[492] Na me byākāsi cakkhumāti na me byākāsīti me 1-
na ācikkhi na desesi na paññapesi na paṭṭhapesi na vivari na
vibhaji na uttānīmakāsi 2- na pakāsesi . cakkhumāti bhagavā pañcahi
cakkhūhi cakkhumā maṃsacakkhunāpi cakkhumā dibbacakkhunāpi cakkhumā
paññācakkhunāpi cakkhumā buddhacakkhunāpi cakkhumā samantacakkhunāpi
cakkhumā.
{492.1} Kathaṃ bhagavā maṃsacakkhunāpi cakkhumā . maṃsacakkhumhi
bhagavato pañca vaṇṇā saṃvijjanti nīlo ca vaṇṇo pītako ca vaṇṇo
lohitako ca vaṇṇo kaṇho ca vaṇṇo odāto ca vaṇṇo. Yattha ca
akkhilomāni patiṭṭhitāni taṃ nīlaṃ hoti sunīlaṃ pāsādikaṃ dassaneyyaṃ
ummārapupphasamānaṃ 3- . tassa parato pītakaṃ hoti supītakaṃ suvaṇṇavaṇṇaṃ
pāsādikaṃ dassaneyyaṃ kaṇṇikārapupphasamānaṃ 4- . ubhayato ca
akkhikūpāni 5- bhagavato lohitakāni honti sulohitakāni pāsādikāni
dassaneyyāni indagopakasamānāni . majjhe kaṇhaṃ hoti sukaṇhaṃ
alūkhaṃ siniddhaṃ pāsādikaṃ dassaneyyaṃ aḷāriṭṭhakasamānaṃ 6- . Tassa parato
odātaṃ hoti suodātaṃ setaṃ paṇḍaraṃ pāsādikaṃ dassaneyyaṃ osadhitārakasamānaṃ.
Tena bhagavā pakatimaṃsacakkhunā 7- attabhāvapariyāpannena
purimasucaritakammābhinibbattena samantā yojanaṃ passati divā ceva
@Footnote: 1 Ma. na me byākāsi. 2 Ma. uttānīakāsi. evamīdisesu padesu.
@3 Ma. umāpupphasamānaṃ. 4 Ma. kaṇikārapupphasamānaṃ. 5 Ma. akkhikūṭāni.
@6 Ma. addāriṭṭhakasamānaṃ. 7 Ma. pākatikena maṃsacakkhunā.
Rattiñca . yadāpi 1- caturaṅgasamannāgato andhakāro hoti suriyo ca
atthaṅgamito 2- hoti kāḷapakkho ca uposatho hoti tibbo ca
vanasaṇḍo hoti mahā ca akālamegho 3- abbhuṭṭhito hoti evarūpe
caturaṅgasamannāgate andhakāre samantā yojanaṃ passati . natthi so
kūṭo vā kavāṭaṃ 4- vā pākāro vā pabbato vā gaccho vā latā
vā āvaraṇaṃ rūpānaṃ dassanāya . ekañce tilaphalaṃ nimittaṃ katvā
tilavāhe pakkhipeyya taññeva tilaphalaṃ uddhareyya . evaṃ parisuddhaṃ
bhagavato pakatimaṃsacakkhu. Evaṃ bhagavā maṃsacakkhunāpi cakkhumā.
{492.2} Kathaṃ bhagavā dibbacakkhunāpi cakkhumā . bhagavā dibbena
cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena .pe. yathākammūpage satte
pajānāti . ākaṅkhamāno ca bhagavā ekampi lokadhātuṃ passeyya dvepi
lokadhātuyo passeyya tissopi lokadhātuyo passeyya catassopi
lokadhātuyo passeyya pañcapi lokadhātuyo passeyya dasapi
lokadhātuyo passeyya vīsampi lokadhātuyo passeyya tiṃsampi lokadhātuyo
passeyya cattāḷīsampi lokadhātuyo passeyya paññāsampi
lokadhātuyo passeyya satampi lokadhātuyo passeyya sahassimpi cūḷanikaṃ
lokadhātuṃ passeyya dvisahassimpi majjhimikaṃ lokadhātuṃ passeyya
tisahassimpi lokadhātuṃ passeyya mahāsahassimpi lokadhātuṃ passeyya .
