ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านเล่มถัดไป คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๓๖ ภาษาบาลีอักษรไทย ชา.อ.๒ เอกนิปาต(๒)

                      ๑๐ สญฺชีวชาตกํ
     อสนฺตํ โย ปคฺคณฺหาตีติ อิทํ สตฺถา เวฬุวเน วิหรนฺโต
อชาตสตฺตุสฺส รญฺโญ อสนฺตํ สมฺปคฺคหํ อารพฺภ กเถสิ ฯ
     โส หิ พุทฺธานํ ปฏิกณฺฏกภูเต ทุสฺสีเล ปาปธมฺเม เทวทตฺเต
ปสีทิตฺวา ตํ อสนฺตํ อสปฺปุริสํ ปคฺคยฺห ตสฺส สกฺการํ กริสฺสามีติ
พหุํ ธนํ ปริจฺจชิตฺวา คยาสีเส วิหารํ กาเรตฺวา ตสฺส วจนํ
คเหตฺวา ปิตรํ ธมฺมราชานํ โสตาปนฺนํ อริยสาวกํ ฆาเตตฺวา อตฺตโน
โสตาปตฺติมคฺคสฺส อุปนิสฺสยํ ฉินฺทิตฺวา มหาวินาสํ ปตฺโต ฯ โส
หิ เทวทตฺโต ปฐวึ ปวิฏฺโฐติ สุตฺวา กจฺจิ นุ โข มมฺปิ ปฐวี
คิเลยฺยาติ ภีตตสิโต รชฺชสุขํ น ลภติ สยเน อสฺสาทํ น วินฺทติ
ติพฺพการณาภิตุนฺโน เปโต วิย กมฺปมาโน วิจรติ ฯ โส ปฐวึ
คิลมานํ วิย อวีจิชาลํ นิกฺขมนฺตํ วิย อตฺตานํ อาทิตฺตาย โลหปฐวิยา
อุตฺตานํ นิปชฺชาเปตฺวา อยสูเลหิ โกฏฺฏิยมานํ วิย จ สมนุปสฺสิ ฯ
เตนสฺส ปหฏกุกฺกุฏสฺเสว มุหุตฺตมฺปิ กมฺปมานสฺส อวฏฺฐานํ นาม
นาโหสิ ฯ สมฺมาสมฺพุทฺธํ ปสฺสิตุกาโม ขมาเปตุกาโม ปญฺหํ
ปุจฺฉิตุกาโม อโหสิ อตฺตโน ปน อปราธมหนฺตตาย อุปสงฺกมิตํ
น สกฺโกติ ฯ
     อถสฺส ราชคหนคเร กตฺติกรตฺติวาเร สมฺปตฺเต เทวนคเร วิย
อลงฺกเต มหาตเล อมจฺจคณปริวุตสฺส กาญฺจนาสเน นิสินฺนสฺส
ชีวกํ โกมารภจฺจํ อวิทูเร นิสินฺนํ ทิสฺวา เอตทโหสิ ชีวกํ คเหตฺวา
สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส สนฺติกํ คมิสฺสามิ น โข ปน สกฺกา มยา
อุชุกเมว คนฺตุํ อหํ สมฺม ชีวก สยํ คนฺตุํ น สกฺโกมิ เอหิ
มํ สตฺถุ สนฺติกํ เนหีติ อเนกปริยาเยนสฺส รตฺติสมฺปทํ วณฺเณตฺวา
กึ นุ โข อชฺช มยํ สมณํ วา พฺราหฺมณํ วา ปยิรูปาเสยฺยาม
ยนฺโน ปยิรูปาสตํ จิตฺตํ ปสีเทยฺยาติ วกฺขามิ ตํ สุตฺวา อมจฺจา
อตฺตโน สตฺถารานํ วณฺณํ กเถสฺสนฺติ ชีวโกปิ สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส
วณฺณํ กเถสฺสติ อถ นํ คเหตฺวา สตฺถุ สนฺติกํ คจฺฉิสฺสามีติ ฯ
