ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
     ThaiVersion   McuVersion   PaliThai   PaliRoman 
First LinkPrevious Linkแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าNext LinkLast Link chage to ROMAN letter
TIPITAKA Volume 29 : PALI ROMAN Sutta Pitaka Vol 21 : Sutta. Khu. Mahāniddeso

               Ekadasamo kalahavivadasuttaniddeso
     [441] Kuto pahuta kalaha vivada
                      paridevasoka sahamacchara ca
                      manatimana sahapesuna ca
                      kuto pahuta te tadingha bruhi.
     [442]  Kuto  pahuta  kalaha  vivadati kalahoti ekena akarena
kalahopi   vivadopi   tanneva   yo  kalaho  so  vivado  yo  vivado
so   kalaho   .  athava  aparena  akarena  vivado  vuccati  kalahassa
pubbabhago    vivado    .   rajanopi   rajuhi   vivadanti   khattiyapi
khattiyehi    vivadanti    brahmanapi    brahmanehi   vivadanti   gahapatipi
gahapatihi    vivadanti    matapi    puttena   vivadati   puttopi   matara
vivadati   pitapi   puttena   vivadati   puttopi   pitara   vivadati  bhatapi
bhatara   vivadati   bhaginipi   bhaginiya   vivadati   bhatapi  bhaginiya  vivadati
bhaginipi   bhatara   vivadati  sahayopi  sahayena  vivadati  ayam  vivado .
Katamo   kalaho   .   agarika   randhapasuta   kayena  vacaya  kalaham
karonti   pabbajita   apattim   apajjanta   kayena   vacaya   kalaham
karonti   ayam   kalaho   .   kuto   pahuta   kalaha  vivadati  kalaha
ca   vivada   ca   kuto   pahuta  kuto  jata  kuto  sanjata  kuto
nibbatta   kuto   abhinibbatta   kuto   patubhuta   kimnidana  kimsamudaya
kimjatika   kimpabhavati   kalahassa   ca   vivadassa   ca  mulam  pucchati  hetum
Pucchati    nidanam   pucchati   sambhavam   pucchati   pabhavam   pucchati   samutthanam
pucchati   aharam   pucchati   arammanam   pucchati   paccayam   pucchati  samudayam
pucchati    papucchati    yacati    ajjhesati    pasadetiti   kuto   pahuta
kalaha vivada.
     [443]  Paridevasoka  sahamacchara  cati  paridevoti  natibyasanena
va    phutthassa    bhogabyasanena    va   phutthassa   rogabyasanena   va
phutthassa    silabyasanena   va   phutthassa   ditthibyasanena   va   phutthassa
annatarannatarena    va    byasanena    samannagatassa    annatarannatarena
va   dukkhadhammena   phutthassa  adevo  paridevo  adevana  paridevana
adevitattam    paridevitattam    vaca   palapo   vippalapo   lalappo
lalappayana   lalappayitattam   .  sokoti  natibyasanena  va  phutthassa
bhogabyasanena   va   phutthassa   rogabyasanena  va  phutthassa  silabyasanena
va     phutthassa    ditthibyasanena    va    phutthassa    annatarannatarena
va    byasanena    samannagatassa   annatarannatarena   va   dukkhadhammena
phutthassa    soko    socana   socitattam   antosoko   antoparisoko
antodaho     antoparidaho     cetaso    parijjhayana    domanassam
sokasallam   .   macchariyanti  panca  macchariyani  avasamacchariyam  kulamacchariyam
labhamacchariyam    vannamacchariyam    dhammamacchariyam    yam    evarupam    macchariyam
maccharayana      maccharayitattam     veviccham     kadariyam     katukancakata
aggahitattam   cittassa   idam   vuccati   macchariyam  .  apica  khandhamacchariyampi
Macchariyam     dhatumacchariyampi     macchariyam    ayatanamacchariyampi    macchariyam
gaho idam vuccati macchariyanti paridevasoka sahamacchara ca.
     [444]   Manatimana   sahapesuna   cati   manoti  idhekacco
manam  janeti  jatiya  va gottena va kolaputtikena va vannapokkharataya
va  dhanena  va  ajjhenena  va  kammayatanena  va  sippayatanena  va
vijjatthanena   va   sutena   va   patibhanena   va   annatarannatarena
va   vatthuna  .  atimanoti  idhekacco  annam  1-  atimannati  jatiya
va  gottena  va  .pe.  annatarannatarena  va  vatthuna . Pesunnanti
idhekacco   pisunavaco   hoti   ito  sutva  amutra  akkhata  imesam
bhedaya  amutra  va  sutva  imesam  akkhata amusam bhedaya iti samagganam
va  bhetta  bhinnanam  va  anuppadata  vaggaramo  vaggarato vagganandi
vaggakaranim   vacam   bhasita  hoti  idam  vuccati  pesunnam  .  apica  dvihi
karanehi   pesunnam   upasamharati   piyakamyataya   va  bhedadhippayo  2-
va.
     {444.1}   Katham   piyakamyataya   pesunnam   upasamharati  .  imassa
piyo   bhavissami   manapo  bhavissami  vissasiko  bhavissami  abbhantariko
bhavissami suhadayo bhavissamiti evam piyakamyataya pesunnam upasamharati.
     {444.2}  Katham  bhedadhippayo  3-  pesunnam  upasamharati  .  katham
ime  nana  assu  vina  assu  vagga  assu  dvedha  assu  dvejjha
assu    dvepakkha   assu   bhijjeyyum   na   samagaccheyyum   dukkham   na
@Footnote: 1 Ma. param .  2-3 Ma. Yu. bhedadhippayena. ito param evam natabbam.
Phasu    vihareyyunti    evam    bhedadhippayo    pesunnam   upasamharatiti
manatimana sahapesuna ca.
     [445]   Kuto   pahuta  te  tadingha  bruhiti  kalaho  ca  vivado
ca   paridevo   ca   soko   ca   macchariyanca  mano  ca  atimano  ca
pesunnanca   ime   attha   kilesa   kuto  pahuta  kuto  jata  kuto
sanjata    kuto    nibbatta   kuto   abhinibbatta   kuto   patubhuta
kimnidana   kimsamudaya   kimjatika   kimpabhavati   imesam  atthannam  kilesanam
mulam   pucchati  hetum  pucchati  nidanam  pucchati  sambhavam  pucchati  pabhavam  pucchati
samutthanam    pucchati    aharam    pucchati    arammanam   pucchati   paccayam
pucchati    samudayam    pucchati    papucchati   yacati   ajjhesati   pasadetiti
kuto   pahuta  te  .  tadingha  bruhiti  ingha  bruhi  acikkhahi  desehi
pannapehi   1-   patthapehi   vivara   vibhaja   uttanikarohi   pakasehiti
kuto pahuta te tadingha bruhi. Tenaha so nimmito
                      kuto pahuta kalaha vivada
                      paridevasoka sahamacchara ca
                      manatimana sahapesuna ca
                      kuto pahuta te tadingha bruhiti.
     [446] Piyappahuta kalaha vivada
                      paridevasoka sahamacchara ca
                      manatimana sahapesuna ca
@Footnote: 1 Ma. pannapehi.
                      Maccherayutta kalaha vivada
                      vivadajatesu ca pesunani.
     [447]   Piyappahuta   kalaha   vivada  paridevasoka  sahamacchara
cati piyati dve piya satta va sankhara va.
     {447.1}  Katame  satta  piya. Idha yassa te honti atthakama
hitakama   phasukama   yogakkhemakama  mata  va  pita  va  bhata
va  bhagini  va  putto  va  dhita  va  mitta va amacca va nati va
salohita  va  ime  satta  piya . Katame sankhara piya. Manapika
rupa   manapika   sadda   manapika  gandha  manapika  rasa  manapika
photthabba ime sankhara piya.
