อรรถกถาเล่มที่ ๑ ภาษาบาลีอักษรไทย
 วินย.อ. (สมนฺต.๑)

                 จตุตฺถปาราชิกวณฺณนา
        จตุสจฺจวิทู สตฺถา         จตุตฺถํ ยํ ปกาสยิ
        ปาราชิกํ ตสฺส ทานิ       ปตฺโต สํวณฺณนากฺกโม
        ยสฺมา ตสฺมา สุวิญฺเยฺยํ    ยํ ปุพฺเพ จ ปกาสิตํ
        ตํ วชฺชยิตฺวา อสฺสาปิ      โหติ สํวณฺณนา อยํ ฯ
     {๑๙๓} เตน สมเยน พุทฺโธ ภควา เวสาลิยํ วิหรติ ฯเปฯ
คิหีนํ กมฺมนฺตํ อธิฏฺเมาติ คิหีนํ เขตฺเตสุ เจว อารามาทีสุ
จ กตฺตพฺพกิจฺจํ อธิฏฺาม ฯ เอวํ กาตพฺพํ เอวํ น กาตพฺพนฺติ
อาจิกฺขาม เจว อนุสาสาม จาติ วุตฺตํ โหติ ฯ ทูเตยฺยนฺติ
ทูตกมฺมํ ฯ อุตฺตริมนุสฺสธมฺมสฺสาติ มนุสฺเส อุตฺติณฺณธมฺมสฺส ฯ
มนุสฺเส อติกฺกมิตฺวา พฺรหฺมตฺตํ วา นิพฺพานํ วา ปาปนกธมฺมสฺสาติ
อตฺโถ ฯ อุตฺตริมนุสฺสานํ วา เสฏฺปุริสานํ ฌายีนญฺเจว อริยานญฺจ
ธมฺมสฺส ฯ อสุโก ภิกฺขูติอาทีสุ อตฺตนา เอวํ มนฺตยิตฺวา
ปจฺฉา คิหีนํ ภาสนฺตา พุทฺธรกฺขิโต นาม ภิกฺขุ ปมสฺส
ฌานสฺส ลาภี ธมฺมรกฺขิโต ทุติยสฺสาติ เอวํ นามวเสเนว
วณฺณํ ภาสึสูติ เวทิตพฺพา ฯ ตตฺถ เอโสเยว โข อาวุโส
เสยฺโยติ กมฺมนฺตาธิฏฺานํ ทูเตยฺยหรณญฺจ พหุสปตฺตํ มหาสมารมฺภํ
น จ สมณสารุปฺปํ ตโต ปน อุภยโต เอโสเยว ปาสํสตโร
อนุตฺตโร สุนฺทรตโร โย อมฺหากํ คิหีนํ อญฺมญฺสฺส
อุตฺตริมนุสฺสธมฺมสฺส วณฺโณ ภาสิโต ฯ กึ วุตฺตํ โหติ ฯ
อิริยาปถํ สณฺเปตฺวา นิสินฺนํ วา จงฺกมนฺตํ วา ปุจฺฉนฺตานํ
วา อปุจฺฉนฺตานํ วา คิหีนํ อยํ อสุโก นาม ภิกฺขุ ปมสฺส
ฌานสฺส ลาภีติเอวมาทินา นเยน โย อมฺหากํ อญฺมญฺสฺส
อุตฺตริมนุสฺสธมฺมสฺส วณฺโณ ภาสิโต ภวิสฺสติ เอโสเยว
เสยฺโยติ ฯ อนาคตสมฺพนฺเธ ปน  อสติ น ๑- เอเตหิ โส ตสฺมึ
ขเณ ภาสิโตว ตสฺมา น ยุชฺชติ ตสฺมา อนาคตสมฺพนฺธํ
กตฺวา โย เอวํ ภาสิโต ภวิสฺสติ โส เสยฺโยติ เอวเมตฺถ
อตฺโถ เวทิตพฺโพ ฯ ลกฺขณํ ปน สทฺทสตฺถโต ปริเยสิตพฺพํ ฯ