โส ปญฺจหิ ปเทหิ รตฺตึ วณฺเณสิ
              ลกฺขญฺญา วต โภ โทสินา รตฺติ
              อภิรูปา วต โภ โทสินา รตฺติ
              ทสฺสนียา วต โภ โทสินา รตฺติ
              ปาสาทิกา วต โภ โทสินา รตฺติ
              รมณียา วต โภ โทสินา รตฺติ
กํ นุ โข อชฺช มยํ สมณํ วา พฺราหฺมณํ วา ปยิรูปาเสยฺยาม
ยนฺโน ปยิรูปาสตํ จิตฺตํ ปสีเทยฺยาติ ฯ อเถโก อมจฺโจ
ปุรณกสฺสปสฺส วณฺณํ กเถสิ เอโก มกฺขลิโคสาลสฺส เอโก
อชิตเกสกมฺพลสฺส เอโก ปกุธกจฺจายนสฺส เอโก สญฺชยเวฬฏฺฐปุตฺตสฺส
เอโก นาฏปุตฺตนิคฺคณฺฐสฺสาติ ฯ ราชา เตสํ กถํ สุตฺวา ตุณฺหี
อโหสิ ฯ โส หิ ชีวกสฺเสว มหามจฺจสฺส กถํ ปจฺจาสึสติ ฯ ชีวโกปิ
รญฺญา มํ อารพฺภ กถิเตเยว ชานิสฺสามีติ อวิทูเร ตุณฺหี นิสีทิ ฯ
อถ นํ ราชา อาห ตฺวํ ปน สมฺม ชีวก กึ ตุณฺหีติ ฯ ตสฺมึ
ขเณ ชีวโก อุฏฺฐายาสนา เยน ภควา เตนญฺชลิมฺปณาเมตฺวา
เอโส เทว ภควา อรหํ สมฺมาสมฺพุทฺโธ อมฺหากํ อมฺพวเน
วิหรติ สทฺธึ อฑฺฒเตรเสหิ ภิกฺขุสเตหิ ตญฺจ ปน ภควนฺตํ เอวํ
กลฺยาโณ กิตฺติสทฺโท อพฺภุคฺคโตติ นวสตานิ ปาฏิหาริยานิ ชาติโต
ปฏฺฐาย ปุพฺพนิมิตฺตาทิเภทํ ภควโต อานุภาวํ ปกาเสตฺวา ตํ
ภควนฺตํ เทโว ปยิรูปาสตุ ธมฺมํ สุณาตุ ปญฺหํ ปุจฺฉตูติ อาห ฯ
ราชา สมฺปุณฺณมโนรโถ หุตฺวา เตนหิ สมฺม ชีวก หตฺถิยานานิ
กปฺปาเปหีติ ยานานิ กปฺปาเปตฺวา มหนฺเตน ราชานุภาเวน
ชีวกมฺพวนํ คนฺตฺวา ตตฺถ มณฺฑลมาเล ภิกฺขุสงฺฆปริวุตํ ตถาคตํ
ทิสฺวา สนฺตวีจิมชฺเฌ มหานาวํ วิย นิจฺจลํ ภิกฺขุสงฺฆํ อิโต จิโต
จ อนุวิโลเกตฺวา เอวรูปา นาม เม ปริสา น ทิฏฺฐปุพฺพาติ
อิริยาปเถเยว ปสีทิตฺวา สงฺฆสฺส อญฺชลึ ปคฺคณฺหิตฺวา ถุตึ วตฺวา
ภควนฺตํ วนฺทิตฺวา เอกมนฺตํ นิสินฺโน สามญฺญผลปญฺหํ ปุจฺฉิ ฯ
อถสฺส ภควา ทฺวีหิ ภาณวาเรหิ ปฏิมณฺฑิตํ สามญฺญผลสุตฺตนฺตํ
กเถสิ ฯ โส สุตฺตปริโยสาเน อตฺตมโน ภควนฺตํ ขมาเปตฺวา
อุฏฺฐายาสนา ปทกฺขิณํ กตฺวา ปกฺกามิ ฯ
     สตฺถา อจิรปกฺกนฺตสฺส รญฺโญ ภิกฺขู อามนฺเตตฺวา ขตายํ
ภิกฺขเว ราชา อุปหตายํ ภิกฺขเว ราชา สจายํ ภิกฺขเว ราชา
อิสฺสริยสฺส การณา ปิตรํ ธมฺมิกํ ธมฺมราชานํ ชีวิตา น
