ยุคนทฺธวคฺเค ธมฺมจกฺกกถา
[๖๑๔] เอวมฺเม สุตํ เอกํ สมยํ ภควา พาราณสิยํ วิหรติ
ฯเปฯ อิติ หิทํ อายสฺมโต โกณฺฑญฺสฺส อญฺาโกณฺฑญฺโเตฺวว
นามํ อโหสิ ฯ
{๖๑๔.๑} อิทํ ทุกฺขํ อริยสจฺจนฺติ ปุพฺเพ อนนุสฺสุเตสุ ธมฺเมสุ
จกฺขุํ อุทปาทิ าณํ อุทปาทิ ปญฺา อุทปาทิ วิชฺชา อุทปาทิ
อาโลโก อุทปาทิ ฯ จกฺขุํ อุทปาทีติ เกนตฺเถน าณํ อุทปาทีติ
เกนตฺเถน ปญฺา อุทปาทีติ เกนตฺเถน วิชฺชา อุทปาทีติ
เกนตฺเถน อาโลโก อุทปาทีติ เกนตฺเถน ฯ จกฺขุํ อุทปาทีติ
ทสฺสนฏฺเน าณํ อุทปาทีติ าตฏฺเน ปญฺา อุทปาทีติ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. ปฏิสมฺภิทาธิกรเณ ฯ
ปชานนฏฺเน วิชฺชา อุทปาทีติ ปฏิเวธฏฺเน อาโลโก
อุทปาทีติ โอภาสฏฺเน ฯ
{๖๑๔.๒} จกฺขุํ ธมฺโม ทสฺสนฏฺโ อตฺโถ าณํ ธมฺโม
าตฏฺโ อตฺโถ ปญฺา ธมฺโม ปชานนฏฺโ อตฺโถ วิชฺชา ธมฺโม
ปฏิเวธฏฺโ อตฺโถ อาโลโก ธมฺโม โอภาสฏฺโ อตฺโถ อิเม
ปญฺจ ธมฺมา ปญฺจ อตฺถา ทุกฺขวตฺถุกา สจฺจวตฺถุกา สจฺจารมฺมณา
สจฺจโคจรา สจฺจสงฺคหิตา สจฺจปริยาปนฺนา สจฺเจ สมุปาคตา
สจฺเจ ิตา สจฺเจ ปติฏฺิตา ฯ
[๖๑๕] ธมฺมจกฺกนฺติ เกนตฺเถน ธมฺมจกฺกํ ฯ ธมฺมญฺจ
ปวตฺเตติ จกฺกญฺจาติ ธมฺมจกฺกํ จกฺกญฺจ ปวตฺเตติ ธมฺมญฺจาติ
ธมฺมจกฺกํ ธมฺเมน ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ ธมฺมจริยาย
ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ ธมฺเม ิโต ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ ธมฺเม
ปติฏฺิโต ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ ธมฺเม ปติฏฺาเปนฺโต
ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ ธมฺเม วสิปฺปตฺโต ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ ธมฺเม
วสึ ปาเปนฺโต ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ ธมฺเม ปารมิปฺปตฺโต
ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ ธมฺเม ปารมึ ปาเปนฺโต ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ
ธมฺเม เวสารชฺชปฺปตฺโต ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ ธมฺเม เวสารชฺชํ
ปาเปนฺโต ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ ธมฺมํ สกฺกโรนฺโต ปวตฺเตตีติ
ธมฺมจกฺกํ ธมฺมํ ครุกโรนฺโต ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ ธมฺมํ
มาเนนฺโต ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ ธมฺมํ ปูเชนฺโต ปวตฺเตตีติ
ธมฺมจกฺกํ ธมฺมํ อปจายมาโน ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ ธมฺมทฺธโช
ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ ธมฺมเกตุํ ๑- ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ ธมฺมาธิปเตยฺโย
ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ ตํ โข ปน ธมฺมจกฺกํ อปฺปฏิวตฺติยํ สมเณน
วา พฺราหฺมเณน วา เทเวน วา มาเรน วา พฺรหฺมุนา วา เกนจิ
วา โลกสฺมินฺติ ธมฺมจกฺกํ สทฺธินฺทฺริยํ ธมฺโม ตํ ธมฺมํ ปวตฺเตตีติ
ธมฺมจกฺกํ วิริยินฺทฺริยํ ธมฺโม ตํ ธมฺมํ ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ สตินฺทฺริยํ
ธมฺโม ตํ ธมฺมํ ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ สมาธินฺทฺริยํ ธมฺโม ตํ ธมฺมํ
ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ ปญฺินฺทฺริยํ ธมฺโม ตํ ธมฺมํ ปวตฺเตตีติ
ธมฺมจกฺกํ สทฺธาพลํ ธมฺโม ตํ ธมฺมํ ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ
{๖๑๕.๑} วิริยพลํ ธมฺโม ตํ ธมฺมํ ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ สติพลํ
ธมฺโม ตํ ธมฺมํ ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ สมาธิพลํ ธมฺโม ตํ ธมฺมํ
ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ ปญฺาพลํ ธมฺโม ตํ ธมฺมํ ปวตฺเตตีติ
ธมฺมจกฺกํ สติสมฺโพชฺฌงฺโค ธมฺโม ตํ ธมฺมํ ปวตฺเตตีติ
ธมฺมจกฺกํ ธมฺมวิจยสมฺโพชฺฌงฺโค ธมฺโม ตํ ธมฺมํ ปวตฺเตตีติ
ธมฺมจกฺกํ วิริยสมฺโพชฺฌงฺโค ธมฺโม ตํ ธมฺมํ ปวตฺเตตีติ
ธมฺมจกฺกํ ปีติสมฺโพชฺฌงฺโค ธมฺโม ตํ ธมฺมํ ปวตฺเตตีติ
ธมฺมจกฺกํ ปสฺสทฺธิสมฺโพชฺฌงฺโค ธมฺโม ตํ ธมฺมํ ปวตฺเตตีติ
ธมฺมจกฺกํ สมาธิสมฺโพชฺฌงฺโค ธมฺโม ตํ ธมฺมํ ปวตฺเตตีติ
ธมฺมจกฺกํ อุเปกฺขาสมฺโพฌงฺโค ธมฺโม ตํ ธมฺมํ ปวตฺเตตีติ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ธมฺมเกตุ ฯ เอวมุปริปิ ฯ
ธมฺมจกฺกํ สมฺมาทิฏฺิ ธมฺโม ตํ ธมฺมํ ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ
สมฺมาสงฺกปฺโป ธมฺโม ตํ ธมฺมํ ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ สมฺมาวาจา
ธมฺโม ตํ ธมฺมํ ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ สมฺมากมฺมนฺโต ธมฺโม
ตํ ธมฺมํ ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ สมฺมาอาชีโว ธมฺโม ตํ ธมฺมํ
ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ สมฺมาวายาโม ธมฺโม ตํ ธมฺมํ
ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ สมฺมาสติ ธมฺโม ตํ ธมฺมํ ปวตฺเตตีติ
ธมฺมจกฺกํ สมฺมาสมาธิ ธมฺโม ตํ ธมฺมํ ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ
อาธิปเตยฺยฏฺเน อินฺทฺริยา ธมฺโม ตํ ธมฺมํ ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ
อกมฺปิยฏฺเน พลา ๑- ธมฺโม ตํ ธมฺมํ ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ
