ  อาวาหนํ  วิวาหนํ  สํวทนํ  วิวทนํ
สํกิรณํ   วิกิรณํ   สุภตกรณํ   ทุพฺภตกรณํ   วิรุทฺธคพฺภกรณํ   ชิวฺหานิพนฺธนํ
หนุสํหนนํ     หตฺถาภิชปฺปนํ     กณฺณชปฺปนํ    อาทาสปญฺหํ    กุมารีปญฺหํ
เทวปญฺหํ   อาทิจฺจุปฏฺฐานํ   มหตุปฏฺฐานํ   อพฺภุชฺชลนํ   สิริวฺหายนํ   อิติ
วา  ฯ  อิติ  เอวรูปาย  ติรจฺฉานวิชฺชาย  มิจฺฉาชีวา  ปฏิวิรโต  โหติ ฯ
อิทํปิสฺส โหติ สีลสฺมึ ฯ
     [๑๒๐]  ยถา  วา  ปเนเก  โภนฺโต สมณพฺราหฺมณา สทฺธาเทยฺยานิ
โภชนานิ   ภุญฺชิตฺวา   เต   เอวรูปาย   ติรจฺฉานวิชฺชาย   มิจฺฉาชีเวน
ชีวิกํ   กปฺเปนฺติ   ฯ   เสยฺยถีทํ   ฯ   สนฺติกมฺมํ   ปณิธิกมฺมํ   ภูมิกมฺมํ
ภูริกมฺมํ    วสฺสกมฺมํ    โวสฺสกมฺมํ    วตฺถุกมฺมํ   วตฺถุปริกิรณํ   อาจมนํ
นฺหาปนํ  ชุหนํ  ๑-  วมนํ  วิเรจนํ  อุทฺธวิเรจนํ  อโธวิเรจนํ  สีสวิเรจนํ
กณฺณเตลํ   เนตฺตปฺปานํ   ๒-   นตฺถุกมฺมํ   อญฺชนํ   ปจฺจญฺชนํ  สาลากิยํ
สลฺลกตฺติยํ    ทารกติกิจฺฉํ    ๓-   มูลเภสชฺชานํ   อนุปฺปทานํ   โอสธีนํ
ปฏิโมกฺโข   อิติ   วา  ฯ  อิติ  เอวรูปาย  ติรจฺฉานวิชฺชาย  มิจฺฉาชีวา
ปฏิวิรโต โหติ ฯ อิทํปิสฺส โหติ สีลสฺมึ ฯ
     [๑๒๑]  ส  โข  โส  มหาราช  ภิกฺขุ  เอวํ สีลสมฺปนฺโน น กุโตจิ
ภยํ   สมนุปสฺสติ   ยทิทํ   สีลสํวรโต  ฯ  เสยฺยถาปิ  มหาราช  ขตฺติโย
มุทฺธาวสิตฺโต   นิหตปจฺจามิตฺโต   น   กุโตจิ   ภยํ   สมนุปสฺสติ   ยทิทํ
ปจฺจตฺถิกโต    เอวเมว   โข   มหาราช   ภิกฺขุ   เอวํ   สีลสมฺปนฺโน
@เชิงอรรถ:  สี. นหาปนํ ทุหนํ ฯ  สี. เนตฺตตปฺปนํ ฯ  สี. สลฺลกตฺติกํ
@ทารกติกิจฺฉา ฯ
น   กุโตจิ  ภยํ  สมนุปสฺสติ  ยทิทํ  สีลสํวรโต  ฯ  โส  อิมินา  อริเยน
สีลกฺขนฺเธน    สมนฺนาคโต    อชฺฌตฺตํ    อนวชฺชสุขํ   ปฏิสํเวเทติ   ฯ
เอวํ โข มหาราช ภิกฺขุ สีลสมฺปนฺโน โหติ ฯ
                     มหาสีลํ นิฏฺฐิตํ ฯ
     [๑๒๒]  กถญฺจ  มหาราช  ภิกฺขุ  อินฺทฺริเยสุ  คุตฺตทฺวาโร  โหติ ฯ
อิธ   มหาราช   ภิกฺขุ   จกฺขุนา   รูปํ   ทิสฺวา  น  นิมิตฺตคฺคาหี  โหติ
นานุพฺยญฺชนคฺคาหี    ยตฺวาธิกรณเมนํ    จกฺขุนฺทฺริยํ    อสํวุตํ    วิหรนฺตํ
อภิชฺฌาโทมนสฺสา    ปาปกา   อกุสลา   ธมฺมา   อนฺวาสฺสเวยฺยุํ   ตสฺส
สํวราย   ปฏิปชฺชติ  รกฺขติ  จกฺขุนฺทฺริยํ  จกฺขุนฺทฺริเย  สํวรํ  อาปชฺชติ  ฯ
โสเตน    สทฺทํ   สุตฺวา   น   นิมิตฺตคฺคาหี   โหติ   นานุพฺยญฺชนคฺคาหี
ยตฺวาธิกรณเมนํ    โสตินฺทฺริยํ    อสํวุตํ    วิหรนฺตํ    อภิชฺฌาโทมนสฺสา
ปาปกา   อกุสลา   ธมฺมา   อนฺวาสฺสเวยฺยุํ   ตสฺส   สํวราย  ปฏิปชฺชติ
รกฺขติ   โสตินฺทฺริยํ   โสตินฺทฺริเย   สํวรํ   อาปชฺชติ  ฯ  ฆาเนน  คนฺธํ
ฆายิตฺวา   น   นิมิตฺตคฺคาหี   โหติ   นานุพฺยญฺชนคฺคาหี  ยตฺวาธิกรณเมนํ
ฆานินฺทฺริยํ    อสํวุตํ    วิหรนฺตํ   อภิชฺฌาโทมนสฺสา   ปาปกา   อกุสลา
ธมฺมา   อนฺวาสฺสเวยฺยุํ   ตสฺส   สํวราย   ปฏิปชฺชติ  รกฺขติ  ฆานินฺทฺริยํ
ฆานินฺทฺริเย  สํวรํ  อาปชฺชติ  ฯ  ชิวฺหาย  รสํ  สายิตฺวา  น นิมิตฺตคฺคาหี
โหติ        นานุพฺยญฺชนคฺคาหี       ยตฺวาธิกรณเมนํ       ชิวฺหินฺทฺริยํ
อสํวุตํ    วิหรนฺตํ    อภิชฺฌาโทมนสฺสา    ปาปกา    อกุสลา    ธมฺมา
อนฺวาสฺสเวยฺยุํ    ตสฺส    สํวราย    ปฏิปชฺชติ    รกฺขติ    ชิวฺหินฺทฺริยํ
ชิวฺหินฺทฺริเย   สํวรํ   อาปชฺชติ   ฯ   กาเยน   โผฏฺฐพฺพํ   ผุสิตฺวา  น
นิมิตฺตคฺคาหี    โหติ    นานุพฺยญฺชนคฺคาหี   ยตฺวาธิกรณเมนํ   กายินฺทฺริยํ
อสํวุตํ    วิหรนฺตํ    อภิชฺฌาโทมนสฺสา    ปาปกา    อกุสลา    ธมฺมา
อนฺวาสฺสเวยฺยุํ  ตสฺส  สํวราย  ปฏิปชฺชติ  รกฺขติ  กายินฺทฺริยํ  กายินฺทฺริเย
สํวรํ   อาปชฺชติ   ฯ   มนสา   ธมฺมํ   วิญฺญาย  น  นิมิตฺตคฺคาหี  โหติ
นานุพฺยญฺชนคฺคาหี     ยตฺวาธิกรณเมนํ    มนินฺทฺริยํ    อสํวุตํ    วิหรนฺตํ
อภิชฺฌาโทมนสฺสา    ปาปกา   อกุสลา   ธมฺมา   อนฺวาสฺสเวยฺยุํ   ตสฺส
สํวราย   ปฏิปชฺชติ   รกฺขติ   มนินฺทฺริยํ  มนินฺทฺริเย  สํวรํ  อาปชฺชติ  ฯ
โส  อิมินา  อริเยน  อินฺทฺริยสํวเรน  สมนฺนาคโต  อชฺฌตฺตํ  อพฺยาเสกสุขํ
ปฏิสํเวเทติ เอวํ โข มหาราช ภิกฺขุ อินฺทฺริเยสุ คุตฺตทฺวาโร โหติ ฯ
     [๑๒๓]   กถญฺจ   มหาราช   ภิกฺขุ   สติสมฺปชญฺเญน  สมนฺนาคโต
โหติ   อิธ   มหาราช   ภิกฺขุ   อภิกฺกนฺเต   ปฏิกฺกนฺเต   สมฺปชานการี
โหติ   อาโลกิเต   วิโลกิเต  สมฺปชานการี  โหติ  สมฺมิญฺชิเต  ปสาริเต
สมฺปชานการี   โหติ   สํฆาฏิปตฺตจีวรธารเณ  สมฺปชานการี  โหติ  อสิเต
ปีเต    ขายิเต   สายิเต   สมฺปชานการี   โหติ   อุจฺจารปสฺสาวกมฺเม
สมฺปชานการี   โหติ   คเต   ฐิเต  นิสินฺเน  สุตฺเต  ชาคริเต  ภาสิเต
