ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
     ThaiVersion   McuVersion   PaliThai   PaliRoman 
First LinkPrevious Linkไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้า chage to ROMAN letter
TIPITAKA Volume 30 : PALI ROMAN Sutta Pitaka Vol 22 : Sutta. Khu. Cūḷaniddeso

page317.

Khaggavisanasuttaniddeso [663] Sabbesu bhutesu nidhaya dandam ahethayam annatarampi tesam na puttamiccheyya kuto sahayam eko care khaggavisanakappo. [664] Sabbesu bhutesu nidhaya dandanti sabbesuti sabbena sabbam sabbatha sabbam asesam nissesam pariyadayavacanametam sabbesuti . Bhutesuti bhuta vuccanti tasa ca thavara ca . tasati yesam tanha 1- appahina yesanca bhayabherava appahina . kimkarana vuccanti tasa . te tasanti uttasanti paritasanti [2]- santasam apajjanti tamkarana vuccanti tasa . thavarati yesam tanha 3- pahina yesanca bhayabherava pahina . kimkarana vuccanti thavara . Te na tasanti na uttasanti na paritasanti [4]- na santasam apajjanti tamkarana vuccanti thavara . dandati tayo danda kayadando ca 5- vacidando ca 5- manodando ca 5-. Tividham kayaduccaritam kayadando catubbidham vaciduccaritam vacidando tividham manoduccaritam manodando . Sabbesu bhutesu nidhaya dandanti sabbesu bhutesu dandam nidhaya nidahitva voropayitva 6- [7]- nikkhipitva patippassambhitvati sabbesu bhutesu nidhaya dandam. @Footnote: 1-3 Ma. tasitatanha. 2 Ma. bhayanti. 4 na bhayanti. 5 Ma. casaddo @natthi. 6 Ma. oropayitva. 7 Ma. samoropayitva.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page318.

[665] Ahethayam annatarampi tesanti ekamattampi 1- sattam panina va ledduna va dandena va satthena va aruya 2- va rajjuya va avihethayanto sabbepi satte panina va ledduna va dandena va satthena va aruya 2- va rajjuya va avihethayantoti ahethayam annatarampi tesam. [666] Na puttamiccheyya kuto sahayanti nati patikkhepo . Puttati cattaro putta attajo 3- putto khettajo putto dinnako putto antevasiko putto . sahayanti sahaya vuccanti yehi saha gamanam 4- phasu agamanam 5- phasu gamanagamanam phasu [6]- nisajjanam phasu nipajjanam 7- phasu alapanam phasu sallapanam phasu [8]- samullapanam phasu. Na puttamiccheyya kuto sahayanti puttampi na iccheyya na sadiyeyya [9]- na pihayeyya nabhijappeyya kuto mittam va sandittham va sambhattam va sahayam va icchissati sadiyissati pihayissati abhijappissatiti 10- na puttamiccheyya kuto sahayam. [667] Eko care khaggavisanakappoti ekoti so paccekasambuddho pabbajjasankhatena eko adutiyatthena eko tanhapahanatthena eko ekantavitaragoti eko ekantavitadosoti eko ekantavitamohoti eko ekantanikkilesoti eko ekayanamaggam gatoti eko eko anuttaram paccekasambodhim abhisambuddhoti eko. @Footnote: 1 Ma. ekamekampi. 2 Ma. anduya. 3 Ma. atrajo. 4 Ma. agamanam. @5 Ma. gamanam. evamuparipi. 6 Ma. thanam phasu. 7 Ma. sayanam. 8 Ma. llapanam @phasu. 9 Ma. na patthayeyya. 10 Ma. iccheyya sadiyeyya patthayeyya pihayeyya @abhijappeyyati. evamidisesu padesu.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page319.

{667.1} Katham so paccekasambuddho pabbajjasankhatena eko. So paccekasambuddho [1]- gharavasapalibodham chinditva puttadarapalibodham chinditva natipalibodham chinditva sannidhipalibodham chinditva kesamassum oharetva kasayani vatthani acchadetva agarasma anagariyam pabbajitva akincanabhavam upagantva eko carati vicarati iriyati vatteti paleti yapeti yapetiti evam so paccekasambuddho pabbajjasankhatena eko. {667.2} Katham so paccekasambuddho adutiyatthena eko. So evam pabbajito samano eko arannavanapatthani pantani senasanani patisevati appasaddani appanigghosani vijanavatani manussarahaseyyakani patisallanasaruppani so eko gacchati eko titthati eko nisidati eko seyyam kappeti eko gamam pindaya pavisati eko abhikkamati eko patikkamati eko raho nisidati eko cankamam adhitthati eko carati vicarati iriyati vatteti paleti yapeti yapetiti evam so paccekasambuddho adutiyatthena eko. {667.3} Katham so paccekasambuddho tanhapahanatthena eko . So evam eko adutiyo appamatto atapi pahitatto viharanto mahapadhanam padahanto maram sasenam 2- namucim [3]- pamattabandhum vidhamitva 4- tanham jalinim saritam 5- visattikam pajahi vinodesi byantimakasi anabhavangamesi. @Footnote: 1 Ma. sabbam. 2 Ma. sasenakam. 3 Ma. kanham. 4 Ma. vidhametva ca. @5 Ma. visaritam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page320.

Tanhadutiyo puriso dighamaddhana samsaram itthabhavannathabhavam samsaram nativattati evamadinavam natva tanha dukkhassa sambhavam vitatanho anadano sato bhikkhu paribbajeti. Evam so paccekasambuddho tanhapahanatthena eko. {667.4} Katham so paccekasambuddho ekantavitaragoti eko . Ragassa pahinatta ekantavitaragoti eko . dosassa pahinatta ekantavitadosoti eko . mohassa pahinatta ekantavitamohoti eko . kilesanam pahinatta ekantanikkilesoti eko . evam so paccekasambuddho ekantavitaragoti eko. {667.5} Katham so paccekasambuddho ekayanamaggam gatoti eko. Ekayanamaggo vuccanti cattaro satipatthana cattaro sammappadhana cattaro iddhipada pancindriyani panca balani satta bojjhanga ariyo atthangiko maggo. Ekayanam jatikhayantadassi maggam pajanati hitanukampi etena maggena tarimsu pubbe tarissanti ceva taranti oghanti. Evam so paccekasambuddho ekayanamaggam gatoti eko. {667.6} Katham so paccekasambuddho eko anuttaram paccekasambodhim

--------------------------------------------------------------------------------------------- page321.

Abhisambuddhoti eko . bodhi vuccati catusu maggesu nanam panna pannindriyam pannabalam dhammavicayasambojjhango vimamsa vipassana sammaditthi. {667.7} So paccekasambuddho paccekabuddhananena saccani bujjhi sabbe sankhara aniccati bujjhi sabbe sankhara dukkhati bujjhi sabbe dhamma anattati bujjhi avijjapaccaya sankharati bujjhi sankharapaccaya vinnananti bujjhi vinnanapaccaya namarupanti bujjhi namarupapaccaya salayatananti bujjhi salayatanapaccaya phassoti bujjhi phassapaccaya vedanati bujjhi vedanapaccaya tanhati bujjhi tanhapaccaya upadananti bujjhi upadanapaccaya bhavoti bujjhi bhavapaccaya jatiti bujjhi jatipaccaya jaramarananti bujjhi avijjanirodha sankharanirodhoti bujjhi sankharanirodha vinnananirodhoti bujjhi vinnananirodha namarupanirodhoti bujjhi namarupanirodha salayatananirodho bujjhi salayatananirodha phassanirodhoti bujjhi phassanirodha vedananirodhoti bujjhi vedananirodha tanhanirodhoti bujjhi tanhanirodha upadananirodhoti bujjhi upadananirodha bhavanirodhoti bujjhi bhavanirodha jatinirodhoti bujjhi jatinirodha jaramarananirodhoti bujjhi {667.8} idam dukkhanti bujjhi ayam dukkhasamudayoti bujjhi ayam dukkhanirodhoti bujjhi ayam dukkhanirodhagamini patipadati bujjhi ime asavati bujjhi ayam asavasamudayoti bujjhi ayam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page322.

Asavanirodhoti bujjhi ayam asavanirodhagamini patipadati bujjhi ime dhamma abhinnatabbati bujjhi ime dhamma pahatabbati bujjhi ime dhamma bhavetabbati bujjhi channam phassayatananam samudayanca atthangamanca [2]- adinavanca nissarananca bujjhi channam upadanakkhandhanam samudayanca atthangamanca adinavanca nissarananca bujjhi catunnam mahabhutanam samudayanca atthangamanca adinavanca nissarananca bujjhi yankinci samudayadhammam sabbantam nirodhadhammanti bujjhi yam bujjhitabbam anubujjhitabbam sambujjhitabbam phusitabbam sacchikatabbam sabbantam tena paccekabodhinanena bujjhi anubujjhi sambujjhi [2]- phusesi sacchakasiti evam so paccekasambuddho eko anuttaram paccekasambodhim abhisambuddhoti eko. {667.9} Careti attha cariyayo iriyapathacariya ayatanacariya saticariya samadhicariya nanacariya maggacariya patipatticariya lokatthacariya . iriyapathacariyati catusu iriyapathesu . ayatanacariyati chasu ajjhattikabahiresu ayatanesu . saticariyati catusu satipatthanesu. Samadhicariyati catusu jhanesu . nanacariyati catusu ariyasaccesu . Maggacariyati catusu maggesu 3- . patipatticariyati catusu samannaphalesu. Lokatthacariyati tathagatesu arahantesu sammasambuddhesu padesato paccekasambuddhesu padesato savakesu . iriyapathacariya ca panidhisampannanam ayatanacariya ca indriyesu guttadvaranam @Footnote: 1 Ma. assadanca. evamidisesu padesu. 2 Ma. adhigacchi. 3 Ma. ariyamaggesu.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page323.

Saticariya ca appamadaviharinam samadhicariya ca adhicittamanuyuttanam nanacariya ca buddhisampannanam maggacariya ca sammapatipannanam patipatticariya ca adhigataphalanam lokatthacariya ca tathagatanam arahantanam sammasambuddhanam padesato paccekasambuddhanam padesato savakanam. Ima attha cariyayo. {667.10} Aparapi attha cariyayo adhimuccanto saddhaya carati pagganhanto viriyena carati upatthapento satiya carati avikkhepam karonto samadhina carati pajananto pannaya carati vijananto vinnanena 1- carati evam patipannassa kusala dhamma ayapentiti ayatanacariyaya carati evam patipanno visesamadhigacchatiti visesacariyaya carati ima attha cariyayo . aparapi attha cariyayo dassanacariya ca sammaditthiya abhiropanacariya ca sammasankappassa pariggahacariya ca sammavacaya samutthanacariya ca sammakammantassa vodanacariya ca sammaajivassa paggahacariya ca sammavayamassa upatthanacariya ca sammasatiya avikkhepacariya ca sammasamadhissa ima attha cariyayo. {667.11} Khaggavisanakappoti yatha khaggassa nama visanam ekam hoti adutiyam evameva so paccekasambuddho takkappo tassadiso tappatibhago . yatha atilonam vuccati lonakappo atitittikam vuccati tittikappo atimadhuram vuccati madhukappo atiunham vuccati @Footnote: 1 Ma. vinnanacariyaya.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page324.

Aggikappo atisitalam vuccati himakappo mahaudakakkhandho vuccati samuddakappo mahabhinnabalappatto savako vuccati satthukappo evam so paccekasambuddho takkappo tassadiso tappatibhago eko adutiyo muttabandhano samma loke carati vicarati iriyati vatteti paleti yapeti yapetiti eko care khaggavisanakappo . tenaha so paccekasambuddho sabbesu bhutesu nidhaya dandam ahethayam annatarampi tesam na puttamiccheyya kuto sahayam eko care khaggavisanakappoti. [668] Samsaggajatassa bhavanti sneha snehanvayam dukkhamidam pahoti adinavam snehajam pekkhamano eko care khaggavisanakappo. [669] Samsaggajatassa bhavanti snehati samsaggati dve samsagga dassanasamsaggo ca savanasamsaggo ca. {669.1} Katamo dassanasamsaggo . idhekacco passati itthim va kumarim va abhirupam dassaniyam pasadikam paramaya vannapokkharataya samannagatam disva passitva anubyanjanaso nimittam ganhati kesa va sobhana 1- mukham va sobhanam akkhi va sobhanam kanna va @Footnote: 1 Ma. sobhana. evamuparipi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page325.

Sobhana nasa va sobhana ottham va sobhanam danta va sobhana mukham va sobhanam giva va sobhana thana va sobhana uram va sobhanam udaram va sobhanam kati va sobhana uru 1- va sobhana jangha va sobhana hattha va sobhana anguliyo va sobhana nakha va sobhanati disva passitva abhinandati abhivadati abhipattheti anuppadeti anubandhati ragabandhanam ayam dassanasamsaggo. {669.2} Katamo savanasamsaggo . idhekacco sunati amukasmim nama game va nigame va itthi va kumari va abhirupa dassaniya pasadika paramaya vannapokkharataya samannagatati sutva sunitva abhinandati abhivadati abhipattheti anuppadeti anubandhati ragabandhanam ayam savanasamsaggo. {669.3} Snehati dve sneha tanhasneho ca ditthisneho ca. {669.4} Katamo tanhasneho . yavata tanhasankhatena simakatam mariyadikatam 2- odhikatam pariyantikatam pariggahitam mamayitam idam mamam etam mamam ettakam mamam ettavata mamam mama rupa sadda gandha rasa photthabba attharana papurana dasidasa ajelaka kukkutasukara hatthigavassavalava khettam vatthu hirannam suvannam gamanigamarajadhaniyo ratthanca janapado ca koso ca kotthagaranca kevalampi mahapathavim tanhavasena mamayati yavata atthasatatanhaviparita @Footnote: 1 Ma. uru. 2 Ma. ayam patho natthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page326.

Ayam tanhasneho. {669.5} Katamo ditthisneho. Visativatthuka sakkayaditthi dasavatthuka micchaditthi dasavatthuka antaggahika ditthi ya evarupa ditthi ditthigatam ditthigahanam ditthikantaro ditthivisukayikam ditthivipphanditam ditthisannojanam gaho patiggaho abhiniveso paramaso kummaggo micchapatho micchattam titthayatanam vipariyesaggaho 1- viparitaggaho vippallasaggaho micchagaho ayathavakasmim yathavakanti gaho yavata dvasatthi ditthigatani ayam ditthisneho. {669.6} Samsaggajatassa bhavanti snehati vippallasapaccaya ca dassanasavanasamsaggapaccaya ca tanhasneho ca ditthisneho ca bhavanti jayanti sanjayanti nibbattanti abhinibbattanti patubhavantiti samsaggajatassa bhavanti sneha. [670] Snehanvayam dukkhamidam pahotiti snehoti dve sneaha tanhasneho ca ditthisneho ca .pe. ayam tanhasneho .pe. Ayam ditthisneho . dukkhamidam pahotiti idhekacco kayena duccaritam carati vacaya duccaritam carati manasa duccaritam carati panampi hanati adinnampi adiyati sandhimpi chindati vilopampi 2- harati ekagarikampi karoti paripanthepi titthati paradarampi gacchati musapi bhanati . tamenam gahetva ranno dassenti ayam deva coro agucari imassa yam icchasi tam dandam panehiti . @Footnote: 1 Ma. vipariyasaggaho. evamuparipi. 2 Ma. nillopampi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page327.

Tamenam raja [1]- paribhasati . so paribhasapaccayapi dukkhadomanassam patisamvedeti . etam bhayam dukkhadomanassam kuto jatam . tassa snehapaccaya ca nandipaccaya ca ragapaccaya ca nandiragapaccaya ca jatam. Ettakenapi raja na tussati. {670.1} Tamenam raja bandhapeti andubandhanena va rajjubandhanena va sankhalikabandhanena va [2]- latabandhanena va [3]- parikkhepabandhanena va gamabandhanena va nigamabandhanena va nagarabandhanena 4- va ratthabandhanena va janapadabandhanena va antamaso savacaniyampi karoti na te labbha ito nikkhamitunti 5- . so bandhanapaccayapi dukkhadomanassam patisamvedeti . Etam bhayam dukkhadomanassam kuto jatam . tassa snehapaccaya ca nandipaccaya ca ragapaccaya ca nandiragapaccaya ca jatam . Ettakenapi raja na tussati . Tamenam raja tassa 6- dhanam aharapeti satam va sahassam va . so dhanajanipaccayapi dukkhadomanassam patisamvedeti . etam bhayam dukkhadomanassam kuto jatam . tassa snehapaccaya ca nandipaccaya ca ragapaccaya ca nandiragapaccaya ca jatam. {670.2} Ettakenapi raja na tussati. [7]- Raja tassa 8- vividha kammakarana karapeti kasahipi taleti vettenapi 9- taleti addhadandenapi 10- taleti hatthampi chindati padampi chindati hatthapadampi chindati kannampi chindati nasampi chindati kannanasampi chindati bilangathalikampi karoti sankhamundakampi 11- @Footnote: 1 Ma. tam. 2 Ma. vettabandhanena va. 3 Ma. pakkhepabandhanena va. 4 Ma. nigamabandhanena. @5 Ma. pakkamitunti. 6 Ma. tasseva. 7 Ma. tamenam. 8 ayam patho natthi. @9 Ma. vettehipi. 10 Ma. addhadandehipi. 11 Ma. sankhamundikampi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page328.

Karoti rahumukhampi karoti jotimalikampi karoti hatthapajjotikampi karoti erakavattikampi 1- karoti ciravasikampi 2- karoti eneyyakampi karoti balisamamsikampi karoti kahapanikampi karoti kharapatacchikampi karoti palighaparivattikampi karoti palalapithakampi karoti tattenapi telena osincati sunakhenapi 3- khadapeti jivantampi sule uttaseti asina 4- sisam chindati. {670.3} So kammakaranapaccayapi dukkhadomanassam patisamvedeti . Etam bhayam dukkhadomanassam kuto jatam. Tassa snehapaccaya ca nandipaccaya ca ragapaccaya ca nandiragapaccaya ca jatam . raja imesam catunnam dandanam issaro . so sakena kammena kayassa bheda parammarana apayam duggatim vinipatam nirayam upapajjati . tamenam nirayapala pancavidhabandhanam nama kammakaranam karenti 5- tattam ayokhilam hatthe gamenti tattam ayokhilam dutiye hatthe gamenti tattam ayokhilam pade gamenti tattam ayokhilam dutiye pade gamenti tattam ayokhilam majjhe urasmim gamenti. {670.4} So tattha dukkha tippa 6- [7]- katuka vedana patisamvedeti na ca tava kalam karoti yava na tam papakammam byantihoti . etam bhayam dukkhadomanassam kuto jatam . tassa snehapaccaya ca nandipaccaya ca ragapaccaya ca nandiragapaccaya ca jatam . tamenam nirayapala samvesitva 8- kudharihi 9- tacchanti. Tamenam nirayapala uddhampadam adhosiram gahetva vasihi tacchanti . @Footnote: 1 Ma. erakavattikampi. 2 Ma. cirakavasikampi. 3 Ma. sunakhehipi. 4 Ma. asinapi. @5 Ma. karonti. 6 Ma. tibba. evamuparipi. 7 Ma. khara. evamidisesu thanesu. @8 Ma. samvesetva. 9 Ma. kutharihi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page329.

Tamenam nirayapala rathe yojetva adittaya pathaviya sampajjalitaya sanjotibhutaya 1- sarentipi paccasarentipi . tamenam nirayapala mahantam angarapabbatam adittam sampajjalitam sanjotibhutam aropentipi oropentipi. {670.5} Tamenam nirayapala uddhampadam adhosiram gahetva tattaya lohakumbhiya pakkhipanti adittaya sampajjalitaya sanjotibhutaya . so tattha phenuddehakam paccati . so tattha phenuddehakam paccamano sakimpi uddham gacchati sakimpi adho gacchati sakimpi tiriyam gacchati . so tattha dukkha tippa katuka vedana patisamvedeti na ca tava kalam karoti yava na tam papakammam byantihoti . etam bhayam dukkhadomanassam kuto jatam . Tassa snehapaccaya ca nandipaccaya ca ragapaccaya ca nandiraga- paccaya ca jatam. Tamenam nirayapala niraye 2- pakkhipanti. {670.6} So kho pana mahanirayo catukkanno catudvaro vibhatto bhagaso mito ayopakarapariyanto ayasa patikujjito. Tassa ayomaya bhumi jalita tejasa yuta samanta yojanasatam pharitva titthati sabbada. Kadariya tapana ghora accimanto durasada lomahamsanarupa ca bhisma 3- patibhaya dukkha. Puratthimaya ca bhittiya accikkhandho samutthito @Footnote: 1 Ma. sajotibhutaya. evamuparipi. 2 Ma. mahaniraye. 3 Ma. bhesana.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page330.

