ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 40 : PALI ROMAN Ja.A.6 ekadasaka-pakinnaka

                   7. Pancauposathajatakam.
     Appossukodani tuvam kapotati idam sattha jetavane viharanto
uposathike pancasate upasake arabbha kathesi.
     Tada hi bhagava dhammasabhayam catuparisamajjhe alankatabuddhasane
nisiditva muducittena parisam oloketva ajja upasakanampi katham
paticca desana samutthahissatiti natva upasake amantetva
upasaka uposathikam karothati pucchitva ama bhanteti vutte
sadhu tumhehi katam uposathonamesa poranakapanditanam vamso
poranakapandita hi ragadikilesam pariggahanattham uposathavasam vasimsuti
vatva tehi yacito atitam ahari
     atite magadharatthadinam tinnam ratthanam antare ativiya ramaniyo
atavipadeso ahosi. Bodhisatto magadharatthe brahmanamahasalakule
nibbattitva vayappatto kame pahaya nikkhamitva tam atavim pavisitva
assamapadam katva isipabbajjam pabbajitva vasam kappesi. Tassa
pana assamassa avidure ekasmim velugahane bhariyaya saddhim kapotasakuno
vasati ekasmim vammike ahi ekasmim vanagumbe singalo ekasmim
vanagumbe accho. Te cattaropi kalena kalam isim upasankamitva
dhammam sunanti. Athekadivasam kapoto bhariyaya saddhim kulavaka
nikkhamitva gocaraya pakkami. Tassa pacchato gacchantim kapotim
eko seno gahetva palayi. Tassa viravasaddam sutva kapoto
Nivattitva olokento tam kapotim tena hariyamanam passi. Senopi
tam viravantinneva maretva khadi. Kapoto taya viyogena
paridayhamano cintesi ayam rago ativiya mam kilameti na idani imam
aniggahetva gocaraya pakkamissamiti. So gocarapatham pacchinditva
tapasassa santikam gantva ragam niggahaya uposatham samadiyitva
ekamante nipajji. Sappopi gocaram pariyesissamiti vasanatthana
nikkhamitva paccantagame gavicaranatthane gocaram pariyesati. Tada
gama bhojakassa sabbaseto mangalausabho gocaram gahetva ekasmim
vammikapade jannuna patitthaya singena mattikam ganhanto kilati.
Sappopi gavinam padasaddena bhito tam vammikam pavesitum pakkhanto.
Atha nam usabho padena akkami. So tam kujjhitva damsi.
Usabho tattheva jivitakkhayam patto. Gamavasino usabho kira
matoti sutva sabbe ekato agantva roditva tam gandhamaladini
pujetva avate nikkhanitva pakkamimsu. Sappo tesam gatakale
nikkhamitva aham kodham nissaya imam jivita voropetva
mahajanassa sokam papesim na idani imam aniggahetva gocaraya
pakkamissamiti nivattitva tam assamam gantva kodham niggahanatthaya
uposatham samadiyitva nipajji. Singalopi gocaram pariyesanto
ekam matahatthim disva mahagocaro me laddhoti tuttho gantva
sondaya damsi thambhe datthakaloviya ahosi tattha assadam
alabhitva dante damsi pasane datthakaloviya ahosi kucchiyam
Damsi kusulake datthakaloviya ahosi nangutthe damsim musale
datthakaloviya ahosi vaccamagge damsi madhukapuve datthakaloviya
ahosi. So lobhavasena khadanto antokucchiyam pavisi tattha
chatakale mamsam khadi pipasitakale lohitam pivi nipajjanakale
antani papphasanca avattharitva nipajji. So idheva annapananca
nipphannam annattha kim karissamiti cintetva tattheva abhirato
bahi anikkhamitva antokucchiyamyeva vasi. Aparabhage vatatapena
hatthikunape sukkhante karisamaggo pidahito. Singalo antokucchiyam
nipajjamano appamamsalohito pandukasariro hutva nikkhamanamaggam na
passi. Athekadivasam akalamegho vassi. Karisamaggo temiyamano
mudu hutva vivaram dassesi. Singalopi chiddam disva aticiramhi
kilamanto imina chiddena palayissamiti karisamaggam sisena pahari.
Tassa sambadhe thane vegena nikkhamantassa sinnasarirassa sabbani
lomani karisamagge laggani. Talakandoviya nillomasariro hutva
nikkhami. So lobham nissaya maya idam dukkham anubhutam idani imam
aniggahetva gocaram na ganhissamiti cintetva tam assamam gantva
lobham niggahanatthaya uposatham samadiyitva ekamante nipajji.
