ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 37 : PALI ROMAN Ja.A.3 dukanipatavannan

page248.

10 Dhammaddhajajatakam sukham jivitarupositi idam sattha veluvane viharanto vadhaya parisakkanam arabbha kathesi. Tada hi sattha na bhikkhave idaneva pubbepi devadatto mayham vadhaya parisakkateva, tasamattampi katum nasakkhiti vatva atitam ahari. Atite baranasiyam yasapani nama raja dhammena rajjam karesi. Kalako namassa senapati ahosi. Tada bodhisatto tasseva purohito ahosi namena dhammaddhajo. Ranno panassa sisapasadhanakappako chattapani nama. Raja dhammena rajjam karesi. Senapati panassa vinicchayam karonto lancam khadati parapitthimamsiko viya lancam gahetva asamike samike karoti. Athekadivasam vinicchaye parajito manusso baha paggayha kandanto vinicchaya nikkhanto rajupatthanam gacchantam bodhisattam disva tassa padesu patitva tumhadisesu nama sami ranno atthanca dhammanca anusasantesu kalakasenapati lancam gahetva asamike samike karotiti attano parajitabhavam kathesi. Bodhisatto karunnam uppadetva ehi bhane, attam te vinicchinissamiti tam gahetva vinicchayatthanam agamasi. Mahajano sannipati. Bodhisatto tam attam pativinicchitva samikam yeva samikam akasi. Mahajano sadhukaram adasi. So saddo

--------------------------------------------------------------------------------------------- page249.

Maha ahosi. Raja tam sutva kimsaddo namesoti pucchi. Deva dhammaddhajapanditena dubbinicchito atto suvinicchito, tattheso sadhukarasaddoti. Raja tuttho bodhisattam pakkosapetva atto kira te acariya vinicchitoti pucchitva ama maharaja kalakena dubbinicchitam attam vinicchitanti vutte itodani patthaya tumhe va attam vinicchinatha, mayhanca kannasukham bhavissati, lokassa ca vuddhiti vatva anicchantampi tam sattanudayaya vinicchaye nisidathati yacitva sampaticchapeti. Tato patthaya bodhisatto vinicchaye nisidati. Samike yeva samike karoti. Kalako tato patthaya lancam alabhanto labhato parihayitva maharaja dhammaddhajapandito te rajjam patthetiti bodhisattam ranno antare paribhindi. Raja asaddahanto ma evam avacati patikkhipi. Puna tena sace me na saddahatha, tassagamanakale vatapanena oloketha, atha tena sakalanagarassa attano hatthe katabhavam passissathati vutte raja tassa attakarakaparisam disva etasseva parisati sannaya bhijjitva kim karoma senapatiti pucchi. Deva etam maretum vattatiti. Olarikadosam apassanta katham maressamati. Attheko upayoti. Katarupayoti. Asayhamassa kammam aropetva tam katum asakkontam tena dosena maressamati. Kim panassa asayhakammanti. Maharaja uyyanam nama sarabhumiyam ropitam patijaggiyamanam tihi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page250.

Catuhi samvaccharehi phalam deti, tumhe tam pakkosapetva pandita mayam puranauyyane ciram kilimha, idani navauyyane kilitukamamha, sve uyyanam kilissama, uyyanam me mapehiti vadatha, so mapetum na sakkhissati, atha nam tasmim dose maressamati. Raja bodhisattam amantetva pandita mayam puranauyyane ciram kilimha, idani navauyyane kilitukamamha, sve kilissama, uyyanam no mapehi, sace mapetum na sakkhissasi, jivitam te natthiti. Bodhisatto kalakena lancam alabhamanena raja paribhinno bhavissatiti natva sakkonto janissami maharajati vatva geham gantva subhojanam bhunjitva cintayamano sayane nipajji. Sakkassa bhavanam unhakaram dassesi. Sakko avajjento bodhisattassa cittam natva vegenagantva sirigabbham pavisitva akase thatva kim cintesi panditati pucchi. Kosi tvanti. Sakkohamasmiti. Raja me 1- navauyyanam mapesi, kinti katva mapessamiti cintesinti. Pandita ma cintayi, aham te nandanavanacittalatavanasadisam uyyanam mapessami, katarasmim thane mapehiti aha. Asukatthane mapehiti. Sakko mapetva devanagarameva gato. Punadivase bodhisatto uyyanam paccakkhato disva gantva ranno arocesi nitthitam te maharaja uyyanam, kilissathati 2-. Raja gantva attharasahatthena manosilavannena pakarena parikkhittam dvarattalakasampannam @Footnote: 1 mantipi . 2 kilassutipi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page251.