     {447.2}  Piyavatthuacchedasankinopi  1- kalaham karonti acchijjantepi
kalaham   karonti   acchinnepi  kalaham  karonti  .  piyavatthuviparinamasankinopi
kalaham    karonti   viparinamantepi   kalaham   karonti   viparinatepi   kalaham
karonti   .   piyavatthuacchedasankinopi   vivadanti   acchijjantepi  vivadanti
acchinnepi     vivadanti     .     piyavatthuviparinamasankinopi     vivadanti
viparinamantepi    vivadanti   viparinatepi   vivadanti   .   piyavatthuaccheda-
sankinopi  paridevanti  acchijjantepi  paridevanti  acchinnepi paridevanti.
Piyavatthuviparinamasankinopi     paridevanti     viparinamantepi    paridevanti
viparinatepi  paridevanti  .  piyavatthuacchedasankinopi  socanti  acchijjantepi
socanti     acchinnepi     socanti     .     piyavatthuviparinamasankinopi
@Footnote: 1 Ma. piyam vatthum. sabbattha evam natabbam.
Socanti   viparinamantepi   socanti   viparinatepi   socanti   .  piyavatthum
rakkhanti gopenti parigganhanti mayayanti maccharayanti.
     [448]   Manatimana  sahapesuna  cati  piyavatthum  nissaya  manam
janenti piyavatthum nissaya atimanam janenti.
     {448.1} Katham piyavatthum nissaya manam janenti. Mayam labhino manapikanam
rupanam  saddanam  gandhanam  rasanam  photthabbananti  evam  piyavatthum  nissaya
manam janenti.
     {448.2}  Katham  piyavatthum  nissaya  atimanam janenti. Mayam labhino
manapikanam   rupanam   saddanam   gandhanam  rasanam  photthabbanam  ime  pana
na  labhino  manapikanam  rupanam  saddanam  gandhanam  rasanam  photthabbananti
evam piyavatthum nissaya atimanam janenti.
     {448.3}  Pesunnanti  idhekacco  pisunavaco  hoti  ito sutva
amutra  akkhata  imesam  bhedaya  .pe.  evam  bhedadhippayo  pesunnam
upasamharatiti .pe. Manatimana sahapesuna ca.
     [449]  Maccherayutta kalaha vivadati kalaho ca vivado ca paridevo
ca  soko  ca  mano  ca  atimano  ca  pesunnanca  ime  satta kilesa
macchariye    yutta    payutta   ayutta   samayuttati   maccherayutta
kalaha vivada.
     [450]   Vivadajatesu  ca  pesunaniti  vivade  jate  sanjate
nibbatte    abhinibbatte    patubhute    pesunnam    upasamharanti    ito
Sutva   amutra  akkhayanti  imesam  bhedaya  amutra  va  sutva  imesam
akkhayanti   amusam   bhedaya  iti  samagganam  va  bhetata  1-  bhinnanam
va   anuppadata   vaggarama   vaggarata   vagganandi  vaggakaranim  vacam
bhasita   honti   idam   vuccati   pesunnam   .   apica  dvihi  karanehi
pesunnam upasamharanti piyakamyataya va bhedadhippaya va.
     {450.1}  Katham  piyakamyataya  pesunnam  upasamharanti . Imassa piya
bhavissama    manapa    bhavissama   vissasika   bhavissama   abbhantarika
bhavissama    suhadaya    bhavissamati    evam    piyakamyataya    pesunnam
upasamharanti.
     {450.2}   Katham   bhedadhippaya   pesunnam  upasamharanti  .  katham
ime  nana  assu  vina  assu  vagga  assu  dvedha  assu  dvejjha
assu    dvepakkha   assu   bhijjeyyum   na   samagaccheyyum   dukkham   na
phasu    vihareyyunti    evam    bhedadhippaya   pesunnam   upasamharantiti
vivadajatesu ca pesunani. Tenaha bhagava
                      piyappahuta kalaha vivada
                      paridevasoka sahamacchara ca
                      manatimana sahapesuna ca
                      maccherayutta kalaha vivada
                      vivadajatesu ca pesunaniti.
@Footnote: 1 Ma. bhettaro.
     [451] Piya su lokasmi kutonidana
                      ye vapi 1- lobha vicaranti loke
                      asa ca nittha ca kutonidana
                      ye samparayaya narassa honti.
     [452]   Piya   su   lokasmi   kutonidanati  piya  kutonidana
kuto   jata   kuto   sanjata   kuto   nibbatta  kuto  abhinibbatta
kuto   patubhuta   kimnidana   kimsamudaya   kimjatika   kimpabhavati   piyanam
mulam    pucchati   .pe.   samudayam   pucchati   papucchati   yacati   ajjhesati
pasadetiti piya su lokasmi kutonidana.
     [453]  Ye  vapi  lobha  vicaranti  loketi ye vapiti khattiya ca
brahmana  ca  vessa  ca  sudda  ca  gahattha  ca  pabbajita  ca deva
ca   manussa  ca  .  lobhati  yo  lobho  lubbhana  lubbhitattam  sarago
sarajjana   sarajjitattam   abhijjha   lobho   akusalamulam   .   vicarantiti
vicaranti   viharanti   iriyanti   vattanti  palenti  yapenti  yapenti .
Loketi   apayaloke   manussaloke   devaloke  khandhaloke  dhatuloke
ayatanaloketi ye vapi lobha vicaranti loke.
     [454]   Asa  ca  nittha  ca  kutonidanati  asa  ca  nittha
ca   kutonidana   kuto  jata  kuto  sanjata  kuto  nibbatta  kuto
abhinibbatta   kuto   patubhuta  kimnidana  kimsamudaya  kimjatika  kimpabhavati
@Footnote: 1 Ma. ye capi. sabbattha idisameva.
Asaya   ca   nitthaya  ca  mulam  pucchati  .pe.  samudayam  pucchati  papucchati
yacati ajjhesati pasadetiti asa ca nittha ca kutonidana.
     [455]  Ye  samparayaya  narassa  hontiti  ye  narassa  parayana
honti   dipa   honti   tana   honti  lena  honti  sarana  honti
naro   nitthaparayano   hotiti   ye   samparayaya   narassa  honti .
Tenaha so nimmito
                      piya su lokasmi kutonidana
                      ye vapi lobha vicaranti loke
                      asa ca nittha ca kutonidana
                      ye samparayaya narassa hontiti.
     [456] Chandanidanani piyani loke
                      ye vapi lobha vicaranti loke
                      asa ca nittha ca itonidana
                      ye samparayaya narassa honti.
     [457]   Chandanidanani   piyani  loketi  chandoti  yo  kamesu
kamacchando  kamarago  kamanandi  kamatanha  kamasneho  kamaparilaho
kamamuccha     kamajjhosanam     kamogho    kamayogo    kamupadanam
kamacchandanivaranam     .     apica    panca    chanda    pariyesanacchando
patilabhacchando paribhogacchando sannidhicchando visajjanacchando.
     {457.1}  Katamo  pariyesanacchando  .  idhekacco ajjhositoyeva
atthiko   chandajato   rupe  pariyesati  sadde  gandhe  rase  photthabbe
pariyesati ayam pariyesanacchando.
     {457.2}  Katamo  patilabhacchando  .  idhekacco  ajjhositoyeva
atthiko   chandajato   rupe   patilabhati  sadde  gandhe  rase  photthabbe
patilabhati ayam patilabhacchando.
     {457.3} Katamo paribhogacchando. Idhekacco ajjhositoyeva atthiko
chandajato   rupe  paribhunjati  sadde  gandhe  rase  photthabbe  paribhunjati
ayam paribhogacchando.
     {457.4} Katamo sannidhicchando. Idhekacco ajjhositoyeva atthiko
chandajato dhanasannicayam karoti apadasu bhavissatiti ayam sannidhicchando.
