พระไตรปิฎกเล่มที่ ๑ ภาษาบาลี อักษรไทย
พระวินัยปิฎกเล่มที่ ๑ วินย. มหาวิภงฺโค (๑)

                          วินยปิฏเก มหาวิภงฺคสฺส
                                  ปฐโม ภาโค
                                    ---------
             นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส ฯ
                                  เวรญฺชกณฺฑํ
     [๑]   เตน สมเยน พุทฺโธ ภควา เวรญฺชายํ วิหรติ นเฬรุปุจิมนฺทมูเล
มหตา    ภิกฺขุสงฺเฆน   สทฺธึ   ปญฺจมตฺเตหิ   ภิกฺขุสเตหิ   ฯ   อสฺโสสิ
โข  เวรญฺโช  พฺราหฺมโณ  สมโณ  ขลุ  โภ  โคตโม สกฺยปุตฺโต สกฺยกุลา
ปพฺพชิโต   เวรญฺชายํ   วิหรติ   นเฬรุปุจิมนฺทมูเล   มหตา  ภิกฺขุสงฺเฆน
สทฺธึ ปญฺจมตฺเตหิ ภิกฺขุสเตหิ ฯ ตํ  โข  ปน  ภวนฺตํ  โคตมํ เอวํ กลฺยาโณ กิตฺติสทฺโท
อพฺภุคฺคโต   อิติปิ  โส  ภควา  อรหํ  สมฺมาสมฺพุทฺโธ  วิชฺชาจรณสมฺปนฺโน
สุคโต   โลกวิทู  อนุตฺตโร  ปุริสทมฺมสารถิ  สตฺถา  เทวมนุสฺสานํ  พุทฺโธ
ภควาติ   โส   อิมํ  โลกํ  สเทวกํ  สมารกํ  สพฺรหฺมกํ  สสฺสมณพฺราหฺมณึ
ปชํ  สเทวมนุสฺสํ  สยํ  อภิญฺญา  สจฺฉิกตฺวา  ปเวเทติ  โส  ธมฺมํ เทเสติ
อาทิกลฺยาณํ    มชฺเฌกลฺยาณํ    ปริโยสานกลฺยาณํ    สาตฺถํ    สพฺยญฺชนํ
เกวลปริปุณฺณํ  ปริสุทฺธํ  พฺรหฺมจริยํ  ปกาเสติ  สาธุ  โข  ปน  ตถารูปานํ
อรหตํ ทสฺสนํ โหตีติ ฯ
     [๒]   อถโข   เวรญฺโช   พฺราหฺมโณ  เยน  ภควา  เตนุปสงฺกมิ
อุปสงฺกมิตฺวา   ภควตา   สทฺธึ   สมฺโมทิ   สมฺโมทนียํ   กถํ   สาราณียํ
วีติสาเรตฺวา   เอกมนฺตํ   นิสีทิ   ฯ  เอกมนฺตํ  นิสินฺโน  โข  เวรญฺโช
พฺราหฺมโณ   ภควนฺตํ   เอตทโวจ   สุตมฺเมตํ   โภ   โคตม  น  สมโณ
โคตโม    พฺราหฺมเณ    ชิณฺเณ    วุฑฺเฒ   ๑-   มหลฺลเก   อทฺธคเต
วโยอนุปฺปตฺเต  อภิวาเทติ  วา  ปจฺจุฏฺเฐติ  วา  อาสเนน วา นิมนฺเตตีติ
ตยิทํ   โภ   โคตม   ตเถว   น  หิ  ภวํ  โคตโม  พฺราหฺมเณ  ชิณฺเณ
วุฑฺเฒ   มหลฺลเก  อทฺธคเต  วโยอนุปฺปตฺเต  อภิวาเทติ  วา  ปจฺจุฏฺเฐติ
วา  อาสเนน  วา  นิมนฺเตติ  ตยิทํ  โภ  โคตม  น  สมฺปนฺนเมวาติ  ฯ
นาหนฺตํ   พฺราหฺมณ   ปสฺสามิ   สเทวเก   โลเก  สมารเก  สพฺรหฺมเก
สสฺสมณพฺราหฺมณิยา     ปชาย    สเทวมนุสฺสาย    ยมหํ    อภิวาเทยฺยํ
