ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
     ThaiVersion   McuVersion   PaliThai   PaliRoman 
First LinkPrevious Linkแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าNext LinkLast Link chage to ENGLISH letter
TIPITAKA Volume 31 : PALI ROMAN Sutta Pitaka Vol 23 : Sutta. Khu. Paṭisambhidāmaggo

                   Mahāvagge vimokkhakathā
                     paripuṇṇanidānā 1-
     [469]   Tayome   bhikkhave   vimokkhā   katame   tayo   suññato
vimokkho     animitto    vimokkho    appaṇihito    vimokkho    ime
bhikkhave tayo vimokkhā.
     {469.1}   Api  ca  aṭṭhasaṭṭhī vimokkhā suññato vimokkho animitto
vimokkho  appaṇihito  vimokkho  ajjhattavuṭṭhāno vimokkho bahiddhāvuṭṭhāno
vimokkho  dubhatovuṭṭhāno  vimokkho  ajjhattavuṭṭhānā  cattāro  vimokkhā
bahiddhāvuṭṭhānā  cattāro  vimokkhā  dubhatovuṭṭhānā  cattāro  vimokkhā
ajjhattavuṭṭhānānaṃ    anulomā   cattāro   vimokkhā   bahiddhāvuṭṭhānānaṃ
anulomā  cattāro vimokkhā dubhatovuṭṭhānānaṃ  anulomā cattāro vimokkhā
ajjhattavuṭṭhānā  2-  paṭippassaddhī   cattāro  vimokkhā  bahiddhāvuṭṭhānā
paṭippassaddhī   cattāro  vimokkhā  dubhatovuṭṭhānā  paṭippassaddhī  cattāro
vimokkhā   rūpī  rūpāni  passatīti   vimokkho  ajjhattaṃ  arūpasaññī  bahiddhā
rūpāni   passatīti   vimokkho    subhanteva   adhimutto   hotīti  vimokkho
ākāsānañcāyatanasamāpattivimokkho viññāṇañcāyatana-
samāpattivimokkho      ākiñcaññāyatanasamāpattivimokkho     nevasaññā-
nāsaññāyatanasamāpattivimokkho saññāvedayitanirodhasamāpattivimokkho
@Footnote: 1 Ma. ...nidānaṃ .  2 Ma. ajjhattavuṭṭhānapaṭippassaddhi. evamuparipi.
Samayavimokkho   asamayavimokkho  sāmayiko  vimokkho  asāmayiko  vimokkho
kuppo  vimokkho  akuppo  vimokkho lokiyo vimokkho lokuttaro vimokkho
sāsavo   vimokkho   anāsavo   vimokkho  sāmiso  vimokkho  nirāmiso
vimokkho    nirāmisataro    vimokkho   paṇihito   vimokkho   appaṇihito
vimokkho      paṇihitappaṭippassaddhivimokkho      saññutto      vimokkho
visaññutto       vimokkho       ekattavimokkho      nānattavimokkho
saññāvimokkho      ñāṇavimokkho     sītisiyāvimokkho     jhānavimokkho
anupādācittassa vimokkho.
     [470]   Katamo   suññato   vimokkho  .  idha  bhikkhu  araññagato
vā    rukkhamūlagato    vā    suññāgāragato   vā   iti   paṭisañcikkhati
suññamidaṃ   attena   vā   attaniyena   vāti   so  tattha  abhinivesaṃ  na
karotīti suññato vimokkho ayaṃ suññato vimokkho.
     {470.1}  Katamo  animitto  vimokkho . Idha bhikkhu araññagato vā
rukkhamūlagato   vā   suññāgāragato   vā   iti   paṭisañcikkhati   suññamidaṃ
attena  vā  attaniyena  vāti  so  tattha  nimittaṃ  na  karotīti animitto
vimokkho ayaṃ animitto vimokkho.
     {470.2}  Katamo  appaṇihito  vimokkho. Idha bhikkhu araññagato vā
rukkhamūlagato   vā   suññāgāragato   vā   iti   paṭisañcikkhati   suññamidaṃ
attena   vā   attaniyena   vāti   so   tattha   paṇidhiṃ   na   karotīti
Appaṇihito vimokkho ayaṃ appaṇihito vimokkho.
     {470.3}  Katamo  ajjhattavuṭṭhāno  vimokkho  .  cattāri jhānāni
ayaṃ ajjhattavuṭṭhāno vimokkho.
     {470.4}    Katamo   bahiddhāvuṭṭhāno   vimokkho   .   catasso
arūpasamāpattiyo ayaṃ bahiddhāvuṭṭhāno vimokkho.
     {470.5}  Katamo  dubhatovuṭṭhāno  vimokkho. Cattāro ariyamaggā
ayaṃ dubhatovuṭṭhāno vimokkho.
     [471]     Katame     ajjhattavuṭṭhānā    cattāro    vimokkhā
paṭhamajjhānaṃ   nīvaraṇehi   vuṭṭhāti   dutiyajjhānaṃ   vitakkavicārehi   vuṭṭhāti
tatiyajjhānaṃ    pītiyā    vuṭṭhāti    catutthajjhānaṃ    sukhadukkhehi   vuṭṭhāti
ime ajjhattavuṭṭhānā cattāro vimokkhā.
     {471.1}     Katame   bahiddhāvuṭṭhānā   cattāro  vimokkhā .
Ākāsānañcāyatanasamāpatti    rūpasaññāya    paṭighasaññāya   nānattasaññāya
vuṭṭhāti        viññāṇañcāyatanasamāpatti       ākāsānañcāyatanasaññāya
vuṭṭhāti         ākiñcaññāyatanasamāpatti        viññāṇañcāyatanasaññāya
vuṭṭhāti      nevasaññānāsaññāyatanasamāpatti      ākiñcaññāyatanasaññāya
vuṭṭhāti ime bahiddhāvuṭṭhānā cattāro vimokkhā.
     {471.2}    Katame   dubhatovuṭṭhānā   cattāro   vimokkhā  .
Sotāpattimaggo     sakkāyadiṭṭhivicikicchāsīlabbataparāmāsā     diṭṭhānusayā
vicikicchānusayā   vuṭṭhāti   tadanuvattakakilesehi   ca  khandhehi  ca  vuṭṭhāti
Bahiddhā    ca    sabbanimittehi   vuṭṭhāti   sakadāgāmimaggo   oḷārikā
kāmarāgasaññojanā     paṭighasaññojanā     oḷārikā    kāmarāgānusayā
paṭighānusayā   vuṭṭhāti   tadanuvattakakilesehi   ca   khandhehi   ca  vuṭṭhāti
bahiddhā    ca    sabbanimittehi    vuṭṭhāti   anāgāmimaggo   aṇusahagatā
kāmarāgasaññojanā     paṭighasaññojanā     aṇusahagatā    kāmarāgānusayā
paṭighānusayā   vuṭṭhāti   tadanuvattakakilesehi   ca   khandhehi   ca  vuṭṭhāti
bahiddhā    ca    sabbanimittehi    vuṭṭhāti    arahattamaggo    rūparāgā
arūparāgā   mānā   uddhaccā   avijjāya   mānānusayā  bhavarāgānusayā
avijjānusayā   vuṭṭhāti   tadanuvattakakilesehi   ca   khandhehi  ca  vuṭṭhāti
bahiddhā   ca   sabbanimittehi   vuṭṭhāti   ime  dubhatovuṭṭhānā  cattāro
vimokkhā.
     [472]     Katame    ajjhattavuṭṭhānānaṃ    anulomā    cattāro
vimokkhā   .   paṭhamajjhānaṃ   paṭilābhatthāya   vitakko   ca   vicāro  ca
pīti    ca    sukhañca    cittekaggatā    ca   dutiyajjhānaṃ   paṭilābhatthāya
tatiyajjhānaṃ    paṭilābhatthāya   catutthajjhānaṃ   paṭilābhatthāya   vitakko   ca
vicāro   ca  pīti  ca  sukhañca  cittekaggatā  ca  ime  ajjhattavuṭṭhānānaṃ
anulomā cattāro vimokkhā.
     {472.1}  Katame  bahiddhāvuṭṭhānānaṃ anulomā cattāro vimokkhā.
Ākāsānañcāyatanasamāpattiṃ   paṭilābhatthāya   vitakko   ca   vicāro   ca
pīti     ca    sukhañca    cittekaggatā    ca    viññāṇañcāyatanasamāpattiṃ
Ākiñcaññāyatanasamāpattiṃ nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiṃ
paṭilābhatthāya   vitakko   ca  vicāro  ca  pīti  ca  sukhañca  cittekaggatā
ca ime bahiddhāvuṭṭhānānaṃ anulomā cattāro vimokkhā.
     {472.2}   Katame  dubhatovuṭṭhānānaṃ anulomā cattāro vimokkhā.
Sotāpattimaggaṃ     paṭilābhatthāya     aniccānupassanā     dukkhānupassanā
anattānupassanā      sakadāgāmimaggaṃ     paṭilābhatthāya     anāgāmimaggaṃ
paṭilābhatthāya      arahattamaggaṃ      paṭilābhatthāya      aniccānupassanā
dukkhānupassanā    anattānupassanā    ime   dubhatovuṭṭhānānaṃ   anulomā
cattāro vimokkhā.
     [473]    Katame    ajjhattavuṭṭhānā    paṭippassaddhī    cattāro
vimokkhā   .  paṭhamajjhānassa  paṭilābho  vā  vipāko  vā  dutiyajjhānassa
tatiyajjhānassa      catutthajjhānassa      paṭilābho      vā     vipāko
vā ime ajjhattavuṭṭhānā paṭippassaddhī cattāro vimokkhā.
     {473.1}     Katame   bahiddhāvuṭṭhānā   paṭippassaddhī   cattāro
vimokkhā  .  ākāsānañcāyatanasamāpattiyā  paṭilābho  vā  vipāko  vā
viññāṇañcāyatanasamāpattiyā       ākiñcaññāyatanasamāpattiyā       neva
saññānāsaññāyatanasamāpattiyā     paṭilābho     vā     vipāko    vā
ime bahiddhāvuṭṭhānā paṭippassaddhī cattāro vimokkhā.
     {473.2}   Katame dubhatovuṭṭhānā paṭippassaddhī cattāro  vimokkhā.
Sotāpattimaggassa     sotāpattiphalaṃ    sakadāgāmimaggassa    sakadāgāmiphalaṃ
Anāgāmimaggassa       anāgāmiphalaṃ      arahattamaggassa      arahattaphalaṃ
ime dubhatovuṭṭhānā paṭippassaddhī cattāro vimokkhā.
     [474]   Kathaṃ   rūpī   rūpāni   passatīti  vimokkho  .  idhekacco
ajjhattaṃ    paccattaṃ    nīlanimittaṃ    manasi    karoti   nīlasaññaṃ   paṭilabhati
so   taṃ   nimittaṃ   suggahitaṃ   karoti   sūpadhāritaṃ  upadhāreti  svāvatthitaṃ
avatthāpeti   so   taṃ  nimittaṃ  suggahitaṃ  katvā  sūpadhāritaṃ  upadhāretvā
svāvatthitaṃ      avatthāpetvā      bahiddhā      nīlanimitte     cittaṃ
upasaṃharati    nīlasaññaṃ    paṭilabhati   so   taṃ   nimittaṃ   suggahitaṃ   karoti
sūpadhāritaṃ    upadhāreti    svāvatthitaṃ   avatthāpeti   so   taṃ   nimittaṃ
suggahitaṃ   katvā   sūpadhāritaṃ   upadhāretvā   svāvatthitaṃ  avatthāpetvā
āsevati bhāveti bahulīkaroti tassa evaṃ hoti
     {474.1}   ajjhattañca   bahiddhā   ca   ubhayamidaṃ  rūpanti  rūpasaññī
hoti     idhekacco    ajjhattaṃ    paccattaṃ    pītanimittaṃ    lohitanimittaṃ
odātanimittaṃ   manasi   karoti   odātasaññaṃ   paṭilabhati   so  taṃ  nimittaṃ
suggahitaṃ   karoti  sūpadhāritaṃ  upadhāreti  svāvatthitaṃ  avatthāpeti  so  taṃ
nimittaṃ  suggahitaṃ  katvā  sūpadhāritaṃ  upadhāretvā svāvatthitaṃ avatthāpetvā
bahiddhā    odātanimitte    cittaṃ    upasaṃharati   odātasaññaṃ   paṭilabhati
so   taṃ   nimittaṃ   suggahitaṃ   karoti   sūpadhāritaṃ  upadhāreti  svāvatthitaṃ
avatthāpeti   so   taṃ  nimittaṃ  suggahitaṃ  katvā  sūpadhāritaṃ  upadhāretvā
svāvatthitaṃ    avatthāpetvā   āsevati   bhāveti    bahulīkaroti   tassa
Evaṃ    hoti   ajjhattañca   bahiddhā   ca   ubhayamidaṃ   rūpanti   rūpasaññī
hoti evaṃ rūpī rūpāni passatīti vimokkho.
