อรรถกถาเล่มที่ ๑๕ ภาษาบาลีอักษรไทย
 องฺ.อ. (มโนรถ.๒)

                       ๑๐. ปํสุโธวกสุตฺตวณฺณนา
     [๑๐๒] ทสเม โธวตีติ วิกฺขาเลติ. สนฺโธวตีติ สุฏฺุ โธวติ, ปุนปฺปุนํ โธวติ.
นิทฺโธวตีติ นิคฺคณฺหิตฺวา โธวติ. ๑- อนิทฺธนฺตนฺติ น นิคฺคณฺหิตฺวา ธนฺตํ.
อนินฺนีตกสาวนฺติ อวชฺชิตกสาวํ. ๑- ปภงฺคูติ ปภิชฺชนสภาวํ, อธิกรณียํ เปตฺวา
มุฏฺิกาย ปหฏมตฺตํ ภิชฺชติ. ปฏฺฏิกายาติ ๒- สุวณฺณปฏฺฏตฺถาย. ๓- คีเวยฺยเกติ
คีวาลงฺกาเร.
     อธิจิตฺตนฺติ สมถวิปสฺสนาจิตฺตํ. อนุยุตฺตสฺสาติ ภาเวนฺตสฺส. สเจตโสติ
จิตฺตสมฺปนฺโน. ทพฺพชาติโกติ ปณฺฑิตชาติโก. กามวิตกฺกาทีสุ กาเม อารพฺภ อุปฺปนฺโน
วิตกฺโก กามวิตกฺโก. พฺยาปาทวิหึสาสมฺปยุตฺตวิตกฺกา พฺยาปาทวิหึสาวิตกฺกา นาม.
าติวิตกฺกาทีสุ "อมฺหากํ าตกา พหู ปุญฺวนฺตา"ติอาทินา นเยน าตเก
อารพฺภ อุปฺปนฺโน วิตกฺโก าติวิตกฺโก "อสุโก ชนปโท เขโม สุภิกฺโข"ติอาทินา
นเยน ชนปทมารพฺภ อุปฺปนฺโน เคหสิตวิตกฺโก ๔- ชนปทวิตกฺโก นาม. [๕]- น
ปณีโตติ น อตปฺปโก ๖- นปฺปฏิปฺปสฺสทฺธิลทฺโธติ น กิเลสปฏิปฺปสฺสทฺธิยา ลทฺโธ.
น เอโกทิภาวาธิคโตติ น เอกคฺคภาวํ ปตฺโต. สสงฺขารนิคฺคยฺหวาริตวโตติ ๗-
สสงฺขาเรน สปฺปโยเคน กิเลเส นิคฺคณฺหิตฺวา วาเรตฺวา วาริโต, น กิเลสานํ
ฉินฺนนฺเต อุปฺปนฺโน, กิเลเส ปน วาเรตฺวา อุปฺปนฺโน.
     โหติ โส ภิกฺขเว สมโยติ เอตฺถ สมโย นาม อุตุสปฺปายํ อาหารสปฺปายํ
เสนาสนสปฺปายํ ปุคฺคลสปฺปายํ ธมฺมสฺสวนสปฺปายนฺติ อิเมสํ ปญฺจนฺนํ สปฺปายานํ
ปฏิลาภกาโล. ยนฺตํ จิตฺตนฺติ ยสฺมึ  สมเย ตํ วิปสฺสนาจิตฺตํ. อชฺฌตฺตํเยว
สนฺติฏฺตีติ อตฺตนิเยว ติฏฺติ. นิยกชฺฌตฺตํ หิ อิธ อชฺฌตฺตํ นาม. โคจรชฺฌตฺตํปิ
@เชิงอรรถ: ๑-๑ สี.,อิ. อนิทฺธนฺตนฺติ น นิคฺคณฺหิตฺวา ธนฺตํ. อนิกฺขิตฺตกสาวนฺติ
@อวชฺชิตกสาวํ, ฉ.ม. อนิทฺธนตกสาวนฺติ อนีหตโทสํ อนปนีตกสาวํ
@๒ สี. ปฏฺฏกายาติ, ม. ปฏิกายาติ  ๓ ฉ.ม. สุวณฺณปฏฺฏกาย
@๔ ฉ.ม. วิตกฺโก   ๕ [] สี.,ฉ.ม. อโห วต มํ ปเร น อวชาเนยฺยุนฺติ เอวํ
@อุปฺปนฺโน วิตกฺโก อนวญฺตฺติปฏิสํยุตฺโต วิตกฺโก นาม. ธมฺมวิตกฺกา
@อวสิสฺสนฺตีติ ธมฺมวิตกฺกา นาม ทสวิปสฺสนูปกฺกิเลสวตกฺกา. โส โหติ สมาธิ น
@เจว สนฺโตติ โส อวสิฏฺธมฺมวิตกฺโก วิปสฺสนาสมาธิ อวูปสนฺตกิเลสตฺตา
@สนฺโต น โหติ   ๖ ม. น อปฺปมาโณ     ๗ ฉ.ม.....วาริตคโตติ. เอวมุปริปิ
     วฏฺฏติ. ปุถุตฺตารมฺมณํ ปหาย เอเกกสฺมึ นิพฺพานโคจเรเยว ติฏฺตีติ วุตฺตํ
โหติ. สนฺนิสีทตีติ สุฏฺุ นิสีทติ. เอโกทิภาโว โหตีติ ๑- เอกคฺคํ โหติ.
สมาธิยตีติ สมฺมา อาธิยติ. สนฺโตติอาทีสุ ปจฺจนีกกิเลสวูปสเมน สนฺโต. อตปฺปกฏฺเน
ปณีโต. กิเลสปฏิปฺปสฺสทฺธิยา ลทฺธตฺตา ปฏิปฺปสฺสทฺธิลทฺโธ. ๒- เอกคฺคภาวํ คตตฺตา
เอโกทิภาวาธิคโต. กิเลสานํ ฉินฺนนฺเต อุปฺปนฺนตฺตา น สปฺปโยเคน ๓- กิเลเส
นิคฺคณฺหิตฺวา วาเรตฺวา วาริโตติ น สสงฺขารนิคฺคยฺหวาริตวโต. เอตฺตาวตา อยํ
ภิกฺขุ วิวฏฺเฏตฺวา อรหตฺตํ ปตฺโต นาม โหติ.
     อิทานิสฺส ขีณาสวสฺส สโต อภิญฺาปฏิเวธํ ๔- ทสฺเสนฺโต ยสฺส ยสฺส
จาติอาทิมาห. ตตฺถ อภิญฺาสจฺฉิกรณียสฺสาติ อภิชานิตฺวา ปจฺจกฺขํ กาตพฺพสฺส. สติ
สติ อายตเนติ ปุพฺพเหตุสงฺขาเต เจว อิทานิ จ ปฏิลทฺธพฺเพ ฌานาทิเภเท ๕- สติ
สติการเณ. ตสฺส ๖- วิตฺถารโต ปน อยํ อภิญฺากถา วิสุทฺธิมคฺเค ๗- วุตฺตนเยเนว
เวทิตพฺพา. อาสวานํ ขยาติอาทิ เจตฺถ ผลสมาปตฺติวเสน วุตฺตนฺติ เวทิตพฺพํ.

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๕ หน้า ๒๕๔-๒๕๕.
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=15&A=5892&modeTY=1
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=15&A=5892&modeTY=1
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=20&i=541
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=20&A=6647
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=20&A=6856
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=20&A=6856
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๐
http://84000.org/tipitaka/read/?index_20