พระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๒ ภาษาบาลี อักษรไทย
พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๔ สุตฺต. ม. มูลปณฺณาสกํ

                                  วีมํสกสุตฺตํ
     [๕๓๕]   เอวมฺเม   สุตํ   เอกํ  สมยํ  ภควา  สาวตฺถิยํ  วิหรติ
เชตวเน   อนาถปิณฺฑิกสฺส   อาราเม   ฯ   ตตฺร   โข   ภควา  ภิกฺขู
อามนฺเตสิ ภิกฺขโวติ ฯ ภทนฺเตติ เต ภิกฺขู ภควโต ปจฺจสฺโสสุํ ฯ
     [๕๓๖]   ภควา   เอตทโวจ  วีมํสเกน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุนา  ปรสฺส
เจโตปริยายํ     อชานนฺเตน     ตถาคเต    สมนฺเนสนา    กาตพฺพา
สมฺมาสมฺพุทฺโธ   วา   โน  วา  อิติ  วิญฺญาณายาติ  ฯ  ภควํมูลกา  โน
ภนฺเต    ธมฺมา    ภควํเนตฺติกา   ภควํปฏิสรณา   สาธุ   วต   ภนฺเต
ภควนฺตํเยว   ปฏิภาตุ   เอตสฺส   ภาสิตสฺส   อตฺโถ   ภควโต   สุตฺวา
ภิกฺขู   ธาเรสฺสนฺตีติ   ฯ   เตนหิ   ภิกฺขเว  สุณาถ  สาธุกํ  มนสิกโรถ
ภาสิสฺสามีติ ฯ เอวํ ภนฺเตติ โข เต ภิกฺขู ภควโต ปจฺจสฺโสสุํ ฯ
     [๕๓๗]   ภควา   เอตทโวจ  วีมํสเกน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุนา  ปรสฺส
เจโตปริยายํ   อชานนฺเตน   ทฺวีสุ   ธมฺเมสุ   ตถาคโต  สมนฺเนสิตพฺโพ
จกฺขุโสตวิญฺเญยฺเยสุ    ธมฺเมสุ    เย   สงฺกิลิฏฺฐา   จกฺขุโสตวิญฺเญยฺยา
ธมฺมา  สํวิชฺชนฺติ  วา  เต  ตถาคตสฺส  โน วาติ ฯ ตเมนํ สมนฺเนสมาโน
เอวํ   ชานาติ   เย   สงฺกิลิฏฺฐา   จกฺขุโสตวิญฺเญยฺยา  ธมฺมา  น  เต
ตถาคตสฺส สํวิชฺชนฺตีติ ฯ
     {๕๓๗.๑}   ยโต   นํ   สมนฺเนสมาโน   เอวํ   ชานาติ   เย
สงฺกิลิฏฺฐา     จกฺขุโสตวิญฺเญยฺยา    ธมฺมา    น    เต    ตถาคตสฺส
สํวิชฺชนฺตีติ     ตโต    นํ    อุตฺตรึ    สมนฺเนสติ    เย    วีติมิสฺสา
จกฺขุโสตวิญฺเญยฺยา     ธมฺมา    สํวิชฺชนฺติ    วา    เต    ตถาคตสฺส
โน   วาติ   ฯ   ตเมนํ  สมนฺเนสมาโน  เอวํ  ชานาติ  เย  วีติมิสฺสา
จกฺขุโสตวิญฺเญยฺยา ธมฺมา น เต ตถาคตสฺส สํวิชฺชนฺตีติ ฯ
     {๕๓๗.๒}   ยโต  นํ  สมนฺเนสมาโน  เอวํ  ชานาติ  เย วีติมิสฺสา
จกฺขุโสตวิญฺเญยฺยา   ธมฺมา   น   เต   ตถาคตสฺส   สํวิชฺชนฺตีติ   ตโต
นํ   อุตฺตรึ   สมนฺเนสติ   เย   โวทาตา   จกฺขุโสตวิญฺเญยฺยา   ธมฺมา
สํวิชฺชนฺติ   วา   เต  ตถาคตสฺส  โน  วาติ  ฯ  ตเมนํ  สมนฺเนสมาโน
เอวํ   ชานาติ   เย   โวทาตา   จกฺขุโสตวิญฺเญยฺยา  ธมฺมา  สํวิชฺชนฺติ
เต ตถาคตสฺสาติ ฯ
     {๕๓๗.๓}   ยโต  นํ  สมนฺเนสมาโน  เอวํ  ชานาติ  เย โวทาตา
จกฺขุโสตวิญฺเญยฺยา   ธมฺมา   สํวิชฺชนฺติ   เต   ตถาคตสฺสาติ   ตโต  นํ
อุตฺตรึ    สมนฺเนสติ   ทีฆรตฺตํ   สมาปนฺโน   อยมายสฺมา   อิมํ   กุสลํ
ธมฺมํ   อุทาหุ   อิตฺตรสมาปนฺโนติ   ฯ   ตเมนํ   สมนฺเนสมาโน   เอวํ