Dahanto papakammante pacchimaya patihannati. Pacchimaya ca bhittiya accikkhandho samutthito dahanto papakammante puratthimaya 1- patihannati. Dakkhinaya ca bhittiya accikkhandho samutthito dahanto papakammante uttaraya patihannati. Uttaraya ca bhittiya accikkhandho samutthito dahanto papakammante dakkhinaya patihannati. Hetthito 2- ca samutthito 3- accikkhandho bhayanako dahanto papakammante chadanamhi patihannati. Chadanamha samutthito 3- accikkhandho bhayanako dahanto papakammante bhumiyam patihannati. Ayokapalam adittam santattam jalitam yatha evam avicinirayo hettha upari passato. Tattha satta mahaludda mahakibbisakarino accantapapakammanta paccanti na ca miyyare. Jatavedasamo kayo tesam nirayavasinam passa kammanam dalhattam na bhasma honti 4- napi masi. Puratthimenapi dhavanti tato dhavanti pacchato 5- uttarenapi dhavanti tato dhavanti dakkhinam. Yam yam disampi dhavanti 6- tam tam dvaram pithiyyati 7- @Footnote: 1 Ma. purimaya. 2 Ma. hetthato. 3 Ma. samutthaya. 4 Ma. hoti. 5 Ma. pacchimam. @6 Ma. disam padhavanti. 7 Ma. pidhiyati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page331.

Abhinikkhamitasa te satta mokkham gavesino. Na te tato nikkhamitum labhanti kammapaccaya tesanca papakam kammam 1- avipakkam katam bahunti. {670.7} Etam bhayam dukkhadomanassam kuto jatam. Tassa snehapaccaya ca nandipaccaya ca ragapaccaya ca nandiragapaccaya ca jatam . Yani ca nerayikani dukkhani yani ca tiracchanayonikani dukkhani yani ca pittivisayikani dukkhani yani ca manusakani dukkhani tani kuto jatani kuto sanjatani kuto nibbattani kuto abhinibbattani kuto patubhutani . [2]- snehapaccaya ca nandipaccaya ca ragapaccaya ca nandiragapaccaya ca bhavanti sambhavanti jayanti sanjayanti nibbattanti abhinibbattanti patubhavantiti snehanvayam dukkhamidam pahoti. [671] Adinavam snehajam pekkhamanoti snehoti dve sneha tanhasneho ca ditthisneho ca .pe. ayam tanhasneho .pe. Ayam ditthisneho . adinavam snehajam pekkhamanoti tanhasnehe ca ditthisnehe 3- ca adinavam pekkhamano [4]- olokayamano nijjhayamano upaparikkhamanoti adinavam snehajam pekkhamano . Eko care khaggavisanakappo. Tenaha so paccekasambuddho samsaggajatassa bhavanti sneha snehanvayam dukkhamidam pahoti @Footnote: 1 Ma. papakammantam. 2 Ma. tassa. 3 Ma. tanhasneho ca ditthisneho ca. @4 Ma. dakkhamano. evamidisesu padesu.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page332.

Adinavam snehajam pekkhamano eko care khaggavisanakappoti. [672] Mitte suhajje anukampamano hapeti attham patibaddhacitto etam bhayam santhave pekkhamano eko care khaggavisanakappo. [673] Mitte suhajje anukampamano hapeti attham patibaddhacittoti mittota 1- dve mitta agarikamitto ca anagarikamitto ca. Katamo agarikamitto . idhekacco duddadam dadati duccajam cajati dukkaram karoti dukkhamam khamati guyhamassa acikkhati guyhamassa pariguyhati 2- apadasu na vijahati jivitam cassa 3- atthaya pariccattam hoti khine natimannati ayam agarikamitto. {673.1} Katamo anagarikamitto. Idha bhikkhu piyo ca hoti manapo ca hoti 4- garu ca bhavaniyo ca [5]- vacanakkhamo ca gambhiranca katham katta atthane ca na niyojeti adhisile samadapeti catunnam satipatthananam bhavananuyoge samadapeti catunnam sammappadhananam .pe. catunnam iddhippadanam pancannam indriyanam pancannam balanam sattannam bojjhanganam ariyassa atthangikassa maggassa bhavananuyoge samadapeti ayam anagarikamitto. @Footnote: 1 Ma. mittati. 2 Ma. pariguhati. evamuparipi. 3 Ma. jivitampissa. @4 Ma. ayam patho natthi. 5 Ma. vatta ca.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page333.

{673.2} Suhajja vuccanti yehi saha gamanam phasu agamanam phasu gamanagamanam phasu thanam phasu nissajjanam phasu sayanam phasu alapanam phasu sallapanam phasu ullapanam phasu samullapanam phasu. Mitte suhajje anukampamano hapeti atthanti mitte ca suhajje ca sanditthe ca sambhatte ca sahaye ca anukampamano anupekkhamano anuggayhamano attatthampi paratthampi hapeti ubhayatthampi hapeti ditthadhammikampi attham hapeti samparayikampi attham hapeti paramatthampi hapeti [1]- paridhamseti parisajjeti 2- antaradhapetiti mitte suhajje anukampamano hapeti attham. {673.3} Patibaddhacittoti dvihi karanehi patibaddhacitto hoti attanam va nicam thapento param uccam thapento patibaddhacitto hoti attanam va uccam thapento param nicam thapento patibaddhacitto hoti. {673.4} Katham attanam nicam thapento param uccam thapento patibaddhacitto hoti . tumhe me bahupakaraka 3- aham tumhe nissaya labhami civarapindapatasenasanagilanapaccayabhesajjaparikkharam yampi me anne datum va katum va mannanti tumhe nissaya tumhe sampassanta yampi me poranam matapettikam namagottam tampi [4]- antarahitam tumhehi aham nayami asukassa kulupako asukaya @Footnote: 1 Ma. pahapeti parihapeti. 2 Ma. parivajjeti. 3 Ma. bahupakara. 4 Ma. me.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page334.

Kulupakoti evam attanam nicam thapento param uccam thapento patibaddhacitto hoti. {673.5} Katham attanam uccam thapento param nicam thapento patibaddhacitto hoti . aham tumhakam bahupakaro tumhe mam agamma buddham saranam gata dhammam saranam gata sangham saranam gata panatipata pativirata adinnadana pativirata kamesumicchacara pativirata musavada pativirata suramerayamajjapamadatthana pativirata aham tumhakam uddesampi paripucchampi silampi uposathampi 1- acikkhami navakammam adhitthami atha ca 2- pana tumhe mam pariccajitva 3- anne sakkarotha garukarotha manetha pujethati evam attanam uccam thapento param nicam thapento patibaddhacitto hotiti mitte suhajje anukampamano hapeti attham patibaddhacitto. [674] Etam bhayam santhave pekkhamanoti bhayanti jatibhayam jarabhayam byadhibhayam maranabhayam rajabhayam corabhayam aggibhayam udakabhayam attanuvadabhayam paranuvadabhayam dandabhayam duggatibhayam umibhayam kumbhilabhayam avattabhayam sumsumarabhayam 4- ajivikabhayam 5- asilokabhayam parisasarajjabhayam [6]- bhayanakam chambhitattam lomahamso cetaso ubbeggo 7- utraso . Santhaveti dve santhava tanhasanthavo ca ditthisanthavo ca .pe. Ayam tanhasanthavo .pe. ayam ditthisanthavo . etam bhayam santhave pekkhamanoti etam bhayam santhave pekkhamano olokayamano @Footnote: 1 Ma. uddesam demi paripuccham demi uposatham .... 2 Ma. casaddo natthi. 3 Ma. @ujjhitva. 4 Ma. susumarabhayam. evamuparipi. 5 Ma. ajivakabhayam. 6 Ma. madanabhayam. @7 Ma. ubbego.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page335.

Nijjhayamano upaparikkhamanoti etam bhayam santhave pekkhamano. Eko care khaggavisanakappo. Tenaha so paccekasambuddho mitte suhajje anukampamano hapeti attham patibaddhacitto etam bhayam santhave pekkhamano eko care khaggavisanakappoti. [675] Vamso visalova yatha visatto puttesu daresu ca ya apekkha vamsakalirova 1- asajjamano eko care khaggavisanakappo. [676] Vamso visalova yatha visattoti vamso vuccati velugumbo. Yatha velugumbasmim kantaka jatita samsibbita 2- visatta [3]- lagga laggita palibuddha evameva visattika vuccati tanha yo rago sarago anunayo anurodho nandi nandirago cittassa sarago iccha muccha ajjhosanam gedho paligedho sango panko eja maya janika sanjanani sibbini jalini sarita visattika sottam visata 4- ayuhani dutiya panidhi bhavanetti vanam vanatho santhavo sineho apekkha patibaddha 5- asa asimsana asimsitattam rupasa saddasa gandhasa rasasa photthabbasa labhasa dhanasa puttasa jivitasa jappa pajappa abhijappa jappayana 6- jappitattam @Footnote: 1 Ma. vamsakkalirova. evamuparipi. 2 Ma. poranaka vamsa satta. 3 Ma. asatta. @4 Ma. suttam visata. 5 Ma. patibandhu. 6 Ma. jappana.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page336.

Loluppa 1- loluppayana loluppitattam 2- pucchancikata asadhukamyata 3- adhammarago visamarago visamalobho nikanti nikamana patthana pihana sampatthana kamatanha bhavatanha vibhavatanha rupatanha arupatanha nirodhatanha rupatanha saddatanha gandhatanha rasatanha photthabbatanha dhammatanha ogho yogo gantho upadanam avaranam nivaranam chadanam bandhanam upakkileso anusayo pariyutthanam lata veviccham dukkhamulam dukkhanidanam dukkhappabhavo marapaso marabalisam maravisayo maranivaso marabandhanam tanhanadi tanhajalam tanhagaddalam 4- tanhasamuddo abhijjha lobho akusalamulam. {676.1} Visattikati kenatthena visattika. Visatati visattika. Visalati visattika . visatati visattika . [5]- visakkatiti visattika . visamharatiti visattika . visamvadikati visattika . Visamulati visattika . visaphalati visattika . visaparibhogati visattika . visala va pana tanha rupe sadde gandhe rase photthabbe kule gane avase labhe yase pasamsaya sukhe civare pindapate senasane gilanapaccayabhesajjaparikkhare kamadhatuya rupadhatuya arupadhatuya kamabhave rupabhave arupabhave sannabhave asannabhave nevasannanasannabhave ekavokarabhave catuvokarabhave pancavokarabhave atitanagatapaccuppanne ditthasutamutavinnatabbesu dhammesu visata 6- vitthatati visattikati vamso @Footnote: 1 Ma. loluppam. 2 Ma. loluppayitattam. 3 Ma. sadhukamyata. 4 Ma. tanhagaddulam. @5 Ma. visamati visattika. 6 Ma. visata.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page337.

Visalova yatha visatto. [677] Puttesu daresu ca ya apekkhati puttati cattaro putta atrajo putto khettajo putto dinnako putto antevasiko putto . dara vuccati bhariya 1-. Apekkha vuccati 2- tanha yo rago sarago .pe. abhijjha lobho akusalamulanti puttesu daresu ca ya apekkha. [678] Vamsakalirova asajjamanoti vamso vuccati velugumbo . Yatha velugumbamhi tarunakalira 3- asatta alagga apalivetthita 4- apalibuddha nikkhanta nissattha 5- vippamutta evameva [6]- dve sajjana tanhasajjana ca ditthisajjana ca .pe. ayam tanhasajjana .pe. ayam ditthisajjana tassa paccekasambuddhassa tanhasajjana pahina ditthisajjana patinissattha tanhasajjanaya pahinatta ditthisajjanaya patinissatthatta so paccekasambuddho rupe na sajjati sadde na sajjati gandhe na sajjati rase na sajjati photthabbe na sajjati kule gane avase labhe yase pasamsaya sukhe civare pindapate senasane gilanapaccayabhesajjaparikkhare kamadhatuya rupadhatuya arupadhatuya kamabhave rupabhave arupabhave sannabhave asannabhave nevasannanasannabhave ekavokarabhave catuvokarabhave pancavokarabhave atitanagatapaccuppanne ditthasutamutavinnatabbesu dhammesu na sajjati na gayhati 7- na bajjhati @Footnote: 1 Ma. vuccanti bhariyayo. 2 Ma. vuccanti. 3 Ma. tarunaka kaliraka. @4 Ma. agadhita. 5 Ma. nissata. evamuparipi. 6 Ma. sajjati. 7 na ganhati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page338.

Na palibajjhati [1]- nikkhanto nissattho vippamutto visamyutto vimariyadikatena cetasa viharatiti vamsakalirova asajjamano . eko care khaggavisanakappo. Tenaha so paccekasambuddho vamso visalova yatha visatto puttesu daresu ca ya apekkha vamsakalirova asajjamano eko care khaggavisanakappoti. [679] Migo arannamhi yatha abandho 2- yenicchakam gacchati gocaraya vinnu naro serita 3- pekkhamano eko care khaggavisanakappo. [680] Migo arannamhi yatha abandho yenicchakam gacchati gocarayati migoti dve miga enimigo ca sarabhamigo 4- ca . Yatha arannako 5- migo aranne [6]- vasamano 7- vissattho gacchati vissattho titthati vissattho nisidati vissattho seyyam kappeti. {680.1} Vuttam hetam bhagavata seyyathapi bhikkhave arannako migo aranne pavane caramano vissattho gacchati vissattho titthati vissattho nisidati vissattho seyyam kappeti tam kissa hetu anapathagato bhikkhave luddassa evameva kho bhikkhave bhikkhu @Footnote: 1 Ma. na mucchati. 2 Ma. abaddho. evamuparipi. 3 Ma. seritam. evamuparipi. @4 Ma. pasadamigo. 5 Ma. aranniko. evamuparipi. 6 Ma. pavane. 7 Ma. caramano. @evamuparipi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page339.

Vivicceva kamehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkam savicaram vivekajam pitisukham pathamam jhanam upasampajja viharati ayam vuccati bhikkhave bhikkhu andhamakasi maram apadam vadhitva maracakkhuadassanam 1- gato papimato puna caparam bhikkhave bhikkhu vitakkavicaranam vupasama ajjhattam sampasadanam cetaso ekodibhavam avitakkam avicaram samadhijam pitisukham dutiyam jhanam upasampajja viharati ayam vuccati bhikkhave bhikkhu andhamakasi maram apadam vadhitva maracakkhuadassanam gato papimato puna caparam bhikkhave bhikkhu pitiya ca viraga upekkhako ca viharati sato ca sampajano sukhanca kayena patisamvedeti yantam ariya acikkhanti upekkhako satima sukhavihariti tatiyam jhanam upasampajja viharati ayam vuccati bhikkhave bhikkhu andhamakasi maram apadam vadhitva maracakkhuadassanam gato papimato {680.2} puna caparam bhikkhave bhikkhu sukhassa ca pahana dukkhassa ca pahana pubbeva somanassadomanassanam atthangama adukkhamasukham upekkhasatiparisuddhim catuttham jhanam upasampajja viharati ayam vuccati bhikkhave bhikkhu andhamakasi maram apadam vadhitva maracakkhuadassanam gato papimato puna caparam bhikkhave bhikkhu sabbaso rupasannanam samatikkama patighasannanam atthangama nanattasannanam amanasikara ananto akasoti akasanancayatanam upasampajja viharati ayam vuccati bhikkhave bhikkhu andhamakasi maram apadam vadhitva maracakkhuadassanam gato papimato puna caparam @Footnote: 1 Ma. maracakkhum adassanam. evamuparipi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page340.

Bhikkhave bhikkhu sabbaso akasanancayatanam samatikkamma anantam vinnananti vinnanancayatanam upasampajja viharati [1]- sabbaso vinnanancayatanam samatikkamma natthi kinciti akincannayatanam upasampajja viharati sabbaso akincannayatanam samatikkamma santametam panitametanti nevasannanasannayatanam upasampajja viharati sabbaso nevasannanasannayatanam samatikkamma sannavedayitanirodham upasampajja viharati pannaya cassa disva asava parikkhina honti ayam vuccati bhikkhave bhikkhu andhamakasi maram apadam vadhitva maracakkhuadassanam gato papimato tinno loke visattikam so vissattho gacchati vissattho titthati vissattho nisidati vissattho seyyam kappeti tam kissa hetu anapathagato bhikkhave papimatoti . migo arannamhi yatha abandho yenicchakam gacchati gocaraya. [681] Vinnu naro serita pekkhamanoti vinnuti vinnu 2- pandito pannava buddhima nani vibhavi medhavi . naroti satto manavo poso puggalo jivo jatu jantu indagu manujo . Seriti dve seri dhammopi seri puggalopi seri. {681.1} Katamo dhammo seri . Cattaro satipatthana cattaro sammappadhana cattaro iddhipada pancindriyani panca balani satta bojjhanga ariyo atthangiko maggo. Ayam dhammo seri. {681.2} Katamo puggalo seri. Yo imina serina dhammena samannagato @Footnote: 1 Ma. puna caparam bhikkhave. evamidisesu thanesu. 2 Ma. ayam patho natthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page341.

So vuccati puggalo seri. {681.3} Vinnu naro serita pekkhamanoti vinnu naro seritam dhammam pekkhamano olokayamano nijjhayamano upaparikkhamanoti vinnu naro serita pekkhamano . eko care khaggavisanakappo . Tenaha so paccekasambuddho migo arannamhi yatha abandho yenicchakam gacchati gocaraya vinnu naro serita pekkhamano eko care khaggavisanakappoti. [682] Amantana hoti sahayamajjhe vase thane gamane carikaya anabhijjhitam seritam pekkhamano eko care khaggavisanakappo. [683] Amantana hoti sahayamajjhe vase thane gamane carikayati sahaya vuccanti yehi saha gamanam phasu agamanam phasu gamanagamanam phasu thanam phasu nisajjanam phasu sayanam phasu alapanam phasu sallapanam phasu ullapanam phasu samullapanam phasu . amantana hoti sahayamajjhe vase thane gamane carikayati sahayamajjhe vasepi thanepi gamanepi carikayapi attatthamantana paratthamantana ubhayatthamantana ditthadhammikatthamantana samparayikatthamantana

--------------------------------------------------------------------------------------------- page342.

Paramatthamantanati amantana hoti sahayamajjhe vase thane gamane carikaya. [684] Anabhijjhitam seritam pekkhamanoti anabhijjhitam etam vatthu balanam asappurisanam titthiyanam titthiyasavakanam yadidam bhandakasayavatthavasanata abhijjhitam etam vatthu panditanam sappurisanam buddhasavakanam paccekabuddhanam yadidam bhandakasayavatthavasanata . Seriti dve seri dhammopi seri puggalopi seri . katamo dhammo seri . cattaro satipatthana .pe. ariyo atthangiko maggo ayam dhammo seri . katamo puggalo seri . yo imina serina dhammena samannagato so vuccati puggalo seri . anabhijjhitam seritam pekkhamanoti seritam pekkhamano olokayamano nijjhayamano upaparikkhamanoti anabhijjhitam seritam pekkhamano . eko care khaggavisanakappo. Tenaha so paccekasambuddho amantana hoti sahayamajjhe vase thane gamane carikaya anabhijjhitam seritam pekkhamano eko care khaggavisanakappoti. [685] Khidda rati hoti sahayamajjhe puttesu ca vipulam hoti pemam piyavippayogam vijigucchamano

--------------------------------------------------------------------------------------------- page343.

Eko care khaggavisanakappo. [686] Khidda rati hoti sahayamajjheti khiddati dve khidda kayika ca khidda vacasika ca khidda. {686.1} Katama kayika khidda. Hatthihipi kilanti assehipi kilanti rathehipi kilanti dhanuhipi kilanti [1]- atthapadehipi kilanti dasapadehipi kilanti akasehipi 2- kilanti pariharapathehipi 3- kilanti santikayapi kilanti khalikayapi kilanti ghatikayapi kilanti salakahatthenapi kilanti akkhenapi kilanti pankacirenapi kilanti vankakenapi kilanti mokkhacikayapi kilanti cingulakenapi kilanti pattalhakenapi kilanti rathakenapi kilanti dhanukenapi kilanti akkharikayapi kilanti manesikayapi kilanti yathavajjenapi kilanti ayam kayika khidda. {686.2} Katama vacasika khidda. Mukhabheriyam mukhalambadam mukhadendimakam mukhavalimakam mukhabherulakam 4- mukhadaddarikam natikam 5- lasam gitam davakammam ayam vacasika khidda. {686.3} Ratiti anukkanthitavacanametam 6- ratiti. Sahayamajjheti sahaya vuccanti yehi saha gamanam phasu agamanam phasu gamanagamanam phasu thanam phasu nisajjanam phasu sayanam phasu alapanam phasu sallapanam phasu ullapanam phasu samullapanam phasu . khidda rati hoti sahayamajjheti khidda ca rati ca sahayamajjhe hotiti khidda rati hoti sahayamajjhe. @Footnote: 1 Ma. tharuhipi kilanti. 2 Ma. akasepi. 3 Ma. pariharapathepi. 4 Ma. mukhabherikam @mukhalambaram mukhadindimakam mukhacalimakam mukhabherakam. 5 Ma. natakam. 6 Ma. @anukkanthitadhivacanametam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page344.