วา   ปจฺจุฏฺเฐยฺยํ   วา   อาสเนน   วา  นิมนฺเตยฺยํ  ยํ  หิ  พฺราหฺมณ
ตถาคโต  อภิวาเทยฺย  วา  ปจฺจุฏฺเฐยฺย  วา  อาสเนน  วา  นิมนฺเตยฺย
มุทฺธาปิ ตสฺส วิปเตยฺยาติ ฯ
     {๒.๑}   อรสรูโป ภวํ โคตโมติ ฯ อตฺถิ เขฺวส พฺราหฺมณ ปริยาโย เยน
มํ  ปริยาเยน  สมฺมา  วทมาโน วเทยฺย อรสรูโป สมโณ โคตโมติ เย เต
พฺราหฺมณ  รูปรสา  สทฺทรสา คนฺธรสา รสรสา โผฏฺฐพฺพรสา เต ตถาคตสฺส
ปหีนา  อุจฺฉินฺนมูลา  ตาลาวตฺถุกตา อนภาวํ กตา ๒- อายตึ อนุปฺปาทธมฺมา
อยํ   โข   พฺราหฺมณ  ปริยาโย  เยน  มํ  ปริยาเยน  สมฺมา  วทมาโน
@เชิงอรรถ: ๑ ม. วุทฺเธ ฯ ๒ คตาติปิ ปาโฐ ฯ
วเทยฺย อรสรูโป สมโณ โคตโมติ โน จ โข ยํ ตฺวํ สนฺธาย วเทสีติ ฯ
     {๒.๒}   นิพฺโภโค ภวํ โคตโมติ ฯ อตฺถิ เขฺวส พฺราหฺมณ ปริยาโย เยน
มํ  ปริยาเยน  สมฺมา  วทมาโน วเทยฺย นิพฺโภโค สมโณ โคตโมติ เย เต
พฺราหฺมณ  รูปโภคา  สทฺทโภคา  คนฺธโภคา  รสโภคา  โผฏฺฐพฺพโภคา เต
ตถาคตสฺส   ปหีนา   อุจฺฉินฺนมูลา   ตาลาวตฺถุกตา   อนภาวํ กตา อายตึ
อนุปฺปาทธมฺมา   อยํ   โข  พฺราหฺมณ  ปริยาโย เยน มํ ปริยาเยน สมฺมา
วทมาโน  วเทยฺย  นิพฺโภโค  สมโณ  โคตโมติ  โน จ โข ยํ ตฺวํ สนฺธาย
วเทสีติ ฯ
     {๒.๓}   อกิริยวาโท ภวํ โคตโมติ ฯ อตฺถิ เขฺวส พฺราหฺมณ ปริยาโย เยน
มํ  ปริยาเยน  สมฺมา วทมาโน วเทยฺย อกิริยวาโท สมโณ โคตโมติ อหญฺหิ
พฺราหฺมณ   อกิริยํ   วทามิ  กายทุจฺจริตสฺส  วจีทุจฺจริตสฺส  มโนทุจฺจริตสฺส
อเนกวิหิตานํ  ปาปกานํ  อกุสลานํ  ธมฺมานํ อกิริยํ วทามิ อยํ โข พฺราหฺมณ
ปริยาโย  เยน  มํ  ปริยาเยน สมฺมา วทมาโน วเทยฺย อกิริยวาโท สมโณ
โคตโมติ โน จ โข ยํ ตฺวํ สนฺธาย วเทสีติ ฯ
     {๒.๔}   อุจฺเฉทวาโท ภวํ โคตโมติ ฯ อตฺถิ เขฺวส พฺราหฺมณ ปริยาโย
เยน   มํ   ปริยาเยน   สมฺมา   วทมาโน  วเทยฺย อุจฺเฉทวาโท สมโณ
โคตโมติ    อหญฺหิ    พฺราหฺมณ   อุจฺเฉทํ   วทามิ   ราคสฺส   โทสสฺส
โมหสฺส    อเนกวิหิตานํ    ปาปกานํ    อกุสลานํ    ธมฺมานํ   อุจฺเฉทํ
วทามิ   อยํ   โข   พฺราหฺมณ   ปริยาโย   เยน   มํ ปริยาเยน สมฺมา
วทมาโน  วเทยฺย  อุจฺเฉทวาโท  สมโณ  โคตโมติ  โน  จ  โข  ยํ ตฺวํ
สนฺธาย วเทสีติ ฯ