ชานาติ    ทีฆรตฺตํ    สมาปนฺโน    อยมายสฺมา    อิมํ   กุสลํ   ธมฺมํ
นายมายสฺมา อิตฺตรสมาปนฺโนติ ฯ
     {๕๓๗.๔}   ยโต  นํ สมนฺเนสมาโน เอวํ ชานาติ ทีฆรตฺตํ สมาปนฺโน
อยมายสฺมา   อิมํ   กุสลํ   ธมฺมํ  นายมายสฺมา  อิตฺตรสมาปนฺโนติ  ตโต
นํ  อุตฺตรึ  สมนฺเนสติ  ญาตชฺฌาปนฺโน ๑- อยมายสฺมา ภิกฺขุ ยสปฺปตฺโต ๒-
สํวิชฺชนฺตสฺส   อิเธกจฺเจ   อาทีนวาติ   ฯ   น  ตาว  ภิกฺขเว  ภิกฺขุโน
อิเธกจฺเจ    อาทีนวา   สํวิชฺชนฺติ   ยาว   น   ญาตชฺฌาปนฺโน   โหติ
ยสปฺปตฺโต   ฯ   ยโต   จ   โข  ภิกฺขเว  ภิกฺขุ  ญาตชฺฌาปนฺโน  โหติ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. ยตฺตชฺฌาปนฺโนติ ทิสฺสติ ฯ ๒ ยุ. ยสมฺปตฺโตติ ทิสฺสติ ฯ
ยสปฺปตฺโต    อถสฺส    อิเธกจฺเจ   อาทีนวา   สํวิชฺชนฺติ   ฯ   ตเมนํ
สมนฺเนสมาโน    เอวํ   ชานาติ   ญาตชฺฌาปนฺโน   อยมายสฺมา   ภิกฺขุ
ยสปฺปตฺโต นาสฺส อิเธกจฺเจ อาทีนวา สํวิชฺชนฺตีติ ฯ
     {๕๓๗.๕}   ยโต  นํ  สมนฺเนสมาโน  เอวํ  ชานาติ ญาตชฺฌาปนฺโน
อยมายสฺมา   ภิกฺขุ  ยสปฺปตฺโต  นาสฺส  อิเธกจฺเจ  อาทีนวา  สํวิชฺชนฺตีติ
ตโต   นํ   อุตฺตรึ   สมนฺเนสติ   อภยูปรโต  อยมายสฺมา  นายมายสฺมา
ภยูปรโต วีตราคตฺตา กาเม น เสวติ ขยา ราคสฺสาติ ฯ
     {๕๓๗.๖}   ตเมนํ   สมนฺเนสมาโน   เอวํ   ชานาติ  อภยูปรโต
อยมายสฺมา   นายมายสฺมา   ภยูปรโต   วีตราคตฺตา  กาเม  น  เสวติ
ขยา  ราคสฺสาติ  ฯ  ตญฺเจ  ภิกฺขเว  ภิกฺขุํ  ปเร  เอวํ  ปุจฺเฉยฺยุํ  เก
ปนายสฺมโต    อาการา   เก   อนฺวยา   เยนายสฺมา   เอวํ   วเทติ
อภยูปรโต     อยมายสฺมา    นายมายสฺมา    ภยูปรโต    วีตราคตฺตา
กาเม   น  เสวติ  ขยา  ราคสฺสาติ  ฯ  สมฺมา  พฺยากรมาโน  ภิกฺขเว
ภิกฺขุ   เอวํ   พฺยากเรยฺย   ตถา   หิ   ปน  อยมายสฺมา  สงฺเฆ  วา
วิหรนฺโต   เอโก  วา  วิหรนฺโต  เย  จ  ตตฺถ  สุคตา  เย  จ  ตตฺถ
ทุคฺคตา   เย   จ   ตตฺถ  คณมนุสาสนฺติ  เย  จ  อิเธกจฺเจ  อามิเสสุ
สนฺทิสฺสนฺติ   เย   จ   อิเธกจฺเจ   อามิเสน  อนุปลิตฺตา  นายมายสฺมา
ตํ  เตน  อวชานาติ  ฯ  สมฺมุขา  โข  ปน  เมตํ  ภควโต  สุตํ สมฺมุขา
ปฏิคฺคหิตํ     อภยูปรโตหมสฺมิ     นาหมสฺมิ    ภยูปรโต    วีตราคตฺตา
กาเม น เสวามิ ขยา ราคสฺสาติ ฯ
     [๕๓๘]   ตตฺร    ภิกฺขเว    ตถาคโต   อุตฺตรึ   ปฏิปุจฺฉิตพฺโพ
เย    สงฺกิลิฏฺฐา   จกฺขุโสตวิญฺเญยฺยา   ธมฺมา   สํวิชฺชนฺติ   วา   เต
ตถาคตสฺส   โน   วาติ   ฯ   พฺยากรมาโน   ภิกฺขเว  ตถาคโต  เอวํ
พฺยากเรยฺย   เย   สงฺกิลิฏฺฐา   จกฺขุโสตวิญฺเญยฺยา   ธมฺมา   น   เต
ตถาคตสฺส   สํวิชฺชนฺตีติ   ฯ   เย  วีติมิสฺสา  จกฺขุโสตวิญฺเญยฺยา  ธมฺมา
สํวิชฺชนฺติ   วา   ตถาคตสฺส   โน   วาติ   ฯ   พฺยากรมาโน  ภิกฺขเว
ตถาคโต   เอวํ  พฺยากเรยฺย  เย  วีติมิสฺสา  จกฺขุโสตวิญฺเญยฺยา  ธมฺมา