     {๑๙๔} วณฺณวา อเหสุนฺติ อญฺโเยว เตสํ อภินโว สรีรวณฺโณ
อุปฺปชฺชติ เตน วณฺเณน วณฺณวนฺโต อเหสุํ ฯ ปีนินฺทฺริยาติ
ปญฺจหิ ปสาเทหิ อภินิวิฏฺโกาสสฺส ปริปุณฺณตฺตา มนฉฏฺานํ
อินฺทฺริยานํ อมิลาตภาเวน ปีนินฺทฺริยา ฯ ปสนฺนมุขวณฺณาติ
กิญฺจาปิ อวิเสเสน วณฺณวนฺโต สรีรวณฺณโต ปน เนสํ
มุขวณฺโณ อธิกตรํ ปสนฺโน อจฺโฉ อนาวิโล ปริสุทฺโธติ อตฺโถ ฯ
วิปฺปสนฺนจฺฉวิวณฺณาติ เยน จ เต กณฺณิการปุปฺผสทิเสน
วณฺเณน วณฺณวนฺโต ตาทิโส สญฺเสํปิ มนุสฺสานํ วณฺโณ
อตฺถิ ยถา ปน อิเมสํ เอวํ น เตสํ ฉวิวณฺโณ วิปฺปสนฺโน ฯ
เตน วุตฺตํ วิปฺปสนฺนจฺฉวิวณฺณาติ ฯ อิติห เต ภิกฺขู เนว
อุทฺเทสปริปุจฺฉํ น กมฺมฏฺานํ อนุยุญฺชนฺตา อถโข กุหกตาย
@เชิงอรรถ: ๑. ปมาทลิขิโต ภเวยฺย ฯ
อภูตคุณสํวณฺณนาย ลทฺธานิ ปณีตโภชนานิ ภุญฺชิตฺวา ยถาสุขํ
นินฺทารามตํ สงฺคณิการามตญฺจ อนุยุญฺชนฺตา อิมํ สรีรโสภํ
ปาปุณึสุ ยถา ตํ พาลา ภนฺตมิคปฏิภาคาติ ฯ วคฺคุมุทาตีริยาติ
วคฺคุมุทาตีรวาสิโน ฯ กจฺจิ ภิกฺขเว ขมนียนฺติ ภิกฺขเว กจฺจิ
ตุมฺหากํ อิทํ จตุจฺจกฺกํ นวทฺวารํ สรีรยนฺตํ ขมนียํ สกฺกา
ขมิตุํ สหิตุํ ปริหริตุํ น กิญฺจิ ทุกฺขํ อุปฺปาเทตีติ ฯ กจฺจิ
ยาปนียนฺติ กจฺจิ สพฺพกิจฺเจสุ ยาเปตุํ คเมตุํ สกฺกา น กิญฺจิ
อนฺตรายํ ทสฺเสตีติ ฯ กุจฺฉิ ปริกนฺโตติ กุจฺฉิ ปริกนฺติโต วรํ
ภเวยฺย ฯ กุจฺฉิ ปริกตฺโถติปิ ๑- ปาโ ยุชฺชติ ฯ
     เอวํ วคฺคุมุทาตีริเย อเนกปริยาเยน วิครหิตฺวา อิทานิ
ยสฺมา เตหิ กตกมฺมํ โจรกมฺมํ โหติ ตสฺมา อายตึ อญฺเสมฺปิ
เอวรูปสฺส กมฺมสฺส อกรณตฺถํ อถโข ภควา ภิกฺขู อามนฺเตสิ
     {๑๙๕} อามนฺเตตฺวา จ ปน ปญฺจิเม ภิกฺขเว มหาโจราติอาทิมาห ฯ
ตตฺถ สนฺโต สํวิชฺชมานาติ อตฺถิ เจว อุปลพฺภนฺติ จาติ วุตฺตํ
โหติ ฯ อิธาติ อิมสฺมึ สตฺตโลเก ฯ เอวํ โหตีติ เอวํ ปุพฺพภาเค