ตุณฺหีภาเว   สมฺปชานการี   โหติ   ฯ   เอวํ   โข   มหาราช   ภิกฺขุ
สติสมฺปชญฺเญน สมนฺนาคโต โหติ ฯ
     [๑๒๔]   กถญฺจ  มหาราช  ภิกฺขุ  สนฺตุฏฺโฐ  โหติ  อิธ  มหาราช
ภิกฺขุ    สนฺตุฏฺโฐ   โหติ   กายปริหาริเกน   จีวเรน   กุจฺฉิปริหาริเกน
ปิณฺฑปาเตน   โส   เยน   เยเนว   ปกฺกมติ  สมาทาเยว  ปกฺกมติ  ฯ
เสยฺยถาปิ  มหาราช  ปกฺขี  สกุโณ  เยน  เยเนว  เฑติ  สปตฺตภาโร ว
เฑติ   เอวเมว  โข  มหาราช  ภิกฺขุ  สนฺตุฏฺโฐ  โหติ  กายปริหาริเกน
จีวเรน   กุจฺฉิปริหาริเกน   ปิณฺฑปาเตน   โส   เยน  เยเนว  ปกฺกมติ
สมาทาเยว ปกฺกมติ ฯ เอวํ โข มหาราช ภิกฺขุ สนฺตุฏฺโฐ โหติ ฯ
     [๑๒๕]  โส  อิมินา  จ  อริเยน  สีลกฺขนฺเธน  สมนฺนาคโต อิมินา
จ    อริเยน    อินฺทฺริยสํวเรน    สมนฺนาคโต   อิมินา   จ   อริเยน
สติสมฺปชญฺเญน    สมนฺนาคโต    อิมาย    จ    อริยาย    สนฺตุฏฺฐิยา
สมนฺนาคโต    วิวิตฺตํ    เสนาสนํ    ภชติ   อรญฺญํ   รุกฺขมูลํ   ปพฺพตํ
กนฺทรํ   คิริคุหํ   สุสานํ   วนปตฺถํ   อพฺโภกาสํ   ปลาลปุญฺชํ   ฯ   โส
ปจฺฉาภตฺตํ     ปิณฺฑปาตปฏิกฺกนฺโต     นิสีทติ     ปลฺลงฺกํ    อาภุชิตฺวา
อุชุํ กายํ ปณิธาย ปริมุขํ สตึ อุปฏฺฐเปตฺวา ฯ
     {๑๒๕.๑}  โส  อภิชฺฌํ  โลเก  ปหาย วิคตาภิชฺเฌน เจตสา วิหรติ
อภิชฺฌาย   จิตฺตํ   ปริโสเธติ   พฺยาปาทปโทสํ   ปหาย  อพฺยาปนฺนจิตฺโต
วิหรติ    สพฺพปาณภูตหิตานุกมฺปี    พฺยาปาทปโทสา    จิตฺตํ   ปริโสเธติ
ถีนมิทฺธํ   ปหาย   วิคตถีนมิทฺโธ   วิหรติ  อาโลกสญฺญี  สโต  สมฺปชาโน
ถีนมิทฺธา   จิตฺตํ   ปริโสเธติ   อุทฺธจฺจกุกฺกุจฺจํ  ปหาย  อนุทฺธโต  วิหรติ
อชฺฌตฺตํ    วูปสนฺตจิตฺโต   อุทฺธจฺจกุกฺกุจฺจา   จิตฺตํ   ปริโสเธติ  วิจิกิจฺฉํ
ปหาย   ติณฺณวิจิกิจฺโฉ   วิหรติ   อกถงฺกถี  กุสเลสุ  ธมฺเมสุ  วิจิกิจฺฉาย
จิตฺตํ ปริโสเธติ ฯ
     [๑๒๖]  เสยฺยถาปิ มหาราช ปุริโส อิณํ อาทาย กมฺมนฺเต ปโยเชยฺย
ตสฺส  เต  กมฺมนฺตา  ๑-  สมิชฺเฌยฺยุํ  โส  ยานิ  จ โปราณานิ อิณมูลานิ
ตานิ   จ  พฺยนฺตีกเรยฺย  สิยา  จสฺส  ๒-  อุตฺตรึ  อวสิฏฺฐํ  ทารภรณาย
ตสฺส   เอวมสฺส   อหํ   โข   ปุพฺเพ   อิณมาทาย  กมฺมนฺเต  ปโยเชสึ
ตสฺส  เม  เต  กมฺมนฺตา  สมิชฺฌึสุ  โสหํ  ยานิ  จ  โปราณานิ อิณมูลานิ
ตานิ  จ  พฺยนฺตีอกาสึ  อตฺถิ  จ  เม  อุตฺตรึ  อวสิฏฺฐํ  ทารภรณายาติ ฯ
โส ตโตนิทานํ ลเภถ ปาโมชฺชํ อธิคจฺเฉยฺย ๓- โสมนสฺสํ ฯ
     {๑๒๖.๑}  เสยฺยถาปิ  มหาราช  ปุริโส  อาพาธิโก  อสฺส ทุกฺขิโต
พาฬฺหคิลาโน   ภตฺตญฺจสฺส   นจฺฉาเทยฺย  น  จสฺส  กาเย  พลมตฺตา  ฯ
โส  อปเรน  สมเยน  ตมฺหา  อาพาธา  มุจฺเจยฺย  ภตฺตญฺจสฺส  ฉาเทยฺย
สิยา  จสฺส  กาเย  พลมตฺตา  ตสฺส  เอวมสฺส  อหํ โข ปุพฺเพ อาพาธิโก
อโหสึ  ทุกฺขิโต  พาฬฺหคิลาโน  ภตฺตญฺจ  เม  น  ฉาเทสิ  น จ เม อาสิ
กาเย  พลมตฺตา  โสมฺหิ  เอตรหิ  ตมฺหา  อาพาธา  มุตฺโต  กตฺตญฺจ เม
ฉาเทติ  อตฺถิ  จ  เม กาเย พลมตฺตาติ ฯ โส ตโตนิทานํ ลเภถ ปาโมชฺชํ
อธิคจฺเฉยฺย โสมนสฺสํ ฯ
     {๑๒๖.๒}  เสยฺยถาปิ  มหาราช  ปุริโส  พนฺธนาคาเร พนฺโธ อสฺส
โส  อปเรน  สมเยน  ตมฺหา  พนฺธนา  มุจฺเจยฺย  โสตฺถินา  อพฺภเยน น
จสฺส  กิญฺจิ  โภคานํ  วโย  ตสฺส  เอวมสฺส  อหํ โข ปุพฺเพ พนฺธนาคาเร
พนฺโธ  อโหสึ  โสมฺหิ  เอตรหิ  ตมฺหา  พนฺธนา มุตฺโต โสตฺถินา อพฺภเยน
@เชิงอรรถ:  กมฺมนฺโตติปิ ปาโฐ ฯ  สี. สิยา ตสฺส ฯ  อธิคจฺเฉปิติ ปาโฐ ฯ
นตฺถิ  จ  เม  กิญฺจิ  โภคานํ  วโยติ  ฯ  โส ตโตนิทานํ ลเภถ ปาโมชฺชํ
อธิคจฺเฉยฺย โสมนสฺสํ ฯ
     {๑๒๖.๓}  เสยฺยถาปิ  มหาราช  ปุริโส  ทาโส  อสฺส อนตฺตาธีโน
ปราธีโน  น  เยนกามํคโม  โส อปเรน สมเยน ตมฺหา ทาสพฺยา มุจฺเจยฺย
อตฺตาธีโน  อปราธีโน  ภุชิสฺโส  เยนกามํคโม  ตสฺส  เอวมสฺส  อหํ  โข
ปุพฺเพ   ทาโส  อโหสึ  อนตฺตาธีโน  ปราธีโน  น  เยนกามํคโม  โสมฺหิ
เอตรหิ   ตมฺหา   ทาสพฺยา   มุตฺโต   อตฺตาธีโน   อปราธีโน  ภุชิสฺโส
เยนกามํคโมติ โส ตโตนิทานํ ลเภถ ปาโมชฺชํ อธิคจฺเฉยฺย โสมนสฺสํ ฯ
     {๑๒๖.๔}  เสยฺยถาปิ  มหาราช  ปุริโส  สธโน  สโภโค  กนฺตารํ
อทฺธานมคฺคํ   ปฏิปชฺเชยฺย   ทุพฺภิกฺขํ   สปฺปฏิภยํ   โส  อปเรน  สมเยน
ตํ  กนฺตารํ  นิตฺถเรยฺย  โสตฺถินา  คามนฺตํ  อนุปาปุเณยฺย  เขมํ อปฺปฏิภยํ
ตสฺส  เอวมสฺส  อหํ  โข  ปุพฺเพ  สธโน  สโภโค  กนฺตารํ  อทฺธานมคฺคํ
ปฏิปชฺชึ   ทุพฺภิกฺขํ   สปฺปฏิภยํ   โสมฺหิ   เอตรหิ  ตํ  กนฺตารํ  นิตฺถิณฺโณ
โสตฺถินา   คามนฺตํ   อนุปฺปตฺโต   เขมํ   อปฺปฏิภยนฺติ   โส  ตโตนิทานํ
ลเภถ  ปาโมชฺชํ  อธิคจฺเฉยฺย  โสมนสฺสํ  ฯ  เอวเมว โข มหาราช ภิกฺขุ
ยถาอิณํ   ยถาโรคํ   ยถาพนฺธนาคารํ  ยถาทาสพฺยํ  ยถากนฺตารทฺธานมคฺคํ