[687] Puttesu ca vipulam hoti pemanti puttati cattaro putta atrajo putto khettajo putto dinnako putto antevasiko putto . puttesu ca vipulam hoti pemanti puttesu ca adhimattam hoti pemanti puttesu ca vipulam hoti pemam. [688] Piyavippayogam vijigucchamanoti dve piya satta va piya 1- sankhara va piya 1-. {688.1} Katame satta piya . idha yassa te honti atthakama hitakama phasukama yogakkhemakama mata va pita va bhata va bhagini va putto va dhita va mitto va amacco va nati va salohita va ime satta piya. {688.2} Katame sankhara piya. Manapika rupa manapika sadda manapika gandha manapika rasa manapika photthabba ime sankhara piya. {688.3} Piyavippayogam vijigucchamanoti piyavippayogam 2- vijigucchamano attiyamano harayamanoti piyavippayogam vijigucchamano . eko care khaggavisanakappo. Tenaha so paccekasambuddho khidda rati hoti sahayamajjhe puttesu ca vipulam hoti pemam piyavippayogam vijigucchamano eko care khaggavisanakappoti. @Footnote: 1 Ma. ayam patho natthi. 2 Ma. piyanam vippayogam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page345.

[689] Catuddiso appatigho ca hoti santussamano itaritarena parissayanam sahita achambhi eko care khaggavisanakappo. [690] Catuddiso appatigho ca hotiti catuddisoti so paccekasambuddho mettasahagatena cetasa ekam disam pharitva viharati tatha dutiyam tatha tatiyam tatha catuttham iti uddhamadho tiriyam sabbadhi sabbattataya sabbavantam lokam mettasahagatena cetasa vipulena mahaggatena appamanena averena abyapajjhena 1- pharitva viharati karunasahagatena cetasa muditasahagatena cetasa upekkhasahagatena cetasa ekam disam pharitva viharati tatha dutiyam tatha tatiyam tatha catuttham iti uddhamadho tiriyam sabbadhi sabbattataya sabbavantam lokam upekkhasahagatena cetasa vipulena mahaggatena appamanena averena abyapajjhena pharitva viharati. {690.1} Catuddiso appatigho ca hotiti mettaya bhavitatta ye puratthimaya disaya satta te appatikula honti ye pacchimaya disaya satta te appatikula honti ye dakkhinaya disaya satta te appatikula honti ye uttaraya disaya satta te appatikula honti ye puratthimaya anudisaya satta te appatikula honti ye pacchimaya anudisaya satta te appatikula honti ye dakkhinaya @Footnote: 1 Ma. abyapajjena. evamuparipi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page346.

Anudisaya satta te appatikula honti ye uttaraya anudisaya satta te appatikula honti ye hetthimaya disaya satta te appatikula honti ye uparimaya disaya satta te appatikula honti ye disasu vidisasu satta te appatikula honti karunaya bhavitatta muditaya bhavitatta upekkhaya bhavitatta ye puratthimaya disaya satta te appatikula honti .pe. Ye disasu vidisasu satta te appatikula hontiti catuddiso appatigho ca hoti. [691] Santussamano itaritarenati so paccekasambuddho santuttho hoti itaritarena civarena itaritaracivarasantutthiya ca vannavadi na ca civarahetu anesanam appatirupam apajjati aladdha ca civaram na paritassati laddha ca civaram agadhito amucchito anajjhopanno adinavadassavi nissaranapanno paribhunjati taya ca pana itaritaracivarasantutthiya nevattanukkamseti na param vambheti yo hi tattha dakkho analaso sampajano patissato ayam vuccati paccekasambuddho porane agganne ariyavamse thito. {691.1} Santuttho hoti itaritarena pindapatena itaritara- pindapatasantutthiya ca vannavadi na ca pindapatahetu anesanam appatirupam apajjati aladdha ca pindapatam na paritassati laddha ca pindapatam agadhito amucchito anajjhopanno adinavadassavi nissaranapanno

--------------------------------------------------------------------------------------------- page347.

Paribhunjati taya ca pana itaritarapindapatasantutthiya nevattanukkamseti na param vambheti yo hi tattha dakkho analaso sampajano patissato ayam vuccati paccekasambuddho porane agganne ariyavamse thito . Santuttho hoti itaritarena senasanena itaritarasenasanasantutthiya ca vannavadi na ca senasanahetu anesanam appatirupam apajjati aladdha ca senasanam na paritassati laddha ca senasanam agadhito amucchito anajjhopanno adinavadassavi nissaranapanno paribhunjati taya ca pana itaritarasenasanasantutthiya nevattanukkamseti na param vambheti yo hi tattha dakkho analaso sampajano patissato ayam vuccati paccekasambuddho porane agganne ariyavamse thito. {691.2} Santuttho hoti itaritarena gilanapaccayabhesajjaparikkharena itaritaragilanapaccayabhesajjaparikkharasantutthiya ca vannavadi na ca gilanapaccayabhesajjaparikkharahetu anesanam appatirupam apajjati aladdha ca gilanapaccayabhesajjaparikkharam na paritassati laddha ca gilanapaccayabhesajjaparikkharam agadhito amucchito anajjhopanno adinavadassavi nissaranapanno paribhunjati taya ca pana itaritaragilanapaccayabhesajjaparikkharasantutthiya nevattanukkamseti na param vambheti yo hi tattha dakkho analaso sampajano patissato ayam vuccati paccekasambuddho porane agganne ariyavamse thitoti santussamano itaritarena.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page348.

[692] Parissayanam sahita achambhiti parissayati dve parissaya pakataparissaya ca paticchannaparissaya ca. Katame pakataparissaya . siha byaggha dipi acchataraccha 1- koka gomahisa 2- hatthi ahi vicchika satapadi cora va assu manava katakamma va akatakamma va cakkhurogo sotarogo ghanarogo jivharogo kayarogo sisarogo kannarogo mukharogo dantarogo kaso saso pinaso daho jaro kucchirogo muccha pakkhandika sula visucika kuttham gando kilaso soso apamaro daddu kandu kacchu rakhasa vitacchika lohitam pittam madhumeho amsa pilaka bhagandala pittasamutthana abadha semhasamutthana abadha vatasamutthana abadha sannipatika abadha utuparinamaja abadha visamapariharaja abadha opakkamika abadha kammavipakaja abadha sitam unham jighaccha pipasa uccaro passavo damsamakasavatatapasirimsapasamphassa iti va ime vuccanti pakataparissaya. {692.1} Katame paticchannaparissaya . kayaduccaritam vaciduccaritam manoduccaritam kamacchandanivaranam byapadanivaranam thinamiddhanivaranam uddhaccakukkuccanivaranam vicikicchanivaranam rago doso moho kodho upanaho makkho palaso issa macchariyam maya satheyyam thambho sarambho mano atimano mado pamado sabbe kilesa @Footnote: 1 Ma. accha taraccha. 2 Ma. mahimsa. evamuparipi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page349.

Sabbe duccarita sabbe daratha sabbe parilaha sabbe santapa sabbakusalabhisankhara ime vuccanti paticchannaparissaya. {692.2} Parissayati kenatthena parissaya. Parisahantiti parissaya. Parihanaya samvattantiti parissaya. Tatrasayati parissaya. Katham parisahantiti parissaya . te parissaya tam puggalam sahanti parisahanti abhibhavanti ajjhottharanti pariyadiyanti pilenti 1- evam parisahantiti parissaya. {692.3} Katham parihanaya samvattantiti parissaya . te parissaya kusalanam dhammanam antarayaya parihanaya samvattanti . katamesam kusalanam dhammanam . sammapatipadaya anulomapatipadaya apaccanikapatipadaya anvatthapatipadaya dhammanudhammapatipadaya silesu paripurikaritaya indriyesu guttadvarataya bhojane mattannutaya jagariyanuyogassa satisampajannassa catunnam satipatthananam bhavananuyogassa catunnam sammappadhananam catunnam iddhipadanam pancannam indriyanam pancannam balanam sattannam bojjhanganam ariyassa atthangikassa maggassa bhavananuyogassa imesam kusalanam dhammanam antarayaya parihanaya samvattanti. Evam parihanaya samvattantiti parissaya. {692.4} Katham tatrasayati parissaya. Tatthete papaka akusala dhamma uppajjanti attabhavasannissaya . yatha bile bilasaya pana sayanti udake udakasaya 2- pana sayanti vane vanasaya pana @Footnote: 1 Ma. maddanti. 2 Ma. dake dakasaya.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page350.

Sayanti rukkhe rukkhasaya pana sayanti evameva tatthete papaka akusala dhamma uppajjanti attabhavasannissaya evam tatrasayati parissaya. {692.5} Vuttam hetam bhagavata santevasiko bhikkhave bhikkhu sacariyako dukkham na phasu viharati kathanca bhikkhave bhikkhu santevasiko [1]- dukkham na phasu viharati idha bhikkhave bhikkhuno cakkhuna rupam disva uppajjanti ye papaka akusala dhamma sarasankappa sannojaniya tyassa anto vasanti anvassavanti papaka akusala dhammati tasma santevasikoti 2- vuccati te nam samudacaranti 3- papaka akusala dhammati tasma sacariyakoti vuccati {692.6} puna caparam bhikkhave bhikkhuno sotena saddam sutva ghanena gandham ghayitva jivhaya rasam sayitva kayena photthabbam phusitva manasa dhammam vinnaya uppajjanti ye papaka akusala dhamma sarasankappa sannojaniya tyassa anto vasanti anvassavanti papaka akusala dhammati tasma santevasikoti vuccati te nam samudacaranti 4- papaka akusala dhammati tasma sacariyakoti vuccati evam kho bhikkhave bhikkhu santevasiko sacariyako dukkham na phasu viharatiti . evampi tatrasayati parissaya. {692.7} Vuttam hetam bhagavata tayome bhikkhave antaramala antaraamitta antarasapatta antaravadhaka antarapaccatthika katame @Footnote: 1 Ma. sacariyako. 2 Ma. santevasiko. 3-4 Ma. tena samudacarena samudacarantinam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page351.

Tayo lobho bhikkhave antaramalo antaraamitto antarasapatto antaravadhako antarapaccatthiko doso bhikkhave .pe. moho bhikkhave antaramalo antaraamitto antarasapatto antaravadhako antarapaccatthiko ime kho bhikkhave tayo antaramala antaraamitta antarasapatta antaravadhaka antarapaccatthikati. {692.8} Anatthajanano lobho lobho cittappakopano bhayamantarato jatam tam jano navabujjhati luddho attham na janati luddho dhammam na passati andhatamam tada hoti yam lobho sahate naram anatthajanano doso doso cittappakopano bhayamantarato jatam tam jano navabujjhati duttho attham na janati duttho dhammam na passati andhatamam tada hoti yam doso sahate naram anatthajanano moho moho cittappakopano bhayamantarato jatam tam jano navabujjhati mulho attham na janati mulho dhammam na passati andhatamam tada hoti yam moho sahate naranti. Evampi tatrasayati parissaya. {692.9} Vuttam hetam bhagavata tayo kho maharaja parissayadhamma 1- ajjhattam upapajjamana uppajjanti ahitaya dukkhaya aphasuviharaya @Footnote: 1 Ma. purisassa dhamma. evamidisesu padesu.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page352.

Katame tayo lobho kho maharaja parissayadhammo ajjhattam uppajjamano uppajjati ahitaya dukkhaya aphasuviharaya doso kho maharaja .pe. Moho kho maharaja parissayadhammo ajjhattam uppajjamano uppajjati ahitaya dukkhaya aphasuviharaya ime kho maharaja tayo parissayadhamma ajjhattam uppajjamana uppajjanti ahitaya dukkhaya aphasuviharayati. Lobho doso ca moho ca purisam papacetasam himsanti attasambhuta tacasaramva samphalanti. {692.10} Evampi tatrasayati parissaya. Vuttam hetam bhagavata rago doso ca moho ca itonidana arati rati 1- lomahamso itoja ito samutthaya manovitakka kumaraka dhankamivossajjantiti 2-. Evampi tatrasayati parissaya. {692.11} Parissayanam sahitati parissaye sahita agadhita 3- ajjhottharita pilava ghatavati 4- parissayanam sahita . achambhiti so paccekasambuddho abhiru acchambhi anutrasi apalayi pahinabhayabheravo vigatalomahamso viharatiti parissayanam sahita achambhi . eko care khaggavisanakappo. Tenaha so paccekasambuddho @Footnote: 1 Ma. rati. 2 Ma. dhankamivossajantiti. 3 Ma. aradhita. 4 Ma. pariyadita @patinissatati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page353.

Catuddiso appatigho ca hoti santussamano itaritarena parissayanam sahita achambhi eko care khaggavisanakappoti. [693] Dussangaha pabbajitapi eke atho gahattha gharamavasanta appossukko paraputtesu hutva eko care khaggavisanakappo. [694] Dussangaha pabbajitapi eketi idhekacce pabbajitapi nissayepi diyyamane uddesepi diyyamane paripucchayapi diyyamanaya civarepi diyyamane pattepi diyyamane lohathalakepi diyyamane dhammakarakepi 1- diyyamane parissavanepi diyyamane kuncikayapi 2- diyyamanaya upahanepi diyyamane kayabandhanepi diyyamane na sunanti na sotam odahanti na annacittam upatthapenti anassava avacanakara patilomavuttino anneneva mukham karontiti dussangaha pabbajitapi eke. [695] Atho gahattha gharamavasantati idhekacce gahatthapi hatthimhipi diyyamane rathepi khettepi vatthumhipi hirannepi suvannepi diyyamane gamepi [3]- nagarepi [4]- janapadepi diyyamane na sunanti na sotam odahanti na annacittam upatthapenti anassava @Footnote: 1 Ma. dhammakaranepi. 2 Ma. thavikepi. 3 Ma. nigamepi 4 Ma. ratthepi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page354.

Avacanakara patilomavuttino anneneva mukham karontiti atho gahattha gharamavasanta. [696] Appossukko paraputtesu hutvati attanam thapetva sabbe imasmim atthe vutta 1-. Appossukko paraputtesu hutvati 2- appossukko hutva abyavato hutva anapekkho hutvati appossukko paraputtesu hutva . eko care khaggavisanakappo . Tenaha so paccekasambuddho dussangaha pabbajitapi eke atho gahattha gharamavasanta appossukko paraputtesu hutva eko care khaggavisanakappoti. [697] Voropayitva 3- gihibyanjanani sanchinnapatto 4- yatha kovilaro chetvana viro gihibandhanani eko care khaggavisanakappo. [698] Voropayitva gihibyanjananiti gihibyanjanani vuccanti kesa ca massu ca mala ca gandham ca vilepanam ca abharanam ca pilandanam ca vatthanca parupananca vetthananca 5- ucchadananca parimaddananca nahapanam sambahanam adasam anjanam malavilepanam 6- @Footnote: 1 Ma. paraputta tesu paraputtesu .... 2 Ma. ime patha natthi. @3 Ma. oropayitva. evamuparipi. 4 Si. Yu. samsinapatto. 5 Ma. vethananca. @6 Ma. malagandhavilepanam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page355.

Mukhacunnakam mukhalepam hatthabaddhanam 1- sikhabandham dandam nalikam khaggam chattam upahana unhisam mani valavijani 2- vodatani 3- vatthani digharassani 4- iti va . voropayitva gihibyanjananiti [5]- voropetva [6]- nikkhipitva patisambhayitvati 7- voropayitva gihibyanjanani. [699] Sanchinnapatto yatha kovilaroti yatha kovilarassa pattani sinani chinnani [8]- patitani [9]- evameva tassa paccekasambuddhassa gihibyanjanani chinnani [10]- patitaniti sanchinnapatto yatha kovilaro. [700] Chetvana viro gihibandhananiti [11]- viriyavati viro. Pahuti viro . visaviti viro . alamattoti viro . suroti viro. Vikkanto abhiru acchambhi anutrasi apalayi pahinabhayabheravo 12- vigatalomahamsoti viro. Arato 13- idheva sabbapapakehi nirayadukkhamaticca viriyavaso so viriyava padhanava viro tadi vuccate tathatta. Gihibandhanani vuccanti putta ca [14]- dasidasa ca ajelaka ca kukkutasukara ca hatthigavassavalava ca khettanca vatthu ca hirannanca suvannanca gamanigamarajadhaniyo ca ratthanca janapado ca koso ca kotthagaranca yankinci rajaniyavatthu . chetvana viro @Footnote: 1 Ma. mukhacunnam mukhalepanam hatthabandham. evamuparipi. 2 Ma. vicitrupahanam unhisam @manim valabijanim. evamuparipi. 3 Ma. odatani. evamuparipi. 4 dighadasani. @evamuparipi. 5 Ma. gihibyanjanani. 6 Ma. samoropayitva. 7 Ma. @patipassambhayitavati. 8-10 Ma. sanchinnani. 9 Ma. paripatitani. 11 Ma. viroti. @12 Ma. pahinabhayabheravoti viro. 13 Ma. virato. 14 Ma. bhariya ca.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page356.

Gihibandhananiti so paccekasambuddho viro gihibandhanani chinditva samucchinditva jahitva vinodetva byantikaritva anabhavangametvati chetvana viro gihibandhanani . eko care khaggavisanakappo . Tenaha so paccekasambuddho voropayitva gihibyanjanani sanchinnapatto yatha kovilaro chetvana viro gihibandhanani eko care khaggavisanakappoti. [701] Sace labhetha nipakam sahayam saddhimcaram sadhuvihari dhiram abhibhuyya sabbani parissayani careyya tenattamano satima. [702] Sace labhetha nipakam sahayanti sace nipakam panditam pannavantam buddhimantam nanim vibhavim medhavim sahayam labheyya patilabheyya adhigaccheyya vindeyyati sace labhetha nipakam sahayam. [703] Saddhimcaram sadhuvihari dhiranti saddhimcaranti ekato caram . Sadhuviharinti pathamenapi jhanena sadhuviharim dutiyenapi jhanena tatiyenapi jhanena catutthenapi jhanena sadhuviharim mettayapi cetovimuttiya sadhuviharim karunayapi muditayapi upekkhayapi cetovimuttiya sadhuviharim akasanancayatanasamapattiyapi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page357.

Sadhuviharim vinnanancayatanasamapattiyapi akincancayatanasamapattiyapi nevasannanasannayatanasamapattiyapi sadhuviharim nirodhasamapattiyapi sadhuviharim phalasamapattiyapi sadhuviharim . Dhiranti dhiram panditam pannavantam buddhimantam nanim vibhavim medhavinti saddhimcaram sadhuvihari dhiram. [704] Abhibhuyya sabbani parissayaniti parissayati dve parissaya pakataparissaya ca paticchannaparissaya ca .pe. ime vuccanti pakataparissaya .pe. ime vuccanti paticchannaparissaya. [1]- Abhibhuyya sabbani parissayaniti sabbani parissayani 2- abhibhuyya abhibhavitva ajjhottharitva pariyadayitvati 3- abhibhuyya sabbani parissayani. [705] Careyya tenattamano satimati so paccekasambuddho tena nipakena panditena pannavantena buddhimantena nanina vibhavina medhavina sahayena saddhim attamano tutthamano hatthamano pahatthamano udaggamano pamuditamano 4- careyya vicareyya iriyeyya vatteyya paleyya yapeyya yapeyyati careyya tenattamano . satimati so paccekasambuddho satima hoti paramena satinepakkena samannagato cirakatampi cirabhasitampi sarita anussaritati careyya tenattamano satima. Tenaha so paccekasambuddho sace labhetha nipakam sahayam @Footnote: 1 Ma. evampi tatrasayati parissaya. 2 Ma. sabbe parissaye. 3 Ma. pariyadiyitva @madditvati. 4 Ma. muditamano.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page358.

Saddhimcaram sadhuvihari dhiram abhibhuyya sabbani parissayani careyya tenattamano satimati. [706] No ce labhetha nipakam sahayam saddhimcaram sadhuvihari dhiram rajava rattham vijitam pahaya eko care khaggavisanakappo. [707] No ce labhetha nipakam sahayanti no ce nipakam panditam pannavantam buddhimantam nanim vibhavim medhavim sahayam labheyya patilabheyya adhigaccheyya vindeyyati no ce labhetha nipakam sahayam. [708] Saddhimcaram sadhuvihari dhiranti saddhimcaranti ekato caram . Sadhuviharinti pathamenapi jhanena sadhuviharim .pe. nirodhasamapattiyapi sadhuviharim phalasamapattiyapi sadhuviharim . dhiranti dhiram panditam pannavantam buddhimantam nanim vibhavim medhavinti saddhimcaram sadhuvihari dhiram. [709] Rajava rattham vijitam pahayati raja khattiyo muddhabhisitto vijitasangamo nihatapaccamitto laddhadhippayo paripunnakotthagaro ratthanca janapadanca [1]- kotthagaranca pahutahirannasuvannam nagaranca pariccajitva kesamassum oharetva kasayani vatthani acchadetva agarasma anagariyam pabbajitva akincanabhavam @Footnote: 1 Ma. kottham.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page359.

