ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
     ThaiVersion   McuVersion   PaliThai   PaliRoman 
First LinkPrevious Linkแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าNext LinkLast Link chage to ROMAN letter
TIPITAKA Volume 29 : PALI ROMAN Sutta Pitaka Vol 21 : Sutta. Khu. Mahāniddeso

                 Cuddasamo tuvatakasuttaniddeso
     [699] Pucchami tam adiccabandhum
                 vivekam santipadanca mahesim
                 katham disva nibbati bhikkhu
                 anupadiyano lokasmim kinci.
     [700]   Pucchami   tam   adiccabandhunti   pucchati  tisso  puccha
aditthajotana puccha ditthasamsandana puccha vimaticchedana puccha.
     Katama    aditthajotana   puccha   .   pakatiya   lakkhanam   anatam
hoti    adittham   atulitam   atiritam   avibhutam   avibhavitam   tassa   nanaya
dassanaya    tulanaya    tiranaya    vibhavanaya    panham    pucchati   ayam
aditthajotana puccha.
     {700.2}   Katama   ditthasamsandana   puccha  .  pakatiya  lakkhanam
natam   hoti   dittham   tulitam   tiritam   vibhutam  vibhavitam  annehi  panditehi
saddhim samsandanatthaya panham pucchati ayam ditthasamsandana puccha.
     Katama  vimaticchedana  puccha  .  pakatiya  samsayapakkhanno  1- hoti
vimatipakkhanno  dvelhakajato  evam  nu  kho  na  nu  kho kinnu kho katham nu
khoti  so  vimaticchedanatthaya  panham  pucchati  ayam  vimaticchedana  puccha.
Ima tisso puccha.
     {700.4}   Aparapi   tisso  puccha  manussapuccha  amanussapuccha
nimmitapuccha.
@Footnote: 1 Ma. samsayapakkhando. Yu. .. pakkhanto.
     Katama   manussapuccha   .   manussa  buddham  bhagavantam  upasankamitva
panham   pucchanti  bhikkhu  pucchanti  bhikkhuniyo  pucchanti  upasaka  pucchanti
upasikayo   pucchanti   rajano  pucchanti  khattiya  pucchanti  brahmana
pucchanti   vessa  pucchanti  sudda  pucchanti  gahattha  pucchanti  pabbajita
pucchanti ayam manussapuccha.
     {700.6}   Katama   amanussapuccha  .  amanussa  buddham  bhagavantam
upasankamitva    panham   pucchanti   naga   pucchanti   supanna   pucchanti
yakkha   pucchanti   asura   pucchanti   gandhabba   pucchanti  maharajano
pucchanti   inda   pucchanti   brahmano   pucchanti   devatayo  pucchanti
ayam amanussapuccha.
     {700.7}  Katama  nimmitapuccha  .  yam  bhagava  rupam  abhinimminati
manomayam  sabbangapaccangam  ahinindriyam  [1]-  so  nimmito  buddham  bhagavantam
upasankamitva  panham  pucchati  bhagava  [2]-  visajjeti  ayam nimmitapuccha.
Ima tisso puccha.
     Aparapi tisso puccha attatthapuccha paratthapuccha ubhayatthapuccha.
     Aparapi   tisso   puccha   ditthadhammikatthapuccha  samparayikatthapuccha
paramatthapuccha.
     {700.8}  Aparapi tisso puccha anavajjatthapuccha nikkilesatthapuccha
vodanatthapuccha.
@Footnote: 1 Ma. tam. 2 Ma. Yu. tassa.
     Aparapi tisso puccha atitapuccha anagatapuccha paccuppannapuccha.
     Aparapi   tisso   puccha   ajjhattapuccha  bahiddhapuccha  ajjhatta-
bahiddhapuccha.
     {700.9}   Aparapi   tisso   puccha   kusalapuccha  akusalapuccha
abyakatapuccha.
     Aparapi tisso puccha khandhapuccha dhatupuccha ayatanapuccha
     aparapi    tisso    puccha   satipatthanapuccha   sammappadhanapuccha
iddhippadapuccha.
     {700.10}   Aparapi   tisso   puccha  indriyapuccha  balapuccha
bojjhangapuccha.
     Aparapi tisso puccha maggapuccha phalapuccha nibbanapuccha.
     Pucchami  tanti  tam  pucchami  tam  yacami  tam ajjhesami tam pasademi
tam kathayassu meti pucchami tam.
     Adiccabandhunti  adicco  vuccati  suriyo. Suriyo gotamo gottena
bhagavapi  gotamo  gottena  .  bhagava  suriyassa  gottanatako gottabandhu
tasma buddho adiccabandhuti. Pucchami tam adiccabandhum.
     [701]  Vivekam  santipadanca  mahesinti  vivekoti  1- tayo viveka
@Footnote: 1 Ma. vivekati.
Kayaviveko cittaviveko upadhiviveko.
     {701.1}  Katamo  kayaviveko . Idha bhikkhu vivittam senasanam bhajati
arannam   rukkhamulam   pabbatam   kandaram   giriguham  susanam  vanapattham  abbhokasam
palalapunjam  kayena  ca  vivitto  viharati  so  eko gacchati eko titthati
eko  nisidati  eko  seyyam  kappeti  eko gamam pindaya pavisati eko
patikkamati   eko  raho  nisidati  eko  cankamam  adhitthati  eko  carati
viharati iriyati vattati paleti yapeti yapeti ayam kayaviveko.
     {701.2}  Katamo  cittaviveko. Pathamam jhanam samapannassa nivaranehi
cittam   vivittam   hoti   dutiyam   jhanam  samapannassa  vitakkavicarehi  cittam
vivittam   hoti   tatiyam   jhanam   samapannassa  pitiya  cittam  vivittam  hoti
catuttham    jhanam    samapannassa    sukhadukkhehi    cittam    vivittam   hoti
akasanancayatanam       samapannassa      rupasannaya      patighasannaya
nanattasannaya    cittam   vivittam   hoti   vinnanancayatanam   samapannassa
akasanancayatanasannaya    cittam    vivittam    hoti    akincannayatanam
samapannassa      vinnanancayatanasannaya     cittam     vivittam     hoti
nevasannanasannayatanam        samapannassa       akincannayatanasannaya
cittam    vivittam    hoti    sotapannassa    sakkayaditthiya   vicikicchaya
silabbattaparamasa    ditthanusaya    vicikicchanusaya    tadekatthehi   ca
kilesehi  cittam  vivittam  hoti  sakadagamissa olarika kamaragasannojana
Patighasannojana       olarika      kamaraganusaya      patighanusaya
tadekatthehi    ca    kilesehi    cittam    vivittam   hoti   anagamissa
anusahagata      kamaragasannojana      patighasannojana      anusahagata
kamaraganusaya    patighanusaya    tadekatthehi    ca   kilesehi   cittam
vivittam  hoti  arahato  ruparaga  aruparaga  mana  uddhacca  avijjaya
mananusaya   bhavaraganusaya   avijjanusaya   tadekatthehi  ca  kilesehi
bahiddha ca sabbanimittehi cittam vivittam hoti ayam cittaviveko.
     {701.3}  Katamo  upadhiviveko  .  upadhi  vuccanti 1- kilesa ca
khandha  ca  abhisankhara  ca  .  upadhiviveko  vuccati amatam nibbanam yo so
sabbasankharasamatho    sabbupadhipatinissaggo   tanhakkhayo   virago   nirodho
nibbanam ayam upadhiviveko.
     {701.4}  Kayaviveko  ca  vupakatthakayanam  2- nekkhammabhiratanam
cittaviveko   ca   parisuddhacittanam   paramavodanappattanam  upadhiviveko  ca
nirupadhinam puggalanam visankharagatanam.
     {701.5}  Santiti  ekena  akarena  santipi  santipadampi tanneva
amatam    nibbanam    yo    so   sabbasankharasamatho   sabbupadhipatinissaggo
tanhakkhayo   virago   nirodho   nibbanam   .   vuttam   hetam   bhagavata
santametam   padam   panitametam   padam   yadidam   sabbasankharasamatho   sabbupadhi-
patinissaggo   tanhakkhayo   virago   nirodho   nibbananti   .  athava
@Footnote: 1 Ma. vuccati. 2 Ma. vivekatthakayanam.
Aparena    akarena    ye    dhamma    santadhigamaya    santiphusanaya
santisacchikiriyaya     samvattanti     seyyathidam    cattaro    satipatthana
cattaro     sammappadhana    cattaro    iddhippada    pancindriyani
panca   balani   satta   bojjhanga   ariyo   atthangiko   maggo  ime
vuccanti    santipadam   tanapadam   lenapadam   saranapadam   abhayapadam   accutapadam
amatapadam nibbanapadam.
     {701.6}  Mahesinti  mahesi  bhagava . Mahantam silakkhandham esi 1-
gavesi   pariyesiti   mahesi  .  mahantam  samadhikkhandham  mahantam  pannakkhandham
mahantam    vimuttikkhandham    mahantam   vimuttinanadassanakkhandham   esi   gavesi
pariyesiti  mahesi  .  mahato  tamokayassa  padalanam  mahato  vippallasassa
pabhedanam    2-    mahato    tanhasallassa    abbuhanam    3-    mahato
ditthisanghatassa   vinivedhanam   mahato   manaddhajassa   pavahanam  4-  mahato
abhisankharassa   vupasamanam   5-  mahato  oghassa  nittharanam  mahato  bharassa
nikkhepanam    mahato    samsaravattassa    upacchedam    mahato   santapassa
nibbapanam    mahato    parilahassa    patippassaddhim   mahato   dhammaddhajassa
ussapanam   esi   gavesi   pariyesiti   mahesi  .  mahante  satipatthane
mahante   sammappadhane   mahante   iddhippade   mahantani   indriyani
mahantani    balani    mahante   bojjhange   mahantam   ariyam   atthangikam
maggam    mahantam   paramattham   amatam   nibbanam   esi   gavesi   pariyesiti
mahesi   .   mahesakkhehi   va  sattehi  esito  gavesito  pariyesito
@Footnote: 1 Ma. esi gavesi pariyesi. 2 Ma. bhedanam. 3 Ma. abbahanam. 4 Ma. papatanam.
@5 Po. Ma. vupasamam.
Kaham  buddho  kaham  bhagava  kaham  devadevo  kaham  narasabhoti mahesiti vivekam
santipadanca mahesim.
     [702]   Katham   disva   nibbati   bhikkhuti  katham  disva  passitva
tulayitva  tirayitva  vibhavayitva  vibhutam  katva  attano  ragam nibbapeti
dosam   nibbapeti   moham   nibbapeti   kodham   upanaham   makkham  palasam
issam   macchariyam   mayam   satheyyam   thammam  sarambham  manam  atimanam  madam
pamadam  sabbe  kilese  sabbe  duccarite  sabbe  darathe sabbe parilahe
sabbe   santape   sabbakusalabhisankhare   nibbapeti  sameti  upasameti
vupasameti   patippassambheti   .   bhikkhuti   kalyanaputhujjano   va   bhikkhu
sekho va bhikkhuti katham disva nibbati bhikkhu.
     [703]    Anupadiyano   lokasmim   kinciti   catuhi   upadanehi
anupadiyamano    agganhayamano    aparamasayamano   1-   [2]-  .
Lokasminti   apayaloke  manussaloke  devaloke  khandhaloke  dhatuloke
ayatanaloke    .    kinciti    kinci   rupagatam   vedanagatam   sannagatam
sankharagatam     vinnanagatanti    anupadiyano    lokasmim    kinci   .
Tenaha so nimmito
                 pucchami tam adiccabandhum
                 vivekam santipadanca mahesim
                 katham disva nibbati bhikkhu
                 anupadiyano lokasmim kinciti.
@Footnote: 1 Po. Ma. aparamasamano. 2 Ma. anabhinivisamano.
     [704] Mulam papancasankhayati bhagava
                 manta asmiti sabbamuparuddhe 1-
                 yakaci tanha ajjhattam
                 tasam vinaya sada sato sikkhe.
     [705]    Mulam    papancasankhayati    bhagava    manta    asmiti
sabbamuparuddheti      papancayeva      papancasankha     tanhapapancasankha
ditthipapancasankha.
     {705.1}    Katamam   tanhapapancassa   mulam   .   avijja   mulam
ayonisomanasikaro   mulam   asmimano   mulam   ahirikam   mulam   anottappam
mulam uddhaccam mulam idam tanhapapancassa mulam.
     {705.2}    Katamam    ditthipapancassa   mulam   .   avijja   mulam
ayonisomanasikaro   mulam   asmimano   mulam   ahirikam   mulam   anottappam
mulam uddhaccam mulam idam ditthipapancassa mulam.
     {705.3}  Bhagavati  garavadhivacanam  .  apica bhaggaragoti bhagava.
Bhaggadosoti  bhagava  .  bhaggamohoti  bhagava  .  bhaggamanoti  bhagava .
Bhaggaditthiti  bhagava  .  bhaggakantakoti  bhagava  .  bhaggakilesoti  bhagava.
Bhaji   vibhaji   pativibhaji   2-  dhammaratananti  bhagava  .  bhavanam  antakaroti
bhagava  .  bhavitakayoti  bhagava  .  bhavitasiloti  3-  bhavitacittoti 4-
bhavitapannoti   bhagava   .   bhaji   5-   va   bhagava  arannavanapatthani
@Footnote: 1 Ma. Yu. rundhe. 2 Po. Ma. pavibhaji. 3-4 Ma. itisaddo natthi.
@5 Po. Ma. Yu. bhagi.
Patthani   pantani  senasanani  appasaddani  appanigghosani  vijanavatani
manussarahaseyyakani    patisallanasarupaniti    bhagava   .   bhagi   va
bhagava civarapindapatasenasanagilanapaccayabhesajjaparikkharananti
bhagava   .   bhagi   va   bhagava   attharasassa  dhammarasassa  vimuttirasassa
adhisilassa   adhicittassa   adhipannayati   bhagava   .   bhagi  va  bhagava
catunnam    jhananam    catunnam    appamannanam   catunnam   arupasamapattinanti
bhagava    .    bhagi    va   bhagava   atthannam   vimokkhanam   atthannam
abhibhayatananam    navannam   anupubbaviharasamapattinanti   bhagava   .   bhagi
va     bhagava    dasannam    sannabhavananam    dasannam    kasinasamapattinam
anapanassatisamadhissa asubhasamapattiyati bhagava.
     {705.4}   Bhagi   va   bhagava   catunnam  satipatthananam  catunnam
sammappadhananam     catunnam     iddhippadanam     pancannam     indriyanam
pancannam    balanam    sattannam    bojjhanganam    ariyassa    atthangikassa
maggassati   bhagava   .   bhagi   va   bhagava   dasannam   tathagatabalanam
catunnam     vesarajjanam    catunnam    patisambhidanam    channam    abhinnanam
channam   buddhadhammananti   bhagava   .  bhagavati  netam  namam  matara  katam
na   pitara   katam  na  bhatara  katam  na  bhaginiya  katam  na  mittamaccehi
katam   na   natisalohitehi  katam  na  samanabrahmanehi  katam  na  devatahi
katam    vimokkhantikametam    buddhanam   bhagavantanam   bodhiya   mule   saha
sabbannutananassa       patilabha      sacchika      pannatti      yadidam
bhagavati [1]-.
     {705.5}  Manta  asmiti  sabbamuparuddheti manta vuccati panna ya
@Footnote: 1 Ma. Yu. mulam papancasankhaya iti bhagava.
Panna    pajanana    .pe.    amoho   dhammavicayo   sammaditthi  .
Asmiti   rupe  asmiti  mano  asmiti  chando  asmiti  anusayo  vedanaya
sannaya    sankharesu    vinnane    asmiti   mano   asmiti   chando
asmiti   anusayo   .   mulam   papancasankhayati   bhagava   manta  asmiti
sabbamuparuddheti     papancasankhaya     mulanca     asmimananca    mantaya
sabbam   ruddheyya   uparuddheyya   nirodheyya   vupasameyya   atthangameyya
patippassambheyyati    mulam    papancasankhayati   bhagava   manta   asmiti
sabbamuparuddhe.
     [706]   Yakaci   tanha   ajjhattanti  yakaciti  sabbena  sabbam
sabbatha   sabbam   asesam   nissesam   pariyadayavacanametam   yakaciti  .
Tanhati    rupatanha    .pe.   dhammatanha   .   ajjhattanti   ajjhattam
samutthati   1-   sa   tanhati   ajjhattam  .  athava  ajjhattikam  vuccati
cittam   yam  cittam  mano  manasam  hadayam  pandaram  mano  manayatanam  manindriyam
vinnanam    vinnanakkhandho    tajja    manovinnanadhatu    .   cittena
manasa  sa  tanha  sahagata  sahajata  samsattha  sampayutta  ekuppada
ekanirodha    ekavatthuka    ekarammanatipi    ajjhattanti    yakaci
tanha ajjhattam.