     [475]   Kathaṃ   ajjhattaṃ   arūpasaññī   bahiddhā   rūpāni   passatīti
vimokkho   .   idhekacco   ajjhattaṃ   paccattaṃ   nīlanimittaṃ   na   manasi
karoti     nīlasaññaṃ    na    paṭilabhati    bahiddhā    nīlanimitte    cittaṃ
upasaṃharati    nīlasaññaṃ    paṭilabhati   so   taṃ   nimittaṃ   suggahitaṃ   karoti
sūpadhāritaṃ    upadhāreti    svāvatthitaṃ   avatthāpeti   so   taṃ   nimittaṃ
suggahitaṃ   katvā   sūpadhāritaṃ   upadhāretvā   svāvatthitaṃ  avatthāpetvā
āsevati  bhāveti  bahulīkaroti  tassa  evaṃ  hoti  ajjhattaṃ  arūpasaññī 1-
bahiddhā rūpamidanti rūpasaññī hoti
     {475.1}   idhekacco   ajjhattaṃ  paccattaṃ  pītanimittaṃ  lohitanimittaṃ
odātanimittaṃ   na   manasi   karoti   odātasaññaṃ   na  paṭilabhati  bahiddhā
odātanimitte    cittaṃ    upasaṃharati   odātasaññaṃ   paṭilabhati   so   taṃ
nimittaṃ   suggahitaṃ   karoti  sūpadhāritaṃ  upadhāreti  svāvatthitaṃ  avatthāpeti
so   taṃ   nimittaṃ   suggahitaṃ  katvā  sūpadhāritaṃ  upadhāretvā  svāvatthitaṃ
avatthāpetvā   āsevati   bhāveti   bahulīkaroti   tassa   evaṃ   hoti
ajjhattaṃ   arūpaṃ   bahiddhā   rūpamidanti   rūpasaññī   hoti   evaṃ  ajjhattaṃ
arūpasaññī bahiddhā rūpāni passatīti vimokkho.
     [476]  Kathaṃ  subhanteva  adhimutto  hotīti  vimokkho  .  idha bhikkhu
mettāsahagatena   cetasā   ekaṃ   disaṃ   pharitvā   viharati  tathā  dutiyaṃ
@Footnote: 1 Ma. Yu. arūpaṃ ....
Tathā   tatiyaṃ   tathā   catutthaṃ   iti  uddhamadho  tiriyaṃ  sabbadhi  sabbattāya
sabbāvantaṃ    lokaṃ    mettāsahagatena   cetasā   vipulena   mahaggatena
appamāṇena   avarena   abyāpajjhena   1-   pharitvā  viharati  mettāya
bhāvitattā   sattā   appaṭikūlā   honti  karuṇāsahagatena  cetasā  ekaṃ
disaṃ  .pe.  karuṇāya  bhāvitattā  sattā  appaṭikūlā honti muditāsahagatena
cetasā     .pe.     muditāya     bhāvitattā    sattā    appaṭikūlā
honti   upekkhāsahagatena   cetasā  ekaṃ  disaṃ  pharitvā  viharati  .pe.
Upekkhāya   bhāvitattā   sattā   appaṭikūlā   honti   evaṃ  subhanteva
adhimutto hotīti vimokkho.
     [477]    Katamo   ākāsānañcāyatanasamāpattivimokkho   .   idha
bhikkhu    sabbaso    rūpasaññānaṃ    samatikkamā   paṭighasaññānaṃ   atthaṅgamā
nānattasaññānaṃ   amanasikārā   ananto   ākāsoti   ākāsānañcāyatanaṃ
upasampajja viharati ayaṃ ākāsānañcāyatanasamāpattivimokkho.
     {477.1}    Katamo   viññāṇañcāyatanasamāpattivimokkho   .   idha
bhikkhu    sabbaso   ākāsānañcāyatanaṃ   samatikkamma   anantaṃ   viññāṇanti
viññāṇañcāyatanaṃ     upasampajja     viharati     ayaṃ    viññāṇañcāyatana-
samāpattivimokkho.
     {477.2}    Katamo   ākiñcaññāyatanasamāpattivimokkho   .   idha
bhikkhu     sabbaso     viññāṇañcāyatanaṃ    samatikkamma    natthi    kiñcīti
ākiñcaññāyatanaṃ upasampajja viharati ayaṃ ākiñcaññāyatanasamāpattivimokkho.
@Footnote: 1 Ma. abyāpajjena. evamuparipi.
     {477.3}   Katamo  nevasaññānāsaññāyatanasamāpattivimokkho . Idha
bhikkhu    sabbaso   ākiñcaññāyatanaṃ   samatikkamma   nevasaññānāsaññāyatanaṃ
upasampajja viharati ayaṃ nevasaññānāsaññāyatanasamāpattivimokkho.
     {477.4}  Katamo  saññāvedayitanirodhasamāpattivimokkho . Idha bhikkhu
sabbaso     nevasaññānāsaññāyatanaṃ     samatikkamma    saññāvedayitanirodhaṃ
upasampajja viharati ayaṃ saññāvedayitanirodhasamāpattivimokkho.
     [478]   Katamo  samayavimokkho  .  cattāri  jhānāni  catasso  ca
arūpasamāpattiyo ayaṃ samayavimokkho.
     {478.1}  Katamo  asamayavimokkho. Cattāro ca ariyamaggā cattāri
ca sāmaññaphalāni nibbānañca ayaṃ asamayavimokkho.
     {478.2}   Katamo  sāmayiko  vimokkho. Cattāri jhānāni catasso
ca arūpasamāpattiyo ayaṃ sāmayiko vimokkho.
     {478.3}   Katamo  asāmayiko  vimokkho. Cattāro ca ariyamaggā
cattāri ca sāmaññaphalāni nibbānañca ayaṃ asāmayiko vimokkho.
     {478.4}    Katamo  kuppo vimokkho. Cattāri jhānāni catasso ca
arūpasamāpattiyo ayaṃ kuppo vimokkho.
     {478.5} Katamo akuppo vimokkho. Cattāro ca ariyamaggā cattāri
ca sāmaññaphalāni nibbānañca ayaṃ akuppo vimokkho.
     {478.6}    Katamo lokiyo vimokkho. Cattāri jhānāni catasso ca
arūpasamāpattiyo ayaṃ lokiyo vimokkho.
     {478.7}  Katamo  lokuttaro  vimokkho . Cattāro ca ariyamaggā
cattāri ca sāmaññaphalāni nibbānañca ayaṃ lokuttaro vimokkho.
     {478.8}  Katamo  sāsavo  vimokkho. Cattāri jhānāni catasso ca
arūpasamāpattiyo ayaṃ sāsavo vimokkho.
     {478.9}  Katamo  anāsavo  vimokkho  .  cattāro ca ariyamaggā
cattāri ca sāmaññaphalāni nibbānañca ayaṃ anāsavo vimokkho.
     [479]    Katamo    sāmiso    vimokkho    .   rūpapaṭisaññutto
vimokkho ayaṃ sāmiso vimokkho.
     {479.1}  Katamo  nirāmiso  vimokkho. Arūpapaṭisaññutto vimokkho
ayaṃ nirāmiso vimokkho.
     {479.2} Katamo nirāmisataro 1- vimokkho. Cattāro ca ariyamaggā
cattāri ca sāmaññaphalāni nibbānañca ayaṃ nirāmisataro 1- vimokkho.
     {479.3}   Katamo  paṇihito vimokkho. Cattāri jhānāni catasso ca
arūpasamāpattiyo ayaṃ paṇihito vimokkho.
     {479.4}  Katamo  appaṇihito  vimokkho . Cattāro ca ariyamaggā
cattāri ca sāmaññaphalāni nibbānañca ayaṃ appaṇihito vimokkho.
     {479.5}   Katamo   paṇihitappaṭippassaddhivimokkho  .  paṭhamajjhānassa
paṭilābho   vā   vipāko  vā  .pe.  nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiyā
@Footnote: 1 Ma. Yu. nirāmisānirāmisataro vimokkho.
Paṭilābho vā vipāko vā ayaṃ paṇihitappaṭippassaddhivimokkho.
     {479.6}    Katamo   saññutto   vimokkho  .  cattāri  jhānāni
catasso ca arūpasamāpattiyo ayaṃ saññutto vimokkho.
     {479.7}   Katamo  visaññutto  vimokkho. Cattāro ca ariyamaggā
cattāri ca sāmaññaphalāni nibbānañca ayaṃ visaññutto vimokkho.
     {479.8} Katamo ekattavimokkho. Cattāro ca ariyamaggā cattāri ca
sāmaññaphalāni nibbānañca ayaṃ ekattavimokkho.
     {479.9}  Katamo  nānattavimokkho  .  cattāri jhānāni catasso ca
arūpasamāpattiyo ayaṃ nānattavimokkho.
     [480]   Katamo  saññāvimokkho  .  siyā  eko  saññāvimokkho
dasa   saññāvimokkhā  honti  dasa  saññāvimokkhā  eko  saññāvimokkho
hoti vatthuvasena pariyāyena [1]-.
     {480.1}    Siyāti   2-  kathañca  siyā  .  aniccānupassanāñāṇaṃ
niccato   saññāya   muccatīti   saññāvimokkho  dukkhānupassanāñāṇaṃ  sukhato
saññāya       muccatīti       saññāvimokkho       anattānupassanāñāṇaṃ
attato    saññāya    muccatīti    saññāvimokkho    nibbidānupassanāñāṇaṃ
nandiyā    saññāya    muccatīti    saññāvimokkho    virāgānupassanāñāṇaṃ
rāgato    saññāya    muccatīti    saññāvimokkho    nirodhānupassanāñāṇaṃ
samudayato   saññāya   muccatīti   saññāvimokkho   paṭinissaggānupassanāñāṇaṃ
ādānato          saññāya         muccatīti         saññāvimokkho
@Footnote: 1 Ma. siyāti. 2 Ma. ayaṃ pāṭho natthi. evamīdisesu ṭhānesu.
Animittānupassanāñāṇaṃ    nimittato    saññāya   muccatīti   saññāvimokkho
appaṇihitānupassanāñāṇaṃ        paṇidhiyā        saññāya        muccatīti
saññāvimokkho      suññatānupassanāñāṇaṃ      abhinivesato      saññāya
muccatīti   saññāvimokkho   evaṃ   siyā   eko   saññāvimokkho   dasa
saññāvimokkhā   honti   dasa   saññāvimokkhā   eko   saññāvimokkho
hoti vatthuvasena pariyāyena.
     {480.2}   Rūpe  aniccānupassanāñāṇaṃ  niccato  saññāya  muccatīti
saññāvimokkho    .pe.    rūpe    suññatānupassanāñāṇaṃ    abhinivesato
saññāya   muccatīti   saññāvimokkho   evaṃ  siyā  eko  saññāvimokkho
dasa   saññāvimokkhā  honti  dasa  saññāvimokkhā  eko  saññāvimokkho
hoti   vatthuvasena  pariyāyena  .  vedanāya  .pe.  saññāya  saṅkhāresu
viññāṇe     cakkhusmiṃ     .pe.     jarāmaraṇe    aniccānupassanāñāṇaṃ
niccato    saññāya    muccatīti    saññāvimokkho    .pe.   jarāmaraṇe
suññatānupassanāñāṇaṃ    abhinivesato   saññāya   muccatīti   saññāvimokkho
evaṃ   siyā   eko   saññāvimokkho  dasa  saññāvimokkhā  honti  dasa
saññāvimokkhā   eko   saññāvimokkho   hoti   vatthuvasena  pariyāyena
ayaṃ saññāvimokkho.
     [481]   Katamo   ñāṇavimokkho   .   siyā  eko  ñāṇavimokkho
dasa   ñāṇavimokkhā   honti   dasa   ñāṇavimokkhā  eko  ñāṇavimokkho
hoti vatthuvasena pariyāyena.
     {481.1}  Siyāti  kathañca  siyā  .  aniccānupassanā yathābhūtaṃ ñāṇaṃ
niccato   sammohā   aññāṇā   muccatīti   ñāṇavimokkho  dukkhānupassanā
yathābhūtaṃ   ñāṇaṃ   sukhato   sammohā   aññāṇā   muccatīti  ñāṇavimokkho
anattānupassanā    yathābhūtaṃ    ñāṇaṃ    attato    sammohā   aññāṇā
muccatīti    ñāṇavimokkho    nibbidānupassanā   yathābhūtaṃ   ñāṇaṃ   nandiyā
sammohā     aññāṇā     muccatīti    ñāṇavimokkho    virāgānupassanā
yathābhūtaṃ   ñāṇaṃ   rāgato   sammohā   aññāṇā  muccatīti  ñāṇavimokkho
nirodhānupassanā    yathābhūtaṃ    ñāṇaṃ    samudayato   sammohā   aññāṇā
muccatīti ñāṇavimokkho
     {481.2}    paṭinissaggānupassanā    yathābhūtaṃ   ñāṇaṃ   ādānato
sammohā     aññāṇā    muccatīti    ñāṇavimokkho    animittānupassanā
yathābhūtaṃ   ñāṇaṃ   nimittato   sammohā  aññāṇā  muccatīti  ñāṇavimokkho
appaṇihitānupassanā    yathābhūtaṃ    ñāṇaṃ   paṇidhiyā   sammohā   aññāṇā
muccatīti      ñāṇavimokkho      suññatānupassanā     yathābhūtaṃ     ñāṇaṃ
abhinivesato    sammohā    aññāṇā    muccatīti   ñāṇavimokkho   evaṃ
siyā    eko    ñāṇavimokkho    dasa    ñāṇavimokkhā   honti   dasa
ñāṇavimokkhā eko ñāṇavimokkho hoti vatthuvasena pariyāyena.
     {481.3}  Rūpe  aniccānupassanā  yathābhūtaṃ  ñāṇaṃ niccato sammohā
aññāṇā  muccatīti  ñāṇavimokkho  .pe.  rūpe  suññatānupassanā  yathābhūtaṃ
ñāṇaṃ    abhinivesato    sammohā    aññāṇā   muccatīti   ñāṇavimokkho
Evaṃ   siyā   eko   ñāṇavimokkho   dasa   ñāṇavimokkhā  honti  dasa
ñāṇavimokkhā eko ñāṇavimokkho hoti vatthuvasena pariyāyena.
