ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 55 : PALI ROMAN Panca.A. (paramatthadi.)

page129.

1. Puggalakatha 1. Suddhasacchikattha 1. Anulomapaccanikavannana sacchikatthavannana tava vuccate. [1] Tattha puggalo upalabbhati sacchikatthaparamatthenati ayam puccha. Amantati ayam patijanana. Kassa panayam puccha, kassa patijananati. Asukassati na vattabba. Bhagavata hi imasmim pakarane nanappakaranam laddhinam visodhanattham tantivasena matika thapita, sa therena satthara dinnanaye thatva tantivaseneva vibhatta. Na hi thero yattaka ettha vadamagga dassita, tattakehi vadehi 1- saddhim vadena viggahikakatham kathesi. Evam santepi pana tasam tasam kathanam atthassa sukhavadharanattham sakavadipuccha paravadipatinna paravadipuccha sakavadipatinnati evam vibhagam dassetvava atthavannanam karissama. Puggalo upalabbhati sacchikatthaparamatthenati hi ayam sakavadipuccha. Taya "ye atthi puggaloti evamladdhika puggalavadino, te evam pucchitabba"ti dipeti. Ke pana puggalavadinoti? sasane vajjiputtaka ceva samitiya ca bahiddha ca bahu annatitthiya. Tattha puggaloti atta satto jivo. Upalabbhatiti pannaya upagantva labbhati, nayatiti attho. Sacchikatthaparamatthenati ettha sacchikatthoti mayamariciadayo viya abhutakarena aggahetabbo bhutattho. Paramatthoti anussavadivasena aggahetabbo uttamattho. Ubhayenapi yo parato "puggalo upalabbhati sacchikatthaparamatthena, rupanca upalabbhati"tiadina @Footnote: 1 cha.Ma. vadihi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page130.

Khandhayatanadhatuindriyavasena sattapannasavidho dhammappabhedo dassito, yatha so bhutena sabhavatthena upalabbhati, kim evam tava puggalo upalabbhatiti pucchati. Paravadi amantati patijanati. Patijanananhi katthaci "ama bhante"ti agacchati, katthaci "amo"ti patijananam 1- agacchati, idha pana "amanta"ti agatam. Tatrayam adhippayo:- so hi yantam parato vuttam bhagavata "atthi puggalo attahitaya patipanno"ti 2- suttam agatam, tam gahetva yasma pana bhagava saccavadi na visamvadanapurekkharo vacam bhasati, napi anussavadivasena dhammam deseti, sadevakam pana lokam sayam abhinna sacchikatva pavedeti, tasma yo tena bhagavata 3- vutto "atthi puggalo attahitaya patipanno"ti, so sacchikatthaparamattheneva atthiti laddhim gahetva "amanta"ti patijanati. Athassa tadisassa lesavacanassa chalavadassa okasam adadamano sakavadi yo sacchikatthotiadimaha. Tatrayamadhippayo:- yvayam parato "sappaccayo appaccayo, sankhato asankhato, sassato asassato, sanimitto animitto"ti evam paridipito rupadisattapannasavidho dhammappabhedo agato, na sammatisaccavasenapi anussavadivasena 4- gahetabbo, attano pana bhutatayaeva sacchikattho attapaccakkhataya ca paramattho, tam sandhayaha "yo sacchikattho paramattho, tato so puggalo upalabbhati sacchikatthaparamatthena"ti. Tatoti karanavacanametam, tasma tena sacchikatthaparamatthena so puggalo upalabbhatiti ayamettha attho. Idam vuttam hoti:- ruppanadibhedena va sappaccayadibhedena va akarena yo sacchikattho paramattho upalabbhati, kinte so 5- puggalopi tenakarena upalabbhatiti. Na hevam vattabbeti avajanana @Footnote: 1 si patijanananti 2 an.catukka. 21/95/108 3 cha.Ma. ayam patho na dissati @4 cha.Ma. na sammutisaccavasena, napi anussavadivasena 5 cha.Ma. ayam patho na dissati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page131.