     [707]   Tasam   vinaya   sada   sato   sikkheti   sadati  sada
sabbada    sabbakalam    niccakalam   dhuvakalam   satatam   samitam   abbokinnam
pokhanupokham    udakummikajatam   avici   santati   sahitam   phusitam   purebhattam
@Footnote: 1 Ma. ajjhattasamutthana va.
Pacchabhattam   purimayamam   majjhimayamam   pacchimayamam   kale  junhe  vasse
hemante  gimhe purime vayokhandhe majjhime vayokhandhe pacchime vayokhandhe.
Satoti    catuhi    karanehi    sato   kaye   kayanupassanasatipatthanam
bhavento   sato   vedanasu   citte  dhammesu  dhammanupassanasatipatthanam
bhavento   sato  .  aparehipi  catuhi  karanehi  sato  asatiparivajjanaya
sato   satikaraniyanam   dhammanam   katatta   sato   satipatipakkhanam  dhammanam
hatatta   sato  satinimittanam  dhammanam  asammutthatta  sato  .  aparehipi
catuhi  karanehi  sato  satiya  samannagatatta  sato  satiya visitatta 1-
sato satiya pagunnataya sato satiya apaccorohanataya sato.
     {707.1}  Aparehipi  catuhi  karanehi sato satatta sato santatta
sato   samitatta  sato  santadhammasamannagatatta  sato  .  buddhanussatiya
sato   dhammanussatiya   sato  sanghanussatiya  sato  silanussatiya  sato
caganussatiya    sato    devatanussatiya    sato    anapanassatiya
sato    maranassatiya    sato   kayagatasatiya   sato   upasamanussatiya
sato  .  ya  sati  anussati  patissati  sati  saranata dharanata apilapanata
asammussanata    sati    satindriyam   satibalam   sammasati   satisambojjhango
ekayanamaggo  ayam  vuccati  sati  .  imaya satiya upeto hoti samupeto
upagato samupagato upapanno samupapanno samannagato so vuccati sato.
@Footnote: 1 Ma. Yu. vasitatta.
     {707.2}    Sikkheti  tisso  sikkha  adhisilasikkha  adhicittasikkha
adhipannasikkha   .   katama   adhisilasikkha  .  idha  bhikkhu  silava  hoti
patimokkhasamvarasamvuto   viharati   acaragocarasampanno  anumattesu  vajjesu
bhayadassavi    samadaya    sikkhati    sikkhapadesu   khuddako   silakkhandho
mahanto  silakkhandho  silam  patittha  adi  caranam  samyamo  samvaro  mukham pamukham
kusalanam dhammanam samapattiya ayam adhisilasikkha.
     {707.3} Katama adhicittasikkha. Idha bhikkhu vivicceva kamehi vivicca
akusalehi   dhammehi   savitakkam   savicaram   vivekajam   pitisukham  pathamam  jhanam
upasampajja    viharati    vitakkavicaranam   vupasama   ajjhattam   sampasadanam
cetaso   ekodibhavam   avitakkam   avicaram  samadhijam  pitisukham  dutiyam  jhanam
upasampajja  viharati  pitiya  ca  viraga  upekkhako  ca  viharati  sato  ca
sampajano   sukhanca   kayena   patisamvedeti   yantam   ariya  acikkhanti
upekkhako   satima   sukhavihariti  tatiyam  jhanam  upasampajja  viharati  sukhassa
ca    pahana   dukkhassa   ca   pahana   pubbeva   somanassadomanassanam
atthangama     adukkhamasukham     upekkhasatiparisuddhim     catuttham     jhanam
upasampajja viharati ayam adhicittasikkha.
     {707.4}  Katama  adhipannasikkha  .  idha  bhikkhu  pannava  hoti
udayatthagaminiya     pannaya     samannagato    ariyaya    nibbedhikaya
sammadukkhakkhayagaminiya   so   idam   dukkhanti   yathabhutam   pajanati  ayam
dukkhasamudayoti    yathabhutam    pajanati    ayam    dukkhanirodhoti   yathabhutam
Pajanati   ayam   dukkhanirodhagamini   patipadati   yathabhutam  pajanati  ime
asavati   yathabhutam   pajanati   ayam  asavasamudayoti  yathabhutam  pajanati
ayam    asavanirodhoti    yathabhutam    pajanati   ayam   asavanirodhagamini
patipadati yathabhutam pajanati ayam adhipannasikkha.
     {707.5}  Tasam  vinaya  sada sato sikkheti tasam tanhanam vinayaya
pativinayaya     pahanaya    vupasamaya    patinissaggaya    patippassaddhiya
adhisilampi    sikkheyya    adhicittampi   sikkheyya   adhipannampi   sikkheyya
ima   tisso  sikkha  avajjento  sikkheyya  jananto  1-  sikkheyya
passanto    sikkheyya   paccavekkhanto   sikkheyya   cittam   adhitthahanto
sikkheyya    saddhaya    adhimuccanto    sikkheyya    viriyam   pagganhanto
sikkheyya     satim    upatthapento    sikkheyya    cittam    samadahanto
sikkheyya    pannaya   pajananto   sikkheyya   abhinneyyam   abhijananto
sikkheyya    parinneyyam   parijananto   sikkheyya   pahatabbam   pajahanto
sikkheyya   bhavetabbam   bhavento  sikkheyya  sacchikatabbam  sacchikaronto
sikkheyya     acareyya     samacareyya     samadaya     vatteyyati
tasam vinaya sada sato sikkhe. Tenaha bhagava
                 mulam papancasankhayati bhagava
                 manta asmiti sabbamuparuddhe
                 yakaci tanha ajjhattam
                 tasam vinaya sada sato sikkheti.
@Footnote: 1 Ma. pajananto.
     [708] Yankinci dhammamabhijanna
                 ajjhattam athavapi bahiddha
                 na tena thamam kubbetha
                 na hi sa nibbuti satam vutta.
     [709]   Yankinci   dhammamabhijanna   ajjhattanti   yankinci  attano
gunam janeyya kusale va dhamme abyakate va dhamme.
     {709.1} Katame attano guna. Uccakula pabbajito va assa 1-
mahakula   pabbajito   va   assa   mahabhogakula  pabbajito  va  assa
ularabhogakula   pabbajito  va  assa  nato  yasassi  gahatthapabbajitananti
va      assa     labhimhi     civarapindapatasenasanagilanapaccayabhesajja-
parikkharananti  va  assa  suttantiko  va  assa  vinayadharo  va  assa
dhammakathiko   va   assa  aranniko  va  assa  pindapatiko  va  assa
pamsukuliko   va  assa  tecivariko  va  assa  sapadanacariko  va  assa
khalupacchabhattiko   va   assa  nesajjiko  va  assa  yathasanthatiko  va
assa   pathamassa   jhanassa   labhiti  va  assa  dutiyassa  jhanassa  labhiti
va   assa   tatiyassa   jhanassa   labhiti  va  assa  catutthassa  jhanassa
labhiti   va   assa   akasanancayatanasamapattiya   labhiti  va  assa
vinnanancayatanasamapattiya akincannayatanasamapattiya
nevasannanasannayatanasamapattiya  labhiti  va  assa ime vuccanti attano
@Footnote: 1 Ma. assam. ito param evam natabbam.
Guna   .   yankinci   attano   gunam  janeyya  ajaneyya  vijaneyya
pativijaneyya    pativijjheyyati   yankinci   dhammamabhijanna   ajjhattam  .
Athavapi  bahiddhati  upajjhayassa  va  acariyassa  va  te  guna  assuti
ajjhattam athavapi bahiddha.
     [710]  Na  tena  thamam  kubbethati  attano  va  gunena  paresam
va   gunena   thamam  na  kareyya  thambham  na  kareyya  manam  na  kareyya
unnatim   na   kareyya  unnamam  na  kareyya  na  tena  manam  janeyya  na
tena thaddho assa patthaddho paggahitasiroti na tena thamam kubbetha.
     [711]   Na   hi   sa   nibbuti   satam  vuttati  satanam  santanam
sappurisanam   buddhanam  buddhasavakanam  paccekabuddhanam  sa  nibbuti  1-  na
vutta   nappavutta   na   acikkhita   na   desita  na  pannapita  na
patthapita   na   vivata   na   vibhatta   na   uttanikata  nappakasitati
na hi sa nibbuti satam vutta. Tenaha bhagava
                 yankinci dhammamabhijanna
                 ajjhattam athavapi bahiddha
                 na tena manam kubbetha
                 na hi sa nibbuti satam vuttati.
     [712] Seyyo na tena manneyya
                 niceyyo athavapi sarikkho
@Footnote: 1 Po. Ma. nibutiti.
                 Puttho 1- anekarupehi
                 natumanam vikappayam titthe.
     [713]  Seyyo  na  tena  manneyyati  seyyohamasmiti  manam 2-
na  janeyya  jatiya  va  gottena va kolaputtikena va vannapokkharataya
va  dhanena  va  ajjhenena  va  kammayatanena  va  sippayatanena  va
vijjatthanena   va   sutena  va  patibhanena  va  annatarannatarena  va
vatthunati seyyo na tena manneyya.
     [714]   Niceyyo   athavapi   sarikkhoti   hinohamasmiti   omanam
na   janeyya   jatiya   va   gottena   va  .pe.  annatarannatarena
va   vatthuna  sadisohamasmiti  manam  na  janeyya  jatiya  va  gottena
va   kolaputtikena   va  vannapokkharataya  va  dhanena  va  ajjhenena
va   kammayatanena   va  sippayatanena  va  vijjatthanena  va  sutena
va    patibhanena   va   annatarannatarena   va   vatthunati   niceyyo
athavapi sarikkho.
     [715]   Puttho   anekarupehiti   anekavidhehi  akarehi  puttho
pareto samohito samannagatoti puttho anekarupehi.
     [716]   Natumanam   vikappayam  tittheti  atumano  vuccati  atta
attanam   kappento   vikappento  vikappam  apajjanto  na  tittheyyati
natumanam vikappayam titthe. Tenaha bhagava
@Footnote: 1 Ma. Yu. phuttho .  2 Ma. atimanam.
                 Seyyo na tena manneyya
                 niceyyo athavapi sarikkho
                 puttho anekarupehi
                 natumanam vikappayam tittheti.
     [717] Ajjhattameva upasame
                 nannato bhikkhu santimeseyya
                 ajjhattam upasantassa
                 natthi attam 1- kuto nirattam 2- va.
     [718]   Ajjhattameva   upasameti   ajjhattam  ragam  sameyya  dosam
sameyya   moham   sameyya   kodham  upanaham  makkham  palasam  issam  macchariyam
mayam   satheyyam   thambham   sarambham   manam  atimanam  madam  pamadam  sabbe
kilese   sabbe   duccarite   sabbe   darathe  sabbe  parilahe  sabbe
santape    sabbakusalabhisankhare    sameyya    upasameyya   vupasameyya
nibbapeyya patippassambheyyati ajjhattameva upasame.
     [719]   Nannato  bhikkhu  santimeseyyati  annato  asuddhimaggena
micchapatipadaya    aniyyanapathena    annatra    satipatthanehi    annatra
sammappadhanehi     annatra     iddhippadehi     annatra    indriyehi
annatra   balehi   annatra   bojjhangehi   annatra   ariya  atthangika
magga   santim   upasantim   vupasantim   nibbutim   patippassaddhim  na  eseyya
na gaveseyya na pariyeseyyati nannato bhikkhu santimeseyya.
@Footnote: 1 Ma. atta .  2 Ma. niratta.
     [720]  Ajjhattam  upasantassati  ajjhattam  ragam  santassa  1- dosam
santassa    1-    .pe.   sabbakusalabhisankhare   santassa   upasantassa
vupasantassa nibbutassa patippassaddhassati 2- ajjhattam upasantassa.
     [721]   Natthi   attam  kuto  nirattam  vati  natthiti  patikkhepo .
Attanti   sassataditthi   3-   natthi   nirattanti   ucchedaditthi   natthi .
Attati   gahitam   natthi  nirattati  muncitabbam  natthi  .  yassa  natthi  4-
gahitam    tassa    natthi   muncitabbam   .   yassatthi   muncitabbam   tassatthi
gahitam   .   gahamuncanam   samatikkanto  araha  vuddhiparihanim  vitivatto .
So    vutthavaso    cinnacarano    .pe.    natthi   tassa   punabbhavoti
natthi attam kuto nirattam va. Tenaha bhagava
                 ajjhattameva upasame
                 nannato bhikkhu santimeseyya
                 ajjhattam upasantassa
                 natthi attam kuto nirattam vati.
     [722] Majjhe yatha samuddassa
                 umi no jayati thito hoti
                 evam thito anejassa
                 ussadam bhikkhu na kareyya kuhinci.
     [723]   Majjhe  yatha  samuddassa  umi  no  jayati  thito  hotiti
samuddo     caturasitiyojanasahassani    ubbedhena    gambhiro    hettha
@Footnote: 1 Po. Yu. upasantassa. 2 Ma. patippassiddhiyati. 3 Po. Ma. attati
@attaditthi. 4 Ma. yassatthi.
Cattalisayojanasahassani     udakam     macchakacchapehi     kampati     upari
cattalisayojanasahassani    udakam    vatehi    kampati   majjhe   cattari
yojanasahassani   udakam   na   kampati   na  vikampati  na  calati  na  vedhati
na   pavedhati   na   sampavedhati   anerito   aghattito  acalito  alulito
abhanto   vupasanto   tatra   umi   no   jayati  thito  hoti  samuddoti
evampi   majjhe   yatha   samuddassa   umi  no  jayati  thito  hoti .
Athava   sattannam   pabbatanam   antarikasu   sidantarasamuddo   1-   tatra
udakam   na   kampati   na  vikampati  na  calati  na  vedhati  na  pavedhati  na
sampavedhati     anerito    aghattito    acalito    alulito    abhanto
vupasanto   tatra   umi   no   jayati   thito  hoti  samuddoti  evampi
majjhe yatha samuddassa umi no jayati thito hoti.
     [724]  Evam  thito  anejassati  evanti  opammasampatipadana.
Thitoti     labhepi     na     kampati     alabhepi     na     kampati
yasepi    na   kampati   ayasepi   na   kampati   pasamsayapi   na   kampati
nindayapi    na   kampati   sukhepi   na   kampati   dukkhepi   na   kampati
na   vikampati   na   calati   na   vedhati   na   pavedhati  na  sampavedhatiti
evam  thito  .  anejassati  eja  vuccati  tanha  yo rago sarago
.pe.   abhijjha   lobho   akusalamulam   .   yassesa   eja   tanha
pahina   [2]-   samucchinna   vupasanta   patippassaddha   abhabbuppattika
nanaggina   daddha   so   vuccati   anejo   .   ejaya   pahinatta
@Footnote: 1 Ma. sattasidantara mahasamudda .  2 Ma. ucchinna.
Anejo   .   so   labhepi   na  injati  alabhepi  na  injati  yasepi
na   injati   ayasepi   na   injati   pasamsayapi   na   injati  nindayapi
na   injati   sukhepi   na   injati   dukkhepi   na  injati  na  calati  na
vedhati na pavedhati na sampavedhatiti evam thito anejassa.
     [725]  Ussadam  bhikkhu  na  kareyya  kuhinciti  ussadati  sattussada
ragussado    1-    dosussado    mohussado   manussado   ditthussado
kilesussado  kammussado  .  tam  na  kareyya  na  janeyya  na  sanjaneyya
na    nibbatteyya    nabhinibbatteyya    .   kuhinciti   kuhinci   kimhici
katthaci   ajjhattam   va   bahiddha   va   ajjhattabahiddha   vati  ussadam
bhikkhu na kareyya kuhinci. Tenaha bhagava
                 majjhe yatha samuddassa
                 umi no jayati thito hoti
                 evam thito anejassa
                 ussadam bhikkhu na kareyya kuhinciti.
     [726] Akittayi 2- vivatacakkhu
                 sakkhidhammam parissayavinayam
                 patipadam vadehi bhaddante
                 patimokkham athavapi samadhim.
     [727]  Akittayi  2-  vivatacakkhuti  akittayiti  akittayi 3- parikittayi
acikkhi   desesi   pannapesi   patthapesi   vivari   vibhaji  uttanimakasi
@Footnote: 1 Po. Ma. ragussadam ... kammussadam. 2 Ma. akittayi. 3 Po. Ma. kittitam
@(Po. parikittitam) acikkhitam desitam pannapitam patthapitam vivatam vibhattam
@uttanikatam pakasitanti akittayi.
Pakasesiti   akittayi   .   vivatacakkhuti  bhagava  pancahi  cakkhuhi  vivatacakkhu
mamsacakkhunapi    vivatacakkhu    dibbacakkhunapi    vivatacakkhu    pannacakkhunapi
vivatacakkhu buddhacakkhunapi vivatacakkhu samantacakkhunapi vivatacakkhu.