เอวํ อิเม ปญฺจ นีวรเณ อปฺปหีเน อตฺตนิ สมนุปสฺสติ ฯ
     {๑๒๖.๕}    เสยฺยถาปิ   มหาราช   ยถาอานณฺยํ   ยถาอาโรคฺยํ
ยถาพนฺธนาโมกฺขํ     ยถาภุชิสฺสํ     ยถาเขมนฺตภูมึ    เอวเมว    โข
มหาราช ภิกฺขุ อิเม ปญฺจ นีวรเณ ปหีเน อตฺตนิ สมนุปสฺสติ ฯ
     [๑๒๗]   ตสฺสิเม   ปญฺจ   นีวรเณ   ปหีเน  อตฺตนิ  สมนุปสฺสโต
ปาโมชฺชํ   ชายติ   ปมุทิตสฺส   ปีติ  ชายติ  ปีติมนสฺส  กาโย  ปสฺสมฺภติ
ปสฺสทฺธกาโย สุขํ ปฏิสํเวเทติ สุขิโน จิตฺตํ สมาธิยติ ฯ
     {๑๒๗.๑}  โส  วิวิจฺเจว  กาเมหิ วิวิจฺจ อกุสเลหิ ธมฺเมหิ สวิตกฺกํ
สวิจารํ  วิเวกชํ  ปีติสุขํ  ปฐมชฺฌานํ  อุปสมฺปชฺช  วิหรติ  ฯ  โส อิมเมว
กายํ   วิเวกเชน  ปีติสุเขน  อภิสนฺเทติ  ปริสนฺเทติ  ปริปูเรติ  ปริปฺผรติ
นาสฺส  กิญฺจิ  สพฺพาวโต  กายสฺส  วิเวกเชน  ปีติสุเขน  อปฺผุฏํ  โหติ ฯ
เสยฺยถาปิ   มหาราช   ทกฺโข   นฺหาปโก   วา   นฺหาปกนฺเตวาสี  วา
กํสถาเล   นฺหานียจุณฺณานิ   อากิริตฺวา   อุทเกน   ปริปฺโผสกํ  สนฺเนยฺย
สายํ   นฺหานียปิณฺฑิเสฺนหานุคตา  เสฺนหปเรตา  ๑-  สนฺตรพาหิรา  ผุฏฺฐา
เสฺนเหน  น  จ  ปคฺฆรติ  ๒-  เอวเมว  โข  มหาราช  ภิกฺขุ  อิมเมว
กายํ   วิเวกเชน  ปีติสุเขน  อภิสนฺเทติ  ปริสนฺเทติ  ปริปูเรติ  ปริปฺผรติ
นาสฺส  กิญฺจิ  สพฺพาวโต  กายสฺส  วิเวกเชน  ปีติสุเขน  อปฺผุฏํ  โหติ ฯ
อิทํปิ   โข   มหาราช   สนฺทิฏฺฐิกํ   สามญฺญผลํ   ปุริเมหิ   สนฺทิฏฺฐิเกหิ
สามญฺญผเลหิ อภิกฺกนฺตตรญฺจ ปณีตตรญฺจ ฯ
     [๑๒๘]   ปุน   จปรํ   มหาราช   ภิกฺขุ  วิตกฺกวิจารานํ  วูปสมา
อชฺฌตฺตํ   สมฺปสาทนํ   เจตโส   เอโกทิภาวํ  อวิตกฺกํ  อวิจารํ  สมาธิชํ
ปีติสุขํ    ทุติยชฺฌานํ   อุปสมฺปชฺช   วิหรติ   ฯ   โส   อิมเมว   กายํ
สมาธิเชน    ปีติสุเขน   อภิสนฺเทติ   ปริสนฺเทติ   ปริปูเรติ   ปริปฺผรติ
@เชิงอรรถ:  สี. ยาสฺส นหานียปิณฺฑิสิเนหานุเสนปเรตา ฯ  สี. ปคฺฆรณี ฯ
นาสฺส    กิญฺจิ   สพฺพาวโต   กายสฺส   สมาธิเชน   ปีติสุเขน   อปฺผุฏํ
โหติ ฯ
     {๑๒๘.๑}  เสยฺยถาปิ  มหาราช  อุทกรหโท  คมฺภีโร  อุพฺภิโตทโก
ตสฺส   เนวสฺส   ปุรตฺถิมาย   ทิสาย   อุทกสฺส   อายมุขํ  น  ทกฺขิณาย
ทิสาย   อุทกสฺส   อายมุขํ   น   ปจฺฉิมาย   ทิสาย   อุทกสฺส  อายมุขํ
น   อุตฺตราย  ทิสาย  อุทกสฺส  อายมุขํ  เทโว  วา  นํ  กาเลน  กาลํ
สมฺมาธารํ   อนุปฺปเวจฺเฉยฺย   อถโข   ตมฺหา   วา   อุทกรหทา  สีตา
วาริธารา   อุพฺภิชฺชิตฺวา  ตเมว  อุทกรหทํ  สีเตน  วารินา  อภิสนฺเทยฺย
ปริสนฺเทยฺย    ปริปูเรยฺย    ปริปฺผเรยฺย    นาสฺส   กิญฺจิ   สพฺพาวโต
อุทกรหทสฺส   สีเตน   วารินา   อปฺผุฏํ  อสฺส  เอวเมว  โข  มหาราช
ภิกฺขุ   อิมเมว   กายํ   สมาธิเชน   ปีติสุเขน   อภิสนฺเทติ  ปริสนฺเทติ
ปริปูเรติ   ปริปฺผรติ   นาสฺส   กิญฺจิ   สพฺพาวโต   กายสฺส  สมาธิเชน
ปีติสุเขน   อปฺผุฏํ  โหติ  ฯ  อิทํปิ  โข  มหาราช  สนฺทิฏฺฐิกํ  สามญฺญผลํ
ปุริเมหิ สนฺทิฏฺฐิเกหิ สามญฺญผเลหิ อภิกฺกนฺตตรญฺจ ปณีตตรญฺจ ฯ
     [๑๒๙]  ปุน  จปรํ  มหาราช  ภิกฺขุ ปีติยา จ วิราคา อุเปกฺขโก จ
วิหรติ  สโต  จ  สมฺปชาโน  สุขญฺจ  กาเยน  ปฏิสํเวเทติ  ยนฺตํ  อริยา
อาจิกฺขนฺติ    อุเปกฺขโก   สติมา   สุขวิหารีติ   ตติยชฺฌานํ   อุปสมฺปชฺช
วิหรติ  ฯ  โส  อิมเมว  กายํ  นิปฺปีติเกน  สุเขน  อภิสนฺเทติ ปริสนฺเทติ
ปริปูเรติ   ปริปฺผรติ   นาสฺส   กิญฺจิ   สพฺพาวโต   กายสฺส  นิปฺปีติเกน
สุเขน อปฺผุฏํ โหติ ฯ
     {๑๒๙.๑}   เสยฺยถาปิ   มหาราช   อุปฺปลินิยํ  วา  ปทุมินิยํ  วา
ปุณฺฑรีกินิยํ   วา  อปฺเปกจฺจานิ  อุปฺปลานิ  วา  ปทุมานิ  วา  ปุณฺฑรีกานิ
วา   อุทเก  ชาตานิ  อุทเก  สํวฑฺฒานิ  อุทกานุคตานิ  อนฺโตนิมุคฺคโปสีนิ
ตานิ   ยาว   จ   อคฺคา  ยาว  จ  มูลา  สีเตน  วารินา  อภิสนฺนานิ
ปริปูรานิ    ปริปฺผฏานิ    นาสฺส    กิญฺจิ   สพฺพาวตํ   อุปฺปลานํ   วา
ปทุมานํ   วา  ปุณฺฑรีกานํ  วา  สีเตน  วารินา  อปฺผุฏํ  อสฺส  เอวเมว
โข   มหาราช   ภิกฺขุ   อิเมว   กายํ   นิปฺปีติเกน  สุเขน  อภิสนฺเทติ
ปริสนฺเทติ   ปริปูเรติ   ปริปฺผรติ   นาสฺส   กิญฺจิ   สพฺพาวโต  กายสฺส
นิปฺปีติเกน   สุเขน   อปฺผุฏํ   โหติ  ฯ  อิทํปิ  โข  มหาราช  สนฺทิฏฺฐิกํ
สามญฺญผลํ    ปุริเมหิ    สนฺทิฏฺฐิเกหิ    สามญฺญผเลหิ    อภิกฺกนฺตตรญฺจ
ปณีตตรญฺจ ฯ
     [๑๓๐]  ปุน  จปรํ  มหาราช  ภิกฺขุ  สุขสฺส  จ  ปหานา  ทุกฺขสฺส
จ    ปหานา   ปุพฺเพว   โสมนสฺสโทมนสฺสานํ   อตฺถงฺคมา   อทุกฺขมสุขํ
อุเปกฺขาสติปาริสุทฺธึ   จตุตฺถชฺฌานํ   อุปสมฺปชฺช  วิหรติ  ฯ  โส  อิมเมว
กายํ  ปริสุทฺเธน  เจตสา  ปริโยทาเตน  ผริตฺวา  นิสินฺโน  โหติ  นาสฺส
