ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 34 : PALI ROMAN Theri.A. (paramatthadi.)

                 471. 5. Subhakammaradhitutherigathavannana
      daharahantiadika subhaya kammaradhitaya theriya gatha.
      Ayampi purimabuddhesu katadhikara tattha tattha bhave vivattupanissayam kusalam
upacinanti anukkamena sambhavitakusalamula 2- upacitavimokkhasambhara sugatisuyeva
samsaranti paripakkanana hutva imasmim buddhuppade rajagahe annatarassa suvannakarassa
dhita hutva nibbatti, rupasampattisobhaya subhatissa namam ahosi. Sa anukkamena
@Footnote: 1 Si. urasa manasa, i. ure tassa mam  2 Ma.,i. samropitakusalamula

--------------------------------------------------------------------------------------------- page299.

Vinnutam patta 1- satthu rajagahappavesane satthari sanjatappasada ekadivasam bhagavantam upasankamitva vanditva ekamantam nisidi. Sattha tassa indriyaparipakam disva ajjhasayanurupam catusaccadhammam desesi. Sa tavadeva sahassanayapatimandite sotapatti- phale patitthasi. Sa aparabhage gharavase dosam disva mahapajapatiya gotamiya santike pabbajitva bhikkhunisilesu patitthita uparimaggatthaya bhavanam anuyunji. 2- Tam nataka kalena kalam upasankamitva kamehi nimantenta pahutadhanam vibhavajatanca dassetva palobhenti. Sa tesam 3- ekadivasam attano santikam upagatanam gharavasesu kamesu ca adinavam pakasenti "daharahan"tiadihi catuvisatiya gathahi dhammam kathetva te nirase katva vissajjetva vipassanaya kammam karonti indriyani pariyojenti 4- bhavanam ussukkapetva nacirasseva saha patisambhidahi arahattam papuni. Arahattam pana patva:- [339] "daharaham suddhavasana yam pure dhammamassunim tassa me appamattaya saccabhisamayo ahu. [340] Tatoham sabbakamesu bhusam aratimajjhagam sakkayasmim bhayam disva nekkhammasseva 5- pihaye. [341] Hitvanaham natiganam dasakammakarani ca gamakhettani phitani ramaniye pamodite. [342] Pahayaham pabbajita sapateyyamanappakam evam saddhaya nikkhamma saddhamme suppavedite. [343] Na me tam assa 6- patirupam akincannam hi patthaye yo jataruparajatam chaddetva punaragame. @Footnote: 1 cha.Ma. patva 2 Si.,i. anuyunjati 3 cha.Ma. ayam patho na dissati @4 cha.Ma. pariyodapenti 5 cha.Ma. nekkhammameva 6 cha.Ma. netam assa

--------------------------------------------------------------------------------------------- page300.

[344] Rajatam jatarupam va na bodhaya na santiya 1- netam samanasaruppam na etam ariyadhanam. [345] Lobhanam madanam cetam mohanam rajavaddhanam sasankam bahuayasam natthi cettha dhuvam thiti. [346] Ettha ratta pamatta ca sankilitthamana nara annamannena byaruddha puthu kubbanti medhagam. [347] Vadho bandho parikleso jani sokapariddavo kamesu adhipannanam dissate byasanam bahum. [348] Tam mam nati amittava kim vo kamesu yunjatha janatha mam pabbajitam kamesu bhayadassinim. [349] Na hirannasuvannena parikkhiyanti asava amitta vadhaka kama sapatta sallabandhana. [350] Tam mam nati amittava kim vo kamesu yunjatha janatha mam pabbajitam mandam sanghatiparutam. [351] Uttitthapindo uncho ca pamsukulanca civaram etam kho mama saruppam anagarupanissayo. [352] Vanta mahesihi kama ye dibba ye ca manusa khematthane vimutta te patta te acalam sukham. [353] Maham kamehi sangacchim yesu tanam na vijjati amitta vadhaka kama aggikhandhupama dukha. @Footnote: 1 i. na bodhaya na santaye

--------------------------------------------------------------------------------------------- page301.