อิจฺฉา อุปฺปชฺชติ ฯ กุทาสุ นามาหนฺติ เอตฺถ สุอิติ นิปาโต ฯ
กุทา นามาติ อตฺโถ ฯ โส อปเรน สมเยนาติ โส ปุพฺพภาเค
เอวํ จินฺเตตฺวา อนุกฺกเมน ปริสํ วฑฺเฒนฺโต ปนฺถทุหนกมฺมํ
ปจฺจนฺติมคามวิโลปนฺติเอวมาทีนิ กตฺวา เวปุลฺลปฺปตฺตปุริโส หุตฺวา
คาเมปิ อคาเม ชนปเทปิ อชนปเท กโรนฺโต หนนฺโต ฆาเตนฺโต
ฯเปฯ ปจนฺโต ปาเจนฺโต ฯ อิติ พาหิรกโจรํ ทสฺเสตฺวา เตน
@เชิงอรรถ: ๑. ปริกตฺโตติ มญฺเ ฯ
สทิเส สาสเน ปญฺจ มหาโจเร ทสฺเสตุํ เอวเมว โขติอาทิมาห ฯ
ตตฺถ ปาปภิกฺขุโนติ อญฺเสุ าเนสุ มูลจฺฉินฺโน ปาราชิกปฺปตฺโต
ปาปภิกฺขูติ วุจฺจติ ฯ อิธ ปน ปาราชิกํ อนาปนฺโน อิจฺฉาจาเร
ิโต ขุทฺทานุขุทฺทกานิ สิกฺขาปทานิ มทฺทิตฺวา จรนฺโต ปาปภิกฺขูติ
อธิปฺเปโต ฯ ตสฺสาปิ พาหิรกมหาโจรสฺส วิย ปุพฺพภาเค
เอวํ โหติ กุทาสุ นามาหํ ฯเปฯ ปริกฺขารานนฺติ ฯ ตตฺถ
สกฺกโตติ สกฺการปฺปตฺโต ฯ ครุกโตติ ครุกปฺปตฺโต ฯ
มานิโตติ มนสา ปิยายิโต ฯ ปูชิโตติ จตุปฺปจฺจยาภิหารปูชาย
ปูชิโต ฯ อปจิโตติ อปจิติปฺปตฺโต ฯ ตตฺถ ยสฺส จตฺตาโร
ปจฺจเย สกฺกริตฺวา สุฏฺุ อภิสงฺขเต ๑- ปณีตปฺปณีเต กตฺวา เทนฺติ
โส สกฺกโต ฯ ยสฺมึ ครุภาวํ ปจฺจุปฏฺเปตฺวา เทนฺติ โส
ครุกโต ฯ ยํ มนสา ปิยายนฺติ โส มานิโต ฯ ตสฺส
สพฺพํเปตํ กโรนฺติ โส ปูชิโต ฯ ยสฺส อภิวาทนปจฺจุฏฺาน-
อญฺชลิกมฺมาทิวเสน ปรมนิปจฺจการํ กโรนฺติ โส อปจิโต ฯ
อิมสฺส ปน สพฺพมฺปิ อิมํ โลกามิสํ ปฏฺยมานสฺส เอวํ โหติ ฯ
โส อปเรน สมเยนาติ โส ปุพฺพภาเค เอวํ จินฺเตตฺวา
อนุกฺกเมน สิกฺขาย อติพฺพคารเว อุทฺธเต อุนฺนเฬ จปเล มุขเร
วิกิณฺณวาเจ มุฏฺสฺสตี อสมฺปชาเน ปากฏินฺทฺริเย อาจริยอุปชฺฌาเยหิ
ปริจฺจตฺตเก ลาภครุเก ปาปภิกฺขู สงฺคณฺหิตฺวา อิริยาปถสณฺปนาทีนิ
กุหกวตฺตานิ สิกฺขาเปตฺวา อยํ เถโร อมุกสฺมึ นาม เสนาสเน
@เชิงอรรถ: ๑. กตฺถจิ สงฺขเฏติ ลิขิยติ ฯ