{๖๑๕.๒} นิยฺยานฏฺเน โพชฺฌงฺคา ธมฺโม ตํ ธมฺมํ ปวตฺเตตีติ
ธมฺมจกฺกํ เหตฏฺเน มคฺโค ธมฺโม ตํ ธมฺมํ ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ
อุปฏฺานฏฺเน สติปฏฺานา ธมฺโม ตํ ธมฺมํ ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ
ปทหนฏฺเน สมฺมปฺปธานา ธมฺโม ตํ ธมฺมํ ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ
อิชฺฌนฏฺเน อิทฺธิปาทา ธมฺโม ตํ ธมฺมํ ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ
ตถฏฺเน สจฺจา ธมฺโม ตํ ธมฺมํ ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ
อวิกฺเขปฏฺเน สมโถ ธมฺโม ตํ ธมฺมํ ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ
อนุปสฺสนฏฺเน วิปสฺสนา ธมฺโม ตํ ธมฺมํ ปวตฺเตตีติ
ธมฺมจกฺกํ เอกรสฏฺเน สมถวิปสฺสนา ธมฺโม ตํ ธมฺมํ
ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ อนติวตฺตนฏฺเน ยุคนทฺธํ ธมฺโม ตํ
ธมฺมํ ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ สํวรฏฺเน สีลวิสุทฺธิ ธมฺโม ตํ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. พลํ ฯ
ธมฺมํ ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ อวิกฺเขปฏฺเน จิตฺตวิสุทฺธิ ธมฺโม
ตํ ธมฺมํ ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ ทสฺสนฏฺเน ทิฏฺิวิสุทฺธิ ธมฺโม
ตํ ธมฺมํ ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ มุตฺตฏฺเน วิโมกฺโข ธมฺโม ตํ
ธมฺมํ ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ ปฏิเวธฏฺเน วิชฺชา ธมฺโม ตํ
ธมฺมํ ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ ปริจฺจาคฏฺเน วิมุตฺติ ธมฺโม ตํ
ธมฺมํ ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ สมุจฺเฉทฏฺเน ขเย าณํ ธมฺโม
ตํ ธมฺมํ ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ ปฏิปฺปสฺสทฺธฏฺเน อนุปฺปาเท
าณํ ธมฺโม ตํ ธมฺมํ ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ
{๖๑๕.๓} ฉนฺโท มูลฏฺเน ธมฺโม ตํ ธมฺมํ ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ
มนสิกาโร สมุฏฺานฏฺเน ธมฺโม ตํ ธมฺมํ ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ
ผสฺโส สโมธานฏฺเน ธมฺโม ตํ ธมฺมํ ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ เวทนา
สโมสรณฏฺเน ธมฺโม ตํ ธมฺมํ ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ สมาธิ
ปมุขฏฺเน ธมฺโม ตํ ธมฺมํ ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ สติ อาธิปเตยฺยฏฺเน
ธมฺโม ตํ ธมฺมํ ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ ปญฺา ตทุตฺตรฏฺเน ธมฺโม