Upagantva eko carati vicarati iriyati vatteti paleti yapeti yapeti evam paccekasambuddhopi sabbam gharavasapalibodham chinditva puttadarapalibodham chinditva natipalibodham chinditva mittamaccapalibodham chinditva kesamassum oharetva kasayani vatthani acchadetva agarasma anagariyam pabbajitva akincanabhavam upagantva eko carati vicarati iriyati vatteti paleti yapeti yapetiti rajava rattham vijitam pahaya . eko care khaggavisanakappo. Tenaha so paccekasambuddho no ce labhetha nipakam sahayam saddhimcaram sadhuvihari dhiram rajava rattham vijitam pahaya eko care khaggavisanakappoti. [710] Addha pasamsama sahayasampadam settha sama sevitabba sahaya ete aladdha anavajjabhoji eko care khaggavisanakappo. [711] Addha pasamsama sahayasampadanti addhati ekamsavacanam nissamsayavacanam nikkankhavacanam advejjhavacanam advelhakavacanam niyogavacanam apannakavacanam [1]- avatthanavacanametam addhati . Sahayasampadanti sahayasampada vuccati yo so sahayo asekkhena @Footnote: 1 Ma. aviraddhavacanam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page360.

Silakkhandhena samannagato hoti asekkhena samadhikkhandhena asekkhena pannakkhandhena asekkhena vimuttikkhandhena asekkhena vimuttinanadassanakkhandhena samannagato hoti . addha pasamsama sahayasampadanti sahayasampadam pasamsama thomema kittema vannemati addha pasamsama sahayasampadam. [712] Settha sama sevitabba sahayati settha honti sahaya silena samadhina pannaya vimuttiya vimuttinanadassanena sama [1]- honti sahaya silena samadhina pannaya vimuttiya vimuttinanadassanena settha va sahaya sama 2- va sahaya sevitabba bhajitabba payirupasitabba paripucchitabba paripanhitabbati settha sama sevitabba sahaya. [713] Ete aladdha anavajjabhojiti atthi puggalo savajjabhoji atthi puggalo anavajjabhoji. {713.1} Katamo ca puggalo savajjabhoji. Idhekacco puggalo kuhanaya lapanaya nemittakataya nippesikataya labhena labham nijigimsanataya 3- darudanena veludanena pattadanena pupphadanena [4]- sinanadanena cunnadanena mattikadanena dantakatthadanena mukhodakadanena patukamyataya muggasupataya 5- paribhatyataya parapitthimamsikataya 6- vatthuvijjaya tiracchanavijjaya angavijjaya nakkhattavijjaya dutagamanena pahinagamanena janghapesaniyena vejjakammena dutakammena 7- pindapatipindakena @Footnote: 1-2 Ma. sadisa. 3 Ma. nijigisanataya. evamuparipi. 4 Ma. phaladanena. @evamuparipi. 5 Ma. catukamyataya muggasupyataya. evamuparipi. 6 Ma. pithamaddikataya. @evamuparipi. 7 Ma. navakammena. evamuparipi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page361.

Dananuppadanena adhammena visamena laddha labhitva patilabhitva adhigantva vinditva jivikam kappeti ayam vuccati puggalo savajjabhoji. {713.2} Katamo ca puggalo anavajjabhoji. Idhekacco puggalo na kuhanaya na lapanaya na nemittakataya na nippesikataya na labhena labham nijigimsanataya na darudanena na veludanena na pattadanena na pupphadanena na sinanadanena na cunnadanena na mattikadanena na dantakatthadanena na mukhodakadanena na patukamyataya na muggasupataya na paribhatyataya na parapitthimamsikataya na vatthuvijjaya na tiracchanavijjaya na angavijjaya na nakkhattavijjaya na dutagamanena na pahinagamanena na janghapesaniyena na vejjakammena na dutakammena na pindapatipindakena na dananuppadanena dhammena samena laddha labhitva patilabhitva adhigantva vinditva jivikam kappeti ayam vuccati puggalo anavajjabhoji. {713.3} Ete aladdha anavajjabhojiti ete aladdha alabhitva apatilabhitva anadhigantva avinditvati ete aladdha anavajjabhoji . Eko care khaggavisanakappo. Tenaha so paccekasambuddho addha pasamsama sahayasampadam settha sama sevitabba sahaya ete aladdha anavajjabhoji

--------------------------------------------------------------------------------------------- page362.

Eko care khaggavisanakappoti. [714] Disva suvannassa pabhassarani kammaraputtena sunitthitani sanghattayantani duve bhujasmim eko care khaggavisanakappo. [715] Disva suvannassa pabhassaraniti disva passitva tulayitva tirayitva vibhavayitva vibhutam katva . suvannassati jatarupassa . pabhassaraniti parisuddhani pariyodataniti disva suvannassa pabhassarani. [716] Kammaraputtena sunitthitaniti kammaraputto vuccati suvannakaro . kammaraputtena sunitthitaniti kammaraputtena sunitthitani sukatani suparikammaniti 1- kammaraputtena sunitthitani. [717] Sanghattayantani duve bhujasminti bhujo vuccati hattho . Yatha ekasmim hatthe dve dhuvarani ghatenti 2- evameva satta tanhavasena [3]- ghatenti 4- tiracchanayoniyam ghatenti pittivisaye ghatenti manussaloke ghatenti devaloke ghatenti gatiya gatim upapattiya upapattim patisandhiya patisandhim bhavena bhavam samsarena samsaram vattena vattam ghatenti [5]- caranti viharanti iriyanti vattenti palenti yapenti yapentiti sanghattayantani duve bhujasmim . eko care khaggavisanakappo. Tenaha so paccekasambuddho @Footnote: 1 Ma. suparikammakataniti. 2 ma rupurani ghattenti. 3 Ma. ditthivasena niraye. @4 Ma. ghattenti. evamuparipi. 5 Ma. sanghattenti sanghattenta.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page363.

Disva suvannassa pabhassarani kammaraputtena sunitthitani sanghattayantani duve bhujasmim eko care khaggavisanakappoti. [718] Evam dutiyena saha 1- mamassa vacabhilapo abhisajjana va etam bhayam ayatim pekkhamano eko care khaggavisanakappo. [719] Evam dutiyena saha mamassati tanhadutiyena 2- . Tanhadutiyo va hoti puggaladutiyo va . katham tanhadutiyo hoti . tanhati rupatanha saddatanha gandhatanha rasatanha photthabbatanha dhammatanha . yassesa tanha appahina so vuccati tanhadutiyo. Tanhadutiyo puriso dighamaddhana samsaram itthabhavannathabhavam samsaram nativattati. Evam tanhadutiyo hoti . katham puggaladutiyo hoti . idhekacco na attahetu 3- na karanahetu uddhato avupasantacitto ekassa va dutiyo hoti dvinnam va tatiyo hoti tinnam va catuttho hoti tattha bahum samphappalapam lapati seyyathidam rajakatham corakatham mahamattakatham senakatham bhayakatham yuddhakatham annakatham panakatham vatthakatham @Footnote: 1 Ma. saha. evamuparipi. 2 Ma. ayam patho natthi. 3 Ma. atthahetu.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page364.

[1]- Malakatham [2]- natikatham yanakatham gamakatham nigamakatham nagarakatham janapadakatham itthikatham purisakatham 3- surakatham visikkhakatham kumbhatthanakatham [4]- lokakkhayikam samuddakkhayikam itibhavabhavakatham iti va 5- katheti evam puggaladutiyo hotiti evam dutiyena saha mamassa. [720] Vacabhilapo abhisajjana vati vacabhilapo vuccati battimsa 6- tiracchanakatha seyyathidam rajakatha corakatha .pe. Itibhavabhavakatha iti va . abhisajjanati dve sajjana tanhasajjana ca ditthisajjana ca .pe. ayam tanhasajjana .pe. ayam ditthisajjanati vacabhilapo abhisajjana va. [721] Etam bhayam ayatim pekkhamanoti bhayanti jatibhayam jarabhayam byadhibhayam maranabhayam rajabhayam corabhayam aggibhayam udakabhayam attanuvadabhayam paranuvadabhayam dandabhayam duggatibhayam umibhayam kumbhilabhayam avattabhayam sumsukabhayam ajivikabhayam asilokabhayam parisasarajjabhayam [7]- bhayanakam chambhitattam lomahamso cetaso ubbeggo utraso . Etam bhayam ayatim pekkhamanoti etam bhayam ayatim pekkhamano dakkhamano olokayamano nijjhayamano upaparikkhamanoti etam bhayam ayatim pekkhamano . eko care khaggavisanakappo . tenaha so paccekasambuddho evam dutiyena saha mamassa vacabhilapo abhisajjana va @Footnote: 1 Ma. sayanakatham. 2 Ma. gandhakatham. 3 Ma. ayam patho natthi. 4 Ma. pubbapetakatham @nanattakatham. 5 Ma. iti vati saddo natthi. 6 Ma. battimsa. 7 Ma. madanabhayam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page365.

Etam bhayam ayatim pekkhamano eko care khaggavisanakappoti. [722] Kama hi citra madhura manorama viruparupena mathenti cittam adinavam kamagunesu disva eko care khaggavisanakappo. [723] Kama hi citra madhura manoramati kamati uddanato dve kama vatthukama ca kilesakama ca .pe. ime vuccanti vatthukama .pe. ime vuccanti kilesakama . citrati nanavannarupa 1- nanavannasadda nanavannagandha nanavannarasa nanavannaphotthabba . madhurati vuttanhetam bhagavata pancime bhikkhave kamaguna katame panca cakkhuvinneyya rupa ittha kanta manapa piyarupa kamupasanhita rajaniya sotavinneyya sadda ghanavinneyya gandha jivhavinneyya rasa kayavinneyya photthabba ittha kanta manapa piyarupa kamupasanhita rajaniya ime kho bhikkhave panca kamaguna yam kho bhikkhave ime panca kamagune paticca uppajjati sukham somanassam idam vuccati kamasukham milhasukham puthujjanasukham anariyasukham na sevitabbam na bhajitabbam na bhavetabbam na bahulikatabbam bhayitabbam etassa sukhassati vadamiti kama hi citra madhura . manoramati @Footnote: 1 Ma. nanavanna rupa. evamidisesu padesu.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page366.

Manoti yam cittam mano manasam hadayam pandaram mano manayatanam manindriyam vinnanam vinnanakkhandho tajja manovinnanadhatu. [1]- [724] Viruparupena mathenti cittanti nanavannehi rupehi .pe. nanavannehi photthabbehi cittam mathenti tasenti 2- hapenti 3- pahapentiti 4- viruparupena mathenti cittam. [725] Adinavam kamagunesu disvati vuttam hetam bhagavata ko ca bhikkhave kamanam adinavo idha bhikkhave kulaputto yena sippatthanena jivikam kappeti yadi muddhaya 5- yadi gananaya yadi sankhaya 6- yadi kasiya yadi vanijjaya yadi gorakkhena yadi issatthena 7- yadi rajaporisena yadi sippayatanena sitassa purakkhato unhassa purakkhato damsamakasavatatapasirimsapasamphassehi rissamano 8- khuppipasaya miyyamano ayam bhikkhave kamanam adinavo sanditthiko dukkhakkhandho kamahetu kamanidanam kamadhikaranam kamanameva hetu {725.1} tassa ce bhikkhave kulaputtassa evam utthahato ghatato vayamato te bhoga nabhinipphajjanti so socati kilamati paridevati urattalim kandati sammoham apajjati mogham vata me utthanam aphalo vata me vayamoti ayampi bhikkhave kamanam adinavo sanditthiko dukkhakkhandho kamahetu kamanidanam kamadhikaranam kamanameva hetu tassa ce bhikkhave kulaputtassa evam utthahato ghatato vayamato te bhoga abhinipphajjanti so tesam bhoganam arakkhadhikaranam @Footnote: 1 Ma. mano ramenti thomenti tosenti pahasentiti kama hi citra madhura manorama. @2 Ma. tosenti. 3 Ma. ayam patho natthi. 4 Ma. pahasentiti. @5 Ma. muddaya. 6 Ma. sankharena. 7 Ma. issatthena. 8 Ma. samphassamano.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page367.

Dukkhadomanassam patisamvedeti kinti me bhoge neva rajano hareyyum na cora hareyyum na aggi daheyya na udakam vaheyya na appiya dayada hareyyunti tassa evam arakkhato gopayato te bhoge rajano va haranti cora va haranti aggi va dahati udakam va vahati appiya dayada va haranti so socati .pe. Sammoham apajjati yampi me ahosi tampi no natthiti ayampi bhikkhave kamanam adinavo sanditthiko dukkhakkhandho kamahetu kamanidanam kamadhikaranam kamanameva hetu. {725.2} Puna caparam bhikkhave kamahetu kamanidanam kamadhikaranam kamanameva hetu rajanopi rajuhi vivadanti khattiyapi khattiyehi vivadanti brahmanapi brahmanehi vivadanti gahapatipi gahapatihi vivadanti matapi puttena vivadati puttopi matara vivadati pitapi puttena vivadati puttopi pitara vivadati bhatapi bhaginiya vivadati bhaginipi bhatara vivadati sahayopi sahayena vivadati te tattha kalahavivadapanna 1- annamannam panihipi upakkamanti ledduhipi upakkamanti dandehipi upakkamanti satthehipi upakkamanti te tattha maranampi nigacchanti maranamattampi dukkham ayampi bhikkhave kamanam adinavo sanditthiko dukkhakkhandho kamahetu kamanidanam kamadhikaranam kamanameva hetu. {725.3} Puna caparam bhikkhave kamahetu kamanidanam kamadhikaranam kamanameva hetu asicammam gahetva dhanukalapam sannayhitva ubhatoviyulham 2- sangamam pakkhandanti @Footnote: 1 Ma. kalahaviggahavivadapanna. 2 Ma. ubhatobyulham.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page368.

Ususupi khippamanesu sattisupi khippamanasu asisupi vijjotalantesu te tattha usuhipi vijjhanti sattihipi vijjhanti asinapi sisam chindanti te tattha maranampi nigacchanti maranamattampi dukkham ayampi bhikkhave kamanam adinavo sanditthiko dukkhakkhandho kamahetu kamanidanam kamadhikaranam kamanameva hetu. {725.4} Puna caparam bhikkhave kamahetu kamanidanam kamadhikaranam kamanameva hetu asicammam gahetva dhanukalapam sannayhitva addhavalepana 1- upakariyo pakkhandanti ususupi khippamanesu sattisupi khippamanasu asisupi vijjotalantesu te tattha usuhipi vijjhanti sattihipi vijjhanti chakanatiyapi 2- osincanti abhivaggena omaddanti asinapi sisam chindanti te tattha maranampi nigacchanti maranamattampi dukkham ayampi bhikkhave kamanam adinavo sanditthiko dukkhakkhandho kamahetu kamanidanam kamadhikaranam kamanameva hetu. {725.5} Puna caparam bhikkhave kamahetu kamanidanam kamadhikaranam kamanameva hetu sandhimpi chindanti nillopampi niharanti ekagarikampi karonti paripanthepi titthanti paradarampi gacchanti tamenam rajano gahetva vividha kammakarana karenti kasahipi talenti vettehipi talenti addhadandakehipi talenti hatthampi chindanti padampi chindanti .pe. asinapi sisam chindanti te tattha maranampi nigacchanti maranamattampi dukkham ayampi bhikkhave kamanam adinavo sanditthiko @Footnote: 1 Ma. addavalepana. 2 Ma. chakanakayapi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page369.

Dukkhakkhandho kamahetu kamanidanam kamadhikaranam kamanameva hetu. {725.6} Puna caparam bhikkhave kamahetu kamanidanam kamadhikaranam kamanameva hetu kayena duccaritam caranti vacaya duccaritam caranti manasa duccaritam caranti te kayena duccaritam caritva vacaya duccaritam caritva manasa duccaritam caritva kayassa bheda parammarana apayam duggatim vinipatam nirayam upapajjanti ayampi bhikkhave kamanam adinavo samparayiko dukkhakkhandho kamahetu kamanidanam kamadhikaranam kamanameva hetuti . adinavam kamagunesu disvati kamagunesu adinavam disva passitva tulayitva tirayitva vibhavayitva vibhutam katvati adinavam kamagunesu disva . eko care khaggavisanakappo. Tenaha so paccekasambuddho kama hi citra madhura manorama viruparupena mathenti cittam adinavam kamagunesu disva eko care khaggavisanakappoti. [726] Iti ca gando ca upaddavo ca rogo ca sallanca bhayanca metam etam bhayam kamagunesu disva eko care khaggavisanakappo. [727] Iti ca gando ca upaddavo ca rogo ca sallanca

--------------------------------------------------------------------------------------------- page370.

Bhayanca metanti vuttanhetam bhagavata bhayanti bhikkhave kamanametam adhivacanam dukkhanti bhikkhave kamanametam adhivacanam rogoti bhikkhave kamanametam adhivacanam gandoti bhikkhave kamanametam adhivacanam lagganti 1- bhikkhave kamanametam adhivacanam sattoti 2- bhikkhave kamanametam adhivacanam pankoti bhikkhave kamanametam adhivacanam gabbhoti bhikkhave kamanametam adhivacanam yasma 3- ca bhikkhave bhayanti kamanametam adhivacanam [4]- kamaragarattayam bhikkhave chandaragavinibandho 5- ditthadhammikapi bhaya na parimuccati samparayikapi bhaya na parimuccati {727.1} tasma bhayanti kamanametam adhivacanam yasma 3- ca bhikkhave dukkhanti rogoti gandoti lagganti 1- sattoti 2- pankoti gabbhoti kamanametam adhivacanam [4]- kamaragarattayam bhikkhave chandaragavinibandho 5- ditthadhammikapi gabbha na parimuccati samparayikapi gabbha na parimuccati tasma gabbhoti kamanametam adhivacananti. Bhayanca dukkhanca rogo ca satto panko ca dubhayam 6- ete kama pavuccanti 7- yattha satto puthujjano otinno satarupena gabbhaya ca nigacchati 8-. Yato ca bhikkhave bhikkhu 9- jhananca 10- na rincati somam palipatham duggam atikkamma tathavidham 1- pajam jatijarupetam phandamanam avekkhatiti. Iti ca gando ca upaddavo ca rogo ca sallanca bhayanca metam. @Footnote: 1 Ma. sallanti. 2 Ma. sangoti. 3 Ma. kasma. 4 Ma. yasma ca. @5 Ma. -baddho. 6 Ma. gando sallanca sango ca. 7 Ma. panko gabbho ca ubhayam. @8 Ma. puna gabbhaya gacchati. 9 Ma. atapi. 10 Ma. sampajannam na riccati. @11 Ma. tathavidho.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page371.

[728] Etam bhayam kamagunesu disvati etam bhayam kamagunesu disva passitva tulayitva tirayitva vibhavayitva vibhutam katvati etam bhayam kamagunesu disva . eko care khaggavisanakappo . Tenaha so paccekasambuddho iti ca gando ca upaddavo ca rogo ca sallanca bhayanca metam etam bhayam kamagunesu disva eko care khaggavisanakappoti. [729] Sitanca unhanca khudam pipasam vatatape damsasirimsape 1- ca sabbani petani abhisambhavitva eko care khaggavisanakappo. [730] Sitanca unhanca khudam pipasanti [2]- dvihi karanehi sitam hoti abbhantaradhatupakopavasena va sitam hoti bahiddhautuvasena va sitam hoti . unhanti dvihi karanehi unham hoti abbhantaradhatupakopavasena va unham hoti bahiddhautuvasena va unham hoti . khudda 3- vuccati chatako . pipasa vuccati udakampiti 4- sitanca unhanca khudam pipasam. [731] Vatatape damsasirimsape cati vatati puratthima vata pacchima vata uttara vata dakkhina vata saraja vata [5]- @Footnote: 1 Ma. damsasarisape. evamuparipi. 2 Ma. sitanti. 3 Ma. khuda. 4 Ma. udakapipasati. @5 araja vata. evamidisesu thanesu.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page372.

Sita vata unha vata paritta vata adhimatta vata verambhavata [1]- supannavata talapannavata vidhupanavata . Atapo vuccati suriyasantapo . damsa vuccanti pingalamakkhika . Sirimsapa vuccanti ahiti vatatape damsasirimsape ca. [732] Sabbani petani abhisambhavitvati abhibhavitva ajjhottharitva pariyadiyitva madditvati sabbani petani abhisambhavitva . Eko care khaggavisanakappo. Tenaha so paccekasambuddho sitanca unhanca khudam pipasam vatatape damsasirimsape ca sabbani petani abhisambhavitva eko care khaggavisanakappoti. [733] Nagova yuthani vivajjayitva sanjatakhandho padumi ularo yathabhirantam vihare aranne eko care khaggavisanakappo. [734] Nagova yuthani vivajjayitvati nago vuccati hatthinago . paccekasambuddhopi nago . kimkarana paccekasambuddho nago . agum na karotiti nago . na gacchatiti nago . na agacchatiti nago . katham so paccekasambuddho agum na karotiti nago . agu vuccanti papaka akusala dhamma sankilesika @Footnote: 1 Ma. pakkhavata. evamuparipi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page373.

