ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 27 : PALI ROMAN Iti.A. (paramatthadi.)

                        10. Tevijjasuttavannana
      [99] Dasame dhammenati nayena, sammapatipattisankhatena hetuna
karanena. Yaya hi patipadaya tevijjo hoti, sa patipada idha dhammoti
veditabbam. Ka pana sa patipadati? caranasampada ca vijjasampada ca. Tevijjanti
pubbenivasanussatinanadihi tihi vijjahi samannagatam. Brahmananti
bahitapapabrahmanam. Pannapemiti "brahmano"ti pajanapemi patitthapemi. Nannam
lapitalapanamattenati annam jatimattabrahmanam atthakadihi lapitamattavippalapanamattena
brahmanam na pannapemiti. Atha va lapitalapanamattenati mantanam
ajjhenaajjhapanamattena. Ubhayathapi yam pana brahmana samavedadivedattayajjhenena
tevijjam brahmanam vadanti, tam patikkhipati. Bhagavata hi "paramatthato atevijjam
brahmanamyeva cete bhovadino avijjanivuta `tevijjo brahmano'ti vadanti,
evam pana tevijjo brahmano hoti"ti dassanattham tatha bujjhanakanam puggalanam
ajjhasayena ayam desana araddha.
      Tattha yasma vijjasampanno caranasampannoyeva hoti caranasampadaya
vina vijjasampattiya abhavato, tasma caranasampadam antogadham katva
vijjasiseneva brahmanam pannapetukamo "dhammenaham bhikkhave tevijjam brahmanam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page355.

Pannapemi"ti desanam samutthapetva "kathancaham bhikkhave dhammena tevijjam brahmanam pannapemi"ti kathetukamyataya puccham katva puggaladhitthanaya desanaya vijjattayam vibhajanto "idha bhikkhave bhikkhu"tiadimaha. Tattha anekavihitanti anekavidham, anekehi va pakarehi pavattitam, samvannitanti attho. Pubbenivasanti samanantaratitam bhavam adim katva tattha tattha nivutthakkhandhasantanam. Nivutthanti ajjhavuttham anubhutam, attano santane uppajjitva niruddham, nivutthadhammam va nivuttham, gocaranivasena nivuttham, attano vinnanena vinnatam, paravinnanavinnatampi va chinnavatumakanussaranadisu. Anussaratiti "ekampi jatim dvepi jatiyo"ti evam jatipatipativasena anugantva sarati, anudeva va sarati, citte abhininnamite parikammasamanantaram sarati. Seyyathidanti araddhappakaradassanatthe nipato. Teneva yvayam pubbenivaso araddho hoti, tassa pakaram dassento "ekampi jatin"tiadimaha. Tattha ekampi jatinti ekampi patisandhimulakam cutipariyosanam ekabhavapariyapannam khandhasantanam. Esa nayo dvepi jatiyotiadisu. Anekepi samvattakappetiadisu pana parihayamano kappo samvattakappo, vaddhamano vivattakapPo. Tattha samvattena samvattatthayi gahito hoti tammulakatta, vivattena ca vivattatthayi. Evam hi sati yani tani "cattarimani bhikkhave kappassa asankhyeyyani, katamani cattari. Samvatto samvattatthayi vivatto vivattatthayi"ti 1- vuttani cattari asankhyeyyani, tani pariggahitani honti. Tattha tayo samvatta tejosamvatto aposamvatto vayosamvattoti. Tisso samvattasima abhassara subhakinha vehapphalati. Yada kappo tejena samvattati, @Footnote: 1 an.catukka. 21/156/162

--------------------------------------------------------------------------------------------- page356.

Abhassarato hettha aggina dayhati. Yada udakena samvattati, subhakinhato hettha udakena viliyati. Yada vatena samvattati, vehapphalato hettha vatena viddhamsiyati. Vittharato pana kotisatasahassacakkavalam ekato vinassati. Iti evarupo ayam pubbenivasam anussaranto bhikkhu anekepi samvattakappe anekepi vivattakappe anekepi samvattavivattakappe anussarati. Katham? amutrasintiadina nayena. Tattha amutrasinti amumhi samvattakappe amumhi bhave va yoniya va gatiya va vinnanatthitiya va sattavase va sattanikaye va ahamahosim. Evannamoti tisso va phusso va. Evamgottoti gotamo va kassapo va. Evamvannoti odato 1- va samo va. Evamaharoti salimamsodanaharo va pavattaphalabhojano va. Evamsukhadukkhappatisamvediti anekappakaranam kayikacetasikanam samisaniramisadippabhedanam va sukhadukkhanam patisamvedi. Evamayupariyantoti evam vassasataparimanayupariyanto va caturasitikappasatasahassaparimanayupariyanto va. So tato cuto amutra udapadinti soham tato bhavato yonito gatito vinnanatthitito sattavasato sattanikayato va cuto puna amukasmim nama bhave yoniya gatiya vinnanatthitiya sattavase sattanikaye va udapadim. Tatrapasinti atha tatrapi bhave yoniya gatiya vinnanatthitiya sattavase sattanikaye va puna ahosim. Evannamotiadi vuttanayameva. Atha va yasma "amutrasin"ti idam anupubbena arohantassa attano abhiniharanurupam yathabalam saranam, "so tato cuto"ti patinivattantassa paccavekkhanam, tasma "idhupapanno"ti imissa idhupapattiya anantaram "amutra udapadin"ti @Footnote: 1 Ma. kalo

