พระไตรปิฎก เล่มที่ ๔๓  พระอภิธรรมปิฎก เล่มที่ ๑๐
ปัฏฐานปกรณ์ ภาค ๔

อุปาทินนทุกะ
ปัจจยวาร
             [๓๔๐] อุปาทินนธรรม อาศัยอุปาทินนธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
             คือ ขันธ์ ๓ อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็นอุปาทินนธรรม ขันธ์ ๒ ฯลฯ
             ในปฏิสนธิขณะ ขันธ์ ๓ และกฏัตตารูป อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็นอุปาทาทินนธรรม
ขันธ์ ๒ ฯลฯ หทัยวัตถุ อาศัยขันธ์ทั้งหลาย ขันธ์ทั้งหลายอาศัยหทัยวัตถุ มหาภูตรูป ๑ ฯลฯ
กฏัตตารูปที่เป็นอุปาทารูป อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย.
             อนุปาทินนธรรม อาศัยอุปาทินนธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
             คือ จิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทินนธรรม.
             อนุปาทินนธรรม และอนุปาทินนธรรม อาศัยอุปาทินนธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
             คือ ขันธ์ ๓ และจิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็นอุปาทาทินนธรรม ขันธ์ ๒ ฯลฯ.
             อนุปาทินนธรรม อาศัยอนุปาทินนธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
             คือ ขันธ์ ๓ และจิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็นอนุปาทินนธรรม ขันธ์ ๒
ฯลฯ อาศัยมหาภูตรูป ๑ ฯลฯ จิตตสมุฏฐานรูป ที่เป็นอุปาทารูป อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย.
             อนุปาทินนธรรม อาศัยอุปาทินนธรรม และอนุปาทินนธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
             คือ จิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทินนธรรม และมหาภูตรูปทั้งหลาย.
             [๓๔๑] อุปาทินนธรรม อาศัยอุปาทินนธรรม เกิดขึ้น เพราะอารัมมณปัจจัย
             คือ ขันธ์ ๓ อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็นอุปาทินนธรรม ขันธ์ ๒ ฯลฯ
             ในปฏิสนธิขณะ ขันธ์ทั้งหลาย อาศัยหทัยวัตถุ.
             อนุปาทินนธรรม อาศัยอนุปาทินนธรรม เกิดขึ้น เพราะอารัมมณปัจจัย
             คือ ขันธ์ ๓ อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็นอนุปาทินนธรรม ขันธ์ ๒ ฯลฯ.
             [๓๔๒] อนุปาทินนธรรม อาศัยอนุปาทินนธรรม เกิดขึ้น เพราะอธิปติปัจจัย
             คือ ขันธ์ ๓ และจิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็นอนุปาทินนธรรม ขันธ์ ๒
ฯลฯ อาศัยมหาภูตรูป ๑ ฯลฯ จิตตสมุฏฐานรูป ที่เป็นอุปาทารูป อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย.
ฯลฯ
             [๓๔๓] 	ในเหตุปัจจัย    	มีวาระ ๕
                          ในอารัมมณปัจจัย	มี  "     ๒
                          ในอธิปติปัจจัย	มี  "     ๑
                          ในอนันตรปัจจัย	มี  "     ๒
                          ในสมนันตรปัจจัย	มี  "     ๒
                          ในสหชาตปัจจัย	มี  "     ๕
                          ในอัญญมัญญปัจจัย	มี  "     ๒
                          ในนิสสยปัจจัย	มีวาระ ๕
                          ในอุปนิสสยปัจจัย	มี  "     ๒
                          ในปุเรชาตปัจจัย	มี  "     ๒
                          ในอาเสวนปัจจัย	มี  "     ๑
                          ในกัมมปัจจัย   	มี  "     ๕
                          ในวิปากปัจจัย	มี  "     ๕
                          ในอาหารปัจจัย	มี  "     ๕
                          ในอินทริยปัจจัย	มี  "     ๕
                          ในฌานปัจจัย   	มี  "     ๕
                          ในมัคคปัจจัย   	มี  "     ๕
                          ในสัมปยุตตปัจจัย	มี  "     ๒
                          ในวิปปยุตตปัจจัย	มี  "     ๕
                          ในอัตถิปัจจัย	มี  "     ๕
                          ในนัตถิปัจจัย	มี  "     ๒
                          ในวิคตปัจจัย   	มี  "     ๒
                          ในอวิคตปัจจัย	มี  "     ๕.