     {481.4}  Vedanāya  .pe.  saññāya  saṅkhāresu viññāṇe cakkhusmiṃ
.pe.   jarāmaraṇe   aniccānupassanā  yathābhūtaṃ  ñāṇaṃ  niccato  sammohā
aññāṇā   muccatīti   ñāṇavimokkho   .pe.  jarāmaraṇe  suññatānupassanā
yathābhūtaṃ    ñāṇaṃ    abhinivesato    abhinivesato    sammohā   aññāṇā
muccatīti     ñāṇavimokkho     evaṃ    siyā    eko    ñāṇavimokkho
dasa   ñāṇavimokkhā   honti   dasa   ñāṇavimokkhā  eko  ñāṇavimokkho
hoti vatthuvasena pariyāyena ayaṃ ñāṇavimokkho.
     [482]  Katamo  sītisiyāvimokkho  .  siyā  eko sītisiyāvimokkho
dasa     sītisiyāvimokkhā    honti    dasa    sītisiyāvimokkhā    eko
sītisiyāvimokkho hoti vatthuvasena pariyāyena.
     {482.1}   Siyāti  kathañca siyā. Aniccānupassanā anuttaraṃ sītibhāvaṃ
ñāṇaṃ     niccato    santāpapariḷāhadarathā    muccatīti    sītisiyāvimokkho
dukkhānupassanā   anuttaraṃ   sītibhāvaṃ   ñāṇaṃ   sukhato  santāpapariḷāhadarathā
muccatīti     sītisiyāvimokkho     anattānupassanā    anuttaraṃ    sītibhāvaṃ
ñāṇaṃ     attato    santāpapariḷāhadarathā    muccatīti    sītisiyāvimokkho
nibbidānupassanā    anuttaraṃ    sītibhāvaṃ    ñāṇaṃ    nandiyā    santāpa-
pariḷāhadarathā      muccatīti      sītisiyāvimokkho      virāgānupassanā
anuttaraṃ    sītibhāvaṃ    ñāṇaṃ    rāgato   santāpapariḷāhadarathā   muccatīti
Sītisiyāmokkho   nirodhānupassanā   anuttaraṃ   sītibhāvaṃ   ñāṇaṃ   samudayato
santāpapariḷāhadarathā    muccati    sītisiyāvimokkho    paṭinissaggānupassanā
anuttaraṃ    sītibhāvaṃ   ñāṇaṃ   ādānato   santāpapariḷāhadarathā   muccatīti
sītisiyāvimokkho     animittānupassanā     anuttaraṃ     sītibhāvaṃ    ñāṇaṃ
nimittato       santāpapariḷāhadarathā      muccatīti      sītisiyāvimokkho
appaṇihitānupassanā    anuttaraṃ    sītibhāvaṃ    ñāṇaṃ   paṇidhiyā   santāpa-
pariḷāhadarathā      muccatīti      sītisiyāvimokkho      suññatānupassanā
anuttaraṃ     sītibhāvaṃ      ñāṇaṃ     abhinivesato    santāpapariḷāhadarathā
muccatīti sītisiyāvimokkho
     {482.2}  evaṃ  siyā  eko sītisiyāvimokkho dasa sītisiyāvimokkhā
honti   dasa  sītisiyāvimokkhā  eko  sītisiyāvimokkho  hoti  vatthuvasena
pariyāyena   .  rūpe  aniccānupassanā  anuttaraṃ  sītibhāvaṃ  ñāṇaṃ  niccato
santāpapariḷāhadarathā    muccatīti    sītisiyāvimokkho   .pe.   vatthuvasena
pariyāyena  .  vedanāya  .pe.  saññāya  saṅkhāresu  viññāṇe  cakkhusmiṃ
.pe.   jarāmaraṇe   aniccānupassanā   anuttaraṃ  sītibhāvaṃ  ñāṇaṃ  niccato
santāpapariḷāhadarathā  muccatīti  sītisiyāvimokkho  .pe.  evaṃ  siyā eko
sītisiyāvimokkho   dasa   sītisiyāvimokkhā   honti   dasa  sītisiyāvimokkhā
eko sītisiyāvimokkho hoti vatthuvasena pariyāyena ayaṃ sītisiyāvimokkho.
     [483]   Katamo  jhānavimokkho  .  nekkhammaṃ  jāyatīti  1-  jhānaṃ
@Footnote: 1 Sī. Ma. Yu. jhāyatīti. evamuparipi.
Kāmacchandaṃ   jhāpetīti   jhānaṃ   jāyanto   1-   muccatīti  jhānavimokkho
jhāpento   muccatīti   jhānavimokkho   jāyantīti   2-  dhammā  jhāpetīti
kilese   jāte   ca   jhāpe  ca  jānātīti  jhānavimokkho  abyāpādo
jāyatīti    jhānaṃ    byāpādaṃ    jhāpetīti   jhānaṃ   jāyanto   muccatīti
jhānavimokkho     jhāpento     muccatīti     jhānavimokkho    jāyantīti
dhammā  jhāpetīti  kilese  jāte  ca  jhāpe  ca  jānātīti jhānavimokkho
ālokasaññā     jāyatīti     jhānaṃ     thīnamiddhaṃ     jhāpetīti    jhānaṃ
avikkhepo   jāyatīti   jhānaṃ   uddhaccaṃ   jhāpetīti   jhānaṃ  dhammavavatthānaṃ
jāyatīti    jhānaṃ   vicikicchaṃ   jhāpetīti   jhānaṃ   ñāṇaṃ   jāyatīti   jhānaṃ
avijjaṃ   jhāpetīti   jhānaṃ   pāmujjaṃ   jāyatīti   jhānaṃ   aratiṃ  jhāpetīti
jhānaṃ   paṭhamajjhānaṃ   jāyatīti   jhānaṃ   nīvaraṇaṃ   jhāpetīti   jhānaṃ  .pe.
Arahattamaggo     jāyatīti    jhānaṃ    sabbakilese    jhāpetīti    jhānaṃ
jāyanto      muccatīti      jhānavimokkho      jhāpento     muccatīti
jhānavimokkho     jāyantīti    dhammā    jhāpetīti    kilese    jāte
ca jhāpe ca jānātīti jhānavimokkho ayaṃ jhānavimokkho.
     [484]   Katamo   anupādācittassa   vimokkho   .  siyā  eko
anupādācittassa   vimokkho   dasa   anupādācittassa   vimokkhā   honti
dasa   anupādācittassa   vimokkhā   eko   anupādācittassa   vimokkho
hoti vatthuvasena pariyāyena.
@Footnote: 1 Sī. Ma. Yu. jhāyanto. 2 Sī. Ma. Yu. jhāyantīti. evamuparipi.
@3 Ma. Yu. nīvaraṇe.
     {484.1}    Siyāti   kathañca  siyā  aniccānupassanāñāṇaṃ  niccato
upādānā    muccatīti   anupādācittassa   vimokkho   dukkhānupassanāñāṇaṃ
sukhato      upādānā      muccatīti     anupādācittassa     vimokkho
anattānupassanāñāṇaṃ    attato   upādānā   muccatīti   anupādācittassa
vimokkho     nibbidānupassanāñāṇaṃ     nandiyā    upādānā    muccatīti
anupādācittassa   vimokkho   virāgānupassanāñāṇaṃ   rāgato   upādānā
muccatīti       anupādācittassa      vimokkho      nirodhānupassanāñāṇaṃ
samudayato     upādānā     muccatīti     anupādācittassa     vimokkho
paṭinissaggānupassanāñāṇaṃ       ādānato      upādānā      muccatīti
anupādācittassa vimokkho
     {484.2}     animittānupassanāñāṇaṃ     nimittato     upādānā
muccatīti      anupādācittassa      vimokkho     appaṇihitānupassanāñāṇaṃ
paṇidhiyā      upādānā     muccatīti     anupādācittassa     vimokkho
suññatānupassanāñāṇaṃ       abhinivesato       upādānā       muccatīti
anupādācittassa  vimokkho  evaṃ  siyā  eko  anupādācittassa vimokkho
dasa    anupādācittassa    vimokkhā    honti    dasa   anupādācittassa
vimokkhā    eko    anupādācittassa    vimokkho   hoti   vatthuvasena
pariyāyena    .    rūpe    aniccānupassanāñāṇaṃ   niccato   upādānā
muccatīti   anupādācittassa   vimokkho  .pe.  rūpe  suññatānupassanāñāṇaṃ
abhinivesato     upādānā     muccatīti    anupādācittassa    vimokkho
evaṃ   siyā   eko   anupādācittassa  vimokkho  dasa  anupādācittassa
Vimokkhā     honti     dasa    anupādācittassa    vimokkhā    eko
anupādācittassa   vimokkho   hoti  vatthuvasena  pariyāyena  .  vedanāya
.pe.   saññāya   saṅkhāresu   viññāṇe   cakkhusmiṃ   .pe.  jarāmaraṇe
aniccānupassanāñāṇaṃ    niccato   upādānā   muccatīti   anupādācittassa
vimokkho    .pe.    jarāmaraṇe    suññatānupassanāñāṇaṃ    abhinivesato
upādānā   muccatīti   anupādācittassa   vimokkho  evaṃ   siyā  eko
anupādācittassa    vimokkho   hoti   dasa   anupādācittassa   vimokkhā
honti    dasa    anupādācittassa   vimokkhā   eko   anupādācittassa
vimokkho hoti vatthuvasena pariyāyena.
     [485]      Aniccānupassanāñāṇaṃ      katihupādānehi     muccati
dukkhānupassanāñāṇaṃ     katihupādānehi     muccati    anattānupassanāñāṇaṃ
katihupādānehi   muccati   nibbidānupassanāñāṇaṃ   .pe.  virāgānupassanā-
ñāṇaṃ          nirodhānupassanāñāṇaṃ          paṭinissaggānupassanāñāṇaṃ
animittānupassanāñāṇaṃ      appaṇihitānupassanāñāṇaṃ      suññatānupassanā-
ñāṇaṃ   katihupādānehi   muccati   .  aniccānupassanāñāṇaṃ  tīhupādānehi
muccati   dukkhānupassanāñāṇaṃ   ekupādānā   muccati  anattānupassanāñāṇaṃ
tīhupādānehi    muccati    nibbidānupassanāñāṇaṃ    ekupādānā   muccati
virāgānupassanāñāṇaṃ     ekupādānā     muccati    nirodhānupassanāñāṇaṃ
catūhupādānehi   muccati  paṭinissaggānupassanāñāṇaṃ  catūhupādānehi   muccati
Animittānupassanāñāṇaṃ     tīhupādānehi    muccati    appaṇihitānupassanā-
ñāṇaṃ    ekupādānā    muccati    suññatānupassanāñāṇaṃ   tīhupādānehi
muccati.
     [486]   Aniccānupassanāñāṇaṃ   katamehi  tīhupādānehi  muccati .
Diṭṭhupādānā    sīlabbatupādānā    attavādupādānā   aniccānupassanā-
ñāṇaṃ imehi tīhupādānehi muccati.
     {486.1}    Dukkhānupassanāñāṇaṃ  katamā  ekupādānā  muccati .
Kāmupādānā dukkhānupassanāñāṇaṃ imā 1- ekupādānā muccati.
     {486.2}  Anattānupassanāñāṇaṃ  katamehi  tīhupādānehi  muccati .
Diṭṭhupādānā    sīlabbatupādānā    attavādupādānā   anattānupassanā-
ñāṇaṃ imehi tīhupādānehi muccati.
     {486.3}   Nibbidānupassanāñāṇaṃ  katamā  ekupādānā  muccati .
Kāmupādānā nibbidānupassanāñāṇaṃ imā ekupādānā muccati.
     {486.4}    Virāgānupassanāñāṇaṃ  katamā  ekupādānā  muccati.
Kāmupādānā virāgānupassanāñāṇaṃ imā ekupādānā muccati.
     {486.5}  Nirodhānupassanāñāṇaṃ  katamehi  catūhupādānehi  muccati.
Kāmupādānā     diṭṭhupādānā     sīlabbatupādānā    attavādupādānā
nirodhānupassanāñāṇaṃ imehi catūhupādānehi muccati.
     {486.6}    Paṭinissaggānupassanāñāṇaṃ    katamehi   catūhupādānehi
muccati  .  kāmupādānā  diṭṭhupādānā  sīlabbatupādānā attavādupādānā
@Footnote: 1 Ma. idaṃ. evamuparipi.
Paṭinissaggānupassanāñāṇaṃ imehi catūhupādānehi muccati.
     {486.7}     Animittānupassanāñāṇaṃ     katamehi    tīhupādānehi
muccati     .     diṭṭhupādānā    sīlabbatupādānā    attavādupādānā
animittānupassanāñāṇaṃ imehi tīhupādānehi muccati.
     {486.8}     Appaṇihitānupassanāñāṇaṃ     katamā    ekupādānā
muccati      .      kāmupādānā     appaṇihitānupassanāñāṇaṃ     imā
ekupādānā muccati.
     {486.9}      Suññatānupassanāñāṇaṃ     katamehi    tīhupādānehi
muccati     .     diṭṭhupādānā    sīlabbatupādānā    attavādupādānā
suññatānupassanāñāṇaṃ imehi tīhupādānehi muccati.
     {486.10}   Yañca   aniccānupassanāñāṇaṃ  yañca  anattānupassanā-
ñāṇaṃ    yañca    animittānupassanāñāṇaṃ    yañca    suññatānupassanāñāṇaṃ
imāni    cattāri    ñāṇāni    tīhupādānehi   muccanti   diṭṭhupādānā
sīlabbatupādānā    attavādupādānā    .    yañca   dukkhānupassanāñāṇaṃ
yañca     nibbidānupassanāñāṇaṃ     yañca    virāgānupassanāñāṇaṃ    yañca
appaṇihitānupassanāñāṇaṃ    imāni    cattāri    ñāṇāni    ekupādānā
muccanti    kāmupādānā    .    yañca    nirodhānupassanāñāṇaṃ    yañca
paṭinissaggānupassanāñāṇaṃ    imāni    dve    ñāṇāni    catūhupādānehi
muccanti       kāmupādānā       diṭṭhupādānā       sīlabbatupādānā
attavādupādānā ayaṃ anupādānācittassa 1- vimokkho.