น   เต  ตถาคตสฺส  สํวิชฺชนฺตีติ  ฯ  เย   โวทาตา  จกฺขุโสตวิญฺเญยฺยา
ธมฺมา สํวิชฺชนฺติ วา เต ตถาคตสฺส โน วาติ ฯ
     {๕๓๘.๑}   พฺยากรมาโน  ภิกฺขเว  ตถาคโต  เอวํ พฺยากเรยฺย เย
โวทาตา    จกฺขุโสตวิญฺเญยฺยา    ธมฺมา   สํวิชฺชนฺติ   เต   ตถาคตสฺส
เอตปโถหมสฺมิ  ๑-  เอตโคจโร  โน  จ  เตน ตมฺมโยติ ฯ เอวํวาทึ โข
ภิกฺขเว   สตฺถารํ   อรหติ   สาวโก   อุปสงฺกมิตุํ   ธมฺมสฺสวนาย  ตสฺส
สตฺถา   ธมฺมํ   เทเสติ   อุตฺตรุตฺตรึ   ปณีตปณีตํ   กณฺห  สุกฺกสปฺปฏิภาคํ
ยถา   ยถา   โข  ภิกฺขเว  ภิกฺขุโน  สตฺถา  ธมฺมํ  เทเสติ  อุตฺตรุตฺตรึ
ปณีตปณีตํ   กณฺห   สุกฺกสปฺปฏิภาคํ   ตถา   ตถา   โส   ตสฺมึ   ธมฺเม
อภิญฺญาย    อิเธกจฺจํ   ธมฺมํ   ธมฺเมสุ   นิฏฺฐงฺคจฺฉติ   สตฺถริ   ปสีทติ
สมฺมาสมฺพุทฺโธ    ภควา    สฺวากฺขาโต   ภควตา   ธมฺโม   สุปฏิปนฺโน
สงฺโฆติ  ฯ  ตญฺเจ  ภิกฺขเว  ภิกฺขุํ  ปุเนวํ  ๒- ปุจฺเฉยฺยุํ เก ปนายสฺมโต
อาการา   เก  อนฺวยา  เยนายสฺมา  เอวํ  วเทติ  ๓-  สมฺมาสมฺพุทฺโธ
@เชิงอรรถ: ๑ โป. ม. เอตํปโถหมสฺมิ เอตํโคจโร ฯ ๒ ม. ปเร เอวํ ฯ ๓ ม. วเทสิ ฯ
ภควา    สฺวากฺขาโต    ภควตา    ธมฺโม   สุปฏิปนฺโน   สงฺโฆติ   ฯ
สมฺมาพฺยากรมาโน   ภิกฺขเว   ภิกฺขุ  เอวํ  พฺยากเรยฺย  อิธาหํ  อาวุโส
เยน   ภควา   เตนุปสงฺกมึ   ธมฺมสฺสวนาย   ตสฺส   เม  ภควา  ธมฺมํ
เทเสติ   อุตฺตรุตฺตรึ   ปณีตปณีตํ   กณฺห   สุกฺกสปฺปฏิภาคํ   ยถา   ยถา
เม    อาวุโส    ภควา    ธมฺมํ    เทเสติ    อุตฺตรุตฺตรึ   ปณีตปณีตํ
กณฺห    สุกฺกสปฺปฏิภาคํ    ตถา    ตถาหํ    ตสฺมึ   ธมฺเม   อภิญฺญาย
อิเธกจฺจํ   ธมฺมํ   ธมฺเมสุ   นิฏฺฐงฺคมํ   สตฺถริ   ปสีทึ   สมฺมาสมฺพุทฺโธ
ภควา สฺวากฺขาโต ภควตา ธมฺโม สุปฏิปนฺโน สงฺโฆติ ฯ
     [๕๓๙]   ยสฺสกสฺสจิ   ภิกฺขเว  อิเมหิ  อากาเรหิ  อิเมหิ  ปเทหิ
อิเมหิ    พฺยญฺชเนหิ    ตถาคเต   สทฺธา   นิวิฏฺฐา   โหติ   มูลชาตา
ปติฏฺฐาชาตา  ๑-  อยํ  วุจฺจติ  ภิกฺขเว  อาการวตี  สทฺธา  ทสฺสนมูลิกา
ทฬฺหา   อสํหาริยา   สมเณน   วา   พฺราหฺมเณน   วา   เทเวน  วา
มาเรน  วา  พฺรหฺมุนา  วา  เกนจิ  วา  โลกสฺมึ  ฯ  เอวํ โข ภิกฺขเว
ตถาคเต   ธมฺมสมนฺเนสนา   โหติ   เอวญฺจ   ปน   ตถาคโต  ธมฺมโต
สุสมนฺนิฏฺโฐ โหตีติ ฯ
     อิทมโวจ    ภควา    อตฺตมนา   เต   ภิกฺขู   ภควโต   ภาสิตํ
อภินนฺทุนฺติ ฯ
                         วีมํสกสุตฺตํ นิฏฺฐิตํ สตฺตมํ ฯ
                                  -----------
@เชิงอรรถ: ม. ปติฏฺฐิตา ฯ
                                โกสมฺพิยสุตฺตํ
     [๕๔๐]   เอวมฺเม   สุตํ   เอกํ  สมยํ  ภควา  โกสมฺพิยํ  วิหรติ
โฆสิตาราเม  ฯ  เตน  โข  ปน  สมเยน  โกสมฺพิยํ  ภิกฺขู  ภณฺฑนชาตา
กลหชาตา    วิวาทาปนฺนา   อญฺญมญฺญํ   มุขสตฺตีหิ   วิตุทนฺตา   วิหรนฺติ