วสฺสํ อุปคมฺม วตฺตปฏิวตฺตํ ปูรยมาโน วสฺสํ วสิตฺวา นิคฺคโตติ
โลกสมฺมตเสนาสนสํวณฺณนาทีหิ อุปาเยหิ โลกํ ปริปาเจตุํ ปฏิพเลหิ
ชาตกาทีสุ กตปริจฺจเยหิ สรสมฺปนฺเนหิ ปาปภิกฺขูหิ สํวณฺณิยมานคุโณ
หุตฺวา สเตน วา สหสฺเสน วา ปริวุโต ฯเปฯ เภสชฺชปริกฺขารานํ ฯ
อยํ ภิกฺขเว ปโม มหาโจโรติ อยํ สนฺธิจฺเฉทกาทิโจรโก วิย
น เอกํ กุลํ น เทฺว อถโข มหาชนํ วญฺเจตฺวา จตุปฺปจฺจยคฺคหณโต
ปโม มหาโจโรติ เวทิตพฺโพ ฯ เย ปน สุตฺตนฺติกา วา
อาภิธมฺมิกา วา วินยธรา วา ภิกฺขู ภิกฺขาจาเร อสมฺปชฺชมาเน
ปาลึ วาเจนฺตา อฏฺกถํ กเถนฺตา อนุโมทนาย ธมฺมกถาย
อิริยาปถสมฺปตฺติยา จ โลกํ ปสาเทนฺตา ชนปทจาริกํ จรนฺติ
สกฺกตา ครุกตา มานิตา ปูชิตา อปจิตา เต ตนฺติปฺปเวณิฆฏนกา
สาสนโชตกาติ เวทิตพฺพา ฯ ตถาคตปฺปเวทิตนฺติ ตถาคเตน
ปฏิวิทฺธํ ปจฺจกฺขกตํ ชานาปิตํ วา ฯ อตฺตโน ทหตีติ ปริสมชฺเฌ
ปาลิญฺจ อฏฺกถญฺจ สํสนฺเทตฺวา มธุเรน สทฺเทน ปสาทนียํ
สุตฺตนฺตํ กเถตฺวา ธมฺมกถาวสาเน อจฺฉริยพฺภุตชาเตน วิญฺุชเนน
อโห ภนฺเต ปาลิ จ อฏฺกถา จ สุปริสุทฺธา กสฺส สนฺติเก
อุคฺคณฺหิตฺถาติ ปุจฺฉิโต โก อมฺหาทิเส อุคฺคณฺหาเปตุํ สมตฺโถติ
อาจริยํ อนุทฺทิสิตฺวา อตฺตนา ปฏิวิทฺธํ สยมฺภูาณาธิคตํ ธมฺมวินยํ
ปเวเทติ ฯ อยํ ตถาคเตน สตสหสฺสกปฺปาธิกานิ จตฺตาริ
อสงฺเขยฺยานิ ปารมิโย ปูเรตฺวา กิจฺเฉน กสิเรน ปฏิวิทฺธธมฺมตฺเถนโก
ทุติโย มหาโจโร ฯ สุทฺธํ พฺรหฺมจารินฺติ ขีณาสวํ ภิกฺขุํ ฯ
ปริสุทฺธํ พฺรหฺมจริยํ จรนฺตนฺติ นิรุปกฺกิเลสํ เสฏฺจริยํ จรนฺตํ ฯ
อญฺปิ วา อนาคามึ อาทึ กตฺวา ยาว สีลวนฺตํ ปุถุชฺชนํ
อวิปฏิสาราทิวตฺถุกํ ปริสุทฺธํ พฺรหฺมจริยํ จรนฺตํ ฯ อมูลเกน
อพฺรหฺมจริเยน อนุทฺธํเสตีติ ตสฺมึ ปุคฺคเล อวิชฺชมาเนน
อนฺติมวตฺถุนา อนุวทติ โจเทติ ฯ อยํ วิชฺชมานคุณมกฺขี
อริยคุณตฺเถนโก ตติโย มหาโจโร ฯ ครุภณฺฑานิ ครุปริกฺขารานีติ
