บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
2. Candakinnarajatakam. Upaniyatidam manneti idam sattha kapilavatthupuram upanissaya nigrodharame viharanto rajanivesane rahulamataram arabbha kathesi. Idam pana jatakam durenidanato patthaya kathetabbam. Sa panesa nidanakatha yava latthivane uruvelakassapassa sihanada apannakajatake kathita. Tato param yava kapilavatthugamana vessantarajatake avibhavissati. Sattha pana pitu nivesane nisiditva antarabhattasamaye mahadhammapalajatakam kathetva katabhattakicco rahulamatu nivesane nisiditva tassa gune kathento candakinnarajatakam kathessamiti rajanam pattam gahapetva dvihi aggasavakehi saddhim rahulamatu nivesanatthanam payasi. Tada tassa pamukha cattalisasahassanatakitthiyo vasanti. Tasu khattiyakannananceva navutiadhikasahassam. Sa tathagatassa agamanam natva sabba kasayaneva nivasentuti tasam arocesi. Ta tatha karimsu. Sattha agantva pannattasane nisidi. Atha ta sabbapi ekappahareneva viravimsu. Mahaparidevasaddo Ahosi. Rahulamatapi paridevitva sokam vinodetva sattharam vanditva rajagatena bahumanena sagaravena nisidi. Tada raja tassa gunakatham arabbha bhante mama sunisa tumhehi kasavani nivatthaniti sutva kasavaneva nivasesi maladini pariccattaniti sutva maladini pariccaji uccasayanamahasayanani pariccattaniti sutva bhumisayanava jata tumhakam pabbajitakale vidhava hutva annehi rajuhi pesitam pannakaram na ganhi evam tumhesu asamhiracitta esati nanappakarena tassa gunakatham kathesi. Sattha anacchariyam maharaja yam esa idani mama pacchime attabhave mayi sasineha asamhiracitta anannaneyya bhaveyya tiracchanayoniyam nibbattapi mayi asamhiracitta anannaneyya ahositi vatva tena yacito atitam ahari atite baranasiyam brahmadatte rajjam karente bodhisatto himavantappadese kinnarayoniyam nibbatti. Canda namassa bhariya. Te ubhopi candanamake rajatapabbate vasimsu. Tada baranasiraja amaccanam rajjam niyyadetva dve kasavani nivasetva sannaddhapancavudho ekakova himavantam pavisi. So migavadham mamsam khadanto ekam khuddakanadim anupubbena sancaranto uddham abhiruhi. Candapabbatavasino kinnara vassarattasamaye anotaritva pabbateyeva vasanti nidaghe otaranti. Tada so candakinnaro attano bhariyaya saddhim otaritva tesu tesu thanesu gandhe vilimpanto Puppharenum khadanto pupphapatakena nivasento parupanto latadoladihi kilanto madhurasarena gayanto tam khuddakanadim patva ekasmim nivattatthane otaritva udake pupphani vikiritva udakakilam kilitva pupphapatakena nivasetva parupitva rajatapattavannaya balukaya pupphasayanam pannapetva ekam veludandakam gahetva sayane nisidi. Tato candakinnaro velum vadento madhurasaddena gayi. Candakinnari muduhatthe nametva tassavidure thita nacciceva gayi ca. So raja tesam saddam sutva padasaddam asavento sanikam gantva paticchanne thatva te kinnare disva kinnariya patibaddhacitto hutva tam kinnaram vijjhitva jivitakkhayam papetva imaya saddhim samvasam kappessamiti cintetva candakinnaram vijjhi. So vedanappatto paridevamano catasso gatha abhasi upaniyatidam manne cande lohitamadena majjami jahami jivitam pana me cande nirujjhanti. Osadhi me dukkham hadayam me dayhate nitamami tava candiya socantiya na nam annehi sokehi. Tinamiva milayami nadi aparipunnava sussami tava candiya socantiya na nam annehi sokehi. Vassamiva sare pade assuni vattare mayham tava candiya socantiya na nam annehi sokehiti. Tattha upaniyatiti sandhivicchedam niyati. Idanti jivitam. Panati Bhadde cande mama jivitapana nirujjhanti. Osadhi meti jivitam me osidati. Nitamamiti atikilamami. Tava candiyati imam mama dukkham. Na nam annehi sokehiti atha kho tava candiya socantiya sokahetu yasma tvam mama viyogena socissasi tasmati attho. Tinamiva milayamiti tattapasane khittatinamiva mulachinnavanamiva milayamiti vadati. Sare padeti yatha nama pabbatapade patitavassam saritva acchinnadharam vattati. Mahasatto imahi catuhi gathahi paridevitva pupphasayane nipannova satim visajjetva parivatti. Rajapi thitova. Itara mahasatte paridevante attano ratiya matta hutva tassa viddhabhavam na janati visannam pana nam parivattitva nipannam disva kinnu kho me samikassa dukkhanti upadharenti paharamukhato paggharantam lohitam disva piyasamike uppannam balavasokam santharetum asakkonti mahasaddena paridevi. Raja kinnaro mato bhavissatiti nikkhamitva attanam dassesi. Canda tam disva imina me corena piyasamiko viddho bhavissatiti kampamana palayitva pabbatamatthake thatva rajanam paribhasanti panca gatha abhasi paposi kho rajaputta yo me icchitapatim varakiya vijjha vanamulasmim yoyam viddho chama seti. Imam mayham hadayasokam patimuccatu rajaputta tava mata yo mayham hadayasoko kimpurisam apekkhamanaya. Imam mayham hadayasokam patimuccatu rajaputta tava jaya yo mayham hadayasoko kimpurisam apekkhamanaya. Ma ca puttam ma ca patim addakkhi rajaputta tava mata yo kimpurisam avadhi adusakam mayham kamahi. Ma ca puttam ma ca patim addakkhi rajaputta tava jaya yo kimpurisam avadhi adusakam mayham kamahiti. Tattha