ตํ ธมฺมํ ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ วิมุตฺติ สารฏฺเน ธมฺโม ตํ ธมฺมํ
ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ อมโตคธํ นิพฺพานํ ปริโยสานฏฺเน ธมฺโม
ตํ ธมฺมํ ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ ฯ
[๖๑๖] ตํ โข ปนิทํ ทุกฺขํ อริยสจฺจํ ปริญฺเยฺยนฺติ ฯเปฯ
ปริญฺาตนฺติ ปุพฺเพ อนนุสฺสุเตสุ ธมฺเมสุ จกฺขุํ อุทปาทิ ฯเปฯ
อาโลโก อุทปาทิ ฯ จกฺขุํ อุทปาทีติ เกนตฺเถน ฯเปฯ อาโลโก
อุทปาทีติ เกนตฺเถน ฯ จกฺขุํ อุทปาทีติ ทสฺสนฏฺเน ฯเปฯ
อาโลโก อุทปาทีติ โอภาสฏฺเน ฯ
{๖๑๖.๑} จกฺขุํ ธมฺโม ทสฺสนฏฺโ อตฺโถ ฯเปฯ อาโลโก ธมฺโม
โอภาสฏฺโ อตฺโถ อิเม ปญฺจ ธมฺมา ปญฺจ อตฺถา ทุกฺขวตฺถุกา
สจฺจวตฺถุกา สจฺจารมฺมณา สจฺจโคจรา สจฺจสงฺคหิตา สจฺจปริยาปนฺนา
สจฺเจ สมุปาคตา สจฺเจ ิตา สจฺเจ ปติฏฺิตา ฯ
{๖๑๖.๒} ธมฺมจกฺกนฺติ เกนตฺเถน ธมฺมจกฺกํ ฯ ธมฺมญฺจ ปวตฺเตติ
จกฺกญฺจาติ ธมฺมจกฺกํ จกฺกญฺจ ปวตฺเตติ ธมฺมญฺจาติ ธมฺมจกฺกํ
ธมฺเมน ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ ธมฺมจริยาย ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ
ธมฺเม ิโต ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ ธมฺเม ปติฏฺิโต ปวตฺเตตีติ
ธมฺมจกฺกํ ฯเปฯ อมโตคธํ นิพฺพานํ ปริโยสานฏฺเน ธมฺโม ตํ
ธมฺมํ ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ ฯ
[๖๑๗] อิทํ ทุกฺขสมุทโย อริยสจฺจนฺติ ปุพฺเพ อนนุสฺสุเตสุ
ธมฺเมสุ จกฺขุํ อุทปาทิ ฯเปฯ อาโลโก อุทปาทิ ตํ โข ปนิทํ
ทุกฺขสมุทโย อริยสจฺจํ ปหาตพฺพนฺติ ฯเปฯ ปหีนนฺติ ปุพฺเพ
อนนุสฺสุเตสุ ธมฺเมสุ จกฺขุํ อุทปาทิ ฯเปฯ อาโลโก อุทปาทิ ฯ จกฺขุํ
อุทปาทีติ เกนตฺเถน ฯเปฯ อาโลโก อุทปาทีติ เกนตฺเถน ฯ
จกฺขุํ อุทปาทีติ ทสฺสนฏฺเน ฯเปฯ อาโลโก อุทปาทีติ
โอภาสฏฺเน ฯ
{๖๑๗.๑} จกฺขุํ ธมฺโม ทสฺสนฏฺโ อตฺโถ ฯเปฯ อาโลโก ธมฺโม
โอภาสฏฺโ อตฺโถ อิเม ปญฺจ ธมฺมา ปญฺจ อตฺถา สมุทยวตฺถุกา
สจฺจวตฺถุกา ฯเปฯ นิโรธวตฺถุกา มคฺควตฺถุกา สจฺจวตฺถุกา
สจฺจารมฺมณา สจฺจโคจรา สจฺจสงฺคหิตา สจฺจปริยาปนฺนา สจฺเจ
สมุปาคตา สจฺเจ ิตา สจฺเจ ปติฏฺิตา ฯ
{๖๑๗.๒} ธมฺมจกฺกนฺติ เกนตฺเถน ธมฺมจกฺกํ ฯ ธมฺมญฺจ ปวตฺเตติ
จกฺกญฺจาติ ธมฺมจกฺกํ จกฺกญฺจ ปวตฺเตติ ธมฺมญฺจาติ ธมฺมจกฺกํ
ธมฺเมน ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ ธมฺมจริยาย ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ
ธมฺเม ิโต ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ ธมฺเม ปติฏฺิโต ปวตฺเตตีติ
