ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 1 : PALI ROMAN Vinaya.A. (samanta.1)

page482.

Tatiyaparajikavannana tatiyantihi suddhena yam buddhena vibhavitam parajikantassidani patto samvannanakkamo yasma tasma suvinneyyam yam pubbe ca pakasitam tam vajjayitva assapi hoti samvannana ayanti. {162} Tena samayena buddho bhagava vesaliyam viharati mahavane kutagarasalayanti vesaliyanti evamnamake itthilingavasena pavattavohare nagare. Tanhi nagaram tikkhattum pakaraparikkhepavaddhanena visalibhutatta vesaliti vuccati. Ayamettha sankhepo. Vittharo panassa anupubbikatham icchantehi paramatthajotikaya khuddakatthakathaya ratanasuttavannanato gahetabbo. Idampi ca nagaram sabbannutappatteyeva sammasambuddhe sabbakaravepullattam pattanti veditabbam. Evam gocaragamam dassetva nivasanatthanamaha mahavane kutagarasalayanti. Tattha mahavanam nama sayam jatamaropimam saparicchedam mahantam vanam. Kapilavatthusamanta pana mahavanam himavantena saha ekabaddham aparicchedam hutva mahasamuddam ahacca thitam. Idam tadisam na hoti saparicchedam mahantam vananti mahavanam. Kutagarasala pana mahavanam nissaya kate arame kutagaram anto katva hamsavattakacchadanena kata sabbakarasampanna buddhassa bhagavato

--------------------------------------------------------------------------------------------- page483.

Gandhakuti veditabba. Anekapariyayena asubhakatham kathetiti anekehi karanehi asubhakarasandassanappavattam kayavicchandaniyakatham katheti. Seyyathidam. Atthi imasmim kaye kesa loma .pe. Muttanti. Kim vuttam hoti. Bhikkhave imasmim byamamatte kalevare sabbadarenapi vicinanto na koci kinci muttam va manim va veduriyam va agarum va candanam va kukkumam va kappuram va vasacunnadinam va anumattampi 1- sucibhavam passati athakho paramaduggandham jegucchamassirikadassanam kesalomadinanappakaramasucimyeva passati tasma na ettha chando va rago va karaniyo yepi hi uttamange sirasmim jata kesa nama tepi asubhayeva asucino ca patikula ca so ca nesam asubhasucipatikulabhavo vannatopi santhanatopi gandhatopi asayatopi okasatopiti pancahi karanehi veditabbo evam lomadinanti. Ayamettha sankhepo. Vittharo pana visuddhimagge vuttanayena veditabbo. Iti bhagava ekamekasmim 2- kotthase pancapancappabhedena anekapariyayena asubhakatham katheti. Asubhaya vannam bhasatiti uddhumatakadivasena asubhamatikam nikkhipitva padabhajaniyena tam vibhajanto vannento samvannento asubhaya vannam bhasati. Asubhabhavanaya vannam bhasatiti ya ayam kesadisu va uddhumatakadisu va ajjhattabahiddhavatthusu va asubhakaram gahetva pavattassa cittassa bhavana vaddhana phatikammam tassa @Footnote: 1. anumattampi . 2. ekekasmim.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page484.

Asubhabhavanaya anisamsam dassento vannam bhasati gunam parikitteti. Seyyathidam. Asubhabhavanabhiyutto bhikkhave bhikkhu kesadisu va vatthusu uddhumatakadisu va vatthusu pancangavippahinam pancangasamannagatam tividhakalyanam dasalakkhanasampannanca pathamam jhanam patilabhati so tam pathamajjhanasankhatam cittamanjusam nissaya vipassanam vaddhetva uttamattham arahattam papunatiti. Tatrimani pathamassa jhanassa dasalakkhanani paripanthikato cittavisuddhi majjhimassa samadhinimittassa patipatti tattha cittappakkhandanam visuddhassa cittassa ajjhupekkhanam samathapatipannassa ajjhupekkhanam ekaggupatthanassa ajjhupekkhanam tattha jatanam dhammanam anativattanatthena sampahamsana indriyanam ekarasatthena tadanurupagaviriyavahanatthena asevanatthena sampahamsanati. Tatrayam pali pathamassa jhanassa ko adi kim majjhe kim pariyosanam. Pathamassa jhanassa patipadavisuddhi adi upekkhanubruhana majjhe sampahamsana pariyosanam. Pathamassa jhanassa patipadavisuddhi adi adissa katilakkhanani. Adissa tini lakkhanani. Yo tassa paripantho 1- tato cittam visujjhati visuddhatta cittam majjhimam samadhinimittam patipajjati patipannatta tattha cittam pakkhandati. Yanca paripanthato cittam visujjhati yanca visuddhatta cittam majjhimam samadhinimittam patipajjati yanca patipannatta tattha cittam @Footnote: 1. paripanthoti puranappakaranesu dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page485.

Pakkhandati pathamassa jhanassa patipadavisuddhi adi adissa imani tini lakkhanani. Tena vuccati pathamam jhanam adikalyananceva hoti tilakkhanasampannancati. Pathamassa jhanassa upekkhanubruhana majjhe majjhassa katilakkhanani. Majjhassa tini lakkhanani. Visuddham cittam ajjhupekkhati samathapatipannam ajjhupekkhati ekaggupatthanam ajjhupekkhati. Yanca visuddham cittam ajjhupekkhati yanca samathapatipannam ajjhupekkhati yanca ekaggupatthanam ajjhupekkhati pathamassa jhanassa upekkhanubruhana majjhe majjhassa imani tini lakkhanani. Tena vuccati pathamam jhanam majjhekalyananceva hoti tilakkhanasampannancati. Pathamassa jhanassa sampahamsana pariyosanam pariyosanassa katilakkhanani. Pariyosanassa cattari lakkhanani. Tattha jatanam dhammanam anativattanatthena sampahamsana indriyanam ekarasatathena sampahamsana tadanurupagaviriyavahanatthena sampahamsana asevanatthena sampahamsana. Pathamassa jhanassa sampahamsana pariyosanam pariyosanassa imani cattari lakkhanani. Tena vuccati pathamam jhanam pariyosanakalyananceva hoti catullakkhanasampannancati. Evam tividhattagatam cittam tividhakalyanakam dasalakkhanasampannam vitakkasampannanceva hoti vicarapitisukhasampannanca cittassa adhitthanasampannanca saddhasampannanca viriyasatisamadhipannasampannancati. Adissa adissa asubhasamapattiya vannam bhasatiti evampi itthampiti punappunam vavatthanam katva adisanato asubhasamapattiya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page486.

Vannam bhasati anisamsam katheti gunam parikitteti. Seyyathidam. Asubhasannaparicitena bhikkhave bhikkhuno cetasa bahulam viharato methunadhammasamapattiya cittam patiliyati patikuttati pativattati na sampasariyati upekkha va patikulyata va santhati seyyathapi bhikkhave kukkutapattam va naharudaddalam 1- va aggimhi pakkhittam patiliyati patikuttati pativattati na sampasariyati evameva kho bhikkhave asubhasannaparicitena bhikkhuno cetasa bahulam viharato methunadhammasamapattiya cittam patiliyati patikuttati pativattati na sampasariyatiti. Icchamaham bhikkhave addhamasam patisalliyitunti aham bhikkhave ekam addhamasam patisalliyitum niliyitum ekova hutva viharitum icchamiti attho. Namhi kenaci upasankamitabbo annatra ekena pindapataniharakenati yo attana payuttavacam akatva mamatthaya saddhesu kulesu patiyattam pindapatam niharitva mayham upanameti tam pindapataniharakam ekam bhikkhum thapetva namhi annena kenaci bhikkhuna va gahatthena va upasankamitabboti. Kasma pana evamahati. Atite kira pancasata migaluddhaka mahatiti dandavagurahi arannam parikkhipitva hatthatuttha ekatoyeva yavajivam migapakkhighatakammena jivitam kappetva niraye uppanna. Te tattha pacitva pubbe katena kenacideva kusalakammena manussesu uppanna kalyanupanissayavasena sabbepi bhagavato santike pabbajjanca upasampadanca labhimsu. Tesam tato mulakusalakammato avipakkavipaka @Footnote: 1. an. sattaka. 23/48. paliyampana nharudaddulanti dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page487.

Aparaparacetana tasmim addhamasabbhantare attupakkamena ca parupakkamena ca jivitupacchedaya okasam akasi. Tam bhagava addasa. Kammavipako nama na sakka kenaci patibahitum. Tesu ca bhikkhusu puthujjanapi atthi sotapannasakadagamianagamikhinasavapi. Tattha khinasava apatisandhika itare ariyasavaka niyatagatika sugatiparayana puthujjananam gati aniyata. Atha bhagava cintesi ime attabhave chandaragena maranabhayabhita na sakkissanti gatim visodhetum handa nesam chandaragappahanaya asubhakatham kathemi tam sutva attabhave vigatacchandaragataya gativisodhanam katva sagge patisandhim ganhissanti evam nesam mama santike pabbajja satthika bhavissatiti. Tato nesam anuggahaya asubhakatham kathesi kammatthanasisena no maranavannasamvannanadhippayena. Kathetva ca panassa etadahosi sace mam imam addhamasam bhikkhu passissanti ajja eko bhikkhu mato ajja dve .pe. Ajja dasati agantva arocessanti ayanca kammavipako na sakka maya va annena va patibahitum svahantam sutvapi kim karissami kimme anatthakena anayabyasanena sutena handaham bhikkhunam adassanam upagacchamiti tasma evamaha icchamaham bhikkhave addhamasam patisalliyitum namhi kenaci upasankamitabbo annatra ekena pindapataniharakenati. Apare panahu parupavadavivajjanattham evam vatva patisallinoti. Pare kira bhagavantam upavadissanti ayam sabbannu aham

--------------------------------------------------------------------------------------------- page488.