Ponobbhavika sadara dukkhavipaka ayatim jatijaramaraniya. Agum na karotiti 1- kinci loke sabbasamyoge visajja bandhanani sabbattha na sajjati vippamutto nago tadi pavuccate tathatta. {734.1} Evam so paccekasambuddho agum na karotiti nago. Katham so paccekasambuddho na gacchatiti nago . So paccekasambuddho na chandagatim gacchati na dosagatim gacchati na mohagatim gacchati na bhayagatim gacchati na ragavasena gacchati na dosavasena gacchati na mohavasena gacchati na manavasena gacchati na ditthivasena gacchati na uddhaccavasena gacchati na vicikicchavasena gacchati na anusayavasena gacchati na vaggehi dhammehi yayati niyyati vuyhati samhariyati 2- evam so paccekasambuddho na gacchatiti nago. {734.2} Katham paccekasambuddho na agacchatiti nago . Sotapattimaggena ye kilesa pahina te kilese na puneti na pacceti na paccagacchati sakadagamimaggena anagamimaggena arahattamaggena ye kilesa pahina te kilese na puneti na pacceti na paccagacchati evam so paccekasambuddho na agacchatiti nago . Nagova yuthani vivajjayitvati yatha so hatthinago yuthani vivajjetva parivajjetva abhinivajjetva ekova aranne vanamajjhassa ajjhogahetva 3- carati @Footnote: 1 Ma. karoti. 2 Ma. samhariyati. 3 Ma. arannavanamajjhogahetva.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page374.

Vicarati iriyati vatteti paleti yapeti yapeti paccekasambuddhopi ganam vajjetva 1- parivajjetva abhivajjetva eko care khaggavisanakappo 2- arannavanapatthani pantani senasanani patisevati appasaddani appanigghosani vijanavatani manussarahaseyyakani patisallanasaruppani so eko gacchati eko titthati eko nisidati eko seyyam kappeti eko gamam pindaya pavisati [3]- eko patikkamati eko raho nisidati eko cankamam adhitthati eko carati vicarati iriyati vatteti paleti yapeti yapetiti nagova yuthani vivajjayitva. [735] Sanjatakhandho padumi ularoti yatha so hatthinago sanjatakhandho sattaratano va hoti attharatano va paccekasambuddhopi sanjatakhandho asekkhena silakkhandhena asekkhena samadhikkhandhena asekkhena pannakkhandhena asekkhena vimuttikkhandhena asekkhena vimuttinanadassanakkhandhena . yatha so hatthinago padumi paccekasambuddhopi sattahi bojjhangapupphehi padumi satisambojjhanga- pupphena dhammavicayasambojjhangapupphena viriyasambojjhangapupphena pitisambojjhangapupphena passaddhisambojjhangapupphena samadhi- sambojjhangapupphena upekkhasambojjhangapupphena . yatha so hatthinago ularo thamena balena javena surena paccekasambuddhopi ularo silena samadhina pannaya vimuttiya vimuttinanadassanenati @Footnote: 1 Ma. vivajjetva. 2 Ma. ime dve patha natthi. 3 sabbattha potthake @eko abhikkamatiti padena bhavitabbam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page375.

Sanjatakhandho padumi ularo. [736] Yathabhirantam vihare aranneti yatha so hatthinago yathabhirantam aranne viharati paccekasambuddhopi yathabhirantam aranne viharati pathamenapi jhanena yathabhirantam aranne viharati dutiyenapi tatiyenapi catutthenapi jhanena yathabhirantam aranne viharati mettayapi cetovimuttiya yathabhirantam aranne viharati karunayapi muditayapi upekkhayapi cetovimuttiya yathabhirantam aranne viharati akasanancayatanasamapattiyapi yathabhirantam aranne viharati vinnanancayatanasamapattiyapi akincannayatanasamapattiyapi nevasannanasannayatanasamapattiyapi phalasamapattiyapi yathabhirantam aranne viharatiti yathabhirantam vihare aranne . eko care khaggavisanakappo. Tenaha so paccekasambuddho nagova yuthani vivajjayitva sanjatakhandho padumi ularo yathabhirantam vihare aranne eko care khaggavisanakappoti. [737] Atthana tam sanganikaratassa yam phussaye 1- samayikam vimuttim adiccabandhussa vaco nisamma eko care khaggavisanakappo. @Footnote: 1 Ma. phassaye. evamuparipi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page376.

[738] Atthana tam sanganikaratassa yam phussaye samayikam vimuttinti vuttam hetam bhagavata yavatananda bhikkhu sanganikaramo sanganikarato sanganikaramatam anuyutto ganaramo ganarato ganasammudito ganaramatam anuyutto yantam nekkhammasukham pavivekasukham upasamasukham sambodhisukham tassa sukhassa nikamalabhi bhavissati akicchalabhi akasiralabhiti netam thanam vijjati . yo ca kho so ananda bhikkhu eko ganasma vupakattho viharati tassetam bhikkhuno patikankham yantam nekkhammasukham pavivekasukham upasamasukham sambodhisukham tassa sukhassa nikamalabhi bhavissati akicchalabhi akasiralabhiti thanametam vijjati . yavatananda bhikkhu sanganikaramo sanganikarato sanganikaramatam anuyutto ganaramo ganarato ganasammudito ganaramatam anuyutto samayikam 1- va cetovimuttim upasampajja viharissati asamayikam va akuppanti netam thanam vijjati . Yo ca kho so ananda bhikkhu eko ganasma vupakattho viharati tassetam bhikkhuno patikankham samayikam va cetovimuttim upasampajja viharissati asamayikam va akuppanti thanametam vijjatiti . atthana tam sanganikaratassa yam phussaye samayikam vimuttim. [739] Adiccabandhussa vaco nisammati adicco vuccati suriyo . so gotamo gottena paccekasambuddhopi gotamo gottena so paccekasambuddhopi suriyassa gottanatako gottabandhu @Footnote: 1 Ma. samayikam. evamuparipi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page377.

Tasma paccekasambuddho adiccabandhu . adiccabandhussa vaco nisammati adiccabandhussa vacanam byapatham desanam anusandhim sutva sunitva uggahetva upadharayitva upalakkhayitvati adiccabandhussa vaco nisamma . eko care khaggavisanakappo . tenaha so paccekasambuddho atthana tam sanganikaratassa yam phussaye samayikam vimuttim adiccabandhussa vaco nisamma eko care khaggavisanakappoti. [740] Ditthivisukani upativatto patto niyamam patiladdhamaggo uppannananomhi anannaneyyo eko care khaggavisanakappo. [741] Ditthivisukani upativattoti ditthivisukani vuccanti visativatthuka sakkayaditthi . idha assutava puthujjano ariyanam adassavi ariyadhammassa akovido ariyadhamme avinito sappurisanam adassavi sappurisadhammassa akovido sappurisadhamme avinito rupam attato samanupassati rupavantam va attanam attani va rupam rupasmim va attanam vedanam sannam sankhare vinnanam attato samanupassati vinnanavantam va attanam attani va vinnanam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page378.

Vinnanasmim va attanam ya evarupa ditthi ditthigatam ditthigahanam ditthikantaro ditthivisukayikam ditthivipphanditam ditthisamyojanam gaho patiggaho abhiniveso paramaso kummaggo micchapatho micchattam titthayatanam vipariyesaggaho viparitaggaho vippallasaggaho micchagaho ayathavakasmim yathavakanti gaho yavata dvasatthi ditthigatani imani ditthivisukani . [1]- upativattoti ditthivisukani upativatto atikkanto samatikkanto vitivattoti ditthivisukani upativatto. [742] Patto niyamam patiladdhamaggoti niyama vuccanti cattaro magga ariyo atthangiko maggo seyyathidam sammaditthi sammasankappo sammavaca sammakammanto sammaajivo sammavayamo sammasati sammasamadhi . catuhi ariyamaggehi samannagato [2]- sampatto adhigato phusito sacchikatoti patto niyamam . patiladdhamaggoti laddhamaggo patiladdhamaggo adhigatamaggo phusitamaggoti [3]- patto niyamam patiladdhamaggo. [743] Uppannananomhi anannaneyyoti tassa paccekasambuddhassa nanam uppannam samuppannam nibbattam abhinibbattam patubhutam sabbe sankhara aniccati nanam uppannam samuppannam nibbattam abhinibbattam patubhutam sabbe sankhara dukkhati .pe. yankinci samudayadhammam sabbantam nirodhadhammanti nanam uppannam @Footnote: 1 Ma. ditthivisukani. 2 Ma. niyamam patto. 3 Ma. sacchikatamaggoti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page379.

Samuppannam nibbattam abhinibbattam patubhutanti uppannananomhi . Anannaneyyoti so paccekasambuddho na paraneyyo na parapattiyo na parapaccayo na parapatibaddhagu yathabhutam janati passati asammulho sampajano patissato sabbe sankhara aniccati .pe. Yankinci samudayadhammam sabbantam nirodhadhammanti na paraneyyo na parapattiyo na parapaccayo na parapatibaddhagu yathabhutam janati passati asammulho sampajano patissatoti uppannananomhi anannaneyyo . eko care khaggavisanakappo . tenaha so paccekasambuddho ditthivisukani upativatto patto niyamam patiladdhamaggo uppannananomhi anannaneyyo eko care khaggavisanakappoti. [744] Nillolupo nikkuho nippipaso nimmakkho niddhantakasavamoho nirasaso 1- sabbaloke bhavitva eko care khaggavisanakappo. [745] Nillolupo nikkuho nippipasoti loluppa 2- vuccati tanha yo rago sarago .pe. abhijjha lobho akusalamulam . Sa loluppa tanha tassa paccekasambuddhassa pahina ucchinnamula @Footnote: 1 Si. nirasayo. 2 Ma. loluppam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page380.

Talavatthukata anabhavangata ayatim anuppadadhamma tasma paccekasambuddho nillolupo . nikkuhoti tini kuhanavatthuni paccayapatisevanasankhatam kuhanavatthu iriyapathasankhatam kuhanavatthu samantajappanasankhatam kuhanavatthu. {745.1} Katamam paccayapatisevanasankhatam kuhanavatthu . Idha gahapatika bhikkhum nimantenti civarapindapatasenasanagilanapaccayabhesajjaparikkharehi . So papiccho icchapakato atthiko civarapindapatasenasanagilanapaccaya- bhesajjaparikkharanam bhiyyokamyatam upadaya civaram paccakkhati pindapatam paccakkhati senasanam paccakkhati gilanapaccayabhesajja- parikkharam paccakkhati. {745.2} So evamaha kim samanassa mahagghena civarena etam saruppam yam samano susana va sankarakuta va papanika va nantakani uccinitva sanghatim katva dhareyya kim samanassa mahagghena pindapatena etam saruppam yam samano unchacariyaya pindiyalopena jivikam kappeyya kim samanassa mahagghena senasanena etam saruppam yam samano rukkhamuliko va assa abbhokasiko va kim samanassa mahagghena gilanapaccayabhesajjaparikkharena etam saruppam yam samano putimuttena va haritakikhandena va osatham 1- kareyyati tadupadaya lukham civaram dhareti lukham pindapatam bhunjati lukham senasanam patisevati lukham gilanapaccayabhesajjaparikkharam patisevati . tamenam @Footnote: 1 Ma. osadham.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page381.

Gahapatika evam jananti ayam samano appiccho santuttho pavivitto asamsattho araddhaviriyo dhutavadoti bhiyyo nimantenti civarapindapatasenasanagilanapaccayabhesajjaparikkharehi. {745.3} So evamaha tinnam sammukhibhava saddho kulaputto bahum punnam pasavati saddhaya sammukhibhava saddho kulaputto bahum punnam pasavati deyyadhammassa sammukhibhava saddho kulaputto bahum punnam pasavati dakkhineyyanam sammukhibhava saddho kulaputto bahum punnam pasavati tumhakancevayam saddha atthi deyyadhammo ca samvijjati ahanca patiggahako sacaham 1- na patiggahessami evam tumhe punnena paribahira bhavissatha na mayham imina attho apica tumhakanceva anukampaya patigganhamiti tadupadaya bahumpi civaram patigganhati bahumpi pindapatam patigganhati bahumpi senasanam patigganhati bahumpi gilanapaccayabhesajjaparikkharam patigganhati . ya evarupa bhakutika bhakutiyam kuhana kuhayana kuhitattam idam vuccati paccayapatisevanasankhatam kuhanavatthu. {745.4} Katamam iriyapathasankhatam kuhanavatthu . Idhekacco papiccho icchapakato sambhavanadhippayo evam mam jano sambhavessatiti gamanam santhapeti thanam santhapeti nissajjam santhapeti seyyam 2- santhapeti panidhaya gacchati panidhaya titthati panidhaya nisidati panidhaya seyyam kappeti samahito viya gacchati samahito @Footnote: 1 Ma. saceham. 2 Ma. sayanam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page382.

Viya titthati samahito viya nisidati samahito viya seyyam kappeti apathakajjhayiva hoti . ya evarupa iriyapathassa athapana thapana santhapana bhakutika bhakutiyam kuhana kuhayana kuhayitattam idam iriyapathasankhatam kuhanavatthu. {745.5} Katamam samantajappanasankhatam kuhanavatthu . idhekacco papiccho icchapakato sambhavanadhippayo evam mam jano sambhavessatiti ariyadhammasannissitam vacam bhasati yo evarupam civaram dhareti so samano mahesakkhoti bhanati . yo evarupam pattam dhareti lohathalakam dhareti dhammakarakam dhareti parissavanam dhareti kuncikam dhareti upahanam dhareti kayabandhanam dhareti ayogabandhanam 1- dhareti so samano mahesakkhoti bhanati . yassa evarupo upajjhayo so samano mahesakkhoti bhanati. Yassa evarupo acariyo [2]- samanupajjhayaka samanacariyaka mitta sandittha sambhatta sahaya so samano mahesakkhoti bhanati. {745.6} Yo evarupe vihare vasati so samano mahesakkhoti bhanati. Yo evarupe addhayoge 3- vasati hammiye vasati [4]- guhayam vasati [5]- kutiya vasati kutagare vasati atte vasati male vasati uddande vasati upatthanasalayam vasati mandape vasati rukkhamule vasati so samano mahesakkhoti bhanati . athava korajikakorajiko bhakutikabhakutiko kuhakuho lapalapo mukhasambhavito 6- ayam samano @Footnote: 1 Ma. ayogam. 2 Ma. evarupa. 3 Ma. vihare addhayoge. 4 Ma. pasade @vasati hammiye vasati. 5 Ma. lene vasati. 6 Ma. kuhakakuhako lapakalapako @mukhasambhaviko.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page383.

Imasam evarupanam santanam viharasamapattinam labhiti tadisam gambhiram gulham nipunam paticchannam lokuttarasunnatapatisannutam katham katheti . ya evarupa bhakutika bhakutiyam kuhana kuhayana kuhayitattam 1- idam samantajappanasankhatam kuhanavatthu. {745.7} Tassa paccekasambuddhassa imani tini kuhanavatthuni pahinani samucchinnani vupasantani patippassaddhani abhabbuppattikani nanaggina daddhani tasma so paccekasambuddho nikkuho . Nippipasoti pipasa vuccati tanha yo rago sarago .pe. Abhijjha lobho akusalamulam . sa pipasa tanha tassa paccekasambuddhassa pahina ucchinnamula talavatthukata anabhavangata ayatim anuppadadhamma tasma so paccekasambuddho nippipasoti nillolupo nikkuho nippipaso. [746] Nimmakkho niddhantakasavamohoti makkhati yo makkho makkhayana makkhayitattam nitthuriyam nitthuriyakammam . kasavati rago kasavo doso kasavo moho kasavo kodho upanaho makkho palaso .pe. sabbakusalabhisankhara kasava . mohoti dukkhe ananam dukkhasamudaye ananam dukkhanirodhe ananam dukkhanirodhagaminiya patipadaya ananam pubbante ananam aparante ananam pubbantaparante ananam idappaccayatapaticcasamuppannesu dhammesu ananam yam evarupam ananam adassanam anabhisamayo ananurodho @Footnote: 1 Ma. kuhitattam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page384.

Asambodho 1- appativedho asangahana apariyogahana asamapekkhana apaccavekkhana apaccakkhakammam dummejjham balyam asampajannam moho [2]- sammoho [3]- avijjogho avijjayogo avijjanusayo avijjapariyutthanam avijjajalam 4- avijjalangi moho akusalamulam . Tassa paccekasambuddhassa makkho ca kasavo ca moho ca vanta [5]- niddhanta pahina samucchinna vupasanta patippassaddha abhabbuppattika nanaggina daddha tasma so paccekasambuddho nimmakkho niddhantakasavamoho. [747] Nirasaso sabbaloke bhavitvati asa vuccati tanha yo rago sarago .pe. abhijjha lobho akusalamulam . Sabbaloketi sabbaapayaloke sabbamanussaloke sabbadevaloke sabbakhandhaloke sabbadhatuloke sabbaayatanaloke . nirasaso sabbaloke bhavitvati sabbaloke nirasaso bhavitva nittanho bhavitva nippipaso bhavitvati nirasaso sabbaloke bhavitva . Eko care khaggavisanakappo. Tenaha so paccekasambuddho nillolupo nikkuho nippipaso nimmakkho niddhantakasavamoho nirasaso sabbaloke bhavitva eko care khaggavisanakappoti. [748] Papam sahayam parivajjayetha @Footnote: 1-4 Ma. ayam patho natthi. 2 Ma. pamoho. 3 Ma. avijja. 5 Ma. samvanta.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page385.

Anatthadassim visame nivittham sayam na seve pasutam pamattam eko care khaggavisanakappo. [749] Papam sahayam parivajjayethati papasahayo vuccati yo so sahayo dasavatthukaya micchaditthiya samannagato natthi dinnam natthi yittham [1]- natthi sukatadukkatanam kammanam phalam vipako natthi ayam loko natthi paro loko natthi mata natthi pita natthi satta opapatika natthi loke samanabrahmana sammaggata sammapatipanna ye imanca lokam paranca lokam sayam abhinna sacchikatva pavedentiti ayam papasahayo . papam sahayam parivajjayethati papam sahayam parivajjayetha 2- vivajjeyya 3- parivajjeyyati papam sahayam parivajjayetha. [750] Anatthadassim visame nivitthanti anatthadassi vuccati yo so sahayo dasavatthukaya micchaditthiya samannagato natthi dinnam natthi yittham .pe. ye imanca lokam paranca lokam sayam abhinna sacchikatva pavedentiti ayam anatthadassi 4- . visame nivitthanti visame kayakamme nivittham visame vacikamme nivittham visame manokamme nivittham visame panatipate nivittham visame adinnadane nivittham visame kamesu micchacare nivittham visame musavade nivittham visamaya pisunaya vacaya nivittham visamaya pharusaya vacaya nivittham visame samphappalape nivittham visamaya abhijjhaya nivittham visame byapade nivittham visamaya micchaditthiya nivittham visamesu @Footnote: 1 Ma. natthi hutam. 2 Ma. vajjeyya. 3 Ma. ayam patho natthi. 4 Ma. ime @dve patha natthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page386.

Sankharesu nivittham visamesu pancasu kamagunesu nivittham [1]- sattam allinam upagatam ajjhositam adhimuttanti anatthadassim visame nivittham. [751] Sayam na seve pasutam pamattanti pasutanti yopi kame esati gavesati pariyesati taccarito tabbahulo taggaruko tanninno tappono tappabbharo tadadhimutto tadadhipateyyo sopi kamappasuto. [2]- Yopi tanhavasena rupe pariyesati yopi tanhavasena rupe patilabhati yopi tanhavasena rupe paribhunjati sadde gandhe rase photthabbe paribhunjati taccarito tabbahulo taggaruko tanninno tappono tappabbharo tadadhimutto tadadhipateyyo sopi kamappasuto. {751.1} Pamattanti pamado vattabbo . kayaduccarite va vaciduccarite va manoduccarite va pancasu va kamagunesu cittassa vossaggo vossagganuppadanam kusalanam va dhammanam bhavanaya asakkaccakiriyata asataccakiriyata anatthitakiriyata olinavuttita nikkhittacchandata nikkhittadhurata anasevana abhavana abahulikammam anadhitthanam ananuyogo yo evarupo pamado pamajjana pamajjitattam ayam vuccati pamado . sayam na seve pasutam pamattanti pasutanca na seveyya pamattanca [3]- na seveyya [4]- na niseveyya na samseveyya na patiseveyya 5- na acareyya na samacareyya na samadaya @Footnote: 1 Ma. visamesu pancasu nivaranesu nivittham vinivittham. 2 Ma. yopi tanhavasena rupe @pariyesati. sadde. gandhe. rase. photathabbe pariyesati taccarito ... tadadhipateyyo. @sopi kamappasuto. yopi tanhavasena rupe patilabhati sadde. gandhe. rase. @photathabbe patilabhati taccarito ... tadadhipateyyo. sopi kamappasuto. yopi tanhavasena @rupe paribhunjati. sadde. ganadhe. rase. photthabbe paribhunjati taccarito ... @tadadhipateyyo. sopi kamappasuto. yatha kalahakarako kalahappasuto kammakarako @kammappasto gocare caranto gocarappasuto nayi jhanappasuto. evameva yo kame @esati gavesati pariyesati taccarito ... tadadhipateyyo. sopi kamappasuto. 3 Ma. sayam. @4 Ma. samam na seveyya. 5 Ma. parisamseveyya.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page387.