[354] Aparisuddho eso sabhayo 1- savighato sakantako gedho suvisamo ceso mahanto mohanamukho. [355] Upasaggo bhimarupo kama sappasirupama ye bala abhinandanti andhabhuta puthujjana. [356] Kamapankena satta hi bahu loke aviddasu pariyantam na jananti jatiya maranassa ca. [357] Duggatigamanam maggam manussa kamahetukam bahum ve patipajjanti attano rogamavaham. [358] Evam amittajanana tapana sankilesika lokamisa bandhaniya kama maranabandhana. [359] Ummadana ullapana kama cittappamathino sattanam sankilesaya khippam marena odditam. [360] Anantadinava kama bahudukkha mahavisa appassada ranakara sukkapakkhavisosana. [361] Saham etadisam hitva 2- byasanam kamahetukam na tam paccagamissami nibbanabhirata sada. [362] Ranam taritva kamanam sitibhavabhikankhini appamatta vihassami rata samyojanakkhaye. 3- [363] Asokam virajam khemam ariyatthangikam ujum tam maggam anugacchami yena tinna mahesino. @Footnote: 1 cha.Ma. paripantho esa bhayo. evamuparipi 2 cha.Ma. katva @3 cha.Ma. sabbasamyojanakkhaye. evamuparipi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page302.

[364] Imam passatha dhammattham subham kammaradhitaram anejam upasampajja rukkhamulamhi jhayati. [365] Ajjatthami pabbajita saddha saddhammasobhana vinituppalavannaya tevijja maccuhayini. [366] Sayam bhujissa anana 1- bhikkhuni bhavitindriya sabbayogavisamyutta katakicca anasava. [367] Tam sakko devasanghena upasankamma iddhiya namassati bhutapati subham kammaradhitaran"ti ima gatha abhasi. Tattha daharaham suddhavasana, yam pure dhammamassuninti yasma aham pubbe dahara taruni eva suddhavasana suddhavatthanivattha alankatapatiyatta satthu santike dhammam assosim. Tassa me appamattaya, saccabhisamayo ahuti yasma ca tassa me mayham yathasutadhammam paccavekkhitva appamattaya upatthitasatiya silam adhitthahitva bhavanam anuyunjantiyava catunnam ariyasaccanam abhisamayo "idam dukkhan"tiadina 2- nayena pativedho ahosi. Tatoham sabbakamesu, bhusam aratimajjhaganti tato tena karanena satthu santike dhammassa sutatta saccananca abhisamitatta manussesu dibbesu cati sabbesupi kamesu bhusam ativiya aratim ukkanthim adhigacchim. Sakkayasmim upadanakkhandhapancake bhayam sappatibhayabhavam nanacakkhuna disva nekkhammasseva pabbajjaya nibbanasseva 3- pihaye pihayami patthayami. @Footnote: 1 cha.Ma. anana 2 khu.pati. 31/32/38 3 cha.Ma. nekkhammameva pabbajjam nibbanameva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page303.

