ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 10 : PALI ROMAN Ma.A. (papa–ca.4)

                        2. Pancattayasuttavannana
      [21] Evamme sutanti pancattayasuttam. Tattha eketi ekacce.
Samanabrahmanati paribbajupagatabhavena samana, jatiya brahmana, lokena va
samanati ca brahmanati ca evam sammata. Aparantam kappetva vikappetva
ganhantiti aparantakappika. Aparantakappo va etesam atthitipi aparantakappika.
Ettha ca antoti "sakkayo kho avuso eko anto"tiadisu viya idha
kotthaso adhippeto. Kappati tanhaditthiyo. Vuttampi cetam "kappoti udanato
dve kappa tanhakappo ca ditthikappo ca"ti. 1- Tasma tanhaditthivasena
anagatam khandhakotthasam kappetva pakappetva thitati aparantakappikati evamattha
attho datthabbo. Tesam evam aparantam kappetva thitanam punappunam uppajjanavasena
aparantameva anugata ditthiti aparantanuditthino. Te evamditthino tam aparantam
arabbha agamma paticca annampi janam ditthigatikam karonta anekavihitani
adhimuttipadani 2- abhivadanti. Anekavihitaniti anekavidhani. Adhimuttipadaniti
adhivacanapadani. Athava bhutamattham adhibhavitva yathasabhavato aggahetva vattanato
adhimuttiyoti ditthiyo vuccanti, adhimuttinam padani adhimuttipadani,
ditthidipakani vacananiti attho.
@Footnote: 1 khu. maha. 29/136, 138/115, 116 (sya)     2 cha.Ma. adhivuttipadani

--------------------------------------------------------------------------------------------- page11.

Sanniti sannasamangi. Arogoti nicco. Ittheketi ittham eke, evameketi attho. Imina solasa sannivada kathita. Asanniti imina attha asannivada, nevasanninasanniti imina attha nevasanninasannivada, sato va pana sattassati imina satta ucchedavada. Tattha satoti vijjamanassa. Ucchedanti upacchedam. Vinasanti adassanam. Vibhavanti bhavavigamam. Sabbanetani annamannavevacananeva. Ditthadhammanibbanam vati imina panca ditthadhammanibbanavada kathita. Tattha ditthadhammoti paccakkhadhammo vuccati, tattha tattha patiladdhaattabhavassetam adhivacanam. Ditthadhamme nibbanam ditthadhammanibbanam, tasmimyeva attabhave dukkhavupasamanti attho. Santam vati sannitiadivasena tihakarehi santam. Tini hontiti sanni attatiadini santaattavasena ekam, itarani dveti evam tini. [22] Rupim vati karajarupena va kasinarupena va rupim. Tattha labhi kasinarupam attati ganhati. Takki ubhopi rupani ganhatiyeva. Arupinti arupasamapattinimittam va, thapetva sannakkhandham 1- sesaarupadhamme va attati pannapenta labhinopi takkikapi evam pannapenti. Tatiyaditthi pana missakagahavasena pavatta, catuttha takkagaheneva. Dutiyacatukke pathamaditthi samapannakavadena 2- kathita, dutiyaditthi asamapannakavadena, tatiyaditthi suppamattena va saravamattena va 3- kasinaparikammavasena, catutthaditthi vipulakasinavasena kathitati veditabba. Etam va panetesam upativattatanti sanniti padena sankhepato vuttam. Sannasattakam atikkantananti attho. Apare atthakanti vadanti. Tadubhayam parato avibhavissati. Ayam panettha sankhepattho:- keci hi eta 4- satta va attha va sanna samatikkamitum sakkonti, keci pana na sakkonti. Tattha ye sakkonti teva gahita. Tesam pana ekesam upativattatam atikkamitum sakkontanam yathapi nama gangam otinnesu manussesu eko dighavapim gantva tittheyya, eko tato @Footnote: 1 ka. pancakkhandham 2 cha.Ma. samapannakavare, evamuparipi, su. vi. 1/76, 77/110 @3 Si. suppamattam va saravamattam va 4 ka. ettha

--------------------------------------------------------------------------------------------- page12.