ยถา อทินฺนาทาเน จตุโร ชนา สํวิธาย ครุภณฺฑํ อวาหรุนฺติ
เอตฺถ ปญฺจมาสกคฺฆนกํ ครุภณฺฑนฺติ วุจฺจติ อิธ น เอวํ
อถโข ปญฺจิมานิ ภิกฺขเว อวิสฺสชฺชนียานิ น วิสฺสชฺเชตพฺพานิ
สงฺเฆน วา คเณน วา ปุคฺคเลน วา วิสฺสชฺชิตานิปิ อวิสฺสชฺชิตานิ
โหนฺติ โย วิสฺสชฺเชยฺย อาปตฺติ ถุลฺลจฺจยสฺส กตมานิ
ปญฺจ อาราโม อารามวตฺถุ ฯเปฯ ทารุภณฺฑํ มตฺติกาภณฺฑนฺติ
วจนโต อวิสฺสชฺชิตพฺพตฺตา ครุภณฺฑานิ ปญฺจิมานิ ภิกฺขเว
อเวภงฺคิยานิ น วิภชิตพฺพานิ สงฺเฆน วา คเณน วา ปุคฺคเลน
วา วิภตฺตานิปิ อวิภตฺตานิ โหนฺติ โย วิภเชยฺย อาปตฺติ
ถุลฺลจฺจยสฺส กตมานิ ปญฺจ อาราโม อารามวตฺถุ ฯเปฯ
ทารุภณฺฑํ มตฺติกาภณฺฑนฺติ วจนโต อเวภงฺคิกตฺตา
สาธารณปริกฺขารภาเวน ครุปริกฺขารานิ ฯ อาราโม อารามวตฺถูติอาทีสุ
ยํ วตฺตพฺพํ ตํ สพฺพํ ปญฺจิมานิ ภิกฺขเว อวิสฺสชฺชิย นีติ
ขนฺธเก อาคตสุตฺตวณฺณนายเมว ภณิสฺสาม ฯ เตหิ คิหี
สงฺคณฺหาตีติ ตานิ ทตฺวา คิหี สงฺคณฺหาติ อนุคฺคณฺหาติ ฯ
อุปลาเปตีติ อโห อมฺหากํ อยฺโยติ เอวํ ลปนเก อนุพนฺธนเก
สิเนเห ๑- กโรติ ฯ อยํ อวิสฺสชฺชิยํ อเวภงฺคิยญฺจ ครุปริกฺขารํ
ตถาภาวโต เถเนตฺวา คิหิสงฺคณฺหนโก จตุตฺโถ มหาโจโร ฯ โส
จ ปนายํ อิมํ ครุภณฺฑํ กุลสงฺคณฺหนตฺถํ วิสฺสชฺเชนฺโต กุลทูสกทุกฺกฏํ
อาปชฺชติ ปพฺพาชนียกมฺมารโห จ โหติ ภิกฺขุสงฺฆํ อภิภวิตฺวา
อิสฺสรวตาย วิสฺสชฺเชนฺโต ถุลฺลจฺจยํ อาปชฺชติ เถยฺยจิตฺเตน
วิสฺสชฺเชนฺโต ภณฺฑํ อคฺฆาเปตฺวา กาเรตพฺโพติ ฯ อยํ อคฺโค
มหาโจโรติ อยํ อิเมสํ มหาโจรานํ เชฏฺโจโร อิมินา สทิโส
โจโร นาม นตฺถิ โย ปญฺจินฺทฺริยคฺคหณาตีตํ อติสณฺหํ สุขุมํ
โลกุตฺตรธมฺมํ เถเนติ ฯ กึ ปน สกฺกา โลกุตฺตรธมฺโม หิรญฺสุวณฺณาทีนิ
วิย วญฺเจตฺวา เถเนตฺวา คเหตุนฺติ ฯ น สกฺกา ฯ เตเนวาห
โย อสนฺตํ อภูตํ อุตฺตริมนุสฺสธมฺมํ อุลฺลปตีติ ฯ อยํ หิ อตฺตนิ
อสนฺตํ ธมฺมํ เกวลํ อตฺถิ มยฺหํ เอโสติ อุลฺลปติ น ปน