     {๒.๕}   เชคุจฺฉี ภวํ โคตโมติ ฯ อตฺถิ เขฺวส พฺราหฺมณ ปริยาโย เยน
มํ  ปริยาเยน  สมฺมา  วทมาโน  วเทยฺย  เชคุจฺฉี สมโณ โคตโมติ อหญฺหิ
พฺราหฺมณ   ชิคุจฺฉามิ   ๑-  กายทุจฺจริเตน  วจีทุจฺจริเตน  มโนทุจฺจริเตน
อเนกวิหิตานํ   ปาปกานํ  อกุสลานํ  ธมฺมานํ  สมาปตฺติยา  ชิคุจฺฉามิ  ๒-
อยํ  โข  พฺราหฺมณ  ปริยาโย  เยน มํ ปริยาเยน สมฺมา วทมาโน วเทยฺย
เชคุจฺฉี สมโณ โคตโมติ โน จ โข ยํ ตฺวํ สนฺธาย วเทสีติ ฯ
     {๒.๖}   เวนยิโก ภวํ โคตโมติ ฯ อตฺถิ เขฺวส พฺราหฺมณ ปริยาโย เยน
มํ  ปริยาเยน  สมฺมา  วทมาโน  วเทยฺย  เวนยิโก  สมโณ  โคตโมติ ฯ
อหญฺหิ   พฺราหฺมณ   วินยาย   ธมฺมํ  เทเสมิ  ราคสฺส  โทสสฺส  โมหสฺส
อเนกวิหิตานํ   ปาปกานํ   อกุสลานํ   ธมฺมานํ   วินยาย  ธมฺมํ  เทเสมิ
อยํ   โข   พฺราหฺมณ  ปริยาโย  เยน  มํ  ปริยาเยน  สมฺมา  วทมาโน
วเทยฺย เวนยิโก สมโณ โคตโมติ โน จ โข ยํ ตฺวํ สนฺธาย วเทสีติ ฯ
     {๒.๗}   ตปสฺสี  ภวํ  โคตโมติ  ฯ  อตฺถิ เขฺวส พฺราหฺมณ ปริยาโย
เยน  มํ  ปริยาเยน  สมฺมา  วทมาโน  วเทยฺย  ตปสฺสี  สมโณ โคตโมติ
ตปนียาหํ   พฺราหฺมณ   ปาปเก   อกุสเล   ธมฺเม   วทามิ  กายทุจฺจริตํ
วจีทุจฺจริตํ    มโนทุจฺจริตํ   ยสฺส   โข   พฺราหฺมณ   ตปนียา   ปาปกา
อกุสลา      ธมฺมา      ปหีนา      อุจฺฉินฺนมูลา      ตาลาวตฺถุกตา
@เชิงอรรถ: ๑-๒ อิเมสุ ทฺวีสุ ฐาเนสุ เชคุจฺฉํ วทามีติปิ ปาโฐ ทิสฺสติ ฯ
อนภาวํ    กตา    อายตึ    อนุปฺปาทธมฺมา   ตมหํ   ตปสฺสีติ   วทามิ
ตถาคตสฺส    โข    พฺราหฺมณ    ตปนียา   ปาปกา   อกุสลา   ธมฺมา
ปหีนา     อุจฺฉินฺนมูลา    ตาลาวตฺถุกตา    อนภาวํ    กตา    อายตึ
อนุปฺปาทธมฺมา   อยํ   โข   พฺราหฺมณ   ปริยาโย  เยน  มํ  ปริยาเยน
สมฺมา   วทมาโน   วเทยฺย  ตปสฺสี  สมโณ  โคตโมติ  โน  จ  โข  ยํ
ตฺวํ สนฺธาย วเทสีติ ฯ
     {๒.๘}   อปคพฺโภ  ภวํ  โคตโมติ ฯ อตฺถิ เขฺวส พฺราหฺมณ ปริยาโย
เยน  มํ  ปริยาเยน  สมฺมา  วทมาโน  วเทยฺย อปคพฺโภ สมโณ โคตโมติ
ยสฺส   โข   พฺราหฺมณ   อายตึ   คพฺภเสยฺยา  ปุนพฺภวาภินิพฺพตฺติ  ปหีนา
อุจฺฉินฺนมูลา   ตาลาวตฺถุกตา   อนภาวํ   กตา   อายตึ   อนุปฺปาทธมฺมา
ตมหํ  อปคพฺโภติ  วทามิ  ตถาคตสฺส  โข  พฺราหฺมณ  อายตึ  คพฺภเสยฺยา