Acchopi aranna nikkhamitva aticchabhibhuto mallaratthe paccantagamam
gato. Gamavasino accho kira agatoti dhanudandadihattha
nikkhamitva tena pavittham gumbam parivaresum. So mahajanena
parivaritabhavam natva nikkhamitva palayi. Palayantameva nam
Dhanuhiceva dandehi ca pothesum. So bhinnena sisena lohitena paggharantena
attano vasanatthanam gantva idam dukkham mama aticchalobhavasena uppannam na
dani imam aniggahetva gocaram ganhissamiti cintetva tam assamam
gantva aticchaniggahanatthaya uposatham samadiyitva ekamante
nipajji. Tapasopi attano jatim nissaya manavasiko hutva
jhanam uppadetum na sakkoti. Atheko paccekabuddho tassa
mananissitabhavam natva ayam na anno satto buddhankuro esa
imasmimyeva kappe sabbannutam papunissati imassa mananiggaham
katva samapattinibbattanakaranam karissamiti tasmim pannasalayam
katva samapattinibbattanakaranam karissamiti tasmim pannasalayam
nipanneyeva uttarahimavantato agantva tassa pasanaphalake nisidi.
So nikkhamitva tam attano asane nisinnam disva mananissitabhavena
anattamano hutva tam upasankamitva accharam paharitva nassa vasala
kalakanni mundakasamana mama kimattham nisinnaphalake nisinnositi aha.
Atha nam so sappurisa kasma mananissito aham patividdhapaccekabuddhanano
tvam imasmimyeva kappe sabbannu buddho bhavissasi buddhankurosi
paramiyo puretva agato annam ettakamnama kalam atikkamitva
buddho bhavissasi buddhabhave thito siddhatthonama bhavissasiti namanca
kulanca gottanca aggasavakadayo ca acikkhitva kimattham
mananissito hutva pharuso ahosi nayidam tavanucchavikanti
ovadam adasi. So tena evam vuttepi neva nam
vandi neva kadaham buddho bhavissamiti adini pucchi. Atha
Paccekabuddho mama jatiya va mama gunanam va mahantabhavam
na janasi sace sakkosi ahamviya akase vicarahiti vatva
akase uppatitva attano padapamsum tassa jatamandale vikiranto
uttarahimavantameva gato. Tapaso tassa gatakale samvegappatto
hutva ayam samanoyeva garusariro vatamukhe khittatulapicuviya akasena
gacchanto aham jatimanena evarupassa paccekabuddhassa neva pade
vandim neva kadaham buddho bhavissamiti pucchim jatinamesa kim
karissati imasmim loke silacaranameva mahantam ayam kho pana me
mano vaddhamano nirayam upanessati nadani imam manam aniggahetva
phalaphalatthaya gamissamiti pannasalam pavisitva manam niggahanatthaya
uposatham samadiyitva katthattharikaya nisinno mahanano kulaputto
manam niggahetva kasinam vaddhetva abhinna ca atthasamapattiyo
ca nibbattetva nikkhamitva cankamakotiyam pasanaphalake nisidi.
Atha nam kapotadayo upasankamitva vanditva ekamantam nisidimsu.
Mahasatto kapotam pucchi tvam annesu divasesu na imaya velaya
agacchasi gocaram na pariyesasi kinnu kho ajja uposathiko
jatositi. Ama bhanteti. Atha nam kena karanenati pucchanto
pathamam gathamaha
                     appossukodani tuvam kapota
                     vihangama na tuva bhojanattho
                     Khudam pipasam adhivasayanto
                     kasma bhavuposathiko kapotati.
     Tattha appossukoti niralayo. Na tavati ajja tava
bhojanenattho natthiti.
     Tam sutva kapoto dve gatha abhasi
                     aham pure saddhi gato kapotiya
                     tasmim padesamhi ubho ramama
                     athaggahi sakuniko kapotim
                     akamako taya vina ahosim.
                     Nanabhava vippayogena tassa
                     manomayam vedanam vedayami
                     tasma aham uposatham palayami
                     rago mamam ma punaragamasiti.
     Tattha ramamati imasmim bhumibhage kamaratiya ramama. Sakunikoti
senasakuno.
     Kapotena attano uposathakamme vannite mahasatto sappadisu
ekamekam pucchi. Tepi yathabhutam byakarimsu. Sappam pucchanto aha
                     anujjugami uraga dujivha
                     dadhavudho ghoravisosi sappa
                     khudam pipasam adhivasayanto
                     kasma bhavuposathiko nu dighati.