Param mahagamam, evameva eke vinnanancayatanam appamanam anenjanti vatva titthanti, eke akincannayatanam. Tattha vinnanancayatanam tava dassetum vinnanakasinameketi vuttam. Parato "akincannayatanameke"ti vakkhati. Tayidanti tam idam ditthigatanca ditthipaccayanca dittharammananca. Tathagato abhijanatiti imina paccayena idam nama dassanam gahitanti abhivisitthena nanena janati. Idani tadeva vittharento ye kho te bhontotiadimaha. Ya va panetesam sannananti ya va pana etasam "yadi rupasannanan"ti evam 1- vuttasannanam. Parisuddhati nirupakkilesa. Paramati uttama. Aggati settha. Anuttariya akkhayatiti asadisa kathiyati. Yadi rupasannananti imina catasso rupavacarasanna kathita. Yadi arupasannananti imina akasanancayatana- vinnanancayatanasanna. Itarehi pana dvihi padehi samapannakavaro ca asamapannakavaro ca kathitoti evameta kotthasato attha, atthato pana satta sanna honti. Samapannakavaro hi purimahi chahi sangahitoyeva. 2- Tayidam sankhatanti tam idam sabbampi sannagatam saddhim ditthigatena sankhatam paccayehi samagantva katam. Olarikanti sankhatattava olarikam. Atthi kho pana sankharanam nirodhoti etesam pana sankhatanti vuttanam sankharanam nirodhoti sankhatam nibbanam nama atthi. Atthetanti iti viditvati tam kho pana nibbanam "atthi etan"ti evam janitva. Tassa nissaranadassaviti tassa sankhatassa nissaranadassi nibbanadasSi. Tathagato tadupativattoti tam sankhatam atikkanto 3- samatikkantoti attho. [23] Tatrati tesu atthasu asannivadesu. Rupim vatiadini sannivade vuttanayeneva veditabbani. Ayanca yasma asannivado, tasma idha dutiyam catukkam na vuttam. Patikkosantiti patibahanti patisedhenti. Sanna rogotiadisu abadhatthena rogo, sadosatthena gando, anupavitthatthena sallam. Agatim va gatim vatiadisu patisandhivasena agatim, cutivasena gatim, cavanavasena cutim, upapajjanavasena upapattim, punappunam uppajjitva aparaparam vaddhanavasena vuddhim virulhim vepullam. @Footnote: 1 Si. sannananti evam 2 Si. purimabhijatisangahitoyeva 3 Ma. atikkamatthe

--------------------------------------------------------------------------------------------- page13.

Kamam catuvokarabhave rupam vinapi vinnanassa pavatti atthi, sese pana tayo khandhe vina natthi. Ayam pana panho pancavokarabhavavasena kathito. Pancavokarehi ettake khandhe vina vinnanassa pavatti nama natthi. Vitandavadi panettha "annatra rupa"tiadivacanato arupabhavepi rupam, asannibhave ca vinnanam atthi, tatha nirodhasamapannassa"ti vadati. So vattabbo:- byanjanacchayaya ce attham patibahasi, agatim vatiadivacanato tam vinnanam 1- pakkhidvipadacatuppada viya uppatitvapi gacchati, padasapi gacchati, govisanavalliadini 2- viya ca vaddhatiti apajjati. Ye ca bhagavata anekasatesu suttesu tayo bhava vutta, te arupabhavassa abhava dveva apajjanti. Tasma ma evam avaca, yathavuttamattham dharehiti. [24] Tatrati atthasu nevasanninasannivadesu bhummam. Idhapi rupim vatiadini vuttanayeneva veditabbani. Asanna sammohoti nissannabhavo namesa sammohatthanam. Yo hi kinci na janati, tam asanni esoti vadanti. Ditthasutamutavinnatabbasankharamattenati ditthavinnatabbamattena sutavinnatabbamattena mutavinnatabbamattena. Ettha ca vijanatiti vinnatabbam, ditthasutamutavinnatabbamattena pancadvarikasannapavattimattenati ayam hi ettha attho. Sankharamattenati olarikasankharappavattimattenati attho. Etassayatanassati etassa nevasannanasannayatanassa. Upasampadanti patilabham. Byasanam hetanti vinaso so hesa, vutthanam hetanti attho. Pancadvarikasannapavattanhi olarikasankharappavattam va appavattam katva tam samapajjitabbam. Tassa pana pavattena tato vutthanam hotiti dasseti. Sankharasamapattipattabbamakkhayatiti olarikasankharappavattiya pattabbanti na akkhayati. Sankharavasesasamapatti- pattabbanti sankharanamyeva avasesa bhavanavasena sabbasukhumabhavam patta sankhara, tesam pavattiya etam pattabbanti attho. Evarupesu hi sankharesu pavattesu etam pattabbam nama hoti. Tayidanti tam idam etam sukhumampi samanam sankhatam sankhatatta ca olarikam. @Footnote: 1 Si. tava vinnanam 2 Ma. govisalavallikadini