             [๓๔๔] อุปาทินนธรรม อาศัยอุปาทินนธรรม เกิดขึ้น ไม่ใช่เพราะเหตุปัจจัย
             คือ ขันธ์ ๓ อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็นอุปาทินนธรรม ซึ่งเป็นอเหตุกะ ขันธ์ ๒ ฯลฯ
             ในอเหตุกปฏิสนธิขณะ ขันธ์ ๓ และกฏัตตารูป อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็นอุปาทินนธรรม
ขันธ์ ๒ ฯลฯ หทัยวัตถุ อาศัยขันธ์ทั้งหลาย ขันธ์ทั้งหลาย อาศัยหทัยวัตถุ อาศัยมหาภูตรูป ๑
ฯลฯ กฏัตตารูปที่เป็นอุปาทารูป อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย
             ส่วนพวกอสัญญสัตว์ทั้งหลาย อาศัยมหาภูตรูป ๑ ฯลฯ กฏัตตารูปที่เป็นอุปาทารูป
อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย.
             อนุปาทินนธรรม อาศัยอุปาทินนธรรม เกิดขึ้น ไม่ใช่เพราะเหตุปัจจัย
             คือ จิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทินนธรรม ซึ่งเป็นอเหตุกะ.
             อุปาทินนธรรม และ อนุปาทินนธรรม อาศัยอุปาทินนธรรม เกิดขึ้น ไม่ใช่เพราะ
เหตุปัจจัย
             คือ ขันธ์ ๓ และจิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็นอุปาทินนธรรม ซึ่งเป็นอเหตุกะ
ขันธ์ ๒ ฯลฯ.
             อนุปาทินนธรรม อาศัยอนุปาทินนธรรม เกิดขึ้น ไม่ใช่เพราะเหตุปัจจัย
             คือ ขันธ์ ๓ และจิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็นอนุปาทินนธรรม ซึ่งเป็นอเหตุกะ
ขันธ์ ๒ ฯลฯ มหาภูตรูป ฯลฯ จิตตสมุฏฐานรูป ที่เป็นอุปาทารูป อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย
พาหิรรูป ฯลฯ อาหารสมุฏฐานรูป ฯลฯ อุตุสมุฏฐานรูป มหาภูตรูป ๑ ฯลฯ อุปาทารูป อาศัย
มหาภูตรูปทั้งหลาย โมหะ ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่สหรคตด้วยวิจิกิจฉา
ที่สหรคตด้วยอุทธัจจะ.
             อนุปาทินนธรรม อาศัยอุปาทินนธรรม และอนุปาทินนธรรม เกิดขึ้น ไม่ใช่เพราะ
เหตุปัจจัย
             คือ จิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทินนธรรม ซึ่งเป็นอเหตุกะ และ
มหาภูตรูปทั้งหลาย.
             [๓๔๕] อุปาทินนธรรม อาศัยอุปาทินนธรรม เกิดขึ้น ไม่ใช่เพราะอารัมมณปัจจัย
             คือ ในปฏิสนธิขณะ กฏัตตารูป อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทินนธรรม หทัยวัตถุ
อาศัยขันธ์ทั้งหลาย มหาภูตรูป ๑ ฯลฯ กฏัตตารูปที่เป็นอุปาทารูป อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย
             ส่วนพวกอสัญญสัตว์ทั้งหลาย มหาภูตรูป ๑ ฯลฯ กฏัตตารูป ที่เป็นอุปาทารูป อาศัย
มหาภูตรูปทั้งหลาย.
             อนุปาทินนธรรม อาศัยอุปาทินนธรรม เกิดขึ้น ไม่ใช่เพราะอารัมมณปัจจัย
             จิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทินนธรรม.
             อนุปาทินนธรรม อาศัยอนุปาทินนธรรม เกิดขึ้น ไม่ใช่เพราะอารัมมณปัจจัย
             คือจิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอนุปาทินนธรรม มหาภูตรูป ๑ ฯลฯ
พาหิรรูป ฯลฯ อาหารสมุฏฐานรูป ฯลฯ อุตุสมุฏฐานรูป มหาภูตรูป ๑ ฯลฯ อุปาทารูป อาศัย
มหาภูตรูปทั้งหลาย
             อนุปาทินนธรรม อาศัยอุปาทินนธรรม และอนุปาทินนธรรม เกิดขึ้น ไม่ใช่เพราะ
อารัมมณปัจจัย
             คือ จิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทินนธรรม มหาภูตรูปทั้งหลาย.