     {727.1}   Katham   bhagava  mamsacakkhunapi  vivatacakkhu  .  mamsacakkhumhi
bhagavato   panca   vanna  samvijjanti  nilo  ca  vanno  pitako  ca  vanno
lohitako  ca  vanno  kanho  ca  vanno  odato  ca  vanno  .  yattha
ca   akkhilomani  patitthitani  tam  nilam  hoti  sunilam  pasadikam  dassaneyyam
ummarapupphasamanam  1-  .  tassa  parato  pitakam  hoti  supitakam  suvannavannam
pasadikam     dassaneyyam     kannikarapupphasamanam    .    ubhayato    ca
akkhikupani   2-   bhagavato  lohitakani  honti  sulohitakani  pasadikani
dassaneyyani   indagopakasamanani   .   majjhe   kanham   hoti   sukanham
alukham   siniddham   pasadikam   dassaneyyam   alaritthakasamanam  3-  .  tassa
parato   odatam   hoti   suodatam  setam  pandaram  pasadikam  dassaneyyam
osadhitarakasamanam.
     {727.2}   Tena   bhagava   pakatikena   mamsacakkhuna  attabhava-
pariyapannena      purimasucaritakammabhinibbattena      samanta     yojanam
passati   divaceva   rattinca   .  yadapi  caturangasamannagato  andhakaro
hoti   suriyo   ca   atthangamito  hoti  kalapakkho  ca  uposatho  hoti
tibbo   ca   vanasando   hoti   maha  ca  akalamegho  4-  abbhutthito
hoti     evarupepi     caturangasamannagate     andhakare     samanta
@Footnote: 1 Ma. umapupphasamanam. 2 Po. Ma. Yu. akkhikutani. 3 Ma. addaritthakasamanam.
@4 Ma. kalamegho.
Yojanam   passati   .  natthi  so  kuto  va  kavatam  va  pakaro  va
pabbato   va   gaccham   va   lata  va  avaranam  rupanam  dassanaya .
Ekance    tilaphalam   nimittam   katva   tilavahe   pakkhipeyya   tanneva
tilaphalam   uddhareyya   .   evam   parisuddham   bhagavato  pakatikamamsacakkhu .
Evam bhagava mamsacakkhunapi vivatacakkhu.
     {727.3}  Katham  bhagava  dibbena  cakkhunapi  vivatacakkhu  .  bhagava
dibbena  cakkhuna  visuddhena  atikkantamanusakena  satte  passati  cavamane
upapajjamane    hine   panite   suvanne   dubbanne   sugate   duggate
yathakammupage   satte   pajanati   ime   vata   1-   bhonto  satta
kayaduccaritena   samannagata   vaciduccaritena  samannagata  manoduccaritena
samannagata    ariyanam    upavadaka    micchaditthika   micchaditthikamma-
samadana   te   kayassa  bheda  parammarana  apayam  duggatim  vinipatam
nirayam   upapanna   ime   va   pana   bhonto   satta   kayasucaritena
samannagata    vacisucaritena    samannagata   manosucaritena   samannagata
ariyanam    anupavadaka    sammaditthika   sammaditthikammasamadana   te
kayassa   bheda   parammarana   sugatim   saggam   lokam   upapannati   iti
dibbena    cakkhuna    visuddhena    atikkantamanusakena   satte   passati
cavamane   upapajjamane   hine   panite   suvanne   dubbanne   sugate
duggate yathakammupage satte pajanati.
     {727.4}    Akankhamano    ca   bhagava   ekampi   lokadhatum
passeyya       dvepi      lokadhatuyo      passeyya      tissopi
@Footnote: 1 Yu. te.
Lokadhatuyo    passeyya    catassopi   lokadhatuyo   passeyya   pancapi
lokadhatuyo    passeyya    dasapi    lokadhatuyo    passeyya    visampi
lokadhatuyo   passeyya   timsampi   lokadhatuyo   passeyya   cattalisampi
lokadhatuyo    passeyya   pannasampi   lokadhatuyo   passeyya   [1]-
sahassimpi    culanikam    lokadhatum    passeyya    dvisahassimpi    majjhimikam
lokadhatum   passeyya   tisahassimpi   lokadhatum   passeyya   mahasahassimpi
lokadhatum   passeyya   .   yavata   va   pana   akankheyya  tavatakam
passeyya   .   evam   parisuddham   bhagavato   dibbacakkhu  .  evam  bhagava
dibbena cakkhunapi vivatacakkhu.
     {727.5}   Katham   bhagava   pannacakkhunapi  vivatacakkhu  .  bhagava
mahapanno      puthupanno     hasapanno     javanapanno     tikkhapanno
nibbedhikapanno     pannappabhedakusalo     pabhinnanano    adhigatapatisambhido
catuvesarajjappatto    dasabaladhari    purisasabho   purisasiho   purisanago
purisajanno    purisadhoreyho    anantanano   anantatejo   anantayaso
addho   mahaddhano   dhanava   neta   vineta   anuneta   sannapeta
nijjhapeta  2-  pekkheta  pasadeta  .  so  hi  bhagava anuppannassa
maggassa      uppadeta      asanjatassa     maggassa     sanjaneta
anakkhatassa   maggassa   akkhata   maggannu   maggavidu   maggakovido .
Magganuga   ca  pana  etarahi  savaka  viharanti  paccha  samannagata .
So   hi   bhagava   janam   janati   passam  passati  cakkhubhuto  dhammabhuto
@Footnote: 1 Ma. satampi lokadhatuyo passeyya. 2 Ma. pannapeta anijjhapeta.
Nanabhuto   brahmabhuto   vatta   pavatta   atthassa   ninneta  amatassa
data   dhammasami   tathagato   .  natthi  tassa  bhagavato  anatam  adittham
aviditam    asacchikatam    aphusitam    pannaya    .    atitanagatapaccuppannam
upadaya   sabbe   dhamma   sabbakarena   buddhassa  bhagavato  nanamukhe
apatham   agacchanti   .   yankinci   neyyam   nama   atthi   janitabbam
attattho   va   parattho  va  ubhayattho  va  ditthadhammiko  va  attho
samparayiko   va   attho  uttano  va  attho  gambhiro  va  attho
gulho   1-  va  attho  paticchanno  va  attho  neyyo  va  attho
nito  va  attho  anavajjo va attho nikkileso va attho vodato 2-
va attho paramattho va [3]- sabbantam antobuddhanane parivattati.
     {727.6}   Atite  buddhassa  bhagavato  appatihatam  nanam  anagate
paccuppanne   appatihatam   nanam   .   sabbam  kayakammam  buddhassa  bhagavato
nananuparivatti   sabbam   vacikammam   sabbam   manokammam   buddhassa   bhagavato
nananuparivatti  .  yavatakam  neyyam  tavatakam  nanam  yavatakam nanam tavatakam
neyyam   neyyapariyantikam  nanam  nanapariyantikam  neyyam  neyyam  atikkamitva
nanam   nappavattati   nanam   atikkamitva   neyyapatho   natthi   annamannam
pariyantatthayino  te  dhamma  .  yatha  dvinnam samuggapatalanam sammaphusitanam
hetthimam    samuggapatalam    uparimamva    nativattati    uparimam    samuggapatalam
hetthimamva       nativattati      annamannapariyantatthayino      evameva
@Footnote: 1 Yu. guyho. 2 Ma. Yu. vodano. 3 Po. Ma. attho.
Buddhassa     bhagavato    neyyanca    nananca    annamannapariyantatthayino
yavatakam   neyyam   tavatakam   nanam   yavatakam   nanam   tavatakam   neyyam
neyyapariyantikam    nanam    nanapariyantikam   neyyam   neyyam   atikkamitva
nanam     nappavattati     nanam     atikkamitva     neyyapatho    natthi
annamannapariyantatthayino    te    dhamma    .   sabbadhammesu   buddhassa
bhagavato    nanam   parivattati   .   sabbe   dhamma   buddhassa   bhagavato
avajjanapatibaddha          akankhapatibaddha          manasikarapatibaddha
cittuppadapatibaddha.
     {727.7}   Sabbasattesu   buddhassa  bhagavato  nanam  parivattati .
Sabbesam  sattanam  bhagava  asayam  janati  anusayam  janati  caritam janati
adhimuttim   janati   apparajakkhe   maharajakkhe   tikkhindriye  mudindriye
svakare   dvakare   suvinnapaye   duvinnapaye  bhabbabhabbe  satte
janati   .   sadevako   loko  samarako  sabrahmako  sassamanabrahmani
paja   sadevamanussa   antobuddhanane   parivattati   .   yatha  yekeci
macchakacchapa    antamaso    timitimingalam    upadaya    antomahasamudde
parivattanti    evameva    sadevako    loko    samarako   sabrahmako
sassamanabrahmani   paja   sadevamanussa   antobuddhanane   parivattati .
Yatha   yekeci  pakkhi  antamaso  garulam  venateyyam  upadaya  akasassa
padese   parivattanti   evameva   yepi   te   sariputtasama   pannaya
tepi   buddhananassa   padese   parivattanti   .  buddhananam  devamanussanam
panham   pharitva   abhibhavitva   titthati   .   yepi   te   khattiyapandita
Brahmanapandita        gahapatipandita        samanapandita       nipuna
kataparappavada   balavedhirupa   vobhindanta  manne  caranti  pannagatena
ditthigatani    te    panham    abhisankharitva    abhisankharitva    tathagatam
upasankamitva   pucchanti   .   [1]-  kathita  visajjita  ca  te  panha
bhagavata   honti   nidditthakarana   upakkhitaka   ca   .   te  bhagavato
sampajjanti   .   athakho  bhagava   tattha  atirocati  yadidam  pannayati .
Evam bhagava pannacakkhunapi  vivatacakkhu.
     {727.8}  Katham bhagava buddhacakkhunapi vivatacakkhu. Bhagava buddhacakkhuna
lokam  volokento  addasa  satte  apparajakkhe  maharajakkhe tikkhindriye
mudindriye  svakare  dvakare  suvinnapaye  duvinnapaye  appekacce
paralokavajjabhayadassavino  viharante  .  [2]-  seyyathapi  nama uppaliniyam
va   paduminiyam   va   pundarikiniyam   va   appekaccani   uppalani  va
padumani   va   pundarikani   va   udake   jatani   udake  samvaddhani
udakanugatani    antonimuggapositani    3-    appekaccani   uppalani
va   padumani   va  pundarikani  va  udake  jatani  udake  samvaddhani
samodakanthitani   appekaccani   uppalani  va  padumani  va  pundarikani
va   udake   jatani   udake   samvaddhani  udaka  accuggamma  titthanti
anupalittani  udakena  evameva  bhagava  buddhacakkhuna  lokam  volokento
addasa    satte   apparajakkhe   maharajakkhe   tikkhindriye   mudindriye
svakare     dvakare    suvinnapaye    duvinnapaye    appekacce
@Footnote: 1 Po. Ma. gulhani ca paticchannani ca. 2 Ma. appekacce na paralokavajjabhayadassavino
@viharante. 3 Po. Ma. anto nimuggaposini.
Paralokavajjabhayadassavino   viharante   .   [1]-   janati  bhagava  ayam
puggalo   ragacarito  ayam  dosacarito  ayam  mohacarito  ayam  vitakkacarito
ayam saddhacarito ayam nanacaritoti.
     {727.9}   Ragacaritassa   bhagava  puggalassa  asubhakatham  katheti .
Dosacaritassa   bhagava   puggalassa   mettabhavanam  acikkhati  .  mohacaritam
bhagava  puggalam  2-  uddese  paripucchaya  kalena  dhammassavane  kalena
dhammasakacchaya  garusamvase  niveseti  .  vitakkacaritassa  bhagava  puggalassa
anapanassatim    acikkhati    .    saddhacaritassa    bhagava   puggalassa
pasadaniyam   nimittam   acikkhati   buddhasubodhim   dhammasudhammatam  sanghasupatipattim
silani   ca   attano  .  nanacaritassa  bhagava  puggalassa  vipassananimittam
acikkhati aniccakaram dukkhakaram anattakaram.
                 Sele yatha pabbatamuddhanitthito
                 yathapi passe janatam samantato
                 tathupamam dhammamayam sumedha
                 pasadamaruyha samantacakkhu
                 sokavakinnam 3- janatamapetasoko
                 avekkhassu jatijarabhibhutanti.
Evam bhagava buddhacakkhunapi vivatacakkhu.
     {727.10}  Katham  bhagava  samantacakkhunapi  vivatacakkhu . Samantacakkhu
vuccati   sabbannutananam   .   bhagava  sabbannutananena  upeto  samupeto
@Footnote: 1 Ma. appekacce na paralokavajjabhayadassavino viharante. 2 Po. Ma. mohacaritassa
@bhagava puggalassa. 3 Ma. sokavatinnam.
Upagato samupagato upapanno samupapanno samannagato.
                 Na tassa aditthamidhatthi kinci
                 atho avinnatamajanitabbam
                 sabbam abhinnasi yadatthi neyyam
                 tathagato tena samantacakkhuti.
Evam bhagava samantacakkhunapi vivatacakkhuti akittayi vivatacakkhu.
     [728]   Sakkhidhammam   parissayavinayanti   sakkhidhammanti   na   itihitiham
na  itikiraya  na  paramparaya  na  pitakasampadaya  na  takkahetu  na nayahetu
na   akaraparivitakkena   na   ditthinijjhanakkhantiya   samam   sayamabhinnatam
attapaccakkhadhammanti   sakkhidhammam   .   parissayavinayanti   parissayati   dve
parissaya pakataparissaya ca paticchannaparissaya ca.
     {728.1}   Katame   pakataparissaya   .   siha   byaggha  dipi
acchataraccha   koka  gomahisa  1-  hatthi  ahi  vicchika  satapadi  cora
va  assu  manava  katakamma  va  akatakamma  va cakkhurogo sotarogo
ghanarogo   jivharogo   kayarogo   sisarogo   kannarogo  mukharogo
dantarogo   kaso   saso   pinaso   daho  jaro  kucchirogo  muccha
pakkhandika   sula   visucika   kuttham   gando  kilaso  soso  apamaro
daddu   kandu   kacchu   rakhasa   vitacchika  lohitam  pittam  madhumeho  amsa
pilaka     bhagandala     pittasamutthana    abadha    semhasamutthana
@Footnote: 1 Ma. mahimsa.
Abadha     vatasamutthana     abadha     sannipatika    abadha
utuparinamaja    abadha    visamapariharaja    abadha    opakkamika
abadha    kammavipakaja   abadha   sitam   unham   jighaccha   pipasa
uccaro     passavo     damsamakasavatatapasirimsapasamphassa    iti    va
ime vuccanti pakataparissaya.
     {728.2}  Katame  paticchannaparissaya  .  kayaduccaritam  vaciduccaritam
manoduccaritam      kamacchandanivaranam      byapadanivaranam     thinamiddhanivaranam
uddhaccakukkuccanivaranam     vicikicchanivaranam     rago     doso    moho
kodho   upanaho   makkho   palaso  issa  macchariyam  maya  satheyyam
thambho   sarambho   mano   atimano   mado  pamado  sabbe  kilesa
sabbe   duccarita   sabbe   daratha  sabbe  parilaha  sabbe  santapa
sabbakusalabhisankhara ime vuccanti paticchannaparissaya.
     {728.3} Parissayati kenatthena parissaya. Parisahantiti parissaya.
Parihanaya samvattantiti parissaya. Tatrasayati parissaya.
     {728.4}  Katham  parisahantiti  parissaya  .  te parissaya tam puggalam
sahanti   parisahanti   abhibhavanti   ajjhottharanti   pariyadiyanti  maddanti .
Evam parisahantiti parissaya.
     {728.5}  Katham  parihanaya  samvattantiti  parissaya. Te parissaya
kusalanam   dhammanam   parihanaya  1-  antarayaya  samvattanti  .  katamesam
kusalanam      dhammanam      .      sammapatipadaya     anulomapatipadaya
@Footnote: 1 Po. Ma. antarayaya parihanaya.
Apaccanikapatipadaya     [1]-     anvatthapatipadaya    dhammanudhammapatipadaya
silesu   paripurikaritaya  indriyesu  guttadvarataya  bhojane  mattannutaya
jagariyanuyogassa       satisampajannassa       catunnam      satipatthananam
bhavananuyogassa     catunnam    sammappadhananam    catunnam    iddhippadanam
pancannam     indriyanam    pancannam    balanam    sattannam    bojjhanganam
ariyassa    atthangikassa    maggassa   bhavananuyogassa   imesam   kusalanam
dhammanam   parihanaya   antarayaya  samvattanti  .  evam  2-  parihanaya
samvattantiti parissaya.
     {728.6}   Katham   tatrasayati  parissaya  .  tatthete  papaka
akusala    dhamma   uppajjanti   attabhavasannissaya   .   yatha   bile
bilasaya   pana   sayanti   dake   dakasaya   pana   sayanti   vane
vanasaya   pana   sayanti  rukkhe  rukkhasaya  pana  sayanti  evameva
tatthete   papaka   akusala   dhamma   uppajjanti  attabhavasannissayati
evampi tatrasayati parissaya.