โวโรเปสฺสติ อิมสฺมึเยว อาสเน วิรชํ วีตมลํ ธมฺมจกฺขุํ อุปฺปชฺชิสฺสติ
เทวทตฺตมฺปน นิสฺสาย อสนฺตํ สมฺปคฺคหํ กตฺวา โสตาปตฺติผลา
ปริหีโนติ อาห ฯ ปุนทิวเส ภิกฺขู ธมฺมสภายํ กถํ สมุฏฺฐาเปสุํ
อาวุโส อชาตสตฺตุ กิร อสนฺตํ สมฺปคฺคหํ กตฺวา ทุสฺสีลํ
ปาปธมฺมํ เทวทตฺตํ นิสฺสาย ปิตุฆาตกมฺมสฺส กตตฺตา โสตาปตฺติผลา
ปริหีโน เทวทตฺเตน นาสิโต ราชาติ ฯ สตฺถา อาคนฺตฺวา
กาย นุตฺถ ภิกฺขเว เอตรหิ กถาย สนฺนิสินฺนาติ ปุจฺฉิตฺวา อิมาย
นามาติ วุตฺเต น ภิกฺขเว อชาตสตฺตุ อิทาเนว อสนฺตํ สมฺปคฺคหํ
กตฺวา มหาวินาสํ ปตฺโต ปุพฺเพเปส อสนฺตํ สมฺปคฺคเหเนว อตฺตานํ
นาเสสีติ วตฺวา อตีตํ อาหริ ฯ
     อตีเต พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺเต รชฺชํ กาเรนฺเต โพธิสตฺโต
มหาวิภเว พฺราหฺมณกุเล นิพฺพตฺติตฺวา วยปฺปตฺโต ตกฺกสิลํ คนฺตฺวา
สพฺพสิปฺปานิ อุคฺคณฺหิตฺวา พาราณสิยํ ทิสาปาโมกฺโข อาจริโย
หุตฺวา ปญฺจมาณวกสตานํ สิปฺปํ วาเจสิ ฯ เตสุ มาณเวสุ เอโก
สญฺชีโว นาม มาณโว อตฺถิ ฯ โพธิสตฺโต ตสฺส มตกุฏฺฐาปนมนฺตํ
อทาสิ ฯ โส อุฏฺฐาปนมนฺตเมว คเหตฺวา ปฏิพาหนมนฺตํ อคเหตฺวา
เอกทิวสํ มาณเวหิ สทฺธึ ทารุอตฺถาย อรญฺญํ คนฺตฺวา เอกํ
มตพฺยคฺฆํ ทิสฺวา มาณเว อาห โภ อิมํ มตพฺยคฺฆํ
อุฏฺฐาเปสฺสามีติ ฯ มาณวา น สกฺขิสฺสสีติ อาหํสุ ฯ ปสฺสนฺตานญฺเยว
โว อุฏฺฐาเปสฺสามีติ ฯ สเจ สกฺโกสิ อุฏฺฐาเปหีติ เอวญฺจ ปน
วตฺวา เต มาณวา รุกฺขํ อภิรุหึสุ ฯ สญฺชีโว มนฺตํ ปริวตฺเตตฺวา
มตพฺยคฺฆํ สกฺขราย ปหรติ ฯ พฺยคฺโฆ อุฏฺฐาย เวเคน คนฺตฺวา
สญฺชีวํ คลนาลิยํ ฑํสิตฺวา ชีวิตกฺขยํ ปาเปตฺวา ตตฺเถว ปติ ฯ
อุโภ เอกฏฺฐาเนเยว มตา นิปชฺชึสุ ฯ มาณวา ทารูนิ อาทาย
คนฺตฺวา ตํ ปวุตฺตึ อาจริยสฺส อาโรเจสุํ ฯ อาจริโย มาณเว
อามนฺเตตฺวา ตาตา อสนฺตํ สมฺปคฺคหกา นาม อยุตฺตฏฺฐาเน
สกฺการสมฺมานํ กโรนฺตา เอวรูปํ ทุกฺขํ ปฏิลภนฺติเยวาติ วตฺวา
อิมํ คาถมาห
         อสนฺตํ โย ปคฺคณฺหาติ     อสนฺตํ จูปเสวติ
         ตเมว ฆาสํ กุรุเต       พฺยคฺโฆ สญฺชีวิโก ยถาติ ฯ
     ตตฺถ อสนฺตนฺติ ตีหิ ทุจฺจริเตหิ สมนฺนาคตํ ทุสฺสีลํ