ปุนพฺภวาภินิพฺพตฺติ    ปหีนา    อุจฺฉินฺนมูลา    ตาลาวตฺถุกตา    อนภาวํ
กตา   อายตึ   อนุปฺปาทธมฺมา  อยํ  โข  พฺราหฺมณ  ปริยาโย  เยน  มํ
ปริยาเยน   สมฺมา  วทมาโน  วเทยฺย  อปคพฺโภ  สมโณ  โคตโมติ  โน
จ โข ยํ ตฺวํ สนฺธาย วเทสีติ ฯ
     [๓]   เสยฺยถาปิ   พฺราหฺมณ  กุกฺกุฏิยา  อณฺฑานิ  อฏฺฐ  วา  ทส
วา   ทฺวาทส    วา    ตานสฺสุ   กุกฺกุฏิยา  สมฺมา  อธิสยิตานิ  สมฺมา
ปริเสทิตานิ   สมฺมา   ปริภาวิตานิ  โย  นุ  โข  เตสํ  กุกฺกุฏจฺฉาปกานํ
ปฐมตรํ     ปาทนขสิขาย     วา     มุขตุณฺฑเกน    วา    อณฺฑโกสํ
ปทาเลตฺวา    โสตฺถินา    อภินิพฺพิชฺเฌยฺย    กินฺติ   สฺวาสฺส   วจนีโย
เชฏฺโฐ   วา   กนิฏฺโฐ  วาติ ฯ  เชฏฺโฐติสฺส  โภ โคตม วจนีโย โส หิ
เนสํ  เชฏฺโฐ  โหตีติ  ฯ  เอวเมว โข อหํ พฺราหฺมณ อวิชฺชาคตาย ปชาย
อณฺฑภูตาย   ปริโยนทฺธาย  อวิชฺชณฺฑโกสํ  ปทาเลตฺวา  เอโก  ว  โลเก
อนุตฺตรํ   สมฺมาสมฺโพธึ   อภิสมฺพุทฺโธ  โสหํ  พฺราหฺมณ  เชฏฺโฐ  เสฏฺโฐ
โลกสฺส  อารทฺธํ  โข  ปน  เม  พฺราหฺมณ  วิริยํ อโหสิ อสลฺลีนํ อุปฏฺฐิตา
สติ  อปฺปมุฏฺฐา  ๑-  ปสฺสทฺโธ  กาโย  อสารทฺโธ  สมาหิตํ จิตฺตํ เอกคฺคํ
โส  โข  อหํ  พฺราหฺมณ วิวิจฺเจว กาเมหิ วิวิจฺจ อกุสเลหิ ธมฺเมหิ สวิตกฺกํ
สวิจารํ  วิเวกชํ  ปีติสุขํ  ปฐมํ  ฌานํ  อุปสมฺปชฺช  วิหาสึ  วิตกฺกวิจารานํ
วูปสมา   อชฺฌตฺตํ   สมฺปสาทนํ   เจตโส  เอโกทิภาวํ  อวิตกฺกํ  อวิจารํ
สมาธิชํ   ปีติสุขํ   ทุติยํ   ฌานํ   อุปสมฺปชฺช   วิหาสึ  ปีติยา จ วิราคา
อุเปกฺขโก   จ   วิหาสึ  สโต  จ  สมฺปชาโน สุขญฺจ กาเยน ปฏิสํเวเทสึ
ยนฺตํ   อริยา  อาจิกฺขนฺติ   อุเปกฺขโก   สติมา  สุขวิหารีติ  ตติยํ  ฌานํ
อุปสมฺปชฺช  วิหาสึ  สุขสฺส   จ   ปหานา  ทุกฺขสฺส  จ  ปหานา ปุพฺเพ ว
โสมนสฺสโทมนสฺสานํ     อตฺถงฺคมา    อทุกฺขมสุขํ    อุเปกฺขาสติปาริสุทฺธึ
จตุตฺถํ ฌานํ อุปสมฺปชฺช วิหาสึ ฯ
     {๓.๑}   โส  เอวํ  สมาหิเต จิตฺเต ปริสุทฺเธ ปริโยทาเต อนงฺคเณ
วิคตูปกฺกิเลเส    มุทุภูเต    กมฺมนิเย    ฐิเต   อาเนญฺชปฺปตฺเต   ๒-
ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติญาณาย  จิตฺตํ  อภินินฺนาเมสึ  โส อเนกวิหิตํ ปุพฺเพนิวาสํ