     {728.7}   Vuttam  hetam  bhagavata  santevasiko  bhikkhave  bhikkhu
sacariyako  dukkham  na  phasu  viharati  kathanca  bhikkhave  bhikkhu santevasiko
sacariyako   dukkham   na   phasu   viharati  idha  bhikkhave  bhikkhuno  cakkhuna
rupam    disva    uppajjanti   papaka   akusala   dhamma   sarasankappa
sannojaniya   tyassa   anto   vasanti   anvassavanti  papaka  akusala
dhammati    tasma    santevasikoti   vuccati   te   nam   samudacaranti
@Footnote: 1 Ma. aviruddhapatipadaya .  2 Ma. evampi.
Papaka   akusala   dhammati   tasma   sacariyakoti   vuccati  puna  caparam
bhikkhave   bhikkhuno   sotena   saddam   sutva   ghanena  gandham  ghayitva
jivhaya    rasam    sayitva    kayena    photthabbam   phusitva   manasa
dhammam   vinnaya   uppajjanti   papaka   akusala   dhamma   sarasankappa
sannojaniya     tyassa    anto    vasanti    anvassavanti    papaka
akusala   dhammati  tasma  santevasikoti  vuccati  te  nam  samudacaranti
papaka   akusala   dhammati   tasma   sacariyakoti   vuccati  evam  kho
bhikkhave   bhikkhu  santevasiko  sacariyako  dukkham  na  phasu  viharatiti .
Evampi tatrasayati parissaya.
     {728.8}   Vuttam  hetam  bhagavata  tayome  bhikkhave  antaramala
antaraamitta     antarasapatta     antaravadhaka    antarapaccatthika
katame     tayo    lobho    bhikkhave    antaramalo    antaraamitto
antarasapatto    antaravadhako    antarapaccatthiko    doso   bhikkhave
antaramalo      antaraamitto      antarasapatto      antaravadhako
antarapaccatthiko    moho    bhikkhave    antaramalo    antaraamitto
antarasapatto   antaravadhako   antarapaccatthiko   ime   kho  bhikkhave
tayo    antaramala    antaraamitta    antarasapatta   antaravadhaka
antarapaccatthikati.
         Anatthajanano lobho           lobho cittappakopano
         bhayamantarato jatam             tam jano navabujjhati
         Luddho attham na janati      luddho dhammam na passati
         andhatamam tada hoti          yam lobho sahate naram
         anatthajanano doso          doso cittappakopano
         bhayamantarato jatam            tam jano navabujjhati
         kuddho attham na janati      kuddho dhammam na passati
         andhatamam tada hoti           yam kodho sahate naram
         anatthajanano moho          moho cittappakopano
         bhayamantarato jatam            tam jano navabujjhati
         mulho attham na janati     mulho dhammam na passati
         andhatamam tada hoti           yam moho sahate naranti.
Evampi tatrasayati parissaya.
     {728.9}   Vuttam  hetam  bhagavata  tayo  kho  maharaja  purisassa
dhamma    ajjhattam    uppajjamana    uppajjanti    ahitaya    dukkhaya
aphasuviharaya   katame   tayo   lobho  kho  maharaja  purisassa  dhammo
ajjhattam   uppajjamano   uppajjati   ahitaya   dukkhaya   aphasuviharaya
doso  kho  maharaja  purisassa  dhammo  ajjhattam  uppajjamano  uppajjati
ahitaya  dukkhaya  aphasuviharaya  moho  kho  maharaja  purisassa  dhammo
ajjhattam   uppajjamano   uppajjati   ahitaya   dukkhaya   aphasuviharaya
ime   kho   maharaja   tayo   purisassa  dhamma  ajjhattam  uppajjamana
uppajjanti ahitaya dukkhaya aphasuviharayati.
         Lobho doso ca moho ca     purisam papacetasam
         himsanti attasambhuta        tacasaramva samphalanti.
Evampi tatrasayati parissaya.
Vuttam hetam bhagavata
                 rago ca doso ca itonidana
                 arati rati lomahamso ito jato
                 ito samutthaya manovitakka
                 kumaraka dhankamivossajjantiti.
Evampi tatrasayati parissaya.
     {728.10}     Parissayavinayanti     parissayavinayam    parissayapahanam
parissayavupasamam      parissayapatinissaggam      parissayapatippassaddhim      amatam
nibbananti sakkhidhammam parissayavinayam.
     [729]   Patipadam   vadehi  bhaddanteti  patipadam  vadehi  sammapatipadam
anulomapatipadam     apaccanikapatipadam     anvatthapatipadam     dhammanudhammapatipadam
silesu    paripurikaritam    indriyesu   guttadvaratam   bhojane   mattannutam
jagariyanuyogam     satisampajannam    cattaro    satipatthane    cattaro
sammappadhane    cattaro   iddhippade   pancindriyani   panca   balani
satta   bojjhange   ariyam   atthangikam  maggam  nibbananca  nibbanagamininca
patipadam   vadehi   acikkha   desehi   pannapehi   patthapehi  vivara  vibhaja
uttanikarohi    pakasehiti    patipadam    vadehi   .   bhaddanteti   so
Nimmito   buddham   bhagavantam   alapati  .  athava  yam  tvam  dhammam  acikkhi
desesi   pannapesi   patthapesi   vivari   vibhaji   uttaniakasi  pakasesi
sabbantam    sundaram    bhaddakam   kalyanam   anavajjam   sevitabbanti   patipadam
vadehi bhaddante.
     [730]    Patimokkham    athavapi   samadhinti   patimokkhanti   silam
patittha   adi   caranam   samyamo   samvaro   mukham  pamukham  kusalanam  dhammanam
samapattiya    .   athavapi   samadhinti   ya   cittassa   thiti   santhiti
avatthiti     avisaharo     avikkhepo     avisahatamanasata    samatho
samadhindriyam     samadhibalam     sammasamadhiti     patimokkham     athavapi
samadhim. Tenaha so nimmito
                 akittayi vivatacakkhu
                 sakkhidhammam parissayavinayam
                 patipadam vadehi bhaddante
                 patimokkham athavapi samadhinti.
     [731] Cakkhuhi neva lolassa
                 gamakathaya avaraye sotam
                 rase ca nanugijjheyya
                 na ca mamayetha kinci lokasmim.
     [732]  Cakkhuhi  neva  lolassati  katham  cakkhulolo  1-  hoti .
Idhekacco   cakkhulolo   cakkhuloliyena   3-  samannagato  hoti  adittham
@Footnote: 1 Ma. cakkhuloloti. 2 Ma. ayam patho natthi. 3 Ma. cakkhuloliyesu.
Dakkhitabbam    dittham   samatikkamitabbanti   aramena   aramam   uyyanena
uyyanam   gamena   gamam  nigamena  nigamam  nagarena  nagaram  ratthena  rattham
janapadena    janapadam    dighacarikam    anvatthitacarikam    anuyutto   viharati
rupadassanaya   evampi   cakkhulolo  hoti  .  athava  antaragharam  pavittho
vithim  patipanno  asamvuto  gacchati  hatthim  olokento  assam  olokento
ratham   olokento   pattim  olokento  itthiyo  olokento  purise
olokento    kumarake    olokento   kumarikayo   olokento
antarapanam   olokento   gharamukhani  olokento  uddham  olokento
adho   olokento  disavidisam  pekkhamano  gacchati  evampi  cakkhulolo
hoti.
     {732.1}   Athava   cakkhuna   rupam   disva  nimittaggahi  hoti
anubyanjanaggahi     yatvadhikaranamenam    cakkhundriyam    asamvutam    viharantam
abhijjhadomanassa     papaka     akusala     dhamma    anvassaveyyum
tassa   samvaraya   na   patipajjati   na   rakkhati   cakkhundriyam  cakkhundriye
na   samvaram  apajjati  evampi  cakkhulolo  hoti  .  yatha  va  paneke
bhonto    samanabrahmana   saddhadeyyani   bhojanani   bhunjitva   te
evarupam    visukadassanam    anuyutta    viharanti   seyyathidam   naccam   gitam
vaditam   pekkham   akkhanam   panissaram  vetalam  kumbhathunam  sobhanagarakam  1-
candalam    vamsam    dhovanam   hatthiyuddham   assayuddham   mahisayuddham   usabhayuddham
ajayuddham     2-    mendayuddham    kukkutayuddham    vattakayuddham    dandayuddham
mutthiyuddham   nibbuddham   uyyodhikam   balaggam   senabyuham   anikadassanam  iti
@Footnote: 1 Ma. sobhanakam. 2 Po. Yu. goyuddham.
Va evampi cakkhulolo hoti.
     {732.2}   Katham  na  cakkhulolo  hoti  .  idha  bhikkhu  antaragharam
pavittho  vithim  patipanno  samvuto  gacchati  na  hatthim  olokento  na assam
olokento  na  ratham  olokento  na  pattim  olokento  na itthiyo
olokento   na   purise   olokento   na  kumarake  olokento
na    kumarikayo   olokento   na   antarapanam   olokento   na
gharamukhani  olokento  na  uddham  olokento  na  adho  olokento
na   disavidisam   pekkhamano   gacchati  evampi  na  cakkhulolo  hoti .
Athava    bhikkhu    cakkhuna    rupam    disva   na   nimittaggahi   hoti
nanubyanjanaggahi       yatvadhikaranamenam       cakkhundriyam       asamvutam
viharantam   abhijjhadomanassa   papaka   akusala   dhamma  anvassaveyyum
tassa    samvaraya   patipajjati   rakkhati   cakkhundriyam   cakkhundriye   samvaram
apajjati  evampi  na  cakkhulolo  hoti  .  yatha  va  paneke bhonto
samanabrahmana    saddhadeyyani   bhojanani   bhunjitva   te   evarupam
visukadassanam   ananuyutta   viharanti   seyyathidam  naccam  gitam  vaditam  pekkham
akkhanam  .pe.  anikadassanam  iti  va  evarupa  visukadassananuyoga  1-
pativirato hoti evampi na cakkhulolo hoti.
     {732.3}   Cakkhuhi neva lolassati cakkhuloliyam pajaheyya vinodeyya
byantikareyya   anabhavangameyya   cakkhuloliya   arato   assa   virato
pativirato   nikkhanto   nissattho   vippamutto  visannutto  vimariyadikatena
@Footnote: 1 Po. Ma. visukadassana.
Cetasa vihareyyati cakkhuhi neva lolassa.
     [733]  Gamakathaya  avaraye  sotanti  gamakatha  vuccanti  battimsa
tiracchanakatha   .   seyyathidam   .   rajakatha   corakatha  mahamattakatha
senakatha   bhayakatha  yuddhakatha  annakatha  panakatha  vatthakatha  yanakatha
sayanakatha    malakatha    gandhakatha    natikatha   gamakatha   nigamakatha
nagarakatha    janapadakatha    itthikatha   purisakatha   surakatha   visikkhakatha
kumbhatthanakatha       pubbapetakatha      nanattakatha      lokakkhayika
samuddakkhayika   itibhavabhavakatha   iti   vati   gamakathaya  .  avaraye
sotanti  gamakathaya  sotam avareyya nivareyya sannivareyya 1- rakkheyya
gopeyya pidaheyya pacchindeyyati gamakathaya avaraye sotam.
     [734]   Rase   ca   nanugijjheyyati  rasoti  mularaso  khandharaso
tacaraso   pattaraso   puppharaso   phalaraso   ambilam   madhuram  tittikam  katukam
lonikam   kharikam   lambilam   2-   kasavo   sadum  asadum  sitam  unham .
Santeke    samanabrahmana    rasagiddha    te   jivhaggena   rasaggani
pariyesanta   ahindanti   .  te  ambilam  labhitva  anambilam  pariyesanti
anambilam   labhitva   ambilam   pariyesanti   .pe.   sitam   labhitva  unham
pariyesanti   unham   labhitva   sitam  pariyesanti  .  te  yam  yam  labhitva
tena   tena   na   tussanti   aparaparam   pariyesanti  manapikesu  rasesu
ratta    giddha    gadhita    mucchita   ajjhopanna   lagga   laggita
palibuddha    .    yassesa    rasatanha   pahina   samucchinna   .pe.
@Footnote: 1 Ma. samvareyya. 2 Ma. lambikam. Yu. ambilam.
Nanaggina    daddha   so   patisankha   yoniso   aharam   ahareti
neva   davaya  na  madaya  na  mandanaya  na  vibhusanaya  yavadeva  imassa
kayassa   thitiya   yapanaya   vihimsuparatiya   brahmacariyanuggahaya  .pe.
Phasuviharo   cati  .  yatha  vanam  alimpeyya  yavadeva  aruhanatthaya
yatha   va   pana   akkham  abbhanjeyya  yavadeva  bharassa  nittharanatthaya
yatha  va  pana  puttamamsam  ahareyya  yavadeva  kantarassa nittharanatthaya
evameva  bhikkhu  patisankha  yoniso  aharam ahareti neva davaya .pe.
Anavajjata   ca   phasuviharo   cati   rasatanham   pajaheyya   vinodeyya
byantikareyya    anabhavangameyya   rasatanhaya   arato   assa   virato
pativirato   nikkhanto   nissattho   vippamutto  visannutto  vimariyadikatena
cetasa vihareyyati rase ca nanugijjheyya.
     [735]   Na   ca   mayayetha   kinci  lokasminti  mamattati  dve
mamatta       tanhamamattanca      ditthimamattanca      .pe.      idam
tanhamamattam     .pe.     idam     ditthimamattam     .     tanhamamattam
pahaya    ditthimamattam    patinissajjitva    cakkhum    na   mamayeyya   na
ganheyya    na    paramaseyya    nabhiniviseyya   sotam    ghanam   jivham
kayam   rupe   sadde   gandhe   rase   photthabbe   kulam  ganam  avasam
labham    yasam    pasamsam    sukham    civaram   pindapatam   senasanam   gilana-
paccayabhesajjaparikkharam        kamadhatum       rupadhatum       arupadhatum
kamabhavam       rupabhavam       arupabhavam       sannabhavam       asannabhavam
Nevasannanasannabhavam    ekavokarabhavam    catuvokarabhavam   pancavokarabhavam
atitam   anagatam   paccuppannam   dittha   suta  muta  vinnatabbe  dhamme  na
mamayeyya   na   ganheyya   na   paramaseyya  nabhiniviseyya  .  kinciti
kinci    rupagatam    vedanagatam   sannagatam   sankharagatam   vinnanagatam  .
Lokasminti   apayaloke   .pe.   ayatanaloketi   na   ca   mamayetha
kinci lokasmim. Tenaha bhagava
                 cakkhuhi neva lolassa
                 gamakathaya avaraye sotam
                 rase ca nanugijjheyya
                 na ca mamayetha kinci lokasminti.
     [736] Phassena yada phutthassa
                 paridevam bhikkhu na kareyya kuhinci
                 bhavanca nabhijappeyya
                 bheravesu ca na sampavedheyya.
     [737]  Phassena  yada  phutthassati  1- rogaphassena phuttho pareto
samohito   samannagato   assa   cakkhurogena  phuttho  pareto  samohito
samannagato   assa  sotarogena  ghanarogena  jivharogena  kayarogena
sisarogena   kannarogena   mukharogena   dantarogena   kasena   sasena
pinasena   dahena   jarena   kucchirogena   mucchaya  pakkhandikaya  sulaya
visucikaya   kutthena   gandena   kilasena   sosena  apamarena  dadduya
@Footnote: 1 Ma. phassoti rogaphasso. Yu. phassoti.
Kanduya   kacchuya   rakhasaya   vitacchikaya  lohitena  pittena  madhumehena
amsaya      pilakaya     bhagandalaya     pittasamutthanehi     abadhehi
semhasamutthanehi   abadhehi  vatasamutthanehi  abadhehi  sannipatikehi
abadhehi    utuparinamajehi   abadhehi   visamapariharajehi   abadhehi
opakkamikehi   abadhehi   kammavipakajehi   abadhehi  sitena  unhena
jighacchaya    pipasaya   uccarena   passavena   damsamakasavatatapasirimsapa-
samphassehi   phuttho   pareto  samohito  samannagato  assati  phassena
yada phutthassa.
     [738]   Paridevam   bhikkhu  na  kareyya  kuhinciti  adevam  paridevam
adevanam   paridevanam   adevitattam   paridevitattam  vacapalapam  vippalapam
lalappam   lalappayanam   lalappayitattam   na   kareyya   na  janeyya  na
sanjaneyya   na   nibbatteyya   nabhinibbatteyya   .   kuhinciti   kuhinci
kimhici   katthaci   ajjhattam   va   bahiddha   va   ajjhattabahiddha  vati
paridevam bhikkhu na kareyya kuhinci.
     [739]   Bhavanca   nabhijappeyyati  kamabhavam  na  jappeyya  rupabhavam
na   jappeyya   arupabhavam   na  jappeyya  na  pajappeyya  nabhijappeyyati
bhavanca nabhijappeyya.
     [740]   Bheravesu   ca   na  sampavedheyyati  bheravati  ekena
akarena   bhayampi   bheravampi  tanneva  .  vuttam  hetam  bhagavata  etam
nuna   tam  bhayam  bheravam  [1]-  agacchatiti  .  bahiddharammanam  vuttam  siha
@Footnote: 1 Ma. na jahe.