เต   น   เจว   อญฺญมญฺญํ   สญฺญาเปนฺติ   น   จ   สญฺญตฺตึ  อุเปนฺติ
น   จ   อญฺญมญฺญํ   นิชฺฌาเปนฺติ   น   จ   นิชฺฌตฺตึ  อุเปนฺติ  ฯ  อถ
โข    อญฺญตโร    ภิกฺขุ   เยน   ภควา   เตนุปสงฺกมิ   อุปสงฺกมิตฺวา
ภควนฺตํ   อภิวาเทตฺวา   เอกมนฺตํ   นิสีทิ   ฯ  เอกมนฺตํ  นิสินฺโน  โข
โส    ภิกฺขุ    ภควนฺตํ   เอตทโวจ   อิธ   ภนฺเต   โกสมฺพิยํ   ภิกฺขู
ภณฺฑนชาตา     กลหชาตา     วิวาทาปนฺนา     อญฺญมญฺญํ    มุขสตฺตีหิ
วิตุทนฺตา    วิหรนฺติ    เต   น   เจว   อญฺญมญฺญํ   สญฺญาเปนฺติ   น
จ    สญฺญตฺตึ    อุเปนฺติ   น   จ   อญฺญมญฺญํ   นิชฺฌาเปนฺติ   น   จ
นิชฺฌตฺตึ อุเปนฺตีติ ฯ
     {๕๔๐.๑}   อถ    โข   ภควา   อญฺญตรํ   ภิกฺขุํ   อามนฺเตสิ
เอหิ   ตฺวํ   ภิกฺขุ   มม   วจเนน  เต  ภิกฺขู  อามนฺเตหิ  สตฺถา  โว
อายสฺมนฺเต   อามนฺเตตีติ   ฯ  เอวํ  ภนฺเตติ  โข  โส  ภิกฺขุ  ภควโต
ปฏิสฺสุตฺวา   เยน   เต   ภิกฺขู   เตนุปสงฺกมิ  อุปสงฺกมิตฺวา  เต  ภิกฺขู
เอตทโวจ   สตฺถา   อายสฺมนฺเต   อามนฺเตตีติ   ฯ  เอวมาวุโสติ  โข
เต   ภิกฺขู   ตสฺส   ภิกฺขุโน   ปฏิสฺสุตฺวา   เยน  ภควา  เตนุปสงฺกมึสุ
อุปสงฺกมิตฺวา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทึสุ ฯ
     [๕๔๑]   เอกมนฺตํ   นิสินฺเน  โข  เต  ภิกฺขู  ภควา  เอตทโวจ
สจฺจํ   กิร   ตุเมฺห   ภิกฺขเว   ภณฺฑนชาตา   กลหชาตา  วิวาทาปนฺนา
อญฺญมญฺญํ   มุขสตฺตีหิ   วิตุทนฺตา   วิหรถ   เต   น   เจว   อญฺญมญฺญํ
สญฺญาเปถ   น   จ   สญฺญตฺตึ   อุเปถ   น   จ  อญฺญมญฺญํ  นิชฺฌาเปถ
น  จ  นิชฺฌตฺตึ  อุเปถาติ  ฯ  เอวํ  ภนฺเตติ  ๑- ฯ ตํ กึ มญฺญถ ภิกฺขเว
ยสฺมึ   ตุเมฺห   สมเย  ภณฺฑนชาตา  กลหชาตา  วิวาทาปนฺนา  อญฺญมญฺญํ
มุขสตฺตีหิ    วิตุทนฺตา    วิหรถ    อปิ   นุ   ตุมฺหากํ   ตสฺมึ   สมเย
เมตฺตํ   กายกมฺมํ   ปจฺจุปฏฺฐิตํ   โหติ   สพฺรหฺมจารีสุ  อาวี  ๒-  เจว
รโห   จ   เมตฺตํ   วจีกมฺมํ   ปจฺจุปฏฺฐิตํ   โหติ   สพฺรหฺมจารีสุ  อาวี
เจว   รโห   จ   เมตฺตํ   มโนกมฺมํ   ปจฺจุปฏฺฐิตํ  โหติ  สพฺรหฺมจารีสุ
อาวี เจว รโห จาติ ฯ โน เหตํ ภนฺเต ฯ
     {๕๔๑.๑}   อิติ  กิร  ภิกฺขเว  ยสฺมึ  ตุเมฺห  สมเย  ภณฺฑนชาตา
กลหชาตา      วิวาทาปนฺนา     อญฺญมญฺญํ     มุขสตฺตีหิ     วิตุทนฺตา
วิหรถ  เนว  ตุมฺหากํ  ตสฺมึ  สมเย  เมตฺตํ  กายกมฺมํ  ปจฺจุปฏฺฐิตํ  โหติ
สพฺรหฺมจารีสุ  อาวี  เจว  รโห  จ  น  เมตฺตํ  วจีกมฺมํ ปจฺจุปฏฺฐิตํ โหติ
สพฺรหฺมจารีสุ  อาวี  เจว  รโห  จ  น  เมตฺตํ มโนกมฺมํ ปจฺจุปฏฺฐิตํ โหติ
สพฺรหฺมจารีสุ   อาวี   เจว  รโห  จ  อถ  กิญฺจรหิ  ตุเมฺห  โมฆปุริสา
กึชานนฺตา     กึปสฺสนฺตา    ภณฺฑนชาตา    กลหชาตา    วิวาทาปนฺนา
อญฺญมญฺญํ  มุขสตฺตีหิ  วิตุทนฺตา  วิหรถ  เต  น  เจว อญฺญมญฺญํ สญฺญาเปถ