@เชิงอรรถ: ๑  ยุ. ม. อสมฺมุฏฺฐา ฯ ๒ ยุ. ม. อานญฺชปฺปตฺเต ฯ
อนุสฺสรามิ   เสยฺยถีทํ   เอกํปิ  ชาตึ  เทฺวปิ  ชาติโย  ติสฺโสปิ  ชาติโย
จตสฺโสปิ  ชาติโย  ปญฺจปิ  ชาติโย  ทสปิ  ชาติโย  วีสํปิ  ชาติโย  ตึสํปิ
ชาติโย   จตฺตาฬีสํปิ  ชาติโย  ปญฺญาสํปิ  ชาติโย  ชาติสตํปิ  ชาติสหสฺสํปิ
ชาติสตสหสฺสํปิ   อเนเกปิ  สํวฏฺฏกปฺเป  อเนเกปิ  วิวฏฺฏกปฺเป  อเนเกปิ
สํวฏฺฏวิวฏฺฏกปฺเป    อมุตฺราสึ    เอวํนาโม    เอวํโคตฺโต   เอวํวณฺโณ
เอวมาหาโร  เอวํสุขทุกฺขปฏิสํเวที   เอวมายุปริยนฺโต   โส  ตโต  จุโต
อมุตฺร    อุทปาทึ    ตตฺราปาสึ   เอวํนาโม   เอวํโคตฺโต   เอวํวณฺโณ
เอวมาหาโร   เอวํสุขทุกฺขปฏิสํเวที   เอวมายุปริยนฺโต  โส  ตโต  จุโต
อิธูปปนฺโนติ   ฯ   อิติ   สาการํ   สอุทฺเทสํ   อเนกวิหิตํ   ปุพฺเพนิวาสํ
อนุสฺสรามิ  ฯ  อยํ  โข  เม  พฺราหฺมณ  รตฺติยา  ปฐเม  ยาเม  ปฐมา
วิชฺชา  อธิคตา  อวิชฺชา  วิหตา  วิชฺชา  อุปฺปนฺนา  ตโม วิหโต อาโลโก
อุปฺปนฺโน   ยถาตํ   อปฺปมตฺตสฺส   อาตาปิโน   ปหิตตฺตสฺส   วิหรโต  ฯ
อยํ   โข  เม  พฺราหฺมณ  ปฐมา  อภินิพฺพิธา  อโหสิ  กุกฺกุฏจฺฉาปกสฺเสว
อณฺฑโกสมฺหา ฯ
     {๓.๒}   โส เอวํ สมาหิเต จิตฺเต ปริสุทฺเธ ปริโยทาเต อนงฺคเณ วิคตูปกฺกิเลเส
มุทุภูเต  กมฺมนิเย  ฐิเต  อาเนญฺชปฺปตฺเต  สตฺตานํ  จุตูปปาตญาณาย จิตฺตํ
อภินินฺนาเมสึ  ฯ  โส  ทิพฺเพน จกฺขุนา วิสุทฺเธน อติกฺกนฺตมานุสเกน สตฺเต
ปสฺสามิ  จวมาเน  อุปปชฺชมาเน  หีเน  ปณีเต  สุวณฺเณ  ทุพฺพณฺเณ สุคเต
ทุคฺคเต ยถากมฺมูปเค สตฺเต ปชานามิ อิเม วต โภนฺโต สตฺตา กายทุจฺจริเตน
สมนฺนาคตา  วจีทุจฺจริเตน  สมนฺนาคตา มโนทุจฺจริเตน สมนฺนาคตา อริยานํ
อุปวาทกา  มิจฺฉาทิฏฺฐิกา  มิจฺฉาทิฏฺฐิกมฺมสมาทานา  เต กายสฺส เภทา ปรํ
มรณา  อปายํ  ทุคฺคตึ  วินิปาตํ นิรยํ อุปปนฺนา อิเม วา ปน โภนฺโต สตฺตา
กายสุจริเตน สมนฺนาคตา วจีสุจริเตน สมนฺนาคตา มโนสุจริเตน สมนฺนาคตา
อริยานํ  อนุปวาทกา  สมฺมาทิฏฺฐิกา  สมฺมาทิฏฺฐิกมฺมสมาทานา  เต กายสฺส
เภทา  ปรํ  มรณา  สุคตึ สคฺคํ โลกํ ๑- อุปปนฺนาติ ฯ อิติ ทิพฺเพน จกฺขุนา
วิสุทฺเธน  อติกฺกนฺตมานุสเกน  สตฺเต  ปสฺสามิ จวมาเน อุปปชฺชมาเน หีเน