                 Vimokkhakathāya paṭhamabhāṇavāraṃ.
@Footnote: 1 Ma. Yu. anupādācittassa.
     [487]    Tīṇi    kho   panimāni   vimokkhamukhāni   lokaniyyānāya
saṃvattanti    sabbasaṅkhāre    paricchedaparivaṭṭumato   1-   samanupassanatāya
animittāya    ca   dhātuyā   cittasampakkhandanatāya   2-   sabbasaṅkhāresu
manosamuttejanatāya    appaṇihitāya    ca   dhātuyā   cittasampakkhandanatāya
sabbadhamme     parato     samanupassanatāya    suññatāya    ca    dhātuyā
cittasampakkhandanatāya    imāni    tīṇi    vimokkhamukhāni    lokaniyyānāya
saṃvattanti.
     [488]    Aniccato    manasikaroto   kathaṃ   saṅkhārā   upaṭṭhanti
dukkhato   manasikaroto   kathaṃ  saṅkhārā  upaṭṭhanti  anattato  manasikaroto
kathaṃ   saṅkhārā   upaṭṭhanti  .  aniccato  manasikaroto  khayato  saṅkhārā
upaṭṭhanti    dukkhato    manasikaroto    bhayato    saṅkhārā    upaṭṭhanti
anattato manasikaroto suññato saṅkhārā upaṭṭhanti.
     {488.1}    Aniccato  manasikaroto  kiṃbahulaṃ  cittaṃ  hoti  dukkhato
manasikaroto    kiṃbahulaṃ   cittaṃ   hoti   anattato   manasikaroto   kiṃbahulaṃ
cittaṃ   hoti   .   aniccato   manasikaroto   adhimokkhabahulaṃ  cittaṃ  hoti
dukkhato     manasikaroto     passaddhibahulaṃ    cittaṃ    hoti    anattato
manasikaroto vedabahulaṃ cittaṃ hoti.
     {488.2}  Aniccato manasikaronto adhimokkhabahulo katamindriyaṃ paṭilabhati
dukkhato   manasikaronto   passaddhibahulo   katamindriyaṃ   paṭilabhati  anattato
@Footnote: 1 Sī. paricchedaparivatthumato. Ma. paricchedaparivaṭumato. 2 cittasamakkhandhanatāya.
Manasikaronto    vedabahulo    katamindriyaṃ    paṭilabhati    .    aniccato
manasikaronto     adhimokkhabahulo     saddhindriyaṃ     paṭilabhati    dukkhato
manasikaronto     passaddhibahulo     samādhindriyaṃ    paṭilabhati    anattato
manasikaronto vedabahulo paññindriyaṃ paṭilabhati.
     [489]    Aniccato   manasikaroto   adhimokkhabahulassa   katamindriyaṃ
ādhipateyyaṃ   hoti   bhāvanāya   katindriyāni   tadanvayāni   1-  honti
sahajātapaccayā     honti    aññamaññapaccayā    honti    nissayapaccayā
honti    sampayuttapaccayā    honti    ekarasā    honti   kenatthena
bhāvanā    ko    bhāveti    dukkhato    manasikaroto    passaddhibahulassa
katamindriyaṃ    ādhipateyyaṃ   hoti   bhāvanāya   katindriyāni   tadanvayāni
honti      sahajātapaccayā      honti     aññamaññapaccayā     honti
nissayapaccayā    honti    sampayuttapaccayā   honti   ekarasā   honti
kenatthena   bhāvanā   ko  bhāveti  anattato  manasikaroto  vedabahulassa
katamindriyaṃ    ādhipateyyaṃ   hoti   bhāvanāya   katindriyāni   tadanvayāni
honti      sahajātapaccayā      honti     aññamaññapaccayā     honti
nissayapaccayā    honti    sampayuttapaccayā   honti   ekarasā   honti
kenatthena  bhāvanā  ko  bhāveti. Aniccato manasikaroto adhimokkhabahulassa
saddhindriyaṃ     ādhipateyyaṃ     hoti     bhāvanāya     cattārindriyāni
tadanvayāni     honti     sahajātapaccayā     honti    aññamaññapaccayā
honti         nissayapaccayā         honti         sampayuttapaccayā
@Footnote: 1 Ma. tadanayvā. evamuparipi.
Honti   ekarasā   honti   ekarasaṭṭhena  bhāvanā  yo  sammāpaṭipanno
so    bhāveti    natthi    micchāpaṭipannassa    indriyabhāvanā   dukkhato
manasikaroto       passaddhibahulassa       samādhindriyaṃ       ādhipateyyaṃ
hoti   bhāvanāya   cattārindriyāni   tadanvayāni   honti  sahajātapaccayā
honti      aññamaññapaccayā      honti      nissayapaccayā     honti
sampayuttapaccayā    honti   ekarasā   honti   ekarasaṭṭhena   bhāvanā
yo     sammāpaṭipanno     so    bhāveti    natthi    micchāpaṭipannassa
indriyabhāvanā    anattato    manasikaroto    vedabahulassa    paññindriyaṃ
ādhipateyyaṃ    hoti   bhāvanāya   cattārindriyāni   tadanvayāni   honti
sahajātapaccayā     honti    aññamaññapaccayā    honti    nissayapaccayā
honti    sampayuttapaccayā    honti   ekarasā   honti   ekarasaṭṭhena
bhāvanā   yo   sammāpaṭipanno   so   bhāveti   natthi  micchāpaṭipannassa
indriyabhāvanā.
     [490]    Aniccato   manasikaroto   adhimokkhabahulassa   katamindriyaṃ
ādhipateyyaṃ    hoti    bhāvanāya    katindriyāni    tadanvayāni   honti
sahajātapaccayā     honti    aññamaññapaccayā    honti    nissayapaccayā
honti   sampayuttapaccayā   honti  paṭivedhakāle  katamindriyaṃ  ādhipateyyaṃ
hoti    paṭivedhāya   katindriyāni   tadanvayāni   honti   sahajātapaccayā
honti      aññamaññapaccayā      honti      nissayapaccayā     honti
sampayuttapaccayā    honti    ekarasā    honti   kenatthena   bhāvanā
Kenatthena paṭivedho.
     {490.1}    Dukkhato   manasikaroto   passaddhibahulassa   katamindriyaṃ
ādhipateyyaṃ    hoti    bhāvanāya    katindriyāni    tadanvayāni   honti
sahajātapaccayā     honti    aññamaññapaccayā    honti    nissayapaccayā
honti   sampayuttapaccayā   honti  paṭivedhakāle  katamindriyaṃ  ādhipateyyaṃ
hoti  paṭivedhāya  katindriyāni  tadanvayāni  honti  sahajātapaccayā  honti
aññamaññapaccayā    honti    nissayapaccayā    honti    sampayuttapaccayā
honti ekarasā honti kenatthena bhāvanā kenatthena paṭivedho.
     {490.2}    Anattato    manasikaroto   vedabahulassa   katamindriyaṃ
ādhipateyyaṃ    hoti    bhāvanāya    katindriyāni    tadanvayāni   honti
sahajātapaccayā     honti    aññamaññapaccayā    honti    nissayapaccayā
honti   sampayuttapaccayā   honti  paṭivedhakāle  katamindriyaṃ  ādhipateyyaṃ
hoti    paṭivedhāya   katindriyāni   tadanvayāni   honti   sahajātapaccayā
honti      aññamaññapaccayā      honti      nissayapaccayā     honti
sampayuttapaccayā    honti    ekarasā    honti   kenatthena   bhāvanā
kenatthena paṭivedho.
     {490.3}   Aniccato   manasikaroto   adhimokkhabahulassa  saddhindriyaṃ
ādhipateyyaṃ    hoti   bhāvanāya   cattārindriyāni   tadanvayāni   honti
sahajātapaccayā     honti    aññamaññapaccayā    honti    nissayapaccayā
Honti     sampayuttapaccayā     honti     paṭivedhakāle     paññindriyaṃ
ādhipateyyaṃ   hoti   paṭivedhāya   cattārindriyāni   tadanvayāni   honti
sahajātapaccayā     honti    aññamaññapaccayā    honti    nissayapaccayā
honti    sampayuttapaccayā    honti   ekarasā   honti   ekarasaṭṭhena
bhāvanā    dassanaṭṭhena    paṭivedho    evaṃ    paṭivijjhantopi   bhāveti
bhāventopi paṭivijjhati.
     {490.4}   Dukkhato   manasikaroto   passaddhibahulassa   samādhindriyaṃ
ādhipateyyaṃ    hoti   bhāvanāya   cattārindriyāni   tadanvayāni   honti
sahajātapaccayā     honti    aññamaññapaccayā    honti    nissayapaccayā
honti     sampayuttapaccayā     honti     paṭivedhakāle     paññindriyaṃ
ādhipateyyaṃ   hoti   paṭivedhāya   cattārindriyāni   tadanvayāni   honti
sahajātapaccayā     honti    aññamaññapaccayā    honti    nissayapaccayā
honti    sampayuttapaccayā    honti   ekarasā   honti   ekarasaṭṭhena
bhāvanā    dassanaṭṭhena    paṭivedho    evaṃ    paṭivijjhantopi   bhāveti
bhāventopi paṭivijjhati.
     {490.5}     Anattato   manasikaroto   vedabahulassa   paññindriyaṃ
ādhipateyyaṃ    hoti   bhāvanāya   cattārindriyāni   tadanvayāni   honti
sahajātapaccayā     honti    aññamaññapaccayā    honti    nissayapaccayā
honti    sampayuttapaccayā    honti   ekarasā   honti   paṭivedhakāle
paññindriyaṃ     ādhipateyyaṃ     hoti     paṭivedhāya    cattārindriyāni
Tadanvayāni     honti     sahajātapaccayā     honti    aññamaññapaccayā
honti    nissayapaccayā    honti   sampayuttapaccayā   honti   ekarasā
honti  ekarasaṭṭhena  bhāvanā  dassanaṭṭhena  paṭivedho  evaṃ paṭivijjhantopi
bhāveti bhāventopi paṭivijjhati.
     [491]    Aniccato   manasikaroto   katamindriyaṃ   adhimattaṃ   hoti
katamindriyassa    adhimattattā    saddhādhimutto    1-    hoti   dukkhato
manasikaroto   katamindriyaṃ   adhimattaṃ   hoti   katamindriyassa   adhimattattā
kāyasakkhi   2-  hoti  anattato  manasikaroto  katamindriyaṃ  adhimattaṃ  hoti
katamindriyassa    adhimattattā    diṭṭhippatto    hoti    .    aniccato
manasikaroto   saddhindriyaṃ   adhimattaṃ   hoti   saddhindriyassa   adhimattattā
saddhādhimutto    hoti    dukkhato   manasikaroto   samādhindriyaṃ   adhimattaṃ
hoti    samādhindriyassa    adhimattattā    kāyasakkhi    hoti   anattato
manasikaroto      paññindriyaṃ      adhimattaṃ      hoti     paññindriyassa
adhimattattā diṭṭhippatto hoti.
     [492]   Saddahanto   adhimuttoti   3-   saddhādhimutto  phuṭṭhattā
sacchikarotīti   4-  kāyasakkhi  diṭṭhattā  pattoti  diṭṭhippatto  saddahanto
adhimuccatīti    5-    saddhādhimutto    jhānaphassaṃ   paṭhamaṃ   phusati   pacchā
nirodhaṃ    nibbānaṃ   sacchikarotīti   kāyasakkhi   dukkhā   saṅkhārā   sukho
nirodhoti   ñāṇaṃ   6-   hoti  diṭṭhaṃ  viditaṃ  sacchikataṃ  phassitaṃ  paññāyāti
diṭṭhippatto   yo   cāyaṃ   puggalo   saddhādhimutto   yo  ca  kāyasakkhi
@Footnote: 1 Ma. Yu. saddhāvimutto. evamuparipi. 2 Ma. Yu. kāyasakkhī. evamuparipi.
@3 Ma. Yu. vimuttoti saddhāvimutto. 4 Ma. sacchikatoti....
@5 Ma. Yu. vimuccatīti. 6 Ma. Yu. ñātaṃ.
Yo   ca   diṭṭhippatto   siyā   ime   tayo   puggalā  saddhādhimuttāpi
kāyasakkhīpi diṭṭhippattāpi vatthuvasena pariyāyena.
     {492.1}   Siyāti  kathañca siyā. Aniccato manasikaroto saddhindriyaṃ
adhimattaṃ    hoti    saddhindriyassa    adhimattattā   saddhādhimutto   hoti
dukkhato    manasikaroto    saddhindriyaṃ    adhimattaṃ   hoti   saddhindriyassa
adhimattattā   saddhādhimutto   hoti   anattato   manasikaroto  saddhindriyaṃ
adhimattaṃ   hoti   saddhindriyassa   adhimattattā  saddhādhimutto  hoti  evaṃ
ime tayo puggalā saddhindriyassa vasena saddhādhimuttā.
     {492.2}   Dukkhato   manasikaroto   samādhindriyaṃ   adhimattaṃ  hoti
samādhindriyassa   adhimattattā   kāyasakkhi   hoti   anattato  manasikaroto
samādhindriyaṃ   adhimattaṃ   hoti   samādhindriyassa   adhimattattā   kāyasakkhi
hoti     aniccato     manasikaroto    samādhindriyaṃ    adhimattaṃ    hoti
samādhindriyassa    adhimattattā   kāyasakkhi   hoti   evaṃ   ime   tayo
puggalā samādhindriyassa vasena kāyasakkhī.