--------------------------------------------------------------------------------------------- page357.

Vuttam. Tatrapasinti tatrapi bhave .pe. Sattanikaye va asim. Evannamoti datto va. Mitto va, evamgottoti vasettho va kassapo va. Evamvannoti kalo va odato va. Evamaharoti suddhaharo va saliodanadiaharo va. Evamsukhadukkhapatisamvediti dibbasukhappatisamvedi va manusasukhadukkhappatisamvedi va. Evamayupariyantoti evam tamtamparamayupariyanto. So tato cutoti so aham tato bhavadito cuto. Idhupapannoti idha imasmim carimabhave manusso hutva upapanno nibbatto. Ititi evam. Sakaram sauddesanti namagottadivasena sauddesam, vannadivasena sakaram. Namagottena hi satta "tisso gotamo"ti uddisiyanti, vannadihi "samo odato"ti nanattato pannayanti. Tasma namagottam uddeso, itare akaRa. Ayamassa pathama vijja adhigatati ayam imina bhikkhuna pathamam adhigamavasena pathama, viditakaranatthena vijja adhigata sacchikata hoti. Kim panayam viditam karoti? pubbenivasam. Avijjati tasseva pubbenivasassa aviditakaranatthena tassa paticchadakamoho vuccati. Tamoti sveva moho paticchadakatthena tamoti vuccati. Alokoti sa eva vijja obhasakaranatthena aloko. Ettha ca vijja adhigatati ayamattho, sesam pasamsavacanam. Yojana panettha:- ayam kho tena bhikkhuna vijja adhigata, tassa adhigatavijjassa avijja vihata, vinatthati attho. Kasma? yasma vijja uppannati. 1- Sesapadadvayepi eseva nayo. Yatha tanti ettha yathati opammatthe, tanti nipatamattam. Satiya avippavasena appamattassa. Viriyatapena atapino. Kaye ca jivite ca anapekkhataya @Footnote: 1 pa.su. 1/52/136

--------------------------------------------------------------------------------------------- page358.

Pahitattassa, pesitacittassati attho. Idam vuttam hoti:- yatha appamattassa atapino pahitattassa viharato avijja vihanneyya, vijja uppajjeyya, tamo vihanneyya, aloko uppajjeyya, evameva tassa bhikkhuno avijja vihata, vijja uppanna. Tamo vihato, aloko uppanno, tassa padhananuyogassa anurupameva phalam labhitva viharatiti. Dibbena cakkhunati ettha yam vattabbam, tam hettha vuttameva. Visuddhenati cutupapatadassanena ditthivisuddhihetubhavato visuddham. Yo hi cutimattameva passati na upapatam, so ucchedaditthim ganhati. Yo upapatamattameva passati na cutim, so navasattapatubhavaditthim ganhati. Yo pana tadubhayam passati, so yasma duvidhampi ditthigatam ativattati, tasmassa tam dassanam ditthivisuddhihetu hoti, tadubhayam cayam 1- buddhaputto passati. Tena vuttam "cutupapatadassanena ditthivisuddhihetubhavato visuddhan"ti ekadasaupakkilesavirahato va visuddham. Yathaha "vicikiccha cittassa upakkilesoti iti viditva vicikiccham cittassa upakkilesam pajahim, ayonisomanasikaro 2- .pe. Thinamiddham, chambhitattam, ubbilam, 3- dutthullam, accaraddhaviriyam, atilinaviriyam, abhijappa, nanattasanna, atinijjhayitattam rupanam cittassa upakkileso"ti 4- evam vuttehi ekadasahi upakkilesehi anupakkilitthatta visuddham. Manussupacaram atikkamitva rupadassanena atikkantamanusakam, mamsacakkhum atikkantatta atikkantamanusakam. Tena dibbena cakkhuna visuddhena atikkantamanusakena. Satte passatiti manussamamsacakkhuna viya satte passati dakkhati oloketi. Cavamane upapajjamaneti ettha cutikkhane upapattikkhane va dibbacakkhunapi datthum na sakka. Ye pana asannacutika idani cavissanti, te @Footnote: 1 cha.Ma. tadubhayampayam 2 cha.Ma. amanasikaro @3 cha.Ma. uppillam 4 Ma.u. 14/242/211

--------------------------------------------------------------------------------------------- page359.