Pupphaphalabharabharitananarukkhapatimanditam uyyanam disva kalakasenapatim pucchi panditena amhakam vacanam katam, idani kim karomati. Maharaja ekarattena uyyanam mapetum sakkonto rajjam gahetum kim na sakkotiti. Kim dani karomati. Ayampi nam asayhakammam karemati. Kim kammam namati. Sattaratanamayam pokkharanim mapethati. Raja sadhuti bodhisattam amantetva acariya uyyanam tava te mapitam, etassa pana anucchavikam sattaratanamayam pokkharanim mapehi, sace mapetum nasakkhissasi, jivitam te natthiti aha. Bodhisatto maharaja sakkonto mapessamiti. Atha sakko pokkharanim mapesi sobhaggappattam satatittham sahassavankam pancavannapadumasanchannam nandanapokkharanisadisam. Punadivase bodhisatto tampi paccakkham katva ranno arocesi mapita te deva pokkharaniti. Raja tampi disva idani kim karomati kalakam pucchi. Uyyanassa anucchavikam gehampi mapetum anapehi devati. Raja idani acariya imassa uyyanassa ceva pokkharaniya ca anucchavikam sabbadantamayam geham mapehi, no ce mapessasi, jivitante natthiti aha. Athassa sakko gehampi mapesi. Bodhisatto punadivase tam paccakkham katva ranno arocesi. Raja tampi disva idani kim karomati kalakam pucchi. Gehassa anucchavikam manim mapetum anapehi maharajati aha. Raja bodhisattam amantetva pandita imassa dantamayagehassa anucchavikam manim mapehi, manialokena carissami,

--------------------------------------------------------------------------------------------- page252.

Sace mapetum na sakkosi, jivitante natthiti aha. Athassa sakko manim mapesi. Bodhisatto punadivase tam paccakkham katva ranno arocesi. Raja tampi disva idani kim karomati kalakam pucchi. Maharaja dhammaddhajabrahmanassa icchiticchitadayika devata atthi manne, idani yam devatapi mapetum na sakkoti, tam anapehi, caturangasamannagatam nama manussam devatapi mapetum na sakkoti, tasma caturangasamannagatam me uyyanapalam mapehiti nam vadahiti aha. Raja bodhisattam amantetva acariya taya amhakam uyyanapokkharani- dantamayapasado tassa alokakaranatthaya maniratananca mapitam, idani me uyyanarakkhanakam caturangasamannagatam uyyanapalam mapehi, no ce mapessasi, jivitante natthiti aha. Bodhisatto hotu labhamana 1- janissamati geham gantva subhojanam bhunjitva nipanno paccusakale pabujjhitva sayanapitthe nisinno cintesi sakko devaraja yam attana sakka mapetum tam mapesi, caturangasamannagatam pana uyyanapalam na sakka mapetum, evam sante paresam hatthe maranato aranne anathamaranameva varataranti. So kassaci anarocetva pasada otaritva aggadvareneva nagara nikkhamitva arannam pavisitva annatarasmim rukkhamule satam dhammam avajjamano nisidi. Sakko tam karanam natva vanacarako viya hutva bodhisattam upasankamitva brahmana tvam sukhumalo kadaci aditthapubbadukkharupo @Footnote: 1 labhamano janissamitipi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page253.