     {492.3}   Anattato   manasikaroto   paññindriyaṃ   adhimattaṃ  hoti
paññindriyassa   adhimattattā   diṭṭhippatto   hoti  aniccato  manasikaroto
paññindriyaṃ      adhimattaṃ      hoti      paññindriyassa     adhimattattā
diṭṭhippatto   hoti   dukkhato   manasikaroto   paññindriyaṃ  adhimattaṃ  hoti
paññindriyassa   adhimattattā   diṭṭhippatto   hoti   evaṃ   ime   tayo
Puggalā    paññindriyassa   vasena   diṭṭhippattā   yo   cāyaṃ   puggalo
saddhādhimutto  yo  ca  kāyasakkhi  yo  ca  diṭṭhippatto  evaṃ  siyā ime
tayo   puggalā   saddhādhimuttāpi   kāyasakkhīpi   diṭṭhippattāpi  vatthuvasena
pariyāyena.
     {492.4}   Yo  cāyaṃ  puggalo  saddhādhimutto  yo  ca  kāyasakkhi
yo   ca   diṭṭhippatto   añño   yeva  saddhādhimutto  añño  kāyasakkhi
añño   diṭṭhippatto   .   aniccato   manasikaroto  saddhindriyaṃ  adhimattaṃ
hoti    saddhindriyassa    adhimattattā    saddhādhimutto   hoti   dukkhato
manasikaroto   samādhindriyaṃ   adhimattaṃ   hoti  samādhindriyassa  adhimattattā
kāyasakkhi   hoti   anattato   manasikaroto   paññindriyaṃ   adhimattaṃ  hoti
paññindriyassa   adhimattattā   diṭṭhippatto  hoti  .  yo  cāyaṃ  puggalo
saddhādhimutto  yo  ca  kāyasakkhi  yo  ca  diṭṭhippatto  evaṃ  ime tayo
puggalā    añño    yeva   saddhādhimutto   añño   kāyasakkhi   añño
diṭṭhippatto.
     [493]    Aniccato   manasikaroto   saddhindriyaṃ   adhimattaṃ   hoti
saddhindriyassa    adhimattattā   sotāpattimaggaṃ   paṭilabhati   tena   vuccati
saddhānusārī    cattārindriyāni    tadanvayāni    honti   sahajātapaccayā
honti      aññamaññapaccayā      honti      nissayapaccayā     honti
sampayuttapaccayā    honti   saddhindriyassa   vasena   catunnaṃ   indriyānaṃ
bhāvanā   hoti   ye   hi   keci  saddhindriyassa  vasena  sotāpattimaggaṃ
Paṭilabhanti    sabbe    te    saddhānusārino    aniccato   manasikaroto
saddhindriyaṃ      adhimattaṃ      hoti      saddhindriyassa     adhimattattā
sotāpattiphalaṃ  sacchikataṃ  hoti  tena  vuccati  saddhādhimutto cattārindriyāni
tadanvayāni     honti     sahajātapaccayā     honti    aññamaññapaccayā
honti         nissayapaccayā         honti         sampayuttapaccayā
honti    saddhindriyassa    vasena   cattārindriyāni   bhāvitāni   honti
subhāvitāni    ye    hi   keci   saddhindriyassa   vasena   sotāpattiphalaṃ
sacchikatā    sabbe    te    saddhādhimuttā    aniccato    manasikaroto
saddhindriyaṃ      adhimattaṃ      hoti      saddhindriyassa     adhimattattā
sakadāgāmimaggaṃ    paṭilabhati    .pe.    sakadāgāmiphalaṃ    sacchikataṃ   hoti
anāgāmimaggaṃ    paṭilabhati    anāgāmiphalaṃ   sacchikataṃ   hoti   arahattamaggaṃ
paṭilabhati   arahattaphalaṃ   1-   sacchikataṃ  hoti  tena  vuccati  saddhādhimutto
cattārindriyāni   tadanvayāni   honti   .pe.   sampayuttapaccayā  honti
saddhindriyassa      vasena     cattārindriyāni     bhāvitāni     honti
subhāvitāni  ye  hi  keci  saddhindriyassa  vasena  arahattaṃ  sacchikatā  2-
sabbe te saddhādhimuttā.
     [494]    Dukkhato   manasikaroto   samādhindriyaṃ   adhimattaṃ   hoti
samādhindriyassa     adhimattattā     sotāpattimaggaṃ     paṭilabhati    tena
vuccati   kāyasakkhi   cattārindriyāni   tadanvayāni  honti  sahajātapaccayā
honti         aññamaññapaccayā         honti         nissayapaccayā
@Footnote: 1 Ma. arahattaṃ. evamuparipi. 2 Ma. sacchikataṃ. evamuparipi.
Honti    sampayuttapaccayā    honti    samādhindriyassa   vasena   catunnaṃ
indriyānaṃ   bhāvanā   hoti   ye   hi   keci   samādhindriyassa  vasena
sotāpattimaggaṃ     paṭilabhanti     sabbe    te    kāyasakkhī    dukkhato
manasikaroto   samādhindriyaṃ   adhimattaṃ   hoti  samādhindriyassa  adhimattattā
sotāpattiphalaṃ      sacchikataṃ      hoti      .pe.      sakadāgāmimaggaṃ
paṭilabhati    sakadāgāmiphalaṃ    sacchikataṃ    hoti    anāgāmimaggaṃ   paṭilabhati
anāgāmiphalaṃ    sacchikataṃ    hoti    arahattamaggaṃ    paṭilabhati   arahattaphalaṃ
sacchikataṃ   hoti   tena   vuccati   kāyasakkhi  cattārindriyāni  tadanvayāni
honti      sahajātapaccayā      honti     aññamaññapaccayā     honti
nissayapaccayā     honti    sampayuttapaccayā    honti    samādhindriyassa
vasena   cattārindriyāni   bhāvitāni   honti  subhāvitāni  ye  hi  keci
samādhindriyassa vasena arahattaṃ sacchikatā sabbe te kāyasakkhī.
     [495]    Anattato   manasikaroto   paññindriyaṃ   adhimattaṃ   hoti
paññindriyassa     adhimattattā     sotāpattimaggaṃ     paṭilabhati     tena
vuccati    dhammānusārī    cattārindriyāni   tadanvayāni   honti   .pe.
Sampayuttapaccayā      honti      paññindriyassa      vasena     catunnaṃ
indriyānaṃ   bhāvanā   hoti   ye   hi   keci   paññindriyassa   vasena
sotāpattimaggaṃ    paṭilabhati    sabbe    te   dhammānusārino   anattato
manasikaroto   paññindriyaṃ   adhimattaṃ   hoti   paññindriyassa   adhimattattā
sotāpattiphalaṃ     sacchikataṃ     hoti     tena    vuccati    diṭṭhippatto
Cattārindriyāni   tadanvayāni   honti   .pe.   sampayuttapaccayā  honti
paññindriyassa   vasena   cattārindriyāni   bhāvitāni   honti  subhāvitāni
ye    hi    keci    paññindriyassa   vasena   sotāpattiphalaṃ   sacchikatā
sabbe    te    diṭṭhippattā    anattato    manasikaroto    paññindriyaṃ
adhimattaṃ     hoti     paññindriyassa     adhimattattā     sakadāgāmimaggaṃ
paṭilabhati    .pe.    sakadāgāmiphalaṃ    sacchikataṃ    hoti    anāgāmimaggaṃ
paṭilabhati     anāgāmiphalaṃ    sacchikataṃ    hoti    arahattamaggaṃ    paṭilabhati
arahattaphalaṃ   sacchikataṃ   hoti  tena  vuccati  diṭṭhippatto  cattārindriyāni
tadanvayāni     honti     sahajātapaccayā     honti    aññamaññapaccayā
honti      nissayapaccayā      honti      sampayuttapaccayā     honti
paññindriyassa   vasena   cattārindriyāni   bhāvitāni   honti  subhāvitāni
ye   hi   keci   paññindriyassa  vasena  arahattaṃ  sacchikatā  sabbe  te
diṭṭhippattā.
     [496]  Ye  hi  keci  nekkhammaṃ  1-  bhāvitā  vā bhāventi vā
bhāvissanti   vā   adhigatā   vā   adhigacchanti   vā   adhigamissanti  vā
pattā    vā    pāpuṇanti   vā   pāpuṇissanti   vā   paṭiladdhā   vā
paṭilabhanti   vā   paṭilabhissanti   vā   paṭividdhā   vā   paṭivijjhanti  vā
paṭivijjhissanti   vā   sacchikatā   vā   sacchikaronti   vā  sacchikarissanti
vā    phassitā    vā   phassanti   vā   phassissanti   vā   vasippattā
@Footnote: 1 nakkhammanti vā pāṭho.
Vā    pāpuṇanti    vā    pāpuṇissanti    vā    pāramippattā    vā
pāpuṇanti     vā     pāpuṇissanti     vā    vesārajjappattā    vā
pāpuṇanti   vā   pāpuṇissanti   vā   sabbe  te  saddhindriyassa  vasena
saddhādhimuttā     samādhindriyassa    vasena    kāyasakkhī    paññindriyassa
vasena diṭṭhippattā.
     [497]    Ye    hi   keci   abyāpādaṃ   .pe.   ālokasaññaṃ
avikkhepaṃ       dhammavavatthānaṃ      ñāṇaṃ      pāmujjaṃ      paṭhamajjhānaṃ
dutiyajjhānaṃ     tatiyajjhānaṃ     catutthajjhānaṃ    ākāsānañcāyatanasamāpattiṃ
viññāṇañcāyatanasamāpattiṃ ākiñcaññāyatanasamāpattiṃ
nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiṃ       aniccānupassanaṃ       dukkhānupassanaṃ
anattānupassanaṃ nibbidānupassanaṃ virāgānupassanaṃ
nirodhānupassanaṃ      paṭinissaggānupassanaṃ     khayānupassanaṃ     vayānupassanaṃ
vipariṇāmānupassanaṃ          animittānupassanaṃ          appaṇihitānupassanaṃ
suññatānupassanaṃ          adhipaññādhammavipassanaṃ         yathābhūtañāṇadassanaṃ
ādīnavānupassanaṃ           paṭisaṅkhānupassanaṃ           vivaṭṭanānupassanaṃ
sotāpattimaggaṃ sakadāgāmimaggaṃ anāgāmimaggaṃ
arahattamaggaṃ.
     {497.1}   Ye hi keci cattāro satipaṭṭhāne cattāro sammappadhāne
cattāro   iddhipāde   pañcindriyāni   pañca   balāni  satta  bojjhaṅge
ariyaṃ   aṭṭhaṅgikaṃ   maggaṃ   ye  hi  keci  aṭṭha  vimokkhe  bhāvitā  vā
Bhāventi    vā   bhāvissanti   vā   adhigatā   vā   adhigacchanti   vā
adhigamissanti   vā   pattā   vā   pāpuṇanti   vā   pāpuṇissanti   vā
paṭiladdhā   vā   paṭilabhanti   vā   paṭilabhissanti   vā   paṭividdhā   vā
paṭivijjhanti    vā   paṭivijjhissanti   vā   sacchikatā   vā   sacchikaronti
vā   sacchikarissanti   vā   phassitā  vā  phassanti  vā  phassissanti  vā
vasippattā    vā   pāpuṇanti   vā   pāpuṇissanti   vā   pāramippattā
vā    pāpuṇanti    vā    pāpuṇissanti   vā   vesārajjappattā   vā
pāpuṇanti   vā   pāpuṇissanti   vā   sabbe  te  saddhindriyassa  vasena
saddhādhimuttā     samādhindriyassa    vasena    kāyasakkhī    paññindriyassa
vasena diṭṭhippattā.
     [498]  Ye  hi  keci  catasso  paṭisambhidā  pattā  vā pāpuṇanti
vā   pāpuṇissanti   vā   .pe.   sabbe   te   saddhindriyassa  vasena
saddhādhimuttā     samādhindriyassa    vasena    kāyasakkhī    paññindriyassa
vasena diṭṭhippattā.
     {498.1}  Ye  hi  keci  tisso  vijjā  paṭividdhā vā paṭivijjhanti
vā   paṭivijjhissanti   vā   .pe.   sabbe   te  saddhindriyassa  vasena
saddhādhimuttā     samādhindriyassa    vasena    kāyasakkhī    paññindriyassa
vasena diṭṭhippattā.
     {498.2}   Ye  hi  keci  tisso  sikkhā sikkhitā vā sikkhanti vā
sikkhissanti  vā  sacchikatā  vā  sacchikaronti vā sacchikarissanti vā phassitā
Vā    phassanti   vā   phassissanti   vā   vasippattā   vā   pāpuṇanti
vā    pāpuṇissanti    vā    pāramippattā    vā    pāpuṇanti    vā
pāpuṇissanti     vā     vesārajjappattā     vā    pāpuṇanti    vā
pāpuṇissanti   vā   sabbe   te   saddhindriyassa   vasena  saddhādhimuttā
samādhindriyassa vasena kāyasakkhī paññindriyassa vasena diṭṭhippattā.
     {498.3}   Ye  hi  keci  dukkhaṃ  parijānanti samudayaṃ pajahanti nirodhaṃ
sacchikaronti    maggaṃ   bhāventi   sabbe   te   saddhindriyassa   vasena
saddhādhimuttā     samādhindriyassa    vasena    kāyasakkhī    paññindriyassa
vasena diṭṭhippattā.