     {457.5} Katamo visajjanacchando. Idhekacco ajjhositoyeva atthiko
chandajato    dhanam    visajjeti   hattharohanam   assarohanam   rathikanam
dhanuggahanam   pattikanam  ime  mam  rakkhissanti  gopissanti  samparivarissantiti
ayam visajjanacchando.
     {457.6}  Piyaniti dve piya satta va sankhara va .pe. Ime
satta   piya  .pe.  ime  sankhara  piya  .  chandanidanani  piyani
loketi   piya   chandanidana   chandasamudaya   chandajatika  chandappabhavati
chandanidanani piyani loke.
     [458]  Ye  vapi  lobha  vicaranti  loketi  ye  vapiti khattiya
ca   brahmana   ca  vessa  ca  sudda  ca  gahattha  ca  pabbajita  ca
deva   ca   manussa   ca  .  lobhati  yo  lobho  lubbhana  lubbhitattam
sarago   sarajjana   sarajjitattam   abhijjha   lobho   akusalamulam  .
Vicarantiti   vicaranti   viharanti   iriyanti   vattanti   palenti   yapenti
yapenti   .   loketi  apayaloke  .pe.  ayatanaloketi  ye  vapi
lobha vicaranti loke.
     [459]   Asa   ca   nittha   ca  itonidanati  asa  vuccati
tanha   yo   rago   sarago  .pe.  abhijjha  lobho  akusalamulam .
Nitthati  idhekacco  rupe  pariyesanto  rupam  patilabhati  rupanittho  hoti.
Sadde   gandhe   rase  photthabbe  kulam  ganam  avasam  labham  yasam  pasamsam
sukham     civaram     pindapatam     senasanam    gilanapaccayabhesajjaparikkharam
suttantam       vinayam      abhidhammam      arannikangam      pindapatikangam
pamsukulikangam      tecivarikangam      sapadanacarikangam     khalupacchabhattikangam
nesajjikangam   yathasanthatikangam   pathamam   jhanam   dutiyam   jhanam  tatiyam  jhanam
catuttham      jhanam      akasanancayatanasamapattim     vinnanancayatana-
samapattim       akincannayatanasamapattim       nevasannanasannayatana-
samapattim         pariyesanto         nevasannanasannayatanasamapattim
patilabhati nevasannanasannayatanasamapattinittho hoti.
         Asaya kasate khettam          vijam asaya vappati
         asaya vanija yanti        samuddam dhanaharaka
         saya 1- asaya titthami    sa me asa samijjhatiti.
Nittha  2-  vuccate  asaya  samiddhi . Asa ca nittha ca itonidanati
asa      ca     nittha     ca     itochandanidana     chandasamudaya
chandajatika chandappabhavati asa ca nittha ca itonidana.
     [460]  Ye  samparayaya  narassa  hontiti  ye  narassa  parayana
honti   dipa   honti   tana   honti  lena  honti  sarana  honti
naro   nitthaparayano  3-  hotiti  ye  samparayaya  narassa  honti .
Tenaha bhagava
                      chandanidanani piyani loke
                      ye vapi lobha vicaranti loke
                      asa ca nittha ca itonidana
                      ye samparayaya narassa hontiti.
     [461] Chando nu lokasmi kutonidano
                      vinicchaya vapi kuto pahuta
                      kodho mosavajjanca kathamkatha ca
                      ye vapi dhamma samanena vutta.
     [462]   Chando   nu  lokasmi  kutonidanoti  chando  kutonidano
@Footnote: 1 Yu. yaya. 2 Po. Ma. asaya samiddhi vuccate nittha. 3 Ma. nitthaparayana
@honti.
Kuto   jato   kuto   sanjato   kuto   nibbatto  kuto  abhinibbatto
kuto   patubhuto   kimnidano   kimsamudayo   kimjatiko   kimpabhavoti  chandassa
mulam    pucchati   .pe.   samudayam   pucchati   papucchati   yacati   ajjhesati
pasadetiti chando nu lokasmi kutonidano.
     [463]   Vinicchaya  vapi  kuto  pahutati  vinicchaya  kuto  pahuta
kuto   jata   kuto   sanjata   kuto   nibbatta  kuto  abhinibbatta
kuto   patubhuta   kimnidana   kimsamudaya  kimjatika  kimpabhavati  vinicchayanam
mulam    pucchati   .pe.   samudayam   pucchati   papucchati   yacati   ajjhesati
pasadetiti vinicchaya vapi kuto pahuta.
     [464]  Kodho mosavajjanca kathamkatha cati kodhoti yo [1]- cittassa
aghato   patighato   patigham   pativirodho   kopo   pakopo  sampakopo
doso   padoso   sampadoso   cittassa   byapatti  manopadoso  kodho
kujjhana     kujjhitattam     doso     dussana    dussitattam    byapatti
byapajjana   byapajjitattam   virodho   pativirodho   candikkam  assuropo
anattamanata   cittassa   .   mosavajjam   vuccati  musavado  .  kathamkatha
vuccati vicikicchati kodho mosavajjanca kathamkatha ca.
     [465]   Ye   vapi  dhamma  samanena  vuttati  ye  vapiti  ye
kodhena   ca  mosavajjena  ca  kathamkathaya  ca  sahagata  sahajata  samsattha
sampayutta    ekuppada    ekanirodha    ekavatthuka   ekarammana
ime   vuccanti   ye   vapi   dhamma   .   athava   ye  2-  vapiti
@Footnote: 1 Ma. evarupo .  2 Ma. ye te kilesa.
Kilesa   annajatika  annavihita  ime  vuccanti  ye  vapi  dhamma .
Samanena   vuttati  samanena  samitapapena  brahmanena  vahitapapena  1-
bhikkhuna    bhinnakilesamulena    sabbakusalamulabandhana    pamuttena   vutta
pavutta   acikkhita   desita   pannapita   patthapita  vivata  vibhatta
uttanikata   pakasitati   ye   vapi   dhamma   samanena   vutta  .
Tenaha so nimmito
                      chando nu lokasmi kutonidano
                      vinicchaya vapi kuto pahuta
                      kodho mosavajjanca kathamkatha ca
                      ye vapi dhamma samanena vuttati.
     [466] Satam asatanti yamahu loke
                      tamupanissaya pahoti chando
                      rupesu disva vibhavam bhavanca
                      vinicchayam kurute 2- jantu loke.
     [467]   Satam   asatanti   yamahu   loketi  satanti  sukha  ca
vedana   itthanca   vatthu   .  asatanti  dukkha  ca  vedana  anitthanca
vatthu   .   yamahu   loketi   yam   ahamsu  yam  kathenti  yam  bhananti  yam
dipayanti yam voharantiti satam asatanti yamahu loke.
     [468]  Tamupanissaya  pahoti  chandoti  satasatam  nissaya sukhadukkham
nissaya      somanassadomanassam     nissaya     itthanittham     nissaya
@Footnote: 1 Ma. bahitapapadhammena bhikkhuno .  2 Ma. kubbati.
Anunayapatigham   nissaya   chando   1-   hoti   pahoti   jayati  sanjayati
nibbattati abhinibbattatiti tamupanissaya pahoti chando.
     [469]   Rupesu   disva  vibhavam  bhavancati  rupesuti  cattaro  ca
mahabhuta catunnanca mahabhutanam upadayarupam.
     {469.1}  Katamo  rupanam  bhavo . Yo rupanam bhavo jati sanjati
nibbatti abhinibbatti patubhavo ayam rupanam bhavo.
     {469.2}  Katamo  rupanam  vibhavo . Yo rupanam khayo vayo bhedo
paribhedo aniccata antaradhanam ayam rupanam vibhavo.
     {469.3}  Rupesu  disva  vibhavam  bhavancati  rupesu bhavanca vibhavanca
disva  passitva  tulayitva  tirayitva  vibhavayitva  vibhutam  katvati rupesu
disva vibhavam bhavanca.