ปณีเต  สุวณฺเณ  ทุพฺพณฺเณ  สุคเต ทุคฺคเต ยถากมฺมูปเค สตฺเต ปชานามิ ฯ
อยํ  โข เม พฺราหฺมณ รตฺติยา มชฺฌิเม ยาเม ทุติยา วิชฺชา อธิคตา อวิชฺชา
วิหตา  วิชฺชา  อุปฺปนฺนา ตโม วิหโต อาโลโก อุปฺปนฺโน ยถาตํ อปฺปมตฺตสฺส
อาตาปิโน  ปหิตตฺตสฺส  วิหรโต  ฯ อยํ โข เม พฺราหฺมณ ทุติยา อภินิพฺพิธา
อโหสิ กุกฺกุฏจฺฉาปกสฺเสว อณฺฑโกสมฺหา ฯ
     {๓.๓}   โส เอวํ สมาหิเต จิตฺเต ปริสุทฺเธ ปริโยทาเต อนงฺคเณ วิคตูปกฺกิเลเส
มุทุภูเต กมฺมนิเย ฐิเต อาเนญฺชปฺปตฺเต อาสวานํ ขยญาณาย จิตฺตํ อภินินฺนาเมสึ
โส  อิทํ  ทุกฺขนฺติ  ยถาภูตํ อพฺภญฺญาสึ อยํ ทุกฺขสมุทโยติ ยถาภูตํ อพฺภญฺญาสึ
อยํ   ทุกฺขนิโรโธติ  ยถาภูตํ  อพฺภญฺญาสึ  อยํ  ทุกฺขนิโรธคามินี  ปฏิปทาติ
@เชิงอรรถ: ๑ สคฺคโลกนฺติปิ ปาโฐ ฯ
ยถาภูตํ    อพฺภญฺญาสึ    อิเม   อาสวาติ   ยถาภูตํ   อพฺภญฺญาสึ   อยํ
อาสวสมุทโยติ    ยถาภูตํ   อพฺภญฺญาสึ   อยํ   อาสวนิโรโธติ   ยถาภูตํ
อพฺภญฺญาสึ    อยํ   อาสวนิโรธคามินี   ปฏิปทาติ   ยถาภูตํ   อพฺภญฺญาสึ
ตสฺส   เม  เอวํ  ชานโต  เอวํ  ปสฺสโต  กามาสวาปิ  จิตฺตํ  วิมุจฺจิตฺถ
ภวาสวาปิ  จิตฺตํ  วิมุจฺจิตฺถ  ๑-  อวิชฺชาสวาปิ  จิตฺตํ วิมุจฺจิตฺถ วิมุตฺตสฺมึ
วิมุตฺตมิติ  ๒-  ญาณํ  อโหสิ  ขีณา  ชาติ  วุสิตํ  พฺรหฺมจริยํ  กตํ  กรณียํ
นาปรํ   อิตฺถตฺตายาติ  อพฺภญฺญาสึ  ฯ  อยํ  โข  เม  พฺราหฺมณ  รตฺติยา
ปจฺฉิเม  ยาเม  ตติยา  วิชฺชา  อธิคตา  อวิชฺชา  วิหตา วิชฺชา อุปฺปนฺนา
ตโม   วิหโต   อาโลโก   อุปฺปนฺโน   ยถาตํ   อปฺปมตฺตสฺส  อาตาปิโน
ปหิตตฺตสฺส  วิหรโต  ฯ  อยํ  โข  เม  พฺราหฺมณ ตติยา อภินิพฺพิธา อโหสิ
กุกฺกุฏจฺฉาปกสฺเสว อณฺฑโกสมฺหาติ ฯ
     [๔]   เอวํ วุตฺเต เวรญฺโช พฺราหฺมโณ  ภควนฺตํ  เอตทโวจ  เชฏฺโฐ  ภวํ
โคตโม  เสฏฺโฐ  ภวํ โคตโม  อภิกฺกนฺตํ  โภ  โคตม อภิกฺกนฺตํ โภ โคตม
เสยฺยถาปิ  โภ  โคตม  นิกฺกุชฺชิตํ  วา อุกฺกุชฺเชยฺย ปฏิจฺฉนฺนํ วา วิวเรยฺย
มูฬฺหสฺส วา มคฺคํ อาจิกฺเขยฺย อนฺธกาเร วา เตลปชฺโชตํ ธาเรยฺย จกฺขุมนฺโต
รูปานิ  ทกฺขนฺตีติ  เอวเมวํ ๓-  โภตา  โคตเมน  อเนกปริยาเยน ธมฺโม
@เชิงอรรถ: ๑ เยภุยฺเยน อิโต ปรํ ทิฏฺฐาสวาปีติ อตฺถิ ฯ ๒ วิมุตฺตมฺหีติปิ
@ปาโฐ ฯ ๓ สพฺพตฺถ เอวเมวาติ ปาโฐ ทิสฺสติ ฯ