Byaggha  dipi  accha  taraccha  koka  gomahisa [1]-  hatthi ahi vicchika
satapadi    cora   va   assu   manava   katakamma   va   akatakamma
va   .   athaparena   akarena  bhayam  vuccati  ajjhattikam  cittasamutthanam
bhayam    bhayanakam   chambhitattam   lomahamso   cetaso   ubbego   utraso
jatibhayam    jarabhayam   byadhibhayam   maranabhayam   rajabhayam   corabhayam   aggibhayam
udakabhayam     attanuvadabhayam     paranuvadabhayam     dandabhayam     duggatibhayam
umibhayam    kumbhilabhayam    avattabhayam   sumsukarabhayam   2-   ajivakabhayam   3-
asilokabhayam   parisaya   sarajjabhayam   [4]-  bhayanakam  chambhitattam  lomahamso
cetaso  ubbego  utraso  .  bheravesu  ca na sampavedheyyati bherave
passitva  va  sunitva  va  na vedheyya na pavedheyya na sampavedheyya na
taseyya   na   uttaseyya   na   parittaseyya  na  bhayeyya  na  santasam
apajjeyya  abhiru  5-  assa  acchambhi  anutrasi  apalayi pahinabhayabheravo
vigatalomahamso    vihareyyati    bheravesu   ca   na   sampavedheyya  .
Tenaha bhagava
                 phassena yada phutthassa
                 paridevam bhikkhu na kareyya kuhinci
                 bhavanca nabhijappeyya
                 bheravesu ca na sampavedheyyati.
     [741] Annanamatho pananam
                 khadaniyanam athopi vatthanam
@Footnote: 1 Ma. assa. 2 Ma. susukabhayam. 3 Ma. ajivikabhayam. 4 Ma. madanabhayam
@duggatibhayam bhayam. 5 Yu. abhiru.
                 Laddha na sannidhim kayira
                 na ca parittase tani alabbhamano 1-.
     [742]   Annanamatho   pananam   khadaniyanam   athopi  vatthananti
annananti   odano   kummaso   sattu   maccho   mamsam   .  panananti
attha   panani   ambapanam   jambupanam   cocapanam   mocapanam  madhukapanam
muddhikapanam   salukapanam   pharusakapanam   .   aparanipi   attha   panani
kosambapanam    kolapanam    badarapanam    ghatapanam   telapanam   yagupanam
payopanam   rasapanam   .   khadaniyananti  pitthakhajjakam  puvakhajjakam  mulakhajjakam
tacakhajjakam    pattakhajjakam    pupphakhajjakam   phalakhajjakam   .   vatthananti   cha
civarani    khomam    kappasikam    koseyyam    kambalam    sanam   bhanganti
annanamatho pananam khadaniyanam athopi vatthanam.
     [743]   Laddha   na   sannidhim  kayirati  laddhati  laddha  labhitva
adhigantva  vinditva  patilabhitva  na  kuhanaya  na lapanaya na nemittakataya
na   nippesikataya  na  labhena  labham  nijigimsanataya  2-  na  darudanena
na   veludanena   na   pattadanena  na  pupphadanena  na  phaladanena  na
sinanadanena   na   cunnadanena   na  mattikadanena  na  dantakatthadanena
na   mukhodakadanena  na  patukamyataya  na  muggasupataya  na  paribhatyataya
na   pithamaddikataya  na  vatthuvijjaya  na  tiracchanavijjaya  na  angavijjaya
na  nakkhattavijjaya  na  dutagamanena  na  pahinagamanena  na janghapesanikena 3-
na     vejjakammena     na     navakammena     na     pindapatipindakena
@Footnote: 1 Ma. alabhamano. 2 Ma. nijigisanataya. 3 Ma. janghapesaniyena.
Na   dananuppadanena   dhammena   samena   laddha   labhitva  adhigantva
vinditva   patilabhitvati   laddha   .   na   sannidhim  kayirati  annasannidhim
panasannidhim     vatthasannidhim     yanasannidhim     sayanasannidhim     gandhasannidhim
amisasannidhim   na   kareyya  na  janeyya  na  sanjaneyya  na  nibbatteyya
nabhinibbatteyyati laddha na sannidhim kayira.
     [744]  Na  ca  parittase  tani  alabbhamanoti  annam va na labhami
panam  va  na  labhami  vattham  va  na  labhami  kulam  va  na  labhami  ganam
va   na   labhami  avasam  va  na  labhami  labham  va  na  labhami  yasam
va  na  labhami  pasamsam  va  na  labhami  sukham  va  na  labhami  civaram  va
na   labhami   pindapatam   va   na   labhami   senasanam  va  na  labhami
gilanapaccayabhesajjaparikkharam     va     na     labhami     gilanupatthakam
va    na    labhami   appannatomhiti   na   taseyya   na   uttaseyya
na    parittaseyya   na   bhayeyya   na   santasam   apajjeyya   abhiru
assa       acchambhi       anutrasi      apalayi      pahinabhayabheravo
vigatalomahamso   vihareyyati   na   ca   parittase  tani  alabbhamano .
Tenaha bhagava
                 annanamatho pananam
                 khadaniyanam athopi vatthanam
                 laddha na sannidhim kayira
                 na ca parittase tani alabbhamanoti.
     [745] Jhayi na padalolassa
                 virame kukkucca nappamajjeyya
                 athasanesu sayanesu
                 appasaddesu bhikkhu vihareyya.
     [746]   Jhayi   na   padalolassati   jhayiti  pathamenapi  jhanena
jhayi    dutiyenapi    jhanena    jhayi    tatiyenapi    jhanena    jhayi
catutthenapi    jhanena   jhayi   savitakkasavicarena   pi   jhanena   jhayi
avitakkavicaramattenapi    jhanena    jhayi   avitakkaavicarenapi   jhanena
jhayi    sappitikenapi    jhanena   jhayi   nippitikenapi   jhanena   jhayi
pitisahagatenapi    jhanena    jhayi    satasahagatenapi    jhanena    jhayi
sukhasahagatenapi     jhanena     jhayi     upekkhasahagatenapi     jhanena
jhayi    sunnatenapi    jhanena    jhayi   animittenapi   jhanena   jhayi
appanihitenapi   jhanena   jhayi  lokiyenapi  jhanena  jhayi  lokuttarenapi
jhanena jhayi jhanarato ekattamanuyutto sadatthagarukoti 1- jhayi.
     {746.1}  Na  padalolassati  katham  padalolo hoti. Idhekacco
padalolo    padaloliyena   samannagato   hoti   aramena   aramam
uyyanena  uyyanam  gamena  gamam  nigamena  nigamam  nagarena nagaram ratthena
rattham   janapadena   janapadam   dighacarikam   anavatthitacarikam  anuyutto  viharati
evampi    padalolo    hoti   .   athava   bhikkhu   antosangharame
padaloliyena   samannagato   hoti  na  atthahetu  na  karanahetu  uddhato
@Footnote: 1 Ma. paramatthagarukoti.
Avupasantacitto   parivenato   parivenam   gacchati  viharato  viharam  gacchati
addhayogato   addhayogam   gacchati   pasadato  pasadam  gacchati  hammiyato
hammiyam   gacchati  guhato  guham  gacchati  lenato  lenam  gacchati  kutito  kutim
gacchati   kutagarato   kutagaram  gacchati  attato  attam  gacchati  malato
malam   gacchati   uddandato   uddandam   gacchati   uddhositato   uddhositam
gacchati     upatthanasalato     upatthanasalam    gacchati    mandalamalato
mandalamalam   gacchati   rukkhamulato  rukkhamulam  gacchati  yattha  va  pana  bhikkhu
nisidanti tahim gacchati.
     {746.2}  Tattha  ekassa  va dutiyo hoti dvinnam va tatiyo hoti
tinnam   va   catuttho   hoti   tattha  bahum  samphappalapam  lapati  seyyathidam
rajakatham   corakatham   mahamattakatham   senakatham   bhayakatham   yuddhakatham  annakatham
panakatham    vatthakatham   yanakatham   sayanakatham   malakatham   gandhakatham   natikatham
gamakatham    nigamakatham    nagarakatham   janapadakatham   itthikatham   purisakatham   surakatham
visikkhakatham    kumbhatthanakatham    pubbapetakatham    nanattakatham    lokakkhayikam
samuddakkhayikam   itibhavabhavakatham   iti   va  evampi  padalolo  hoti .
Na   padalolassati   padaloliyam   pajaheyya   vinodeyya   byantikareyya
anabhavangameyya  padaloliya  arato  assa  virato  pativirato  nikkhanto
nissattho   vippamutto   visannutto   vimariyadikatena   cetasa  vihareyya
careyya  samacareyya  1- iriyeyya vatteyya paleyya yapeyya yapeyya.
Patisallanaramo  assa  patisallanarato  so  ajjhattam  cetosamathamanuyutto
@Footnote: 1 Ma. vicareyya.
Anirakatajjhano    vipassanaya    samannagato   bruheta   sunnagaranam
jhayi jhanarato ekattamanuyutto sadatthagarukoti jhayi na padalolassa.
     [747]  Virame  kukkucca nappamajjeyyati kukkuccanti hatthakukkuccampi
kukkuccam    padakukkuccampi   kukkuccam   hatthapadakukkuccampi   kukkuccam
kappiye     akappiyasannita     akappiye     kappiyasannita     avajje
vajjasannita    vajje    avajjasannita    [1]-    evarupam    kukkuccam
kukkuccayana   kukkuccayitattam   cetaso   vippatisaro  manovilekho  idam
vuccati   kukkuccam   .  api  dvihi  karanehi  uppajjati  kukkuccam  cetaso
vippatisaro  manovilekho  katatta  ca  akatatta  ca  .  katham  katatta ca
akatatta ca uppajjati kukkuccam cetaso vippatisaro manovilekho.
     {747.1}  Katam  me  kayaduccaritam akatam me kayasucaritanti uppajjati
kukkuccam  cetaso  vippatisaro  manovilekho  .  katam  me  vaciduccaritam katam
me   manoduccaritam   kato  me  panatipato  akata  me  panatipata
veramaniti  uppajjati  kukkuccam  .pe.  manovilekho . Katam me adinnadanam
kato  me  kamesu  micchacaro  kato  me  musavado  kata me pisuna
vaca   kata  me  pharusa  vaca  kato  me  samphappalapo  kata  me
abhijjha    kato   me   byapado   kata   me   micchaditthi   akata
me     sammaditthiti    uppajjati    kukkuccam    cetaso    vippatisaro
@Footnote: 1 Ma. yam.
Manovilekho   .   evam   katatta  ca  akatatta  ca  uppajjati  kukkuccam
cetaso   vippatisaro   manovilekho  .  athava  silesumhi  aparipurikariti
indriyesumhi        aguttadvaroti       bhojane       amattannumhiti
jagariyam     ananuyuttomhiti     na    satisampajannena    samannagatomhiti
abhavita   me   cattaro   satipatthanati   abhavita   me   cattaro
sammappadhanati   abhavita   me   cattaro   iddhippadati   abhavitani
me    pancindriyaniti    abhavitani   me   panca   balaniti   abhavita
me   satta   bojjhangati   abhavito   me  ariyo  atthangiko  maggoti
dukkham   me   aparinnatanti   samudayo   me   appahinoti   maggo   me
abhavitoti   nirodho   me   asacchikatoti   uppajjati   kukkuccam  cetaso
vippatisaro manovilekho.
     {747.2}   Virame   kukkuccati  kukkucca  arameyya  virameyya
pativirameyya     kukkuccam     pajaheyya     vinodeyya     byantikareyya
anabhavangameyya    kukkucca    arato    assa    virato    pativirato
nikkhanto     nissattho     vippamutto     visannutto    vimariyadikatena
cetasa    vihareyyati    virame    kukkucca    .    nappamajjeyyati
sakkaccakari     assa     sataccakari     atthitakari    anolinavuttiko
anikkhittacchando    anikkhittadhuro    appamatto   kusalesu   dhammesu  .
Kadaham   aparipuram   va   silakkhandham   paripureyyam   paripuram  va  silakkhandham
tattha    1-    pannaya    anugganheyyanti   yo   tattha   chando   ca
vayamo   ca   ussaho   ca  ussolhi  ca  thamo  ca  appativani  ca
@Footnote: 1 Ma. amenditam.
Satisampajannanca    atappam    padhanam   adhitthanam   anuyogo   appamado
kusalesu   dhammesu   .   kadaham  aparipuram  va  samadhikkhandham  pannakkhandham
vimuttikkhandham     vimuttinanadassanakkhandham     kadaham     aparinnatam    va
dukkham    parijaneyyam    appahine   va   kilese   pajaheyyam   abhavitam
va   maggam   bhaveyyam   asacchikatam   va   nirodham   sacchikareyyanti  yo
tattha   chando   ca   vayamo   ca  ussaho  ca  ussolhi  ca  thamo
ca    appativani    ca    satisampajannanca   atappam   padhanam   adhitthanam
anuyogo     appamado    kusalesu    dhammesuti    virame    kukkucca
nappamajjeyya.
     [748]   Athasanesu   sayanesu   appasaddesu   bhikkhu  vihareyyati
athati    padasandhi    .pe.   asanam   vuccati   yattha   nisidati   manco
pitham     bhisi     tattika    cammakhando    tinasantharo    pannasantharo
palasasantharo    .   sayanam   vuccati   senasanam   viharo   addhayogo
pasado    hammiyam    guhati   athasanesu   sayanesu   .   appasaddesu
bhikkhu     vihareyyati     appasaddesu    appanigghosesu    vijanavatesu
manussarahaseyyakesu   patisallanasarupesu  senasanesu  careyya  vihareyya
iriyeyya    vatteyya    paleyya   yapeyya   yapeyyati   athasanesu
sayanesu appasaddesu bhikkhu vihareyya. Tenaha bhagava
                 jhayi na padalolassa
                 virame kukkucca nappamajjeyya
                 Athasanesu sayanesu
                 appasaddesu bhikkhu vihareyyati.
     [749] Niddam na bahulikareyya
                 jagariyam bhajeyya atapi
                 tandim mayam hasam khiddam
                 methunam vippajahe savibhusam.
     [750]   Niddam  na  bahulikareyyati  rattindivam  chakotthasam  karitva
pancakotthasam   jagareyya   1-  ekakotthasam  nippajjeyyati  niddam  na
bahulikareyya.
     [751]   Jagariyam  bhajeyya  atapiti  idha  bhikkhu  divasam  cankamena
nisajjaya   avaraniyehi   dhammehi   cittam   parisodheyya   rattiya  pathamam
yamam   cankamena   nisajjaya   avaraniyehi   dhammehi  cittam  parisodheyya
rattiya    majjhimam    yamam   dakkhinena   passena   sihaseyyam   kappeyya
pade   padam   accadhaya   sato  sampajano  utthanasannam  manasikaritva
rattiya   pacchimam   yamam   paccutthaya   cankamena  nisajjaya  avaraniyehi
dhammehi    cittam    parisodheyya    .   jagariyam   bhajeyyati   jagariyam
bhajeyya   sambhajeyya   [2]-   patiseveyyati   jagariyam   bhajeyya  .
Atapiti   atappam   vuccati  viriyam  yo  cetasiko  viriyarambho  nikkamo
parakkamo    uyyamo   vayamo   ussaho   ussolhi   thamo   dhiti
asithilaparakkamata    anikkhittacchandata    anikkhittadhurata    dhurasampaggaho
@Footnote: 1 Ma. patipajjeyya. 2 Ma. seveyya niseveyya samseveyya.
Viriyam   viriyindriyam   viriyabalam  sammavayamo  imina  atapena  upeto
samupeto    upagato    samupagato   upapanno   samupapanno   samannagato
so vuccati atapiti jagariyam bhajeyya atapi.
     [752]   Tandim   mayam   hasam   khiddam  methunam  vippajahe  savibhusanti
tanditi   ya   tandi   tandiyana   tandiyitattam   tandimanattam  1-  alasiyam
alasayana  alasayitattam  ayam  2-  vuccati  tandi . Mayati 2- maya
vuccati   vancanika   cariya   .   idhekacco  kayena  duccaritam  caritva
vacaya  duccaritam  caritva  manasa  duccaritam  caritva  tassa paticchadanahetu
papikam   iccham   pahadati  3-  ma  mam  jannati  icchati  ma  mam  jannati
sankappeti   ma   mam  jannati  vacam  bhasati  ma  mam  jannati  kayena
parakkamati   .   ya   evarupa   maya  mayavita  accasara  vancana
nikati    nikirana    niharana    pariharana   guhana   pariguhana   chadana
paricchadana    anuttanikammam    anavikammam    vocchadana    papakiriya
ayam  vuccati  maya  .  hasanti  idhekacco  ativelam  dantavidamsakam  hasati.
Vuttam   hetam   bhagavata   kumarakamidam   bhikkhave   ariyassa   vinaye  yadidam
ativelam dantavidamsakam hasitanti.
     {752.1}  Khiddati  dve  khidda  kayika  ca  khidda  vacasika
ca khidda.