Saddhammappavaracakkavattiti patijanamano attanopi savake annamannam ghatente nivaretum na sakkoti kimannam sakkissatiti tattha pandita vakkhanti bhagava patisallanamanuyutto nayimam pavuttim janati kocissa arocayitapi natthi sace janeyya addha nivareyyati. Idam pana icchamattam pathamamevettha karanam. Nassudhati ettha assudhati padapuranamatte avadharanatthe va nipato neva koci bhagavantam upasankamatiti. Anekehi vannasanthanadihi karanehi vokaro assati anekakaravokaro. Anekakaravokinno anekakaranasammissoti vuttam hoti. Ko so. Asubhabhavananuyogo. Tam anekakaravokaram asubhabhavananuyogam. Anuyutta viharantiti yutta payutta viharanti. Attiyantiti tena kayena atta dukkhita honti. Harayantiti lajjanti. Jigucchantiti sanjatajiguccha honti. Daharoti taruno. Yuvati yobbanena samannagato. Mandanakajatiyoti mandanapakatiko. Sisam nahatoti sisena saddhim nahato. Daharo yuvati ettha daharavacanena pathamayobbanabhavam dasseti. Pathamayobbane hi satta visesena mandanakajatiya honti. Sisam nahatoti imina mandananuyogakalam. Yuvapi hi kinci kammam katva sankilitthasariro na mandananuyutto hoti. Sisam nahato pana so mandanamevanuyunjati ahikunapadini datthumpi na icchati. So tasmim khane ahikunapena va kukkurakunapena va

--------------------------------------------------------------------------------------------- page489.

Manussakunapena va kanthe alaggena kenacideva paccatthikena anetva kanthe baddhena patimukkena yatha attiyeyya harayeyya jiguccheyya evameva te bhikkhu sakena kayena attiyanta harayanta jigucchanta so viya puriso tam kunapam vigatacchandaragataya attano kayam pariccajitukama hutva sattham adaya attanapi attanam jivita voropenti tvam mam jivita voropehi aham tanti evam annamannampi jivita voropenti. Migalandikampi samanakuttakanti migalandikoti tassa namam. Samanakuttakoti samanavesadharako. So kira sikhamattam thapetva sisam mundetva ekam kasavam nivasetva ekam amse katva viharamyeva upanissaya vighasadabhavena jivati. Tampi migalandikam samanakuttakam upasankamitva evam vadanti. Sadhuti ayacanatthe nipato. Noti upayogabahuvacanam. Sadhu avuso amhe jivita voropehiti vuttam hoti. Ettha ca ariya neva panatipatam karimsu na samadapesum na samanunnapesum 1-. Puthujjana pana sabbamakamsu. Lohitakanti lohitamakkhitam. Yena vaggumudati vaggumata lokassa punnasammata nadi. Sopi kira tam papam tattha pavahessamiti sannaya gato. {163} Ahudeva kukkuccanti tesu kira bhikkhusu kenaci kayavikaro va vacivikaro va na kato sabbe sata sampajana dakkhinena passena nipajjimsu. Tam anussarato @Footnote: 1. na samanujanimsu.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page490.

Tassa kukkuccam ahosiyeva. Nadiya anubhavena appamattakampi papam pahinannama natthi. Ahu vipatisaroti tasseva kukkuccassa sabhavaniyamanatthametam vuttam. Vipatisarakukkuccam ahosi na vinayakukkuccanti. Alabha vata metiadi kukkuccassa pavattiakaradassanattham vuttam. Tattha alabha vata meti ayatim dani mama hitasukhalabha nama natthiti anutthunati. Na vata me labhati imina pana tamevattham dalham karoti. Ayam hettha adhippayo sacepi koci labho teti vadeyya tam miccha nattheva me labhati. Dulladdham vata meti kusalanubhavena laddhampi idam manussattam dulladdham vata me. Na vata me suladdhanti imina pana tameva attham dalham karoti. Ayam hettha adhippayo sacepi koci suladdhanteti vadeyya tam miccha na vata me suladdhanti. Apunnam pasutanti apunnam upacitam janitam va. Kasma iti ce. Yvaham bhikkhu .pe. Voropesinti. Tassattho yo aham silavante taya eva silavantataya kalyanadhamme uttamadhamme setthadhamme bhikkhu jivita voropesinti. Annatara marakayikati namavasena apakata eka bhummadevata micchaditthika marapakkhika marassa anuvattika evam ayam maradheyyam maravisayam natikkamissatiti cintetva sabbabharanavibhusita hutva attano anubhavam dassayamana abhijjamane udake pathavitale cankamamana viya agantva migalandikam samanakuttakam etadavoca. Sadhu sadhuti sampahamsanatthe nipato.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page491.

Tasma evancettha dvivacanam 1-. Atinne taresiti samsarato atinne imina jivitavoropanena taresi parimocesiti. Ayam kira etissa devataya balaya dummedhaya laddhi ye na mata te samsarato na mutta ye mata te muttati. Tasma samsaramocakamilakkhu 2- viya evamladdhika hutva tampi tattha niyojenti evamaha. Athakho migalandiko samanakuttako tavabhusam uppannavipatisaropi tam devataya anubhavam disva ayam devata evamaha addha imina atthena evameva bhavitabbanti nittham gantva labha kira metiadini parikittayanto viharena viharam parivenena parivenam upasankamitva evam vadeti tamtam viharanca parivenanca upasankamitva dvaram vivaritva anto pavisitva bhikkhu evam vadeti ko atinno kantaremiti. Hotiyeva bhayanti maranam paticca cittutraso hoti. Chambhitattanti hadayamamsam adim katva sariracalanam hoti. Atibhayena thaddhasarirattantipi eke. Thambhitattam hi chambhitattanti vuccati. Lomahamsoti uddhamthitalomata. Khinasava pana sattasunnataya suditthatta maranakasattameva na passanti. Tasma tesam sabbampetam nahositi veditabbam. Ekampi dvepi .pe. Satthimpi bhikkhu ekaheneva jivita voropesiti evam gananavasena sabbanipi tani panca bhikkhusatani jivita voropesi. @Footnote: 1. ameditavacanam . 2 milakkho.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page492.

{164} Patisallana vutthitoti tesam pancannam bhikkhusatanam jivitakkhayappattibhavam natva tato ekibhavato vutthito janantopi ajananto viya kathasamutthapanattham ayasmantam anandam amantesi. Kinnukho ananda tanubhuto viya bhikkhusanghoti ananda ito pubbe bahu bhikkhu ekato upatthanam agacchanti uddesam paripuccham ganhanti sajjhayanti ekappajjoto viya aramo dissati idani pana addhamasamattassa accayena tanubhuto viya tanuko mando appako viralo viya jato bhikkhusangho kinnukho karanam kim disasu pakkanta bhikkhuti. Athayasma anando kammavipakena tesam jivitakkhayappattim asallakkhento asubhakammatthananuyogapaccaya pana sallakkhento tathahi pana bhante bhagavatiadim vatva bhikkhunam arahattappattiya annam kammatthanam yacanto sadhu bhante bhagavatiadimaha. Tassattho sadhu bhante bhagava annam karanam acikkhatu yena bhikkhusangho arahatte patitthaheyya 1-. Mahasamuddaorohanatitthani viya hi annanipi dasanussatidasa- kasinacatuddhatuvavatthanabrahmaviharaanapanassatippabhedani bahuni nibbanorohanakammatthanani santi tesu bhagava bhikkhu samassasetva annataram kammatthanam acikkhatuti adhippayo. Atha bhagava tatha katukamo theram uyyojento tenahi anandatiadimaha. Tattha vesalim upanissayati vesalim upanissaya samanta gavutepi @Footnote: 1. idha itisaddo icchitabbo.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page493.

Addhayojanepi yavatika viharanti te sabbe sannipatehiti attho. Sabbe upatthanasalayam sannipatetvati attana gantum yuttatthanam sayam gantva annattha daharabhikkhum pahinitva muhutteneva anavasese bhikkhu upatthanasalayam samuham katva. Yassidani bhante bhagava kalam mannatiti ettha ayamadhippayo bhagava bhikkhusangho sannipatito esa kalo bhikkhunam dhammakatham katum anusasanim datum idani yassa tumhe kalam janatha tam kattabbanti. {165} Athakho bhagava .pe. Bhikkhu amantesi ayampi kho bhikkhaveti amantetva ca pana bhikkhunam arahattappattiya pubbe acikkhitaasubhakammatthanato annam pariyayam acikkhanto anapanassatisamadhiti aha. Idani yasma bhagavata bhikkhunam santappanitakammatthanadassanatthameva ayam pali vutta tasma aparihapetva atthayojanakkamam ettha vannanam karissami. Tatra ayampi kho bhikkhaveti imassa tava padassa ayam yojana bhikkhave na kevalam asubhabhavanayeva kilesappahanaya samvattati apica ayampi kho anapanassatisamadhi .pe. Vupasametiti. Ayam panettha atthavannana. Anapanassatiti assasappassasapariggahika sati. Vuttam hetam patisambhidayam ananti assaso no passaso pananti passaso no assaso assasavasena upatthanam sati passasavasena upatthanam sati yo assasati tassa upatthati yo passasati tassa upatthatiti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page494.