ปกาสิโต   เอสาหํ  ภวนฺตํ  โคตมํ  สรณํ  คจฺฉามิ  ธมฺมญฺจ  ภิกฺขุสงฺฆญฺจ
อุปาสกํ  มํ  ภวํ  โคตโม ธาเรตุ อชฺชตคฺเค ปาณุเปตํ สรณํ คตํ อธิวาเสตุ
จ  เม ภวํ โคตโม เวรญฺชายํ วสฺสาวาสํ สทฺธึ ภิกฺขุสงฺเฆนาติ ฯ อธิวาเสสิ
ภควา  ตุณฺหีภาเวน  ฯ  อถโข  เวรญฺโช  พฺราหฺมโณ  ภควโต  อธิวาสนํ
วิทิตฺวา อุฏฺฐายาสนา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา ปทกฺขิณํ กตฺวา ปกฺกามิ ฯ
     [๕]   เตน  โข  ปน  สมเยน  เวรญฺชา  ทุพฺภิกฺขา โหติ ทฺวีหิติกา
เสตฏฺฐิกา  สลากาวุตฺตา  น  สุกรา  อุญฺเฉน  ปคฺคเหน  ยาเปตุํ ฯ เตน
โข   ปน   สมเยน  อุตฺตราปถกา  อสฺสวาณิชา  ปญฺจมตฺเตหิ  อสฺสสเตหิ
เวรญฺชายํ  วสฺสาวาสํ  อุปคตา  โหนฺติ  ฯ  เตหิ  อสฺสมณฺฑลิกาสุ  ภิกฺขูนํ
ปตฺถปตฺถปูลกํ   ๑-   ปญฺญตฺตํ  โหติ  ฯ  ภิกฺขู  ปุพฺพณฺหสมยํ  นิวาเสตฺวา
ปตฺตจีวรมาทาย   เวรญฺชายํ   ๒-  ปิณฺฑาย  ปวิสิตฺวา  ปิณฺฑํ  อลภมานา
อสฺสมณฺฑลิกาสุ    ปิณฺฑาย   จริตฺวา   ปตฺถปตฺถปูลกํ   อารามํ   หริตฺวา
อุทุกฺขเล  โกฏฺเฏตฺวา  โกฏฺเฏตฺวา  ปริภุญฺชนฺติ  ฯ  อายสฺมา  ปนานนฺโท
ปตฺถปูลกํ สิลายํ ปึสิตฺวา ๓- ภควโต อุปนาเมติ ฯ ตํ ภควา ปริภุญฺชติ ฯ
     {๕.๑}   อสฺโสสิ โข ภควา อุทุกฺขลสทฺทํ ฯ ชานนฺตาปิ ตถาคตา ปุจฺฉนฺติ
ชานนฺตาปิ  น  ปุจฺฉนฺติ  กาลํ  วิทิตฺวา  ปุจฺฉนฺติ  กาลํ วิทิตฺวา น ปุจฺฉนฺติ
@เชิงอรรถ: ๑ สพฺพตฺถ ปตฺถปตฺถมูลกนฺติ ปาโฐ ทิสฺสติ ฯ ๒ ยุ. ม. เวรญฺชํ ฯ
@๓ ยุ. ม. ปิสิตฺวา ฯ
อตฺถสญฺหิตํ    ตถาคตา    ปุจฺฉนฺติ    โน   อนตฺถสญฺหิตํ   อนตฺถสญฺหิเต
เสตุฆาโต  ตถาคตานํ  ฯ  ทฺวีหากาเรหิ  พุทฺธา ภควนฺโต ภิกฺขู ปฏิปุจฺฉนฺติ
ธมฺมํ   วา  เทเสสฺสาม  สาวกานํ  วา  สิกฺขาปทํ  ปญฺญาเปสฺสามาติ  ฯ
อถโข  ภควา  อายสฺมนฺตํ  อานนฺทํ  อามนฺเตสิ  กินฺนุ  โข  โส  อานนฺท
อุทุกฺขลสทฺโทติ   ฯ   อถโข   อายสฺมา   อานนฺโท   ภควโต  เอตมตฺถํ
อาโรเจสิ  ฯ  สาธุ  สาธุ  อานนฺท  ตุเมฺหหิ  อานนฺท  สปฺปุริเสหิ  วิชิตํ
ปจฺฉิมา ชนตา สาลิมํโสทนํ อติมญฺญิสฺสตีติ ฯ
     [๖]   อถโข  อายสฺมา  มหาโมคฺคลฺลาโน  เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ
อุปสงฺกมิตฺวา   ภควนฺตํ   อภิวาเทตฺวา   เอกมนฺตํ  นิสีทิ   ฯ  เอกมนฺตํ