กิญฺจิ   สพฺพาวโต   กายสฺส   ปริสุทฺเธน  เจตสา  ปริโยทาเตน  อปฺผุฏํ
โหติ ฯ
     {๑๓๐.๑}  เสยฺยถาปิ  มหาราช  ปุริโส  โอทาเตน  วตฺเถน สสีสํ
ปารุปิตฺวา  นิสินฺโน  อสฺส  นาสฺส  กิญฺจิ  สพฺพาวโต  กายสฺส  โอทาเตน
วตฺเถน   อปฺผุฏํ   อสฺส  เอวเมว  โข  มหาราช  ภิกฺขุ  อิมเมว  กายํ
ปริสุทฺเธน   เจตสา   ปริโยทาเตน   ผริตฺวา   นิสินฺโน   โหติ  นาสฺส
กิญฺจิ   สพฺพาวโต   กายสฺส   ปริสุทฺเธน  เจตสา  ปริโยทาเตน  อปฺผุฏํ
โหติ    ฯ   อิทํปิ   โข   มหาราช   สนฺทิฏฺฐิกํ   สามญฺญผลํ   ปุริเมหิ
สนฺทิฏฺฐิเกหิ สามญฺญผเลหิ อภิกฺกนฺตตรญฺจ ปณีตตรญฺจ ฯ
     [๑๓๑]  โส  เอวํ  สมาหิเต จิตฺเต ปริสุทฺเธ ปริโยทาเต อนงฺคเณ
วิคตูปกฺกิเลเส   มุทุภูเต  กมฺมนิเย  ฐิเต  อาเนญฺชปฺปตฺเต  ญาณทสฺสนาย
จิตฺตํ  อภินีหรติ  อภินินฺนาเมติ  ฯ  โส  เอวํ ปชานาติ อยํ โข เม กาโย
รูปี     จาตุมฺมหาภูติโก     มาตาเปตฺติกสมฺภโว     โอทนกุมฺมาสุปจโย
อนิจฺจุจฺฉาทนปริมทฺทนเภทนวิทฺธํสนธมฺโม    อิทญฺจ    ปน   เม   วิญฺญาณํ
เอตฺถ นิสฺสิตํ เอตฺถ ปฏิพทฺธนฺติ ฯ
     {๑๓๑.๑}  เสยฺยถาปิ  มหาราช  มณิเวฬุริโย สุโภ ชาติมา อฏฺฐํโส
สุปริกมฺมกโต   อจฺโฉ   วิปฺปสนฺโน   สพฺพาการสมฺปนฺโน   ตตฺรสฺส  สุตฺตํ
อาวุตํ  นีลํ  วา  ปีตํ วา โลหิตํ วา โอทาตํ วา ปณฺฑรสุตฺตํ ๑- วา ตเมนํ
จกฺขุมา  ปุริโส  หตฺเถ  กริตฺวา  ปจฺจเวกฺเขยฺย อยํ โข มณิเวฬุริโย สุโภ
ชาติมา   อฏฺฐํโส   สุปริกมฺมกโต  อจฺโฉ  วิปฺปสนฺโน  สพฺพาการสมฺปนฺโน
ตตฺริทํ  สุตฺตํ  อาวุตํ  นีลํ  วา  ปีตํ วา โลหิตํ วา โอทาตํ วา ปณฺฑรสุตฺตํ
วาติ เอวเมว โข มหาราช ภิกฺขุ เอวํ สมาหิเต จิตฺเต ปริสุทฺเธ ปริโยทาเต
อนงฺคเณ   วิคตูปกฺกิเลเส   มุทุภูเต   กมฺมนิเย   ฐิเต  อาเนญฺชปฺปตฺเต
ญาณทสฺสนาย   จิตฺตํ   อภินีหรติ   อภินินฺนาเมติ   โส   เอวํ  ปชานาติ
อยํ   โข   เม   กาโย   รูปี   จาตุมฺมหาภูติโก   มาตาเปตฺติกสมฺภโว
โอทนกุมฺมาสุปจโย อนิจฺจุจฺฉาทนปริมทฺทนเภทนวิทฺธํสนธมฺโม
อิทญฺจ  ปน  เม  วิญฺญาณํ  เอตฺถ  นิสฺสิตํ  เอตฺถ  ปฏิพทฺธนฺติ ฯ อิทํปิ โข
@เชิงอรรถ:  สี. ปณฺฑุสุตฺตํ ฯ
มหาราช   สนฺทิฏฺฐิกํ   สามญฺญผลํ   ปุริเมหิ   สนฺทิฏฺฐิเกหิ  สามญฺญผเลหิ
อภิกฺกนฺตตรญฺจ ปณีตตรญฺจ ฯ
     [๑๓๒]  โส  เอวํ  สมาหิเต จิตฺเต ปริสุทฺเธ ปริโยทาเต อนงฺคเณ
วิคตูปกฺกิเลเส   มุทุภูเต   กมฺมนิเย   ฐิเต   อาเนญฺชปฺปตฺเต   มโนมยํ
อภินิมฺมินนาย   จิตฺตํ   อภินีหรติ  อภินินฺนาเมติ  ฯ  โส  อิมมฺหา  กายา
อญฺญํ กายํ อภินิมฺมินาติ รูปึ มโนมยํ สพฺพงฺคปจฺจงฺคํ อหีนินฺทฺริยํ
     {๑๓๒.๑}  เสยฺยถาปิ  มหาราช  ปุริโส มุญฺชมฺหา อิสิกํ ปพฺพาเหยฺย
ตสฺส  เอวมสฺส  อยํ  มุญฺโช  อยํ  อิสิกา  อญฺโญ  มุญฺโช  อญฺญา  อิสิกา
มุญฺชมฺหา  เตฺวว  อิสิกา  ปพาฬฺหาติ  ๑-  เสยฺยถา  วา  ปน  มหาราช
ปุริโส  อสึ  โกสิยา  ปพาเหยฺย  ตสฺส  เอวมสฺส อยํ อสิ อยํ โกสิ อญฺโญ
อสิ  อญฺญา  โกสิ  โกสิยา  เตฺวว  อสิ  ปพฺพาฬฺหาติ  เสยฺยถา  วา ปน
มหาราช  ปุริโส  อหึ  กรณฺฑา  อุทฺธเรยฺย  ตสฺส  เอวมสฺส  อยํ อหิ อยํ
กรณฺโฑ   อญฺโญ  อหิ  อญฺโญ  กรณฺโฑ  กรณฺฑา  เตฺวว  อหิ  อุทฺธริโตติ
เอวเมว  โข  มหาราช  ภิกฺขุ เอวํ สมาหิเต จิตฺเต ปริสุทฺเธ ปริโยทาเต
อนงฺคเณ   วิคตูปกฺกิเลเส   มุทุภูเต   กมฺมนิเย   ฐิเต  อาเนญฺชปฺปตฺเต
มโนมยํ   อภินิมฺมินนาย  จิตฺตํ  อภินีหรติ  อภินินฺนาเมติ  ฯ  โส  อิมมฺหา
กายา  อญฺญํ  กายํ  อภินิมฺมินาติ  รูปึ มโนมยํ สพฺพงฺคปจฺจงฺคํ อหีนินฺทฺริยํ ฯ
อิทํปิ  โข  มหาราช สนฺทิฏฺฐิกํ สามญฺญผลํ ปุริเมหิ สนฺทิฏฺฐิเกหิ สามญฺญผเลหิ
@เชิงอรรถ:  สี. ปวาลฺหาติ ฯ
อภิกฺกนฺตตรญฺจ ปณีตตรญฺจ ฯ
     [๑๓๓]  โส  เอวํ  สมาหิเต จิตฺเต ปริสุทฺเธ ปริโยทาเต อนงฺคเณ
วิคตูปกฺกิเลเส   มุทุภูเต   กมฺมนิเย   ฐิเต  อาเนญฺชปฺปตฺเต  อิทฺธิวิธาย
จิตฺตํ   อภินีหรติ   อภินินฺนาเมติ   โส   อเนกวิหิตํ  อิทฺธิวิธํ  ปจฺจนุโภติ
เอโกปิ   หุตฺวา  พหุธา  โหติ  พหุธาปิ  หุตฺวา  เอโก  โหติ  อาวิภาวํ
ติโรภาวํ    ติโรกุฑฺฑํ   ติโรปาการํ   ติโรปพฺพตํ   อสชฺชมาโน   คจฺฉติ
เสยฺยถาปิ   อากาเส   ปฐวิยาปิ   อุมฺมุชฺชนิมฺมุชฺชํ   กโรติ   เสยฺยถาปิ
อุทเก   อุทเกปิ   อภิชฺชมาเน   คจฺฉติ   เสยฺยถาปิ  ปฐวิยํ  อากาเสปิ
ปลฺลงฺเกน    กมติ    เสยฺยถาปิ    ปกฺขีสกุโณ    อิเมปิ   จนฺทิมสุริเย
เอวํมหิทฺธิเก    เอวํมหานุภาเว   ปาณินา   ปริมสติ   ปริมชฺชติ   ยาว
พฺรหฺมโลกาปิ กาเยน วสํ วตฺเตติ
     {๑๓๓.๑}  เสยฺยถาปิ มหาราช ทกฺโข กุมฺภกาโร วา กุมฺภการนฺเตวาสี
วา  สุปริกมฺมกตาย  มตฺติกาย  ยํ  ยเทว ภาชนวิกตึ อากงฺเขยฺย ตนฺตเทว
