บาลีอรรถกถาเล่มที่ ๓๘

วานรชาตกํ อสกฺขึ วต อตฺตานนฺติ อิทํ สตฺถา เวฬุวเน วิหรนฺโต เทวทตฺตสฺส วธาย ปริสกฺกนํ อารพฺภ กเถสิ ฯ วตฺถุ วิตฺถาริตเมว ฯ อตีเต ปน พาราณสิยํ พฺรหฺมทตฺเต รชฺชํ กาเรนฺเต โพธิสตฺโต หิมวนฺตปฺปเทเส กปิโยนิยํ นิพฺพตฺติตฺวา วยปฺปตฺโต คงฺคาตีเร วสิ ฯ อเถกา อนฺโตคงฺคาย สุํสุมารี โพธิสตฺตสฺส หทยมํเส โทหฬํ อุปฺปาเทตฺวา สุํสุมารสฺส กเถสิ ฯ โส ตํ กปึ อุทเก นิมฺมุชฺชาเปตฺวา มาเรตฺวา หทยมํสํ สุํสุมาริยา ทสฺสามีติ จินฺเตตฺวา มหาสตฺตํ อาห เอหิ สมฺม อนฺตรทีปเก อมฺพผลํ ^๒- ขาทิตุํ คจฺฉามาติ ฯ อหํ กถํ คมิสฺสามีติ อาห ฯ ตํ มม ปิฏฺฐิยํ นิสีทาเปตฺวา เนสฺสามีติ ฯ โส ตสฺส จิตฺตํ อชานนฺโต ลงฺฆิตฺวา @เชิงอรรถ: ^๑ กณฺฑริชาตกํ ฯ ^๒ ผลาผเล ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๙๔.

ปิฏฺฐิยํ นิสีทิ ฯ สุํสุมาโร โถกํ คนฺตฺวา นิมฺมุชฺชิตุํ อารภิ ฯ อถ นํ พานโร กึ มํ โภ อุทเก นิมฺมุชฺชาเปสีติ อาห ฯ อหนฺตํ มาเรตฺวา ตว หทยมํสํ มม ภริยาย ทสฺสามีติ ฯ หนฺท ^๑- ตฺวํ มม หทยมํสํ อุเรติ มญฺญสีติ ฯ อถ กหํ เต ฐปิตนฺติ ฯ เอตํ อุทุมฺพเร โอลมฺพนฺตํ น ปสฺสสีติ ฯ ปสฺสามิ ทสฺสสิ ปน เมติ ฯ อาม ทสฺสามีติ ฯ สุํสุมาโร ทนฺธตาย นํ คเหตฺวา นทีตีเร อุทุมฺพรมูลํ คโต ฯ โพธิสตฺโต ตสฺส ปิฏฺฐิโต ลงฺฆิตฺวา อุทุมฺพรรุกฺเข นิสินฺโน อิมา คาถา อภาสิ อสกฺขึ วต อตฺตานํ อุฏฺฐาตุํ อุทกา ถลํ นทานาหํ ปุน ตุยฺหํ วสํ คจฺฉามิ วาริช อลเมเตหิ อมฺเพหิ ชมฺพูหิ ปนเสหิ จ ยานิ ปารํ สมุทฺทสฺส วรํ มยฺหํ อุทุมฺพโร โย จ อุปฺปติตํ อตฺถํ น ขิปฺปมนุพุชฺฌติ อมิตฺตวสมนฺเวติ ปจฺฉา จ อนุตปฺปติ โย จ อุปฺปติตํ อตฺถํ ขิปฺปเมว นิโพธติ มุจฺจเต สตฺตุสมฺพาธา น จ ปจฺฉานุตปฺปตีติ ฯ ตตฺถ อสกฺขึ วตาติ สมตฺโถ วต อโหสึ ฯ อุฏฺฐาตุนฺติ อุทฺธริตุํ ฯ วาริชาติ สุํสุมารํ อาลปติ ฯ ยานิ ปารํ สมุทฺทสฺสาติ คงฺคํ สมุทฺทนาเมนาลปนฺโต ยานิ สมุทฺทสฺส ปารํ คนฺตฺวา ขาทิตพฺพานิ อลนฺเตหีติ วทติ ฯ ปจฺฉา จ อนุตปฺปตีติ อุปฺปนฺนํ @เชิงอรรถ: ^๑ ทนฺธ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๙๕.

อตฺถํ ขิปฺปํ อชานนฺโต อมิตฺตวสํ คจฺฉติ ปจฺฉา จ อนุตปฺปตีติ ฯ อิติ โส จตูหิ คาถาหิ โลกิยกิจฺจานํ นิปฺผตฺติการณํ กเถตฺวา วนสณฺฑเมว คโต ฯ สตฺถา อิมํ ธมฺเมเทสนํ อาหริตฺวา ชาตกํ สโมธาเนสิ ตทา สุํสุมาโร เทวทตฺโต อโหสิ พานโร ปน อหเมวาติ ฯ วานรชาตกํ ทุติยํ -----------

อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๘ หน้า ๓๙๓-๓๙๕. http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=38&A=8165&modeTY=2&pagebreak=1 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=38&A=8165&modeTY=2&pagebreak=1 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=666 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=27&A=3202 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=3176 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=3176 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗ http://84000.org/tipitaka/read/?index_27