Dasakammakarani cati dase ca kammakare 1- ca. Lingavipallasena hetam vuttam. Gamakhettaniti game ca pubbannaparannaviruhanakkhettani ca, gamapariyapannani va khettani. Phitaniti samiddhani. Ramaniyeti manunne. Pamoditeti pamudite 2-. Bhogakkhandhe hitvati sambandho. Sapateyyanti santakam dhanam, manikarasuvannakararajatakaradi- pariggahavatthum. 3- Anappakanti mahantam, pahayati yojana. Evam saddhaya nikkhammati "hitvanaham natiganan"tiadina vuttappakaram 4- mahantam natiparivattam mahantam bhogak- khandhanca pahaya kammam kammaphalani ratanattayancati saddheyyavatthum saddhaya saddahitva gharato nikkhamma saddhamme suppavedite sammasambuddhena sutthu pavedite ariyavinaye aham pabbajita. Evam pabbajitaya pana na me tam assa patirupam, 5- yadidam chadditanam kamanam paccagamanam. Akincannam hi patthayeti aham hi 6- akincanabhavam apariggahabhavameva patthayami. Yo jataruparajatam, chaddetva punaragameti yo puggalo suvannam hirannam 7- annampi va kinci dhanajatam chaddetva puna tam ganheyya, so panditanam antare katham sisam ukkhipeyya. Yasma rajatam jatarupam va, na bodhaya na santiya na maggananaya na nibbanaya hotiti attho. Netam samanasaruppanti etam jataruparajatadipariggahavatthu, tassa va pariggahanam 8- samanasaruppam na hoti. Tatha hi vuttam "na kappati samananam sakyaputtiyanam jataruparajatan"tiadi. 9- Na etam ariyaddhananti etam yathavutta- pariggahavatthu saddhadidhanam viya ariyadhammamayampi dhanam na hoti na ariyabhavavahanato. Tenaha "lobhanan"tiadim. Tattha lobhananti lobhuppadanam. Madananti madavaham. Mohananti sammohajananam 10-. @Footnote: 1 cha.Ma. kammakare 2 Si. pamudane 3 cha.Ma. manikanakarajatadi... 4 cha.Ma. vuttappakarena @5 cha.Ma. netam assa patirupam 6 cha.Ma. ayam saddo na dissati 7 cha.Ma. rajatam @8 cha.Ma. parigganhanam 9 vi.cula. 7/446/286 10 Si.,i. sammohanam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page304.

Rajavaddhananti ragarajadisamvaddhanam. Yena pariggahitam, tassa asankavahatta saha asankaya vattatiti sasankam, yena pariggahitam, tassa yato kuto asankavahanti attho. Bahuayasanti sajjanarakkhanadivasena bahuparissamam. 1- Natthi cettha dhuvam thititi etasmim dhane 2- dhuvabhavo ca thitibhavo ca natthi, cancalamanavatthitamevati 3- attho. Ettha ratta pamatta cati etasmim dhane ratta sanjataraga nara 4- dasakusaladhammesu satiya vippavasena pamatta. Sankilitthamana lobhadisankilesena sankilitthacittava nama honti. Tato ca annamannena byaruddha, puthu kubbanti medhaganti antamaso matapi puttena, puttopi matarati evam annamannam patiruddha hutva puthu satta medhagam kalaham karonti. Tenaha bhagava "puna caparam bhikkhave kamahetu kamanidanam kamadhikaranam .pe. Matapi puttena vivadati puttopi matara vivadati"tiadim. 5- Vadhoti maranam. Bandhoti addubandhanadibandhanam. Pariklesoti hatthacchedadi- parikilesapatti. Janiti dhanajani ceva parivarajani ca. Sokapariddavoti soko ca paridevo ca. Adhipannananti ajjhositanam. Dissate byasanam bahunti yathavuttam vadhabandhanadibhedam avuttanca domanassupayasadim ditthadhammikasamparayikanca bahum bahuvidham byasanam anattho kamesu dissateva. Tam mam nati amittava, kim vo kamesu yunjathati tadisam mam yatha kamesu virattam tumhe nati nataka samana anatthakama amitta viya kim kena karanena kamesu anuyunjatha niyojetha. Janatha mam pabbajitam, kamesu bhayadassininti kamesu bhayato passantim pabbajitam mam anujanatha, kim ettakam tumhehi anannatanti adhippayo. Na hirannasuvannena, parikkhiyanti asavati kamasavadayo hirannena suvannena na kadaci parikkhayam gacchanti, athakho tehi eva parivaddhanteva. Tenaha @Footnote: 1 Ma.,i. bahu ayasam 2 i. thane 3 Si.,i. calacala... 4 cha.Ma. ayam patho na dissati @5 Ma.mu. 12/168/129

--------------------------------------------------------------------------------------------- page305.