กเรยฺย  อภินิปฺผาเทยฺย  เสยฺยถา  วา ปน มหาราช ทกฺโข ทนฺตกาโร วา
ทนฺตการนฺเตวาสี   วา   สุปริกมฺมกตสฺมึ   ทนฺตสฺมึ  ยํ  ยเทว  ทนฺตวิกตึ
อากงฺเขยฺย  ตนฺตเทว  กเรยฺย  อภินิปฺผาเทยฺย เสยฺยถา วา ปน มหาราช
ทกฺโข    สุวณฺณกาโร   วา   สุวณฺณการนฺเตวาสี   วา   สุปริกมฺมกตสฺมึ
สุวณฺณสฺมึ  ยํ ยเทว สุวณฺณวิกตึ อากงฺเขยฺย ตนฺตเทว กเรยฺย อภินิปฺผาเทยฺย
เอวเมว  โข  มหาราช  ภิกฺขุ เอวํ สมาหิเต จิตฺเต ปริสุทฺเธ ปริโยทาเต
อนงฺคเณ   วิคตูปกฺกิเลเส   มุทุภูเต   กมฺมนิเย   ฐิเต  อาเนญฺชปฺปตฺเต
อิทฺธิวิธาย   จิตฺตํ  อภินีหรติ  อภินินฺนาเมติ  ฯ  โส  อเนกวิหิตํ  อิทฺธิวิธํ
ปจฺจนุโภติ  เอโกปิ  หุตฺวา  พหุธา  โหติ  พหุธาปิ  หุตฺวา  เอโก  โหติ
อาวิภาวํ   ติโรภาวํ   ติโรกุฑฺฑํ   ติโรปาการํ   ติโรปพฺพตํ  อสชฺชมาโน
คจฺฉติ    เสยฺยถาปิ    อากาเส    ปฐวิยาปิ   อุมฺมุชฺชนิมฺมุชฺชํ   กโรติ
เสยฺยถาปิ   อุทเก   อุทเกปิ   อภิชฺชมาเน   คจฺฉติ  เสยฺยถาปิ  ปฐวิยํ
อากาเสปิ  ปลฺลงฺเกน  กมติ  เสยฺยถาปิ  ปกฺขีสกุโณ  อิเมปิ  จนฺทิมสุริเย
เอวํมหิทฺธิเก    เอวํมหานุภาเว   ปาณินา   ปริมสติ   ปริมชฺชติ   ยาว
พฺรหฺมโลกาปิ  กาเยน  วสํ  วตฺเตติ  ฯ  อิทํปิ  โข  มหาราช  สนฺทิฏฺฐิกํ
สามญฺญผลํ    ปุริเมหิ    สนฺทิฏฺฐิเกหิ    สามญฺญผเลหิ    อภิกฺกนฺตตรญฺจ
ปณีตตรญฺจ ฯ
     [๑๓๔]  โส  เอวํ  สมาหิเต จิตฺเต ปริสุทฺเธ ปริโยทาเต อนงฺคเณ
วิคตูปกฺกิเลเส   มุทุภูเต   กมฺมนิเย   ฐิเต   อาเนญฺชปฺปตฺเต   ทิพฺพาย
โสตธาตุยา  จิตฺตํ  อภินีหรติ  อภินินฺนาเมติ  ฯ  โส  ทิพฺพาย โสตธาตุยา
วิสุทฺธาย  อติกฺกนฺตมานุสิกาย  อุโภ  สทฺเท  สุณาติ  ทิพฺเพ  จ มานุเส จ
เย ทูเร สนฺติเก จ
     {๑๓๔.๑}  เสยฺยถาปิ   มหาราช   ปุริโส   อทฺธานมคฺคปฏิปนฺโน
โส    สุเณยฺย    เภริสทฺทํปิ    มุทิงฺคสทฺทํปิ    สํขสทฺทํปิ    ปณวสทฺทํปิ
เทณฺฑิมสทฺทํปิ   ตสฺส   เอวมสฺส   เภริสทฺโท   อิติปิ  มุทิงฺคสทฺโท  อิติปิ
สํขสทฺโท   อิติปิ   ปณวสทฺโท  อิติปิ  เทณฺฑิมสทฺโท  อิติปิ  เอวเมว  โข
มหาราช  ภิกฺขุ  เอวํ  สมาหิเต  จิตฺเต  ปริสุทฺเธ  ปริโยทาเต อนงฺคเณ
วิคตูปกฺกิเลเส   มุทุภูเต   กมฺมนิเย   ฐิเต   อาเนญฺชปฺปตฺเต   ทิพฺพาย
โสตธาตุยา   จิตฺตํ   อภินีหรติ  อภินินฺนาเมติ  โส  ทิพฺพาย  โสตธาตุยา
วิสุทฺธาย   อติกฺกนฺตมานุสิกาย  อุโภ  สทฺเท  สุณาติ  ทิพฺเพ  จ  มานุเส
จ  เย  ทูเร  สนฺติเก  จ  ฯ  อิทํปิ  โข  มหาราช สนฺทิฏฺฐิกํ สามญฺญผลํ
ปุริเมหิ สนฺทิฏฺฐิเกหิ สามญฺญผเลหิ อภิกฺกนฺตตรญฺจ ปณีตตรญฺจ ฯ
     [๑๓๕]   โส   เอวํ   สมาหิเต   จิตฺเต  ปริสุทฺเธ  ปริโยทาเต
อนงฺคเณ   วิคตูปกฺกิเลเส   มุทุภูเต   กมฺมนิเย   ฐิเต  อาเนญฺชปฺปตฺเต
เจโตปริยญาณาย   จิตฺตํ   อภินีหรติ   อภินินฺนาเมติ  ฯ  โส  ปรสตฺตานํ
ปรปุคฺคลานํ   เจตสา   เจโต   ปริจฺจ   ปชานาติ   สราคํ  วา  จิตฺตํ
สราคํ   จิตฺตนฺติ   ปชานาติ   วีตราคํ   วา   จิตฺตํ   วีตราคํ  จิตฺตนฺติ
ปชานาติ   สโทสํ   วา   จิตฺตํ   สโทสํ   จิตฺตนฺติ   ปชานาติ  วีตโทสํ
วา   จิตฺตํ   วีตโทสํ   จิตฺตนฺติ   ปชานาติ   สโมหํ  วา  จิตฺตํ  สโมหํ
จิตฺตนฺติ   ปชานาติ   วีตโมหํ   วา   จิตฺตํ  วีตโมหํ  จิตฺตนฺติ  ปชานาติ
สํขิตฺตํ   วา   จิตฺตํ   สํขิตฺตํ   จิตฺตนฺติ   ปชานาติ  วิกฺขิตฺตํ  วา  จิตฺตํ
วิกฺขิตฺตํ   จิตฺตนฺติ   ปชานาติ   มหคฺคตํ   วา   จิตฺตํ  มหคฺคตํ  จิตฺตนฺติ
ปชานาติ   อมหคฺคตํ   วา  จิตฺตํ  อมหคฺคตํ  จิตฺตนฺติ  ปชานาติ  สอุตฺตรํ
วา   จิตฺตํ   สอุตฺตรํ   จิตฺตนฺติ  ปชานาติ  อนุตฺตรํ  วา  จิตฺตํ  อนุตฺตรํ
จิตฺตนฺติ   ปชานาติ   สมาหิตํ   วา   จิตฺตํ  สมาหิตํ  จิตฺตนฺติ  ปชานาติ
อสมาหิตํ   วา   จิตฺตํ  อสมาหิตํ  จิตฺตนฺติ  ปชานาติ  วิมุตฺตํ  วา  จิตฺตํ
วิมุตฺตํ   จิตฺตนฺติ   ปชานาติ   อวิมุตฺตํ   วา   จิตฺตํ   อวิมุตฺตํ  จิตฺตนฺติ
ปชานาติ ฯ
     {๑๓๕.๑}   เสยฺยถาปิ  มหาราช  อิตฺถี  วา  ปุริโส  วา  ทหโร
วา  ยุวา  มณฺฑนกชาติโก  อาทาเส  วา  ปริสุทฺเธ  ปริโยทาเต  อจฺเฉ
วา   อุทกปตฺเต  สกํ  มุขนิมิตฺตํ  ปจฺจเวกฺขมาโน  สกณิกํ  วา  สกณิกนฺติ
ชาเนยฺย  อกณิกํ  วา  อกณิกนฺติ  ชาเนยฺย  เอวเมว  โข มหาราช ภิกฺขุ
เอวํ  สมาหิเต  จิตฺเต  ปริสุทฺเธ  ปริโยทาเต  อนงฺคเณ  วิคตูปกฺกิเลเส
มุทุภูเต   กมฺมนิเย   ฐิเต   อาเนญฺชปฺปตฺเต   เจโตปริยญาณาย   จิตฺตํ
อภินีหรติ   อภินินฺนาเมติ   โส  ปรสตฺตานํ  ปรปุคฺคลานํ  เจตสา  เจโต
ปริจฺจ  ปชานาติ  สราคํ  วา  จิตฺตํ  สราคํ  จิตฺตนฺติ  ปชานาติ  วีตราคํ