Samadhiti taya anapanapariggahikaya satiya saddhim uppanna cittekaggata. Samadhisisena cayam desana na satisisena. Tasma anapanassatiya yutto samadhi anapanassatiyam va samadhi anapanassatisamadhiti evamettha attho veditabbo. Bhavitoti uppadito vaddhito va. Bahulikatoti punappunam kato. Santo ceva panito cati santo ceva panito ceva. Ubhayattha evasaddena niyamo veditabbo. Kim vuttam hoti. Ayam hi yatha asubhakammatthanam kevalam pativedhavasena santanca panitanca olarikarammanatta pana patikularammanatta ca arammanavasena neva santam na panitam na evam kenaci pariyayena asanto va appanito va apica kho arammanasantatayapi santo vupasanto nibbuto pativedhasankhataangasantatayapi arammanappanitatayapi panito atittikaro angappanitatayapiti. Tena vuttam santo ceva panito cati. Asecanako ca sukho ca viharoti ettha pana nassa secananti asecanako anasittako abbokinno petakko aveniko. Natthi cettha parikammena va upacarena va santata. Adimanasikarato pabhuti attano sabhaveneva santo ca panito cati attho. Keci pana asecanakoti anasittako ojavanto sabhaveneva madhuroti vadanti. Evamayam asecanako ca appitappitakkhane kayikacetasikasukhapatilabhaya samvattanato sukho ca viharoti veditabbo. Uppannuppanneti avikkhambhite

--------------------------------------------------------------------------------------------- page495.

Avikkhambhite. Papaketi lamake. Akusale dhammeti akosallasambhute dhamme. Thanaso antaradhapetiti khaneneva antaradhapeti vikkhambheti. Vupasametiti sutthu upasameti. Nibbedhabhagiyatta va anupubbena ariyamaggavuddhippatto samucchindati patippassambhetiti attho. Seyyathapiti opammanidassanametam. Gimhanam pacchime maseti asalhamase. Uhatarajojallanti addhamase vatatapasukkhaya gomahisadipadappaharasambhinnaya pathaviya uddham hatam uhatam akase samutthitam rajanca renunca. Mahaakalameghoti sabbam nabham ajjhottharitva utthito asalhajunhapakkhe sakalam addhamasavassanakamegho. So hi asampatte vassakale uppannatta akalameghoti idha adhippeto. Thanaso antaradhapeti vupasametiti khaneneva adassanam neti pathaviyam sannisidapeti. Evameva khoti opammasampatipadanametam. Tato param vuttanayameva. Idani katham bhavito ca bhikkhave anapanassatisamadhiti ettha. Kathanti anapanassatisamadhibhavanam nanappakarato vittharetumyatapuccha. Bhavito ca bhikkhave anapanassatisamadhiti nanappakarato vittharetukamyataya putthadhammanidassanam. Esa nayo dutiyapadepi. Ayampanettha sankhepattho bhikkhave kena pakarena kenakarena kena vidhina bhavito anapanassatisamadhi kena pakarena bahulikato santo ceva .pe. Vupasametiti. Idani tamattham vittharento idha bhikkhavetiadimaha. Tattha idha bhikkhave bhikkhuti bhikkhave

--------------------------------------------------------------------------------------------- page496.

Imasmim sasane bhikkhu. Ayam hettha idhasaddo sabbappakara- anapanassatisamadhinibbattakassa puggalassa nissayabhutasasanaparidipano annasasanassa tathabhavapatisedhano ca. Vuttam hetam idheva bhikkhave samano .pe. Sunna parappavada samanebhi annehiti. Tena vuttam imasmim sasane bhikkhuti. Arannagato va .pe. Sunnagaragato vati idamassa anapanassatisamadhibhavananurupa- senasanapariggahaparidipanam. Imassa hi bhikkhuno digharattam rupadisu arammanesu anuvisatam cittam anapanassatisamadhiarammanam abhiruhitum na icchati kutagonayuttaratho viya uppathameva dhavati. Tasma seyyathapi nama gopo kutadhenuya sabbam khirampivitva vaddhitam kutavaccham dametukamo dhenuto apanetva ekamante mahantam thambham nikhanitva tattha yottena bandheyya athassa so vaccho itocitoca vipphanditva palayitum asakkonto tameva thambham upanisideyya va upanipajjeyya va evameva iminapi bhikkhuna digharattam rupadiarammanarasapanavaddhitam 1- dutthacittam dametukamena rupadiarammanato apanetva arannam va .pe. Sunnagaram va pavesetva tattha assasappassasatthambhe satiyottena bandhitabbam. Evamassa tam cittam itocitoca vipphanditvapi pubbe acinnarammanam alabhamanam satiyottam chinditva palayitum asakkontam tameva arammanam @Footnote: 1. yebhuyyena ruparammanadirasapanavaddhitam. tanca rupadiarammanatoti vakkhamanapadena @na sameti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page497.

Upacarappanavasena upanisidati ceva upanipajjati ca. Tenahu porana yatha thambhe nibandheyya vaccham dammam 1- naro idha bandheyyevam sakam cittam satiyarammane dalhanti. Evamassa tam senasanam bhavananurupam hoti. Tena vuttam idamassa anapanassatisamadhibhavananurupasenasanapariggahaparidipananti. Athava yasma idam kammatthanappabhede muddhabhutam sabbannubuddhapaccekabuddhasavakanam visesadhigama ditthadhammasukhaviharapadatthanam anapanassatikammatthanam itthipurisahatthiassadisaddasamakulam gamantam apariccajitva na sukaram sampadetum saddakantakatta jhanassa agamake pana aranne sukaram yogavacarena idam kammatthanam pariggahetva anapanacatutthajjhanam nibbattetva tadeva padakam katva sankhare sammasitva aggaphalam arahattam sampapunitum tasmassa anurupasenasanam dassento bhagava arannagato vatiadimaha. Vatthuvijjacariyo viya hi bhagava so yatha vatthuvijjacariyo nagarabhumim passitva sutthu upaparikkhitva ettha nagaram mapethati upadissati sotthinava nagare nitthite rajakulato mahasakkaram labhati evameva yogavacarassa anurupasenasanam upaparikkhitva ettha kammatthanam anuyunjitabbanti upadissati tato tattha kammatthanamanuyuttena yogina kamena arahatte patte sammasambuddho vata so bhagavati mahantam @Footnote: 1. damam.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page498.

Sakkaram labhati. Ayam pana bhikkhu dipisadisoti vuccati. Yatha hi mahadipiraja aranne tinagahanam va vanagahanam va pabbatagahanam va nissaya niliyitva vanamahisagokannasukaradayo mige ganhati evamevayam arannadisu kammatthanam anuyunjanto bhikkhu yathakkamena sotapattisakadagamianagamiarahattamagge ceva ariyaphalanca ganhatiti veditabbo. Tenahu porana yathapi dipiko nama niliyitva 1- ganhati mige tathevayam buddhaputto yuttayogo vipassako arannam pavisitvana ganhati phalamuttamanti. Tenassa parakkamajavayoggabhumim arannasenasanam dassento bhagava arannagato vatiadimaha. Tattha arannagato vati arannam nama nikkhamitva bahiindakhila sabbametam arannanti ca arannikam nama senasanam pancadhanusatikam pacchimanti ca evam vuttalakkhanesu arannesu yankinci pavivekasukhamarannam gato. Rukkhamulagato vati rukkhasamipam gato. Sunnagaragato vati sunnam vivittokasam gato. Ettha ca thapetva arannanca rukkhamulanca avasesasattavidhasenasanam gatopi sunnagaragatoti vattum vattati. Evamassa ututtayanukulam dhatucariyanukulanca anapanassatibhavananurupam senasanam upadisitva alinanuddhaccapakkhikam santamiriyapatham upadisanto nisidatiti aha. Athassa nisajjaya dalhabhavam assasappassasanam pavattanasukhatam arammanapariggahupayanca @Footnote: 1. niliyitvatipi dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page499.

Dassento pallankam abhujitvatiadimaha. Tattha pallankanti samantato urubaddhasanam. Abhujitvati abandhitva. Ujum kayam panidhayati uparimam sariram ujukam thapetva attharasa pitthikantake kotiya kotim patipadetva. Evam hi nisinnassa cammamamsanaharuni na panamanti. Athassa ya tesam panamanapaccayaeva khane khane vedana uppajjeyyum ta na uppajjanti. Tasu anuppajjamanasu cittam ekaggam hoti kammatthanam na paripatati vuddhim phatim upagacchati. Parimukham satim upatthapetvati kammatthanabhimukham satim thapayitva. Athava pariti pariggahattho mukhanti niyyanattho satiti upatthanattho tena vuccati parimukham satinti evam patisambhidayam vuttanayeneva cettha attho datthabbo. Tatrayam sankhepo pariggahitaniyyanam satim katvati. So satova assasatiti so bhikkhu evam nisiditva evanca satim upatthapetva tam satim avijahanto satoeva assasati sato passasati. Satokari hotiti vuttam hoti. Idani yehakarehi satokari hoti te dassento digham va assasantotiadimaha. Vuttam hetam patisambhidayam so satova assasati sato passasatiti etasseva vibhange battimsaya akarehi satokari hoti digham assasavasena cittassa ekaggatam avikkhepam pajanato sati upatthita hoti taya satiya tena nanena satokari hoti digham passasavasena .pe. Patinissagganupassi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page500.