Viya imam arannam pavisitva kim karonto nisinnositi imamattham pucchanto pathamam gathamaha sukham jivitaruposi rattha vivanamagato, so ekako (arannasmim) rukkhamule kapano viya jhayasiti. Tattha sukham jivitarupositi tvam sukhena jivitasadiso sukhe thito sukhaparihato viya. Ratthati akinnamanussatthana. Vivanamagatoti nirudakatthanam arannam pavittho. Rukkhamuleti rukkhasamipe. Kapano viya jhayasiti kapano viya ekako nisinno jhayasi pajjhayasi, kinnametam cintesiti pucchi. Tam sutva bodhisatto dutiyam gathamaha sukham jivitaruposmi rattha vivanamagato, so ekako (arannasmim) rukkhamule kapano viya jhayami satam dhammam anussaranti. Tattha satam dhammam anussaranti samma saccametam, aham sukham jivitarupo ratthato vivanamagato, soham ekakova imasmim aranne rukkhamule nisiditva kapano viya jhayami, yam vacanam vadesi kinnametam cintesiti tam te vadami. Satam dhammanti aham hi satam dhammam anussaranto idha nisinno. Satam dhammanti buddhapaccekabuddhasavakanam satam sappurisanam panditanam dhammam labho alabho yaso ayaso ninda pasamsa sukham dukkhanti ayam hi atthavidho lokadhammo, imina pana abbhahata santo na kampenti na vedhenti ayamettha akampanasankhato satam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page254.

Dhammo, iti imam dhammam anussaranto nisinnomhiti dipeti. Atha nam sakko evam sante brahmana imasmim thane kasma nisinnositi. Raja caturangasamannagatam uyyanapalam aharapesi, tadisam na sakkomi laddhum, soham kim me parassa hatthamaranena, arannam pavisitva anathamaranam marissamiti cintetva idha agantva nisinnomhiti. Brahmana aham sakko devaraja maya te uyyanadini mapitani, caturangasamannagatam uyyanapalam mapetum na sakkomi, tumhakam ranno sisapasadhanakappako chattapani nama caturangasamannagato, uyyanapalena atthe sati, etam kappakam uyyanapalam katum vadehiti. Iti sakko bodhisattassa ovadam datva ma bhayiti samassasetva attano devapurameva gato. Bodhisatto geham gantva bhuttapataraso rajadvaram gantva chattapanimpi tattheva disva tam hatthe gahetva tvam kira samma chattapani caturangasamannagatositi pucchitva ko te mayham caturangasamannagatabhavam acikkhiti vutte sakko devarajati vatva kimkarana acikkhiti vutte imina karanena acikkhiti sabbam acikkhi. So ama aham caturangasamannagatoti aha. Atha nam bodhisatto hatthe gahetva ranno santikam gantva ayam maharaja chattapani caturangasamannagato, uyyanapalena atthe sati, imam uyyanapalam karothati aha. Atha nam raja tvam kira caturangasamannagatositi pucchi. Ama maharajati. Katamehi caturangehi samannagatositi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page255.

Anussuyyako aham deva amajjapayako aham nisnehako aham deva akkodhanaadhitthitoti. Mayham maharaja ussuyya nama natthi, majjam me na pivitapubbam, paresu sineho va kodho va na bhutapubbo, imehi caturangehi samannagatomhiti. Atha nam raja chattapani anussuyyakosmiti vadesiti. Ama deva anussuyyakomhiti. Kim karanam disva anussuyyako jatositi. Sunohi devati attano anussuyyakakaranam kathento imam gathamaha itthiya karana raja bandhapesim purohitam, so mam atthe nivesesi, tasmaham anussuyyakoti. Tassattho aham hi pubbe imasmim yeva baranasinagare tadiso ca raja hutva itthiya karana purohitam bandhapesim abaddha tattha bajjhanti yattha bala ca bhasare, baddhapi tattha muccanti yattha dhira ca bhasareti, imasmim jatake agatanayeneva ekasmim kale ayam chattapani raja hutva catusatthiya padamulikehi saddhim padussitva bodhisattam attano manoratham apurentam nasetukamaya deviya paribhinno bandhapesi. Tada bandhitva anito bodhisatto yathabhutam deviya dosam arocetva sayam mutto ranna bandhapite sabbepi te padamulike mocapetva etesanca deviya ca aparadham khamatha maharajati ovadati. Sabbam hetthavuttanayeneva vittharato veditabbam. Tam sandhayaha

--------------------------------------------------------------------------------------------- page256.