--------------------------------------------------------------------------------------------- page14.

[25] Tatrati sattasu ucchedavadesu bhummam. Uddham paramasantiti 1- uddham vuccati anagatasamsaravado, anagatam samsaravadam paramasantiti 2- attho. Asattimyeva abhivadantiti lagganamyeva vadanti. "asattan"tipi patho, tanhamyeva vadantiti attho. Iti pecca bhavissamati evam pecca bhavissama. Khattiya bhavissama, brahmana bhavissamati evamettha nayo netabbo. Vanijupamam 3- manneti vanijupama viya vanijapatibhaga vanijasadisa mayham upatthahanti. Sakkayabhayati sakkayassa bhaya. Te hi yatheva "cattaro kho maharaja abhayassa bhayanti. Katame cattaro. Ganduppado kho maharaja bhaya pathavim na khadati `ma pathavi khiyi'ti, konto kho maharaja ekapadena titthati `ma pathavi osidi'ti, kiki kho maharaja uttana seti `ma abbha 4- udriyi'ti, brahmanadhammiko kho maharaja brahmacariyam na carati `ma loko ucchijji"ti ime cattaro abhayassa bhayanti, evam sakkayassa bhayanti. Sakkayaparigucchati 5- tameva tebhumikasankhatam sakkayam parijigucchamana. Sa gaddulabandhoti dandake rajjum pavesetva baddhasunakho. Evamevimeti ettha dalhatthambho viya khilo viya ca tebhumikadhammasankhato sakkayo datthabbo, sa viya ditthigatiko, dandako viya ditthi, rajju viya tanha, gaddulena bandhitva thambhe va khile va upanibaddhasunakhassa attano dhammataya chinditva gantum asamatthassa anuparidhavanam viya ditthigatikassa ditthidandake pavesitaya tanharajjuya bandhitva sakkaye upanibaddhassa anuparidhavanam veditabbam. [26] Imaneva pancayatananiti imaneva panca karanani. Iti matikam thapentenapi panceva thapitani, nigamentenapi panceva nigamitani, bhajentena pana cattani bhajitani. Ditthadhammanibbanam kuhim pavitthanti. Ekattananattavasena dvisu padesu pavitthanti veditabbam. [27] Evanca catucattalisa aparantakappike dassetva idani attharasa pubbantakappike dassetum santi bhikkhavetiadimaha. Tattha atitakotthasasankhatam @Footnote: 1 Si. uddham sarati, cha.Ma. uddham saranti 2 cha.Ma. saranti 3 cha.Ma. vanijupama @4 cha.Ma. ambha 5 ka. sakkayassa parijigucchanti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page15.