varakiyati kapanaya. Patimuccatuti patilabhatu phussatu papunatu. Mayham kamahiti mayi kamena. Raja tam pancahi gathahi paridevitva pabbatamatthake thitamyeva assasento gathamaha ma tvam cande rodi ma soci vanatimiramattakkhi mama tvam hohisi bhariya rajakule pujita naribhiti. Tattha candeti mahasattassa paridevanakale namassa sutatta evamaha. Vanatimiramattakkhiti vanatimirapupphasamanakkhi. Pujita naribhiti solasannam itthisahassanam jetthaka aggamahesi. Canda tassa vacanam sutva tvam kim vadesiti sihanadam nadanti anantaram gathamaha api nunaham marissam na capana rajaputta tava hessam yo kimpurisam avadhi adusakam mayham kamahiti. Tattha api nunahanti api ekamseneva aham marissam. So tassa vacanam sutva nicchandarago hutva itaram gathamaha Api bhiruke jivitukamake kimpurisi gacchasi himavantam talisataggarabhojana anne tam miga ramissantiti. Tattha api bhiruketi atibhirukajatike. Talisataggarabhojanati tvam talisapattataggarapattabhojana migi anne tam miga ramissanti na tvam rajakule raha gacchati nam avaca. Vatva capana nirapekkho hutva pakkami. Sa tassa gatabhavam natva oruyha mahasattam alingitva pabbatamatthakam aropetva pabbatatale nipajjapetva sisamassa attano urusu thapetva balavaparidevam paridevamana dvadasa gatha abhasi te pabbata ta ca kandara ta ca giriguhayo tattha tam apassanti kimpurisa katham aham kasam. Yesu pabbatesu mayam ekato abhiramimha tattha tam apassanti kimpurisa katham aham kasam. Te pannasanthata ramaniya valamigehi anucchinna tattha tam apassanti kimpurisa katham aham kasam. Accha savanti girinadiyo kusumabhikinnasotayo tattha tam apassanti kimpurisa katham aham kasam. Nilani himavato pabbatassa kutani dassaniyani tattha tam apassanti kimpurisa katham aham kasam. Pitani himavato pabbatassa kutani dassaniyani tattha tam apassanti kimpurisa katham aham kasam. Tambani himavato pabbatassa kutani dassaniyani tattha tam apassanti kimpurisa katham aham kasam. Tungani himavato pabbatassa kutani dassaniyani tattha tam apassanti kimpurisa katham aham kasam. Setani himavato pabbatassa kutani dassaniyani tattha tam apassanti kimpurisa katham aham kasam. Citrani himavato pabbatassa kutani dassaniyani tattha tam apassanti kimpurisa katham aham kasi. Yakkhaganasevite gandhamadane osathehi sanchanne tattha tam apassanti kimpurisa katham aham kasam. Kimpurisasevite gandhamadane osathehi sanchanne tattha tam apassanti kimpurisa katham aham kasanti. Tattha te pabbatati yesu mayam ekato abhiruhimha ime te pabbata ca kandara ca giriguhayo tattheva thita tesam aham idani tam apassanti katham kasam kim karissamiti tesu pupphaphalapallavadisobham tam apassanti katham adhivasetum sakkhissamiti paridevati. Pannasanthatati talisapattadigandhapannasanthata. Acchati vippasannodaka. Nilaniti manimayani. Pitaniti sovannamayani. Tambaniti manosilamayani. Tunganiti uccani tikhinaggani. Setaniti rajatamayani. Citraniti sattaratanamissitani. Yakkhaganaseviteti bhummadevatahi sevite. Iti sa dvadasahi gathahi paridevitva mahasattassa ure Hattham thapetva santapabhavam natva cando jivatiyeva devataujjhanakammam katva jivitamassa dassamiti cintetva kinnu kho lokapala nama natthi udahu vippavuttha adu mata te me piyasamikam na rakkhantiti devujjhanakammam akasi. Tassa sokavegena sakkassa bhavanam unham ahosi. Sakko avajjento tam karanam natva brahmanavannenagantva kundikato udakam gahetva mahasattam sinci. Tavadeva visam antaradhayi. Vano ruhi imasmim thane viddhotipi na pannayi. Mahasatto sukhito utthasi. Canda piyasamikam tam arogam disva somanassappatta sakkassa pade vandanti anantaram gathamaha vande te ayirabrahme yo me icchitam patim varakiya amatena abhisinci samagatasmim piyatamenati. Tattha amatenati udakam amatanti mannamana evamaha. Piyatamenati piyatarena ayameva patho. Sakko tesam ovadam adasi ito patthaya candapabbato oruyha manussapatham ma gamittha idheva vasathati evancapana te ovaditva sakatthanameva gato. Candapi kim no sami imina saparipanthatthanena ehi candapabbatameva gamissamati vatva osanagathamaha vicaramadani girivaranadiyo kusumabhikinnasotayo nanadumavasanayo piyam vadama annamannassati. Sattha imam dhammadesanam aharitva na bhikkhave idaneva pubbepesa mayi asamhiracitta anannaneyyaevati vatva jatakam samodhanesi tada raja devadatto ahosi sakko anuruddho canda rahulamata candakinnaro pana ahamevati. Candakinnarajata kam dutiyam. ------------The Pali Atthakatha in Roman Book 40 page 257-265. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=40&A=5230&modeTY=2 อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=40&A=5230&modeTY=2 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=1883 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=7268 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=7539 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=7539 Contents of The Tipitaka Volume 27 http://84000.org/tipitaka/read/?index_27
|
บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]