บาลีอรรถกถาเล่มที่ ๓๕

หน้าที่ ๒๘๔.

๗ อภิณฺหชาตกํ นาลํ กพลํ ปทาตเวติ อิทํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต เอกํ อุปาสกญฺจ มหลฺลกตฺเถรญฺจ อารพฺภ กเถสิ ฯ สาวตฺถิยํ กิร เทฺว สหายา ฯ เตสุ เอโก ปพฺพชิตฺวา เทวสิกํ อิตรสฺส ฆรํ คจฺฉติ ฯ โส ตสฺส ภิกฺขํ ทตฺวา สยํปิ ภุญฺชิตฺวา เตเนว สทฺธึ วิหารํ คนฺตฺวา ยาว สุริยสฺสฏฺฐงฺคมา อลฺลาปสลฺลาเปน นิสีทิตฺวา นครํ ปวิสติ ฯ อิตโรปิ นํ ยาว นครทฺวารา อนุคนฺตฺวา นิวตฺตติ ฯ โส เตสํ วิสฺสาโส ภิกฺขูนํ อนฺตเร ปากโฏ ชาโต ฯ อเถกทิวสํ ภิกฺขู เตสํ วิสฺสาสกถํ กเถนฺตา ธมฺมสภายํ นิสีทึสุ ฯ สตฺถา อาคนฺตฺวา กาย นุตฺถ ภิกฺขเว เอตรหิ กถาย สนฺนิสินฺนาติ ปุจฺฉิ ฯ เต อิมาย นาม ภนฺเตติ กถยึสุ ฯ สตฺถา น ภิกฺขเว อิเม อิทาเนว วิสฺสาสิกา ปุพฺเพปิ วิสฺสาสิกาว อเหสุนฺติ วตฺวา อตีตํ อาหริ ฯ อตีเต พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺเต รชฺชํ กาเรนฺเต ตทา โพธิสตฺโต ตสฺส อมจฺโจ อโหสิ ฯ ตทา เอโก กุกฺกุโร มงฺคลหตฺถิสาลํ คนฺตฺวา มงฺคลหตฺถิสฺส ภุญฺชนฏฺฐาเน ปติตานิ ภตฺตสิตฺถานิ ขาทติ ฯ โส เตเนว โภชเนน สํวฑฺฒมาโน มงฺคลหตฺถิสฺส วิสฺสาสิโก ชาโต หตฺถิสฺเสว สนฺติเก ภุญฺชติ ฯ อุโภปิ วินา วตฺติตุํ น สกฺโกนฺติ ฯ โส หตฺถี นํ โสณฺฑาย คเหตฺวา อปราปรํ กโรนฺโต กีฬติ อุกฺขิปิตฺวา กุมฺเภปิ ฐเปสิ ฯ อเถกทิวสํ เอโก คามิกมนุสฺโส หตฺถิโคปกสฺส มูลํ ทตฺวา ตํ กุกฺกุรํ อาทาย อตฺตโน คามํ อคมาสิ ฯ ตโต

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๘๕.