วา   จิตฺตํ   วีตราคํ   จิตฺตนฺติ   ปชานาติ   สโทสํ  วา  จิตฺตํ  สโทสํ
จิตฺตนฺติ   ปชานาติ   วีตโทสํ   วา   จิตฺตํ  วีตโทสํ  จิตฺตนฺติ  ปชานาติ
สโมหํ   วา   จิตฺตํ   สโมหํ   จิตฺตนฺติ   ปชานาติ  วีตโมหํ  วา  จิตฺตํ
วีตโมหํ   จิตฺตนฺติ   ปชานาติ   สํขิตฺตํ   วา   จิตฺตํ   สํขิตฺตํ   จิตฺตนฺติ
ปชานาติ   วิกฺขิตฺตํ   วา   จิตฺตํ   วิกฺขิตฺตํ  จิตฺตนฺติ  ปชานาติ  มหคฺคตํ
วา   จิตฺตํ  มหคฺคตํ  จิตฺตนฺติ  ปชานาติ  อมหคฺคตํ  วา  จิตฺตํ  อมหคฺคตํ
จิตฺตนฺติ   ปชานาติ   สอุตฺตรํ   วา   จิตฺตํ  สอุตฺตรํ  จิตฺตนฺติ  ปชานาติ
อนุตฺตรํ   วา   จิตฺตํ   อนุตฺตรํ  จิตฺตนฺติ  ปชานาติ  สมาหิตํ  วา  จิตฺตํ
สมาหิตํ   จิตฺตนฺติ   ปชานาติ   อสมาหิตํ  วา  จิตฺตํ  อสมาหิตํ  จิตฺตนฺติ
ปชานาติ   วิมุตฺตํ   วา  จิตฺตํ  วิมุตฺตํ  จิตฺตนฺติ  ปชานาติ  อวิมุตฺตํ  วา
จิตฺตํ   อวิมุตฺตํ   จิตฺตนฺติ  ปชานาติ  ฯ  อิทํปิ  โข  มหาราช  สนฺทิฏฺฐิกํ
สามญฺญผลํ    ปุริเมหิ    สนฺทิฏฺฐิเกหิ    สามญฺญผเลหิ    อภิกฺกนฺตตรญฺจ
ปณีตตรญฺจ ฯ
     [๑๓๖]  โส  เอวํ  สมาหิเต จิตฺเต ปริสุทฺเธ ปริโยทาเต อนงฺคเณ
วิคตูปกฺกิเลเส     มุทุภูเต     กมฺมนิเย     ฐิเต     อาเนญฺชปฺปตฺเต
ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติญาณาย    จิตฺตํ   อภินีหรติ   อภินินฺนาเมติ   ฯ   โส
อเนกวิหิตํ   ปุพฺเพนิวาสํ   อนุสฺสรติ   เสยฺยถีทํ   เอกํปิ   ชาตึ  เทฺวปิ
ชาติโย   ติสฺโสปิ   ชาติโย   จตสฺโสปิ  ชาติโย  ปญฺจปิ  ชาติโย  ทสปิ
ชาติโย  วีสมฺปิ  ชาติโย  ตึสมฺปิ  ชาติโย  จตฺตาฬีสํปิ  ชาติโย  ปญฺญาสํปิ
ชาติโย   สตํปิ   ชาติโย   สหสฺสํปิ  ชาติโย  สตสหสฺสมฺปิ  ชาติโย  ๑-
อเนเกปิ  สํวฏฺฏกปฺเป  อเนเกปิ  วิวฏฺฏกปฺเป  อเนเกปิ สํวฏฺฏวิวฏฺฏกปฺเป
อมุตฺราสึ  เอวํนาโม  เอวํโคตฺโต  เอวํวณฺโณ  เอวมาหาโร เอวํสุขทุกฺข-
ปฏิสํเวที  เอวมายุปริยนฺโต  โส  ตโต  จุโต  อมุตฺร อุทปาทึ ตตฺราปาสึ
เอวํนาโม   เอวํโคตฺโต   เอวํวณฺโณ  เอวมาหาโร  เอวํสุขทุกฺขปฏิสํเวที
เอวมายุปริยนฺโต   โส   ตโต   จุโต   อิธูปปนฺโนติ   ฯ  อิติ  สาการํ
สอุทฺเทสํ อเนกวิหิตํ ปุพฺเพนิวาสํ อนุสฺสรติ ฯ
     {๑๓๖.๑}  เสยฺยถาปิ  มหาราช  ปุริโส  สกมฺหา คามา อญฺญํ คามํ
คจฺเฉยฺย   ตมฺหาปิ  คามา  อญฺญํปิ  คามํ  คจฺเฉยฺย  โส  ตมฺหา  คามา
สกํเยว  คามํ  ปจฺจาคจฺเฉยฺย  ตสฺส  เอวมสฺส อหํ โข สกมฺหา คามา อมุํ
คามํ  อคญฺฉึ ตตฺราหํ เอวํ อฏฺฐาสึ เอวํ นิสีทึ เอวํ อภาสึ เอวํ ตุณฺหี อโหสึ
ตมฺหาปิ  คามา  อมุํ  คามํ  อคญฺฉึ ตตฺราปาหํ เอวํ อฏฺฐาสึ ๒- เอวํ นิสีทึ
@เชิงอรรถ:  สี. ชาติสตมฺปิ ชาติสหสฺสมฺปิ ชาติสตสหสฺสมฺปิ ฯ  สี. อาคจฺฉึ
@ตตฺราปาสึ เอวํ อฏฺฐาสึ ฯ
เอวํ  อภาสึ  เอวํ  ตุณฺหี  อโหสึ  โสมฺหิ  ตมฺหา  คามา  สกํเยว  คามํ
ปจฺจาคโตติ   เอวเมว   โข   มหาราช  ภิกฺขุ  เอวํ  สมาหิเต  จิตฺเต
ปริสุทฺเธ   ปริโยทาเต   อนงฺคเณ   วิคตูปกฺกิเลเส   มุทุภูเต  กมฺมนิเย
ฐิเต    อาเนญฺชปฺปตฺเต    ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติญาณาย   จิตฺตํ   อภินีหรติ
อภินินฺนาเมติ   โส  อเนกวิหิตํ  ปุพฺเพนิวาสํ  อนุสฺสรติ  เสยฺยถีทํ  เอกํปิ
ชาตึ   เทฺวปิ   ชาติโย   ติสฺโสปิ   ชาติโย  จตสฺโสปิ  ชาติโย  ปญฺจปิ
ชาติโย   ทสปิ   ชาติโย   วีสํปิ   ชาติโย   ตึสํปิ  ชาติโย  จตฺตาฬีสํปิ
ชาติโย  ปญฺญาสํปิ  ชาติโย  สตํปิ  ชาติโย  สหสฺสํปิ  ชาติโย  สตสหสฺสํปิ
ชาติโย    อเนเกปิ   สํวฏฺฏกปฺเป   อเนเกปิ   วิวฏฺฏกปฺเป   อเนเกปิ
สํวฏฺฏวิวฏฺฏกปฺเป    อมุตฺราสึ    เอวํนาโม    เอวํโคตฺโต   เอวํวณฺโณ
เอวมาหาโร   เอวํสุขทุกฺขปฏิสํเวที   เอวมายุปริยนฺโต  โส  ตโต  จุโต
อมุตฺร    อุทปาทึ    ตตฺราปาสึ   เอวํนาโม   เอวํโคตฺโต   เอวํวณฺโณ
เอวมาหาโร   เอวํสุขทุกฺขปฏิสํเวที   เอวมายุปริยนฺโต  โส  ตโต  จุโต
อิธูปปนฺโนติ  อิติ  สาการํ  สอุทฺเทสํ  อเนกวิหิตํ  ปุพฺเพนิวาสํ อนุสฺสรติ ฯ
อิทํปิ   โข   มหาราช   สนฺทิฏฺฐิกํ   สามญฺญผลํ   ปุริเมหิ   สนฺทิฏฺฐิเกหิ
สามญฺญผเลหิ อภิกฺกนฺตตรญฺจ ปณีตตรญฺจ ฯ
     [๑๓๗]  โส  เอวํ  สมาหิเต จิตฺเต ปริสุทฺเธ ปริโยทาเต อนงฺคเณ
วิคตูปกฺกิเลเส   มุทุภูเต   กมฺมนิเย   ฐิเต   อาเนญฺชปฺปตฺเต   สตฺตานํ
จุตูปปาตญาณาย   จิตฺตํ   อภินีหรติ   อภินินฺนาเมติ   ฯ   โส   ทิพฺเพน
จกฺขุนา    วิสุทฺเธน    อติกฺกนฺตมานุสเกน   สตฺเต   ปสฺสติ   จวมาเน
อุปปชฺชมาเน    หีเน   ปณีเต   สุวณฺเณ   ทุพฺพณฺเณ   สุคเต   ทุคฺคเต
ยถากมฺมูปเค  สตฺเต  ปชานาติ  อิเม  วต  โภนฺโต สตฺตา กายทุจฺจริเตน
สมนฺนาคตา   วจีทุจฺจริเตน   สมนฺนาคตา   มโนทุจฺจริเตน   สมนฺนาคตา