     [470]  Vinicchayam  kurute  jantu  loketi  vinicchayati dve vinicchaya
tanhavinicchayo ca ditthivinicchayo ca.
     {470.1}  Katham  tanhavinicchayam  karoti  .  idhekaccassa anuppanna
ceva  bhoga  na  uppajjanti  uppanna  ca  bhoga  parikkhayam  gacchanti .
Tassa  evam  hoti  kena  nu  kho  me upayena anuppanna ceva bhoga na
uppajjanti   uppanna   ca   bhoga   parikkhayam   gacchanti  .  tassa  pana
evam      hoti      suramerayamajjapamadatthananuyogam      anuyuttassa
me    anuppanna    ceva    bhoga   na   uppajjanti   uppanna   ca
bhoga   parikkhayam   gacchanti   vikalavisikkhacariyanuyogam   anuyuttassa   me
@Footnote: 1 Ma. chando pahoti pabhavati ....
Anuppanna   ceva  bhoga  na  uppajjanti  uppanna  ca  bhoga  parikkhayam
gacchanti    samajjabhicaranam    anuyuttassa    me    jutappamadatthananuyogam
anuyuttassa    me    papamittanuyogam    anuyuttassa    me   anuppanna
ceva   bhoga   na   uppajjanti  uppanna  ca  bhoga  parikkhayam  gacchanti
alassanuyogam   1-   anuyuttassa   me   anuppanna   ceva  bhoga  na
uppajjanti    uppanna   ca   bhoga   parikkhayam   gacchantiti   .   evam
nanam   katva  cha  bhoganam  apayamukhani  na  sevati  [2]-  .  evampi
tanhavinicchayam    karoti    .   athava   kasiya   va   vanijjaya   va
gorakkhena   va   issatthena   va   rajaporisena   va  sippannatarena
va patipajjati. Evampi tanhavinicchayam karoti.
     {470.2}  Katham  ditthivinicchayam  karoti . Cakkhusmim uppanne janati
atta  me  uppannoti. Cakkhusmim antarahite janati atta me antarahito
vigato   me   attati   .   evampi  ditthivinicchayam  karoti  .  sotasmim
ghanasmim    jivhaya    kayasmim    rupasmim    saddasmim   gandhasmim   rasasmim
photthabbasmim    uppanne    janati    atta    me   uppannoti  .
Photthabbasmim   antarahite   janati   atta   me   antarahito   vigato
me   attati   .   evampi   ditthivinicchayam   karoti   janeti  sanjaneti
nibbatteti abhinibbatteti.
     {470.3}  Jantuti  satto  naro manavo .pe. Manujoti. Loketi
@Footnote: 1 Ma. alasyanuyogam. 2 Ma. Yu. etthantare cha bhoganam ayamukhani sevatiti
@atthi.
Apayaloke   .pe.   ayatanaloketi  vinicchayam  kurute  jantu  loke .
Tenaha bhagava
                      satam asatanti yamahu loke
                      tamupanissaya pahoti chando
                      rupesu disva vibhavam bhavanca
                      vinicchayam kurute jantu loketi.
     [471] Kodho mosavajjanca kathamkatha ca
                      etepi dhamma dvayameva sante
                      kathamkathi nanapathaya sikkhe
                      natva pavutta samanena dhamma.
     [472]   Kodho   mosavajjanca   kathamkatha   cati   kodhoti   yo
[1]-  Cittassa  aghato  patighato  .pe. Mosavajjam vuccati musavado.
Kathamkatha  vuccati  vicikiccha  .  ittham  vatthum  nissayapi  kodho  jayati .
Anittham   vatthum   nissayapi   kodho   jayati   .  ittham  vatthum  nissayapi
musavado    uppajjati    .    anittham   vatthum   nissayapi   musavado
uppajjati   .   ittham   vatthum   nissayapi  kathamkatha  uppajjati  .  anittham
vatthum nissayapi kathamkatha uppajjati.
     {472.1} Katham anittham vatthum nissaya kodho jayati. [2]- Anattham me
acariti   kodho   jayati   anattham   me   caratiti  kodho  jayati  anattham
me   carissatiti   kodho   jayati   .   piyassa   me  manapassa  anattham
@Footnote: 1 Ma. evarupo. 2 Po. Ma. pakatiya anittham vatthum nissaya kodho jayati.
Acari   anattham   carati   anattham   carissatiti  kodho  jayati  .  appiyassa
me   amanapassa   attham   acari   attham   carati  attham  carissatiti  kodho
jayati. Evam anittham vatthum nissaya kodho jayati.
     {472.2}  Katham  ittham  vatthum  nissaya  kodho jayati. Itthavatthu-
acchedasankinopi  kodho  jayati  acchijjantepi  kodho  jayati acchinnepi
kodho  jayati  .  itthavatthuviparinamasankinopi  kodho jayati viparinamantepi
kodho  jayati  viparinatepi  kodho  jayati  .  evam  ittham  vatthum nissaya
kodho jayati.
     {472.3} Katham anittham vatthum nissaya musavado uppajjati. Idhekacco
addubandhanena  1-  va  bandho  tassa  bandhanassa mokkhatthaya sampajanamusa
bhasati  .  rajjubandhanena  va  bandho  .  sankhalikabandhanena  va bandho.
Vettabandhanena   va   bandho  .  latabandhanena  va  bandho  .  [2]-
parikkhepabandhanena  va  bandho  .  gamanigamanagarabandhanena 3- va bandho.
Janapadabandhanena   va  bandho  tassa  bandhanassa  mokkhatthaya  sampajanamusa
bhasati. Evam anittham vatthum nissaya musavado uppajjati.
     {472.4} Katham ittham vatthum nissaya musavado uppajjati. Idhekacco
manapikanam    rupanam    hetu   sampajanamusa   bhasati   .   manapikanam
saddanam   gandhavanam   rasanam   photthabbanam  hetu  civarahetu  pindapatahetu
senasanahetu        gilanapaccayabhesajjaparikkharahetu       sampajanamusa
bhasati. Evam ittham vatthum nissaya musavado uppajjati.
@Footnote: 1 Po. Ma. andu ... baddho. 2 Ma. pakkhepabandhanena.
@3 Ma. Yu. gamanigamanagararatthabandhanena.
     {472.5}  Katham anittham vatthum nissaya kathamkatha uppajjati. Muccissami
nu   kho   cakkhurogato  na  nu  kho  muccissami  cakkhurogato  muccissami
nu  kho  sotarogato  ghanarogato  jivharogato  kayarogato  sisarogato
kannarogato   mukharogato   muccissami  nu  kho  dantarogato  na  nu  kho
muccissami    dantarogatoti    .    evam    anittham   vatthum    nissaya
kathamkatha uppajjati.
     {472.6}   Katham   ittham   vatthum  nissaya  kathamkatha  uppajjati .
Labhissami  nu  kho  manapike  rupe  na  nu  kho  labhissami manapike rupe
labhissami  nu  kho  manapike  sadde  gandhe  rase  photthabbe  kulam  ganam
avasam   labham  yasam  pasamsam  sukham  civaram  pindapatam  senasanam  gilanapacca-
yabhesajjaparikkharanti    .    evam   ittham   vatthum   nissaya   kathamkatha
uppajjatiti kodho mosavajjanca kathamkatha ca.
     [473]   Etepi  dhamma  dvayameva  santeti  satasate  sante
sukhadukkhe    sante   somanassadomanasse   sante   itthanitthe   sante
anunayapatighe  sante  samvijjamane  [1]-  upalabbhiyamaneti  etepi dhamma
dvayameva sante.
     [474]    Kathamkathi    nanapathaya    sikkheti   nanampi   nanapatho
nanassa   arammanampi   nanapatho   nanasahabhunopi   dhamma  nanapatho .
Yatha    ariyamaggo    ariyapatho    devamaggo   devapatho   brahmamaggo
brahmapatho       evameva       nanampi      nanapatho      nanassa
@Footnote: 1 Po. Ma. atthi.