Yāvatakaṃ vā pana ākaṅkheyya tāvatakaṃ passeyya . evaṃ visuddhaṃ
bhagavato dibbacakkhu. Evaṃ bhagavā dibbacakkhunāpi cakkhumā.
@Footnote: 1 Ma. yadā hi. 2 Ma. atthaṅgato. 3 Ma. kāḷamegho. 4 Ma. kuṭṭo vā kavāṭo vā.
{492.3} Kathaṃ bhagavā paññācakkhunāpi cakkhumā . bhagavā
mahāpañño puthupañño hāsapañño javanapañño tikkhapañño
nibbedhikapañño paññappabhedakusalo pabhinnañāṇo adhigata-
paṭisambhido 1- catuvesārajjappatto dasabaladhārī purisāsabho
purisasīho purisanāgo purisājañño purisadhorayho anantañāṇo
anantatejo anantayaso addho mahaddhano dhanavā netā vinetā
anunetā saññāpetā 2- nijjhāpetā pekkhatā 3- pasādetā .
So hi bhagavā anuppannassa maggassa uppādetā asañjātassa
maggassa sañjāpetā 4- anakkhātassa maggassa akkhātā
maggaññū maggavidū maggakovido . maggānugā ca pana etarahi
sāvakā viharanti pacchā samannāgatā . so hi bhagavā jānaṃ jānāti
passaṃ passati cakkhubhūto ñāṇabhūto dhammabhūto brahmabhūto vattā
pavattā atthassa ninnetā amatassa dātā dhammasāmi 5- tathāgato.
{492.4} Natthi tassa bhagavato añātaṃ adiṭṭhaṃ aviditaṃ asacchikataṃ
aphusitaṃ 6- paññāya . atītānāgatapaccuppannaṃ upādāya sabbe
dhammā sabbākārena buddhassa bhagavato ñāṇamukhe āpāthamāgacchanti .
Yaṅkiñci neyyaṃ nāma atthi jānitabbaṃ attattho vā parattho vā
ubhayattho vā diṭṭhadhammiko vā attho samparāyiko vā attho
uttāno vā attho gambhīro vā attho gūḷho vā attho paṭicchanno
vā attho neyyo vā attho nīto vā attho anavajjo vā attho
nikkileso vā attho vodāno vā attho
@Footnote: 1 Ma. adhigatapaṭisambhidappatto. 2 Ma. paññāpetā. 3 Ma. pekkhetā.
@4 Ma. sañjanetā. 5 Ma. dhammasāmī. 6 Ma. aphassitaṃ. evamuparipi.
Paramattho vā sabbantaṃ antobuddhañāṇe parivattati . sabbaṃ
kāyakammaṃ buddhassa bhagavato ñāṇānuparivattati sabbaṃ vacīkammaṃ
ñāṇānuparivattati sabbaṃ manokammaṃ ñāṇānuparivattati . atīte
buddhassa bhagavato appaṭihataṃ ñāṇaṃ anāgate buddhassa 1- bhagavato 1-
appaṭihataṃ ñāṇaṃ paccuppanne buddhassa 1- bhagavato 1- appaṭihataṃ
ñāṇaṃ . yāvatakaṃ neyyaṃ tāvatakaṃ ñāṇaṃ yāvatakaṃ ñāṇaṃ tāvatakaṃ
neyyaṃ neyyapariyantikaṃ ñāṇaṃ ñāṇapariyantikaṃ neyyaṃ neyyaṃ
atikkamitvā ñāṇaṃ nappavattati ñāṇaṃ atikkamitvā neyyapatho
natthi aññamaññaṃ pariyantaṭṭhāyino 2- te dhammā.