Assasavasena patinissagganupassi passasavasena cittassa ekaggatam avikkhepam pajanato sati upatthita hoti taya satiya tena nanena satokari hotiti. Tattha digham va assasantoti digham va assasam pavattento. Assasoti bahi nikkhamanavato passasoti anto pavisanavatoti vinayatthakathayam vuttam. Suttantatthakathasu pana upapatipatiya agatam. Tattha sabbesampi gabbhaseyyakanam matukucchito nikkhamanakale pathamam gabbhantaravato bahi nikkhamati paccha bahiravato sukhumam rajam gahetva abbhantaram pavisanto talum ahacca nibbayati. Evantava assasappassasa veditabba. Ya pana tesam digharassata sa addhanavasena veditabba. Yatha hi okasaddhanam pharitva thitam udakam va valika va dighamudakam digha valika rassamudakam rassa valikati vuccati evam cunnavicunnapi assasappassasa hatthisarire ahisarire ca tesam attabhavasankhatam digham addhanam sanikam puretva sanikameva nikkhamanti tasma dighati vuccanti. Sunakhasasadinam attabhavasankhatam rassam addhanam sigham puretva sighameva nikkhamanti tasma rassati vuccanti. Manussesu pana keci hatthiahiadayo viya kaladdhanavasena digham assasanti ca passasanti ca keci sunakhasasadayo viya rassam tasma tesam kalavasena dighamaddhanam nikkhamanta ca pavisanta ca te digha ittaramaddhanam nikkhamanta ca pavisanta ca rassati veditabba. Tatrayam bhikkhu navahakarehi digham assasanto

--------------------------------------------------------------------------------------------- page501.

Ca passasanto ca digham assasami passasamiti pajanati. Evam pajanato cassa ekenakarena kayanupassanasatipatthanabhavana sampajjatiti veditabba. Yathaha patisambhidayam. Katham digham assasanto digham assasamiti pajanati .pe. Rassam passasanto rassam passasamiti pajanati. Digham assasam addhanasankhate assasati digham passasam addhanasankhate passasati digham assasappassasam addhanasankhate assasatipi passasatipi digham assasappassasam addhanasankhate assasatopi passasatopi chando uppajjati. Chandavasena tato sukhumataram digham assasam addhanasankhate assasati chandavasena tato sukhumataram digham passasam addhanasankhate passasati chandavasena tato sukhumataram assasappassasam addhanasankhate assasatipi passasatipi chandavasena tato sukhumataram digham assasappassasam addhanasankhate assasatopi passasatopi pamujjam uppajjati. Pamujjavasena tato sukhumataram digham assasam addhanasankhate assasati pamujjavasena tato sukhumataram digham passasam .pe. Digham assasappassasam addhanasankhate assasatipi passasatipi pamujjavasena tato sukhumataram digham assasappassasam addhanasankhate assasatopi passasatopi digham assasappassasa cittam vivattati upekkha santhati. Imehi navahakarehi digham assasappassasa kayo upatthanam sati anupassana nanam kayo upatthanam no sati sati upatthananceva sati ca taya satiya tena nanena tam kayam anupassatiti tena

--------------------------------------------------------------------------------------------- page502.

Vuccati kaye kayanupassanasatipatthanabhavanati. Eseva nayo rassapadepi. Ayam pana viseso. Yatha ettha digham assasam addhanasankhateti vuttam evam idha rassam assasam ittarasankhate assasatiti agatam. Tasma tassa vasena yava tena vuccati kaye kayanupassanasatipatthanabhavanati tava yojetabbam. Evamayam addhanavasena ittaravasena ca imehi navahi akarehi assasappassase pajananto digham va assasanto digham assasamiti pajanati .pe. Rassam va passasanto rassam passasamiti pajanatiti veditabbo. Evam pajanato cassa digho rasso ca assaso passasopi ca tadiso cattaro vanna vattanti nasikaggeva bhikkhunoti. Sabbakayapatisamvedi assasissamiti .pe. Passasissamiti sikkhatiti sakalassa assasakayassa adimajjhapariyosanam viditam karonto pakatam karonto assasissamiti sikkhati sakalassa passasakayassa adimajjhapariyosanam viditam karonto pakatam karonto passasissamiti sikkhati. Evam viditam karonto pakatam karonto nanasampayuttacittena assasati ceva passasati ca tasma assasissami passasissamiti sikkhatiti vuccati. Ekassa hi bhikkhuno cunnavigate 1- assasakaye va passasakaye va adi pakato hoti na majjhapariyosanam so adimeva pariggahetum sakkoti majjhapariyosane kilamati. Ekassa majjham pakatam hoti na adipariyosanam so @Footnote: 1. visuddhimagge pana cunnavisateti dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page503.

Majjhameva pariggahetum sakkoti adipariyosane kilamati. Ekassa pariyosanam pakatam hoti na adimajjham so pariyosanameva pariggahetum sakkoti adimajjhe kilamati. Ekassa sabbampi pakatam hoti so sabbampi pariggahetum sakkoti na katthaci kilamati. Tadisena bhavitabbanti dassento aha sabbakayapatisamvedi assasissamiti .pe. Passasissamiti sikkhatiti. Tattha sikkhatiti evam ghatati vayamati. Yo va tathabhutassa samvaro ayamettha adhisilasikkha yo tathabhutassa samadhi ayam adhicittasikkha ya tathabhutassa panna ayam adhipannasikkhati ima tisso sikkhayo tasmim arammane taya satiya tena manasikarena sikkhati asevati bhaveti bahulikarotiti evamettha attho datthabbo. Tattha yasma purimanayena kevalam assasitabbam passasitabbameva ca na annam kinci katabbam ito patthaya pana nanuppadanadisu yogo karaniyo tasma tattha assasamiti pajanati passasamiti pajanatitveva vattamanakalavasena palim vatva ito patthaya kattabbassa nanuppadanadino akarassa dassanattham sabbakayapatisamvedi assasissamiti sikkhatitiadina nayena anagatavacanavasena pali aropitati veditabba. Passambhayam kayasankharam assasissamiti .pe. Passasissamiti sikkhatiti olarikam kayasankharam passambhento patippassambhento nirodhento vupasamento assasissami passasissamiti sikkhati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page504.

Tatrevam olarikasukhumata ca passaddhi ca veditabba. Imassa hi bhikkhuno pubbe apariggahitakale kayo ca cittanca sadaratha honti olarikanam kayacittanam olarikatte avupasante assasappassasapi olarika honti balavatara hutva pavattanti nasika nappahoti mukhena assasantopi passasantopi titthati. Yada panassa kayopi cittampi pariggahita honti tada te santa honti vupasanta. Tesu santesu assasappassasa sukhuma hutva pavattanti atthi nukho natthiti vicetabbakarappatta honti. Seyyathapi purisassa dhavitva pabbata va orohitva mahabharam va sisato oropetva thitassa olarika assasappassasa honti nasika nappahoti mukhena assasantopi passasantopi titthati. Yada panesa tam parissamam vinodetva nahatva ca pivitva ca allasatakam hadaye katva sitaya chayaya nipanno hoti athassa te assasappassasa sukhuma honti atthi nukho natthiti vicetabbakarappatta. Evameva imassa bhikkhuno pubbe apariggahitakale kayo ca .pe. Vicetabbakarappatta honti. Tam kissa hetu. Tathahissa pubbe apariggahitakale olarikolarike kayasankhare passambhemiti abhogasamannaharamanasikarapaccavekkhana natthi. Pariggahitakale pana atthi. Tenassa apariggahitakalato pariggahitakale kayasankharo sukhumo hoti. Tenahu porana

--------------------------------------------------------------------------------------------- page505.

Saraddhe kaye citte ca adhimattam pavattati asaraddhamhi kayamhi sukhumam sampavattatiti. Pariggahepi olariko pathamajjhanupacare sukhumo. Tasmimpi olariko pathamajjhane sukhumo. Pathamajjhane ca dutiyajjhanupacare ca olariko dutiyajjhane sukhumo. Dutiyajjhane ca tatiyajjhanupacare ca olariko tatiyajjhane sukhumo. Tatiyajjhane ca catutthajjhanupacare ca olariko catutthajjhane atisukhumo appavattimeva papunati. Idam tava dighabhanakasamyuttabhanakanam matam. Majjhimabhanaka pana pathamajjhane olariko dutiyajjhanupacare sukhumoti evam hetthimahetthimajjhanato uparuparijjhanupacarepi sukhumataram icchanti. Sabbesamyeva pana matena apariggahitakale pavattakayasankharo pariggahitakale patippassambhati pariggahitakale pavattakayasankharo pathamajjhanupacare .pe. Catutthajjhanupacare pavattakayasankharo catutthajjhane patippassambhati. Ayam tava samathe nayo. Vipassanayam pana apariggahe pavatto kayasankharo olariko mahabhutapariggahe sukhumo sopi olariko upadarupapariggahe sukhumo sopi olariko sakalarupapariggahe sukhumo sopi olariko arupapariggahe sukhumo sopi olariko ruparupapariggahe sukhumo sopi olariko paccayapariggahe sukhumo sopi olariko sapaccayanamarupadassane sukhumo sopi olariko lakkhanarammanikavipassanaya sukhumo sopi dubbalavipassanaya olariko balavavipassanaya sukhumo. Tattha

--------------------------------------------------------------------------------------------- page506.

Pubbe vuttanayeneva purimassa purimassa pacchimena pacchimena passaddhi veditabba. Evamettha olarikasukhumata ca passaddhi ca veditabba. Patisambhidayam panassa saddhim codanasodhanahi evamattho vutto. Katham. Passambhayam kayasankharam assasissami .pe. Passasissamiti sikkhati. Katame kayasankhara. Digham assasa kayika ete dhamma kayapatibaddha kayasankhara te kayasankhare passambhento nirodhento vupasamento sikkhati digham passasa kayika ete dhamma .pe. Rassam assasa rassam passasa sabbakayapatisamvedi assasa sabbakayapatisamvedi passasa kayika ete dhamma kayapatibaddha kayasankhara te kayasankhare passambhento nirodhento vupasamento sikkhati. Yatharupehi kayasankharehi ya kayassa anamana vinamana sannamana panamana injana phandana calana kampana passambhayam kayasankharam assasissamiti sikkhati passambhayam kayasankharam passasissamiti sikkhati. Yatharupehi kayasankharehi ya kayassa na anamana na vinamana na sannamana na panamana aninjana aphandana acalana akampana santam sukhumam passambhayam kayasankharam assasissami passasissamiti sikkhati. Iti kira passambhayam kayasankharam assasissamiti sikkhati passambhayam kayasankharam passasissamiti sikkhati. Evam sante vatupaladdhiya ca pabhavana na hoti assasappassasananca pabhavana na hoti anapanassatiya ca pabhavana na hoti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page507.