ปาปธมฺมํ ฯ โย ปคฺคณฺหาตีติ ยํ ขตฺติยาทีสุ โยโกจิ เอวรูปํ ทุสฺสีลํ
ปพฺพชิตํ วา จีวราทิสมฺปทาเนน คหฏฺฐํ วา อุปรชฺชเสนาปติฏฺฐานาทิ-
สมฺปทาเนน ปคฺคณฺหาติ สกฺการสมฺมานํ กโรตีติ อตฺโถ ฯ อสนฺตํ
จูปเสวตีติ โย จ เอวรูปํ อสนฺตํ ทุสฺสีลํ อุปเสวติ ภชติ ปยิรูปาสติ ฯ
ตเมว ฆาสํ กุรุเตติ ตเมว อสนฺตํ สมฺปคฺคณฺหกํ โส ทุสฺสีโล
ปาปปุคฺคโล ฆสติ ขาทติ วินาสํ ปาเปติ ฯ กถํ ฯ พฺยคฺโฆ สญฺชีวิโก
ยถาติ ยถา สญฺชีเวน มาณเวน มนฺตํ ปริวตฺเตตฺวา มตพฺยคฺโฆ
สญฺชีวิโก ชีวิตสมฺปทาเนน สมฺปคฺคหิโต อตฺตโน ชีวิตทายกํ
สญฺชีวเมว ชีวิตา โวโรเปตฺวา ตตฺเถว ปาเตสิ เอวํ อญฺโญปิ
โย อสนฺตํ สมฺปคฺคหํ กโรติ โส ทุสฺสีโล ตํ อตฺตโน สมฺปคฺคหกเมว
วินาเสติ เอวํ อสนฺตํ สมฺปคฺคหกา วินาสํ ปาปุณนฺตีติ ฯ
     โพธิสตฺโต อิมาย คาถาย มาณวานํ ธมฺมํ เทเสตฺวา ทานาทีนิ
ปุญฺญานิ กตฺวา ยถากมฺมํ คโต ฯ
     สตฺถา อิมํ ธมฺมเทสนํ อาหริตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ ตทา
มตพฺยคฺฆุฏฺฐาปโก มาณโว อชาตสตฺตุ อโหสิ ทิสาปาโมกฺโข
อาจริโย ปน อหเมวาติ ฯ
                    สญฺชีวชาตกํ ทสมํ ฯ
                  กกณฺฏกวคฺโค ปณฺณรสโม ฯ
                 เอกนิปาตวณฺณนา นิฏฺฐิตา ฯ

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๖ หน้า ๔๑๐-๔๑๕. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=36&A=8176&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=36&A=8176&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=150              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=986              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=976              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=976              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗ http://84000.org/tipitaka/read/?index_27

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านเล่มถัดไป คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]