     {752.2}  Katama  kayika  khidda  .  hatthihipi  kilanti assehipi
kilanti   rathehipi  kilanti  dhanuhipi  kilanti  atthapadehipi  kilanti  dasapadehipi
kilanti    akasehipi    kilanti    pariharapathehipi   kilanti   santikayapi
@Footnote: 1 Ma. tandimanakata. 2 Ma. ime patha na dissanti. 3 Ma. Yu. panidahati.
Kilanti     khalikayapi    kilanti    ghatikayapi    kilanti    salakahatthenapi
kilanti   akkhenapi   kilanti   pankacirenapi   kilanti   vankakenapi   kilanti
mokkhacikayapi    kilanti   cingulakenapi   kilanti   pattalhakenapi   kilanti
rathakenapi   kilanti   dhanukenapi   kilanti  akkharikayapi  kilanti  manesikayapi
kilanti yathavajjenapi kilanti ayam kayika khidda.
     {752.3}   Katama   vacasika  khidda  .  mukhabheriyam  mukhalambadam
mukhadendimakam   1-   mukhavalimakam  mukhabherulakam  mukhadaddarikam  natikam  lasam  2-
gitam davakammam ayam vacasika khidda.
     {752.4}   Methunadhammo  nama  yo  so  asaddhammo  gamadhammo
vasaladhammo    dutthullo   odakantiko   rahasso   dvayadvayasamapatti  .
Kimkarana    vuccati    methunadhammo   .   ubhinnam   rattanam   sarattanam
avassutanam   pariyutthitanam   pariyadinnacittanam   ubhinnam   sadisanam  dhammoti
tamkarana  vuccati  methunadhammo  .  yatha  ubho  kalahakaraka  [3]- ubho
bhandanakaraka    ubho    bhassakaraka    ubho    vivadakaraka    ubho
adhikaranakaraka   ubho   vadino   ubho  sallapaka  methunakati  vuccanti
evameva    ubhinnam    rattanam    sarattanam   avassutanam   pariyutthitanam
pariyadinnacittanam    ubhinnam    sadisanam    dhammoti    tamkarana   vuccati
methunadhammo.
     {752.5}  Vibhusati  dve  vibhusa  atthi  agariyassa vibhusa atthi
pabbajitassa vibhusa.
     {752.6}  Katama agariyassa vibhusa. Kesa ca massu ca mala ca
@Footnote: 1 Ma. mukhabherikam mukhalambaram mukhabindimakam. 2 Ma. natakam lapam. 3 Ma. methunakati
@vuccanti.
Gandha  ca  vilepana  ca  abharana  ca  pilandhana  ca  vatthanca pasadhananca
vetthananca    ucchadanam    parimaddanam    nhapanam    sambahanam    adasam
anjanam   malavilepanam   mukhacunnakam   mukhalepam  hatthabandham  vasikkhabandham  1-
dandam   naliyam   khaggam   chattam   citra  upahana  unhisam  mani  valavijani
odatani vatthani digharassani 2-  iti va ayam agariyassa vibhusa.
     {752.7} Katama pabbajitassa vibhusa. Civaramandana pattamandana [3]-
imassa   va   putikayassa   bahiranam   parikkharanam   mandana   vibhusana
kelana   parikelana   gedhikata   gedhitattam  capalana  4-  capalyam  ayam
pabbajitassa vibhusa.
     {752.8}  Tandim  mayam hasam khiddam methunam vippajahe savibhusanti tandinca
mayanca   hasanca   khiddanca   methunadhammanca   savibhusam  saparivaram  saparibhandam
saparikkharam    pajaheyya   vinodeyya   byantikareyya   anabhavangameyyati
tandim mayam hasam khiddam methunam vippajahe savibhusam. Tenaha bhagava
                 niddam na bahulikareyya
                 jagariyam bhajeyya atapi
                 tandim mayam hasam khiddam
                 methunam vippajahe savibhusanti.
     [753] Athabbanam supinam lakkhanam
                 no vidahe athopi nakkhattam
@Footnote: 1 Ma. sikhabandham. 2 Ma. dighadasani. 3 Ma. senasanamandana. 4 Ma. capalata.
                 Virudanca 1- gabbhakaranam
                 tikiccham mamako na seveyya.
     [754]   Athabbanam  supinam  lakkhanam  no  vidahe  athopi  nakkhattanti
athabbanika   athabbanam   payojenti   nagare   va   ruddhe   sangame
va    paccupatthite    paccatthikesu    paccamittesu   itim   uppadenti
upaddavam   uppadenti   rogam   uppadenti   sulam  2-  karonti  visucikam
karonti   pajjarakam   karonti   pakkhandikam   karonti   evam   athabbanika
athabbanam payojenti.
     {754.1}   Supinapathaka   supinam   adisanti   yo   pubbanhasamayam
supinam   passati   evam   vipako  hoti  yo  majjhantikasamayam  supinam  passati
evam   vipako   hoti   yo  sayanhasamayam  supinam  passati  evam  vipako
hoti  yo  purime  yame  yo  majjhime  yame  yo  pacchime yame yo
dakkhinena   passena   nipanno   yo   vamena   passena   nipanno  yo
uttananipanno   yo   avakujjanipanno   yo   candam   passati  yo  suriyam
passati   yo   mahasamuddam   passati   yo   sinerupabbatarajam  passati  yo
hatthim   passati   yo  assam  passati  yo  ratham  passati  yo  pattim  passati
yo    senabyuham    passati    yo   aramaramaneyyakam   passati   yo
vanaramaneyyakam     passati     yo     bhumiramaneyyakam    passati    yo
pokkharaniramaneyyakam   passati   evam   vipako  hoti  evam  supinapathaka
supinam    adisanti    .   lakkhanapathaka   lakkhanam   adisanti   manilakkhanam
@Footnote: 1 Po. Ma. virutanca. 2 Ma. Yu. sulam.
Dandalakkhanam      vatthalakkhanam      asilakkhanam      usulakkhanam     dhanulakkhanam
avudhalakkhanam     itthilakkhanam    purisalakkhanam    kumarilakkhanam    kumaralakkhanam
dasilakkhanam     dasalakkhanam     hatthilakkhanam     assalakkhanam     mahisalakkhanam
usabhalakkhanam      [1]-      ajalakkhanam     mendalakkhanam     kukkutalakkhanam
vattakalakkhanam        godhalakkhanam       kannikalakkhanam       kacchapalakkhanam
migalakkhanam iti va 2- evam lakkhanapathaka lakkhanam adisanti.
     {754.2}    Nakkhattapathaka    nakkhattam    adisanti   atthavisati
nakkhattani    imina    nakkhattena    gharapaveso    kattabbo    imina
nakkhattena     makutam     bandhitabbam    imina    nakkhattena    vareyyam
karetabbam    imina    nakkhattena    vijaniharo    kattabbo    imina
nakkhattena    gharavaso    kattabboti    3-    evam    nakkhattapathaka
nakkhattam    adisanti    .    athabbanam   supinam   lakkhanam   no   vidahe
athopi    nakkhattanti    athabbananca    supinanca   lakkhananca   nakkhattanca
no   vidaheyya   na   careyya  na  samacareyya  na  samadaya  vatteyya
athava   na   ganheyya   na  ugganheyya  na  dhareyya  na  upadhareyya
na    upalakkheyya   na   yojeyyati   athabbanam   supinam   lakkhanam   no
vidahe athopi nakkhattam.
     [755]   Virudanca   gabbhakaranam   tikiccham   mamako  na  seveyyati
virudam   vuccati   migacakkam   4-   .   migacakkapathaka  migacakkam  adisanti
sakunanam  va  catuppadanam  va  rudam vassitam jananti 5- evam migacakkapathaka
migacakkam    adisanti    .    gabbhakaraniya    gabbham    santhapenti   .
@Footnote: 1 Ma. gonalakkhanam. Yu. golakkhanam. 2 Ma. vati. 3 samvaso gantabboti.
@4 Ma. migavakkam. sabbattha evameva. 5 Ma. janantiti.
Dvihi   karanehi   gabbho   na   santhati   panakehi   va  vatakuppehi
va  .  panakanam  va  vatakuppanam  va  patighataya  osatham  denti 1-
evam   gabbhakaraniya   gabbham   santhapenti   .   tikicchati  panca  tikiccha
salakiyam  sallakattiyam  kayatikicchiyam  bhutiyam  komarakavejjam  2-. Mamakoti
buddhamamako   dhammamamako   sanghamamako   so   va   bhagavantam  mamayati
bhagava va tam puggalam parigganhati.
     {755.1}  Vuttam  hetam  bhagavata ye te bhikkhave bhikkhu kuha thaddha
lapa   singi  unnala  asamahita  na  me  te  bhikkhave  bhikkhu  mamaka
apagata  ca  te  bhikkhu  bhikkhave  imasma  dhammavinaya na ca te 3- imasmim
dhammavinaye  vuddhim  virulhim  vepullam  apajjanti  ye  ca  kho  te bhikkhave
bhikkhu  nikkuha  nillapa  dhira  athaddha  susamahita te ca kho me bhikkhave
bhikkhu  mamaka  anapagata  ca  te  [4]-  bhikkhu  imasma  dhammavinaya te
ca [5]- imasmim dhammavinaye vuddhim virulhim vepullam apajjantiti.
         Kuha thaddha lapa singi     unnala asamahita
         na te dhamme viruhanti         sammasambuddhadesite
         nikkuha nillapa dhira      athaddha susamahita
         te ve dhamme viruhanti         sammasambuddhadesiteti.
     {755.2}  Virudanca gabbhakaranam tikiccham mamako na seveyyati virudanca
gabbhakarananca   tikicchanca   mamako   na   seveyya   na   niseveyya  na
patiseveyya   na   careyya   na   samacareyya   na  samadaya  vatteyya
@Footnote: 1 Ma. dentiti. 2 Ma. komarabhaccam. 3-5 Ma. Yu. bhikkhu. 4 Po. Ma. bhikkhave.
Athava   na   ganheyya   na  ugganheyya  na  dhareyya  na  upadhareyya
na    upalakkheyya    nappayujjeyyati    virudanca    gabbhakaranam    tikiccham
mamako na seveyya. Tenaha bhagava
                 athabbanam supinam lakkhanam
                 no vidahe athopi nakkhattam
                 virudanca gabbhakaranam
                 tikiccham mamako na seveyyati.
     [756] Nindaya nappavedheyya
                 na unnameyya pasamsito bhikkhu
                 lobham saha macchariyena
                 kodham pesuniyanca panudeyya.
     [757]   Nindaya   nappavedheyyati   idhekacce   bhikkhum  nindanti
jatiya   va   gottena   va   kolaputtikena   va   vannapokkharataya
va   dhanena   va   ajjhenena   va  kammayatanena  va  sippayatanena
va   vijjatthanena   va  sutena  va  patibhanena  va  annatarannatarena
va   vatthuna   nindanti   garahanti   upavadanti   .   nindito   garahito
upavadito    nindaya   garahaya   upavadena   akittiya   avannaharikaya
na  vedheyya  nappavedheyya  na  sampavedheyya  na  taseyya  na uttaseyya
na    parittaseyya   na   bhayeyya   na   santasam   apajjeyya   abhiru
assa    acchambhi    anutrasi   apalayi   pahinabhayabheravo   vigatalomahamso
Vihareyyati nindaya nappavedheyya.
     [758]   Na   unnameyya   pasamsito   bhikkhuti   idhekacce   bhikkhum
pasamsanti    jatiya    va    .pe.   annatarannatarena   va   vatthuna
pasamsanti    thomenti    kittenti    vannenti   .   pasamsito   thomito
kittito    vannito    pasamsaya    thomanena    kittiya    vannaharikaya
unnatim   na   kareyya   unnamam   na   kareyya  manam  na  kareyya  thambham
na    kareyya    na   tena   thaddho   assa   patthaddho   paggahitasiroti
na unnameyya pasamsito bhikkhu.
     [759]   Lobham   saha   macchariyena  kodham  pesuniyanca  panudeyyati
lobhoti    yo    lobho   lubbhana   lubbhitattam   sarago   sarajjana
sarajjitattam    abhijjha    lobho    akusalamulam   .   macchariyanti   panca
macchariyani    avasamacchariyam    .pe.   gaho   vuccati   macchariyam  .
Kodhoti   yo   cittassa   aghato  patighato  patigham  pativirodho  kopo
pakopo   sampakopo   doso   padoso   sampadoso  cittassa  byapatti
manopadoso   kodho   kujjhana   kujjhitattam   doso   dussana  dussitattam
byapatti   byapajjana   byapajjitattam   virodho   pativirodho   candikkam
assuropo   anattamanata  cittassa  .  pesuniyanti  idhekacco  pisunavaco
hoti    ito   sutva   amutra   akkhata   imesam   bhedaya   amutra
va   sutva   imesam   akkhata   amusam   bhedaya  iti  samagganam  va
bhetta   bhinnanam   va   anuppadata  vaggaramo  vaggarato  vagganandi
Vaggakaranim   vacam   bhasita  hoti  idam  vuccati  pesunnam  .  apica  dvihi
karanehi   pesunnam  upasamharati  piyakamyataya  va  bhedadhippayo  va .
Katham   piyakamyataya   pesunnam   upasamharati   .   imassa   piyo  bhavissami
manapo    bhavissami    vissasiko   bhavissami   abbhantariko   bhavissami
suhadayo   bhavissamiti   evam   piyakamyataya   pesunnam  upasamharati  .  katham
bhedadhippayo pesunnam upasamharati.
     {759.1}  Katham  ime  nana  assu vina assu vagga assu dvidha
assu   dvejjha   assu   dvepakkha  assu  bhijjeyyum  na  samagaccheyyum
dukkham  na  phasu  vihareyyunti  evam  bhedadhippayo  pesunnam  upasamharati.
Lobham    saha    macchariyena   kodham   pesuniyanca   panudeyyati   lobhanca
macchariyanca    kodhanca    pesunnanca   panudeyya   pajaheyya   vinodeyya
byantikareyya    anabhavangameyyati    lobham    saha   macchariyena   kodham
pesuniyanca panudeyya. Tenaha bhagava
                 nindaya nappavedheyya
                 na unnameyya pasamsito bhikkhu
                 lobham saha macchariyena
                 kodham pesuniyanca panudeyyati.
     [760] Kayavikkaye na tittheyya
                 upavadam bhikkhu na kareyya kuhinci
                 game ca nabhisajjeyya
                 labhakamya janam na lapayeyya.
     [761]   Kayavikkaye   na   tittheyyati   ye  kayavikkaya  vinaye
patikkhitta   na   te   imasmim   atthe  adhippeta  .  katham  kayavikkaye
titthati   .   pancannam   saddhim   pattam  va  civaram  va  annam  va  kinci
parikkharam   vancaniyam   va   karonto  udayam  va  patthayanto  parivatteti
evam   kayavikkaye   titthati  .  katham  kayavikkaye  na  titthati  .  pancannam
saddhim   pattam   va  civaram  va  annam  va  kinci  parikkharam  na  vancaniyam
va   karonto  na  udayam  va  patthayanto  parivatteti  evam  kayavikkaye
na   titthati   .   kayavikkaye  na  tittheyyati  kayavikkaye  na  tittheyya
na    santittheyya    kayavikkayam    pajaheyya   vinodeyya   byantikareyya
anabhavangameyya    kayavikkaya    arato    assa    virato   pativirato
nikkhanto   nissattho   vippamutto   visannutto   vimariyadikatena  cetasa
vihareyyati kayavikkaye na tittheyya.
     [762]  Upavadam  bhikkhu  na  kareyya  kuhinciti  katame  upavadakara
kilesa    .    santeke    samanabrahmana   iddhimanto   dibbacakkhuka
paracittaviduno    te    duratopi    passanti   asannapi   na   dissanti
cetasapi   cittam   pajananti   .   devatapi   kho  santi  iddhimantiniyo
dibbacakkhuka    paracittaviduniyo    ta    duratopi   passanti   asannapi
na   dissanti   cetasapi   cittam   pajananti   .  te  olarikehi  va
kilesehi  majjhimehi  va  kilesehi  sukhumehi  va  kilesehi upavadeyyum.
Katame   olarika   kilesa   .  kayaduccaritam  vaciduccaritam  manoduccaritam
Ime   vuccanti   olarika   kilesa  .  katame  majjhima  kilesa .
Kamavitakko   byapadavitakko   vihimsavitakko   ime   vuccanti  majjhima
kilesa   .   katame   sukhuma   kilesa  .  nativitakko  janapadavitakko
amaravitakko      paranuddayatapatisannutto     vitakko     labhasakkara-
silokapatisannutto      vitakko      anavannattipatisannutto     vitakko
ime   vuccanti   sukhuma   kilesa  .  te  olarikehi  va  kilesehi
majjhimehi va kilesehi sukhumehi va kilesehi upavadeyyum 1-.
     {762.1}  Upavadam  na  kareyya upavadakare kilese na kareyya na
janeyya   na   sanjaneyya  na  nibbatteyya  nabhinibbatteyya  upavadakare
kilese     pajaheyya    vinodeyya    byantikareyya    anabhavangameyya
upavadakarehi  kilesehi  arato  assa virato pativirato nikkhanto nissattho
vippamutto   visannutto   vimariyadikatena  cetasa  vihareyya  .  kuhinciti
kuhinci   kimhici   katthaci   ajjhattam   va   bahiddha  va  ajjhattabahiddha
vati upavadam bhikkhu na kareyya kuhinci.