Vatteyyati sayam na seve pasutam pamattam. Eko care khaggavisanakappo. Tenaha so paccekasambuddho papam sahayam parivajjayetha anatthadassim visame nivittham sayam na seve pasutam pamattam eko care khaggavisanakappoti. [752] Bahussutam dhammadharam bhajetha mittam ularam patibhanavantam annaya atthani vineyya kankham eko care khaggavisanakappo. [753] Bahussutam dhammadharam bhajethati bahussutanti bahussuto [1]- sutadharo sutasannicayo ye te dhamma adikalyana majjhekalyana pariyosanakalyana sattha sabyanjana 2- kevalaparipunnam parisuddham brahmacariyam abhivadanti tatharupassa dhamma bahussuta honti dhata 3- vacasa paricita manasanupekkhita ditthiya supatividdha. Dhammadharanti dhammam dharentam suttam geyyam veyyakaranam gatham udanam itivuttakam jatakam abbhutadhammam 4- vedallam . bahussutam dhammadharam bhajethati bahussutanca dhammadharanca mittam bhajeyya [5]- seveyya niseveyya samseveyya patiseveyyati bahussutam dhammadharam bhajetha. [754] Mittam ularam patibhanavantanti ularo hoti mitto @Footnote: 1 Ma. hoti mitto. 2 Ma. sattham sabyanjanam. 3 Ma. dhata 4 Ma. abbhutadhammam. @evamuparipi. 5 Ma. sambhajeyya.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page388.

Silena samadhina pannaya vimuttiya vimuttinanadassanena . Patibhanavantanti tayo patibhanavanto pariyattipatibhanava paripucchapatibhanava adhigamapatibhanava. {754.1} Katamo pariyattipatibhanava . idhekaccassa buddhavacanam pariyaputam hoti suttam geyyam veyyakaranam gatha udanam itivuttakam jatakam abbhutadhammam vedallam tassa pariyattim nissaya patibhati ayam pariyattipatibhanava. {754.2} Katamo paripucchapatibhanava . idhekacco paripucchita 1- hoti atthe ca naye ca lakkhane ca karane ca thanathane ca tassa paripuccham nissaya patibhati ayam paripucchapatibhanava. {754.3} Katamo adhigamapatibhanava . idhekaccassa adhigata honti cattaro satipatthana cattaro sammappadhana cattaro iddhipada pancindriyani panca balani satta bojjhanga ariyo atthangiko maggo cattaro ariyamagga cattari samannaphalani catasso patisambhidayo chalabhinnayo . tassa attho nato dhammo nato nirutti nata . atthe nate attho patibhati dhamme nate dhammo patibhati niruttiya nataya nirutti patibhati . Imesu tisu nanam patibhanapatisambhida . so paccekasambuddho imaya patibhanapatisambhidaya upeto samupeto upagato samupagato upapanno samupapanno samannagato tasma paccekasambuddho @Footnote: 1 Ma. paripucchitapi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page389.

Patibhanava . yassa pariyatti natthi paripuccha natthi adhigamo natthi kim tassa patibhayissatiti mittam ularam patibhanavantam. [755] Annaya atthani vineyya kankhanti attattham annaya parattham annaya ubhayattham annaya ditthadhammikattham annaya samparayikattham annaya paramattham annaya abhinnaya janitva tulayitva tirayitva vibhavayitva vibhutam katva kankham vineyya pativineyya pajaheyya vinodeyya byantikareyya anabhavangameyyati annaya atthani vineyya kankham . eko care khaggavisanakappo . Tenaha so paccekasambuddho bahussutam dhammadharam bhajetha mittam ularam patibhanavantam annaya atthani vineyya kankham eko care khaggavisanakappoti. [756] Khidda rati 1- kamasukhanca loke analankaritva anapekkhamano vibhusanatthana 2- virato saccavadi eko care khaggavisanakappo. [757] Khidda rati kamasukhanca loketi khiddati dve khidda kayika ca khidda vacasika ca khidda .pe. ayam @Footnote: 1 Ma. khiddam ratim. evamuparipi. 2 Ma. vibhusatthana. evamuparipi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page390.

Kayika khidda .pe. ayam vacasika khidda. Ratiti anukkanthitadhivacanametam ratiti . kamasukhanti vuttanhetam bhagavata pancime bhikkhave kamaguna katame panca cakkhuvinneyya rupa ittha kanta manapa piyarupa kamupasanhita rajaniya sotavinneyya sadda ghanavinneyya gandha jivhavinneyya rasa kayavinneyya photthabba ittha kanta manapa piyarupa kamupasanhita rajaniya ime kho bhikkhave panca kamaguna yam kho bhikkhave ime panca kamagune paticca uppajjati sukham somanassam idam vuccati kamasukhanti kamasukhanca 1- . Loketi manussaloketi khidda rati kamasukhanca loke. [758] Analankaritva anapekkhamanoti khiddanca ratinca kamasukhanca loke analankaritva anapekkha 2- hutva pajahitva vinodetva byantikaritva anabhavangametvati analankaritva anapekkhamano. [759] Vibhusanatthana virato saccavaditi vibhusati dve vibhusa atthi agarikavibhusa 3- atthi anagarikavibhusa. {759.1} Katama agarikavibhusa. Kesa ca massu ca mala ca gandha 4- ca vilepananca abharananca pilandhananca vatthanca pasadhananca vetthananca 5- ucchadanam parimaddanam nahapanam sambahanam adasam anjanam malavilepanam mukhacunnakam mukhalepanam hatthabandham visikkhabandham 6- @Footnote: 1 Ma. ayam patho natthi. 2 Ma. anapekkho. 3 Ma. agarikavibhusa. evamuparipi. @4 Ma. massu ca malagandhanca. evamuparipi. 5 Ma. parupananca vethananca. evamuparipi. @6 Ma. sikhabandham. evamuparipi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page391.

Dandam nalikam khaggam chattam upahana unhisam valavijjani odatani vatthani digharassani iti va ayam agarikavibhusa. {759.2} Katama anagarikavibhusa . civaramandana pattamandana senasanamandana imassa va putikayassa bahiranam va parikkharanam mandana vibhusana kelana parikelana gedhikata gedhikattam capalana 1- capalyam ayam anagarikavibhusa. {759.3} Saccavaditi so paccekasambuddho saccavadi saccasandho theto paccayiko [2]- lokassa vibhusanatthana arato [3]- pativirato nikkhanto nissattho vippamutto visannutto vimariyadikatena cetasa viharatiti vibhusanatthana virato saccavadi . eko care khaggavisanakappo . Tenaha so paccekasambuddho khidda rati kamasukhanca loke analankaritva anapekkhamano vibhusanatthana virato saccavadi eko care khaggavisanakappoti. [760] Puttanca daram pitaranca mataram dhanani dhannani ca bandhavani hitvana kamani yathodhikani eko care khaggavisanakappo. [761] Puttanca daram pitaranca mataranti puttanti cattaro @Footnote: 1 Ma. gaddhikata gaddhikattam capalata. 2 Ma. avisamvadako. 3 Ma. virato.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page392.

Putta atrajo putto khettajo putto dinnako putto antevasiko putto . dara vuccanti bhariyayo . pitati yo so janako . matati ya sa janikati puttanca daram pitaranca mataram. [762] Dhanani dhannani ca bandhavaniti dhanani vuccanti [1]- mutta mani veluriyo sankho sila pavalam rajatam jatarupam lohitango masaragallo 2- . dhannani vuccanti pubbannam aparannam . Pubbannam nama sali vihi yavo godhumo kangu varako kudrusako 3-. Aparannam nama supeyyam . bandhavaniti cattaro bandhavo natibandhavapi bandhu gottabandhavapi bandhu mittabandhavapi bandhu sippabandhavapi bandhuti dhanani dhannani ca bandhavani. [763] Hitvana kamani yathodhikaniti kamati uddanato dve kama vatthukama ca kilesakama ca .pe. ime vuccanti vatthukama .pe. ime vuccanti kilesakama . hitvana kamaniti vatthukame parijanitva kilesakame pahaya pajahitva vinodetva byantikaritva anabhavangametvati hitvana kamani . yathodhikaniti sotapattimaggena ye kilesa pahina te kilese na puneti na pacceti na paccagacchati sakadagamimaggena ye kilesa pahina anagamimaggena ye kilesa pahina arahattamaggena ye kilesa pahina te kilese na puneti na pacceti na paccagacchatiti @Footnote: 1 Ma. hirannam suvannam. 2 Ma. masaragallam. 3 Ma. kudrusako.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page393.

Hitvana kamani yathodhikani . eko care khaggavisanakappo . Tenaha so paccacekasambuddho puttanca daram pitaranca mataram dhanani dhannani ca bandhavani hitvana kamani yathodhikani eko care khaggavisanakappoti. [764] Sango eso parittamettha sokhyam appassado dukkhamettha bhiyyo gando eso iti natva matima eko care khaggavisanakappo. [765] Sango eso parittamettha sokhyanti sangoti va balisanti va amisanti va laggananti va palibodhoti va pancannetam kamagunanam adhivacanam . parittamettha sokhyanti vuttanhetam bhagavata pancime bhikkhave kamaguna katame panca cakkhuvinneyya rupa ittha kanta manapa piyarupa kamupasanhita rajaniya sotavinneyya sadda ghanavinneyya gandha jivhavinneyya rasa kayavinneyya photthabba ittha kanta manapa piyarupa kamupasanhita rajaniya ime kho bhikkhave panca kamaguna yam kho bhikkhave ime panca kamagune paticca uppajjati sukham somanassam idam vuccati kamasukham appakam etam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page394.

Sukham [1]- omakam etam sukham lamakam etam sukham dukkham 2- etam sukhanti sango eso parittamettha sokhyam. [766] Appassado dukkhamettha bhiyyoti appassada kama vutta bhagavata bahudukkha bahupayasa 3- adinavo ettha bhiyyo . atthikankalupama kama vutta bhagavata . mamsapesupama kama vutta bhagavata . tinukkupama kama vutta bhagavata . Angarakasupama kama vutta bhagavata . supinakupama kama vutta bhagavata . yacitakupama kama vutta bhagavata . Rukkhaphalupama kama vutta bhagavata . asisunupama kama vutta bhagavata . sattisulupama kama vutta bhagavata . sappasirupama kama vutta bhagavata bahudukkha bahupayasa adinavo ettha bhiyyoti appassado dukkhamettha bhiyyo. [767] Gando eso iti natva matimati gandoti va balisanti va amisanti va laggananti va [4]- palibodhoti va pancannetam kamagunanam adhivacanam . ititi padasandhi padasamsaggo padaparipuri akkharasamavayo byanjanasilitthata padanupubbakametam ititi . matimati pandito pannava buddhima nani vibhavi medhavi . gando eso iti natva matimati gandoti matima natva balisanti natva amisanti natva laggananti natva [5]- palibodhoti natva janitva tulayitva tirayitva vibhavayitva vibhutam katvati @Footnote: 1 Ma. parittakam etam sukham thokakam etam sukham. 2 Ma. chatukkam. 3 Ma. bahupayasa. @evamuparipi. 4 Ma. bandhananti va. evamidisesu padesu. 5 Ma. bandhananti natva.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page395.

Gando eso iti natva matima . eko care khaggavisanakappo. Tenaha so paccekasambuddho sango eso parittamettha sokhyam appassado dukkhamettha bhiyyo gando eso iti natva matima eko care khaggavisanakappoti. [768] Sandalayitvana sannojanani jalamva bhetva salilambucari aggiva daddham anivattamano eko care khaggavisanakappo. [769] Sandalayitvana sannojananiti dasa sannojanani kamaragasannojanam patighasannojanam manasannojanam ditthisannojanam vicikicchasannojanam silabbataparamasasannojanam bhavaragasannojanam issasannojanam macchariyasannojanam avijjasannojanam . sandalayitvana sannojananiti dasa sannojanani dalayitva sandalayitva pajahitva vinodetva byantikaritva anabhavangametvati sandalayitvana sannojanani. [770] Jalamva bhetva salilambucariti jalam vuccati suttajalam. Salilam vuccati udakam . ambucari vuccati maccho . [1]- jalam bhinditva sambhinditva 2- phalayitva padalayitva sampadalayitva carati @Footnote: 1 Ma. yatha maccho. 2 Ma. pabhinditva dalayitva.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page396.

Vicarati iriyati vatteti paleti yapeti yapeti . evameva dve jala tanhajalanca ditthijalanca .pe. idam tanhajalam .pe. Idam ditthijalam . tassa paccekasambuddhassa tanhajalam pahinam ditthijalam patinissattham . tanhajalassa pahinatta ditthijalassa patinissatthatta so paccekasambuddho rupe na sajjati sadde na sajjati gandhe na sajjati .pe. ditthasutamutavinnatabbesu dhammesu na sajjati na gayhati 1- na bajjhati [2]- nikkhanto nissattho vippamutto visannutto vimariyadikatena cetasa viharatiti jalamva bhetva salilambucari. [771] Aggiva daddham anivattamanoti yatha aggi tinakatthupadanam dahanto gacchati anivattanto evameva tassa paccekasambuddhassa sotapattimaggena ye kilesa pahina te kilese na puneti na pacceti na paccagacchati sakadagamimaggena ye kilesa pahina anagamimaggena ye kilesa pahina arahattamaggena ye kilesa pahina te kilese na puneti na pacceti na paccagacchatiti aggiva daddham anivattamano . eko care khaggavisanakappo. Tenaha so paccekasambuddho sandalayitvana sannojanani jalamva bhetva salilambucari aggiva daddham anivattamano @Footnote: 1 Ma. ganhati. 2 Ma. na palibajjhati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page397.

Eko care khaggavisanakappoti. [772] Okkhittacakkhu na ca padalolo guttindriyo rakkhitamanasano anavassuto aparidayhamano eko care khaggavisanakappo. [773] Okkhittacakkhu na ca padaloloti katham khittacakkhu hoti . idhekacco [1]- cakkhulolo cakkhuloliyena samannagato hoti adittham dakkhitabbam dittham samatikkamitabbanti aramena aramam uyyanena uyyanam gamena gamam nigamena nigamam nagarena nagaram ratthena rattham janapadena janapadam dighacarikam anvatthacarikam 2- anuyutto hoti rupadassanaya evam khittacakkhu hoti. {773.1} Athava bhikkhu antaragharam pavittho vithim patipanno asamvuto gacchati hatthim olokento assam olokento ratham olokento pattim olokento kumarake olokento kumarikayo olokento itthiyo olokento purise olokento antarapanam olokento gharamukhani olokento uddham olokento adho olokento disavidisam pekkhamano 3- gacchati evampi khittacakkhu hoti. Athava [4]- cakkhuna rupam disva nimittaggahi hoti anubyanjanaggahi yatvadhikaranamenam cakkhundriyam asamvutam viharantam abhijjhadomanassa papaka akusala dhamma anvassaveyyum tassa samvaraya na patipajjati @Footnote: 1 Ma. bhikkhu. 2 Ma. anavatthitacarikam. 3 Ma. vipekkhamano. evamuparipi. @4 Ma. bhikkhu.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page398.

Na rakkhati cakkhundriyam na cakkhundriye samvaram apajjati evampi khittacakkhu hoti . yatha va paneke bhonto samanabrahmana saddhadeyyani bhojanani bhunjitva te evarupam visukadassanam anuyutta viharanti seyyathidam naccam gitam vaditam pekkham akkhanam panissaram vetalam kumbhathunam sobhanagarakam 1- candalam vamsam dhovanam hatthiyuddham assayuddham mahisayuddham 2- usabhayuddham [3]- mendayuddham kukkutayuddham [4]- Dandayuddham mutthiyuddham nibbuddham uyyodhikam balaggam senabyuham anikadassanam iti va evarupam visukadassanam anuyutto hoti evampi khittacakkhu hoti. {773.2} Katham okkhittacakkhu hoti . Idha 5- bhikkhu na cakkhulolo cakkhuloliyena samannagato hoti adittham dakkhitabbam dittham samatikkamitabbanti na aramena aramam na uyyanena uyyanam na gamena gamam na nigamena nigamam na nagarena nagaram na ratthena rattham na janapadena janapadam na dighacarikam anvatthacarikam anuyutto hoti rupadassanaya evam okkhittacakkhu hoti . athava bhikkhu antaragharam pavittho vithim patipanno samvuto gacchati na hatthim olokento na assam olokento na ratham olokento na pattim olokento na kumarake olokento na kumarikayo olokento na itthiyo olokento na purise olokento na antarapanam olokento na gharamukhani olokento na uddham olokento @Footnote: 1 Ma. sobhanakam. 2 Ma. mahimsayuddham. 3 Ma. ajayuddham. 4 vattakayuddham. @5 Ma. idhekacco.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page399.

Na adho olokento na disavidisam pekkhamano gacchati evampi okkhittacakkhu hoti . athava cakkhuna rupam disva na nimittaggahi hoti nanubyanjanaggahi yatvadhikaranamenam cakkhundriyam asamvutam viharantam abhijjhadomanassa papaka akusala dhamma anvassaveyyum tassa samvaraya patipajjati rakkhati cakkhundriyam cakkhundriye samvaram apajjati evampi okkhittacakkhu hoti . yatha va paneke bhonto samanabrahmana saddhadeyyani bhojanani bhunjitva te evarupam visukadassanam ananuyutta viharanti seyyathidam naccam gitam vaditam .pe. anikadassanam iti va evarupa visukadassananuyoga pativirato hoti evampi okkhittacakkhu hoti. {773.3} Na ca padaloloti katham padalolo hoti. Idhekacco [1]- padalolo padaloliyena samannagato hoti aramena aramam uyyanena uyyanam gamena gamam nigamena nigamam nagarena nagaram ratthena rattham janapadena janapadam dighacarikam anvatthitacarikam anuyutto hoti evampi padalolo hoti . athava bhikkhu antosangharame padaloliyena samannagato hoti na atthahetu na karanahetu uddhato avupasantacitto parivenato parivenam gacchati viharato viharam gacchati addhayogato addhayogam gacchati pasadato pasadam gacchati hammiyato hammiyam gacchati guhato guham gacchati lenato lenam gacchati kutiya kutim gacchati kutagarato kutagaram gacchati @Footnote: 1 Ma. bhikkhu.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page400.

Attato attam gacchati malato malam gacchati uddandato uddandam gacchati uddositato uddositam gacchati 1- upatthanasalato upatthanasalam gacchati mandapato mandapam gacchati rukkhamulato rukkhamulam gacchati yattha va pana bhikkhu nisidanti va gacchanti va tattha ekassa va dutiyo hoti dvinnam va tatiyo hoti tinnam va catuttho hoti tattha bahum samphappalapam sallapati 2- seyyathidam rajakatham corakatham .pe. itibhavabhavakatham iti va kathesi evampi padalolo hoti . na ca padaloloti so paccekasambuddho padaloliya arato virato pativirato nikkhanto nissattho vippamutto visamyutto vimariyadikatena cetasa viharati patisallanaramo hoti patisallanarato ajjhattam cetosamathamanuyutto anirakatajjhano vipassanaya samannagato bruheta sunnagaranam 3- jhayi jhanarato ekattamanuyutto sadatthagarukoti okkhittacakkhu na ca padalolo. [774] [4]- Guttindriyoti so paccekasambuddho cakkhuna rupam disva na nimittaggahi hoti nanubyanjanaggahi yatvadhikaranamenam cakkhundriyam asamvutam viharantam abhijjhadomanassa papaka akusala dhamma anvassaveyyum tassa samvaraya patipajjati rakkhati cakkhundriyam cakkhundriye samvaram apajjati sotena saddam sutva ghanena gandham ghayitva jivhaya rasam sayitva kayena photthabbam phusitva manasa dhammam vinnaya na nimittaggahi hoti nanubyanjanaggahi @Footnote: 1 Ma. ime patha natthi. 2 Ma. palapati. 3 Ma. sunnagaram. 4 Ma. guttindriyo @rakkhitamanasanoti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page401.

Yatvadhikaranamenam manindriyam asamvutam viharantam abhijjhadomanassa papaka akusala dhamma anvassaveyyum tassa samvaraya patipajjati rakkhati manindriyam manindriye samvaram apajjatiti guttindriyo . Rakkhitamanasanoti gopitamanasano rakkhitacittoti guttindriyo rakkhitamanasano. [775] Anavassuto aparidayhamanoti anavassutoti vuttanhetam ayasmata mahamoggallanena avassutapariyayanca vo avuso desissami 1- anavassutapariyayanca tam sunatha sadhukam manasikarotha bhasissamiti . evamavusoti kho te bhikkhu ayasmato mahamoggallanassa paccassosum . ayasma mahamoggallano etadavoca {775.1} kathancavuso avassuto hoti idhavuso bhikkhu cakkhuna rupam disva piyarupe rupe adhimuccati appiyarupe rupe byapajjati anupatthitakayasati ca viharati parittacetaso tanca cetovimuttim pannavimuttim yathabhutam nappajanati yatthassa te uppanna papaka akusala dhamma aparisesa nirujjhanti sotena saddam sutva ghanena gandham ghayitva jivhaya rasam sayitva kayena photthabbam phusitva manasa dhammam vinnaya piyarupe dhamme adhimuccati appiyarupe dhamme byapajjati anupatthitakayasati ca viharati parittacetaso tanca cetovimuttim pannavimuttim yathabhutam nappajanati yatthassa te uppanna papaka akusala dhamma @Footnote: 1 Ma. desessami.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page402.