Cavamana. Ye ca gahitapatisandhika sampati nibbatta va, te upapajjamanati adhippeta. Te evarupe cavamane upapajjamane ca passatiti dasseti. Hineti mohanissandayuttatta hinanam jatikulabhogadinam vasena hilite paribhute. Paniteti amohanissandayuttatta tabbiparite. Suvanneti adosanissandayuttatta itthakantamanapavannayutte. Dubbanneti dosanissandayuttatta anitthaakantaamanapavannayutte. Abhirupe virupetipi attho. Sugateti sugatigate, alobhanissandayuttatta va addhe mahaddhane. Duggateti duggatigate, lobhanissandayuttatta va dalidde appannapanabhojane. Yathakammupageti yam yam kammam upacitam, tena tena upagate. Tattha purimehi "cavamane"tiadihi dibbacakkhukiccam vuttam, imina pana padena yathakammupagannanakiccam. Tassa ca nanassa ayam uppattikkamo:- idha bhikkhu hettha nirayabhimukham alokam vaddhetva nerayike satte passati sahantam dukkham anubhavamane, idam dassanam dibbacakkhunanakiccameva. So ca evam manasikaroti "kinnu kho kammam katva ime satta etam dukkham anubhavanti"ti, athassa "idam nama katva"ti tamkammarammanam nanam uppajjati. Tatha upari devalokabhimukham alokam vaddhetva nandanavanamissakavanaparusakavanadisu satte passati dibbasampattim anubhavamane, idampi dassanam dibbacakkhunanakiccameva. So evam manasikaroti "kinnu kho kammam katva ime satta etam sampattim anubhavanti"ti, athassa "idam nama katva"ti tamkammarammanam nanam uppajjati. Idam yathakammupagannanam nama. Imassa visum parikammam nama natthi. Yatha cimassa, evam anagatamsananassapi. Dibbacakkhupadakaneva hi imani dibbacakkhuna saheva ijjhanti. Kayaduccaritenatiadisu yam vattabbam, tam hettha vuttanayameva. Idha vijjati dibbacakkhunanavijja. Avijjati sattanam cutipatisandhicchadika avijja. Sesam vuttanayameva.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page360.

Tatiyavare vijjati arahattamaggananavijja. Avijjati catusaccappaticchadika avijja. Sesam hettha vuttanayatta suvinneyyameva. Evam khotiadi nigamanam. Gathasu ayam sankhepattho:- yo yathavuttam pubbenivasam aveti avagacchati, vuttanayena pakatam katva janati. "yovedi"tipi patho, yo avedi viditam katva thitoti attho. Chabbisatidevalokasankhatam saggam catubbidham apayanca vuttanayeneva dibbacakkhuna passati. Athoti tato param jatikkhayasankhatam arahattam nibbanameva va patto adhigato, tato eva abhinna abhivisitthaya maggapannaya janitabbam catusaccadhammam janitva kiccavosanena vosito nitthanappatto moneyyadhammasamannagamena muni khinasavo yasma etahi yathavuttahi tihi vijjahi samannagatatta tato tatiyavijjaya sabbatha bahitapapatta ca tevijjo brahmano nama hoti, tasma tameva aham tevijjam brahmanam vadami, annam pana lapitalapanam yajuadimantapadanam ajjhapanaparam tevijjam brahmanam na vadami, tevijjoti tam na kathemiti. Iti imasmim vagge dutiyasutte vattam kathitam, pancamaatthamadasamasuttesu vivattam kathitam, itaresu vattavivattam kathitanti veditabbam. Dasamasuttavanna nitthita. Pancamavaggavannana nitthita. Paramatthadipaniya khuddakanikayatthakathaya itivuttakassa tikanipatavannana nitthita. -------------


             The Pali Atthakatha in Roman Book 27 page 354-360. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=27&A=7848&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=27&A=7848&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=279              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=6471              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=6329              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=6329              Contents of The Tipitaka Volume 25 http://84000.org/tipitaka/read/?index_25

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]