     [763]  Game  ca  nabhisajjeyyati  katham  game  sajjati  .  idha
bhikkhu   game   gihihi   samsattho   viharati   sahanandi   sahasoki   sukhitesu
sukhito   dukkhitesu   dukkhito  uppannesu  kiccakaraniyesu  attana  voyogam
apajjati   evampi   game   sajjati   .   athava   bhikkhu  pubbanhasamayam
nivasetva  pattacivaramadaya  gamam  va  nigamam  va  pindaya pavisati 2-
arakkhiteneva    kayena    arakkhitaya   vacaya   arakkhitena   cittena
@Footnote: 1 Ma. upavadeyya. 2 Po. Ma. pavisati. ito param evam natabbam.
Anupatthitaya   satiya   asamvutehi   indriyehi   so  tatra  tatra  sajjati
tatra   tatra   ganhati   tatra   tatra   bajjhati  tatra  tatra  anayabyasanam
apajjati   evampi  game  sajjati  .  katham  game  na  sajjati  .  idha
bhikkhu   game   gihihi   asamsattho   viharati  na  sahanandi  na  sahasoki  na
sukhitesu   sukhito   na   dukkhitesu   dukkhito   uppannesu   kiccakaraniyesu
na attana voyogam apajjati evampi game na sajjati.
     {763.1}     Athava     bhikkhu     pubbanhasamayam    nivasetva
pattacivaramadaya    gamam    va    nigamam    va    pindaya    pavisati
rakkhiteneva    kayena    rakkhitaya    vacaya    rakkhitena    cittena
upatthitaya    satiya    samvutehi   indriyehi   so   tatra   tatra   na
sajjati   tatra   tatra   na   ganhati   tatra   tatra   na  bajjhati  tatra
tatra   na   anayabyasanam   apajjati   evampi   game   na   sajjati .
Game   ca   nabhisajjeyyati   game   na  sajjeyya  na  ganheyya  na
bajjheyya    na    palibajjheyya    agiddho   assa   agadhito   amucchito
anajjhopanno   vitagedho   vigatagedho   cattagedho   .pe.  brahmabhutena
attana vihareyyati game ca nabhisajjeyya.
     [764]   Labhakamya   janam   na  lapayeyyati  katama  lapana .
Labhasakkarasilokasannissitassa          papicchassa         icchapakatassa
amisacakkhukassa  lokadhammagarukassa  ya  paresam  alapana  lapana  sallapana
ullapana  samullapana  unnahana  samunnahana  ukkapana  samukkapana  1-
anuppiyabhanita   patukamyata   muggasupata   paribhatyata   parapitthimamsikata
@Footnote: 1 Ma. ukkacana samukkacana.
Ya   tattha   sanhavacakata  sakhilavacakata  mettavacakata  apharusavacakata
ayam  vuccati  lapana  .  apica  dvihi  karanehi  janam lapati attanam va nicam
thapento  param  uccam  thapento  janam  lapati attanam va uccam thapento param
nicam thapento janam lapati.
     {764.1}  Katham  attanam  nicam  thapento  param  uccam thapento janam
lapati   .   tumhe   me   bahupakara   aham   tumhe   nissaya  labhami
civarapindapatasenasanagilanapaccayabhesajjaparikkharam        yepi        me
anne   datum   va   katum   va   mannanti   tumhe   nissaya  tumhe
sampassanta    yampi   [1]-   puranam   matapitikam   namadheyyam   tampi
me    antarahitam   tumhehi   ahannayami   asukassa   kulupako   asukaya
kulupakoti evam attanam nicam thapento param uccam thapento janam lapati.
     {764.2}  Katham  attanam  uccam  thapento  param  nicam thapento janam
lapati  .  aham  tumhakam  bahupakaro  tumhe  mam  agamma  buddham saranam gata
dhammam    saranam   gata   sangham   saranam   gata   panatipata   pativirata
adinnadana    pativirata    kamesumicchacara   pativirata   musavada
pativirata     suramerayamajjapamadatthana    pativirata    aham    tumhakam
uddesam   demi   paripuccham  demi  uposatham  acikkhami  navakammam  adhitthami
atha   ca  pana  tumhe  mam  ussajjitva  2-  anne  sakkarotha  garukarotha
manetha  pujethati  evampi  attanam  uccam  thapento  param  nicam thapento
janam lapati.
@Footnote: 1 Ma. me. 2 Po. Ma. ujjhitva.
     {764.3} Labhakamya janam na lapayeyyati labhahetu [1]-  labhakarana
labhabhinibbattiya  labham  paripacento  janam  na  lapayeyya  lapanam pajaheyya
vinodeyya  byantikareyya  anabhavangameyya  alapana  2-  arato  assa
virato    pativirato    nikkhanto    nissattho    vippamutto   visannutto
vimariyadikatena  cetasa  vihareyyati  labhakamya  janam  na  lapayeyya .
Tenaha bhagava
                kayavikkaye na tittheyya
                upavadam bhikkhu na kareyya kuhinci
                game ca nabhisajjeyya
                labhakamya janam na lapayeyyati.
     [765] Na ca katthita 3- siya bhikkhu
                na ca vacam payuttam bhaseyya
                pagabbhiyam na sikkheyya
                katham viggahikam na kathayeyya.
     [766]  Na  ca  katthita  siya  bhikkhuti idhekacco katthi hoti vikatthi
so    katthati   [4]-   ahamasmi   silasampannoti   va   vattasampannoti
va    silabbattasampannoti    va    jatiya    va    gottena   va
kolaputtikena   va   vannapokkharataya  va  dhanena  va  ajjhenena  va
kammayatanena   va   sippayatanena  va  vijjatthanena  va  sutena  va
patibhanena     va    annatarannatarena    va    vatthuna    uccakula
@Footnote: 1 Ma. labhapaccaya. 2 Ma. lapana. 3 Ma. katthiko. 4 Ma. vikatthati.
Pabbajitoti    va    mahabhogakula    pabbajitoti   va   ularabhogakula
pabbajitoti    va   suttantikoti   va   vinayadharoti   va   dhammakathikoti
va    arannikoti    va    .pe.   nevasannanasannayatanasamapattiya
labhiti   va   katthati  vikatthati  .  evam  [1]-  na  vikattheyya  vikattham
pajaheyya     vinodeyya    byantikareyya    anabhavangameyya    katthana
arato   assa   virato   pativirato   nikkhanto   nissattho   vippamutto
visannutto   vimariyadikatena   cetasa   vihareyyati   na   ca   katthita
siya bhikkhu.
     [767]  Na  ca  vacam  payuttam  bhaseyyati  katama  payuttavaca.
Idhekacco   civarapayuttam   vacam   bhasati   pindapatapayuttam   vacam  bhasati
senasanapayuttam     vacam     bhasati     gilanapaccayabhesajjaparikkharapayuttam
vacam  bhasati  ayam  vuccati  payuttavaca  .  athava civarahetu pindapatahetu
senasanahetu          gilanapaccayabhesajjaparikkharahetu         saccampi
bhanati    musapi    bhanati   pisunampi   bhanati   apisunampi   bhanati   pharusampi
bhanati    apharusampi    bhanati    samphappalapampi    bhanati   asamphappalapampi
bhanati    mantapi    vacam   bhasati   ayampi   vuccati   payuttavaca  .
Athava   pasannacitto   paresam   dhammam   deseti   aho  vata  me  dhammam
suneyyum   sutva   ca   dhammam   pasideyyum  pasanna  ca  me  pasannakaram
kareyyunti   ayam   vuccati   payuttavaca   .   na   ca   vacam   payuttam
bhaseyyati    antamaso   dhammadesanavacam   upadaya   payuttavacam   na
@Footnote: 1 Ma. na kattheyya. 2 Ma. kattham.
Bhaseyya   na   katheyya   na   bhaneyya   na   dipayeyya  na  vohareyya
payuttavacam    pajaheyya    vinodeyya    byantikareyya   anabhavangameyya
payuttavacaya   arato   assa   virato   pativirato  nikkhanto  nissattho
vippamutto    visannutto    vimariyadikatena   cetasa   vihareyyati   na
ca vacam payuttam bhaseyya.
     [768]  Pagabbhiyam  na  sikkheyyati  pagabbhiyanti  tini  pagabbhiyani
kayikam pagabbhiyam vacasikam pagabbhiyam cetasikam pagabbhiyam.
     {768.1}   Katamam   kayikam  pagabbhiyam  .  idhekacco  sanghagatopi
kayikam    pagabbhiyam   dasseti   ganagatopi   kayikam   pagabbhiyam   dasseti
bhojanasalayapi    kayikam    pagabbhiyam    dasseti   jantagharepi   kayikam
pagabbhiyam     dasseti    udakatitthepi    kayikam    pagabbhiyam    dasseti
antaragharam     pavisantopi    kayikam    pagabbhiyam    dasseti    antaragharam
pavitthopi kayikam pagabbhiyam dasseti.
     {768.2}  Katham  sanghagato  kayikam  pagabbhiyam dasseti. Idhekacco
sanghagato    acittikarakato    there    bhikkhu    ghattayantopi    titthati
ghattayantopi    nisidati    puratopi   titthati   puratopi   nisidati   uccepi
asane    nisidati    sasisam    parupitvapi    nisidati    thitakopi   bhanati
bahavikkhepakopi bhanati evam sanghagato kayikam pagabbhiyam dasseti.
     {768.3} Katham ganagato kayikam pagabbhiyam dasseti. Idhekacco ganagato
acittikarakato   theranam   bhikkhunam   anupahananam  cankamantanam  saupahano
Cankamati   nice   cankame  cankamantanam  ucce  cankame  cankamati  chamayam
cankamantanam    cankame    cankamati   ghattayantopi   titthati   ghattayantopi
nisidati   puratopi   titthati   puratopi   nisidati   uccepi  asane  nisidati
sasisam    parupitvapi    nisidati    thitakopi    bhanati    bahavikkhepakopi
bhanati evam ganagato kayikam pagabbhiyam dasseti.
     {768.4}  Katham bhojanasalaya kayikam pagabbhiyam dasseti. Idhekacco
bhojanasalaya   acittikarakato   there   bhikkhu  anupakhajja  nisidati  navepi
bhikkhu    asanena    patibahati    ghattayantopi    titthati    ghattayantopi
nisidati   puratopi   titthati   puratopi   nisidati   uccepi  asane  nisidati
sasisam    parupitvapi    nisidati    thitakopi    bhanati    bahavikkhepakopi
bhanati evam bhojanasalaya kayikam pagabbhiyam dasseti.
     {768.5}  Katham  jantaghare  kayikam pagabbhiyam dasseti. Idhekacco
jantaghare    acittikarakato    there    bhikkhu    ghattayantopi   titthati
ghattayantopi    nisidati    puratopi   titthati   puratopi   nisidati   uccepi
asane   nisidati   anapucchapi   kattham   pakkhipati   anapucchapi   dvaram
pidahati evam jantaghare kayikam pagabbhiyam dasseti.
     {768.6}  Katham  udakatitthe  kayikam pagabbhiyam dasseti. Idhekacco
udakatitthe    acittikarakato    there    bhikkhu   ghattayantopi   otarati
puratopi   otarati   ghattayantopi   nhayati   puratopi   nhayati   uparipi
nhayati     ghattayantopi     uttarati     puratopi    uttarati    uparipi
Uttarati evam udakatitthe kayikam pagabbhiyam dasseti.
     {768.7}  Katham  antaragharam  pavisanto  kayikam  pagabbhiyam dasseti.
Idhekacco  antaragharam  pavisanto  acittikarakato  there bhikkhu  ghattayantopi
gacchati  puratopi  gacchati  vokkammapi  theranam  bhikkhunam  purato  gacchati evam
antaragharam pavisanto kayikam pagabbhiyam dasseti.
     {768.8}   Katham  antaragharam  pavittho  kayikam  pagabbhiyam dasseti.
Idhekacco  antaragharam  pavittho  na  pavisa  bhanteti  vuccamano  pavisati  na
tittha   bhanteti   vuccamano   titthati   na   nisida   bhanteti  vuccamano
nisidati    anokasampi    pavisati    anokasepi    titthati   anokasepi
nisidati  yani  tani  honti  kulanam  ovarakani  gulhani  ca  paticchannani
ca   yattha   kulitthiyo   kuladhitayo   kulasunhayo   kulakumariyo  nisidanti
tatthapi   sahasa   pavisati   kumarakassapi   sisam  paramasati  evam  antaragharam
pavittho kayikam pagabbhiyam dasseti. Idam kayikam pagabbhiyam.
     {768.9}  Katamam vacasikam pagabbhiyam. Idhekacco sanghagatopi vacasikam
pagabbhiyam   dasseti   ganagatopi   vacasikam   pagabbhiyam  dasseti  antaragharam
pavitthopi vacasikam pagabbhiyam dasseti.
     {768.10}  Katham  sanghagato vacasikam pagabbhiyam dasseti. Idhekacco
sanghagato   acittikarakato   there   bhikkhu   anapuccha  va  anajjhittho
va   aramagatanam   bhikkhunam   dhammam   bhanati  panham  visajjeti  patimokkham
Uddisati   thitakopi   bhanati   bahavikkhepakopi   bhanati   evam   sanghagato
vacasikam pagabbhiyam dasseti.
     {768.11}  Katham  ganagato  vacasikam pagabbhiyam dasseti. Idhekacco
ganagato   acittikarakato  there  bhikkhu  anapuccha  va  anajjhittho  va
aramagatanam   bhikkhunam   dhammam   bhanati   panham   visajjeti  thitakopi  bhanati
bahavikkhepakopi     bhanati     aramagatanam     bhikkhuninam    upasakanam
upasikanam     dhammam    bhanati    panham    visajjeti    thitakopi    bhanati
bahavikkhepakopi bhanati evam ganagato vacasikam pagabbhiyam dasseti.
     {768.12}  Katham  antaragharam  pavittho  vacasikam pagabbhiyam dasseti.
Idhekacco  antaragharam  pavittho  itthim  va kumarim va aha 1- itthanname
itthangotte   kim   atthi   yagu  atthi  bhattam  atthi  khadaniyam  atthi  kim
pivissama   kim   bhunjissama  kim  khadissama  kim  va  atthi  kim  va  me
dassathati   vippalapati   evam   antaragharam   pavittho   vacasikam   pagabbhiyam
dasseti. Idam vacasikam pagabbhiyam.
     {768.13}  Katamam cetasikam pagabbhiyam. Idhekacco na uccakula 2-
pabbajito   samano   uccakula   3-  pabbajitena  saddhim  sadisam  attanam
karoti   cittena   na   mahakula   pabbajito  samano  na  mahabhogakula
pabbajito     samano     na    ularabhogakula    pabbajito    samano
ularabhogakula   pabbajitena   saddhim   sadisam  attanam  karoti  cittena  na
@Footnote: 1 Ma. evamaha. 2-3 Ma. mahabhogakula.
Suttantiko    samano    suttantikena   saddhim   sadisam   attanam   karoti
cittena    na    vinayadharo    samano   na   dhammakathiko   samano   na
aranniko    samano    na    pindapatiko    samano   na   pamsukuliko
samano    na    tecivariko    samano   na   sapadanacariko   samano
na   khalupacchabhattiko  samano  na  nesajjiko  samano  na  yathasanthatiko
samano    yathasanthatikena    saddhim   sadisam   attanam   karoti   cittena
na   pathamassa   jhanassa   labhi   samano   pathamassa   jhanassa   labhina
saddhim    sadisam    attanam    karoti   cittena   na   dutiyassa   jhanassa
labhi   samano   na   tatiyassa   jhanassa   labhi  samano  na  catutthassa
jhanassa    labhi    samano   na   akasanancayatanasamapattiya   labhi
samano     na    vinnanancayatanasamapattiya    labhi    samano    na
akincannayatanasamapattiya     labhi     samano     na    nevasanna-
nasannayatanasamapattiya       labhi       samano       nevasanna-
nasannayatanasamapattiya      labhina     saddhim     sadisam     attanam
karoti cittena idam cetasikam pagabbhiyam.
     {768.14}  Pagabbhiyam  na sikkheyyati pagabbhiyam na sikkheyya [1]-
na   acareyya   na   samacareyya   na   samadaya  vatteyya  pagabbhiyam
pajaheyya    vinodeyya    byantikareyya    anabhavangameyya   pagabbhiya
arato   assa   virato   pativirato   nikkhanto   nissattho   vippamutto
visannutto    vimariyadikatena    cetasa    vihareyyati   pagabbhiyam   na
sikkheyya.
@Footnote: 1 Ma. na careyya.
     [769]  Katham  viggahikam  na  kathayeyyati  katama  viggahikakatha .