Aparisesa nirujjhanti ayam vuccatavuso bhikkhu avassuto cakkhuvinneyyesu rupesu avassuto sotavinneyyesu saddesu .pe. Avassuto manovinneyyesu dhammesu evamvihari avuso bhikkhu 1- cakkhuto cepi nam maro upasankamati labhateva 2- maro otaram labhati 3- maro arammanam sotato cepi nam .pe. manato cepi nam maro upasankamati labhateva maro otaram labhati maro arammanam {775.2} seyyathapi avuso nalagaram va tinagaram va sukkham kolapam corovassikam 4- puratthimaya cepi nam disaya puriso adittaya tinukkaya upasankameyya labhateva aggi otaram labhati aggi arammanam pacchimaya cepi nam disaya uttaraya cepi nam disaya dakkhinaya cepi nam disaya pacchato 5- cepi nam [6]- uparito 7- cepi nam [8]- yato kutoci cepi nam puriso adittaya tinukkaya upasankameyya labhateva aggi otaram labhati aggi arammanam {775.3} evameva kho avuso evamvihari bhikkhu 9- cakkhuto cepi nam maro upasankamati labhateva maro otaram labhati maro arammanam sotato cepi nam .pe. manato cepi nam maro upasankamati labhateva maro otaram labhati maro arammanam evamviharincavuso bhikkhum rupa abhibhavimsu 10- na bhikkhu rupe abhibhavi sadda bhikkhum abhibhavimsu na bhikkhu sadde abhibhavi 11- gandha bhikkhum abhibhavimsu na bhikkhu gandhe abhibhavi rasa bhikkhum abhibhavimsu na bhikkhu rase abhibhavi photthabba @Footnote: 1 evamviharim cavuso bhikkhum. evamuparipi. 2 Ma. labhetheva. evamidisesu padesu. @3 Ma. labhetha. evamidisesu padesu. 4 Ma. tecoravassikam. 5 Ma. hetthimato. @6-8 Ma. disaya. 7 Ma. uparimato. 9 Ma. evamviharim bhikkhum. evamuparipi. @10 Ma. adhibhamsu. evamuparipi. 11 Ma. adhibhosi. evamidisesu padesu.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page403.

Bhikkhum abhibhavimsu na bhikkhu photthabbe abhibhavi dhamma bhikkhum abhibhavimsu na bhikkhu dhamme abhibhavi ayam vuccatavuso bhikkhu rupabhibhuto 1- saddabhibhuto gandhabhibhuto rasabhibhuto photthabbabhibhuto abhibhuto 2- tehi kilesehi na abhibhu hi so papake akusale dhamme sankilesike ponobbhavike sadare dukkhavipake ayatimjatijaramaraniye 2- evam kho avuso avassuto hoti. {775.4} Kathancavuso anavassuto hoti idhavuso bhikkhu cakkhuna rupam disva piyarupe rupe nadhimuccati appiyarupe rupe na byapajjati upatthitakayasati ca viharati appamanacetaso tanca cetovimuttim pannavimuttim yathabhutam pajanati yatthassa te uppanna papaka akusala dhamma aparisesa nirujjhanti sotena saddam sutva .pe. Manasa dhammam vinnaya piyarupe dhamme nadhimuccati appiyarupe dhamme na byapajjati upatthitakayasati ca viharati appamanacetaso tanca cetovimuttim pannavimuttim yathabhutam pajanati yatthassa te uppanna papaka akusala dhamma aparisesa nirujjhanti ayam vuccatavuso bhikkhu anavassuto cakkhuvinneyyesu rupesu anavassuto sotavinneyyesu saddesu .pe. anavassuto manovinneyyesu dhammesu evamvihari avuso bhikkhu cakkhuto cepi nam maro upasankamati neva labhati maro otaram na labhati maro arammanam sotato cepi nam .pe. manato cepi nam maro upasankamati neva @Footnote: 1 Ma. rupadhibhuto. evamidisesu padesu. 2 Ma. dhammadhibhuto abhibhu anabhibhuto @adhibhamsu nam papaka akusala dhamma ... jatijaramaraniya.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page404.

Labhati maro otaram na labhati maro arammanam {775.5} seyyathapi avuso kutagarasala va santhagarasala 1- va bahalamattika allavalepana 2- puratthimaya cepi nam disaya puriso adittaya tinukkaya upasankameyya neva labhati aggi otaram na labhati aggi arammanam pacchimaya cepi nam disaya uttaraya cepi nam disaya dakkhinaya cepi nam disaya pacchato cepi nam uparito cepi nam yato kutoci cepi nam puriso adittaya tinukkaya upasankameyya neva labhati aggi otaram na labhati aggi arammanam {775.6} evameva kho avuso evamvihari bhikkhu cakkhuto cepi nam maro upasankamati neva labhati maro otaram na labhati maro arammanam sotato cepi nam .pe. manato cepi nam maro upasankamati neva labhati maro otaram na labhati maro arammanam {775.7} evamviharincavuso bhikkhum na rupa abhibhavimsu bhikkhu rupe abhibhavi na sadda bhikkhum abhibhavimsu bhikkhu sadde abhibhavi .pe. Na dhamma bhikkhum abhibhavimsu bhikkhu dhamme abhibhavi ayam vuccatavuso bhikkhu rupabhibhu saddabhibhu gandhabhibhu rasabhibhu photthabbabhibhu dhammabhibhu anabhibhuto 3- tehi kilesehi abhibhu hi so papake 3- akusale dhamme sankilesike ponobbhavike sadare dukkhavipake ayatimjatijaramaraniye evam kho avuso anavassuto hotiti anavassuto. {775.8} Aparidayhamanoti ragaggina 4- aparidayhamano dosaggina 5- aparidayhamano mohaggina 6- @Footnote: 1 Ma. kutagara va kutagarasala va. 2 Ma. addavalepana. @3 Ma. adhibhu anadhibhuto adhibhosi te papake .... 4 Ma. ragajena parilahena. @5 Ma. dosajena parilahena. 6 Ma. mohajena parilahena.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page405.

Aparidayhamanoti anavassuto aparidayhamano . eko care khaggavisanakappo. Tenaha so paccekasambuddho okkhittacakkhu na ca padalolo guttindriyo rakkhitamanasano anavassuto aparidayhamano eko care khaggavisanakappoti. [776] Oharayitva gihibyanjanani sanchinnapatto yatha parichatto 1- kasayavattho abhinikkhamitva eko care khaggavisanakappo. [777] Oharayitva gihibyanjananiti gihibyanjanani vuccanti kesa ca massu ca .pe. digharassani iti va . oharayitva gihibyanjananiti gihibyanjanani oropayitva samoropayitva [2]- patippassambhitvati oharayitva gihibyanjanani. [778] Sanchinnapatto yatha parichattoti yatha [3]- parichattako kovilaro bahalapattapalaso sandacchayo 4- evameva so paccekasambuddho paripunnapattacivaradharoti sanchinnapatto yatha parichatto. [779] Kasayavattho abhinikkhamitvati so paccekasambuddho sabbam gharavasapalibodham chinditva puttadarapalibodham chinditva natipalibodham @Footnote: 1 Ma. parichattako. evamuparipi. 2 Ma. nikkhipitva. 3 Ma. so. 4 Ma. sandacchayo.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page406.

Chinditva [1]- sannidhipalibodham chinditva kesamassum oharayitva 2- kasayani vatthani acchadetva agarasma anagariyam pabbajitva akincanabhavam upagantva eko carati vicarati iriyati vatteti paleti yapeti yapetiti kasayavattho abhinikkhamitva . eko care khaggavisanakappo. Tenaha so paccekasambuddho oharayitva gihibyanjanani sanchinnapatto yatha parichatto kasayavattho abhinikkhamitva eko care khaggavisanakappoti. [780] Rasesu gedham akaram alolo anannaposi sapadanacari kule kule appatibaddhacitto eko care khaggavisanakappo. [781] Rasesu gedham akaram aloloti rasesuti mularaso khandharaso tacaraso pattaraso puppharaso phalaraso ambilam madhuram tittikam katukam lonikam kharikam lambilam 3- kasavo sadum asadum 4- sitam unham. Santi loke 5- samanabrahmana rasagiddha te jivhaggena rase 6- pariyesanta ahindanti . ambilam labhitva anambilam pariyesanti anambilam labhitva ambilam pariyesanti . madhuram labhitva amadhuram pariyesanti amadhuram labhitva madhuram pariyesanti . tittikam labhitva @Footnote: 1 Ma. mittamaccapalibodham chinditva. 2 Ma. oharetva. 3 Ma. lambikam. @4 Ma. sadu asadu. 5 Ma. santeke. 6 Ma. rasaggani.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page407.

Atittikam pariyesanti atittikam labhitva tittikam pariyesanti . Katukam labhitva akatukam pariyesanti akatukam labhitva katukam pariyesanti . Lonikam labhitva alonikam pariyesanti alonikam labhitva lonikam pariyesanti . kharikam labhitva akharikam pariyesanti akharikam labhitva kharikam pariyesanti . lambilam 1- labhitva kasavam 2- pariyesanti kasavam 2- labhitva lambilam 3- pariyesanti. [4]- Sadum labhitva asadum pariyesanti asadum labhitva sadum pariyesanti . sitam labhitva unham pariyesanti unham labhitva sitam pariyesanti . te yam yam labhanti tena tena na tussanti aparaparam pariyesanti [5]- rasesu rata giddha gadhita mucchita pajjhayanta 6- lagga laggita palibuddha. {781.1} Sa rasatanha tassa paccekasambuddhassa pahina ucchinnamula talavatthukata anabhavangata ayatimanuppadadhamma tasma so paccekasambuddho patisankha yoniso aharam ahareti neva davaya na madaya na mandanaya na vibhusanaya yavadeva imassa kayassa thitiya yapanaya vihimsuparatiya 7- brahmacariyanuggahaya iti purananca vedanam patihankhami navanca vedanam na uppadessami yatra ca me bhavissati anavajjata ca phasuviharo cati. Yatha vanam alimpeyya yavadeva ropanatthaya 8- yatha va sattho 9- akkham abbhanjeyya yavadeva bharassa nittharanatthaya yatha va 10- puttamamsam [11]- Ahareyya yavadeva kantarassa nitthanotthaya evameva so @Footnote: 1 Ma. kasavam. 2 Ma. akasavam. 3 Ma. kasavam. 4 Ma. lambikam labhitva @alambikam pariyesanti alambikam labhitava lambikam pariyesanti. 5 Ma. manapikesu. @6 Ma. ajjhosanna. 7 Ma. vihimsuparatiya. evamuparipi. 8 Ma. aruhanatthaya. @9 Ma. ayam patho natthi. 10 Ma. vasaddo natthi. 11 Ma. aharam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page408.

Paccekasambuddho patisankha yoniso aharam ahareti neva davaya na madaya na mandanaya na vibhusanaya yavadeva imassa kayassa thitiya yapanaya vihimsuparatiya brahmacariyanuggahaya iti purananca vedanam patihankhami navanca vedanam na uppadessami yatra ca me bhavissati anavajjata ca phasuviharo cati . rasatanhaya arato virato pativirato nikkhanto nissattho vippamutto visamyutto vimariyadikatena cetasa viharatiti rasesu gedham akaram . aloloti lolati va loluppati 1- va vuccati tanha yo rago sarago .pe. abhijjha lobho akusalamulam . sa lola 2- loluppa tanha tassa paccekasambuddhassa pahina ucchinnamula talavatthukata anabhavangata ayatimanuppadadhamma tasma paccekasambuddho aloloti rasesu gedham akaram alolo. [782] Anannaposi sapadanacariti anannapositi so paccekasambuddho attananneva poseti na paranti. Anannaposimannatam saresu supatitthitam 3- khinasavam vantadosam tamaham brumi brahmananti. Anannaposi sapadanacariti so paccekasambuddho pubbanhasamayam nivasetva pattacivaramadaya gamam va nigamam va pindaya pavisati rakkhiteneva kayena rakkhitaya vacaya rakkhitena cittena upatthitaya satiya samvutehi indriyehi okkhittacakkhu iriyapathasampanno @Footnote: 1 Ma. loluppam. 2 Ma. ayam patho natthi. 3 Ma. dantam sare patitthitam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page409.

Kula kulam abhikkamanto 1- pindaya caratiti anannaposi sapadanacari. [783] Kule kule appatibaddhacittoti dvihi karanehi patibaddhacitto hoti attanam va nicam thapento param uccam thapento patibaddhacitto hoti attanam va uccam thapento param nicam thapento patibaddhacitto hoti. {783.1} Katham attanam nicam thapento param uccam thapento patibaddhacitto hoti . tumhe me bahupakara aham tumhe nissaya labhami civarapindapatasenasanagilanapaccayabhesajjaparikkharam yampi me anne datum va katum va mannanti tumhe nissaya tumhe sampassanta yampi me poranam matapettikam namagottam tampi me antarahitam tumhehi aham nayami asukassa kulupako asukaya kulupakoti evam attanam nicam thapento param uccam thapento patibaddhacitto hoti. {783.2} Katham attanam uccam thapento param nicam thapento patibaddhacitto hoti . aham tumhakam bahupakaro tumhe mam agamma buddham saranam gata dhammam saranam gata sangham saranam gata panatipata pativirata adinnadana pativirata kamesu micchacara pativirata musavada pativirata suramerayamajjapamadatthana pativirata tumhakam [2]- uddesam demi paripuccham demi uposatham akkhami 3- navakammam adhitthami atha ca pana tumhe mam pariccajitva 4- annam 5- sakkarotha garukarotha @Footnote: 1 Ma. anatikkamanto. 2 Ma. aham. 3 Ma. acikkhami. 4 Ma. ujjhitva. @5 Ma. anne.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page410.

Manetha pujethati evam attanam uccam thapento param nicam thapento patibaddhacitto hoti. {783.3} Kule kule appatibaddhacittoti so paccekasambuddho kulapalibodhena appatibaddhacitto hoti ganapalibodhena appatibaddhacitto hoti avasapalibodhena appatibaddhacitto hoti civarapalibodhena appatibaddhacitto hoti pindapatapalibodhena appatibaddhacitto hoti senasanapalibodhena appatibaddhacitto hoti gilanapaccayabhesajja- parikkharapalibodhena appatibaddhacitto hotiti kule kule appatibaddhacitto . eko care khaggavisanakappo . tenaha so paccekasambuddho rasesu gedham akaram alolo anannaposi sapadanacari kule kule appatibaddhacitto eko care khaggavisanakappoti. [784] Pahaya pancavaranani cetaso upakkilese byapanujja sabbe anissito chetva snehadosam 1- eko care khaggavisanakappo. [785] Pahaya pancavaranani cetasoti so paccekasambuddho kamacchandanivaranam pahaya pajahitva vinodetva byantikaritva @Footnote: 1 Ma. - chetva sinehadosam. evamuparipi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page411.

Anabhavangametva byapadanivaranam thinamiddhanivaranam uddhaccakukkuccanivaranam vicikicchanivaranam pahaya pajahitva vinodetva byantikaritva anabhavangametva vivicceva kamehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkam savicaram vivekajam pitisukham pathamam jhanam upasampajja viharatiti pahaya pancavaranani cetaso. [786] Upakkilese byapanujja sabbeti rago cittassa upakkileso doso cittassa upakkileso moho cittassa upakkileso kodho upanaho .pe. sabbakusalabhisankhara cittassa upakkilesa . Upakkilese byapanujja sabbeti cittassa sabbe upakkilese byapanujja panuditva 1- pajahitva vinodetva byantikaritva anabhavangametvati upakkilese byapanujja sabbe. [787] Anissito chetva snehadosanti anissitoti dve nissaya tanhanissayo ca ditthinissayo ca .pe. ayam tanhanissayo .pe. ayam ditthinissayo . snehoti dve sneha tanhasneho ca ditthisneho ca .pe. ayam tanhasneho .pe. ayam ditthisneho . dosoti yo cittassa aghato patighato patigho 2- pativirodho kopo pakopo sampakopo doso padoso sampadoso cittassa byapatti manopadoso kodho kujjhana kujjhitattam doso dussana dussitattam byapatti byapajjana byapajjitattam virodho pativirodho 3- candikkam assuropo anattamanata @Footnote: 1 Ma. panuditva. 2 Ma. patigham. 3 Ma. ime dve patha natthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page412.

Cittassa . anissito chetva snehadosanti so paccekasambuddho tanhasnehanca ditthisnehanca dosanca chetva ucchetva 1- samucchetva pajahitva vinodetva byantikaritva anabhavangametva cakkhum anissito sotam anissito .pe. ditthasutamutavinnatabbe dhamme anissito anallino anupagato anajjhosito anadhimutto nikkhanto nissattho vippamutto visannutto vimariyadikatena cetasa viharatiti anissito chetva snehadosam . Eko care khaggavisanakappo. Tenaha so paccekasambuddho pahaya pancavaranani cetaso upakkilese byapanujja sabbe anissito chetva snehadosam eko care khaggavisanakappoti. [788] Vipitthikatvana sukham dukhanca pubbeva ca somanassadomanassam laddhanupekkham samatham visuddham eko care khaggavisanakappo. [789] Vipitthikatvana sukham dukhanca pubbeva ca somanassadomanassanti so paccekasambuddho sukhassa ca pahana dukkhassa ca pahana pubbeva somanassadomanassanam atthangama adukkhamasukham upekkhasatiparisuddhim catuttham jhanam upasampajja viharatiti vipitthikatvana @Footnote: 1 Ma. ucchinditva.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page413.

Sukham dukhanca pubbeva ca somanassadomanassam. [790] Laddhanupekkham samatham visuddhanti upekkhati ya catutthajjhane upekkha upekkhana ajjhupekkhana cittassa passaddhata 1- majjhattata cittassa . samathoti ya cittassa thiti santhiti avatthiti avisaharo avikkhepo avisahatamanasata samatho samadhindriyam samadhibalam sammasamadhi . catutthajjhane upekkha ca samatho ca suddha honti visuddha pariyodata anangana vigatupakkilesa mudubhuta kammaniya thita anenjappatta . laddhanupekkham samatham visuddhanti catutthajjhane 2- upekkhanca samathanca laddhana 3- labhitvati [4]- laddhanupekkham samatham visuddham . eko care khaggavisanakappo . Tenaha so paccekasambuddho vipitthikatvana sukham dukhanca pubbeva ca somanassadomanassam laddhanupekkham samatham visuddham eko care khaggavisanakappoti. [791] Araddhaviriyo paramatthapattiya alinacitto akusitavutti dalhanikkamo thamabalupapanno eko care khaggavisanakappo. [792] Araddhaviriyo paramatthapattiyati paramattham vuccati @Footnote: 1 Ma. cittasamata cittappassaddhata. 2 Ma. catutthajjhanam. 3 Ma. laddha. @4 Ma. vinditva patilabhitvati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page414.

Amatam nibbanam yo so sabbasankharasamatho sabbupadhipatinissaggo tanhakkhayo virago nirodho nibbanam . paramatthassa pattiya labhaya patilabhaya adhigamaya phusanaya sacchikiriyaya araddhaviriyo viharati akusalanam dhammanam pahanaya kusalanam dhammanam sampadaya thamava dalhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesuti araddhaviriyo paramatthapattiya. [793] Alinacitto akusitavuttiti so paccekasambuddho anuppannanam papakanam akusalanam dhammanam anuppadaya chandam janeti vayamati viriyam arabhati cittam pagganhati padahati uppannanam papakanam akusalanam dhammanam pahanaya chandam janeti vayamati viriyam arabhati cittam pagganhati padahati anuppannanam kusalanam dhammanam uppadaya chandam janeti vayamati viriyam arabhati cittam pagganhati padahati uppannanam kusalanam dhammanam thitiya asammosaya bhiyyobhavaya vepullaya bhavanaparipuriya 1- chandam janeti vayamati viriyam arabhati cittam pagganhati padahatiti evam alinacitto akusitavutti. {793.1} Athava kamam taco ca nharu ca atthi ca avasussatu 2- [3]- mamsalohitam yantam purisathamena purisabalena purisaviriyena purisaparakkamena pattabbam na tam papunitva 4- viriyassa thanam 5- bhavissatiti cittam pagganhati padahati evampi alinacitto akusitavutti . na tavaham imam pallankam bhindissami yava me @Footnote: 1 Ma. bhavanaya paripuriya. 2 Ma. avasissatu. 3 Ma. sarire upasussatu. @4 Ma. apapunitva. 5 Ma. santhanam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page415.

