กุกฺกุฬกถา
[๖๓๙] สพฺเพ สงฺขารา อโนธึกตฺวา กุกฺกุฬาติ ฯ อามนฺตา ฯ
นนุ อตฺถิ สุขา เวทนา กายิกํ สุขํ เจตสิกํ สุขํ ทิพฺพํ สุขํ มานุสกํ
สุขํ ลาภสุขํ สกฺการสุขํ ยานสุขํ สยนสุขํ อิสฺสริยสุขํ อาธิปจฺจสุขํ
คิหิสุขํ สามญฺสุขํ สาสวํ สุขํ อนาสวํ สุขํ อุปธิสุขํ นิรุปธิสุขํ
สามิสํ สุขํ นิรามิสํ สุขํ สปฺปีติกํ สุขํ นิปฺปีติกํ สุขํ ฌานสุขํ
วิมุตฺติสุขํ กามสุขํ เนกฺขมฺมสุขํ ปวิเวกสุขํ อุปสมสุขํ สมฺโพธสุขนฺติ ฯ
อามนฺตา ฯ หญฺจิ อตฺถิ สุขา เวทนา ฯเปฯ สมฺโพธสุขํ โน
วต เร วตฺตพฺเพ สพฺเพ สงฺขารา อโนธึกตฺวา กุกฺกุฬาติ ฯ
[๖๔๐] สพฺเพ สงฺขารา อโนธึกตฺวา กุกฺกุฬาติ ฯ อามนฺตา ฯ
สพฺเพ สงฺขารา ทุกฺขา เวทนา กายิกํ ทุกฺขํ เจตสิกํ ทุกฺขํ
โสกปริเทวทุกฺขโทมนสฺสอุปายาสาติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ
[๖๔๑] น วตฺตพฺพํ สพฺเพ สงฺขารา อโนธึกตฺวา กุกฺกุฬาติ ฯ
อามนฺตา ฯ นนุ วุตฺตํ ภควตา สพฺพํ ภิกฺขเว อาทิตฺตํ กิญฺจ
ภิกฺขเว สพฺพํ อาทิตฺตํ จกฺขุํ ภิกฺขเว อาทิตฺตํ รูปา อาทิตฺตา
จกฺขุวิญฺาณํ อาทิตฺตํ จกฺขุสมฺผสฺโส อาทิตฺโต ยมฺปิทํ
จกฺขุสมฺผสฺสปจฺจยา อุปฺปชฺชติ เวทยิตํ สุขํ วา ทุกฺขํ วา อทุกฺขมสุขํ
วา ตมฺปิ อาทิตฺตํ เกน อาทิตฺตํ อาทิตฺตํ ราคคฺคินา โทสคฺคินา
โมหคฺคินา อาทิตฺตํ ชาติยา ชรามรเณน โสเกหิ ปริเทเวหิ ทุกฺเขหิ
โทมนสฺเสหิ อุปายาเสหิ อาทิตฺตนฺติ วทามิ โสตํ อาทิตฺตํ สทฺทา
อาทิตฺตา ฯเปฯ ฆานํ อาทิตฺตํ คนฺธา อาทิตฺตา ฯเปฯ ชิวฺหา
อาทิตฺตา รสา อาทิตฺตา ฯเปฯ กาโย อาทิตฺโต โผฏฺพฺพา
อาทิตฺตา ฯเปฯ มโน อาทิตฺโต ธมฺมา อาทิตฺตา มโนวิญฺาณํ
อาทิตฺตํ มโนสมฺผสฺโส อาทิตฺโต ยมฺปิทํ มโนสมฺผสฺสปจฺจยา
อุปฺปชฺชติ เวทยิตํ สุขํ วา ทุกฺขํ วา อทุกฺขมสุขํ วา ตมฺปิ อาทิตฺตํ
เกน อาทิตฺตํ อาทิตฺตํ ราคคฺคินา โทสคฺคินา โมหคฺคินา อาทิตฺตํ
ชาติยา ชรามรเณน โสเกหิ ปริเทเวหิ ทุกฺเขหิ โทมนสฺเสหิ อุปายาเสหิ
อาทิตฺตนฺติ วทามีติ ๑- อตฺเถว สุตฺตนฺโตติ ฯ อามนฺตา ฯ เตน หิ
สพฺเพ สงฺขารา อโนธึกตฺวา กุกฺกุฬาติ ฯ
[๖๔๒] สพฺเพ สงฺขารา อโนธึกตฺวา กุกฺกุฬาติ ฯ อามนฺตา ฯ
นนุ วุตฺตํ ภควตา ปญฺจิเม ภิกฺขเว กามคุณา กตเม ปญฺจ
จกฺขุวิญฺเยฺยา รูปา อิฏฺา กนฺตา มนาปา ปิยรูปา กามูปสญฺหิตา
รชนิยา โสตวิญฺเยฺยา สทฺทา ฯเปฯ ฆานวิญฺเยฺยา คนฺธา ฯเปฯ
ชิวฺหาวิญฺเยฺยา รสา ฯเปฯ กายวิญฺเยฺยา โผฏฺพฺพา อิฏฺา
@เชิงอรรถ: ๑ วิ. ม. ๑. ๖๕ ฯ
กนฺตา มนาปา ปิยรูปา กามูปสญฺหิตา รชนิยา อิเม โข ภิกฺขเว