น   จ   สญฺญตฺตึ  อุเปถ  น  จ  อญฺญมญฺญํ  นิชฺฌาเปถ  น  จ  นิชฺฌตฺตึ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. อิติสทฺโท นตฺถิ ฯ ๒ ม. อาวิ ฯ สพฺพตฺถ อีทิสเมว ฯ
อุเปถ    ตญฺหิ    ตุมฺหากํ    โมฆปุริสา   ภวิสฺสติ   ทีฆรตฺตํ   อหิตาย
ทุกฺขายาติ ฯ
     [๕๔๒]   อถ   โข   ภควา   ภิกฺขู  อามนฺเตสิ  ฉยิเม  ภิกฺขเว
ธมฺมา   สาราณียา   ๑-   ปิยกรณา   ครุกรณา   สงฺคหาย  อวิวาทาย
สามคฺคิยา   เอกีภาวาย   สํวตฺตนฺติ   ฯ   กตเม  ฉ  ฯ  อิธ  ภิกฺขเว
ภิกฺขุโน   เมตฺตํ   กายกมฺมํ   ปจฺจุปฏฺฐิตํ   โหติ   สพฺรหฺมจารีสุ   อาวี
เจว   รโห   จ   อยมฺปิ  ธมฺโม  สาราณีโย  ๒-  ปิยกรโณ  ครุกรโณ
สงฺคหาย อวิวาทาย สามคฺคิยา เอกีภาวาย สํวตฺตติ ฯ
     {๕๔๒.๑}   ปุน  จปรํ  ภิกฺขเว  ภิกฺขุโน  เมตฺตํ วจีกมฺมํ ปจฺจุปฏฺฐิตํ
โหติ   สพฺรหฺมจารีสุ   อาวี  เจว  รโห  จ  อยมฺปิ  ธมฺโม  สาราณีโย
ปิยกรโณ   ครุกรโณ   สงฺคหาย   อวิวาทาย   สามคฺคิยา   เอกีภาวาย
สํวตฺตติ ฯ
     {๕๔๒.๒}   ปุน  จปรํ  ภิกฺขเว  ภิกฺขุโน เมตฺตํ มโนกมฺมํ ปจฺจุปฏฺฐิตํ
โหติ  สพฺรหฺมจารีสุ  อาวี  เจว รโห จ อยมฺปิ ธมฺโม สาราณีโย ปิยกรโณ
ครุกรโณ สงฺคหาย อวิวาทาย สามคฺคิยา เอกีภาวาย สํวตฺตติ ฯ
     {๕๔๒.๓}   ปุน จปรํ ภิกฺขเว ภิกฺขุ เย เต ลาภา ธมฺมิกา ธมฺมลทฺธา
อนฺตมโส   ปตฺตปริยาปนฺนมตฺตํปิ   ตถารูเปหิ   ลาเภหิ   อปฺปฏิวิภตฺตโภคี
โหติ    สีลวนฺเตหิ    สพฺรหฺมจารีหิ    สาธารณโภคี    อยมฺปิ   ธมฺโม
สาราณีโย    ปิยกรโณ   ครุกรโณ   สงฺคหาย   อวิวาทาย   สามคฺคิยา
เอกีภาวาย สํวตฺตติ ฯ
     {๕๔๒.๔}   ปุน   จปรํ   ภิกฺขเว   ภิกฺขุ   ยานิ   ตานิ  สีลานิ
อกฺขณฺฑานิ      อจฺฉิทฺทานิ     อสพลานิ     อกมฺมาสานิ     ภุชิสฺสานิ
@เชิงอรรถ: ๑-๒ ม. สารณียา-สารณีโย ฯ สพฺพตฺถ เอวํ ญาตพฺพํ ฯ
วิญฺญูปสฏฺฐานิ    อปรามฏฺฐานิ    สมาธิสํวตฺตนิกานิ   ตถารูเปสุ   สีเลสุ
สีลสามญฺญคโต   วิหรติ   สพฺรหฺมจารีหิ   อาวี   เจว  รโห  จ  อยมฺปิ
ธมฺโม    สาราณีโย    ปิยกรโณ    ครุกรโณ    สงฺคหาย   อวิวาทาย
สามคฺคิยา เอกีภาวาย สํวตฺตติ ฯ
     {๕๔๒.๕}   ปุน  จปรํ  ภิกฺขเว  ภิกฺขุ  ยายํ ทิฏฺฐิ อริยา นิยฺยานิกา
นิยฺยาติ    ตกฺกรสฺส    สมฺมา    ทุกฺขกฺขยาย    ตถารูปาย    ทิฏฺฐิยา
ทิฏฺฐิสามญฺญคโต   วิหรติ   สพฺรหฺมจารีหิ   อาวี  เจว  รโห  จ  อยมฺปิ
ธมฺโม    สาราณีโย    ปิยกรโณ    ครุกรโณ    สงฺคหาย   อวิวาทาย
สามคฺคิยา เอกีภาวาย สํวตฺตติ ฯ
     {๕๔๒.๖}   อิเม  โข  ภิกฺขเว  ฉ  สาราณียา  ธมฺมา  ปิยกรณา
ครุกรณา   สงฺคหาย   อวิวาทาย  สามคฺคิยา  เอกีภาวาย  สํวตฺตนฺติ  ฯ
อิเมสํ  โข  ภิกฺขเว  ฉนฺนํ  สาราณียานํ ธมฺมานํ เอตํ อคฺคํ เอตํ สงฺคาหิกํ
เอตํ  สงฺฆาฏนิยํ  ยทิทํ  ยายํ  ทิฏฺฐิ  อริยา  นิยฺยานิกา นิยฺยาติ ตกฺกรสฺส