Anapanassatisamadhissa ca pabhavana na hoti na ca tam samapattim pandita samapajjantipi vutthahantipi. Iti kira passambhayam kayasankharam assasissami passasissamiti sikkhati. Evam sante vatupaladdhiya ca pabhavana hoti assasappassasananca pabhavana hoti anapanassatiya ca pabhavana hoti anapanassatisamadhissa ca pabhavana hoti tanca nam samapattim pandita samapajjantipi vutthahantipi. Yathakatham viya. Seyyathapi kamse akottite pathamam olarika sadda pavattanti. Olarikanam saddanam nimittam suggahitatta sumanasikatatta supadharitatta niruddhepi olarike sadde atha paccha sukhumaka sadda pavattanti sukhumakanam saddanam nimittam suggahitatta sumanasikatatta supadharitatta niruddhepi sukhumake sadde atha paccha sukhumasaddanimittarammanatapi cittam pavattati. Evameva pathamam olarika assasappassasa pavattanti olarikanam assasappassasanam nimittam suggahitatta sumanasikatatta supadharitatta niruddhepi olarike assasappassase atha paccha sukhumaka assasappassasa pavattanti sukhumakanam assasappassasanam nimittam suggahitatta sumanasikatatta supadharitatta niruddhepi sukhumake assasappassase atha paccha sukhumaassasappassasanimittarammanatapi cittam na vikkhepam gacchati. Evam sante vatupaladdhiya ca pabhavana hoti assasappassasananca pabhavana hoti anapanassatiya ca pabhavana hoti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page508.

Anapanassatisamadhissa ca pabhavana hoti tanca nam samapattim pandita samapajjantipi vutthahantipi. Passambhayam kayasankharam assasappassasa kayo upatthanam sati anupassana nanam kayo upatthanam no sati sati upatthananceva sati ca taya satiya tena nanena tam kayam anupassatiti tena vuccati kaye kayanupassanasatipatthanabhavanati. Ayam tavettha kayanupassanavasena vuttassa pathamacatukkassa anupubbapadavannana. Yasma panettha idameva catukkam adikammikassa kammatthanavasena vuttam itarani pana tini catukkani ettha pattajjhanassa vedanacittadhammanupassanavasena vuttani tasma idam kammatthanam bhavetva anapanacatutthaj- jhanapadatthanaya vipassanaya saha patisambhidahi arahattam papunitukamena buddhaputtena yam katabbam tam sabbam idheva tava adikammikassa kulaputtassa vasena adito pabhuti evam veditabbam. Catubbidham tava silam visodhetabbam. Tattha tividha visodhana anapajjanam apannavutthanam kilesehi ca apatipilanam. Evam visuddhasilassa hi bhavana sampajjati. Yamidam cetiyanganavattam bodhianganavattam upajjhayavattam acariyavattam jantagharavattam uposathagaravattam dveasitikkhandhakavattani cuddasavidham mahavattanti imesam vasena abhisamacarikasilam vuccati tampi sadhukam paripuretabbam. Yo hi aham silam rakkhami kim abhisamacarikena kammanti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page509.

Vadeyya tassa silam paripurissatiti netam thanam vijjati. Abhisamacarikavatte pana paripure 1- silam paripurati. Sile paripure 1- samadhi gabbham ganhati. Vuttam hetam bhagavata so vata bhikkhave bhikkhu abhisamacarikam dhammam aparipuretva silani paripuressatiti netam thanam vijjatiti. Vittharetabbam. Tasmanena yampidam cetiyanganavattadi abhisamacarikam vuccati tampi sadhukam paripuretabbam. Tato avaso ca kulam labho gano kammena pancamam addhanam nati abadho gantho iddhiti te dasati. Evam vuttesu dasasu palibodhesu yo palibodho atthi so upacchinditabbo. Evam upacchinnapalibodhena kammatthanam uggahetabbam. Tam dubbidham hoti sabbatthakakammatthananca parihariyakammatthananca. Tattha sabbatthakakammatthanannama bhikkhusanghadisu metta maranassati ca. Asubhasannatipi eke . Kammatthanikena hi bhikkhuna pathamam tava paricchinditva simatthakabhikkhusanghe metta bhavetabba tato simatthakadevatasu tato gocaragame issarajane tato tattha manusse upadaya sabbasattesu. So hi bhikkhusanghe mettaya sahavasinam muducittatam janeti. Athassa sukhasamvasata hoti. Simatthakadevatasu mettaya mudukatacittahi devatahi dhammikaya rakkhaya susamvihitarakkho @Footnote: 1. paripunne.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page510.

Hoti. Gocaragame issarajane mettaya mudukatacittasantanehi issarehi dhammikaya rakkhaya surakkhitaparikkharo hoti. Tattha manussesu mettaya pasaditacittehi tehi aparibhuto hutva vicarati. Sabbasattesu mettaya sabbattha apatihatacaro hoti. Maranassatiya pana avassam maritabbanti cintento anesanam pahaya uparuparivaddhamanasamvego anolinavuttiko hoti. Asubhasannaya dibbesupi arammanesu tanha na uppajjati. Tenassetam tayam evam bahupakaratta sabbattha atthayitabbam icchitabbanti katva adhippetassa ca yoganuyogakammassa padatthanatta sabbatthakakammatthananti vuccati. Atthattimsarammanesu pana yam yassa caritanukulam tam tassa niccam pariharitabbataya yathavutteneva nayena parihariyakammatthananti vuccati. Idha pana idameva anapanakammatthanam parihariyakammatthananti vuccati. Ayamettha sankhepo. Vittharo pana silavisodhanakatham palibodhupacchedakathanca icchantena visuddhimaggato gahetabbo. Evam visuddhasilena pana upacchinnapalibodhena ca idam kammatthanam ugganhantena iminava kammatthanena catutthajjhanam nibbattetva vipassanam vaddhetva arahattam pattassa buddhaputtassa santike uggahetabbam. Tam alabhantena anagamissa tampi alabhantena sakadagamissa tampi alabhantena sotapannassa tampi alabhantena anapanacatutthajjhanalabhissa tampi alabhantena paliya atthakathaya ca asammulhassa vinicchayacariyassa santike

--------------------------------------------------------------------------------------------- page511.

Uggahetabbam. Arahantadayo hi attana adhigatamaggameva acikkhanti. Ayam pana gahanappadese mahahatthipatham niharanto viya sabbattharammane asammulho sappayasappayam paricchinditva katheti. Tatrayam anupubbikatha. Tena bhikkhuna sallahukavuttina vinayacarasampannena vuttappakaramacariyam upasankamitva vattapatipattiya aradhitacittassa tassa santike pancasandhikam kammatthanam uggahetabbam. Tatrima panca sandhiyo uggaho paripuccha upatthanam appana lakkhananti. Tattha uggaho nama kammatthanassa ugganhanam. Paripuccha nama kammatthanassa paripucchana. Upatthanam nama kammatthanassa upatthanam. Appana nama kammatthanassa appana. Lakkhanam nama kammatthanassa lakkhanam. Evam lakkhanamidam kammatthananti kammatthanasabhavupadharananti vuttam hoti. Evam pancasandhikam kammatthanam ugganhanto attanapi na kilamati acariyampi na vihetheti. Tasma thokam uddisapetva bahum kalam sajjhayitva evam pancasandhikam kammatthanam uggahetva sace tattha sappayam hoti tattheva vasitabbam no ce tattha sappayam hoti acariyam apucchitva sace mandapanno yojanaparamam gantva sace tikkhapanno durampi gantva attharasasenasanadosavivajjitam pancasenasanangasamannagatam senasanam upagamma tattha vasantena upacchinnakhuddakapalibodhena katabhattakiccena bhattasammadam pativinodetva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page512.

Ratanattayagunanussaranena cittam sampahamsetva acariyuggahato ekapadampi appamussantena imam anapanassatikammatthanam manasikatabbam. Ayamettha sankhepo. Vittharo pana imam kathamaggam icchantena visuddhimaggato gahetabbo. Yam pana vuttam imam anapanassatikammatthanam manasikatabbanti tatrayam manasikaravidhi ganana anubandhana phusana thapana sallakkhana vivattana parisuddhi tesanca patipassanati. Gananati gananayeva. Anubandhanati anuvahana. Phusanati phutthatthanam. Thapanati appana. Sallakkhanati vipassana. Vivattanati maggo. Parisuddhiti phalam. Tesanca patipassanati paccavekkhana. Tattha imina adikammikakulaputtena pathamam gananaya imam kammatthanam manasikatabbam. Ganantena ca pancannam hettha na thapetabbam dasannam upari na netabbam antare khandam na dassetabbam. Pancannam hettha thapentassa hi sambadhe okase cittuppado vipphandati sambadhe vaje sanniruddhagono viya. Dasannam upari nentassa ganananissitova cittuppado hoti. Antara khandam dassentassa sikhappattam nukho me kammatthanam noti cittam vikampati. Tasma ete dose vajjetva ganetabbam. Ganantena pathamam dandhagananaya dhannamapakagananaya ganetabbam. Dhannamapako hi nalim puretva ekanti vatva okirati puna purento kanci 1- @Footnote: 1. kincitipi dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page513.