{492.5} Yathā dvinnaṃ samuggapaṭalānaṃ phusitānaṃ 3- heṭṭhimaṃ
samuggapaṭalaṃ uparimaṃ nātivattati uparimaṃ samuggapaṭalaṃ heṭṭhimaṃ
nātivattati aññamaññaṃ pariyantaṭṭhāyino evameva buddhassa
bhagavato neyyañca ñāṇañca aññamaññaṃ pariyantaṭṭhāyino
yāvatakaṃ neyyaṃ tāvatakaṃ ñāṇaṃ yāvatakaṃ ñāṇaṃ tāvatakaṃ neyyaṃ
neyyapariyantikaṃ ñāṇaṃ ñāṇapariyantikaṃ neyyaṃ neyyaṃ atikkamitvā
ñāṇaṃ nappavattati ñāṇaṃ atikkamitvā neyyapatho natthi aññamaññaṃ
pariyantaṭṭhāyino te dhammā . sabbadhammesu buddhassa bhagavato ñāṇaṃ
pavattati . sabbe dhammā buddhassa bhagavato āvajjanapaṭibaddhā
ākaṅkhapaṭibaddhā manasikārapaṭibaddhā cittuppādapaṭibaddhā.
{492.6} Sabbasattesu buddhassa bhagavato ñāṇaṃ pavattati .
Sabbesaṃ sattānaṃ bhagavā āsayaṃ jānāti
@Footnote: 1 Ma. ime pāṭhā natthi. 2 Ma. aññamaññapariyantaṭṭhāyino. evamuparipi.
@3 Ma. sammāphusitānaṃ.
Anusayaṃ jānāti caritaṃ jānāti adhimuttiṃ jānāti apparajakkhe mahārajakkhe
tikkhindriye mudindriye svākāre dvākāre suviññāpaye duviññāpaye
bhabbābhabbe satte pajānāti . sadevako loko samārako [1]-
sabrahmako [2]- sassamaṇabrāhmaṇī pajā sadevamanussā
antobuddhañāṇe parivattati . yathā yekeci macchakacchapā antamaso
timitimiṅgalaṃ upādāya antomahāsamudde parivattanti evameva
sadevako loko samārako sabrahmako sassamaṇabrāhmaṇī pajā
sadevamanussā antobuddhañāṇe parivattati.
{492.7} Yathā yekeci pakkhī antamaso garuḷaṃ venateyyaṃ upādāya
ākāsassa padese parivattanti evameva yepi te sārīputtasamā
paññāya [3]- tepi buddhañāṇassa padese parivattanti . buddhañāṇaṃ
devamanussānaṃ paññaṃ pharitvā abhibhavitvā tiṭṭhati.
{492.8} Yepi te khattiyapaṇḍitā brāhmaṇapaṇḍitā
gahapatipaṇḍitā samaṇapaṇḍitā nipuṇā kataparappavādā vālavedhirūpā
te bhindantā 4- maññe caranti paññāgatena diṭṭhigatāni .
Te pañhaṃ 5- abhisaṅkharitvā abhisaṅkharitvā tathāgataṃ upasaṅkamitvā
pucchanti [6]- . kathitā visajjitā ca te pañhā bhagavatā honti.
Niddiṭṭhakāraṇā upakkhittakā ca te bhagavato sampajjanti .
Athakho bhagavā tattha ativirocati yadidaṃ paññāyāti evaṃ bhagavā
paññācakkhunāpi cakkhumā.
{492.9} Kathaṃ bhagavā buddhacakkhunāpi cakkhumā. Bhagavā buddhacakkhunā
@Footnote: 1-2 Ma. loko. evamuparipi. 3 Ma. samannāgatā. 4 Ma. vobhindantā.
@5 Ma. pañhe. 6 Ma. gūḷhāni ca paṭicchannāni.