นิสินฺโน   โข  อายสฺมา  มหาโมคฺคลฺลาโน  ภควนฺตํ  เอตทโวจ  เอตรหิ
ภนฺเต  เวรญฺชา  ทุพฺภิกฺขา  ทฺวีหิติกา  เสตฏฺฐิกา  สลากาวุตฺตา น สุกรา
อุญฺเฉน  ปคฺคเหน   ยาเปตุํ   อิมิสฺสา   ภนฺเต   มหาปฐวิยา เหฏฺฐิมตลํ
สมฺปนฺนํ  ๑-  เสยฺยถาปิ  ขุทฺทกมธุํ  ๒- อนีลกํ เอวมสฺสาทํ สาธาหํ ภนฺเต
ปฐวึ  ปริวตฺเตยฺยํ   ภิกฺขู  ปปฺปฏโกชํ  ปริภุญฺชิสฺสนฺตีติ  ฯ  เย  ปน  เต
โมคฺคลฺลาน  ปฐวีนิสฺสิตา  ปาณา  เต กถํ กริสฺสสีติ ฯ เอกาหํ ภนฺเต ปาณึ
อภินิมฺมินิสฺสามิ  เสยฺยถาปิ  มหาปฐวี  เย  ปฐวีนิสฺสิตา  ปาณา  เต ตตฺถ
สงฺกาเมสฺสามิ  เอเกน  หตฺเถน  ปฐวึ ปริวตฺเตสฺสามีติ ฯ อลํ โมคฺคลฺลาน
@เชิงอรรถ: ๑ ม. รา. รสสมฺปนฺนํ ฯ ๒ ยุ. ขุทฺทมธุํ ฯ
มา  เต  รุจฺจิ  ปฐวึ  ปริวตฺเตตุํ  วิปลฺลาสํปิ สตฺตา ปฏิลเภยฺยุนฺติ ฯ สาธุ
ภนฺเต  สพฺโพ  ภิกฺขุสงฺโฆ  อุตฺตรกุรุํ  ปิณฺฑาย  คจฺเฉยฺยาติ ฯ เย ปน เต
โมคฺคลฺลาน   ภิกฺขู  อนิทฺธิมนฺโต  เต  กถํ  กริสฺสสีติ  ฯ  ตถาหํ  ภนฺเต
กริสฺสามิ  ยถา  สพฺเพ  ภิกฺขู  คจฺฉิสฺสนฺตีติ  ฯ  อลํ  โมคฺคลฺลาน มา เต
รุจฺจิ สพฺพสฺส ภิกฺขุสงฺฆสฺส อุตฺตรกุรุํ ปิณฺฑาย คมนนฺติ ฯ

             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑ หน้าที่ ๑-๑๒.
https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=1&item=1&items=6
             อ่านโดยใช้เครื่องหมาย [เลขข้อ] เป็นเกณฑ์แบ่งข้อ :-
https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=1&item=1&items=6&mode=bracket
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรโรมัน :-
https://84000.org/tipitaka/read/roman_item.php?book=1&item=1&items=6
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :-
https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=1&item=1&items=6
             ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :-
https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=1&i=1
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑
https://84000.org/tipitaka/read/?index_1
https://84000.org/tipitaka/english/?index_1