สกฺโกติ านา จาเวตุํ อตฺตนิ วา สํวิชฺชมานํ กาตุํ ฯ อถ กสฺมา
โจโรติ วุตฺโตติ ฯ ยสฺมา ตํ อุลฺลปิตฺวา อสนฺตสมฺภาวนาย
อุปฺปนฺเน ปจฺจเย คณฺหาติ เอวํ หิ คณฺหตา เต ปจฺจยา
สุขุเมน อุปาเยน วญฺเจตฺวา เถเนตฺวา คหิตา โหนฺติ ฯ เตเนวาห
ตํ กิสฺส เหตุ เถยฺยาย โว ภิกฺขเว รฏฺปิณฺโฑ ภุตฺโตติ ฯ
อยญฺหิ เอตฺถ อตฺโถ ยํ อโวจุมฺหา อยํ อคฺโค มหาโจโร
โย อสนฺตํ อภูตํ อุตฺตริมนุสฺสธมฺมํ อุลฺลปตีติ ตํ กิสฺส เหตุ
@เชิงอรรถ: ๑. สสิเนเห ฯ
เกน การเณน เอตํ อโวจุมฺหาติ เจ เถยฺยาย โว ภิกฺขเว
รฏฺปิณฺโฑ ภุตฺโตติ ภิกฺขเว ยสฺมา โว เตน รฏฺปิณฺโฑ
เถยฺยจิตฺเตน ภุตฺโต โหติ ฯ เอตฺถ หิ โวกาโร เย หิ โว
อริยา อรญฺวนปฏฺานีติอาทีสุ วิย ปทปูรณมตฺเต นิปาโต ฯ
ตสฺมา ตุมฺเหหิ ภุตฺโตติ เอวมสฺส อตฺโถ น ๑- ทฏฺพฺโพ ฯ อิทานิ
ตเมวตฺถํ คาถาหิ วิภูตตรํ กโรนฺโต อญฺถา สนฺตนฺติอาทิมาห ฯ
ตตฺถ อญฺถา สนฺตนฺติ อปริสุทฺธกายสมาจาราทิเกน อญฺเน
อากาเรน สนฺตํ ฯ อญฺถา โย ปเวทเยติ ปริสุทฺธกาย-
สมาจาราทิเกน อญฺเน อากาเรน โย ปเวเทยฺย ปรมปริสุทฺโธ
อหํ อตฺถิ เม อพฺภนฺตเร โลกุตฺตรธมฺโมติ เอวํ ชานาเปยฺย ฯ
ปเวเทตฺวา จ ปน ตาย ปเวทนาย อุปฺปนฺนํ โภชนํ อรหา วิย
ภุญฺชติ ฯ นิกจฺจ กิตวสฺเสว ภุตฺตํ เถยฺเยน ตสฺส ตนฺติ นิกจฺจาติ
วญฺเจตฺวา อญฺถา สนฺตํ อญฺถา ทสฺเสตฺวา อคุมฺพาคจฺฉภูตเมว
สาขาปลาสปลฺลวาทิจฺฉาทเนน คุมฺพมิว คจฺฉมิว จ อตฺตานํ
ทสฺเสตฺวา ฯ กิตวสฺเสวาติ วญฺจกสฺส เกราฏิกสฺส คุมฺพคจฺฉสญฺาย
อรญฺเ อาคตาคเต สกุเณ คเหตฺวา ชีวิตกปฺปกสฺส สากุณิกสฺเสว ฯ
ภุตฺตํ เถยฺเยน ตสฺส ตนฺติ ตสฺสาปิ อนรหนฺตสฺเสว สโต
อรหนฺตภาวํ ทสฺเสตฺวา ลทฺธํ โภชนํ ภุญฺชโต ยํ ตํ ภุตฺตํ ตํ
ยถา สากุณิกกิตวสฺส นิกจฺจ วญฺเจตฺวา สกุณคฺคหณํ เอวํ
มนุสฺเส วญฺเจตฺวา ลทฺธสฺส โภชนสฺส ภุตฺตตฺตา เถยฺเยน ภุตฺตํ