Na anupadaya asavehi cittam vimuccissatiti cittam pagganhati padahati evampi alinacitto akusitavutti. Nassissam 1- na pivissami viharato na nikkhamim 2- napi passam nipatessam tanhasalle anuhateti cittam pagganhati padahati evampi alinacitto akusitavutti. {793.2} Na tavaham imamha asana utthahissami yava me na anupadaya asavehi cittam vimuccissatiti cittam pagganhati padahati evampi alinacitto akusitavutti . na tavaham imamha cankama orohissami vihara nikkhamissami addhayoga nikkhamissami pasada nikkhamissami hammiya nikkhamissami guhaya nikkhamissami lena nikkhamissami kutiya nikkhamissami kutagara nikkhamissami atta nikkhamissami mala nikkhamissami uddanda nikkhamissami upatthanasalaya nikkhamissami mandapa nikkhamissami rukkhamula nikkhamissami yava me na anupadaya asavehi cittam vimuccissatiti cittam pagganhati padahati evampi alinacitto akusitavutti . imasmimyeva pubbanhasamaye ariyadhammam aharissami samaharissami adhigacchissami phusayissami sacchikarissamiti cittam pagganhati padahati evampi alinacitto akusitavutti . imasmimyeva majjhantikasamaye sayanhasamaye purebhattam pacchabhattam purimayame majjhimayame pacchimayame kale junhe vasse @Footnote: 1 Ma. nasissam. 2 Ma. nikkhame.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page416.

Hemante gimhe purime vayokhandhe majjhime vayokhandhe pacchime vayokhandhe ariyadhammam aharissami samaharissami adhigacchissami phusayissami sacchikarissamiti cittam pagganhati padahati evampi alinacitto akusitavutti. [794] Dalhanikkamo thamabalupapannoti dalhanikkamoti so paccekasambuddho dalhasamadano ahosi kusalesu dhammesu avatthitasamadano kayasucarite vacisucarite manosucarite danasamvibhage silasamadane uposathupavase metteyyataya 1- petteyyataya samannataya brahmannataya kulejetthapacayikaya annatarannataresu adhikusalesu dhammesuti dalhanikkamo . thamabalupapannoti so paccekasambuddho thamena ca balena ca viriyena ca parakkamena ca [2]- upeto hoti samupeto upagato samupagato upapanno samupapanno samannagatoti dalhanikkamo thamabalupapanno . eko care khaggavisanakappo . Tenaha so paccekasambuddho araddhaviriyo paramatthapattiya alinacitto akusitavutti dalhanikkamo thamabalupapanno eko care khaggavisanakappoti. [795] Patisallanam jhanamarincamano dhammesu niccam anudhammacari @Footnote: 1 Ma. matteyyataya. 2 Ma. pannaya ca.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page417.

Adinavam sammasita bhavesu eko care khaggavisanakappo. [796] Patisallanam jhanamarincamanoti so paccekasambuddho patisallanaramo hoti patisallanarato ajjhattam cetosamathamanuyutto anirakatajjhano [1]- jhanamarincati 2- anuppannassa va pathamassa jhanassa uppadaya yutto payutto samyutto ayutto samayutto anuppannassa va dutiyassa jhanassa anuppannassa va tatiyassa jhanassa anuppannassa va catutthassa jhanassa uppadaya yutto payutto samyutto ayutto samayuttoti evam jhanamarincati . Athava uppannam va pathamam jhanam asevati bhaveti bahulikaroti uppannam va dutiyam jhanam uppannam va tatiyam jhanam uppannam va catuttham jhanam asevati bhaveti bahulikarotiti evampi jhanamarincatiti patisallanam jhanamarincamano. [797] Dhammesu niccam anudhammacariti dhamma vuccanti cattaro satipatthana .pe. ariyo atthangiko maggo . katame anudhamma . sammapatipada anulomapatipada 3- apaccanikapatipada anvatthapatipada dhammanudhammapatipada silesu paripurikarita indriyesu guttadvarata bhojane mattannuta jagariyanuyogo satisampajannam ime vuccanti anudhamma . dhammesu niccam anudhammacariti dhammesu niccakalam [4]- satatam samitam abbokinnam 5- pokhanupokham udakummijatam @Footnote: 1-2 Ma. vipassanaya samannagato bruheta sunnagaram jhayi jhanarato @ekattamanuyutto sadatthagarukoti patisallanam. jhanamarincamanoti so @paccekasambuddho dvihi karanehi jhanam na rincati. 3 Ma. ayam patho natthi. @4 Ma. dhuvakalam. 5 Ma. avokinnam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page418.

Avici santati 1- sahitam phusitam purebhattam pacchabhattam purimayame majjhimayame pacchimayame kale junhe vasse hemante gimhe purime vayokhandhe majjhime vayokhandhe pacchime vayokhandhe carati vicarati iriyati vatteti paleti yapeti yapetiti dhammesu niccam anudhammacari. [798] Adinavam sammasita bhavesuti sabbe sankhara aniccati adinavam sammasita bhavesu sabbe sankhara dukkhati sabbe dhamma anattati .pe. yankinci samudayadhammam sabbantam nirodhadhammanti adinavam sammasita bhavesuti adinavam sammasita bhavesu . Eko care khaggavisanakappo. Tenaha so paccekasambuddho patisallanam jhanamarincamano dhammesu niccam anudhammacari adinavam sammasita bhavesu eko care khaggavisanakappoti. [799] Tanhakkhayam patthayam appamatto anelamugo 2- sutava satima 3- sankhatadhammo niyato padhanava eko care khaggavisanakappo. [800] Tanhakkhayam patthayam appamattoti tanhati rupatanha saddatanha gandhatanha rasatanha photthabbatanha dhammatanha . @Footnote: 1 Ma. ime dve patha natthi. 2 Ma. anelamugo. evamuparipi. 3 Ma. satima. @evamuparipi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page419.

Tanhakkhayam patthayanti ragakkhayam dosakkhayam mohakkhayam gatikkhayam upapattikkhayam patisandhikkhayam bhavakkhayam samsarakkhayam vattakkhayam icchanto patthayanto [1]- abhijappantoti tanhakkhayam patthayam . appamattoti so paccekasambuddho sakkaccakari sataccakari .pe. appamatto kusalesu dhammesuti tanhakkhayam patthayam appamatto. [801] Anelamugo sutava satimati anelamugoti so paccekasambuddho pandito pannava buddhima nani vibhavi medhaviti anelamugo . sutavati so paccekasambuddho bahussuto hoti sutadharo sutasannicayo ye te dhamma adikalyana majjhekalyana pariyosanakalyana sattha sabyanjana kevalaparipunnam parisuddham brahmacariyam abhivadanti tatharupassa dhamma bahussuta honti dhata vacasa paricita manasanupekkhita ditthiya supatividdhati sutava . satimati so paccekasambuddho satima hoti paramena satinepakkena samannagato cirakatampi cirabhasitampi saritati anelamugo sutava satima. [802] Sankhatadhammo niyato padhanavati sankhatadhammo vuccati nanam ya panna pajanana .pe. amoho dhammavicayo sammaditthi . sankhatadhammoti so paccekasambuddho sankhatadhammo natadhammo tulitadhammo tiritadhammo vibhutadhammo vibhavitadhammo sabbe sankhara aniccati .pe. yankinci samudayadhammam @Footnote: 1 Ma. sadiyanto pihayanto.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page420.

Sabbantam nirodhadhammanti sankhatadhammo natadhammo tulitadhammo tiritadhammo vibhutadhammo vibhavitadhammo . athava tassa paccekasambuddhassa [1]- Khandha sankhata 2- dhatuyo sankhata ayatanani sankhatani gatiyo sankhata upapattiyo sankhata patisandhiyo sankhata bhava sankhata samsara sankhata vatta sankhata. Athava [3]- paccekasambuddho khandhapariyante thito dhatupariyante thito ayatanapariyante thito gatipariyante thito upapattipariyante thito patisandhipariyante thito bhavapariyante thito samsarapariyante thito vattapariyante thito sankharapariyante thito antimabhave thito [4]- antimadehadharo paccekasambuddho. Yassayam 5- pacchimako bhavo carimoyam samussayo jatijaramaranasamsaro 6- natthi tassa punabbhavoti [7]- Sankhatadhammo . niyatoti niyama vuccanti cattaro ariyamagga. Catuhi ariyamaggehi samannagatoti niyato ariyamaggehi niyamam patto sampatto [8]- phusito sacchikatoti niyato . padhanavati padhanam vuccati viriyam yo cetaso viriyarambho nikkamo parakkamo [9]- ussaho ussolhi thamo dhiti asithilaparakkamo anikkhittacchandata anikkhittadhurata dhurasampaggaho viriyam viriyindriyam viriyabalam sammavayamo . so paccekasambuddho imina padhanena upeto samupeto upagato samupagato upapanno samupapanno samannagato @Footnote: 1 Ma. ca.. 2 Ma. sankhitta. evamidisesu padesu. 3 Ma. so. 4 Ma. antimasamussaye @thito. 5 Ma. tassayam. 6 Ma. jatimaranasamsaro. 7 Ma. tamkarana paccekasambuddho. @8 Ma. adhigato. 9 Ma. uyyamo vayamo.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page421.

Tasma so paccekasambuddho padhanavati sankhatadhammo niyato padhanava. Eko care khaggavisanakappo. Tenaha so paccekasambuddho tanhakkhayam patthayam appamatto anelamugo sutava satima sankhatadhammo niyato padhanava eko care khaggavisanakappoti. [803] Sihova saddesu asantasanto vatova jalamhi asajjamano padumamva toyena alimpamano eko care khaggavisanakappo. [804] Sihova saddesu asantasantoti yatha siho migaraja saddesu asantasi aparisantasi anutrasi anubbiggo anussuki 1- anutraso abhiru acchambhi anutrasi apalayi paccekasambuddhopi saddesu asantasi aparisantasi anutrasi anubbiggo anussuki anutraso abhiru acchambhi anutrasi apalayi pahinabhayabheravo vigatalomahamso viharatiti sihova saddesu asantasanto. [805] Vatova jalamhi asajjamanoti vatoti puratthima vata pacchima vata uttara vata dakkhina vata saraja vata [2]- sita vata unha vata paritta vata adhimatta vata @Footnote: 1 Ma. anussanki. evamuparipi. 2 Ma. araja vata.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page422.

Kalavata 1- verambhavata pakkhivata supannavata talapannavata vidhupanavata . jalam vuccati suttajalam . yatha vato jalamhi na sajjati na gayhati 2- na bajjhati na palibajjhati evameva dve jala tanhajalanca ditthijalanca .pe. idam tanhajalam .pe. idam ditthijalam tassa paccekasambuddhassa tanhajalam pahinam ditthijalam patinissattham tanhajalassa pahinatta ditthijalassa patinissatthatta so paccekasambuddho rupe na sajjati sadde na sajjati .pe. ditthasutamutavinnatabbesu dhammesu na sajjati na gayhati na bajjhati na palibajjhati nikkhanto nissattho vippamutto visamyutto vimariyadikatena cetasa viharatiti vatova jalamhi asajjamano. [806] Padumamva toyena alimpamanoti padumam vuccati padumapuppham . toyam vuccati udakam . yatha padumapuppham toyena na limpiyati 3- [4]- alittam [5]- anupalittam evameva dve lepa tanhalepo ca ditthilepo ca .pe. ayam tanhalepo .pe. ayam ditthilepo tassa paccekasambuddhassa tanhalepo pahino ditthilepo patinissattho tanhalepassa pahinatta ditthilepassa patinissatthatta so paccekasambuddho rupe na limpati sadde na limpati .pe. Ditthasutamutavinnatabbesu dhammesu na limpati [6]- nupalimpati alitto [7]- anupalitto nikkhanto nissattho vippamutto visamyutto vimariyadikatena @Footnote: 1 Ma. ayam patho natthi. 2 Ma. tanhati. evamidisesu thanesu. 3 Ma. limpati. @4 Ma. na palimpati na upalimpati. 5 Ma. apalittam. 6 Ma. na palimpati. @7 Ma. apalitto.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page423.

Cetasa viharatiti padumamva toyena alimpamano . eko care khaggavisanakappo. Tenaha so paccekasambuddho sihova saddesu asantasanto vatova jalamhi asajjamano padumamva toyena alimpamano eko care khaggavisanakappoti. [807] Siho yatha dathabali pasayha raja miganam abhibhuyyacari sevetha pantani senasanani eko care khaggavisanakappo. [808] Siho yatha dathabali pasayha raja miganam abhibhuyyacariti yatha siho migaraja dathabali dathavudho sabbe tiracchanagate pane abhibhuyya abhibhavitva ajjhottharitva pariyadiyitva madditva carati vicarati iriyati vatteti paleti yapeti yapeti evameva 1- paccekasambuddhopi pannabali pannavudho sabbapanabhute [2]- pannaya abhibhuyya abhibhavitva ajjhottharitva pariyadiyitva madditva carati vicarati iriyati vatteti paleti yapeti yapetiti siho yatha dathabali pasayha raja miganam abhibhuyyacari. [809] Sevetha pantani senasananiti yatha siho migaraja arannavanapatthani ajjhogahetva 3- carati vicarati iriyati vatteti @Footnote: 1 Ma. ayam patho natthi. 2 Ma. puggale. 3 Ma. arannavanamajjhogahetva. @evamuparipi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page424.

Paleti yapeti yapeti evameva 1- paccekasambuddhopi arannavanapatthani pantani senasanani patisevati appasaddani appanigghosani vijanavatani manussarahaseyyakani patisallanasaruppani . so eko gacchati eko titthati eko nisidati eko seyyam kappeti eko gamam pindaya pavisati eko abhikkamati eko patikkamati eko raho nisidati eko cankamam adhitthati eko carati vicarati iriyati vatteti paleti yapeti yapetiti sevetha pantani senasanani . Eko care khaggavisanakappo. Tenaha so paccekasambuddho siho yatha dathabali pasayha raja miganam abhibhuyyacari sevetha pantani senasanani eko care khaggavisanakappoti. [810] Mettam upekkham karunam vimuttim asevamano muditanca kale sabbena lokena avirujjhamano eko care khaggavisanakappo. [811] Mettam upekkham karunam vimuttim asevamano muditanca kaleti so paccekasambuddho mettasahagatena cetasa ekam disam pharitva viharati tatha dutiyam tatha tatiyam tatha catuttham iti uddhamadho tiriyam sabbadhi sabbattataya sabbavantam lokam mettasahagatena @Footnote: 1 Ma. ayam patho natthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page425.

Cetasa vipulena mahaggatena appamanena averena abyapajjhena 1- pharitva viharati karunasahagatena cetasa muditasahagatena cetasa upekkhasahagatena cetasa ekam disam pharitva viharati tatha dutiyam tatha tatiyam tatha catuttham iti uddhamadho tiriyam sabbadhi sabbattataya sabbavantam lokam upekkhasahagatena cetasa vipulena mahaggatena appamanena averena abyapajjhena pharitva viharatiti mettam upekkham karunam vimuttim asevamano muditanca kale. [812] Sabbena lokena avirujjhamanoti mettadinam 2- bhavitatta ye puratthimaya disaya satta te appatikula honti ye pacchimaya disaya satta ye uttaraya disaya satta ye dakkhinaya disaya satta ye puratthimaya anudisaya satta ye pacchimaya anudisaya satta ye uttaraya anudisaya satta ye dakkhinaya anudisaya satta ye adhogamaya 3- disaya satta ye uparimaya disaya satta ye dasasu disasu vidisasu 4- satta te appatikula honti [5]- . sabbena lokena avirujjhamanoti sabbena sattalokena 6- avirujjhamano appativirujjhamano aghattiyamano 7- appatihannamanoti sabbena lokena avirujjhamano . eko care khaggavisanakappo. Tenaha so paccekasambuddho mettam upekkham karunam vimuttim @Footnote: 1 Ma. abyapajjena. evamidisesu padesu. 2 Ma. mettaya. 3 Ma. hetthimaya. @4 Ma. ayam patho natthi. 5 Ma. karunaya bhavitatta .pe. muditaya bhavitatta @.pe. upekkhaya bhavitatta ye puratthimaya disaya satta .pe. ye dasasu disasu @satta te appatikula honti. 6 Ma. lokena. 7 Ma. anaghamatiyano.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page426.

Asevamano muditanca kale sabbena lokena avirujjhamano eko care khaggavisanakappoti. [813] Raganca dosanca pahaya moham sandalayitvana sannojanani asantasam jivitasankhayamhi eko care khaggavisanakappo. [814] Raganca dosanca pahaya mohanti raganti yo rago sarago .pe. abhijjha lobho akusalamulam . dosanti yo cittassa aghato .pe. candikkam assuropo anattamanata cittassa . mohoti dukkhe ananam .pe. avijjalangi moho akusalamulam . raganca dosanca pahaya mohanti so paccekasambuddho raganca dosanca mohanca pahaya pajahitva vinodetva byantikaritva anabhavangametvati raganca dosanca pahaya moham. [815] Sandalayitvana sannojananiti dasa sannojanani kamaragasannojanam patighasannojanam .pe. avijjasannojanam . Sandalayitvana sannojananiti [1]- sannojanani sandalayitvana padalayitvana sampadalayitvana pajahitvana vinodetvana byantikaritvana anabhavangametvanati sandalayitvana sannojanani. @Footnote: 1 Ma. dasa.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page427.

[816] Asantasam jivitasankhayamhiti so paccekasambuddho jivitapariyosane asantasi aparisantasi 1- anutrasi anubbiggo anussuki anutraso abhiru acchambhi anutrasi apalayi pahinabhayabheravo vigatalomahamsoti [2]- asantasam jivitasankhayamhi . eko care khaggavisanakappo. Tenaha so paccekasambuddho raganca dosanca pahaya moham sandalayitvana sannojanani asantasam jivitasankhayamhi eko care khaggavisanakappoti. [817] Bhajanti sevanti ca karanattha nikkarana dullabha ajja mitta attatthapanna asuci manussa eko care khaggavisanakappo. [818] Bhajanti sevanti ca karanatthati attatthakarana paratthakarana ubhayatthakarana ditthadhammikatthakarana samparayikatthakarana paramatthakarana bhajanti sambhajanti sevanti [3]- patisevantiti bhajanti sevanti ca karanattha. [819] Nikkarana dullabha ajja mittati dve mitta agarikamitto 4- ca anagarikamitto ca .pe. ayam agarikamitto .pe. ayam anagarikamitto . nikkarana dullabha ajja mittati @Footnote: 1 Ma. ayam patho natthi. 2 Ma. viharatiti. 3 Ma. nisevanti samsevanti. @4 Ma. agarikamitto. evamuparipi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page428.

Ime dve mitta akarana [1]- ahetu appaccaya dullabhati [2]- nikkarana dullabha ajja mitta. [820] Attatthapanna asuci manussati attatthapannati attano atthaya attano hetu attano paccaya attano karana bhajanti sambhajanti sevanti nisevanti samsevanti [3]- acaranti samacaranti payirupasanti pucchanti 4- paripanhantiti attatthapanna . asuci manussati asucina kayakammena samannagatati asuci manussa . Asucina vacikammena samannagatati asuci manussa . asucina manokammena samannagatati asuci manussa . asucina panatipatena asucina adinnadanena asucina kamesumicchacarena asucina musavadena asuciya pisunaya vacaya asuciya pharusaya vacaya asucina samphappalapena asuciya abhijjhaya asucina byapadena asuciya micchaditthiya samannagatati asuci manussa . Asuciya cetanaya samannagatati asuci manussa . asuciya patthanaya samannagatati asuci manussa . asucina panidhina samannagatati asuci manussa hina nihina parihina 5- omaka lamaka jatukka parittati attatthapanna asuci manussa. [821] Eko care khaggavisanakappoti ekoti .pe. Careti attha cariyayo .pe. eko care khaggavisanakappo . Tenaha so paccekasambuddho @Footnote: 1 Ma. nikkarana. 2 Ma. dulladdha sudulladdhati. 3 Ma. patisevanti. @4 Ma. paripucchanti. 5 Ma. ayam patho natthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page429.

Bhajanti sevanti ca karanattha nikkarana dullabha ajja mitta attatthapanna asuci manussa eko care khaggavisanakappoti. Khaggavisanasuttaniddeso nitthito 1-. Ajito tissametteyyo punnako atha mettagu dhotako upasivo ca nando ca atha hemako todeyyakappa dubhayo jatukanni ca pandito bhadravudho udayo ca posalo capi brahmano mogharaja ca medhavi pingiyo ca mahaisi solasannam 2- panetesam brahmananamva sasanam parayananam niddeso tattaka ca bhavanti hi khaggavisanasuttanam niddesapi tattheva 3- ca niddesa duvidha neyya paripunna sulikkhita 4-. Suttaniddeso samatto. ---------- @Footnote: 1 Ma. ekunavisatimo. 2 Ma. solasanam. 3 Ma. tatheva. 4 Ma. sulakkhitati.


             The Pali Tipitaka in Roman Character Volume 30 page 317-429. https://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=30&A=6601&modeTY=2&pagebreak=1              Compare with The Pali Tipitaka in Thai Character :- https://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=30&A=6601&modeTY=2&pagebreak=1              Compare with The Royal Version of Thai Tipitaka :- https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=30&item=663&items=159              Compare with The MCU Version of Thai Tipitaka :- https://84000.org/tipitaka/pitaka_item/m_siri.php?B=30&siri=37              Study Atthakatha :- https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=30&i=663              The Pali Atthakatha in Thai :- https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=46&A=2377              The Pali Atthakatha in Roman :- https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=46&A=2377              Contents of The Tipitaka Volume 30 https://84000.org/tipitaka/read/?index_30 https://84000.org/tipitaka/english/?index_30

First LinkPrevious Linkไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้า chage to ROMAN letter

บันทึก ๑๔ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๖๐. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]