Arammanampi     nanapatho    nanasahabhunopi    dhamma    nanapatho   .
Sikkheti tisso sikkha adhisilasikkha adhicittasikkha adhipannasikkha.
     {474.1}   Katama   adhisilasikkha   .  idha  bhikkhu  silava  hoti
patimokkhasamvarasamvuto     viharati     acaragocarasampanno     anumattesu
vajjesu   bhayadassavi  samadaya  sikkhati  sikkhapadesu  khuddako  silakkhandho
mahanto   silakkhandho   silam   patittha   adi  caranam  samyamo  samvaro  mukham
pamukham kusalanam dhammanam samapattiya ayam adhisilasikkha.
     {474.2}  Katama  adhicittasikkha  .  idha  bhikkhu vivicceva kamehi
.pe. Catuttham jhanam upasampajja viharati ayam adhicittasikkha.
     {474.3}  Katama  adhipannasikkha  .  idha  bhikkhu  pannava  hoti
udayatthagaminiya     pannaya     samannagato    ariyaya    nibbedhikaya
sammadukkhakkhayagaminiya   so   idam   dukkhanti  yathabhutam  pajanati  .pe.
Ayam   dukkhanirodhagamini   patipadati   yathabhutam   pajanati  ime  asavati
yathabhutam   pajanati   .pe.   ayam  asavanirodhagamini  patipadati  yathabhutam
pajanati ayam adhipannasikkha.
     {474.4}  Kathamkathi  nanapathaya  sikkheti  kathamkathi  puggalo  sakankho
savilekho     sadvelhako    savicikiccho    nanadhigamaya    nanaphusanaya
nanasacchikiriyaya     adhisilampi     sikkheyya     adhicittampi    sikkheyya
adhipannampi   sikkheyya  .  ima  tisso  sikkha  avajjento  sikkheyya
jananto  sikkheyya  passanto  sikkheyya  paccavekkhanto  sikkheyya  cittam
Adhitthahanto  sikkheyya  saddhaya  adhimuccanto  sikkheyya  viriyam pagganhanto
sikkheyya   satim   upatthahanto   sikkheyya   cittam  samadahanto  sikkheyya
pannaya    pajananto   sikkheyya   abhinneyyam   abhijananto   sikkheyya
parinneyyam    parijananto   sikkheyya   pahatabbam   pajahanto   sikkheyya
bhavetabbam   bhavento   sikkheyya  sacchikatabbam  sacchikaronto  sikkheyya
acareyya samacareyya samadaya vatteyyati kathamkathi nanapathaya sikkhe.
     [475]  Natva  pavutta  samanena  dhammati  [1]- natva janitva
tulayitva    tirayitva   vibhavayitva   vibhutam   katva   vutta   pavutta
acikkhita   desita  pannapita  patthapita  vivata  vibhatta  uttanikata
pakasita   .   sabbe  sankhara  aniccati  natva  janitva  tulayitva
tirayitva  vibhavayitva  vibhutam  katva  vutta  pavutta  acikkhita desita
pannapita   patthapita   vivata   vibhatta   uttanikata   pakasita  .
Sabbe sankhara dukkhati. Sabbe dhamma anattati.
     {475.1}   Avijjapaccaya   sankhara  2-  .pe.  jatipaccaya
jaramarananti  .  avijjanirodha  sankharanirodho  3-  .pe.  jatinirodha
jaramarananirodhoti   .   idam   dukkhanti   .pe.   ayam   dukkhanirodhagamini
patipadati  .  ime  asavati  .pe.  ayam  asavanirodhagamini patipadati.
Ime   dhamma   abhinneyyati   .   ime   dhamma   parinneyyati  .
Ime    dhamma   pahatabbati   .   ime   dhamma   bhavetabbati  .
@Footnote: 1 Ma. natvati .  2-3 Ma. itisaddo atthi.
Ime    dhamma   sacchikatabbati   .   channam   phassayatananam   samudayanca
atthangamanca      assadanca     adinavanca     nissarananca     pancannam
upadanakkhandhanam     catunnam     mahabhutanam     yankinci     samudayadhammam
sabbantam    nirodhadhammanti    natva    janitva    tulayitva   tirayitva
vibhavayitva    vibhutam   katva   vutta   pavutta   acikkhita   desita
pannapita patthapita vivata vibhatta uttanikata pakasita.
     {475.2}  Vuttam  hetam  bhagavata abhinnayaham bhikkhave dhammam desemi
no   anabhinnaya   sanidanaham   bhikkhave   dhammam   desemi  no  anidanam
sappatihariyaham   bhikkhave   dhammam   desemi   no   appatihariyam  tassa
mayham   bhikkhave   abhinnaya   dhammam   desayato  no  anabhinnaya  sanidanam
dhammam   desayato   no   anidanam   sappatihariyam   dhammam  desayato  no
appatihariyam    karaniyo    ovado    karaniya    anusasani    alanca
pana   vo   bhikkhave   tutthiya   alam   pamojjaya   alam   somanassaya
sammasambuddho   bhagava   svakkhato   dhammo   supatipanno  sanghoti .
Imasmim    ca   pana   veyyakaranasmim   bhannamane   dasasahassi   lokadhatu
akampitthati natva pavutta samanena dhamma. Tenaha bhagava
                      kodho mosavajjanca kathamkatha ca
                      etepi dhamma dvayameva sante
                      kathamkathi nanapathaya sikkhe
                      natva pavutta samanena dhammati.
     [476] Satam asatanca kutonidana
                      kismim asante na bhavanti hete
                      vibhavam bhavancapi yametamattham
                      etamme pabruhi yatonidanam.
     [477]   Satam  asatanca  kutonidanati  satasata  kutonidana
kuto  jata  kuto  sanjata  kuto  nibbatta  kuto  abhinibbatta  kuto
patubhuta    kimnidana   kimsamudaya   kimjatika   kimpabhavati   satasatanam
mulam  pucchati  .pe.  samudayam  pucchati  papucchati  yacati  ajjhesati pasadetiti
satam asatanca kutonidana.
     [478] Kimsmim asante na bhavanti heteti kismim asante asamvijjamane [1]-
anupalabbhiyamane   satasata   na   bhavanti  nappabhavanti  na  jayanti  na
sanjayanti   na   nibbattanti  nabhinibbattantiti  kismim  asante  na  bhavanti
hete.
     [479]   Vibhavam   bhavancapi   yametamatthanti   katamo  satasatanam
bhavo  .  yo  satasatanam  bhavo  sambhavo  2-  jati  sanjati nibbatti
abhinibbatti  patubhavo  ayam  satasatanam  bhavo  .  katamo satasatanam
vibhavo . Yo satasatanam khayo vayo bhedo paribhedo aniccata antaradhanam
ayam   satasatanam   vibhavo   .   yametamatthanti   yam  paramatthanti  vibhavam
bhavancapi yametamattham.
     [480]   Etamme   pabruhi   yatonidananti  etanti  yam  pucchami
@Footnote: 1 Ma. natthi. ito param evam natabbam .  2 Ma. pabhavo.
Yam  yacami  yam  ajjhesami  yam  pasademi . Pabruhiti bruhi [1]- acikkha
desehi   pannapehi   patthapehi   vivara  vibhaja  uttanikarohi  pakasehiti
etamme    pabruhi    .   yatonidananti   yamnidanam   yamsamudayam   yamjatikam
yampabhavanti etamme pabruhi yatonidanam. Tenaha so nimmito
                      satam asatanca kutonidana
                      kismim asante na bhavanti hete
                      vibhavam bhavancapi yametamattham
                      etamme pabruhi yatonidananti.
     [481] Phassanidanam satam asatam
                      phasse asante na bhavanti hete
                      vibhavam bhavancapi yametamattham
                      etante pabrumi itonidanam.