Paravadissa. So hi tatharupam puggalam anicchanto avajanati. Tatrayam padacchedo:- na hi evam vattabbeti, na ha evantipi vattati. Dvinnampi evam na vattabboti attho. Ajanahi niggahanti sakavadivacanam. Yasma te purimaya vattabbapatinnaya pacchima navattabbapatinna pacchimaya ca purima na sandhiyati, tasmapi niggaham patto, tam niggaham dosam aparadham sampaticchahiti attho. Evam niggaham ajanapetva idani tam thapanaya ceva anulomapatilomato papanaropanananca vasena pakatam karonto hanci puggalotyadimaha. Tattha hanci puggalo upalabbhatiti yadi puggalo upalabbhati, sace puggalo upalabbhati sacchikattha- paramatthenati attho. Ayam tava paravadipakkhassa thapanato niggahapapanaropananam lakkhanabhuta anulomathapana nama. Tena vata retiadi anulomapakkhe niggahassa papitatta anulomapapana nama. Tattha tenati karanavacanam. Vatati okappanavacanam. Reti amantanavacanam. Idam vuttam hoti:- tena vata re vattabbeti vata re 1- hambho bhadramukha tena karanena vattabboyevati. Yam tattha vadesiti anulomapakkhe niggahassa aropitatta anulomaropana nama. Yancassa 2- pariyosane micchati padam, tassa purato idanteti aharitabbam. Idante micchati ayancettha 3- attho, parato ca paliyam etam agatameva. No ce pana vattabbetiadi "na hevam vattabbe"ti patikkhittapakkhassa thapitatta patilomato niggahapapanaropananam lakkhanabhuta patilomathapana nama. No ca vata retiadi patilomapakkhe niggahassa papitatta patilomapapana nama. Puna yam tattha vadesitiadi patilomapakkhe niggahassa aropitatta patilomaropana nama. Idhapi pariyosane micchati padassa purato idanteti aharitabbameva. Paratopi evarupesu thanesu eseva nayo. @Footnote: 1 cha.Ma. tena re vattabbe vata, re 2 cha.Ma. yam tassa 3 cha.Ma. ayanhettha

--------------------------------------------------------------------------------------------- page132.

Tatrayam adito patthaya sankhepattho:- yadi puggalo upalabbhati sacchikatthaparamatthena, tena vata re 1- so upalabbhatiti vattabbo. Yam pana tattha vadesi "vattabbo kho purimapanhe `sacchikatthaparamatthena upalabbhati'ti, no ca vattabbo dutiyapanhe `tato so puggalo upalabbhati"ti, idante micchati evam tava anulomato thapanapapanaropana honti. Atha na vattabbo dutiyapanhe "tato so puggalo 2- upalabbhati"ti, purimapanhepi na vattabbova. Yam pana tattha 3- vadesi "vattabbo kho purimapanhe `sacchikatthaparamatthena upalabbhati'ti, no ca vattabbo dutiyapanhe `tato so puggalo upalabbhati"ti, idante micchati evam patilomato thapanapapanaropana honti. Evametam niggahassa ca anulomapatilomato catunnam papanaropanananca vuttatta upalabbhatitiadikam anulomapancakam nama. Ettha ca kincapi anulomato papanaropanahi eko, patilomato papanaropanahi ekoti dve niggaha kata, ajanahi niggahanti etasseva panettha puggalo upalabbhatiti pathamam vadam nissaya pathamassa niggahassa dvihakarehi aropitatta ekovayam niggahoti pathamo niggaho. [2] Idani paccanikanayo hoti. Tattha puccha paravadissa. So hi "atthi puggalo attahitaya patipanno"ti gahitatta "nupalabbhati"ti asampaticchanto evam pucchati. Sakavadi yatha rupadidhamma upalabbhanti, evam anupalabbhaniyato amantati patijanati. Puna itaro paravadi 4- attana adhippetam sacchikatthamyeva sandhaya yo sacchikatthotiadimaha. Sammatisaccaparamatthasaccani va ekato katvapi evamaha. Sakavadi puggaloti upadapannattisabbhavatopi dvinnam saccanam ekato katva pucchitattapi na hevanti patikkhipati. @Footnote: 1 cha.Ma. tena vata bho 2 cha.Ma. ayam patho na dissati @3 cha.Ma. panettha 4 cha.Ma. ayam patho na dissati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page133.