สมฺมา   ทุกฺขกฺขยาย   ฯ  เสยฺยถาปิ  ภิกฺขเว  กูฏาคารสฺส  เอตํ  อคฺคํ
เอตํ  สงฺคาหิกํ  เอตํ  สงฺฆาฏนิยํ  ยทิทํ  กูฏํ เอวเมว โข ภิกฺขเว อิเมสํ
ฉนฺนํ  สาราณียานํ  ธมฺมานํ  เอตํ  อคฺคํ  เอตํ  สงฺคาหิกํ เอตํ สงฺฆาฏนิยํ
ยทิทํ   ยายํ   ทิฏฺฐิ   อริยา   นิยฺยานิกา   นิยฺยาติ   ตกฺกรสฺส  สมฺมา
ทุกฺขกฺขยาย ฯ
     [๕๔๓]   กถญฺจ  ภิกฺขเว  ยายํ  ทิฏฺฐิ  อริยา  นิยฺยานิกา  นิยฺยาติ
ตกฺกรสฺส   สมฺมา   ทุกฺขกฺขยาย   ฯ   อิธ   ภิกฺขเว  ภิกฺขุ  อรญฺญคโต
วา   รุกฺขมูลคโต   วา   สุญฺญาคารคโต   วา  อิติ  ปฏิสญฺจิกฺขติ  อตฺถิ
นุ   โข   เม  ตํ  ปริยุฏฺฐานํ  อชฺฌตฺตํ  อปฺปหีนํ  เยนาหํ  ปริยุฏฺฐาเนน
ปริยุฏฺฐิตจิตฺโต    ยถาภูตํ    นปฺปชาเนยฺยํ   นปฺปสฺเสยฺยนฺติ   ฯ   สเจ
ภิกฺขเว    ภิกฺขุ    กามราคปริยุฏฺฐิโต   โหติ   ปริยุฏฺฐิตจิตฺโตว   โหติ
สเจ    ภิกฺขเว    ภิกฺขุ   พฺยาปาทปริยุฏฺฐิโต   โหติ   ปริยุฏฺฐิตจิตฺโตว
โหติ   สเจ  ภิกฺขเว  ภิกฺขุ  ถีน  มิทฺธปริยุฏฺฐิโต  โหติ  ปริยุฏฺฐิตจิตฺโตว
โหติ     สเจ    ภิกฺขเว    ภิกฺขุ    อุทฺธจฺจกุกฺกุจฺจปริยุฏฺฐิโต    โหติ
ปริยุฏฺฐิตจิตฺโตว    โหติ    สเจ   ภิกฺขเว   ภิกฺขุ   วิจิกิจฺฉาปริยุฏฺฐิโต
โหติ   ปริยุฏฺฐิตจิตฺโตว   โหติ   สเจ   ภิกฺขเว   ภิกฺขุ  อิธโลกจินฺตาย
ปสุโต  โหติ  ปริยุฏฺฐิตจิตฺโตว  โหติ  สเจ  ภิกฺขเว  ภิกฺขุ ปรโลกจินฺตาย
ปสุโต    โหติ    ปริยุฏฺฐิตจิตฺโตว    โหติ    สเจ    ภิกฺขเว   ภิกฺขุ
ภณฺฑนชาโต     กลหชาโต     วิวาทาปนฺโน     อญฺญมญฺญํ    มุขสตฺตีหิ
วิตุทนฺโต    วิหรติ    ปริยุฏฺฐิตจิตฺโตว   โหติ   โส   เอวํ   ปชานาติ
นตฺถิ  โข  เม  ตํ  ปริยุฏฺฐานํ  อชฺฌตฺตํ  อปฺปหีนํ  เยนาหํ  ปริยุฏฺฐาเนน
ปริยุฏฺฐิตจิตฺโต    ยถาภูตํ   นปฺปชาเนยฺยํ   นปฺปสฺเสยฺยํ   สุปณิหิตํ   เม
มานสํ   สจฺจานํ   โพธายาติ   ฯ   อิทมสฺส  ปฐมํ  ญาณํ  อธิคตํ  โหติ
อริยํ โลกุตฺตรํ อสาธารณํ ปุถุชฺชเนหิ ฯ
     [๕๔๔]   ปุน  จปรํ  ภิกฺขเว  อริยสาวโก  อิติ  ปฏิสญฺจิกฺขติ  อิมํ
นุ   โข   อหํ   ทิฏฺฐึ   อาเสวนฺโต   ภาเวนฺโต  พหุลีกโรนฺโต  ลภามิ
ปจฺจตฺตํ   สมถํ   ลภามิ   ปจฺจตฺตํ  นิพฺพุตฺตินฺติ  ฯ  โส  เอวํ  ปชานาติ
อิมํ   โข   อหํ   ทิฏฺฐึ   อาเสวนฺโต  ภาเวนฺโต  พหุลีกโรนฺโต  ลภามิ
ปจฺจตฺตํ    สมถํ   ลภามิ   ปจฺจตฺตํ   นิพฺพุตฺตินฺติ   ฯ   อิทมสฺส   ทุติยํ
ญาณํ อธิคตํ โหติ อริยํ โลกุตฺตรํ อสาธารณํ ปุถุชฺชเนหิ ฯ
     [๕๔๕]   ปุน   จปรํ   ภิกฺขเว   อริยสาวโก   อิติ  ปฏิสญฺจิกฺขติ
ยถารูปายาหํ   ทิฏฺฐิยา   สมนฺนาคโต   อตฺถิ   นุ   โข   อิติ  พหิทฺธา
อญฺโญ  สมโณ  วา  พฺราหฺมโณ  วา  ตถารูปาย  ทิฏฺฐิยา สมนฺนาคโตติ ฯ
โส   เอวํ   ปชานาติ  ยถารูปายาหํ  ทิฏฺฐิยา  สมนฺนาคโต  นตฺถิ  อิโต