Pubbantam kappetva vikappetva ganhantiti pubbantakappika. Pubbantakappo va etesam atthiti pubbantakappika. Evam sesampi 1- pubbe vuttappakaram vuttanayeneva veditabbam. Sassato atta ca loko cati rupadisu annataram attati ca lokoti ca gahetva sassato amaro nicco dhuvoti abhivadanti. Yathaha "rupam atta ceva loko ca sassato cati attananca lokanca pannapenti"ti vittharo. Asassatadisupi eseva nayo. Ettha ca pathamavadena cattaro sassatavada vutta, dutiyavadena satta ucchedavada. Nanu cete hettha agatava, 2- idha kasma puna gahitati. Hettha tattha tattha mato tattha tattheva ucchijjatiti dassanattham agata. Idha pana pubbenivasalabhi ditthigatiko atitam passati, na anagatam, tassa evam hoti "pubbantato agato atta idheva ucchijjati, tato param na gacchati"ti. Imassatthassa dassanattham gahita. Tatiyavadena cattaro ekaccasassatavada vutta, catutthavadena cattaro amaravikkhepika vutta. Antavati sapariyanto paricchinno parivatumo. Avaddhitakasinassa tam kasinam attati ca lokoti ca gahetva evam hoti. Dutiyavado 3- vaddhitakasinassa vasena vutto, tatiyavado tiriyam vaddhetva uddhamadho avaddhitakasinassa, catutthavado takkivasena vutto. Anantaracatukkam hettha vuttanayameva. Ekantasukhiti nirantarasukhi. Ayam ditthi labhino jatissaratakkinam vasena uppajjati. Labhino hi pubbenivasananena khattiyadikule ekantasukhameva attano jatimanussarantassa evam ditthi uppajjati. Tatha jatissarassa paccuppannam sukhamanubhavato atitasu sattasu jatisu tadisameva attabhavam anussarantassa. Takkissa pana idha sukhasamangino "atitepaham evameva ahosin"ti takkeneva uppajjati. Ekantadukkhiti ayam ditthi labhino nuppajjati. So hi ekanteneva idha jhanasukhena sukhi hoti. Idha dukkhena phutthassa pana jatissarassa takkisseva ca esa uppajjati. Tatiya idha vokinnasukhadukkhanam sabbesampi tesam uppajjati, @Footnote: 1 ka. sesesupi 2 cha.Ma. agata 3 Si. dutiyavaro

--------------------------------------------------------------------------------------------- page16.

Tatha catutthaditthi. Labhino hi idani catutthajjhanavasena adukkhamasukhassa, pubbepi catutthajjhanikameva brahmalokam anussarantassa. Jatissarassapi paccuppanne majjhattassa, anussarantassapi 1- majjhattabhutatthanameva anussarantassa, takkinopi paccuppanne majjhattassa, atitepi evam bhavissatiti takkeneva ganhantassa esa ditthi uppajjati. Ettavata cattaro sassatavada, cattaro ekaccasassatika, cattaro antanantika, cattaro amaravikkhepika, dve adhiccasamuppannikati attharasapi pubbantakappika kathita honti. [28] Idani ditthuddharam uddharanto tatra bhikkhavetiadimaha. Tattha paccattamyeva nananti paccakkhananam. Parisuddhanti nirupakkilesam. Pariyodatanti pabhassaram. Sabbapadehi vipassanananamyeva kathitam. Saddhadayo hi panca dhamma bahirasamayasmimpi honti, vipassanananam sasanasmimyeva. Tattha nanabhagamattameva pariyodapentiti mayamidam janamati evam tattha nanakotthasam otarentiyeva. Upadanamakkhayatiti na tam nanam, micchadassanannametam, tasma tadapi tesam bhavantanam ditthupadanam akkhayatiti attho. Athapi tam jananamattalakkhanatta nanabhagamattameva, tathapi tassa dassanassa 2- anupativattanato upadanapaccayato ca upadanameva. Tadupativattoti tam ditthim atikkanto. Ettavata cattaro sassatavada, cattaro ekaccasassatika, cattaro antanantika, cattaro amaravikkhepa, dve adhiccasamuppannika, solasa sannivada, attha asannivada, attha nevasanninasannivada, satta ucchedavada, panca ditthadhammanibbanavadati brahmajale agata dvasatthipi ditthiyo kathita honti. Brahmajale pana kathite idam suttam akathitameva hoti. Kasma? idha tato atirekaya sakkayaditthiya agatatta. Imasmim pana kathite brahmajalam kathitameva hoti. [30] Idani ima dvasatthi ditthiyo uppajjamana sakkayaditthippamukheneva uppajjantiti dassetum idha bhikkhave ekaccotiadimaha. Tattha patinissaggati pariccagena. Kamasannojananam anadhitthanati pancakamagunatanhanam @Footnote: 1 Si. anussatiyapi 2 ka. vadassa

--------------------------------------------------------------------------------------------- page17.