             [๓๔๖] อุปาทินนธรรม อาศัยอุปาทินนธรรม เกิดขึ้น ไม่ใช่เพราะอธิปติปัจจัย.
             ฯลฯ ไม่ใช่เพราะอนันตรปัจจัย ไม่ใช่เพราะสมนันตรปัจจัย ไม่ใช่เพราะอัญญมัญญ-
*ปัจจัย ไม่ใช่เพราะอุปนิสสยปัจจัย.
             [๓๔๗] อุปาทินนธรรม อาศัยอุปาทินนธรรม เกิดขึ้น ไม่ใช่เพราะปุเรชาตปัจจัย
             คือ ในอรูปภูมิ ขันธ์ ๓ อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็นอุปาทินนธรรม ขันธ์ ๒ ฯลฯ
             ในปฏิสนธิขณะ ขันธ์ ๓ และกฏัตตารูป อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็นอุปาทินนธรรม ตลอดถึง
อสัญญสัตว์.
             อนุปาทินนธรรม อาศัยอุปาทินนธรรม เกิดขึ้น ไม่ใช่เพราะปุเรชาตปัจจัย
             คือ จิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทินนธรรม.
             อนุปาทินนธรรม อาศัยอนุปาทินนธรรม เกิดขึ้น ไม่ใช่เพราะปุเรชาตปัจจัย
             คือ ในอรูปภูมิ ขันธ์ ๓ อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็นอนุปาทินนธรรม ขันธ์ ๒ ฯลฯ จิตตสมุฏ-
*ฐานรูป อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอนุปาทินนธรรม มหาภูตรูป ๑ ตลอดถึงอสัญญสัตว์ อุตุสมุฏ-
*ฐานรูป.
             อนุปาทินนธรรม อาศัยอุปาทินนธรรม และอนุปาทินนธรรม เกิดขึ้น ไม่ใช่เพราะ
ปุเรชาตปัจจัย
             คือ จิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอุปาทินนธรรม และมหาภูตรูปทั้งหลาย.
             ฯลฯ ไม่ใช่เพราะปัจฉาชาตปัจจัย ไม่ใช่เพราะอาเสวนปัจจัย.
             [๓๔๘] อนุปาทินนธรรม อาศัยอนุปาทินนธรรม เกิดขึ้น ไม่ใช่เพราะกัมมปัจจัย
             คือ เจตนาที่เป็นอนุปาทินนธรรม อาศัยขันธ์ทั้งหลายที่เป็นอนุปาทินนธรรม พาหิรรูป
ฯลฯ อาหารสมุฏฐานรูป ฯลฯ อุตุสมุฏฐานรูป ฯลฯ อุปาทารูป อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย.
             [๓๔๙] อุปาทินนธรรม อาศัยอุปาทินนธรรม เกิดขึ้น ไม่ใช่เพราะวิปากปัจจัย
             คือ ส่วนพวกอสัญญสัตว์ทั้งหลาย มหาภูตรูป ๑ ฯลฯ กฏัตตารูปที่เป็นอุปาทารูป อาศัย
มหาภูตรูปทั้งหลาย.
             อนุปาทินนธรรม อาศัยอนุปาทินนธรรม เกิดขึ้น ไม่ใช่เพราะวิปากปัจจัย
             คือ ขันธ์ ๓ และจิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็นอนุปาทินนธรรม ขันธ์ ๒ ฯลฯ
มหาภูตรูป ๑ ตลอดถึงอุตุสมุฏฐานรูป.
             [๓๕๐] อุปาทินนธรรม อาศัยอุปาทินนธรรม เกิดขึ้น ไม่ใช่เพราะอาหารปัจจัย
             คือ ส่วนพวกอสัญญสัตว์ทั้งหลาย มหาภูตรูป ๑ ฯลฯ.