ปญฺจ กามคุณาติ ๑- อตฺเถว สุตฺตนฺโตติ ฯ อามนฺตา ฯ เตน หิ
น วตฺตพฺพํ สพฺเพ สงฺขารา อโนธึกตฺวา กุกฺกุฬาติ ฯ
[๖๔๓] น วตฺตพฺพํ สพฺเพ สงฺขารา อโนธึกตฺวา กุกฺกุฬาติ ฯ
อามนฺตา ฯ นนุ วุตฺตํ ภควตา ลาภา โว ภิกฺขเว สุลทฺธํ
โว ภิกฺขเว ขโณ โว ปฏิวิทฺโธ พฺรหฺมจริยวาสาย ทิฏฺา มยา
ภิกฺขเว ฉผสฺสายตนิกา นาม นิรยา ตตฺถ ยํ กิญฺจิ จกฺขุนา รูปํ
ปสฺสติ อนิฏฺรูปญฺเว ปสฺสติ โน อิฏฺรูปํ อกนฺตรูปญฺเว
ปสฺสติ โน กนฺตรูปํ อมนาปรูปญฺเว ปสฺสติ โน มนาปรูปํ
ยํ กิญฺจิ โสเตน สทฺทํ สุณาติ ฯเปฯ ฆาเนน คนฺธํ ฆายติ
ฯเปฯ ชิวฺหาย รสํ สายติ ฯเปฯ กาเยน โผฏฺพฺพํ ผุสติ ฯเปฯ
มนสา ธมฺมํ วิชานาติ อนิฏฺรูปญฺเว วิชานาติ โน อิฏฺรูปํ
อกนฺตรูปญฺเว วิชานาติ โน กนฺตรูปํ อมนาปรูปญฺเว วิชานาติ
โน มนาปรูปนฺติ อตฺเถว สุตฺตนฺโตติ ฯ อามนฺตา ฯ เตน หิ
สพฺเพ สงฺขารา อโนธึกตฺวา กุกฺกุฬาติ ฯ
[๖๔๔] สพฺเพ สงฺขารา อโนธึกตฺวา กุกฺกุฬาติ ฯ อามนฺตา ฯ
นนุ วุตฺตํ ภควตา ลาภา โว ภิกฺขเว สุลทฺธํ โว ภิกฺขเว
ขโณ โว ปฏิวิทฺโธ พฺรหฺมจริยวาสาย ทิฏฺา มยา ภิกฺขเว
ฉผสฺสายตนิกา นาม สคฺคา ตตฺถ ยํ กิญฺจิ จกฺขุนา รูปํ ปสฺสติ
@เชิงอรรถ: ๑ สํ. สฬายตน. ๒๙๑ ฯ อํ. นวก. ๑๑๙ ฯ ขุ. จู. ๒๙๒ ฯ
อิฏฺรูปญฺเว ปสฺสติ โน อนิฏฺรูปํ กนฺตรูปญฺเว ปสฺสติ โน
อกนฺตรูปํ มนาปรูปญฺเว ปสฺสติ โน อมนาปรูปํ ยํ กิญฺจิ
โสเตน สทฺทํ สุณาติ ฯเปฯ ฆาเนน คนฺธํ ฆายติ ฯเปฯ ชิวฺหาย
รสํ สายติ ฯเปฯ กาเยน โผฏฺพฺพํ ผุสติ ฯเปฯ มนสา ธมฺมํ
วิชานาติ อิฏฺรูปญฺเว วิชานาติ โน อนิฏฺรูปํ กนฺตรูปญฺเว
วิชานาติ โน อกนฺตรูปํ มนาปรูปญฺเว วิชานาติ โน อมนาปรูปนฺติ ๑-
อตฺเถว สุตฺตนฺโตติ ฯ อามนฺตา ฯ เตน หิ น วตฺตพฺพํ สพฺเพ
สงฺขารา อโนธึกตฺวา กุกฺกุฬาติ ฯ
[๖๔๕] น วตฺตพฺพํ สพฺเพ สงฺขารา อโนธึกตฺวา กุกฺกุฬาติ ฯ
อามนฺตา ฯ นนุ ยทนิจฺจํ ตํ ทุกฺขํ วุตฺตํ ภควตา สพฺเพ สงฺขารา
อนิจฺจาติ ฯ อามนฺตา ฯ หญฺจิ ยทนิจฺจํ ตํ ทุกฺขํ วุตฺตํ ภควตา
สพฺเพ สงฺขารา อนิจฺจา เตน วต เร วตฺตพฺเพ สพฺเพ สงฺขารา
อโนธึกตฺวา กุกฺกุฬาติ ฯ
[๖๔๖] สพฺเพ สงฺขารา อโนธึกตฺวา กุกฺกุฬาติ ฯ อามนฺตา ฯ
ทานํ อนิฏฺผลํ อกนฺตผลํ อมนุญฺผลํ เสจนกผลํ ทุกฺขุทฺรยํ
ทุกฺขวิปากนฺติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ สีลํ ฯเปฯ อุโปสโถ
ฯเปฯ ภาวนา ฯเปฯ พฺรหฺมจริยํ อนิฏฺผลํ อกนฺตผลํ อมนุญฺผลํ
เสจนกผลํ ทุกฺขุทฺรยํ ทุกฺขวิปากนฺติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ
นนุ ทานํ อิฏฺผลํ กนฺตผลํ มนุญฺผลํ อเสจนกผลํ สุขุทฺรยํ
@เชิงอรรถ: ๑ สํ. สฬายตน. ๑๕๙ ฯ
สุขวิปากนฺติ ฯ อามนฺตา ฯ หญฺจิ ทานํ อิฏฺผลํ กนฺตผลํ
มนุญฺผลํ อเสจนกผลํ สุขุทฺรยํ สุขวิปากํ โน วต เร วตฺตพฺเพ
สพฺเพ สงฺขารา อโนธึกตฺวา กุกฺกุฬาติ ฯ นนุ สีลํ ฯเปฯ อุโปสโถ
ฯเปฯ ภาวนา ฯเปฯ พฺรหฺมจริยํ อิฏฺผลํ กนฺตผลํ มนุญฺผลํ
อเสจนกผลํ สุขุทฺรยํ สุขวิปากนฺติ ฯ อามนฺตา ฯ หญฺจิ พฺรหฺมจริยํ
อิฏฺผลํ กนฺตผลํ มนุญฺผลํ อเสจนกผลํ สุขุทฺรยํ สุขวิปากํ โน
วต เร วตฺตพฺเพ สพฺเพ สงฺขารา อโนธึกตฺวา กุกฺกุฬาติ ฯ
[๖๔๗] สพฺเพ สงฺขารา อโนธึกตฺวา กุกฺกุฬาติ ฯ อามนฺตา ฯ
นนุ วุตฺตํ ภควตา
สุโข วิเวโก ตุฏฺสฺส สุตธมฺมสฺส ปสฺสโต
อพฺยาปชฺฌํ สุขํ โลเก ปาณภูเตสุ สญฺโม ๑-
สุขา วิราคตา โลเก กามานํ สมติกฺกโม
อสฺมิมานสฺส [๒]- วินโย เอตํ เว ปรมํ สุขํ ๓-
ตํ สุเขน สุขํ ปตฺตํ อจฺจนฺตํ สุขเมว ตํ
ติสฺโส วิชฺชา อนุปฺปตฺตา เอตํ เว ปรมํ สุขนฺติ
อตฺเถว สุตฺตนฺโตติ ฯ อามนฺตา ฯ เตน หิ น วตฺตพฺพํ สพฺเพ
สงฺขารา อโนธึกตฺวา กุกฺกุฬาติ ฯ
กุกฺกุฬกถา ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. สํยโม. [๒] ม. เอตฺถนฺตเร โยติ ปาโ อตฺถิ. ๓ ขุ. อุ. ๘๖ ฯ
เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๗ หน้าที่ ๒๓๐-๒๓๔.
https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=37&item=639&items=9
อ่านโดยใช้เครื่องหมาย [เลขข้อ] เป็นเกณฑ์แบ่งข้อ :-
https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=37&item=639&items=9&mode=bracket
อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรโรมัน :-
https://84000.org/tipitaka/read/roman_item.php?book=37&item=639&items=9
อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :-
https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=37&item=639&items=9
ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :-
https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=37&i=639
สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๗
https://84000.org/tipitaka/read/?index_37
https://84000.org/tipitaka/english/?index_37
บันทึก ๒ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๕๙.
การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรไทย.
หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]