อริยานํ    อุปวาทกา    มิจฺฉาทิฏฺฐิกา    มิจฺฉาทิฏฺฐิกมฺมสมาทานา   เต
กายสฺส   เภทา   ปรํ  มรณา  อปายํ  ทุคฺคตึ  วินิปาตํ  นิรยํ  อุปปนฺนา
อิเม  วา  ปน  โภนฺโต  สตฺตา  กายสุจริเตน  สมนฺนาคตา  วจีสุจริเตน
สมนฺนาคตา     มโนสุจริเตน    สมนฺนาคตา    อริยานํ    อนุปวาทกา
สมฺมาทิฏฺฐิกา     สมฺมาทิฏฺฐิกมฺมสมาทานา     เต    กายสฺส    เภทา
ปรมฺมรณา  สุคตึ  สคฺคํ  โลกํ  อุปปนฺนาติ  อิติ  ทิพฺเพน จกฺขุนา วิสุทฺเธน
อติกฺกนฺตมานุสเกน    สตฺเต   ปสฺสติ   จวมาเน   อุปปชฺชมาเน   หีเน
ปณีเต   สุวณฺเณ   ทุพฺพณฺเณ   สุคเต   ทุคฺคเต   ยถากมฺมูปเค   สตฺเต
ปชานาติ ฯ
     {๑๓๗.๑}   เสยฺยถาปิ   มหาราช   มชฺเฌ  สิงฺฆาฏเก  ปาสาโท
ตตฺร   จกฺขุมา   ปุริโส   ฐิโต   ปสฺเสยฺย   มนุสฺเส  เคหํ  ปวิสนฺเตปิ
นิกฺขมนฺเตปิ   รถิยาย   วิถึ   สญฺจรนฺเตปิ  มชฺเฌ  สิงฺฆาฏเก  นิสินฺเนปิ
ตสฺส   เอวมสฺส   เอเต   มนุสฺสา   เคหํ   ปวิสนฺติ  เอเต  นิกฺขมนฺติ
เอเต   รถิยาย   วิถึ   สญฺจรนฺติ  เอเต  มชฺเฌ  สิงฺฆาฏเก  นิสินฺนาติ
เอวเมว  โข  มหาราช  ภิกฺขุ เอวํ สมาหิเต จิตฺเต ปริสุทฺเธ ปริโยทาเต
อนงฺคเณ   วิคตูปกฺกิเลเส   มุทุภูเต   กมฺมนิเย   ฐิเต  อาเนญฺชปฺปตฺเต
สตฺตานํ      จุตูปปาตญาณาย     จิตฺตํ     อภินีหรติ     อภินินฺนาเมติ
โส    ทิพฺเพน    จกฺขุนา    วิสุทฺเธน    อติกฺกนฺตมานุสเกน    สตฺเต
ปสฺสติ   จวมาเน   อุปปชฺชมาเน   หีเน   ปณีเต   สุวณฺเณ   ทุพฺพณฺเณ
สุคเต   ทุคฺคเต   ยถากมฺมูปเค   สตฺเต  ปชานาติ  อิเม  วต  โภนฺโต
สตฺตา    กายทุจฺจริเตน    สมนฺนาคตา    วจีทุจฺจริเตน    สมนฺนาคตา
มโนทุจฺจริเตน    สมนฺนาคตา    อริยานํ    อุปวาทกา    มิจฺฉาทิฏฺฐิกา
มิจฺฉาทิฏฺฐิกมฺมสมาทานา   เต   กายสฺส   เภทา   ปรํ   มรณา  อปายํ
ทุคฺคตึ   วินิปาตํ   นิรยํ   อุปปนฺนา   อิเม   วา  ปน  โภนฺโต  สตฺตา
กายสุจริเตน    สมนฺนาคตา   วจีสุจริเตน   สมนฺนาคตา   มโนสุจริเตน
สมนฺนาคตา  อริยานํ  อนุปวาทกา  สมฺมาทิฏฺฐิกา  สมฺมาทิฏฺฐิกมฺมสมาทานา
เต   กายสฺส   เภทา  ปรํ  มรณา  สุคตึ  สคฺคํ  โลกํ  อุปปนฺนาติ  อิติ
ทิพฺเพน    จกฺขุนา    วิสุทฺเธน    อติกฺกนฺตมานุสเกน   สตฺเต   ปสฺสติ
จวมาเน   อุปปชฺชมาเน   หีเน   ปณีเต   สุวณฺเณ   ทุพฺพณฺเณ   สุคเต
ทุคฺคเต  ยถากมฺมูปเค  สตฺเต  ปชานาติ  ฯ  อิทํปิ โข มหาราช สนฺทิฏฺฐิกํ
สามญฺญผลํ    ปุริเมหิ    สนฺทิฏฺฐิเกหิ    สามญฺญผเลหิ    อภิกฺกนฺตตรญฺจ
ปณีตตรญฺจ ฯ
     [๑๓๘]  โส  เอวํ  สมาหิเต จิตฺเต ปริสุทฺเธ ปริโยทาเต อนงฺคเณ
วิคตูปกฺกิเลเส   มุทุภูเต   กมฺมนิเย   ฐิเต   อาเนญฺชปฺปตฺเต  อาสวานํ
ขยญาณาย   จิตฺตํ   อภินีหรติ   อภินินฺนาเมติ   ฯ   โส   อิทํ  ทุกฺขนฺติ
ยถาภูตํ    ปชานาติ    อยํ   ทุกฺขสมุทโยติ   ยถาภูตํ   ปชานาติ   อยํ
ทุกฺขนิโรโธติ    ยถาภูตํ   ปชานาติ   อยํ   ทุกฺขนิโรธคามินี   ปฏิปทาติ
ยถาภูตํ  ปชานาติ  อิเม  อาสวาติ  ยถาภูตํ  ปชานาติ อยํ อาสวสมุทโยติ
ยถาภูตํ     ปชานาติ    อยํ    อาสวนิโรโธติ    ยถาภูตํ    ปชานาติ
อยํ   อาสวนิโรธคามินี   ปฏิปทาติ   ยถาภูตํ  ปชานาติ  ฯ  ตสฺส  เอวํ
ชานโต    เอวํ   ปสฺสโต   กามาสวาปิ   จิตฺตํ   วิมุจฺจติ   ภวาสวาปิ
จิตฺตํ  วิมุจฺจติ  อวิชฺชาสวาปิ  จิตฺตํ  วิมุจฺจติ  ฯ  วิมุตฺตสฺมึ  วิมุตฺตมิติ
ญาณํ   โหติ   ฯ   ขีณา   ชาติ  วุสิตํ  พฺรหฺมจริยํ  กตํ  กรณียํ  นาปรํ
อิตฺถตฺตายาติ ปชานาติ ฯ
     {๑๓๘.๑}  เสยฺยถาปิ    มหาราช   ปพฺพตสํเขเป   อุทกรหโท
อจฺโฉ  วิปฺปสนฺโน  อนาวิโล  ตตฺถ  จกฺขุมา  ปุริโส  ตีเร ฐิโต ปสฺเสยฺย
สิปฺปิกสมฺพุกํปิ     สกฺขรกฐลํปิ     มจฺฉคุมฺพํปิ     จรนฺตํปิ     ติฏฺฐนฺตํปิ
ตสฺส   เอวมสฺส   อยํ   โข   อุทกรหโท  อจฺโฉ  วิปฺปสนฺโน  อนาวิโล
ตตฺถิเม    สิปฺปิกสมฺพุกาปิ    สกฺขรกฐลํปิ   ๑-   มจฺฉคุมฺพาปิ   จรนฺติปิ
ติฏฺฐนฺติปีติ   เอวเมว   โข   มหาราช   ภิกฺขุ  เอวํ  สมาหิเต  จิตฺเต
ปริสุทฺเธ   ปริโยทาเต   อนงฺคเณ   วิคตูปกฺกิเลเส   มุทุภูเต  กมฺมนิเย
ฐิเต    อาเนญฺชปฺปตฺเต    อาสวานํ    ขยญาณาย    จิตฺตํ   อภินีหรติ
อภินินฺนาติ   โส   อิทํ   ทุกฺขนฺติ  ยถาภูตํ  ปชานาติ  อยํ  ทุกฺขสมุทโยติ
ยถาภูตํ    ปชานาติ    อยํ   ทุกฺขนิโรโธติ   ยถาภูตํ   ปชานาติ   อยํ
ทุกฺขนิโรธคามินี    ปฏิปทาติ    ยถาภูตํ    ปชานาติ   อิเม   อาสวาติ
ยถาภูตํ    ปชานาติ   อยํ   อาสวสมุทโยติ   ยถาภูตํ   ปชานาติ   อยํ
อาสวนิโรโธติ   ยถาภูตํ   ปชานาติ   อยํ   อาสวนิโรธคามินี  ปฏิปทาติ
ยถาภูตํ  ปชานาติ  ฯ  ตสฺส  เอวํ  ชานโต  เอวํ  ปสฺสโต  กามาสวาปิ
