ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 52 : PALI ROMAN Cariya.A. (paramatthadi.)

                          3.  Yudhanjayavagga
                       1.  yudhanjayacariyavannana
     #[1]  tatiyavaggassa pathame amitayasoti aparimitaparivaravibhavo. Rajaputto
yudhanjayoti rammanagare sabbadattassa nama ranno putto namena yudhanjayo nama.
      Ayam hi baranasi udayajatake 1- surundhananagaram nama 2- jata, culasuttasomajatake 3-
sudassanam nama, sonanandajatake 4- brahmavaddhanam nama, khandahalajatake 5- pupphavati
nama, imasmim pana yudhanjayajatake 6- rammanagaram nama ahosi, evamassa kadaci 7-
namam parivattati. Tena vuttam "rajaputtoti rammanagare sabbadattassa nama ranno
putto"ti. Tassa pana ranno puttasahassam ahosi. Bodhisatto jetthaputto, tassa raja
uparajjam adasi. So hettha vuttanayeneva divase divase mahadanam pavattesi. Evam
gacchante kale bodhisatto ekadivasam patova rathavaram abhiruhitva mahantena sirivibhavena
uyyanakilam gacchanto rukkhaggatinaggasakhaggamakkatakasuttajaladisu muttajalakarena
lagge ussavabindu disva "samma sarathi kim nametan"ti pucchitva "ete deva
himasamaye patanakaussavabindu nama"ti sutva divasabhagam uyyane kilitva sayanhakale
paccagacchanto te adisva "samma sarathi kaham te ussavabindu, na te idani
passami"ti pucchitva "deva suriye uggacchante sabbe bhijjitva vilayam
gacchanti"ti sutva "yatha ime uppajjitva bhijjanti, evam imesam sattanam
jivitasankharapi tinagge ussavabindusadisava, tasma maya byadhijaramaranehi
apiliteneva matapitaro apucchitva pabbajitum vattati"ti ussavabindumeva arammanam
katva aditte viya tayo bhave passanto attano geham agantva alankatapatiyattaya
vinicchayasalaya nisinnassa pitu santikameva gantva pitaram vanditva ekamantam thito
pabbajjam yaci. Tena vuttam:-
@Footnote: 1 khu.ja. 27/37-58/242-45  2 Si. sududdanagaram nama  3 khu.ja. 27/195-245/452-61
@4 khu.ja. 28/92-183/48-56  5 pali. candakumara..., khu.ja. 28/982-1152/229-46
@6 khu.ja. 27/73-83/247-8  7 Ma. kadaci kadaci
       [1] "yadaham amitayaso         rajaputto yudhanjayo
           ussavabindum suriyatape     patitam disvana samvijim.
       [2] Tannevadhipatim katva       samvegamanubruhayim
           matapitu ca vanditva      pabbajjamanuyacahan"ti.
     #[1]  Tattha suriyatapeti suriyatapahetu, suriyarasmisamphassanimittam.
"suriyatapena"tipi patho. Patitam disvanati vinattham passitva, pubbe
rukkhaggadisu muttajaladiakarena laggam hutva dissamanam suriyarasmisamphassena
vinattham pannacakkhuna oloketva. Samvijinti yatha etani, evam sattanam
jivitanipi lahum lahum bhijjamanasabhavaniti aniccatamanasikaravasena samvegamapajjim.
     #[2] Tannevadhipatim katva, samvegamanubruhayinti tanneva ussavabindunam
aniccatam adhipatim mukham pubbangamam purecarikam katva tatheva sabbasankharanam
ittaratthitikatam parittakalatam manasikaronto ekavaram uppannam samvegam punappunam
uppadanena anuvaddhesim. Pabbajjamanuyacahanti "tinagge ussavabindu viya na
ciratthitike sattanam jivite maya byadhijaramaranehi anabhibhuteneva pabbajitva yattha
etani na santi, tam amatam mahanibbanam gavesitabban"ti  cintetva matapitaro
upasankamitva vanditva "pabbajjam me anujanatha"ti te aham pabbajjam yacim. Evam
mahasattena pabbajjaya yacitaya sakalanagare mahantam kolahalamahosi "uparaja kira yudhanjayo
pabbajitukamo"ti.
      Tena ca samayena kasiratthavasino rajanam datthum agantva rammake pativasanti.
Te sabbepi sannipatimsu. Iti sapariso raja negama ceva janapada ca bodhisattassa
mata devi ca sabbe ca orodha mahasattam "ma kho tvam tata kumara pabbaji"ti
nivaresum. Tattha raja "sace te kamehi unam, aham te paripurayami, 1- ajjeva rajjam
patipajjahi"ti aha. Tassa mahasatto:-
@Footnote: 1 Si. paripuressami
           "ma mam deva nivarehi 1-  pabbajantam rathesabha
           maham kamehi sammatto     jaraya vasamanvagu"ti 2-
attano pabbajjachandameva vatva tam sutva saddhim orodhehi matuya karunam
paridevantiya:-
           "ussavova tinaggamhi      suriyuggamanam pati
           evamayu manussanam        ma mam amma nivaraya"ti 3-
attano pabbajjakaranam kathetva nanappakaram tehi yaciyamanopi
abhisamvaddhamanasamvegatta anosakkitamanaso piyatare mahati natiparivatte ulare
rajissariye ca nirapekkhacitto pabbaji. Tena vuttam:-
       [3] "yacanti mam panjalika      sanegama saratthaka