Sappo aha
                   usabho ahu balava gamikassa
                   calakkakudho vannabalupapanno
                   so mam akkami tam kupito adassim
                   dukkhabhitunno maranam upagami.
                   Tato jana nikkhamitvana gama
                   kanditva roditva upakkamimsu
                   tasma ahuposatham palayami
                   kodho mamam ma punaragamasiti.
     Singalam pucchanto aha
                   matana mamsani bahu susane
                   manunnarupam tava bhojanetam
                   khudam pipasam adhivasayanto
                   kasma bhavuposathiko singalati.
     Singalo aha
                   pavissam kucchim mahato gajassa
                   kunape rato hatthimamsagiddho
                   unho ca vato tikhina ca rasmiyo
                   tehi sosatam tassa karisamaggam.
                   Kiso ca pandu ca aham bhadante
                   na me abhinikkhamanassa maggo
                   Maha ca megho sahasa pavassi
                   so temayi tassa karisamaggam.
                   Tato aham nikkhamissam bhadante
                   cando yatha rahumukha pamutto
                   tasma ahuposatham palayami
                   lobho ca mam ma punaragamasiti.
     Accham pucchanto aha
                   vammikathupasmim kipillikani
                   nippothayanto tuvam pure carasi
                   khudam pipasam adhivasayanto
                   kasma bhavuposathiko nu acchati.
     Accho aha
                   sakam niketam atihelayano
                   atricchataya mallagamam aganchim
                   tato jana nikkhamitvana gama
                   kodandakena paripothayimsu mam.
                   So bhinnasiso rudhiramakkhitango
                   paccagamasim vusitam niketam
                   tasma ahuposatham palayami
                   atricchata ma punaragamasiti.
     Tattha anujjugamitiadihi tam alapati. Calakkakudhoti calamanakakudho.
Dukkhabhitunnoti so usabho dukkhena abhibhuto aturo hutva. Bahuti
bahuni. Pavissanti pavisim. Rasmiyoti suriyarasmiyo. Nikkhamissanti
nikkhamim. Kipillikaniti upacikayo. Nippothayantoti khadamano.
Atihelayanoti atimannanto nindanto garahanto. Kodandakenati
dhanudandakehiceva muggarehi ca.
     Evante cattaropi attano uposathakammam vannetva utthaya
mahasattam vanditva bhante tumhe annesu divasesu imaya
velaya phalaphalatthaya gacchatha ajja agantva kasma uposatham
karitthati pucchanta gathamahamsu
                   yam no apucchittha tuvam bhadante
                   sabbeva byakarimha yathapajanam
                   mayampi pucchama tuvam bhadante
                   kasma bhavuposathiko nu brahmeti.
     Sopi nesam byakasi
                   anupalitto ca mama assamamhi
                   paccekabuddho muhuttam nisidi
                   so mam avedi gatimagatinca
                   namanca gottanca carananca sabbam.
                   Evamaham niggahim tassa pade
                   na capaham namagottena pucchim
                   Tasma ahuposatham palayami
                   mano mamam ma punaragamasiti.
     Tattha yam noti yam attham tvam amhe apucchi. Yathapajananti
attano pajananiyamena tam mayam byakarimha. Anupalittoti
sabbakilesehi anupalitto. So mam avediti so mama idani
gantabbatthananca gatatthananca anagate tvam evannamo bhavissasi
evangotto evarupam te silam caranam bhavissatiti evam namanca
gottanca carananca sabbam mam avedi janapesi kathesi meti attho.
Evamaham niggahinti evam kathentassapi tassa aham attano manam
nissaya pade na vandinti.
     Evam mahasatto attano uposathakaranam kathetva te ovaditva
uyyojetva pannasalam pavisi. Itarepi yathatthanani agamamsu.
Mahasatto aparihinajjhano brahmalokaparayano ahosi. Itare
tassovade thatva saggaparayana ahesum.
     Sattha imam dhammadesanam aharitva evam upasaka uposatho
nameso poranakapanditanam vamso upavasitabbo uposathoti vatva
jatakam samodhanesi tada kapoto anuruddho ahosi accho kassapo
singalo moggallano sappo sariputto tapaso pana ahamevati.
                  Pancauposathajatakam sattamam.
                     -------------



             The Pali Atthakatha in Roman Book 40 page 315-324. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=40&A=6416&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=40&A=6416&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=1951              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=7559              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=7889              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=7889              Contents of The Tipitaka Volume 27 http://84000.org/tipitaka/read/?index_27

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]