@เชิงอรรถ:  สี. สกฺขรกฐลาปิ ฯ
จิตฺตํ    วิมุจฺจติ    ภวาสวาปิ   จิตฺตํ   วิมุจฺจติ   อวิชฺชาสวาปิ   จิตฺตํ
วิมุจฺจติ   ฯ   วิมุตฺตสฺมึ   วิมุตฺตมิติ  ญาณํ  โหติ  ฯ  ขีณา  ชาติ  วุสิตํ
พฺรหฺมจริยํ   กตํ   กรณียํ   นาปรํ   อิตฺถตฺตายาติ   ปชานาติ  ฯ  อิทํปิ
โข     มหาราช    สนฺทิฏฺฐิกํ    สามญฺญผลํ    ปุริเมหิ    สนฺทิฏฺฐิเกหิ
สามญฺญผเลหิ   อภิกฺกนฺตตรญฺจ   ปณีตตรญฺจ   ฯ   อิมสฺมา  จ  ปน  ๑-
มหาราช    สนฺทิฏฺฐิกา    สามญฺญผลา    อญฺญํ   สนฺทิฏฺฐิกํ   สามญฺญผลํ
อุตฺตริตรํ วา ปณีตตรํ วา นตฺถีติ ฯ
     [๑๓๙]   เอวํ  วุตฺเต  ราชา  มาคโธ  อชาตสตฺตุ  เวเทหิปุตฺโต
ภควนฺตํ   เอตทโวจ   อภิกฺกนฺตํ   ภนฺเต   อภิกฺกนฺตํ  ภนฺเต  เสยฺยถาปิ
ภนฺเต   นิกฺกุชฺชิตํ   วา  อุกฺกุชฺเชยฺย  ปฏิจฺฉนฺนํ  วา  วิวเรยฺย  มูฬฺหสฺส
วา  มคฺคํ  อาจิกฺเขยฺย  อนฺธกาเร  วา  เตลปชฺโชตํ ธาเรยฺย จกฺขุมนฺโต
รูปานิ   ทกฺขนฺตีติ  เอวเมว  ภควตา  อเนกปริยาเยน  ธมฺโม  ปกาสิโต
เอสาหํ    ภนฺเต    ภควนฺตํ    สรณํ   คจฺฉามิ   ธมฺมญฺจ   ภิกฺขุสํฆญฺจ
อุปาสกํ   มํ   ภควา  ธาเรตุ  อชฺชตคฺเค  ปาณุเปตํ  สรณงฺคตํ  อจฺจโย
มํ  ภนฺเต  อจฺจคมา  ยถาพาลํ  ยถามูฬฺหํ  ยถาอกุสลํ  โยหํ  ภนฺเต  ๒-
ปิตรํ   ธมฺมิกํ   ธมฺมราชานํ   อิสฺสริยสฺส   การณา   ชีวิตา  โวโรเปสึ
ตสฺส   เม   ภนฺเต   ภควา   อจฺจยํ   อจฺจยโต   ปฏิคฺคณฺหาตุ  อายตึ
สํวรายาติ   ฯ   ตคฺฆ   ตฺวํ   มหาราช   อจฺจโย  อจฺจคมา  ยถาพาลํ
@เชิงอรรถ:  สีหลโปตฺถเก อิทํ นิปาตทฺวยํ ตํ ทิสฺสติ ฯ  สี. ภนฺเตติ
@ปาโฐ น ทิสฺสติ ฯ
ยถามูฬฺหํ  ยถาอกุสลํ  โย  ๑-  ตฺวํ  ปิตรํ  ธมฺมิกํ ธมฺมราชานํ อิสฺสริยสฺส
การณา   ชีวิตา   โวโรเปสิ   ยโต   จ   โข  ตฺวํ  มหาราช  อจฺจยํ
อจฺจยโต    ทิสฺวา   ยถาธมฺมํ   ปฏิกโรสิ   ตนฺเต   มยํ   ปฏิคฺคณฺหาม
วุฑฺฒิ   เหสา  มหาราช  อริยสฺส  วินเย  โย  อจฺจยํ  อจฺจยโต  ทิสฺวา
ยถาธมฺมํ ปฏิกโรติ อายตึ สํวรํ อาปชฺชตีติ ฯ
     [๑๔๐]   เอวํ  วุตฺเต  ราชา  มาคโธ  อชาตสตฺตุ  เวเทหิปุตฺโต
ภควนฺตํ   เอตทโวจ   หนฺท   จทานิ   มยํ   ภนฺเต  คจฺฉาม  พหุกิจฺจา
มยํ   พหุกรณียาติ   ฯ   ยสฺสทานิ   ตฺวํ   มหาราช  กาลํ  มญฺญสีติ  ฯ
อถโข   ราชา   มาคโธ   อชาตสตฺตุ   เวเทหิปุตฺโต   ภควโต  ภาสิตํ
อภินนฺทิตฺวา    อนุโมทิตฺวา    อุฏฺฐายาสนา    ภควนฺตํ    อภิวาเทตฺวา
ปทกฺขิณํ   กตฺวา   ปกฺกามิ   ฯ   อถโข  ภควา  อจิรปกฺกนฺตสฺส  รญฺโญ
มาคธสฺส    อชาตสตฺตุสฺส   เวเทหิปุตฺตสฺส   ภิกฺขู   อามนฺเตสิ   ขตายํ
ภิกฺขเว   ราชา   อุปหตายํ   ภิกฺขเว   ราชา  สจายํ  ภิกฺขเว  ราชา
ปิตรํ   ธมฺมิกํ   ธมฺมราชานํ   ชีวิตา   น   โวโรเปสฺสถ  อิมสฺมึเยวสฺส
อาสเน    วีรชํ    วีตมลํ   ธมฺมจกฺขุํ   อุปฺปชฺชิสฺสถาติ   ฯ   อิทมโวจ
ภควา ฯ อตฺตมนา เต ภิกฺขู ภควโต ภาสิตํ อภินนฺทุนฺติ ฯ
                  สามญฺญผลสุตฺตํ นิฏฺฐิตํ ทุติยํ ฯ
                        -----------------
@เชิงอรรถ:  สี. ยํ ฯ


             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๙ หน้าที่ ๖๑-๑๑๓. https://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=9&A=1199&w=&modeTY=2              อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน :- https://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=9&A=1199&modeTY=2              อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :- https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=9&item=91&items=50              อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับมหาจุฬาฯ :- https://84000.org/tipitaka/pitaka_item/m_siri.php?B=9&siri=2              ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :- https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=9&i=91              อ่านอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย :- https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=4&A=3185              The Pali Atthakatha in Roman :- https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=4&A=3185              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๙ https://84000.org/tipitaka/read/?index_9 https://84000.org/tipitaka/english/?index_9

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๖ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๕๙. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]