พหิทฺธา    อญฺโญ    สมโณ    วา    พฺราหฺมโณ    วา    ตถารูปาย
ทิฏฺฐิยา    สมนฺนาคโตติ   ฯ   อิทมสฺส   ตติยํ   ญาณํ   อธิคตํ   โหติ
อริยํ โลกุตฺตรํ อสาธารณํ ปุถุชฺชเนหิ ฯ
     [๕๔๖]   ปุน   จปรํ   ภิกฺขเว   อริยสาวโก   อิติ  ปฏิสญฺจิกฺขติ
ยถารูปาย    ธมฺมตาย   ทิฏฺฐิสมฺปนฺโน   ปุคฺคโล   สมนฺนาคโต   อหมฺปิ
ตถารูปาย  ธมฺมตาย  สมนฺนาคโตติ  ฯ  กถํรูปาย  จ  ภิกฺขเว  ธมฺมตาย
ทิฏฺฐิสมฺปนฺโน    ปุคฺคโล    สมนฺนาคโต    ธมฺมตา    เอสา   ภิกฺขเว
ทิฏฺฐิสมฺปนฺนสฺส    ปุคฺคลสฺส    กิญฺจาปิ    ตถารูปึ   อาปตฺตึ   อาปชฺชติ
ยถารูปาย   อาปตฺติยา   วุฏฺฐานํ   ปญฺญายติ   อถ   โข  นํ  ขิปฺปเมว
สตฺถริ   วา   วิญฺญูสุ  วา  สพฺรหฺมจารีสุ  เทเสติ  วิวรติ  อุตฺตานีกโรติ
เทเสตฺวา    วิวริตฺวา   อุตฺตานีกตฺวา   อายตึ   สํวรํ   อาปชฺชติ   ฯ
เสยฺยถาปิ   ภิกฺขเว   ทหโร  กุมาโร  มนฺโท  อุตฺตานเสยฺยโก  หตฺเถน
วา   ปาเทน   วา  องฺคารํ  อกฺกมิตฺวา  ขิปฺปเมว  ปฏิสํหรติ  เอวเมว
โข   ภิกฺขเว   ธมฺมตา   เอสา   ทิฏฺฐิสมฺปนฺนสฺส   ปุคฺคลสฺส   กิญฺจาปิ
ตถารูปึ   อาปตฺตึ   อาปชฺชติ  ยถารูปาย  อาปตฺติยา  วุฏฺฐานํ  ปญฺญายติ
อถ  โข  นํ  ขิปฺปเมว  สตฺถริ  วา  วิญฺญูสุ  วา  สพฺรหฺมจารีสุ  เทเสติ
วิวรติ    อุตฺตานีกโรติ   เทเสตฺวา   วิวริตฺวา   อุตฺตานีกตฺวา   อายตึ
สํวรํ   อาปชฺชติ   ฯ   โส   เอวํ   ปชานาติ   ยถารูปาย   ธมฺมตาย
ทิฏฺฐิสมฺปนฺโน    ปุคฺคโล   สมนฺนาคโต   อหมฺปิ   ตถารูปาย   ธมฺมตาย
สมนฺนาคโตติ    ฯ    อิทมสฺส   จตุตฺถํ   ญาณํ   อธิคตํ   โหติ   อริยํ
โลกุตฺตรํ อสาธารณํ ปุถุชฺชเนหิ ฯ
     [๕๔๗]   ปุน   จปรํ   ภิกฺขเว   อริยสาวโก   อิติ  ปฏิสญฺจิกฺขติ
ยถารูปาย    ธมฺมตาย   ทิฏฺฐิสมฺปนฺโน   ปุคฺคโล   สมนฺนาคโต   อหมฺปิ
ตถารูปาย  ธมฺมตาย  สมนฺนาคโตติ  ฯ  กถํรูปาย  จ  ภิกฺขเว  ธมฺมตาย
ทิฏฺฐิสมฺปนฺโน    ปุคฺคโล    สมนฺนาคโต    ธมฺมตา    เอสา   ภิกฺขเว
ทิฏฺฐิสมฺปนฺนสฺส    ปุคฺคลสฺส    กิญฺจาปิ    ยานิ    ตานิ   สพฺรหฺมจารีนํ
อุจฺจาวจานิ   กึกรณียานิ   ตตฺถ   อุสฺสุกํ   อาปนฺโน  โหติ  อถ  ขฺวสฺส
ติพฺพา เปกฺขา โหติ อธิสีลสิกฺขาย อธิจิตฺตสิกฺขาย อธิปญฺญาสิกฺขาย ฯ
     {๕๔๗.๑}   เสยฺยถาปิ   ภิกฺขเว  คาวี  ตรุณวจฺฉา  ถพฺภญฺจ  ๑-
อาลุปฺปติ   วจฺฉกญฺจ   อปจินติ  เอวเมว  โข  ภิกฺขเว  ธมฺมตา  เอสา
ทิฏฺฐิสมฺปนฺนสฺส    ปุคฺคลสฺส    กิญฺจาปิ    ยานิ    ตานิ   สพฺรหฺมจารีนํ
อุจฺจาวจานิ   กึกรณียานิ   ตตฺถ   อุสฺสุกํ   อาปนฺโน  โหติ  อถ  ขฺวสฺส
ติพฺพา  เปกฺขา  โหติ  อธิสีลสิกฺขาย  อธิจิตฺตสิกฺขาย  อธิปญฺญาสิกฺขาย  ฯ
โส     เอวํ     ปชานาติ    ยถารูปาย    ธมฺมตาย    ทิฏฺฐิสมฺปนฺโน
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ถมฺภญฺจ ฯ