Nissatthatta. Pavivekam pitinti sappitikajjhanadvayapitim. Nirujjhatiti jhananirodhena nirujjhati. Samapattito pana vutthitassa niruddha nama hoti. Yatheva hi "adukkhamasukhaya vedanaya nirodha uppajjati niramisam sukham, niramisassa sukhassa nirodha uppajjati adukkhamasukha vedana"ti ettha na ayamattho hoti:- catutthajjhananirodha tatiyam jhanam upasampajja viharatiti. Ayam panettha attho:- catutthajjhana vutthaya tatiyam jhanam samapajjati, tatiyajjhana vutthaya catuttham jhanam samapajjatiti, evam sampadamidam veditabbam. Uppajjati domanassanti hinajjhanapariyadanakadomanassam. Samapattito vutthitacittassa pana kammaniyabhavo kathito. Paviveka pititi sava jhanadvayapiti. Yam chaya jahatiti yam thanam chaya jahati. Idam vuttam hoti? yasmim thane chaya atthi, tasmim atapo natthi. Yasmim atapo atthi, tasmim chaya natthiti. [31] Niramisam sukhanti tatiyajjhanasukham. [32] Adukkhamasukhanti catutthajjhanavedanam. [33] Anupadanohamasmiti niggahanohamasmi. 1- Nibbanasappayanti nibbanassa sappayam upakarabhutam. Nanu ca maggadassanam nama sabbattha nikantiya sukkhapitaya uppajjati, kathametam nibbanassa upakarapatipada nama jatanti, sabbattha anupadiyanavasena agganhanavasena upakarapatipada nama jatam. Abhivadatiti abhimanena upavadati. Pubbantanuditthinti attharasavidhampi pubbantanuditthim. Aparantanuditthinti catucattalisavidhampi aparantanuditthim. Upadanamakkhayatiti ahamasmiti gahanassa sakkayaditthipariyapantatta ditthupadanam akkhayati. Santivarapadanti 2- vupasantakilesatta santam uttamam padam. Channam phassayatanananti bhagavata "yattha cakkhu ca nirujjhati rupasanna ca nirujjhati se ayatane veditabbe"ti 3- ettha dvinnam ayatananam patikkhepena nibbanam dassitam. @Footnote: 1 Ma. niggahamano 2 ka. santam varam padanti @3 Si. yo ayatane veditabboti, ka. so ayatanena veditabbo, @sam. sala. 18/173/122 (sya)

--------------------------------------------------------------------------------------------- page18.

"yattha apo ca pathavi tejo vayo na gadhati ato sara nivattanti ettha vajjam na vattati ettha namanca rupanca asesam uparujjhati"ti 1- ettha pana sankharapatikkhepena nibbanam dassitam. "kattha apo ca pathavi ca tejo vayo na gadhati kattha dighanca rassanca anum thulam subhasubham kattha namanca rupanca asesam uparujjhatiti 2- tattha veyyakaranam bhavati:- vinnanam anidassanam anantam sabbatopabhan"ti. Ettha sankharapatikkhepena nibbanam dassitam. Imasmim pana sutte chaayatanapatikkhepena dassitam. Annattha ca anupadavimokkhoti nibbanameva dassitam, idha pana arahattaphalasamapatti. Sesam sabbattha uttanamevati. Papancasudaniya majjhimanikayatthakathaya pancattayasuttavannana nitthita. -------------


             The Pali Atthakatha in Roman Book 10 page 10-18. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=10&A=245&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=10&A=245&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=14&i=28              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=14&A=512              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=14&A=519              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=14&A=519              Contents of The Tipitaka Volume 14 http://84000.org/tipitaka/read/?index_14

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]