Kacavaram disva tam chaddento ekam ekanti vadati. Esa nayo dve dvetiadisu. Evameva iminapi assasappassasesu yo upatthati tam gahetva ekam ekantiadim katva yava dasa dasati pavattamanam pavattamanam upalakkhetva ganetabbam. Tassa evam ganayato nikkhamanta ca pavisanta ca assasappassasa pakata honti. Athanena tam dandhagananam dhannamapakagananam pahaya sighagananaya gopalagananaya ganetabbam. Cheko hi gopalako sakkharayo ucchangena gahetva rajjudandahattho patova vajam gantva gavo pitthiyam paharitva palighatthambhamatthake nisinno dvaram pattam pattamyeva gavim eka dveti sakkharam khipitva ganeti. Tiyamarattim sambadhe okase dukkham vutthagogano nikkhamanto annamannam upanighamsento vegavegena punjapunjo hutva nikkhamati. So vegavegena tini cattari panca dasati ganetiyeva. Evam imassapi purimanayena ganayato assasappassasa pakata hutva sigham sigham punappunam sancaranti. Tato tena sigham sigham punappunam sancarantiti natva anto ca bahi ca aggahetva dvarappattam dvarappattamyeva gahetva eko dve tini cattari panca eko dve tini cattari panca cha eko dve tini cattari panca cha satta attha nava dasati sigham sigham ganetabbameva. Gananapatibaddhe hi kammatthane gananabaleneva cittam ekaggam hoti arittupatthambhanavasena

--------------------------------------------------------------------------------------------- page514.

Candasote navathapanamiva. Tassevam sigham sigham ganayato kammatthanam nirantarappavattam viya hutva upatthati. Atha nirantaram pavattatiti natva anto ca bahi ca vatam apariggahetva purimanayeneva vegavegena ganetabbam. Antopavisanavatehi saddhim cittam pavesayato abbhantaram 1- vatabbhahatam medapuritam viya hoti. Bahinikkhamanavatena saddhim cittam niharato bahiddha puthuttarammane cittam vikkhipati. Phutthokase pana satim thapetva bhaventasseva bhavana sampajjati. Tena vuttam anto ca bahi ca vatam apariggahetva purimanayeneva vegavegena ganetabbanti. Kivaciram panetam ganetabbanti. Yava vina gananaya assasappassasarammane sati santitthati. Bahivisatavitakkavicchedam katva assasappassasarammane satisanthapanatthamyeva hi gananati. Evam gananaya manasikatva anubandhanaya manasikatabbam. Anubandhana nama gananam patisamharitva satiya nirantaram assasappassasanam anugamanam. Tanca kho na adimajjhapariyosananugamanavasena. Bahinikkhamanavatassa hi nabhi adi hadayam majjham nasika pariyosanam. Abbhantaram pavisanavatassa nasikaggam adi hadayam majjham nabhi pariyosanam. Tancassa anugacchato vikkhepagatam cittam sarambhaya ceva hoti injanaya ca. Yathaha. Assasadimajjhapariyosanam satiya anugacchato ajjhattam vikkhepagatena cittena kayopi cittampi saraddha ca @Footnote: 1. visuddhimagge pana abbhantareti dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page515.

Honti injita ca phandita ca passasadimajjhapariyosanam satiya anugacchato bahiddha vikkhepagatena cittena kayopi cittampi saraddha ca honti injita ca phandita cati. Tasma anubandhanaya manasikarontena na adimajjhapariyosanavasena manasikatabbam. Apica kho phusanavasena ca thapanavasena ca manasikatabbam. Ganananubandhanavasena viya hi phusanathapanavasena visum manasikaro natthi. Phutthaphutthatthaneyeva pana ganento gananaya ca phusanaya ca manasikaroti. Tattheva gananam patisamharitva te satiya anubandhanto appanavasena ca cittam thapento anubandhanaya ca phusanaya ca thapanaya ca manasikarotiti vuccati. Svayamattho atthakathayam vuttapanguladovarikopamahi patisambhidayam vuttakakacopamaya ca veditabbo. Tatrayam pangulopama seyyathapi pangulo dolaya kilatam mataputtanam dolam khipitva tattheva dolatthambhamule nisinno kamena agacchantassa ca gacchantassa ca dolaphalakassa ubho kotiyo majjhanca passati na ca ubhokotimajjhanam dassanattham byavato hoti evamevayam bhikkhu sativasena upanibandhanatthambhamule thapetva assasappassasadolam khipitva tattheva nimitte satiya nisinno kamena agacchantananca gacchantananca phutthatthane assasappassasanam adimajjhapariyosanam satiya anugacchanto tattha ca cittam thapento passati na ca tesam dassanattham byavato hoti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page516.

Ayam pangulopama. Ayampana dovarikopama seyyathapi dovariko nagarassa anto ca bahi ca purise ko tvam kuto va agato kuhim va gacchati kim va te hattheti na vimamsati na hi tassa te bhara dvarappattam dvarappattamyeva pana vimamsati evameva imassa bhikkhuno anto pavitthavata ca bahi nikkhantavata ca na bhara honti dvarappatta dvarappattayeva bharati. Ayam dovarikopama. Kakacopama pana adito pabhuti veditabba. Vuttam hetam nimittam assasappassasa anarammanamekacittassa ajanato ca tayo dhamme bhavana nupalabbhati. Nimittam assasappassasa anarammanamekacittassa janato ca tayo dhamme bhavana upalabbhatiti. Katham ime tayo dhamma ekacittassa arammanam na honti. Na cime tayo dhamma avidita honti na ca cittam vikkhepam gacchati padhananca pannayati payoganca sadheti visesamadhigacchati. Seyyathapi rukkho same bhumibhage nikkhitto tamenam puriso kakacena chindeyya rukkhe phutthakakacadantanam vasena purisassa sati upatthita hoti na ca agate va gate va kakacadante manasikaroti na ca agata va gata va kakacadanta avidita honti padhananca pannayati payoganca sadheti. Yathapi rukkho same bhumibhage nikkhitto

--------------------------------------------------------------------------------------------- page517.

Evam upanibandhananimittam. Yatha kakacadanta evam assasappassasa. Yatha rukkhe phutthakakacadantanam vasena purisassa sati upatthita hoti na agate va gate va kakacadante manasikaroti na agata va gata va kakacadanta avidita honti padhananca pannayati payoganca sadheti evameva bhikkhu nasikagge va mukhanimitte va satim upatthapetva nisinno hoti na agate va gate va assasappassase manasikaroti na agata va gata va assasappassasa avidita honti padhananca pannayati payoganca sadheti visesamadhigacchati. Padhananti katamam padhanam araddhaviriyassa kayopi cittampi kammaniyam hoti idam padhanam. Katamo payogo araddhaviriyassa upakkilesa pahiyanti vitakka vupasamanti ayam payogo. Katamo viseso araddhaviriyassa samyojana pahiyanti anusaya byanti honti ayam viseso. Evam ime tayo dhamma ekacittassa arammanam na honti na cime tayo dhamma avidita honti na ca cittam vikkhepam gacchati padhananca pannayati payoganca sadheti visesamadhigacchati. Anapanassati yassa paripunna subhavita anupubbamparicita yatha buddhena desita somam lokam pabhaseti abbhamuttova candimati. Ayam kakacopama. Idha panassa agatagatavasena amanasikaramattameva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page518.

Payojananti veditabbam. Idam kammatthanam manasikaroto kassaci na cireneva nimittanca uppajjati avasesajjhanangapatimandita appana sankhata thapana ca sampajjati. Kassaci pana gananavaseneva manasikarakalato pabhuti yatha saraddhakayassa mance va pithe va nisidato mancapitham onamati vikuttati paccattharanam valim ganhati asaraddhakayassa pana nisidato neva mancapitham onamati na vikuttati na paccattharanam valim ganhati tulapicupuritam viya mancapitham hoti kasma yasma asaraddhakayo lahuko hoti evameva gananavasena manasikarakalato pabhuti anukkamato olarikaassasappassasanirodhavasena kayadarathe vupasante kayopi cittampi lahukam hoti sariram akase langhanakarappattam viya hoti tassa olarike assasappassase niruddhe sukhumassasappassasanimittarammanam cittam pavattati tasmimpi niruddhe aparaparam tato sukhumatarasukhumataranimittarammanam pavattatiyeva. Katham. Yatha puriso mahatiya lohasalakaya kamsatalam akotteyya ekappaharena mahasaddo uppajjeyya tassa olarikasaddarammanam cittam pavatteyya niruddhe olarike sadde atha paccha sukhumasaddanimittarammanam tasmimpi niruddhe aparaparam tato sukhumatarasukhumatarasaddanimittarammanam pavattateva evanti veditabbam. Vuttampi cetam seyyathapi kamse akottiteti. Vittharo. Yatha hi annani kammatthanani uparupari vibhatani honti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page519.

Na tatha idam. Idampana uparupari bhaventassa bhaventassa sukhumatam gacchati upatthanampi na upagacchati. Evam anupatthahante pana tasmim na tena bhikkhuna utthayasana cammakhandam papphotetva gantabbam. Kim katabbam acariyam pucchissamiti va nattham dani me kammatthananti va na vutthatabbam. Iriyapatham vikopetva gacchato hi kammatthanam navam navameva hoti tasma yathanisinneneva desato aharitabbam. Tatrayam aharanupayo. Tena hi bhikkhuna kammatthanassa anupatthahanabhavam natva iti patisancikkhitabbam ime assasappassasa nama kattha atthi kattha natthi kassa va atthi kassa va natthiti athevam patisancikkhato ime antomatukucchiyam natthi udake nimugganam natthi tatha asannibhutanam matanam catutthajjhanasamapannanam ruparupabhavasamanginam nirodhasamapannananti natva evam attanava atta paticodetabbo nanu tvam pandita neva matukucchigato na udake nimuggo na asannibhuto na mato na catutthajjhanasamapanno na ruparupabhavasamangi na nirodhasamapanno atthiyeva te assasappassasa mandapannataya pana pariggahetum na sakkositi. Athanena pakatiphutthavaseneva cittam thapetva manasikaro pavattetabbo. Ime hi dighanasikassa nasaputam ghattenta pavattanti rassanasikassa uttarottham. Tasmanena imam nama thanam ghattentiti nimittam thapetabbam. Imameva hi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page520.