Lokaṃ volokento addasa satte apparajakkhe mahārajakkhe tikkhindriye
mudindriye svākāre dvākāre suviññāpaye duviññāpaye
appekacce paralokavajjabhayadassāvino viharante . seyyathāpi nāma
uppaliniyaṃ vā paduminiyaṃ vā puṇḍarīkiniyaṃ vā appekaccāni uppalāni
vā padumāni vā puṇḍarīkāni vā udake jātāni udake saṃvaḍḍhāni
udakānugatāni antonimuggapositāni 1- appekaccāni uppalāni
vā padumāni vā puṇḍarīkāni vā udake jātāni udake saṃvaḍḍhāni
samodakaṇṭhitāni appekaccāni uppalāni vā padumāni vā
puṇḍarīkāni vā udake jātāni udake saṃvaḍḍhāni udakā accuggamma
tiṭṭhanti anupalittāni udakena evameva bhagavā buddhacakkhunā lokaṃ
volokento addasa satte apparajakkhe mahārajakkhe tikkhindriye
mudindriye svākāre dvākāre suviññāpaye duviññāpaye
appekacce paralokavajjabhayadassāvino viharante.
{492.10} Jānāti bhagavā ayaṃ puggalo rāgacarito ayaṃ dosacarito
ayaṃ mohacarito ayaṃ vitakkacarito ayaṃ saddhācarito ayaṃ ñāṇacaritoti.
Rāgacaritassa bhagavā puggalassa asubhakathaṃ katheti . dosacaritassa bhagavā
puggalassa mettābhāvanaṃ ācikkhati . mohacaritaṃ bhagavā puggalaṃ
uddesaparipucchāya 2- kālena dhammassavane kālena dhammasākacchāya
garusaṃvāse niveseti . vitakkacaritassa bhagavā puggalassa ānāpānassatiṃ
ācikkhati . saddhācaritassa bhagavā puggalassa pasādanīyaṃ
@Footnote: 1 Ma. antonimuggaposīni. 2 Ma. mohacaritassa bhagavā puggalassa
@uddese paripucchāya.
Nimittaṃ ācikkhati buddhasubodhiṃ dhammasudhammataṃ saṅghasupaṭipattiṃ sīlāni
ca attano . ñāṇacaritassa bhagavā puggalassa vipassanānimittaṃ
ācikkhati aniccākāraṃ dukkhākāraṃ anattākāraṃ.
Sele yathā pabbatamuddhaniṭṭhito
yathāpi passe janataṃ samantato
tathūpamaṃ dhammamayaṃ sumedha
pāsādamāruyha samantacakkhu
sokāvakiṇṇaṃ 1- janatamapetasoko
avekkhassu jātijarābhibhūtanti.
Evaṃ bhagavā buddhacakkhunāpi cakkhumā.
{492.11} Kathaṃ bhagavā samantacakkhunāpi cakkhumā . samantacakkhu
vuccati sabbaññutañāṇaṃ . bhagavā sabbaññutañāṇena upeto
samupeto upāgato samupāgato upapanno samupapanno samannāgato.
Na tassa adiṭṭhamidhatthi kiñci
atho aviññātamajānitabbaṃ
sabbaṃ abhiññāsi yadatthi neyyaṃ
tathāgato tena samantacakkhūti.
Evaṃ bhagavā samantacakkhunāpi cakkhumāti na me byākāsi cakkhumā.
The Pali Tipitaka in Roman Character Volume 30 page 236-242.
http://84000.org/tipitaka/read/roman_item_s.php?book=30&item=492&items=1
Classified by [Item Number] :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_item_s.php?book=30&item=492&items=1&mode=bracket
Compare with The Pali Tipitaka in Thai Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_item_s.php?book=30&item=492&items=1
Compare with The Royal Version of Thai Tipitaka :-
http://84000.org/tipitaka/read/byitem_s.php?book=30&item=492&items=1
Study Atthakatha :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=30&i=492
The Pali Atthakatha in Thai :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=46&A=1754
The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=46&A=1754
Contents of The Tipitaka Volume 30
http://84000.org/tipitaka/read/?index_30
บันทึก ๑๔ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๖๐.
การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน.
หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]