@เชิงอรรถ: ๑. อยํ อติเรโก ขายติ ฯ
นาม โหติ ฯ อิมํ ปน อตฺถวสํ อชานนฺตา เย เอวํ ภุญฺชนฺติ
กาสาวกณฺา ฯเปฯ นิรยํ เต อุปปชฺชเร ฯ กาสาวกณฺาติ
กาสาเวน เวิตกณฺา ฯ เอตฺตกเมว อริยทฺธชธารณมตฺตํ เยสํ
สามญฺ อญฺ นตฺถีติ วุตฺตํ โหติ ฯ ภวิสฺสนฺติ โข ปนานนฺท
อนาคตมทฺธานํ โคตฺรภุโน กาสาวกณฺาติ เอวํ วุตฺตทุสฺสีลานํ
เอตํ อธิวจนํ ฯ ปาปธมฺมาติ ลามกธมฺมา ฯ อสญฺตาติ
กายาทีหิ อสญฺตา ฯ ปาปาติ ลามกปุคฺคลา ฯ ปาเปหิ กมฺเมหีติ
เตหิ กรณกาเล อาทีนวํ อทิสฺวา กเตหิ ปรวญฺจนาทีหิ ปาปกมฺเมหิ ฯ
นิรยนฺเต อุปปชฺชเรติ นิรสฺสาทํ ทุคฺคตึ เต อุปปชฺชนฺติ ฯ
ตสฺมา เสยฺโย อโยคุโฬติ คาถา ฯ ตสฺสตฺโถ ๑- สจายํ ทุสฺสีโล
อสญฺโต อิจฺฉาจาเร ิโต กุหนาย โลกวญฺจโก ปุคฺคโล ตตฺตํ
อคฺคิสิขูปมํ อโยคุฬํ ภุญฺเชยฺย อชฺโฌหเรยฺย ตสฺส ยญฺเจตํ
รฏฺปิณฺฑํ ภุญฺเชยฺย ยญฺเจตํ อโยคุฬํ เตสุ ทฺวีสุ อโยคุโฬว
ภุตฺโต เสยฺโย สุนฺทรตโร ปณีตตโร จ ภเวยฺย น หิ อโยคุฬสฺส
ภุตฺตตฺตา สมฺปราเย สพฺพญฺุตญฺาเณนาปิ ทุชฺชานปริจฺเฉทํ ทุกฺขํ
อนุภวติ เอวํ ปฏิลทฺธสฺส ปน รฏฺปิณฺฑสฺส ภุตฺตตฺตา สมฺปราเย
วุตฺตปฺปการํ ทุกฺขํ อนุโภติ อยํ หิ โกฏิปฺปตฺโต มิจฺฉาชีโวติ ฯ

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑ หน้า ๕๘๗-๕๙๕.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=1&A=12322&modeTY=1
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=1&A=12322&modeTY=1
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=1&i=227
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=1&A=8520
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=1&A=3224
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=1&A=3224
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑
http://84000.org/tipitaka/read/?index_1