     [499]    Katihākārehi    saccappaṭivedho   hoti   katihākārehi
saccāni     paṭivijjhati    .    catūhākārehi    saccappaṭivedho    hoti
catūhākārehi     saccāni     paṭivijjhati     dukkhasaccaṃ    pariññāpaṭivedhaṃ
paṭivijjhati     samudayasaccaṃ     pahānappaṭivedhaṃ     paṭivijjhati    nirodhasaccaṃ
sacchikiriyāpaṭivedhaṃ    paṭivijjhati    maggasaccaṃ    bhāvanāpaṭivedhaṃ   paṭivijjhati
imehi    catūhākārehi   saccappaṭivedho   hoti   imehi   catūhākārehi
saccāni     paṭivijjhanto     saddhindriyassa     vasena     saddhādhimutto
samādhindriyassa      vasena      kāyasakkhi     paññindriyassa     vasena
diṭṭhippatto.
     {499.1}  Katihākārehi  saccappaṭivedho hoti katihākārehi saccāni
Paṭivijjhati    .    navahākārehi   saccappaṭivedho   hoti   navahākārehi
saccāni   paṭivijjhati   dukkhasaccaṃ   pariññāpaṭivedhaṃ   paṭivijjhati   samudayasaccaṃ
pahānappaṭivedhaṃ       paṭivijjhati       nirodhasaccaṃ      sacchikiriyāpaṭivedhaṃ
paṭivijjhati      maggasaccaṃ     bhāvanāpaṭivedhaṃ     paṭivijjhati     maggasaccaṃ
bhāvanāpaṭivedho   ca   sabbadhammānaṃ   pariññāpaṭivedho  ca  sabbasaṅkhārānaṃ
pahānappaṭivedho    ca    sabbakusalānaṃ    bhāvanāpaṭivedho    ca   catunnaṃ
maggānaṃ    sacchikiriyāpaṭivedho    ca   nirodhassa   imehi   navahākārehi
saccappaṭivedho    hoti   imehi   navahākārehi   saccāni   paṭivijjhanto
saddhindriyassa   vasena   saddhādhimutto   samādhindriyassa  vasena  kāyasakkhi
paññindriyassa vasena diṭṭhippatto.
                      Dutiyabhāṇavāraṃ.
     [500]  Aniccato  manasikaroto  kathaṃ  saṅkhārā  upaṭṭhanti  dukkhato
manasikaroto    kathaṃ    saṅkhārā    upaṭṭhanti    anattato   manasikaroto
kathaṃ   saṅkhārā   upaṭṭhanti  .  aniccato  manasikaroto  khayato  saṅkhārā
upaṭṭhanti    dukkhato    manasikaroto    bhayato    saṅkhārā    upaṭṭhanti
anattato manasikaroto suññato saṅkhārā upaṭṭhanti.
     {500.1}   Aniccato   manasikaroto  kiṃbahulaṃ  cittaṃ  hoti  dukkhato
manasikaroto    kiṃbahulaṃ   cittaṃ   hoti   anattato   manasikaroto   kiṃbahulaṃ
cittaṃ   hoti   .   aniccato  manasikaroto  adhimokkhabahulaṃ  hoti  dukkhato
manasikaroto  passaddhibahulaṃ  hoti  anattato  manasikaroto  vedabahulaṃ hoti.
Hoti.
     {500.2}  Aniccato  manasikaronto  adhimokkhabahulo  katamaṃ  vimokkhaṃ
paṭilabhati   dukkhato   manasikaronto  passaddhibahulo  katamaṃ  vimokkhaṃ  paṭilabhati
anattato    manasikaronto   vedabahulo   katamaṃ   vimokkhaṃ   paṭilabhati  .
Aniccato    manasikaronto    adhimokkhabahulo    animittavimokkhaṃ   paṭilabhati
dukkhato    manasikaronto    passaddhibahulo    appaṇihitavimokkhaṃ    paṭilabhati
anattato manasikaronto vedabahulo suññatavimokkhaṃ paṭilabhati.
     [501]    Aniccato    manasikaroto    adhimokkhabahulassa    katamo
vimokkho   ādhipateyyo   hoti   bhāvanāya   kati   vimokkhā  tadanvayā
honti   sahajātapaccayā   honti   aññamaññapaccayā  honti  nissayapaccayā
honti       sampayuttapaccayā       honti      ekarasā      honti
kenatthena bhāvanā ko bhāveti.
     {501.1}   Dukkhato  manasikaroto  passaddhibahulassa  katamo vimokkho
ādhipateyyo    hoti   bhāvanāya   kati   vimokkhā   tadanvayā   honti
sahajātapaccayā     honti    aññamaññapaccayā    honti    nissayapaccayā
honti    sampayuttapaccayā    honti    ekarasā    honti   kenatthena
bhāvanā ko bhāveti.
     {501.2}   Anattato  manasikaroto  vedabahulassa  katamo  vimokkho
ādhipateyyo    hoti   bhāvanāya   kati   vimokkhā   tadanvayā   honti
sahajātapaccayā     honti    aññamaññapaccayā    honti    nissayapaccayā
Honti    sampayuttapaccayā    honti    ekarasā    honti   kenatthena
bhāvanā ko bhāveti.
     {501.3}   Aniccato   manasikaroto   adhimokkhabahulassa   animitto
vimokkho  ādhipateyyo  hoti  bhāvanāya  dve  vimokkhā tadanvayā honti
sahajātapaccayā     honti    aññamaññapaccayā    honti    nissayapaccayā
honti  sampayuttapaccayā  honti  ekarasā  honti  ekarasaṭṭhena  bhāvanā
yo sammāpaṭipanno so bhāveti natthi micchāpaṭipannassa vimokkhabhāvanā.
     {501.4}    Dukkhato   manasikaroto   passaddhibahulassa   appaṇihito
vimokkho  ādhipateyyo  hoti  bhāvanāya  dve  vimokkhā tadanvayā honti
sahajātapaccayā     honti    aññamaññapaccayā    honti    nissayapaccayā
honti  sampayuttapaccayā  honti  ekarasā  honti  ekarasaṭṭhena  bhāvanā
yo sammāpaṭipanno so bhāveti natthi micchāpaṭipannassa vimokkhabhāvanā.
     {501.5}  Anattato  manasikaroto  vedabahulassa  suññato  vimokkho
ādhipateyyo   hoti   bhāvanāya   dve   vimokkhā   tadanvayā   honti
sahajātapaccayā     honti    aññamaññapaccayā    honti    nissayapaccayā
honti    sampayuttapaccayā    honti   ekarasā   honti   ekarasaṭṭhena
bhāvanā   yo   sammāpaṭipanno   so   bhāveti   natthi  micchāpaṭipannassa
vimokkhabhāvanā.
     [502]    Aniccato    manasikaroto    adhimokkhabahulassa    katamo
vimokkho   ādhipateyyo   hoti   bhāvanāya   kati   vimokkhā  tadanvayā
honti      sahajātapaccayā      honti     aññamaññapaccayā     honti
nissayapaccayā    honti    sampayuttapaccayā   honti   ekarasā   honti
ekarasaṭṭhena   bhāvanā   paṭivedhakāle   katamo  vimokkho  ādhipateyyo
hoti   paṭivedhāya   kati   vimokkhā   tadanvayā   honti  sahajātapaccayā
honti      aññamaññapaccayā      honti      nissayapaccayā     honti
sampayuttapaccayā    honti    ekarasā    honti   kenatthena   bhāvanā
kenatthena paṭivedho.
     {502.1}   Dukkhato  manasikaroto  passaddhibahulassa  katamo vimokkho
ādhipateyyo    hoti   bhāvanāya   kati   vimokkhā   tadanvayā   honti
sahajātapaccayā     honti    aññamaññapaccayā    honti    nissayapaccayā
honti    sampayuttapaccayā    honti   ekarasā   honti   ekarasaṭṭhena
bhāvanā  paṭivedhakāle  katamo  vimokkho  ādhipateyyo  hoti  paṭivedhāya
kati     vimokkhā     tadanvayā     honti    sahajātapaccayā    honti
aññamaññapaccayā    honti    nissayapaccayā    honti    sampayuttapaccayā
paccayā   honti   ekarasā   honti   kenatthena   bhāvanā  kenatthena
paṭivedho.
     {502.2}   Anattato  manasikaroto  vedabahulassa  katamo  vimokkho
ādhipateyyo  hoti  bhāvanāya kati vimokkhā tadanvayā honti sahajātapaccayā
Honti      aññamaññapaccayā      honti      nissayapaccayā     honti
sampayuttapaccayā      honti     ekarasā     honti     ekarasaṭṭhena
bhāvanā    paṭivedhakāle    katamo    vimokkho    ādhipateyyo   hoti
paṭivedhāya   kati   vimokkhā   tadanvayā   honti  sahajātapaccayā  honti
aññamaññapaccayā    honti    nissayapaccayā    honti    sampayuttapaccayā
honti ekarasā honti kenatthena bhāvanā kenatthena paṭivedho.
     {502.3}   Aniccato   manasikaroto   adhimokkhabahulassa   animitto
vimokkho  ādhipateyyo  hoti  bhāvanāya  dve  vimokkhā tadanvayā honti
sahajātapaccayā     honti    aññamaññapaccayā    honti    nissayapaccayā
honti    sampayuttapaccayā   honti   ekarasā   honti   paṭivedhakālepi
animitto   vimokkho   ādhipateyyo   hoti  paṭivedhāya  dve  vimokkhā
tadanvayā     honti     sahajātapaccayā     honti     aññamaññapaccayā
honti    nissayapaccayā    honti   sampayuttapaccayā   honti   ekarasā
honti  ekarasaṭṭhena  bhāvanā  dassanaṭṭhena  paṭivedho  evaṃ paṭivijjhantopi
bhāveti bhāventopi paṭivijjhati.
     {502.4}     Dukkhato   manasikaroto   passaddhibahulassa  appaṇihito
vimokkho   ādhipateyyo   hoti   bhāvanāya   dve  vimokkhā  tadanvayā
honti      sahajātapaccayā      honti     aññamaññapaccayā     honti
nissayapaccayā    honti    sampayuttapaccayā   honti   ekarasā   honti
Paṭivedhakālepi   appaṇihito   vimokkho   ādhipateyyo  hoti  paṭivedhāya
dve     vimokkhā     tadanvayā    honti    sahajātapaccayā    honti
aññamaññapaccayā    honti    nissayapaccayā    honti    sampayuttapaccayā
honti   ekarasā  honti  ekarasaṭṭhena  bhāvanā  dassanaṭṭhena  paṭivedho
evaṃ paṭivijjhantopi bhāveti bhāventopi paṭivijjhati.
     {502.5}  Anattato  manasikaroto  vedabahulassa  suññato  vimokkho
ādhipateyyo   hoti   bhāvanāya   dve   vimokkhā   tadanvayā   honti
sahajātapaccayā     honti    aññamaññapaccayā    honti    nissayapaccayā
honti    sampayuttapaccayā   honti   ekarasā   honti   paṭivedhakālepi
suññato   vimokkho   ādhipateyyo   hoti   paṭivedhāya  dve  vimokkhā
tadanvayā     honti     sahajātapaccayā     honti     aññamaññapaccayā
honti    nissayapaccayā    honti   sampayuttapaccayā   honti   ekarasā
honti    ekarasaṭṭhena    bhāvanā    dassanaṭṭhena    paṭivedho    evaṃ
paṭivijjhantopi bhāveti bhāventopi paṭivijjhati.
     [503]  Aniccato  manasikaroto  katamo  vimokkho  adhimatto  hoti
katamavimokkhassa     adhimattattā     saddhādhimutto     hoti     dukkhato
manasikaroto    katamo    vimokkho    adhimatto   hoti   katamavimokkhassa
adhimattattā   kāyasakkhi   hoti  anattato  manasikaroto  katamo  vimokkho
adhimatto   hoti   katamavimokkhassa   adhimattattā   diṭṭhippatto  hoti .
Hoti.
     {503.1}   Aniccato manasikaroto animitto vimokkho adhimatto hoti
animittavimokkhassa     adhimattattā     saddhādhimutto    hoti    dukkhato
manasikaroto   appaṇihito   vimokkho  adhimatto  hoti  appaṇihitavimokkhassa
adhimattattā   kāyasakkhi  hoti  anattato  manasikaroto  suññato  vimokkho
adhimatto hoti suññatavimokkhassa adhimattattā diṭṭhippatto hoti.
     [504]    Saddahanto    adhimuttoti    saddhādhimutto    phuṭṭhattā
sacchikarotīti   kāyasakkhi   diṭṭhattā   pattoti   diṭṭhippatto   saddahanto
adhimuccatīti    saddhādhimutto   jhānaphassaṃ   paṭhamaṃ   phusati   pacchā   nirodhaṃ
nibbānaṃ   sacchikarotīti   kāyasakkhi   dukkhā   saṅkhārā   sukho  nirodhoti
ñāṇaṃ 1- hoti diṭṭhaṃ viditaṃ sacchikataṃ phassitaṃ paññāyāti diṭṭhippatto.
     {504.1}  Ye hi keci nekkhammaṃ bhāvitā vā bhāventi vā bhāvissanti
vā   .pe.   sabbe   te   animittavimokkhassa   vasena   saddhādhimuttā
appaṇihitavimokkhassa     vasena    kāyasakkhī    suññatavimokkhassa    vasena
diṭṭhippattā. Ye hi keci abyāpādaṃ .pe. Ālokasaññaṃ avikkhepaṃ .pe..
     {504.2}   Ye  hi  keci  dukkhaṃ  parijānanti samudayaṃ pajahanti nirodhaṃ
sacchikaronti    maggaṃ    bhāventi    sabbe    te    animittavimokkhassa
@Footnote: 1 Ma. viññātaṃ.
Vasena     saddhādhimuttā     appaṇihitavimokkhassa     vasena    kāyasakkhī
suññatavimokkhassa vasena diṭṭhippattā.