Idhekacco  evarupim  katham  katta  hoti  na  tvam  imam dhammavinayam ajanasi
.pe.  nibbedhehi  va  sace  pahositi . Vuttam hetam bhagavata viggahikaya
kho   moggallana   kathaya   sati   kathabahullam  patikankham  kathabahulle
sati  uddhaccam  uddhatassa  asamvaro  asamvutassa  ara  cittam  samadhimhati.
Katham   viggahikam   na  kathayeyyati  viggahikakatham  na  katheyya  na  bhaneyya
na    dipayeyya   na   vohareyya   viggahikakatham   pajaheyya   vinodeyya
byantikareyya     anabhavangameyya    viggahikakathaya    arato    assa
virato    pativirato    nikkhanto    nissattho    vippamutto   visannutto
vimariyadikatena   cetasa   vihareyyati  katham  viggahikam  na  kathayeyya .
Tenaha bhagava
                na ca katthita siya bhikkhu
                na ca vacam payuttam bhaseyya
                pagabbhiyam na sikkheyya
                katham viggahikam na kathayeyyati.
     [770] Mosavajjena 1- niyyetha
                sampajano sathani na kayira
                atha jivitena pannaya
                silabbattena nannamatimanne.
     [771]   Mosavajjena  niyyethati  mosavajjam  vuccati  musavado.
@Footnote: 1 Ma. Yu. mosavajje na niyyetha.
Idhekacco   sabhaggato   va   parisaggato  va  .pe.  amisakincikkhahetu
va    sampajanamusa    bhasita   hoti   idam   vuccati   mosavajjam  .
Apica   tihakarehi   musavado   hoti   pubbeva   tassa   hoti  musa
bhanissanti    bhanantassa    hoti    musa    bhanamiti    bhanitassa    hoti
musa maya bhanitanti imehi tihakarehi musavado hoti.
     {771.1}   Apica   catuhakarehi   pancahakarehi   chahakarehi
sattahakarehi   atthahakarehi   musavado  hoti  pubbeva  tassa  hoti
musa   bhanissanti   bhanantassa   hoti   musa   bhanamiti   bhanitassa   hoti
musa    maya    bhanitanti   vinidhaya   ditthim   vinidhaya   khantim   vinidhaya
rucim    vinidhaya    sannam    vinidhaya    bhavam    imehi   atthahakarehi
musavado  hoti  .  mosavajjena  niyyethati  mosavajjena  niyyeyya 1-
mosavajjam    pajaheyya    vinodeyya    byantikareyya    anabhavangameyya
mosavajja   arato   assa   virato   pativirato   nikkhanto   nissattho
vippamutto     visannutto     vimariyadikatena    cetasa    vihareyyati
mosavajjena niyyetha.
     [772]   Sampajano   sathani   na   kayirati  katamam  satheyyam .
Idhekacco   satho   hoti   parisatho   yam   tattha  satham  sathata  satheyyam
kakkarata  2-  kakkariyam  parikkhattata  parikkhattiyam  idam  vuccati satheyyam.
Sampajano   sathani   na   kayirati   sampajano   hutva   satheyyam  na
kareyya   na   janeyya   sanjaneyya   na   nibbatteyya  nabhinibbatteyya
@Footnote: 1 Ma. na yayeyya na niyyayeyya na vaheyya na samhareyya. 2 Po. Yu. kakkarita.
Satheyyam    pajaheyya    vinodeyya    byantikareyya    anabhavangameyya
satheyya   arato   assa   virato   pativirato   nikkhanto   nissattho
vippamutto     visannutto     vimariyadikatena    cetasa    vihareyyati
sampajano sathani na kayira.
     [773]   Atha   jivitena   pannaya   silabbattena  nannamatimanneti
athati   padasandhi   .pe.   padanupubbatametam   athati   .   idhekacco
lukhajivikam    jivanto   param   panitajivikam   jivantam   atimannati   kim   panayam
bahullajivo    sabbam   sambhakkhati   seyyathidam   mulabijam   khandhabijam   phalubijam
aggabijam  bijabijameva  pancamam  asavicakkadantakutasamanappadhanatinnoti  2- .
So   taya  lukhajivikaya  param  panitajivikam  jivantam  atimannati  .  idhekacco
panitajivikam    jivanto   param   lukhajivikam   jivantam   atimannati   kim   panayam
appapunno    appesakkho    na    labhi    civarapindapatasenasanagilana-
paccayabhesajjaparikkharananti   .   so  taya  panitajivikaya  param  lukhajivikam
jivantam   atimannati   .   idhekacco   pannasampanno  hoti  so  puttho
panham visajjeti.
     {773.1}   Tassa   evam   hoti  ahamasmi  pannasampanno  ime
pananne    na    pannasampannati    .    so   taya   pannasampadaya
param   atimannati   .  idhekacco  silasampanno  hoti  patimokkhasamvarasamvuto
viharati   acaragocarasampanno  anumattesu  vajjesu  bhiyadassavi  samadaya
sikkhati   sikkhapadesu  .  tassa  evam  hoti  ahamasmi  silasampanno  ime
@Footnote: 1 Po. Ma. lukhajivitam .. panitajivitam. ito param idisameva.
@2 Po. Ma. asanivicakkadantakutasamanappadhanenati.
Pananne   bhikkhu   dussila   papadhammati   .   so   taya  silasampadaya
param    atimannati    .    idhekacco   vattasampanno   aranniko   va
pindapatiko   va   pamsukuliko   va   tecivariko   va   sapadanacariko
va   khalupacchabhattiko   va   nesajjiko   va   yathasanthatiko  va .
Tassa    evam    hoti   ahamasmi   vattasampanno   ime   pananne   na
vattasampannati. So taya vattasampadaya param atimannati.
     {773.2}   Atha  jivitena  pannaya  silabbattena  nannamatimanneti
lukhajivikaya   va   panitajivikaya   va   pannasampadaya  va  silasampadaya
va  vattasampadaya  va  param  natimanneyya  navajaneyya  na  tena manam
janeyya   na  tena  thaddho  assa  patthaddho  paggahitasiroti  atha  jivitena
pannaya silabbattena nannamatimanne. Tenaha bhagava
                mosavajje na niyyetha
                sampajano sathani na kayira
                atha jivitena pannaya
                silabbatena nannamatimanneti.
     [774] Sutva rusito 1- bahum vacam
                samananam va puthuvacananam 2-
                pharusena ne na pativajja
                na hi santo patisenikaroti 3-.
@Footnote: 1 Ma. rusito. 2 Si. Ma. puthjjanam. 3 Ma. patisenim karonti.
@Yu. patisenikaronti.
     [775]   Sutva   rusito  bahum  vacam  samananam  va  puthuvacanananti
rusitoti  dusito  khumsito  ghattito  vambhito  garahito upavadito. Samanananti
yekeci    ito    bahiddha    paribbajupagata   paribbajasamapanna  .
Puthuvacanananti   khattiya   ca   brahmana   ca   vessa  ca  sudda  ca
gahattha  ca  pabbajita  ca  deva  ca  manussa  ca. Te bahukahi vacahi
anitthahi   akantahi   amanapahi   akkoseyyum   paribhaseyyum  roseyyum
viroseyyum  [1]-  hetheyyum  vihetheyyum  ghateyyum  upaghateyyum  upaghatam
kareyyum   .  tesam  bahum  vacam  anittham  akantam  amanapam  sutva  sunitva
uggahitva   upadharayitva   upalakkhitvati   sutva   rusito   bahum  vacam
samananam va puthuvacananam.
     [776]  Pharusena  ne  na  pativajjati  pharusenati  kakkhalena . Na
pativajjati   na   patibhaneyya   akkosantam   na   paccakkoseyya  rosantam
na   patiroseyya   bhandanam   na   patibhandeyya   na   kalaham   kareyya  na
bhandanam  kareyya  na  viggaham  kareyya  na  vivadam kareyya na medhagam kareyya
kalahabhandanaviggahavivadamedhagam     pajaheyya     vinodeyya    byantikareyya
anabhavangameyya          kalahabhandanaviggahavivadamedhaga         arato
assa   virato   pativirato   nikkhanto   nissattho  vippamutto  visannutto
vimariyadikatena cetasa vihareyyati pharusena ne na pativajja.
     [777]    Na   hi   santo   patisenikarotiti   santoti   ragassa
santatta    santo   dosassa   mohassa   kodhassa   upanahassa   .pe.
@Footnote: 1 Ma. himseyyum vihimseyyum.
Sabbakusalabhisankharanam       santatta      samitatta      vupasamitatta
vijjhatatta     nibbutatta     vigatatta     patippassaddhatta    santo
upasanto   vupasanto   nibbuto   patippassaddhoti   santo   .   na   hi
santo   patisenikarotiti   santo   patisenim   patimallam  patikantakam  patipakkham
na   karoti   na   janeti  na  sanjaneti  na  nibbatteti  nabhinibbattetiti
na hi santo patisenikaroti. Tenaha bhagava
                sutva rusito bahum vacam
                samananam va puthuvacananam
                pharusena ne na pativajja
                na hi santo patisenikarotiti.
     [778] Etanca dhammamannaya
                vicinam bhikkhu sada sato sikkhe
                santiti nibbutim natva
                sasane gotamassa nappamajjeyya.
     [779]   Etanca   dhammamannayati   etanti   acikkhitam   desitam
pannapitam    patthapitam    vivatam    vibhattam    uttanikatam    pakasitam   .
Dhammamannayati    janitva   tulayitva   tirayitva   vibhavayitva   vibhutam
katvati   evampi   etanca   dhammamannaya   .  athava  samanca  visamanca
pathanca     vipathanca     savajjanca     anavajjanca    hinanca    panitanca
kanhanca    sukkanca    vinnugarahitanca    vinnupasatthanca    dhammam   annaya
Janitva   tulayitva   tirayitva   vibhavayitva   vibhutam  katvati  evampi
etanca    dhammamannaya    .    athava    sammapatipadam    anulomapatipadam
apaccanikapatipadam    [1]-    anvatthapatipadam    dhammanudhammapatipadam    silesu
paripurikaritam   indriyesu  guttadvaratam  bhojane  mattannutam  jagariyanuyogam
satisampajannam     cattaro     satipatthane    cattaro    sammappadhane
cattaro     iddhippade     pancindriyani    panca    balani    satta
bojjhange    ariyam    atthangikam    maggam   nibbananca   nibbanagamininca
patipadam   dhammam   annaya   janitva   tulayitva   tirayitva  vibhavayitva
vibhutam katvati evampi etanca dhammamannaya.
     [780]   Vicinam   bhikkhu   sada  sato  sikkheti  vicinanti  vicinanto
pavicinanto    tulayanto    tirayanto    vibhavayanto    vibhutam   karonto
sabbe   sankhara   aniccati   .pe.   yankinci   samudayadhammam   sabbantam
nirodhadhammanti   vicinanto   pavicinanto   tulayanto  tirayanto  vibhavayanto
vibhutam   karontoti   vicinam   bhikkhu   .  sadati  sada  sabbada  sabbakalam
.pe.   pacchime   vayokhandhe  .  satoti  catuhi  karanehi  sato  kaye
kayanupassanasatipatthanam   bhavento   .pe.   so   vuccati   sato .
Sikkheti   tisso   sikkha   adhisilasikkha   adhicittasikkha   adhipannasikkha
.pe.   ayam   adhipannasikkha   .   ima   tisso  sikkha  avajjanto
sikkheyya    .pe.    sikkheyya    acareyya   samacareyya   samadaya
vatteyyati vicinam bhikkhu sada sato sikkhe.
@Footnote: 1 Ma. aviruddhapatipadam.
     [781]    Santiti   nibbutim   natvati   ragassa   nibbutim   santiti
natva    dosassa    mohassa   .pe.   sabbakusalabhisankharanam   nibbutim
santiti   natva   janitva   tulayitva   tirayitva   vibhavayitva   vibhutam
katvati santiti nibbutim natva.
     [782]    Sasane    gotamassa   nappamajjeyyati   gotamasasane
buddhasasane   jinasasane  tathagatasasane  devasasane  arahantasasane .
Nappamajjeyyati     sakkaccakari     assa    sataccakari    atthitakari
anolinavuttiko    anikkhittacchando   anikkhittadhuro   appamatto   kusalesu
dhammesu  kadaham  aparipuram  va  silakkhandham  paripureyyam  .pe.  aparipuram va
samadhikkhandham      pannakkhandham     vimuttikkhandham     vimuttinanadassanakkhandham
kadaham   aparinnatam   va   dukkham   parijaneyyam  appahine  va  kilese
pajaheyyam   abhavitam   va   maggam   bhaveyyam   asacchikatam   va   nirodham
sacchikareyyanti  yo  tattha  chando  ca  vayamo  ca ussaho ca ussolhi
ca    thamo   ca   appativani   ca   satisampajannanca   atappam   padhanam
adhitthanam   anuyogo   appamado  kusalesu  dhammesuti  sasane  gotamassa
nappamajjeyya. Tenaha bhagava
                etanca dhammamannaya
                vicinam bhikkhu sada sato sikkhe
                santiti nibbutim natva
                sasane gotamassa nappamajjeyyati.
     [783] Abhibhu hi so anabhibhuto
                sakkhidhammam anitihamadassi
                tasma hi tassa bhagavato sasane
                appamatto sada namassamanusikkheti bhagava.
     [784]   Abhibhu  hi  so  anabhibhutoti  abhibhutarupa  1-  abhibhutasadda
abhibhutagandha    abhibhutarasa   abhibhutaphotthabba   abhibhutadhamma   abhibhu   1-
anabhibhuto  kehici  kilesehi  abhibhu  hi  papake akusale dhamme sankilesike
ponobbhavike   sadare   dukkhavipake  ayatim  jatijaramaraniyeti  abhibhu  hi
so anabhibhuto.
     [785]    Sakkhidhammam   anitihamadassiti   sakkhidhammanti   na   itihitiham
na   itikiraya   na   paramparaya   na   pitakasampadaya   na  takkahetu  na
nayahetu    na    akaraparivitakkena    na   ditthinijjhanakkhantiya   samam
sayamabhinnatam   attapaccakkham   dhammam   addasi   addakkhi   apassi  pativijjhiti
sakkhidhammam anitihamadassi.
     [786]   Tasma   hi   tassa  bhagavato  sasaneti  tasmati  tasma
tamkarana   tamhetu   tappaccaya   tamnidana  .  tassa  bhagavato  sasaneti
tassa   bhagavato  sasane  gotamasasane  buddhasasane  jinasasane  tathagata
sasane devasasane arahantasasaneti tasma hi tassa bhagavato sasane.
@Footnote:1-1 ekavacanavasena kattabbam. Ma. Yu. abhibhuti rupabhibhu saddabhibhu gandhabhibhu rasabhibhu
@photthabbabhibhu dhammabhibhu.
     [787]   Appamatto  sada  namassamanusikkheti  bhagavati  appamattoti
sakkaccakari    assa    .pe.    appamatto    kusalesu   dhammesu  .
Sadati   sada   sabbada   .pe.   pacchime   vayokhandhe   .  namassanti
kayena  va  namassamano vacaya va namassamano cittena va namassamano
anvatthapatipattiya   [1]-   namassamano   dhammanudhammapatipattiya   [2]-
namassamano    sakkaramano    3-   garukaramano   4-   manayamano
pujayamano   apacayamano   .   anusikkheti  tisso  sikkha  adhisilasikkha
adhicittasikkha   adhipannasikkha   .pe.   ayam   adhipannasikkha  .  ima
tisso  sikkha  avajjanto  sikkheyya  .pe.  sacchikatabbam  sacchikaronto
sikkheyya  [5]-  acareyya  samacareyya  samadaya  vatteyya. Bhagavati
garavadhivacanam   .pe.   sacchika   pannatti   yadidam   bhagavati  appamatto
sada namassamanusikkheti bhagava. Tenaha bhagava
                abhibhu hi so anabhibhuto
                sakkhidhammam anitihamadassi
                tasma hi tassa bhagavato sasane
                appamatto sada namassamanusikkheti bhagavati.
             Cuddasamo tuvatakasuttaniddeso nitthito.
                  ------------------
@Footnote: 1-2 Ma. vasaddo atthi. 3 Ma. sakkurumano. 4 Ma. garukurumano. 5 Ma. careyya.



             The Pali Tipitaka in Roman Character Volume 29 page 409-487. https://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=29&A=8220&modeTY=2              Compare with The Pali Tipitaka in Thai Character :- https://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=29&A=8220&modeTY=2              Compare with The Royal Version of Thai Tipitaka :- https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=29&item=699&items=89              Compare with The MCU Version of Thai Tipitaka :- https://84000.org/tipitaka/pitaka_item/m_siri.php?B=29&siri=14              Study Atthakatha :- https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=29&i=699              The Pali Atthakatha in Thai :- https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=45&A=8634              The Pali Atthakatha in Roman :- https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=45&A=8634              Contents of The Tipitaka Volume 29 https://84000.org/tipitaka/read/?index_29 https://84000.org/tipitaka/english/?index_29

First LinkPrevious Linkแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าNext LinkLast Link chage to ROMAN letter

บันทึก ๑๔ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๖๐. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]