           ajjeva putta patipajja      iddham phitam mahamahim.
       [4] Sarajake sahorodhe       sanegame saratthake
           karunam paridevante         anapekkho pariccajin"ti.
     #[3-4]  Tattha panjalikati paggahitaanjalika. Sanegama saratthakati negamehi
ceva ratthavasihi ca saddhim sabbe rajapurisa "ma kho tvam deva pabbaji"ti mam
yacanti, matapitaro pana ajjeva putta patipajja, gamanigamarajadhaniabhivuddhiya
vepullappattiya ca iddham vibhavasarasampattiya sassadinipphattiya ca phitam imam
mahamahim anusasa, chattam ussapetva rajjam karehiti yacanti, evam pana saha
rannati sarajake, tatha sahorodhe sanegame saratthake mahajane yatha sunantanampi
pageva passantanam mahantam karunnam hoti, evam karunam paridevante tattha tattha
anapekkho alaggacitto aham tada pabbajinti dasseti.
@Footnote: 1...tata nivaresi (sya)  2 khu.ja. 27/77/247  3 khu.ja.27 /79/248
     #[5-6]  Idani yadattham cakkavattisirisadisam  rajjasirim piyatare natibandhave
pahaya siniddham pariggahaparijanam lokabhimatam mahantam yasanca nirapekkho pariccajinti
dassetum dve gatha abhasi.
       [5] "kevalam pathavirajjam         natiparijanam yasam
           cajamano na cintesim       bodhiyayeva karana.
       [6] Mata pita na me dessa  napi me dessam mahayasam 1-
           sabbannutam piyam mayham        tasma rajjam pariccajin"ti.
      Tattha kevalanti anavasesam itthagaram samuddapariyantanca pathavim pabbajjadhippayena
cajamano evam me sammasambodhi sakka adhigantunti bodhiyayeva karana na kinci
cintesim, na tattha isakam laggam 2- janesinti attho. Tasmati yasma matapitaro
tanca mahayasam rajjanca me na dessam, piyameva, tato pana satagunena sahassagunena
satasahassagunena sabbannutannanameva mayham piyataram, tasma matadihi saddhim rajjam
aham tada pariccajinti.
      Tadetam sabbam pariccajitva pabbajjaya mahasatte nikkhamante tassa kanitthabhata
yudhitthilakumaro. Nama pitaram vanditva pabbajjam anujanapetva bodhisattam
anubandhi. Te ubhopi nagara nikkhamma mahajanam nivattetva himavantam pavisitva manorame
thane assamapadam katva isipabbajjam pabbajitva jhanabhinnayo nibbattetva
vanamulaphaladihi yavajivam yapetva brahmalokaparayana ahesum. Tenaha bhagava:-
           "ubho kumara pabbajita    yudhanjayo yudhitthilo
           pahaya matapitaro        sangam chetvana maccuno"ti. 3-
@Footnote: 1 pali. dessa mahayasa, evamuparipi (sya)  2 Ma. sangam  3 khu.ja. 27/83/248
      Tattha sangam chetvana maccunoti maccumarassa sahakarikaranabhutatta santakam
ragadosamohasangam vikkhambhanavasena chinditva ubhopi pabbajitati. Tada matapitaro
maharajakulani ahesum, yudhitthilakumaro anandatthero, yudhanjayo lokanatho.
      Tassa pabbajjato pubbe pavattitamahadanani ceva rajjadipariccago ca
danaparami, kayavacisamvaro silaparami, pabbajja ca jhanadhigamo ca nekkhammaparami,
aniccato manasikaram adim katva abhinnadhigamapariyosana panna danadinam
upakaranupakaradhammaparigganhanapanna ca pannaparami, sabbattha tadatthasadhanam
viriyam viriyaparami, nananti adhivasanakhanti ca khantiparami, patinnaya avisamvadanam
saccaparami, sabbattha acalasamadanadhitthanam adhitthanaparami, sabbasattesu hitacittataya
mettabrahmaviharavasena ca mettaparami, sattasankharakatavippakaraupekkhanavasena
upekkhabrahmaviharavasena ca upekkhaparamiti dasa paramiyo labbhanti. Visesato
pana nekkhammaparamiti veditabba. Tatha akitticariyayam 1- viya idhapi mahapurisassa
acchariyaguna yatharaham niddharetabba. Tena vuccati "evam acchariya hete, abbhuta
ca mahesino .pe. Dhammassa anudhammato"ti.
                      Yudhanjayacariyavannana nitthita.
                         --------------



             The Pali Atthakatha in Roman Book 52 page 211-215. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=52&A=4652&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=52&A=4652&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=33&i=229              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=33&A=9160              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=33&A=11921              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=33&A=11921              Contents of The Tipitaka Volume 33 http://84000.org/tipitaka/read/?index_33

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]