     [505]    Katihākārehi    saccappaṭivedho   hoti   katihākārehi
saccāni  paṭivijjhati  .  catūhākārehi  saccappaṭivedho  hoti  catūhākārehi
saccāni      paṭivijjhati      dukkhasaccaṃ     pariññāpaṭivedhaṃ     paṭivijjhati
samudayasaccaṃ    pahānappaṭivedhaṃ   paṭivijjhati   nirodhasaccaṃ   sacchikiriyāpaṭivedhaṃ
paṭivijjhati   maggasaccaṃ   bhāvanāpaṭivedhaṃ   paṭivijjhati   imehi  catūhākārehi
saccappaṭivedho    hoti   imehi   catūhākārehi   saccāni   paṭivijjhanto
animittavimokkhassa    vasena   saddhādhimutto   appaṇihitavimokkhassa   vasena
kāyasakkhi suññatavimokkhassa vasena diṭṭhippatto.
     {505.1}  Katihākārehi  saccappaṭivedho hoti katihākārehi saccāni
paṭivijjhati  .  navahākārehi  saccappaṭivedho  hoti  navahākārehi  saccāni
paṭivijjhati  dukkhasaccaṃ  pariññāpaṭivedhaṃ  paṭivijjhati  .pe.  sacchikiriyāpaṭivedho
ca  nirodhassa  imehi navahākārehi saccappaṭivedho hoti imehi navahākārehi
saccāni     paṭivijjhanto    animittavimokkhassa    vasena    saddhādhimutto
appaṇihitavimokkhassa     vasena    kāyasakkhi    suññatavimokkhassa    vasena
diṭṭhippatto.
     [506]    Aniccato    manasikaronto   katame   dhamme   yathābhūtaṃ
pajānāti   1-  passati  kathaṃ  sammādassanaṃ  hoti  kathaṃ  tadanvayena  sabbe
@Footnote: 1 Ma. Yu. jānāti. evamuparipi.
Saṅkhārā aniccato sudiṭṭhā honti kattha kaṅkhā pahīyati.
     {506.1}  Dukkhato  manasikaronto  katame  dhamme yathābhūtaṃ pajānāti
passati  kathaṃ  sammādassanaṃ  hoti  kathaṃ  tadanvayena  sabbe saṅkhārā dukkhato
sudiṭṭhā honti kattha kaṅkhā pahīyati.
     {506.2}  Anattato  manasikaronto  katame dhamme yathābhūtaṃ pajānāti
passati  kathaṃ  sammādassanaṃ  hoti  kathaṃ  tadanvayena  sabbe  dhammā anattato
sudiṭṭhā honti kattha kaṅkhā pahīyati.
     {506.3}    Aniccato   manasikaronto  nimittaṃ  yathābhūtaṃ  pajānāti
passati   tena   vuccati  sammādassanaṃ  evaṃ  tadanvayena  sabbe  saṅkhārā
aniccato sudiṭṭhā honti ettha kaṅkhā pahīyati.
     {506.4}  Dukkhato  manasikaronto  pavattaṃ  yathābhūtaṃ pajānāti passati
tena   vuccati  sammādassanaṃ  evaṃ  tadanvayena  sabbe  saṅkhārā  dukkhato
sudiṭṭhā honti ettha kaṅkhā pahīyati.
     {506.5}   Anattato  manasikaronto  nimittañca  pavattañca  yathābhūtaṃ
pajānāti   passati   tena  vuccati  sammādassanaṃ  evaṃ  tadanvayena  sabbe
dhammā anattato sudiṭṭhā honti ettha kaṅkhā pahīyati.
     {506.6}   Yañca   yathābhūtaṃ   ñāṇaṃ   yañca  sammādassanaṃ  yā  ca
kaṅkhāvitaraṇā  ime  dhammā  nānatthā  1-  ceva nānābyañjanā ca udāhu
ekatthā   2-   byañjanameva   nānanti  .  yañca  yathābhūtaṃ  ñāṇaṃ  yañca
@Footnote: 1 Sī. nānattā. 2 Sī. ekattā.
Sammādassanaṃ    yā    ca    kaṅkhāvitaraṇā    ime   dhammā   ekatthā
byañjanameva nānaṃ.
     [507]   Aniccato   manasikaroto   kiṃ  bhayato  upaṭṭhāti  dukkhato
manasikaroto   kiṃ   bhayato   upaṭṭhāti  anattato  manasikaroto  kiṃ  bhayato
upaṭṭhāti    .    aniccato   manasikaroto   nimittaṃ   bhayato   upaṭṭhāti
dukkhato     manasikaroto     pavattaṃ    bhayato    upaṭṭhāti    anattato
manasikaroto nimittañca pavattañca bhayato upaṭṭhāti.
     {507.1}   Yā  ca  bhayatupaṭṭhāne  paññā  yañca  ādīnave  ñāṇaṃ
yā  ca  nibbidā  ime  dhammā  nānatthā  ceva  nānābyañjanā ca udāhu
ekatthā   byañjanameva   nānanti   .   yā   ca  bhayatupaṭṭhāne  paññā
yañca   ādīnave   ñāṇaṃ   yā   ca   nibbidā   ime  dhammā  ekatthā
byañjanameva nānaṃ.
     {507.2}   Yā   ca   anattānupassanā  yā  ca  suññatānupassanā
ime   dhammā   nānatthā   ceva   nānābyañjanā  ca  udāhu  ekatthā
byañjanameva  nānanti  .  yā  ca  anattānupassanā yā ca suññatānupassanā
ime dhammā ekatthā byañjanameva nānaṃ.
     [508]   Aniccato   manasikaroto   kiṃ  paṭisaṅkhā  ñāṇaṃ  uppajjati
dukkhato    manasikaroto    kiṃ   paṭisaṅkhā   ñāṇaṃ   uppajjati   anattato
manasikaroto   kiṃ   paṭisaṅkhā  ñāṇaṃ  uppajjati  .  aniccato  manasikaroto
nimittaṃ     paṭisaṅkhā     ñāṇaṃ     uppajjati    dukkhato    manasikaroto
Pavattaṃ     paṭisaṅkhā     ñāṇaṃ    uppajjati    anattato    manasikaroto
nimittañca pavattañca paṭisaṅkhā ñāṇaṃ uppajjati.
     {508.1}   Yā  ca  muñcitukamyatā  yā ca paṭisaṅkhānupassanā yā ca
saṅkhārupekkhā  ime  dhammā  nānatthā  ceva  nānābyañjanā  ca  udāhu
ekatthā   byañjanameva   nānanti   .   yā  ca  muñcitukamyatā  yā  ca
paṭisaṅkhānupassanā   yā   ca   saṅkhārupekkhā   ime   dhammā  ekatthā
byañjanameva nānaṃ.
     {508.2}   Aniccato  manasikaroto  kuto  cittaṃ vuṭṭhāti kattha cittaṃ
pakkhandati   dukkhato   manasikaroto   kuto   cittaṃ   vuṭṭhāti  kattha  cittaṃ
pakkhandati    anattato    manasikaroto    kuto   cittaṃ   vuṭṭhāti   kattha
cittaṃ   pakkhandati   .   aniccato   manasikaroto  nimittā  cittaṃ  vuṭṭhāti
animitte    cittaṃ   pakkhandati   dukkhato   manasikaroto   pavattā   cittaṃ
vuṭṭhāti    appavatte    cittaṃ    pakkhandati    anattato    manasikaroto
nimittā    ca   pavattā   ca   cittaṃ   vuṭṭhāti   animitte   appavatte
nirodhanibbānadhātuyā cittaṃ pakkhandati.
     {508.3}  Yā ca bahiddhāvuṭṭhānavivaṭṭane paññā ye ca gotrabhūdhammā
ime   dhammā   nānatthā   ceva   nānābyañjanā  ca  udāhu  ekatthā
byañjanameva   nānanti   .   yā   ca   bahiddhāvuṭṭhānavivaṭṭane   paññā
ye ca gotrabhūdhammā ime dhammā ekatthā byañjanameva nānaṃ.
     {508.4}  Aniccato  manasikaronto  katamavimokkhena vimuccati dukkhato
manasikaronto    katamavimokkhena    vimuccati    anattato    manasikaronto
katamavimokkhena   vimuccati   .  aniccato  manasikaronto  animittavimokkhena
vimuccati        dukkhato        manasikaronto       appaṇihitavimokkhena
vimuccati anattato manasikaronto suññatavimokkhena vimuccati.
     {508.5}  Yā  ca  dubhatovuṭṭhānavivaṭṭane  paññā yañca magge ñāṇaṃ
ime   dhammā   nānatthā   ceva   nānābyañjanā  ca  udāhu  ekatthā
byañjanameva    nānanti   .   yā   ca   dubhatovuṭṭhānavivaṭṭane   paññā
yañca magge ñāṇaṃ ime dhammā ekatthā byañjanameva nānanti 1-.
     [509]   Katihākārehi   tayo  vimokkhā  nānākhaṇe  2-  honti
katihākārehi  tayo  vimokkhā  ekakkhaṇe  honti  .  catūhākārehi tayo
vimokkhā    nānākhaṇe    honti    sattahākārehi    tayo   vimokkhā
ekakkhaṇe honti.
     {509.1}  Katamehi  catūhākārehi  tayo vimokkhā nānākhaṇe honti
ādhipateyyaṭṭhena adhiṭṭhānaṭṭhena abhinīhāraṭṭhena niyyānaṭṭhena.
     {509.2}  Kathaṃ ādhipateyyaṭṭhena tayo vimokkhā nānākhaṇe honti.
Aniccato    manasikaroto    animitto   vimokkho   ādhipateyyo   hoti
dukkhato    manasikaroto    appaṇihito   vimokkho   ādhipateyyo   hoti
anattato    manasikaroto    suññato    vimokkho   ādhipateyyo   hoti
@Footnote: 1 Ma. nānaṃ. 2 Ma. Yu. nānākkhaṇe. evamuparipi.
Evaṃ ādhipateyyaṭṭhena tayo vimokkhā nānākhaṇe honti.
     {509.3}    Kathaṃ adhiṭṭhānaṭṭhena tayo vimokkhā nānākhaṇe honti.
Aniccato   manasikaronto   animittavimokkhassa   vasena   cittaṃ   adhiṭṭhāti
dukkhato      manasikaronto     appaṇihitavimokkhassa     vasena     cittaṃ
adhiṭṭhāti    anattato   manasikaronto   suññatavimokkhassa   vasena   cittaṃ
adhiṭṭhāti evaṃ adhiṭṭhānaṭṭhena tayo vimokkhā nānākhaṇe honti.
     {509.4}  Kathaṃ  abhinīhāraṭṭhena  tayo vimokkhā nānākhaṇe honti.
Aniccato   manasikaronto   animittavimokkhassa   vasena   cittaṃ   abhinīharati
dukkhato   manasikaronto   appaṇihitavimokkhassa   vasena   cittaṃ   abhinīharati
anattato    manasikaronto   suññatavimokkhassa   vasena   cittaṃ   abhinīharati
evaṃ abhinīhāraṭṭhena tayo vimokkhā nānākhaṇe honti.
     {509.5}   Kathaṃ  niyyānaṭṭhena  tayo vimokkhā nānākhaṇe honti.
Aniccato   manasikaronto   animittavimokkhassa   vasena   nirodhaṃ   nibbānaṃ
niyyāti     dukkhato     manasikaronto     appaṇihitavimokkhassa    vasena
nirodhaṃ   nibbānaṃ   niyyāti   anattato   manasikaronto   suññatavimokkhassa
vasena   nirodhaṃ   nibbānaṃ  niyyāti  evaṃ  niyyānaṭṭhena  tayo  vimokkhā
nānākhaṇe honti imehi catūhākārehi tayo vimokkhā nānākhaṇe honti.
     [510]   Katamehi   sattahākārehi   tayo   vimokkhā  ekakkhaṇe
Honti    samodhānaṭṭhena    adhigamaṭṭhena    paṭilābhaṭṭhena   paṭivedhaṭṭhena
sacchikiriyaṭṭhena phassanaṭṭhena abhisamayaṭṭhena.
     {510.1}     Kathaṃ   samodhānaṭṭhena   adhigamaṭṭhena   paṭilābhaṭṭhena
paṭivedhaṭṭhena  sacchikiriyaṭṭhena  phassanaṭṭhena  abhisamayaṭṭhena  tayo  vimokkhā
ekakkhaṇe   honti   .   aniccato   manasikaronto   nimittā   muccatīti
animitto   vimokkho   yato   muccati   tattha   na  paṇidahatīti  appaṇihito
vimokkho   yattha   na   paṇidahati   tena   suññoti   suññato   vimokkho
yena   suññatena   nimittena   animittoti   animitto   vimokkho   evaṃ
samodhānaṭṭhena   adhigamaṭṭhena  paṭilābhaṭṭhena  paṭivedhaṭṭhena  sacchikiriyaṭṭhena
phassanaṭṭhena    abhisamayaṭṭhena    tayo    vimokkhā   ekakkhaṇe   honti
dukkhato    manasikaronto    paṇidhiyā    muccatīti   appaṇihito   vimokkho
yattha na paṇidahati tena suññoti suññato vimokkho
     {510.2}   yena   suññatena   nimittena   animittoti   animitto
vimokkho   yena   nimittena   animitto  tattha  na  paṇidahatīti  appaṇihito
vimokkho  evaṃ  samodhānaṭṭhena  adhigamaṭṭhena  paṭilābhaṭṭhena  paṭivedhaṭṭhena
sacchikiriyaṭṭhena   phassanaṭṭhena   abhisamayaṭṭhena  tayo  vimokkhā  ekakkhaṇe
honti   anattato  manasikaronto  abhinivesā  muccatīti  suññato  vimokkho
yena   suññatena   nimittena   animittoti   animitto   vimokkho   yena
nimittena   animitto   tattha   na  paṇidahatīti  appaṇihito  vimokkho  yattha
na   paṇidahati   tena   suññoti  suññato  vimokkho  evaṃ  samodhānaṭṭhena
Adhigamaṭṭhena       paṭilābhaṭṭhena      paṭivedhaṭṭhena      sacchikiriyaṭṭhena
phassanaṭṭhena    abhisamayaṭṭhena    tayo    vimokkhā   ekakkhaṇe   honti
imehi sattahākārehi tayo vimokkhā ekakkhaṇe honti.
