บาลีอรรถกถาเล่มที่ ๕๕

๑๐. วิปาโกวิปากธมฺมธมฺโมติกถาวณฺณนา [๕๐๑] อิทานิ วิปาโก วิปากธมฺมธมฺโมติกถา นาม โหติ. ตตฺถ ยสฺมา วิปาโก วิปากสฺส อญฺมญฺาทิปจฺจยวเสน ปจฺจโย โหติ, ตสฺมา วิปาโกปิ วิปากธมฺมธมฺโมติ เยสํ ลทฺธิ เสยฺยถาปิ อนฺธกานํ, เต สนฺธาย ปุจฺฉา @เชิงอรรถ: ^๑ ปาลิ. สามญฺผลานิ จ, สํ.ม. ๑๙/๓๕/๑๙ ^๒ ฉ.ม. อาจยคามิตฺติกสฺส @^๓ ฉ.ม. ธาเรติ ^๔ ฉ.ม. กุสลํ วิปากจุติปฏิสนฺธิโย @^๕ ฉ.ม. อปจยคามิวจนมตฺเตน

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๓๑.

สกวาทิสฺส, ปฏิญฺา อิตรสฺส. ตสฺส วิปาโกติ ตสฺส วิปากธมฺมธมฺมสฺส วิปากสฺส โย วิปาโก, โสปิ เต วิปากธมฺมธมฺโม โหตีติ ปุจฺฉติ. อิตโร อายตึ วิปากทานาภาวํ สนฺธาย ปฏิกฺขิปติ. ทุติยํ ปุฏฺโ ตปฺปจฺจยาปิ อญฺสฺส วิปากสฺส อุปฺปตฺตึ สนฺธาย ปฏิชานาติ. เอวํ สนฺเต ปนสฺส กุสลากุสลสฺส วิย ตสฺสาปิ วิปากสฺส วิปาโก, ตสฺสาปิ วิปาโกติ วฏฺฏานุปจฺเฉโท อาปชฺชติ. ตํ ปุฏฺโ ^๑- สมยวิโรธภเยน ปฏิกฺขิปติ. วิปาโกติ วาติอาทิมฺหิ วจนสาธเน ปน ยทิ วิปากสฺส วิปากธมฺมธมฺเมน เอกตฺถตา ภเวยฺย, กุสลากุสลาพฺยากตานํ เอกตฺถตํ อาปชฺเชยฺยาติ ปฏิกฺขิปติ. วิปาโก จ วิปากธมฺมธมฺโม จาติ เอตฺถ อยมธิปฺปาโย:- โส หิ จตูสุ วิปากกฺขนฺเธสุ เอเกกํ อญฺมญฺปจฺจยาทีสุ ปจฺจยฏฺเน วิปากธมฺมธมฺมตํ ปจฺจยุปฺปนฺนฏฺเน จ วิปากํ มญฺมาโน "วิปาโก วิปากธมฺมธมฺโม"ติ ปุฏฺโ อามนฺตาติ ปฏิชานาติ. อถ นํ สกวาที "ยสฺมา ตยา เอกกฺขเณ จตูสุ ขนฺเธสุ วิปาโกปิ ^๒- วิปากธมฺมธมฺโมปิ อนุญฺาโต, ตสฺมา เตสํ สหคตาทิภาโว อาปชฺชตี"ติ โจเทตุํ เอวมาห. อิตโร กุสลสงฺขาตํ ^๓- วิปากธมฺมธมฺมํ สนฺธาย ปฏิกฺขิปติ. ตญฺเว อกุสลนฺติ ยทิ เต วิปาโก วิปากธมฺมธมฺโม, โย อกุสลวิปาโก, โส อกุสลํ อาปชฺชติ. กสฺมา? วิปากธมฺมธมฺเมน เอกตฺตา. ตญฺเว กุสลนฺติอาทีสุปิ เอเสว นโย. [๕๐๒] อญฺมญฺปจฺจยาติ อิทํ สหชาตานํ ปจฺจยมตฺตวเสน วุตฺตํ, ตสฺมา อสาธกํ. มหาภูตานมฺปิ จ อญฺมญฺปจฺจยตา วุตฺตา, น จ ตานิ วิปากานิ, น จ วิปากธมฺมธมฺมานีติ. วิปาโกวิปากธมฺมธมฺโมติกถาวณฺณนา นิฏฺิตา. สตฺตโม วคฺโค สมตฺโต. ----------- @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. อาปชฺชตีติ ปุฏฺโ ^๒ ฉ.ม. วิปาโก ^๓ ฉ.ม. กุสลากุสลสงฺขาตํ

อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๕๕ หน้า ๒๓๐-๒๓๑. http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=55&A=5188&pagebreak=1 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=55&A=5188&pagebreak=1 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=37&i=1187 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=37&A=11670 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=37&A=7729 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=37&A=7729 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๖ http://84000.org/tipitaka/read/?index_37