"amitta vadhaka kama, sapatta sallabandhana"ti. Tassattho 1- kama hi ahitavahatta mettiya abhavena amitta maranahetutaya ukkhittasikavadhakasadisatta vadhaka anubandhitvapi anatthavahanataya veranubandhasapattasadisatta sapatta ragadinam sallanam bandhanato sallabandhana. Mundanti munditakesam. Tattha tattha nantakani gahetva sanghaticivaraparupanena sanghatiparutam. Uttitthapindoti vivatadvare ghare ghare patitthitva labhanakapindo. Unchoti tadattham unchacariya. Anagarupanissayoti anagaranam pabbajitanam upagantva nissitabbato upanissayabhuto pabbajitaparikkharo. 2- Tam hi nissaya pabbajita jivanti. Vantati chaddita. Mahesihiti buddhadihi mahesihi. Khematthaneti kamayogadihi anupaddavatthanabhute nibbane. Teti mahesayo. Acalam sukhanti nibbane sukham patta. 3- Yasma vantakama buddhadayo mahesayo nibbanasukham patta. 3- Tasma tam patthentena kama pariccajitabbati adhippayo. Maham kamehi sangacchinti aham kadacipi kamehi na samagaccheyyam. Kasmati ce aha "yesu tanam na vijjati"tiadim, 3- tattha yesu tanam na vijjatiti 3- yesu kamesu upaparikkhiyamanesu ekasmimpi anatthaparittanam nama natthi. Aggikhandhupama mahabhitapatthena. Dukha dukkhamatthena. 4- Aparisuddho esa sabhayo yadidam kama nama aviditavipulanatthavahatta. Savighato cittavighatakaranatta. Sakantako vinivijjhanatta. Gedho suvisamo cesoti giddhihetutaya gedho. Sutthu visamo mahapalibodho eso. 5- Duratikkamanatthena mahanto. Mohanamukho mucchapattihetuto. @Footnote: 1 cha.Ma. ayam patho na dissati 2 cha.Ma. jivitaparikkharo 3-3 cha.Ma. ime patha na @dissanti 4 Si. dukkhapanatthena 5 Si. mahapalipalepo

--------------------------------------------------------------------------------------------- page306.

Upasaggo bhimarupoti abhibhimsanakasabhavo, mahanto devatupasaggo viya anatthakadi- dukkhavahanato. 1- Sappasirupama kama sappatibhayatthena. Kamapankena sattati kamasankhatena pankena satta lagga. Duggatigamanam magganti nirayadiapayagaminam maggam. Kamahetukanti kamupabhoga- hetukam. Bahunti panatipatadibhedena bahuvidham. Rogamavahanti rujjanatthena rogasankhatassa ditthadhammikadibhedassa dukkhassa avahanakam. Evanti "amitta vadhaka"tiadina vuttappakarena. Amittajananati amitta- bhavassa nibbattanaka. Tapanati santapanaka, tapaniyati attho. Sankilesikati sankilesavaha. Lokamisati loke amisabhuta. Bandhaniyati bandhanabhutena samyojanena bandhitabba, 2- samyojaniyati attho. Maranabandhanati bhavadisu nibbattinimittataya pavattakaranato ca maranato 3- ca maranavibandhana. Ummadanati viparinamadhammata 4- viyogavasena sokummadakara, vaddhiya 5- va uparuparimadavaha. Ullapanati "aho sukham aho sukhan"ti uddham uddham lapapanaka. "ullolana"tipi patho, bhattapindanimittam nanguttham ullolento sunakho viya amisahetu satte uparuparilalana, parabhavavannatapapanakati attho. Cittappamathinoti parilahuppadanadina sampatti ayatinca cittassa pamathanasila. "cittappamaddino"ti va patho, so evattho. Ye pana "cittappamadino"ti vadanti, tesam cittassa pamadavahati attho. Sankilesayati vinasanaya 3- vibadhaya 6-, upatapanaya va. Khippam marena odditanti kama namete marena odditam kuminanti datthabba sattanam anatthavahanato. @Footnote: 1 Si. appatikara... 2 cha.Ma. vaddhitabba 3 cha.Ma. ayam patho na dissati @4 Ma.,i. dhammata 5 Ma.,i. bandhiya 6 cha.Ma. vibadhanaya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page307.