     [511]    Atthi    vimokkho    atthi   mukhaṃ   atthi   vimokkhamukhaṃ
atthi    vimokkhapaccanīkaṃ   atthi   vimokkhānulomaṃ   atthi   vimokkhavivaṭṭo
atthi vimokkhabhāvanā atthi vimokkhappaṭippassaddhi.
     {511.1}  Katamo  vimokkho. Suññato vimokkho animitto vimokkho
appaṇihito vimokkho.
     {511.2}   Katamo   suññato   vimokkho  .  aniccānupassanāñāṇaṃ
niccato   abhinivesā   muccatīti   suññato   vimokkho  dukkhānupassanāñāṇaṃ
sukhato   abhinivesā   muccatīti   suññato   vimokkho  anattānupassanāñāṇaṃ
attato   abhinivesā   muccatīti   suññato  vimokkho  nibbidānupassanāñāṇaṃ
nandiyā   abhinivesā   muccatīti   suññato  vimokkho  virāgānupassanāñāṇaṃ
rāgato   abhinivesā   muccatīti   suññato  vimokkho  nirodhānupassanāñāṇaṃ
samudayato   abhinivesā  muccatīti  suññato  vimokkho  paṭinissaggānupassanā-
ñāṇaṃ     ādānato    abhinivesā    muccatīti    suññato    vimokkho
animittānupassanāñāṇaṃ   nimittato  abhinivesā  muccatīti  suññato  vimokkho
appaṇihitānupassanāñāṇaṃ   paṇidhiyā  abhinivesā  muccatīti  suññato  vimokkho
suññatānupassanāñāṇaṃ    sabbābhinivesehi    muccatīti   suññato   vimokkho
Rūpe    aniccānupassanāñāṇaṃ   niccato   abhinivesā   muccatīti   suññato
vimokkho     .pe.    rūpe    suññatānupassanāñāṇaṃ    sabbābhinivesehi
muccatīti     suññato    vimokkho    vedanāya    saññāya    saṅkhāresu
viññāṇe     cakkhusmiṃ     .pe.     jarāmaraṇe    aniccānupassanāñāṇaṃ
niccato   abhinivesā   muccatīti   suññato   vimokkho  .pe.  jarāmaraṇe
suññatānupassanāñāṇaṃ       sabbābhinivesehi       muccatīti      suññato
vimokkho ayaṃ suññato vimokkho.
     [512]   Katamo   animitto   vimokkho   .  aniccānupassanāñāṇaṃ
niccato   nimittā   muccatīti   animitto   vimokkho   dukkhānupassanāñāṇaṃ
sukhato   nimittā   muccatīti   animitto   vimokkho   anattānupassanāñāṇaṃ
attato   nimittā   muccatīti   animitto   vimokkho  nibbidānupassanāñāṇaṃ
nandiyā   nimittā   muccatīti   animitto   vimokkho  virāgānupassanāñāṇaṃ
rāgato   nimittā   muccatīti   animitto   vimokkho  nirodhānupassanāñāṇaṃ
samudayato   nimittā   muccatīti  animitto  vimokkho  paṭinissaggānupassanā-
ñāṇaṃ  ādānato  nimittā  muccatīti animitto vimokkho animittānupassanā-
ñāṇaṃ   sabbanimittehi  muccatīti  animitto  vimokkho  appaṇihitānupassanā-
ñāṇaṃ  paṇidhiyā  nimittā  muccatīti  animitto  vimokkho  suññatānupassanā-
ñāṇaṃ   abhinivesato   nimittā   muccatīti   animitto   vimokkho   rūpe
aniccānupassanāñāṇaṃ     niccato     nimittā     muccatīti     animitto
Vimokkho     .pe.     rūpe    animittānupassanāñāṇaṃ    sabbanimittehi
muccatīti     animitto     vimokkho     rūpe    appaṇihitānupassanāñāṇaṃ
paṇidhiyā     nimittā     muccatīti     animitto     vimokkho     rūpe
suññatānupassanāñāṇaṃ     abhinivesato    nimittā    muccatīti    animitto
vimokkho   vedanāya   saññāya   saṅkhāresu   viññāṇe  cakkhusmiṃ  .pe.
Jarāmaraṇe     aniccānupassanāñāṇaṃ     niccato    muccatīti    animitto
vimokkho    .pe.    jarāmaraṇe   animittānupassanāñāṇaṃ   sabbanimittehi
muccatīti    animitto    vimokkho    jarāmaraṇe   appaṇihitānupassanāñāṇaṃ
paṇidhiyā     nimittā    muccatīti    animitto    vimokkho    jarāmaraṇe
suññatānupassanāñāṇaṃ     abhinivesato    nimittā    muccatīti    animitto
vimokkho ayaṃ animitto vimokkho.
     [513]   Katamo   appaṇihito   vimokkho  .  aniccānupassanāñāṇaṃ
niccato   paṇidhiyā   muccatīti   appaṇihito   vimokkho  dukkhānupassanāñāṇaṃ
sukhato    paṇidhiyā   muccatīti   appaṇihito   vimokkho   anattānupassanā-
ñāṇaṃ     attato     paṇidhiyā     muccatīti    appaṇihito    vimokkho
nibbidānupassanāñāṇaṃ     nandiyā     paṇidhiyā     muccatīti    appaṇihito
vimokkho     virāgānupassanāñāṇaṃ     rāgato     paṇidhiyā     muccatīti
appaṇihito     vimokkho    nirodhānupassanāñāṇaṃ    samudayato    paṇidhiyā
muccatīti       appaṇihito       vimokkho      paṭinissaggānupassanāñāṇaṃ
ādānato       paṇidhiyā      muccatīti      appaṇihito      vimokkho
Animittānupassanāñāṇaṃ     nimittato    paṇidhiyā    muccatīti    appaṇihito
vimokkho       appaṇihitānupassanāñāṇaṃ       sabbapaṇidhīhi       muccatīti
appaṇihito    vimokkho    suññatānupassanāñāṇaṃ    abhinivesato   paṇidhiyā
muccatīti   appaṇihito   vimokkho   rūpe   aniccānupassanāñāṇaṃ   paṇidhiyā
muccatīti   appaṇihito   vimokkho   .pe.   rūpe  appaṇihitānupassanāñāṇaṃ
sabbapaṇidhīhi   muccatīti   appaṇihito   vimokkho   rūpe   suññatānupassanā-
ñāṇaṃ   abhinivesato   paṇidhiyā  muccatīti  appaṇihito  vimokkho  vedanāya
saññāya     saṅkhāresu    viññāṇe    cakkhusmiṃ    .pe.    jarāmaraṇe
aniccānupassanāñāṇaṃ     niccato     paṇidhiyā     muccatīti    appaṇihito
vimokkho    .pe.    jarāmaraṇe    appaṇihitānupassanāñāṇaṃ   sabbapaṇidhīhi
muccatīti    appaṇihito    vimokkho    jarāmaraṇe    suññatānupassanāñāṇaṃ
abhinivesato   paṇidhiyā   muccatīti   appaṇihito  vimokkho  ayaṃ  appaṇihito
vimokkho.
     [514]  Katamaṃ  mukhaṃ . Ye tattha jātā anavajjā kusalā bodhipakkhiyā
dhammā idaṃ mukhaṃ.
     {514.1}  Katamaṃ  vimokkhamukhaṃ  .  yaṃ  tesantesaṃ  dhammānaṃ ārammaṇaṃ
nirodho nibbānaṃ idaṃ vimokkhamukhaṃ.
     {514.2}     Katamaṃ    vimokkhapaccanīkaṃ    .   tiṃṇi   akusalamūlāni
vimokkhapaccanīkāni     tīṇi    duccaritāni    vimokkhapaccanīkāni    sabbepi
akusalā dhammā vimokkhapaccanīkā idaṃ vimokkhapaccanīkaṃ.
     {514.3}   Katamaṃ vimokkhānulomaṃ. Tīṇi kusalamūlāni vimokkhānulomāni
tīṇi  sucaritāni  vimokkhānulomāni  sabbepi  kusalā  dhammā vimokkhānulomā
idaṃ vimokkhānulomaṃ.
     [515]   Katamo   vimokkhavivaṭṭo  .  saññāvivaṭṭo  cetovivaṭṭo
cittavivaṭṭo    ñāṇavivaṭṭo   vimokkhavivaṭṭo   saccavivaṭṭo   sañjānanto
vivaṭṭatīti     saññāvivaṭṭo     cetayanto    vivaṭṭatīti    cetovivaṭṭo
vijānanto    vivaṭṭatīti    cittavivaṭṭo    ñāṇaṃ    karonto   vivaṭṭatīti
ñāṇavivaṭṭo   vossajjanto   vivaṭṭatīti   vimokkhavivaṭṭo   tathaṭṭhe   1-
vivaṭṭatīti   saccavivaṭṭo   yattha  saññāvivaṭṭo  tattha  cetovivaṭṭo  yattha
cetovivaṭṭo   tattha   saññāvivaṭṭo   yattha  saññāvivaṭṭo  cetovivaṭṭo
tattha  cittavivaṭṭo  yattha  cittavivaṭṭo  tattha  saññāvivaṭṭo  cetovivaṭṭo
yattha   saññāvivaṭṭo   cetovivaṭṭo   cittavivaṭṭo   tattha   ñāṇavivaṭṭo
yattha   ñāṇavivaṭṭo   tattha   saññāvivaṭṭo   cetovivaṭṭo   cittavivaṭṭo
yattha   saññāvivaṭṭo   cetovivaṭṭo   cittavivaṭṭo   ñāṇavivaṭṭo   tattha
vimokkhavivaṭṭo   yattha  vimokkhavivaṭṭo  tattha  saññāvivaṭṭo  cetovivaṭṭo
cittavivaṭṭo     ñāṇavivaṭṭo     yattha    saññāvivaṭṭo    cetovivaṭṭo
cittavivaṭṭo     ñāṇavivaṭṭo     vimokkhavivaṭṭo    tattha    saccavivaṭṭo
yattha   saccavivaṭṭo   tattha   saññāvivaṭṭo   cetovivaṭṭo   cittavivaṭṭo
ñāṇavivaṭṭo vimokkhavivaṭṭo ayaṃ vimokkhavivaṭṭo.
@Footnote: 1 Ma. Yu. tathaṭṭhena.
     [516]   Katamā   vimokkhabhāvanā   .   paṭhamajjhānassa  āsevanā
bhāvanā    bahulīkammaṃ    dutiyajjhānassa   āsevanā   bhāvanā   bahulīkammaṃ
tatiyajjhānassa     āsevanā     bhāvanā    bahulīkammaṃ    catutthajjhānassa
āsevanā      bhāvanā     bahulīkammaṃ     ākāsānañcāyatanasamāpattiyā
āsevanā      bhāvanā      bahulīkammaṃ      viññāṇañcāyatanasamāpattiyā
ākiñcaññāyatanasamāpattiyā nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiyā
āsevanā     bhāvanā     bahulīkammaṃ    sotāpattimaggassa    āsevanā
bhāvanā   bahulīkammaṃ   sakadāgāmimaggassa   āsevanā   bhāvanā  bahulīkammaṃ
anāgāmimaggassa     .pe.     arahattamaggassa    āsevanā    bhāvanā
bahulīkammaṃ ayaṃ vimokkhabhāvanā.
     {516.1}  Katamā  vimokkhappaṭippassaddhi  .  paṭhamajjhānassa paṭilābho
vā  vipāko  vā  dutiyajjhānassa  paṭilābho  vā vipāko vā tatiyajjhānassa
.pe.          catutthajjhānassa          ākāsānañcāyatanasamāpattiyā
viññāṇañcāyatanasamāpattiyā ākiñcaññāyatanasamāpattiyā
nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiyā    paṭilābho    vā    vipāko    vā
sotāpattimaggassa     sotāpattiphalaṃ    sakadāgāmimaggassa    sakadāgāmiphalaṃ
anāgāmimaggassa       anāgāmiphalaṃ      arahattamaggassa      arahattaphalaṃ
ayaṃ vimokkhappaṭippassaddhīti.
                      Tatiyabhāṇavāraṃ.
                      Vimokkhakathā.
                       --------



             The Pali Tipitaka in Roman Character Volume 31 page 353-406. https://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=31&A=7114              Compare with The Pali Tipitaka in Thai Character :- https://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=31&A=7114              Compare with The Royal Version of Thai Tipitaka :- https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=31&item=469&items=48              Compare with The MCU Version of Thai Tipitaka :- https://84000.org/tipitaka/pitaka_item/m_siri.php?B=31&siri=64              Study Atthakatha :- https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=31&i=469              The Pali Atthakatha in Thai :- https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=48&A=3868              The Pali Atthakatha in Roman :- https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=48&A=3868              Contents of The Tipitaka Volume 31 https://84000.org/tipitaka/read/?index_31 https://84000.org/tipitaka/english/?index_31

First LinkPrevious Linkแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าNext LinkLast Link chage to ENGLISH letter

บันทึก ๑๔ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๖๐. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]