     [482]   Phassanidanam   satam   asatanti  sukhavedaniyam  phassam  paticca
uppajjati   sukha  vedana  .  sa  2-  tasseva  sukhavedaniyassa  phassassa
nirodha  [3]-  tajjam  vedayitam  sukhavedaniyam  phassam  paticca  uppanna sukha
vedana   sa   nirujjhati   sa  vupasammati  .  dukkhavedaniyam  phassam  paticca
uppajjati  dukkha  vedana  .  sa  4-  tasseva  dukkhavedaniyassa phassassa
nirodha  [5]-  tajjam  vedayitam  dukkhavedaniyam  phassam paticca uppanna dukkha
vedana  sa  nirujjhati  sa  vupasammati  .  adukkhamasukhavedaniyam  phassam paticca
uppajjati  adukkhamasukha  vedana  .  sa  6- tasseva adukkhamasukhavedaniyassa
@Footnote: 1 Ma. Yu. vadehi. 2-4-6 Ma. ya. 3-5 Ma. yam.
Sukhavedaniyassa  phassassa  nirodha  [1]-  tajjam  vedayitam  adukkhamasukhavedaniyam
phassam   paticca   uppanna   adukkhamasukha   vedana   sa   nirujjhati  sa
vupasammati   .   phassanidanam   satam   asatanti  satasata  phassanidana
phassasamudaya phassajatika phassappabhavati phassanidanam satam asatam.
     [483] Phasse asante na bhavanti heteti phasse asante asamvijjamane
anupalabbhiyamane   satasata   na   bhavanti   nappabhavanti   na   jayanti
na    sanjayanti    na   nibbattanti   nabhinibbattanti   na   patubhavantiti
phasse asante na bhavanti hete.
     [484]   Vibhavam   bhavancapi   yametamatthanti  bhavaditthipi  phassanidana
vibhavaditthipi    phassanidana   .   yametamatthanti   yam   paramatthanti   vibhavam
bhavancapi yametamattham.
     [485]   Etante  pabrumi  itonidananti  etanti  yam  pucchasi  yam
yacasi   yam   ajjhesasi   yam   pasadesi   .  pabrumiti  brumi  acikkhami
desemi    pannapemi    patthapemi    vivarami   vibhajami   uttanikaromi
pakasemiti    etante    pabrumi    .   itonidananti   itophassanidanam
phassasamudayam   phassajatikam   phassappabhavanti  etante  pabrumi  itonidanam .
Tenaha bhagava
                      phassanidanam satam asatam
                      phasse asante na bhavanti hete
@Footnote: 1 Ma. yam.
                      Vibhavam bhavancapi yametamattham
                      etante pabrumi itonidananti.
     [486] Phasso nu lokasmi kutonidano
                      pariggaha vapi kuto pahuta
                      kismim asante na mamattamatthi
                      kismim vibhute na phusanti phassa.
     [487]   Phasso   nu  lokasmi  kutonidanoti  phasso  kutonidano
kuto   jato   kuto   sanjato   kuto   nibbatto  kuto  abhinibbatto
kuto   patubhuto   kimnidano   kimsamudayo   kimjatiko   kimpabhavoti  phassassa
mulam   pucchati   [1]-  .pe.  samudayam  pucchati  papucchati  yacati  ajjhesati
pasadetiti phasso nu lokasmi kutonidano.
     [488]   Pariggaha  vapi  kuto  pahutati  pariggaha  kuto  pahuta
kuto   jata   kuto   sanjata   kuto   nibbatta  kuto  abhinibbatta
kuto   patubhuta   kimnidana   kimsamudaya  kimjatika  kimpabhavati  pariggahanam
mulam    pucchati   .pe.   samudayam   pucchati   papucchati   yacati   ajjhesati
pasadetiti pariggaha vapi kuto pahuta.
     [489]  Kismim  asante  na  mamattamatthiti kismim asante asamvijjamane
anupalabbhiyamane   mamatta   natthi   na   santi  na  samvijjanti  nupalabbhanti
pahina     samucchinna     vupasanta     patippassaddha    abhabbuppattika
nanaggina daddhati kimsmim asante na mamattamatthi.
@Footnote: 1 Ma. hetum pucchati.
     [490]  Kismim  vibhute  na  phusanti  phassati  kismim  vibhute vibhavite
atikkante   samatikkante   vitivatte   na  phassa  phusantiti  kismim  vibhute
na phusanti phassa. Tenaha so nimmito
                      phasso nu lokasmi kutonidano
                      pariggaha vapi kuto pahuta
                      kismim asante na mamattamatthi
                      kismim vibhute na phusanti phassati.
     [491] Namanca rupanca paticca phasso
                      icchanidanani pariggahani
                      icchayasantya na mamattamatthi
                      rupe vibhute na phusanti phassa.
     [492]   Namanca   rupanca   paticca   phassoti   cakkhunca   paticca
rupe   ca   uppajjati   cakkhuvinnanam   tinnam   sangati   phasso   cakkhunca
rupa    ca    rupasmim    cakkhusamphassam   thapetva   sampayuttaka   dhamma
namasmim    evampi   namanca   rupanca   paticca   phasso   .   sotanca
paticca   sadde   ca   uppajjati   sotavinnanam   tinnam   sangati   phasso
sotanca    sadda   ca   rupasmim   sotasamphassam   thapetva   sampayuttaka
dhamma    namasmim    evampi   namanca   rupanca   paticca   phasso  .
Ghananca   paticca   gandhe   ca   uppajjati   ghanavinnanam   tinnam  sangati
phasso    ghananca    gandha    ca    rupasmim    ghanasamphassam   thapetva
Sampayuttaka    dhamma    namasmim   evampi   namanca   rupanca   paticca
phasso    .   jivhanca   paticca   rase   ca   uppajjati   jivhavinnanam
tinnam   sangati   phasso   jivha   ca   rasa   ca  rupasmim  jivhasamphassam
thapetva     sampayuttaka     dhamma    namasmim    evampi    namanca
rupanca   paticca   phasso   .  kayanca  paticca  photthabbe  ca  uppajjati
kayavinnanam    tinnam    sangati   phasso   kayo   ca   photthabba   ca
rupasmim    kayasamphassam    thapetva    sampayuttaka    dhamma    namasmim
evampi   namanca  rupanca  paticca  phasso  .  mananca  paticca  dhamme  ca
uppajjati    manovinnanam    tinnam    sangati   phasso   vatthurupam   rupasmim
dhamma   rupino   rupasmim   manosamphassam   thapetva   sampayuttaka  dhamma
namasmim evampi namanca rupanca paticca phasso.
     [493]   Icchanidanani  pariggahaniti  iccha  vuccati  tanha  yo
rago   sarago   .pe.   abhijjha   lobho  akusalamulam  .  pariggahati
dve   pariggaha   tanhapariggaho   ca   ditthipariggaho   ca  .pe.  ayam
tanhapariggaho    .pe.    ayam    ditthipariggaho    .   icchanidanani
pariggahaniti    pariggaha    icchanidana   icchahetuka   icchapaccaya
icchakarana icchapabhavati icchanidanani pariggahani.
     [494]   Icchayasantya   na  mamattamatthiti  iccha  vuccati  tanha
yo   rago  sarago  .pe.  abhijjha  lobho  akusalamulam  .  mamattati
dve   mamatta   tanhamamattanca  ditthimamattanca  .pe.  idam  tanhamamattam
.pe.   Idam   ditthimamattam   .  icchayasantya  na  mamattamatthiti  icchaya
asantya    asamvijjamanaya    nupalabbhiyamanaya    mamatta    natthi   na
santi    na    samvijjanti    nupalabbhanti   pahina   samucchinna   vupasanta
patippassaddha    abhabbuppattika    nanaggina   daddhati   icchayasantya
na mamattamatthi.