             อนุปาทินนธรรม อาศัยอนุปาทินนธรรม เกิดขึ้น ไม่ใช่เพราะอาหารปัจจัย
             คือ พาหิรรูป ฯลฯ อุตุสมุฏฐานรูป ฯลฯ
             [๓๕๑] อุปาทินนธรรม อาศัยอุปาทินนธรรม เกิดขึ้น ไม่ใช่เพราะอินทริยปัจจัย
             คือ ส่วนพวกอสัญญสัตว์ทั้งหลาย รูปชีวิตินทรีย์ อาศัยมหาภูตรูปทั้งหลาย.
             อนุปาทินนธรรม อาศัยอนุปาทินนธรรม เกิดขึ้น ไม่ใช่เพราะอินทริยปัจจัย
             คือ พาหิรรูป ฯลฯ อาหารสมุฏฐานรูป ฯลฯ อุตุสมุฏฐานรูป ฯลฯ
             [๓๕๒] อุปาทินนธรรม อาศัยอุปาทินนธรรม เกิดขึ้น ไม่ใช่เพราะฌานปัจจัย
             คือ ขันธ์ ๓ อาศัยขันธ์ ๑ ที่สหรคตด้วยปัญจวิญญาณ ขันธ์ ๒ ฯลฯ
             ส่วนพวกอสัญญสัตว์ทั้งหลาย ฯลฯ
             อนุปาทินนธรรม อาศัยอนุปาทินนธรรม เกิดขึ้น ไม่ใช่เพราะฌานปัจจัย
             คือ พาหิรรูป ฯลฯ อาหารสมุฏฐานรูป ฯลฯ อุตุสมุฏฐานรูป ฯลฯ
             [๓๕๓] อุปาทินนธรรม อาศัยอุปาทินนธรรม เกิดขึ้น ไม่ใช่เพราะมัคคปัจจัย เหมือน
กับที่ไม่ใช่เพราะเหตุปัจจัย โมหะไม่มี.
             ฯลฯ ไม่ใช่เพราะสัมปยุตตปัจจัย.
             [๓๕๔] อนุปาทินนธรรม อาศัยอุปาทินนธรรม เกิดขึ้น ไม่ใช่เพราะวิปปยุตตปัจจัย
             คือ ในอรูปภูมิ ขันธ์ ๓ อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็นอุปาทินนธรรม ขันธ์ ๒ ฯลฯ
             ส่วนพวกอสัญญสัตว์ทั้งหลาย อาศัยมหาภูตรูป ๑ ฯลฯ
             อนุปาทินนธรรม อาศัยอนุปาทินนธรรม เกิดขึ้น ไม่ใช่เพราะวิปปยุตตปัจจัย
             คือ ในอรูปภูมิ ขันธ์ ๓ อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็นอนุปาทินนธรรม
             ขันธ์ ๒ ฯลฯ พาหิรรูป ฯลฯ อาหารสมุฏฐานรูป ฯลฯ อุตุสมุฏฐานรูป ฯลฯ
             ฯลฯ ไม่ใช่เพราะนัตถิปัจจัย ไม่ใช่เพราะวิคตปัจจัย.
             [๓๕๕] 	ในปัจจัยที่ไม่ใช่เหตุปัจจัย    	มีวาระ  ๕
                          ในปัจจัยที่ไม่ใช่อารัมมณปัจจัย	มี  "     ๔
                          ในปัจจัยที่ไม่ใช่อธิปติปัจจัย	มี  "     ๕
                          ในปัจจัยที่ไม่ใช่อนันตรปัจจัย	มี  "     ๔
                          ในปัจจัยที่ไม่ใช่สมนันตรปัจจัย	มี  "     ๔
                          ในปัจจัยที่ไม่ใช่อัญญมัญญปัจจัย	มี  "     ๔
                          ในปัจจัยที่ไม่ใช่อุปนิสสยปัจจัย	มี  "     ๔
                          ในปัจจัยที่ไม่ใช่ปุเรชาตปัจจัย	มี  "     ๔
                          ในปัจจัยที่ไม่ใช่ปัจฉาชาตปัจจัย	มี  "     ๕
                          ในปัจจัยที่ไม่ใช่อาเสวนปัจจัย	มี  "     ๕
                          ในปัจจัยที่ไม่ใช่กัมมปัจจัย	มี  "     ๑
                          ในปัจจัยที่ไม่ใช่วิปากปัจจัย	มี  "     ๒
                          ในปัจจัยที่ไม่ใช่อาหารปัจจัย	มี  "     ๒
                          ในปัจจัยที่ไม่ใช่อินทริยปัจจัย	มี  "     ๒
                          ในปัจจัยที่ไม่ใช่ฌานปัจจัย	มี  "     ๒
                          ในปัจจัยที่ไม่ใช่มัคคปัจจัย	มี  "     ๕
                          ในปัจจัยที่ไม่ใช่สัมปยุตตปัจจัย	มี  "     ๔
                          ในปัจจัยที่ไม่ใช่วิปปยุตตปัจจัย	มี  "     ๒
                          ในปัจจัยที่ไม่ใช่นัตถิปัจจัย	มี  "     ๔
                          ในปัจจัยที่ไม่ใช่วิคตปัจจัย	มี  "     ๔.