Itthiya karana raja bandhapesim purohitam, so mam atthe nivesesi, tasmaham anussuyyakoti. Tada pana so cintesi aham solasasahassa itthiyo pahaya etam ekameva kilesavasena sanganhantopi tam santappetum nasakkhim, evam duppuraniyanam itthinam kujjhanam nama, nivatthavatthe kilissante kasma kilissatiti kujjhanasadisam hoti, bhuttabhatte guthabhavam apajjante kasma etam guthabhavam apajjatiti kujjhanasadisam viya ca hoti, itodani patthaya yava arahattam na papunami tava kilesam nissaya mayham ussuyya ma uppajjatuti adhitthahim. Tato patthaya anussuyyako jato. Idam sandhaya tasmaham anussuyyakoti aha. Atha nam raja samma chattapani kim arammanam disva amajjapo jatositi pucchi. So tam karanam acikkhanto imam gathamaha pamattoham 1- maharaja puttamamsani khadasim, tassa sokenaham phuttho majjapanam vivajjayinti. Aham maharaja pubbe tadiso va baranasiraja hutva majjena vina vattitum nasakkhim, amamsakabhattampi bhunjitum nasakkhim. Nagare uposathadivasesu maghato hoti. Bhattakarako pakkhassa terasiyanneva mamsam gahetva thapesi. Tam dunnikkhittam sunakha khadimsu. Bhattakarako uposathadivase mamsam alabhitva ranno nanaggarasabhojanam pacitva pasadam aropetva upanametum asakkonto devim @Footnote: 1 matto ahantipi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page257.

Upasankamitva devi ajja me mamsam na laddham, amamsakabhojanam upanametum na sakkomi, kim karomiti aha. Tata mayham putto ranno piyo manapo, puttam me disva raja tameva cumbanto parissajanto attano atthinatthibhavampi na janati, aham puttam manditva ranno urumhi nisidapessami, tassa puttena saddhim kilanakale tvam bhattam upaneyyasiti. Sa evam vatva attano puttam pilandhanakumaram manditva ranno urumhi nisidapesi. Ranno puttena saddhim kilanakale bhattakarako bhattam upanesi. Raja suramadamatto patiyam mamsam adisva mamsam kuhinti pucchitva ajja deva uposathe maghatataya mamsam na laddhanti vutte mayham mamsam nama dullabhanti vatva urumhi nisinnassa piyaputtassa givam vattetva jivitakkhayam papetva bhattakarakassa purato khipitva vegena sampadetva aharati aha. Bhattakarako tatha akasi. Raja puttamamsena bhattam bhunji. Ranno bhayena ekopi kanditum va kathetum va samattho nahosi. Raja bhunjitva sayanapitthe niddam upagantva paccusakale pabujjhitva viggatamado puttam me aharati aha. Tasmim kale devi kandamana padamule nipati. Kim kandesiti vutte deva hiyyo te puttam maretva puttamamsena bhattam bhuttanti aha. Raja puttasokena roditva idam me dukkham surapanam nissaya uppannanti surapane dosam disva ito patthaya yava arahattam na papunami tava evarupam vinasakarakam suram nama na pivissamiti pamsum

--------------------------------------------------------------------------------------------- page258.