     [495]  Rupe  vibhute na phusanti phassati rupeti cattaro ca mahabhuta
catunnanca   mahabhutanam   upadayarupam  .  rupe  vibhuteti  catuhi  karanehi
rupam vibhutam hoti natavibhutena tiranavibhutena pahanavibhutena samatikkamavibhutena.
     {495.1} Katham natavibhutena rupam vibhutam hoti. Rupam janati yankinci rupam
sabbam  rupam  cattaro  ca  mahabhuta  catunnanca  mahabhutanam  upadayarupanti
janati passati evam natavibhutena rupam vibhutam hoti.
     {495.2}  Katham  tiranavibhutena  rupam  vibhutam hoti. Evam natam katva
rupam   tireti   aniccato   dukkhato   rogato   gandato  sallato  aghato
abadhato   parato   palokato   itito   upaddavato  bhayato  upasaggato
calato   pabhangato   addhuvato   atanato   alenato  asaranato  rittato
tucchato      sunnato     anattato     adinavato     viparinamadhammato
asarakato  aghamulato  vadhakato  vibhavato  sasavato  sankhatato  maramisato
jatidhammato    jaradhammato   byadhidhammato   maranadhammato   sokaparideva-
dukkhadomanassupayasadhammato   sankilesikadhammato   samudayato   atthangamato
Assadato   adinavato   nissaranato   tireti   evam   tiranavibhutena  rupam
vibhutam hoti.
     {495.3}  Katham pahanavibhutena rupam vibhutam hoti. Evam tiretva rupe
chandaragam  pajahati  vinodeti  byantikaroti  anabhavangameti  .  vuttam  hetam
bhagavata  yo  rupe  bhikkhave  chandarago  tam  pajahatha  evantam [1]- pahinam
bhavissati  ucchinnamulam  talavatthukatam  anabhavangatam  ayatim  anuppadadhammam .
Evam pahanavibhutena rupam vibhutam hoti.
     {495.4}   Katham  samatikkamavibhutena  rupam  vibhutam  hoti  .  catasso
arupasamapattiyo   patiladdhassa  rupa  vibhuta  honti  vibhavita  atikkanta
samatikkanta   vitivatta   evam   samatikkamavibhutena   rupam  vibhutam  hoti .
Imehi catuhi karanehi rupam vibhutam hoti.
     {495.5} Rupe vibhute na phusanti phassati rupe vibhute vibhavite atikkante
samatikkante    vitivatte    panca   phassa   na   phusanti   cakkhusamphasso
sotasamphasso    ghanasamphasso    jivhasamphasso   kayasamphassoti   rupe
vibhute na phusanti phassa. Tenaha bhagava
                      namanca rupanca paticca phasso
                      icchanidanani pariggahani
                      icchayasantya na mamattamatthi
                      rupe vibhute na phusanti phassati.
@Footnote: 1 Ma. rupam.
     [496] Kathamsametassa vibhoti rupam
                      sukham dukkham vapi katham vibhoti
                      etamme pabruhi yatha vibhoti
                      tam janiyama iti me mano ahu.
     [497]   Kathamsametassa   vibhoti  rupanti  kathamsametassa  kathampatipannassa
kathamiriyantassa      kathampavattentassa     kathampalentassa     kathamyapentassa
kathamyapentassa   rupam   vibhoti   vibhaviyyati   atikkamiyyati   samatikkamiyyati
vitivattiyyatiti kathamsametassa vibhoti rupam.
     [498]  Sukham  dukkham  vapi  katham  vibhotiti  sukhanca dukkhanca katham vibhoti
vibhaviyyati    atikkamiyyati   samatakkamiyyati   vitivattiyyatiti   sukham   dukkham
vapi katham vibhoti.
     [499]  Etamme  pabruhi  yatha  vibhotiti  etanti  yam  pucchami yam
yacami  yam  ajjhesami  yam  pasademiti  etam. Me pabruhiti me bruhi 1-
acikkha   desehi   pannapehi   patthapehi   vivara   vibhaja  uttanikarohi
pakasehiti    etamme   pabruhi   .   yatha   vibhotiti   yatha   vibhoti
vibhaviyyati        atikkamiyyati       samatikkamiyyati       vitivattiyyatiti
etamme pabruhi yatha vibhoti.
     [500]  Tam  janiyama  iti  me  mano  ahuti  tam  janiyamati  tam
janeyyama      ajaneyyama      vijaneyyama     pativijaneyyama
pativijjheyyamati  tam  janiyama . Iti me mano ahuti [2]- iti me cittam
@Footnote: 1 Ma. pabruhi. 2 Ma. iti me mano ahu.
Ahu   iti   me  sankappo  ahu  iti  me  vinnanam  ahuti  tam  janiyama
iti me mano ahu. Tenaha so nimmito
                      kathamsametassa vibhoti rupam
                      sukham dukkham vapi katham vibhoti
                      etamme pabruhi yatha vibhoti
                      tam janiyama iti me mano ahuti.
     [501] Na sannasanni na visannasanni
                      nopi asanni na vibhutasanni
                      evamsametassa vibhoti rupam
                      sannanidana hi papancasankha.
     [502]     Na    sannasanni    na    visannasanniti    sannasannino
vuccanti   ye   pakatisannaya   thita   napi   so  pakatisannaya  thito .
Visannasannino   vuccanti   ummattaka   ye   ca  ukkhittacitta  1-  napi
so ummattako nopi khittacittoti na sannasanni na visannasanni.
     [503]    Nopi   asanni   na   vibhutasanniti   asannino   vuccanti
nirodhasamapanna   ye   ca   asannasatta   napi   so   nirodhasamapanno
nopi  asannasatto  .  vibhutasannino  vuccanti  ye  catunnam  arupasamapattinam
labhino   napi   so   catunnam   arupasamapattinam  labhiti  nopi  asanni  na
vibhutasanni.
@Footnote: 1 Ma. khittacitta.
     [504]  Evamsametassa  vibhoti  rupanti  idha  bhikkhu sukhassa ca pahana
.pe.   catuttham   jhanam  upasampajja  viharati  so  evam  samahite  citte
parisuddhe   pariyodate   anangane   vigatupakkilese   mudubhute  kammaniye
thite       anenjappatte      akasanancayatanasamapattipatilabhatthaya
cittam   abhiniharati   abhininnameti   arupamaggasamangiti   evamsametassa   1-
evampatipannassa     evamiriyantassa    evamvattentassa    evampalentassa
evamyapentassa   evamyapentassa   rupam   vibhoti  vibhaviyyati  atikkamiyyati
samatikkamiyyati vitivattiyyatiti evamsametassa vibhoti rupam.
     [505]     Sannanidana     hi    papancasankhati    papancayeva
papancasankha tanhapapancasankha ditthipapancasankha
manapapancasankha sannanidana sannasamudaya
sannajatika         sannapabhavati         sannanidana         hi
papancasankha. Tenaha bhagava
                      na sannasanni na visannasanni
                      nopi asanni na vibhutasanni
                      evamsametassa vibhoti rupam
                      sannanidana hi papancasankhati.
     [506] Yantam apucchimha akittayi no
                      annantam pucchama tadingha bruhi
@Footnote: 1 Po. Yu. itisaddo atthi.
                      Ettavataggam no 1- vadanti heke
                      yakkhassa suddhim idha panditase
                      udahu annampi vadanti etto.
     [507]    Yantam   apucchimha   akittayi   noti   yantam   apucchimha
ayacimha   ajjhesimha   pasadayimha   .  akittayi  noti  kittitam  pakittitam
acikkhitam    desitam    pannapitam   patthapitam   vivatam   vibhattam   uttanikatam
pakasitanti yantam apucchimha akittayi no.
     [508]   Annantam   pucchama   tadingha   bruhiti   annantam  pucchama
annantam     yacama     annantam    ajjhesama    annantam    pasadema
uttarim   tam   pucchama  .  tadingha  bruhiti  ingha  bruhi  acikkha  desehi
pannapehi    patthapehi    vivara    vibhaja    uttanikarohi    pakasehiti
annantam pucchama tadingha bruhi.