Atthavasam paticca vuttam bhagavata naham bhikkhave mutthassatissa asampajanassa anapanassatibhavanam vadamiti. Kincapi hi yankinci kammatthanam satassa sampajanasseva sampajjati ito annam pana manasikarontassa pakatam hoti. Idam pana anapanassatikammatthanam garukam garukabhavanam buddhapaccekabuddhabuddhaputtanam mahapurisanamyeva manasikarabhumibhutam na ceva ittaram na ittarasattasamasevitam yatha yatha manasikariyati tatha tatha santanceva hoti sukhumanca tasma ettha balavati sati ca panna ca icchitabba. Yatha hi matthasatakassa tunnakaranakale sucipi sukhuma icchitabba sucipasavedhanampi tato sukhumataram evameva matthasatakasadisassa imassa kammatthanassa bhavanakale sucipatibhaga satipi sucipasavedhanapatibhaga tam sampayutta pannapi balavati icchitabba. Tahi capana satipannahi samannagatena bhikkhuna na te assasappassasa annatra pakatiphutthokasa pariyesitabba. Yatha pana kasako kasitva balivadde muncitva gocarabhimukhe katva chayaya nisinno visameyya athassa te balivadda vegena atavim paviseyyum. Yo hoti cheko kasako so puna te gahetva yojetukamo na tesam anupadam gantva atavim ahindati athakho rasminca patodanca gahetva ujukameva tesam nipatatittham gantva nisidati va nipajjati va. Atha te gone divasabhagam caritva udapanatittham otaritva nahatva ca pivitva ca

--------------------------------------------------------------------------------------------- page521.

Paccuttaritva thite disva rasmiya bandhitva patodena vijjhanto anetva yojetva puna kammam karoti. Evameva tena bhikkhuna na te annatra pakatiphutthokasa pariyesitabba. Satirasmim pana pannapatodanca gahetva pakatiphutthokase cittam thapetva manasikaro pavattetabbo. Evam hissa manasikaroto na cirasseva te upatthahanti nipatatitthe viya gona. Tato tena satirasmiya bandhitva tasmimyeva thane yojetva pannapatodena vijjhantena puna kammatthanam anuyunjitabbam. Tassevamanuyunjato na cirasseva nimittam upatthati. Tam panetam na sabbesam ekasadisam hoti. Apica kho kassaci sukhasamphassam uppadayamano tulapicu viya kappatapicu viya vatadhara viya ca upatthatiti ekacce ahu. Ayam pana atthakathavinicchayo. Idam hi kassaci tarakarupam viya manigulika viya muttagulika viya ca kassaci kharasamphassam hutva kappasatthi viya saradarusuci viya ca kassaci dighapamangasuttam viya kusumadamam viya dhumasikha viya ca kassaci vitthatamakkatakasuttam viya balahakapatalam viya padumapuppham viya rathacakkam viya candamandalam viya suriyamandalam viya ca upatthati. Tanca panetam yatha sambahulesu bhikkhusu suttantam sajjhayitva nisinnesu ekena bhikkhuna tumhakam kidisam hutva idam suttam upatthatiti vutte eko mayham mahati pabbateyya nadi viya hutva upatthatiti aha. Aparo mayham ekavanaraji

--------------------------------------------------------------------------------------------- page522.

Viya anno mayham sitacchayo sakhasampanno phalabharabharitarukkho viyati. Tesam hi ekameva suttam sannananataya nanato upatthasi. Evam ekameva kammatthanam sannananataya nanato upatthasi. Sannajam hi etam sannanidanam sannapabhavam tasma sannananataya nanato upatthatiti veditabbam. Ettha ca annameva assasarammanam cittam annam passasarammanam annam nimittarammanam. Yassa hi ime tayo dhamma natthi tassa kammatthanam neva appanam na upacaram papunati. Yassa panime tayo dhamma atthi tasseva kammatthanam appananca upacaranca papunati. Vuttam hetam nimittam assasappassasa 1- anarammanamekacittassa ajanato ca tayo dhamme bhavana nupalabbhati. Nimittam assasappassasa 1- anarammanamekacittassa janato ca tayo dhamme bhavana upalabbhatiti. Evam upatthite pana nimitte tena bhikkhuna acariyassa santikam gantva arocetabbam mayham bhante evarupannama upatthatiti. Acariyena pana etam nimittanti va na va nimittanti na vattabbam. Evam hoti avusoti vatva punappunam manasikarohiti vattabbo. Nimittanti hi vutte vosanam apajjeyya na nimittanti vutte niraso visideyya tasma tadubhayampi avatva manasikareyeva niyojetabboti evantava dighabhanaka. @Footnote: 1. visud. 2/71 assasapassasa. evamuparipi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page523.

Majjhimabhanaka panahu nimittamidam avuso kammatthanam punappunam manasikarohi sappurisati vattabboti. Athanena nimitteyeva cittam thapetabbam. Evamassayam ito pabhuti thapanavasena bhavana hoti. Vuttam hetam poranehi nimitte thapayam cittam nanakaram vibhavayam dhiro assasappassase sakam cittam nibandhatiti. Tassevam nimittupatthanato pabhuti nivaranani vikkhambhitaneva honti kilesa sannisinnava sati upatthitayeva cittam samahitameva. Idam hi dvihakarehi cittam samahitannama hoti upacarabhumiyam va nivaranappahanena patilabhabhumiyam va angapatubhavena. Tattha upacarabhumiti upacarasamadhi. Patilabhabhumiti appanasamadhi. Tesam kim nanakaranam. Upacarasamadhi kusalavithiyam javitva bhavangam otarati. Appanasamadhi divasabhage appetva nisinnassa divasabhagampi kusalavithiyam javati bhavangam na otarati. Imesu dvisu samadhisu nimittapatubhavena upacarasamadhina samahitam cittam hoti. Athanena tam nimittam neva vannato manasikatabbam na lakkhanato paccavekkhitabbam. Apica kho khattiyamahesiya cakkavattigabbhoviya kasakena saliyavagabbho viya ca appamattena rakkhitabbam. Rakkhitam hissa phaladam hoti. Nimittam rakkhato laddham parihani na vijjati arakkhamhi asantamhi laddham laddham vinassatiti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page524.

Tatrayam rakkhanupayo. Tena bhikkhuna avaso gocaro bhassam puggalo bhojanam utu iriyapathoti imani satta asappayani vajjetva taneva satta sappayani sevantena punappunam tam nimittam manasikatabbam. Evam sappayasevanena nimittam thiram katva vuddhim virulhim vepullam gamayitva vatthuvisadakiriya indriyasamatta- patipadanata nimittakusalata yasmim samaye cittam niggahetabbam tasmim samaye cittam nigganhana yasmim samaye cittam paggahetabbam tasmim samaye cittappagganhana yasmim samaye cittam sampahamsetabbam tasmim samaye cittasampahamsana yasmim samaye cittam ajjhupekkhitabbam tasmim samaye cittaajjhupekkhana asamahitapuggalaparivajjana samahitapuggalasevana tadadhimuttatati imani dasa appanakosallani avijahantena yogo karaniyo. Tassevamanuyunjantassa viharato idani appana uppajjissatiti bhavangam vicchinditva nimittarammanam manodvaravajjanam uppajjati. Tasminca niruddhe tadevarammanam gahetva cattari panca va javanani javanti yesam pathamam parikammam dutiyam upacaram tatiyam anulomam catuttham gotrabhu pancamam appanacittam pathamam va parikammanceva upacaranca dutiyam anulomam tatiyam gotrabhu catuttham appanacittanti vuccati. Catutthameva hi pancamam va appeti na chattham sattamam va asannabhavangapatatta. Abhidhammikagodattatthero panaha asevanapaccayena kusala dhamma balavanto honti tasma chattham sattamam va appetiti. Tam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page525.

Atthakathasu patikkhittam. Tattha pubbabhagacittani kamavacarani appanacittam pana rupavacaram. Evamanena pancangavippahinam pancangasamannagatam dasalakkhanasampannam tividhakalyanam pathamajjhanamadhigatam hoti. So tasmimyeva arammane vitakkadayo vupasametva dutiyatatiyacatutthajjhanani papunati. Ettavata ca thapanavasena bhavanaya pariyosanappatto hoti. Ayamettha sankhepakatha. Vittharam pana icchantena visuddhimaggato gahetabbam. Evam pattacatutthajjhano panettha bhikkhu sallakkhanavivattanavasena kammatthanam vaddhetva parisuddhim pattukamo tadeva jhanam avajjanasamapajjanadhitthanavutthanapaccavekkhanasankhatehi pancahakarehi vasippattam pagunam katva arupapubbangamam va rupam rupapubbangamam va arupanti ruparupam pariggahetva vipassanam patthapeti. Katham. So hi jhana vutthahitva jhanangani pariggahetva tesam nissayam hadayavatthum tannissayani ca bhutani tesanca nissayam sakalampi karajakayam passati. Tato jhanangani arupam vatthadini rupanti ruparupam vavatthapeti. Athava samapattito vutthahitva kesadisu kotthasesu pathavidhatuadivasena cattari bhutani tannissitarupani ca pariggahetva yathapariggahitaruparammanam yathapariggahitarupavatthudvararammanam va sasampayuttadhammam vinnanam passati. Tato bhutadini rupam sampayuttadhammam vinnanamarupanti vavatthapeti. Athava samapattito vutthahitva assasappassasanam samudayo karajakayo

--------------------------------------------------------------------------------------------- page526.