ปฏฺฐาย โส หตฺถี กุกฺกุรํ อปสฺสนฺโต เนว ขาทติ น ปิวติ น นฺหายติ ฯ ตมตฺถํ รญฺโญ อาโรจยึสุ ฯ ราชา โพธิสตฺตํ ปหิณิ คจฺฉ ปณฺฑิต ชานาหิ กึการณา หตฺถี เอวํ กโรตีติ ฯ โพธิสตฺโต หตฺถิสาลํ คนฺตฺวา หตฺถิสฺส ทุมฺมนภาวํ ญตฺวา อิมสฺส สรีเร โรโค น ปญฺญายติ เกนจิ ปนสฺส สทฺธึ มิตฺตสนฺถเวน ภวิตพฺพํ ตํ อปสฺสนฺโต เอส มญฺเญ โสกาภิภูโตติ หตฺถิโคปเก ปุจฺฉิ อตฺถิ นุ โข อิมสฺส เกนจิ สทฺธึ วิสฺสาโสติ ฯ อาม สามิ เอเกน สุนเขน สทฺธึ พลววิสฺสาสเมตีติ ฯ กหํ โส เอตรหีติ ฯ เอเกน มนุสฺเสน นีโตติ ฯ ชานาถ ปนสฺส นิวาสนฏฺฐานนฺติ ฯ น ชานามิ สามีติ ฯ โพธิสตฺโต รญฺโญ สนฺติกํ คนฺตฺวา นตฺถิ เทว หตฺถิสฺส โกจิ อาพาโธ เอเกน ปนสฺส สุนเขน สทฺธึ พลววิสฺสาโส ตํ อปสฺสนฺโต น ภุญฺชติ มญฺเญติ วตฺวา อิมํ คาถมาห นาลํ กพลํ ปทาตเว น ปิณฺฑํ น กุเส น ฆํสิตุํ มญฺญามิ อภิณฺหทสฺสนา นาโค สิเนหมกาสิ กุกฺกุเรติ ฯ ตตฺถ นาลนฺติ น สมตฺโถ ฯ กพลนฺติ โภชนกาเล ปฐมเมว ทินฺนํ กพลํ ฯ ปทาตเวติ ปาทาตเว ฯ สนฺธิวเสน อาการโลโป เวทิตพฺโพ ฯ คเหตุนฺติ อตฺโถ ฯ น ปิณฺฑนฺติ วฑฺเฒตฺวา ทียมานํ ภตฺตปิณฺฑํปิ นาลํ คเหตุํ ฯ น กุเสติ ขาทนตฺถาย ทินฺนานิ ติณานิปิ นาลํ คเหตุํ ฯ น ฆํสิตุนฺติ นฺหาปิยมาโน สรีรํปิ ฆํสิตุํ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๘๖.

นาลํ ฯ เอวํ ยํ ยํ โส หตฺถี กาตุํ น สมตฺโถ ตํ ตํ สพฺพํ รญฺโญ อาโรเจตฺวา ตสฺส อสมตฺถภาเว อตฺตนา สลฺลกฺขิตํ การณํ อาโรเจนฺโต มญฺญามีติ อาทิมาห ฯ ราชา ตสฺส โพธิสตฺตสฺส วจนํ สุตฺวา อิทานิ กึ กตฺตพฺพํ ปณฺฑิตาติ ปุจฺฉิ ฯ อมฺหากํ กิร มงฺคลหตฺถิสฺส สหายํ สุนขํ เอโก มนุสฺโส คเหตฺวา คโต ยสฺส ฆเร ตํ สุนขํ ปสฺสนฺติ ตสฺส อยํ นาม ทณฺโฑติ เภรึ จาราเปถ เทวาติ ฯ ราชา ตถา กาเรสิ ฯ ตํ ปวุตฺตึ สุตฺวา โส ปุริโส สุนขํ วิสฺสชฺเชสิ ฯ โส สุนโข เวเคน คนฺตฺวา หตฺถิสฺส สนฺติกเมว อคมาสิ ฯ หตฺถี ตํ โสณฺฑาย คเหตฺวา กุมฺเภ ฐเปตฺวา โรทิตฺวา ปริเทวิตฺวา กุมฺภา โอตาเรตฺวา เตน ภุตฺเต ปจฺฉา อตฺตนา ภุญฺชิ ฯ ติรจฺฉานคตสฺส อาสยํ ชานาตีติ ราชา โพธิสตฺตสฺส มหนฺตํ ยสํ อทาสิ ฯ สตฺถา น ภิกฺขเว อิเม อิทาเนว วิสฺสาสิกา ปุพฺเพปิ วิสฺสาสิกาติ อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา จตุสฺสจฺจกถาย วินิวฏฺเฏตฺวา อนุสนฺธึ ฆเฏตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ ฯ อิทํ จตุสฺสจฺจกถาย วินิวฏฺฏนํ นาม สพฺพชาตเกสุปิ อตฺถิเยว มยํ ปน นํ ยตฺถสฺส อานิสํโส ปญฺญายติ ตตฺเถว ทสฺสยิสฺสามาติ ฯ ตทา สุนโข อุปาสโก อโหสิ หตฺถี มหลฺลกตฺเถโร ราชา อานนฺโท อมจฺจปณฺฑิโต ปน อหเมว อโหสีติ ฯ อภิณฺหชาตกํ สตฺตมํ ฯ ---------------

อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๕ หน้า ๒๘๔-๒๘๖. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=35&A=5858&modeTY=2&pagebreak=1 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=35&A=5858&modeTY=2&pagebreak=1 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=27 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=178 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=177 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=177 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗ http://84000.org/tipitaka/read/?index_27