Gahetva mukham punchitva adhitthasi. Tato patthaya majjam nama na pivi. Imamattham sandhaya pamattoham 1- maharajati imam gathamaha. Atha nam raja kim pana samma arammanam disva nisneho jatositi pucchi. So tam karanam acikkhanto imam gathamaha kitavaso namaham raja, putto paccekabodhi me pattam bhinditva cavito, nisneho tassa karanati. Maharaja pubbe aham baranasiyam kitavaso nama raja. Tassa me putto vijayi. Jatakale lakkhanapathaka tam disva maharaja ayam kumaro paniyam alabhitva marissatiti ahamsu. Dutthakumarotissa namam ahosi. So vinnutam patto uparajjam karesi. Raja kumaram purato va pacchato va katva vicari. Paniyam alabhitva maranabhayena cassa catusu dvaresu antonagaresu ca tattha tattha pokkharaniyo karesi. Catukkadisu mandape karapetva paniyacatiyo thapapesi. So ekadivasam alankatapatiyatto pato yeva uyyanam gacchanto antaramagge paccekabuddham passi. Mahajanopi paccekabuddham disva tameva vandati pasamsati anjalincassa pagganhati. So kumaro cintesi madisena saddhim gacchanta imam mundakam vandanti pasamsanti anjalincassa pagganhantiti. So kupito hatthito oruyha paccekabuddham upasankamitva laddhante samana bhattanti vatva ama kumarati @Footnote: 1 matto ahantipi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page259.

Vutte tassa hatthato pattam gahetva bhumiyam patetva saddhim bhattena madditva padappaharena cunnavicunnam akasi. Paccekabuddho nattho vatayam sattoti tassa mukham olokesi. Kumaro aham samana kitavasaranno putto namena dutthakumaro nama, tvam me kuddho akkhini ummiletva olokento kim karissasiti aha. Paccekabuddho bhinnapatto 1- hutva vehasam abbhuggantva uttarahimavante nandamulakapabbharameva gato. Kumarassapi tam khananneva papakammam paripacci. So dayhamiti samuggatasariradaho tattheva pati. Tattha tattheva yattakam paniyam, tattakam paniyam sabbam chijji. Matika sussimsu. Tattheva jivitakkhayam patva avicimhi nibbatti. Raja tam pavattim sutva puttasokena abhibhuto cintesi ayam me soko piyavatthuto uppajji, sace me sineho nabhavissa, soko na uppajjissa, itodani me patthaya savinnanake va avinnanake va kisminci vatthusmim sineho nama ma uppajjiti adhitthasi. Tato patthaya sineho nama natthi. Tam sandhaya kitavaso namahanti gathamaha. Tattha putto paccekabodhi me pattam bhinditva cavitoti mama putto paccekabodhipattam bhinditva cavito. Nisneho tassa karanati tada uppannassa piyavatthussa karana nisneho jatoti attho. Atha nam raja kim pana samma arammanam disva nikkodho @Footnote: 1 chinnabhattotipi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page260.

Jatositi pucchi. So tam acikkhanto imam gathamaha arako hutva mettacittam satta vassani bhavayim, satta kappe brahmaloke, tasma akkodhano ahanti. Tassattho aham maharaja arako nama tapaso hutva satta vassani mettacittam bhavetva satta samvattavivattakappe brahmaloke vasim, svaham digharattam mettabhavanaya acinnaparicinnataya akkodhano jatoti. Evam chattapanina attano catusu angesu kathitesu raja parisaya ingitasannam adasi. Tam khananneva amacca ca brahmanagahapatikadayo ca utthahitva are lancakhadaka dutthacora tvam lancam alabhitva panditam maretukamo jatoti kalakam hatthapadesu gahetva rajanivesana otaritva gahitagahitehi pasanamuggarehi sisam bhinditva jivitakkhayam papetva padesu gahetva kaddhanta sankaratthanesu chaddesum. Tato patthaya raja dhammena rajjam karento yathakammam gato. Sattha imam dhammadesanam aharitva jatakam samodhanesi. Tada kalako senapati devadatto ahosi, chattapanikappako sariputto, dhammaddhajo pana ahamevati. Dhammaddhajajatakam dasamam. Biranatthambhakavaggo sattamo. ------------


             The Pali Atthakatha in Roman Book 37 page 248-260. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=37&A=4903&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=37&A=4903&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=289              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=1667              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=1658              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=1658              Contents of The Tipitaka Volume 27 http://84000.org/tipitaka/read/?index_27

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]