Ca cittancati passati. Yatha hi kammaragaggariya dhamamanaya bhastanca purisassa ca tajjam vayamam paticca vato sancarati evameva kayanca cittanca paticca assasappassasati. Tato assasappassase ca kayanca rupam cittanca tam sampayuttadhamme ca arupanti vavatthapeti. Evam namarupam vavatthapetva tassa paccayam pariyesati. Pariyesanto ca tam disva tisupi addhasu namarupassa pavattim arabbha kankham vitarati. Vitinnakankho kalapasammasanavasena tilakkhanam aropetva udayabbayanupassanaya pubbabhage uppanne obhasadayo dasavipassanupakkilese pahaya upakkilesavimuttam patipadananam maggoti vavatthapetva udayam pahaya bhanganupassanam patva nirantaram bhanganupassanena bhayato upatthitesu sabbasankharesu nibbindanto virajjanto vimuccanto yathakkamam cattaro ariyamagge papunitva arahattaphale patitthaya ekunavisatibhedassa paccavekkhanannanassa pariyantappatto sadevakassa lokassa aggadakkhineyyo hoti. Ettavata cassa gananam adim katva patipassanapariyosana anapanassatisamadhibhavana samatta hotiti. Ayam sabbakarato pathamacatukkavannana. Itaresu pana tisu catukkesu yasma visum kammatthanabhavananayo nama natthi tasma anupadavannananayeneva tesam attho veditabbo.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page527.

Pitipatisamvediti pitim patisamviditam karonto pakatam karonto assasissami passasissamiti sikkhati. Tattha dvihakarehi piti patisamvidita hoti arammanato ca asammohato ca. Katham arammanato piti patisamvidita hoti. Sappitike dve jhane samapajjati tassa samapattikkhane jhanapatilabhena arammanato piti patisamvedita hoti arammanassa patisamviditatta. Katham asammohato. Sappitike dve jhane samapajjitva vutthaya jhanasampayuttakapitim khayato vayato sammasati tassa vipassanakkhane lakkhanapativedhena asammohato piti patisamvidita hoti. Vuttancetam patisambhidayam digham assasavasena cittassa ekaggatam avikkhepam pajanato sati upatthita hoti taya satiya tena nanena sa piti patisamvidita hoti digham passasavasena rassam assasavasena rassam passasavasena sabbakayapatisamvedi assasappassasavasena passambhayam kayasankharam assasappassasavasena cittassa ekaggatam avikkhepam pajanato sati upatthita hoti taya satiya tena nanena sa piti patisamvidita hoti avajjayato sa piti patisamvidita hoti janato passato paccavekkhato cittam adhitthahato saddhaya adhimuccato viriyam pagganhato satim upatthapayato cittam samadahato pannaya pajanato abhinneyyam parinneyyam pahatabbam bhavetabbam sacchikatabbam sacchikaroto sa piti patisamvidita hoti evam sa piti patisamvidita hotiti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page528.

Eteneva nayena avasesapadanipi atthato veditabbani. Idam panettha visesamattam. Tinnam jhananam vasena sukhapatisamvedita catunnampi vasena cittasankharapatisamvedita veditabba. Cittasankharoti vedanadayo dve khandha. Sukhapatisamvedipade cettha vipassanabhumidassanattham sukhanti dve sukhani kayikanca sukham cetasikancati patisamabhidayam vuttam. Passambhayam cittasankharanti olarikam olarikam cittasankharam passambhento nirodhentoti attho. So vittharato kayasankhare vuttanayeneva veditabbo. Apicettha pitipade pitisisena vedana vutta sukhapatisamvedipade sarupeneva vedana dvisu cittasankharapadesu sanna ca vedana ca cetasika ete dhamma cittapatibaddha cittasankharati vacanato sannasampayutta vedanati. Evam vedananupassananayena idam catukkam bhasitanti veditabbam. Tatiyacatukkepi catunnam jhananam vasena cittapatisamvedita veditabba. Abhippamodayam cittanti cittam modento hasento pahasento assasissami passasissamiti sikkhati. Tattha dvihakarehi abhippamodo hoti samadhivasena vipassanavasena ca. Katham samadhivasena. Sappitike dve jhane samapajjati. So samapattikkhane sampayuttaya pitiya cittam amodeti pamodeti. Katham vipassanavasena. Sappitike dve jhane samapajjitva vutthaya jhanasampayuttam pitim khayato vayato

--------------------------------------------------------------------------------------------- page529.

Sammasati. Evam vipassanakkhane jhanasampayuttim pitim arammanam katva cittam amodeti pamodeti. Evam patipanno abhippamodayam cittam assasissami passasissamiti sikkhatiti vuccati. Samadaham cittanti pathamajjhanadivasena arammane cittam samam adahanto samam thapento. Tani va pana jhanani samapajjitva vutthaya jhanasampayuttam cittam khayato vayato sammasato vipassanakkhane lakkhanapativedhena uppajjati khanikacittekaggata evam uppannaya khanikacittekaggataya vasenapi arammane cittam samam adahanto samam thapento samadaham cittam assasissami passasissamiti sikkhatiti vuccati. Vimocayam cittanti pathamajjhanena nivaranehi cittam mocento vimocento dutiyena vitakkavicarehi tatiyena pitiya catutthena sukhadukkhehi cittam mocento vimocento. Tani va pana jhanani samapajjitva vutthaya jhanasampayuttam cittam khayato vayato sammasati so vipassanakkhane aniccanupassanaya niccasannato cittam mocento vimocento dukkhanupassanaya sukhasannato anattanupassanaya attasannato nibbidanupassanaya nandito viraganupassanaya ragato nirodhanupassanaya samudayato patinissagganupassanaya adanato cittam mocento vimocento assasati ceva passasati ca. Tena vuttam vimocayam cittam assasissami passasissamiti sikkhatiti. Evam cittanupassanaya vasena idam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page530.

Catukkam bhasitanti veditabbam. Catutthacatukke pana aniccanupassiti ettha tava aniccam veditabbam aniccata veditabba aniccanupassana veditabba aniccanupassi veditabbo. Tattha aniccanti pancakkhandha. Kasma. Uppadavayannathattabhava. Aniccatati tesamyeva uppadavayannathattam hutva abhavo va nibbattanam tenevakarena atthatva khanabhangena bhedoti attho. Aniccanupassanati tassa aniccataya vasena rupadisu aniccanti anupassana. Aniccanupassiti taya anupassanaya samannagato. Tasma evambhuto assasanto passasanto ca idha aniccanupassi assasissami passasissamiti sikkhatiti veditabbo. Viraganupassiti ettha pana dve viraga khayavirago ca accantavirago ca. Tattha khayaviragoti sankharanam khanabhango. Accantaviragoti nibbanam. Viraganupassanati tadubhayadassanavasena pavatta vipassana ca maggo ca. Taya duvidhayapi anupassanaya samannagato hutva assasanto ca passasanto ca viraganupassi assasissami passasissamiti sikkhatiti veditabbo. Nirodhanupassipadepi eseva nayo. Patinissagganupassiti etthapi dve patinissagga pariccagapatinissaggo ca pakkhandanapatinissaggo ca. Patinissaggoyeva anupassana patinissagganupassana. Vipassanamagganam etam adhivacanam. Vipassana hi tadangavasena saddhim khandhabhisankharehi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page531.

Kilese pariccajati sankhatadosadassanena ca tabbiparite nibbane tanninnataya pakkhandatiti pariccagapatinissaggo ceva pakkhandanapatinissaggo cati vuccati. Maggo samucchedavasena saddhim khandhabhisankharehi kilese pariccajati arammanakaranena ca nibbane pakkhandatiti pariccagapatinissaggo ceva pakkhandanapatinissaggo cati vuccati. Ubhayampi pana purimapurimannananam anupassanato anupassanati vuccati. Taya duvidhaya patinissagganupassanaya samannagato hutva assasanto ca passasanto ca patinissagganupassi assasissami passasissamiti sikkhatiti veditabbo. Evam bhavitoti evam solasahi akarehi bhavito. Sesam vuttanayameva. Anapanassatisamadhikatha nitthita. {167} Athakho bhagavatiadimhi pana ayam sankhepattho. Evam bhagava anapanassatisamadhikathaya bhikkhu samassasetva atha yantam tatiyaparajikappannattiya nidananceva pakarananca uppannam bhikkhunam annamannam jivita voropanam etasmim nidane etasmim pakarane bhikkhusangham sannipatapetva patipucchitva vigarahitva ca yasma tattha attana attanam jivita voropanam migalandikena ca voropapanam parajikavatthu na hoti tasma tam thapetva parajikassa vatthubhutam annamannam jivita voropanameva gahetva parajikam pannapento yo pana bhikkhu sancicca

--------------------------------------------------------------------------------------------- page532.

Manussaviggahantiadimaha. Ariyapuggalamissakatta panettha moghapurisati avatva te bhikkhuti vuttam.


             The Pali Atthakatha in Roman Book 1 page 482-532. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=1&A=10112&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=1&A=10112&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=1&i=176              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=1&A=7436              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=1&A=2472              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=1&A=2472              Contents of The Tipitaka Volume 1 http://84000.org/tipitaka/read/?index_1

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]