ปุคฺคโล   สมนฺนาคโต   อหมฺปิ   ตถารูปาย  ธมฺมตาย  สมนฺนาคโตติ  ฯ
อิทมสฺส   ปญฺจมํ   ญาณํ   อธิคตํ   โหติ   อริยํ   โลกุตฺตรํ  อสาธารณํ
ปุถุชฺชเนหิ ฯ
     [๕๔๘]   ปุน   จปรํ   ภิกฺขเว   อริยสาวโก   อิติ  ปฏิสญฺจิกฺขติ
ยถารูปาย    พลตาย    ทิฏฺฐิสมฺปนฺโน   ปุคฺคโล   สมนฺนาคโต   อหมฺปิ
ตถารูปาย   พลตาย   สมนฺนาคโตติ  ฯ  กถํรูปาย  จ  ภิกฺขเว  พลตาย
ทิฏฺฐิสมฺปนฺโน    ปุคฺคโล    สมนฺนาคโต    พลตา    เอสา    ภิกฺขเว
ทิฏฺฐิสมฺปนฺนสฺส     ปุคฺคลสฺส     ยํ     ตถาคตปฺปเวทิเต    ธมฺมวินเย
เทสิยมาเน  อฏฺฐิกตฺวา  ๑-  มนสิกตฺวา  สพฺพเจตโส  ๒- สมนฺนาหริตฺวา
โอหิตโสโต  ธมฺมํ  สุณาติ  ฯ  โส  เอวํ  ปชานาติ  ยถารูปาย  พลตาย
ทิฏฺฐิสมฺปนฺโน      ปุคฺคโล      สมนฺนาคโต     อหมฺปิ     ตถารูปาย
พลตาย    สมนฺนาคโตติ   ฯ   อิทมสฺส   ฉฏฺฐํ   ญาณํ   อธิคตํ   โหติ
อริยํ โลกุตฺตรํ อสาธารณํ ปุถุชฺชเนหิ ฯ
     [๕๔๙]   ปุน   จปรํ   ภิกฺขเว   อริยสาวโก   อิติ  ปฏิสญฺจิกฺขติ
ยถารูปาย    พลตาย    ทิฏฺฐิสมฺปนฺโน   ปุคฺคโล   สมนฺนาคโต   อหมฺปิ
ตถารูปาย   พลตาย   สมนฺนาคโตติ  ฯ  กถํรูปาย  จ  ภิกฺขเว  พลตาย
ทิฏฺฐิสมฺปนฺโน    ปุคฺคโล    สมนฺนาคโต    พลตา    เอสา    ภิกฺขเว
ทิฏฺฐิสมฺปนฺนสฺส     ปุคฺคลสฺส     ยํ     ตถาคตปฺปเวทิเต    ธมฺมวินเย
เทสิยมาเน   ลภติ   อตฺถเวทํ   ลภติ   ธมฺมเวทํ   ลภติ   ธมฺมูปสญฺหิตํ
ปามุชฺชํ   ฯ   โส   เอวํ  ปชานาติ  ยถารูปาย  พลตาย  ทิฏฺฐิสมฺปนฺโน
@เชิงอรรถ: ๑ ม. อฏฺฐึกตฺวา ฯ ๒ ม. สพฺพเจตสา ฯ
ปุคฺคโล   สมนฺนาคโต   อหมฺปิ   ตถารูปาย   พลตาย  สมนฺนาคโตติ  ฯ
อิทมสฺส   สตฺตมํ   ญาณํ   อธิคตํ   โหติ   อริยํ   โลกุตฺตรํ  อสาธารณํ
ปุถุชฺชเนหิ ฯ

             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๒ หน้าที่ ๕๗๖-๕๘๙.
https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=12&item=535&items=15
             อ่านโดยใช้เครื่องหมาย [เลขข้อ] เป็นเกณฑ์แบ่งข้อ :-
https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=12&item=535&items=15&mode=bracket
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรโรมัน :-
https://84000.org/tipitaka/read/roman_item.php?book=12&item=535&items=15
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :-
https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=12&item=535&items=15
             ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :-
https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=12&i=535
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๒
https://84000.org/tipitaka/read/?index_12
https://84000.org/tipitaka/english/?index_12