Anantadinavati "lobhanam madanancetan"tiadina, "idha sitassa purakkhato unhassa purakkhato"tiadina ca dukkhakkhandhasuttadisu 1- vuttanayena apariyantadinava bahudosa. Bahudukkhati apayikadibahuvidhadukkhanubandha. Mahavisati katukaseyha- phalataya halahaladimahavisasadisa. 2- Appassadati satthadharagatamadhubindu viya parittassada. Ranakarati saragadisamvaddhaka. 3- Sukkapakkhavisosanati sattanam anavajja- kotthasassa vinasaka. Sahanti sa aham, hettha vuttanayeneva satthu santike dhammam sutva patiladdha- saddha kame pahaya pabbajitati 4- attho. Etadisanti evarupam vuttappakaram. Hitvati etam jahitva, yathavuttakaranenati attho. Na tam paccagamissamiti tam maya pubbe vantakame puna 5- na paribhunjissami. Nibbanabhirata sadati yasma pabbajita- kalato patthaya sabbakalam nibbanabhirata, tasma na tam paccagamissamiti yojana. Ranam taritva kamananti kamanam ranam taritva tanca maya katabbam ariya- maggasampaharam katva. Sitibhavabhikankhiniti sabbakilesadarathaparilahavupasamena sitibhava- sankhatam arahattam abhikankhanti. Rata samyojanakkhayeti sabbesam samyojananam khayabhute nibbane abhirata. Yena tinna mahesinoti yena ariyamaggena buddhadayo mahesino samsaramahogham tinnam, ahampi tehi gatamaggam anugacchami, siladipatipattiya anupapunamiti attho. Dhammatthanti ariyaphaladhamme thitam. Anejanti patippassaddhaejataya anejanti laddhanamam aggaphalam. Upasampajjati sampadetva aggamaggadhigamena 6- adhigantva. Jhayatiti tameva phalajjhanam upanijjhayati. @Footnote: 1 Ma.mu. 12/167/129 2 Si. kantakapassena phalakadisu 3 Ma. ragadisambandhato @4 cha.Ma. pabbajitva thitati 5 Si. pubbe vantam kamamethunam @6 Si. patippassambhitaejataya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page308.

Ajjatthami pabbajitati pabbajita hutva pabbajitato patthaya ajja atthamadivaso, ito atite atthamiyam pabbajitati attho. Saddhati saddhasampanna. Saddhammasobhanati saddhammadhigamena sobhana. Bhujissati dasabhavasadisanam kilesanam pahanena bhujissa. Kamachandadi- inapagamena anana. Ima kira tisso gatha pabbajitva atthame divase arahattam patva annatarasmim rukkhamule phalasamapattim samapajjitva nisinnam therim bhikkhuninam 1- dassetva pasamsantena bhagavata vutta. Atha sakko devanamindo tam pavattim dibbena cakkhuna disva "evam satthara pasamsiyamana ayam theri yasma devehi ca payirupasitabba"ti tavadeva tavatimsehi devehi saddhim upasankamitva abhivadetva anjalim paggayha atthasi. Tam sandhaya sangitikarehi vuttam:- "tam sakko devasanghena upasankamma iddhiya namassati bhutapati subham kammaradhitaran"ti. Tattha tisu kamabhavesu bhutanam sattanam pati issaroti katva bhutapatiti laddhanamo sakko devaraja devasanghena saddhim tam subham kammaradhitaram attano deviddhiya upasankamma namassati, pancapatitthitena vandatiti attho. Subhakammaradhitutherigathavannana nitthita. Visatinipatavannana nitthita. @Footnote: 1 cha.Ma. bhikkhunam


             The Pali Atthakatha in Roman Book 34 page 298-308. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=34&A=6401&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=34&A=6401&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=26&i=471              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=26&A=9860              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=26&A=9885              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=26&A=9885              Contents of The Tipitaka Volume 26 http://84000.org/tipitaka/read/?index_26

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]