     [509]   Ettavataggam   no  vadanti  heke  yakkhassa  suddhim  idha
panditaseti      eke      samanabrahmana      ettavata     2-
arupasamapattiya    aggam   settham   visettham   pamokkham   uttamam   pavaram
vadanti    kathenti    bhananti    dipayanti    voharanti    .   yakkhassati
sattassa    narassa    manavassa   posassa   puggalassa   jivassa   jatussa
jantussa   indagussa   manujassa   .   suddhinti   suddhim   visuddhim  parisuddhim
muttim    vimuttim   parimuttim   .   idha   panditaseti   idha   panditavada
dhiravada         nanavada         hetuvada         lakkhanavada
karanavada      thanavada     sakaya     laddhiyati     ettavataggam
@Footnote: 1 Ma. na .  2 Po. Ma. eta arupasamapattiyo.
No vadanti heke yakkhassa suddhim idha panditase.
     [510]    Udahu   annampi   vadanti   ettoti   udahu   eke
samanabrahmana    eta   arupasamapattiyo   atikkamitva   samatikkamitva
vitivattitva   etto   arupato   annam   uttarim  yakkhassa  suddhim  visuddhim
parisuddhim   muttim   vimuttim   parimuttim   vadanti   kathenti   bhananti  dipayanti
voharantiti udahu annampi vadanti etto. Tenaha so nimmito
                      yantam apucchimha akittayi no
                      annantam pucchama tadingha bruhi
                      ettavataggam no vadanti heke
                      yakkhassa suddhim idha panditase
                      udahu annampi vadanti ettoti.
     [511] Ettavataggampi vadanti heke
                      yakkhassa suddhim idha panditase
                      tesam puneke samayam vadanti
                      anupadisese kusalavadana.
     [512]   Ettavataggampi   vadanti   heke   yakkhassa   suddhim  idha
panditaseti    santeke    samanabrahmana    sassatavada   ettavata
arupasamapattiya    aggam   settham   visettham   pamokkham   uttamam   pavaram
vadanti   kathenti   bhananti   dipayanti   voharanti  .  yakkhassati  sattassa
narassa    manavassa    posassa   puggalassa   jivassa   jatussa   jantussa
Indagussa  manujassa  .  suddhinti  suddhim  visuddhim  parisuddhim muttim vimuttim
parimuttim    .    idha    panditaseti    idha    panditavada   dhiravada
nanavada     hetuvada     lakkhanavada    karanavada    thanavada
sakaya   laddhiyati   ettavataggampi   vadanti  heke  yakkhassa  suddhim  idha
panditase.
     [513]  Tesam  puneke  samayam  vadanti  anupadisese kusalavadanati
tesamyeva    samanabrahmananam    eke    samanabrahmana   ucchedavada
bhavatajjita   vibhavam  abhinandanti  te  sattassa  samam  upasamam  vupasamam  nirodham
patippassaddham   vadanti   yato   kira   bho   ayam  atta  kayassa  bheda
ucchijjati  vinassati  na  hoti  parammarana  ettavata  anupadisesoti .
Kusalavadanati     kusalavada    panditavada    dhiravada    nanavada
hetuvada   lakkhanavada   karanavada   thanavada   sakaya   laddhiyati
tesam   puneke   samayam  vadanti  anupadisese  kusalavadana  .  tenaha
bhagava
                      ettavataggampi vadanti heke
                      yakkhassa suddhim idha panditase
                      tesam puneke samayam vadanti
                      anupadisese kusalavadanati.
     [514] Ete ca natva upanissitati
                      natva muni nissaye so vimamsi
                      Natva vimutto na vivadameti
                      bhavabhavaya na sameti dhiro.
     [515]   Ete  ca  natva  upanissitati  eteti  ditthigatike .
Upanissitati      sassataditthinissitati     natva     ucchedaditthinissitati
natva     sassatucchedaditthinissitati     natva    janitva    tulayitva
tirayitva vibhavayitva vibhutam katvati ete ca natva upanissitati.
     [516]   Natva   muni  nissaye  so  vimamsiti  muniti  monam  vuccati
nanam   .pe.   sangajalamaticca   so   muni  .  muni  sassataditthinissitati
natva      ucchedaditthinissitati     natva     sassatucchedaditthinissitati
natva   janitva   tulayitva   tirayitva  vibhavayitva  vibhutam  katva .
So   vimamsiti   pandito   pannava   buddhima   nani   vibhavi   medhaviti
natva muni nissaye so vimamsi.
     [517]  Natva  vimutto  na  vivadametiti natva janitva tulayitva
tirayitva  vibhavayitva  vibhutam  katva  .  [1]-  mutto vimutto parimutto
suvimutto    accantaanupadavimokkhena    sabbe    sankhara   aniccati
natva   janitva   tulayitva   tirayitva   vibhavayitva   vibhutam   katva
mutto    vimutto    parimutto    suvimutto    accantaanupadavimokkhena
sabbe    sankhara    dukkhati    sabbe    dhamma   anattati   .pe.
Yankinci    samudayadhammam    sabbantam    nirodhadhammanti    natva   janitva
tulayitva    tirayitva   vibhavayitva   vibhutam   katva   mutto   vimutto
@Footnote: 1 Ma. vimuttoti.
Parimutto       suvimutto      accantaanupadavimokkhenati      natva
vimutto   .   na  vivadametiti  na  kalaham  karoti  na  bhandanam  karoti  na
viggaham  karoti  na  vivadam  karoti  na  medhagam karoti. Vuttam hetam bhagavata
evam   vimuttacitto   kho   aggivessana   bhikkhu   na  kenaci  samvadati  na
kenaci   vivadati  yanca  loke  vuttam  tena  ca  voharati  aparamasanti .
Natva vimutto na vivadameti.
     [518]   Bhavabhavaya  na  sameti  dhiroti  bhavabhavayati  bhavabhavaya
kammabhavaya   punabbhavaya   kamabhavaya   kammabhavaya  kamabhavaya  punabbhavaya
rupabhavaya   kammabhavaya   rupabhavaya   punabbhavaya   arupabhavaya   kammabhavaya
arupabhavaya   punabbhavaya   punappunam   bhavaya   punappunam   gatiya   punappunam
upapattiya    punappunam    patisandhiya    punappunam    attabhavabhinibbattiya
na   sameti   na   samagacchati  na  ganhati  na  paramasati  nabhinivisati .
Dhiroti   dhiro   pandito   pannava   buddhima   nani   vibhavi  medhaviti
bhavabhavaya na sameti dhiro. Tenaha bhagava
                      ete ca natva upanissitati
                      natva muni nissaye so vimamsi
                      natva vimutto na vivadameti
                      bhavabhavaya na sameti dhiroti.
           Ekadasamo kalahavivadasuttaniddeso nitthito.
                            --------------



             The Pali Tipitaka in Roman Character Volume 29 page 305-342. https://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=29&A=6094&modeTY=2              Compare with The Pali Tipitaka in Thai Character :- https://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=29&A=6094&modeTY=2              Compare with The Royal Version of Thai Tipitaka :- https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=29&item=442&items=77              Compare with The MCU Version of Thai Tipitaka :- https://84000.org/tipitaka/pitaka_item/m_siri.php?B=29&siri=11              Study Atthakatha :- https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=29&i=442              The Pali Atthakatha in Thai :- https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=45&A=8151              The Pali Atthakatha in Roman :- https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=45&A=8151              Contents of The Tipitaka Volume 29 https://84000.org/tipitaka/read/?index_29 https://84000.org/tipitaka/english/?index_29

First LinkPrevious Linkแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าNext LinkLast Link chage to ROMAN letter

บันทึก ๑๔ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๖๐. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]