             [๓๕๖] ในปัจจัยที่ไม่ใช่อารัมมณปัจจัย
                          กับเหตุปัจจัย		มี  "     ๔
                          ในปัจจัยที่ไม่ใช่อธิปติปัจจัย
                          กับ ฯลฯ			มี  "     ๕
                          ในปัจจัยที่ไม่ใช่ปุเรชาตปัจจัย
                          กับ ฯลฯ			มี  "     ๔
                          ในปัจจัยที่ไม่ใช่ปัจฉาชาตปัจจัย
                          กับ ฯลฯ			มี  "     ๕
                          ในปัจจัยที่ไม่ใช่อาเสวนปัจจัย
                          กับ ฯลฯ			มีวาระ  ๕
                          ในปัจจัยที่ไม่ใช่กัมมปัจจัย
                          กับ ฯลฯ			มี  "     ๑
                          ในปัจจัยที่ไม่ใช่วิปากปัจจัย
                          กับ ฯลฯ			มี  "     ๑
                          ในปัจจัยที่ไม่ใช่สัมปยุตตปัจจัย
                          กับ ฯลฯ			มี  "     ๔
                          ในปัจจัยที่ไม่ใช่วิปปยุตตปัจจัย
                          กับ ฯลฯ			มี  "     ๒
                          ในปัจจัยที่ไม่ใช่นัตถิปัจจัย
                          กับ ฯลฯ			มี  "     ๔
                          ในปัจจัยที่ไม่ใช่วิคตปัจจัย
                          กับ ฯลฯ			มี  "     ๔.
             [๓๕๗] 	ในอารัมมณปัจจัย กับปัจจัยที่ไม่ใช่เหตุปัจจัย มีวาระ ๒
                          ในอนันตรปัจจัย	กับ ฯลฯ	มี  "     ๒
                          ในสมนันตรปัจจัย	กับ ฯลฯ	มี  "     ๒
                          ในสหชาตปัจจัย	กับ ฯลฯ	มี  "     ๕
                          ในอัญญมัญญปัจจัย	กับ ฯลฯ	มี  "     ๒
                          ในนิสสยปัจจัย	กับ ฯลฯ	มี  "     ๕
                          ในอุปนิสสยปัจจัย	กับ ฯลฯ	มี  "     ๒
                          ในปุเรชาตปัจจัย	กับ ฯลฯ	มี  "     ๒
                          ในอาเสวนปัจจัย	กับ ฯลฯ	มี  "     ๑
                          ในกัมมปัจจัย	กับ ฯลฯ	มี  "     ๕
                          ในวิปากปัจจัย	กับ ฯลฯ	มีวาระ ๕
                          ในมัคคปัจจัย	กับ ฯลฯ	มี  "     ๑
                          ในสัมปยุตตปัจจัย	กับ ฯลฯ	มี  "     ๒
                          ในอวิคตปัจจัย	กับ ฯลฯ	มี  "     ๕.
สหชาตวาร เหมือนกับปฏิจจวาร.
             เนื้อความพระไตรปิฎก เล่มที่ ๔๓ บรรทัดที่ ๕๕๘๗-๕๗๗๗ หน้าที่ ๒๑๘-๒๒๖.
http://84000.org/tipitaka/read/v.php?B=43&A=5587&Z=5777&pagebreak=0
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=43&A=5587&pagebreak=0
             ฟังเนื้อความพระไตรปิฎก : [1], [2], [3]
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับมหาจุฬาฯ :-
http://84000.org/tipitaka/read/m_siri.php?B=43&siri=40
             พระไตรปิฏกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=43&A=4119
             The Pali Tipitaka in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=43&A=4119
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๔๓
http://84000.org/tipitaka/read/?index_43