Idani kincapi tena pathamam paramatthasaccavasena nupalabbhaniyata sampaticchitva 1- paccha sammatisaccavasena va 2- vomissakavasena va patikkhitta. Paravadi pana nupalabbhatiti vacanasamannamattam chalavadam nissaya yam taya pathamam patinnatam, tam paccha patikkhittanti bhandanassa patibhandanam viya attano katassa niggahakammassa patikammam karonto ajanahi patikammanti aha. Idani yathassa anulomapancake sakavadina vadatthapanam katva anulomapatilomato papanaropanahi niggaho pakato kato, evam patikammam pakatam karonto hanci puggalotiadimaha. Tam hettha vuttanayeneva atthato veditabbam. Yasma panettha thapana nama paravadipakkhassa thapanato "ayam tava doso"ti dassetum thapanamattameva hoti, na niggahassa va patikammassa va pakatabhavakaranam, papanaropanahi panassa pakatakaranam hoti, tasma idam anulomapatilomato papanaropananam vasena catuhakarehi patikammassa katatta patikammacatukkam namati evam 3- catukkam veditabbam. [3] Evam patikammam katva idani yvassa 4- anulomapancake sakavadina niggaho kato, tassa tameva chalavadam nissaya dukkatabhavam dassento tvance pana mannasitiadimaha. Tattha tvance pana mannasiti yadi tvam mannasi. Vattabbe khoti idam paccanike amantati patinnam sandhaya vuttam. No ca vattabbeti idam pana na hevanti 5- avajananam sandhaya vuttam. Tena tava 6- tatthati tena karanena tvamyeva tasmim nupalabbhatiti pakkhe "hevam patijanantanti amanta"ti evam patijananto. Hevam niggahetabbeti puna na hevanti avajananto evam niggahetabbo. Atha tam nigganhamati athevam niggaharaham 7- tam @Footnote: 1 cha.Ma. sampaticchita 2 cha.Ma. sammutisaccavasena 3 cha.Ma. ekam @4 Ma. yvayam 5 cha.Ma. na hevati 6 ka. tena tvam 7 Ma. nigganharaham

--------------------------------------------------------------------------------------------- page134.

Nigganhama. Suniggahitova 1- hositi sakena matena niggahitatta suniggahitova bhavasi. Evam panassa 2- niggahetabbabhavam dassetva idani tam nigganhanto hancitiadimaha. Tattha thapanapapanaropana hettha vuttanayeneva veditabba. Pariyosane pana idam te micchati idam tava vacanam miccha hotiti attho. Idam chalavadena catuhi akarehi niggahassa katatta niggahacatukkam nama. [4] Evam niggaham katvapi idani "yadi ayam maya tava matena kato niggaho dunniggaho, yo mama taya hettha anulomapancake kato niggaho, sopi dunniggaho"ti dassento ese ce dunniggahitetiadimaha. Tattha ese ce dunniggahiteti eso ce tava vado maya dunniggahito, athava eso ce tava maya kato niggaho dunniggaho. Hevamevam tattha dakkhati tatrapi 3- taya mama hettha kate niggahe evamevam passa. Idani yvassa 4- hettha sakavadina niggaho kato, tam "vattabbe kho"tiadivacanena dassetva puna tam niggaham aniggahabhavam upanento no ca mayam tayatiadimaha. Tattha no ca mayam taya tattha hetaya patinnayatiadisu ayamattho:- yasma so taya mama kato niggaho dunniggaho, tasma mayam taya tattha anulomapancake amantati etaya patinnaya evam patijananta puna na hevanti patikkhepe katepi "ajanahi niggahan"ti evam na niggahetabbayeva, 5- evam aniggahetabbampi mam nigganhasi, idisena pana niggahena dunniggahita mayam homa. Idani yam niggaham sandhaya "dunniggahita ca homa"ti avoca, tam dassetum hanci puggalo .pe. Idam te micchatiadimaha. Evamidam anulomapatilomato catuhi papanaropanahi niggahassa upanitatta upanayanacatukkam nama hoti. @Footnote: 1 cha.Ma. suniggahito ca 2 cha.Ma. evamassa 3 cha.Ma. tatthapi @4 Ma. yvayam 5 cha.Ma. na niggahetabboyeva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page135.

[5] Idani "na hevam niggahetabbe"tiadikam niggamacatukkam 1- nama hoti. Tattha na hevam niggahetabbeti yathaham taya niggahito, na hi evam niggahetabbo. Etassa hi niggahassa dunniggahabhavo maya sadhito. Tena hiti tena karanena, yasma esa niggaho dunniggaho, tasma yam mam nigganhasi hanci puggalo .pe. Idante micchati, idam nigganhanam tava micchati attho. Tena hi ye kate niggaheti yena karanena idam miccha, tena karanena yo taya niggaho kato, so dukkato. Yam maya patikammam katam, tadeva sukatam. Yapi cesa patikammacatukkadivasena kathamaggasampatipadana kata, sapi sukatati. 2- Evametam puggalo upalabbhatitiadikassa anulomapancakassa nupalabbhatitiadikanam patikamma- niggahopanayananiggamacatukkanam vasena anulomapaccanikapancakam nama nidditthanti veditabbam. Ettavata sakavadino pubbapakkhe sati paravadino vacanasamannamattena chalavadena jayo hoti.


             The Pali Atthakatha in Roman Book 55 page 129-135. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=55&A=2871&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=55&A=2871&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=36&i=1              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=36&A=1              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=36&A=1              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=36&A=1              Contents of The Tipitaka Volume 36 http://84000.org/tipitaka/read/?index_36

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]