ธมฺมจกฺกํ ฯเปฯ อมโตคธํ นิพฺพานํ ปริโยสานฏฺเน ธมฺโม ตํ
ธมฺมํ ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ ฯ
[๖๑๘] อยํ กาเย กายานุปสฺสนาติ เม ภิกฺขเว ปุพฺเพ อนนุสฺสุเตสุ
ธมฺเมสุ จกฺขุํ อุทปาทิ ฯเปฯ อาโลโก อุทปาทิ สา โข ปนายํ
กาเย กายานุปสฺสนา ภาเวตพฺพาติ เม ภิกฺขเว ฯเปฯ
ภาวิตาติ เม ภิกฺขเว ปุพฺเพ อนนุสฺสุเตสุ ธมฺเมสุ จกฺขุํ อุทปาทิ
ฯเปฯ อาโลโก อุทปาทิ ฯเปฯ อยํ เวทนาสุ ฯเปฯ อยํ จิตฺเต
ฯเปฯ อยํ ธมฺเมสุ ธมฺมานุปสฺสนาติ เม ภิกฺขเว ปุพฺเพ อนนุสฺสุเตสุ
ธมฺเมสุ จกฺขุํ อุทปาทิ ฯเปฯ อาโลโก อุทปาทิ สา โข ปนายํ
ธมฺเมสุ ธมฺมานุปสฺสนา ภาเวตพฺพาติ เม ภิกฺขเว ฯเปฯ
ภาวิตาติ เม ภิกฺขเว ปุพฺเพ อนนุสฺสุเตสุ ธมฺเมสุ จกฺขุํ อุทปาทิ
ฯเปฯ อาโลโก อุทปาทิ อยํ กาเย กายานุปสฺสนาติ ปุพฺเพ
อนนุสฺสุเตสุ ธมฺเมสุ จกฺขุํ อุทปาทิ ฯเปฯ อาโลโก อุทปาทิ
สา โข ปนายํ กาเย กายานุปสฺสนา ภาเวตพฺพาติ ฯเปฯ ภาวิตาติ
ปุพฺเพ อนนุสฺสุเตสุ ธมฺเมสุ จกฺขุํ อุทปาทิ ฯเปฯ อาโลโก
อุทปาทิ ฯ จกฺขุํ อุทปาทีติ เกนตฺเถน ฯเปฯ อาโลโก อุทปาทีติ
เกนตฺเถน ฯเปฯ จกฺขุํ อุทปาทีติ ทสฺสนฏฺเน ฯเปฯ อาโลโก
อุทปาทีติ โอภาสฏฺเน ฯ
{๖๑๘.๑} จกฺขุํ ธมฺโม ทสฺสนฏฺโ อตฺโถ ฯเปฯ อาโลโก ธมฺโม
โอภาสฏฺโ อตฺโถ อิเม ปญฺจ ธมฺมา ปญฺจ อตฺถา กายวตฺถุกา
สติปฏฺานวตฺถุกา ฯเปฯ เวทนาวตฺถุกา สติปฏฺานวตฺถุกา จิตฺตวตฺถุกา
สติปฏฺานวตฺถุกา ธมฺมวตฺถุกา สติปฏฺานวตฺถุกา สติปฏฺานารมฺมณา
สติปฏฺานโคจรา สติปฏฺานสงฺคหิตา สติปฏฺานปริยาปนฺนา
สติปฏฺาเน สมุปาคตา สติปฏฺาเน ิตา สติปฏฺาเน ปติฏฺิตา ฯ
{๖๑๘.๒} ธมฺมจกฺกนฺติ เกนตฺเถน ธมฺมจกฺกํ ฯ ธมฺมญฺจ ปวตฺเตติ
จกฺกญฺจาติ ธมฺมจกฺกํ จกฺกญฺจ ปวตฺเตติ ธมฺมญฺจาติ ธมฺมจกฺกํ
ธมฺเมน ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ ธมฺมจริยาย ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ
ธมฺเม ิโต ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ ธมฺเม ปติฏฺิโต ปวตฺเตตีติ
ธมฺมจกฺกํ ฯเปฯ อมโตคธํ นิพฺพานํ ปริโยสานฏฺเน ธมฺโม ตํ
ธมฺมํ ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ ฯ
[๖๑๙] อยํ ฉนฺทสมาธิปธานสงฺขารสมนฺนาคโต อิทฺธิปาโทติ
เม ภิกฺขเว ปุพฺเพ อนนุสฺสุเตสุ ธมฺเมสุ จกฺขุํ อุทปาทิ ฯเปฯ
อาโลโก อุทปาทิ โส โข ปนายํ ฉนฺทสมาธิปธานสงฺขารสมนฺนาคโต
อิทฺธิปาโท ภาเวตพฺโพติ เม ภิกฺขเว ฯเปฯ ภาวิโตติ เม ภิกฺขเว
ปุพฺเพ อนนุสฺสุเตสุ ธมฺเมสุ จกฺขุํ อุทปาทิ ฯเปฯ อาโลโก
อุทปาทิ อยํ วิริยสมาธิ ฯเปฯ อยํ จิตฺตสมาธิ ฯเปฯ อยํ
วีมํสาสมาธิปธานสงฺขารสมนฺนาคโต อิทฺธิปาโทติ เม ภิกฺขเว
ปุพฺเพ อนนุสฺสุเตสุ ธมฺเมสุ จกฺขุํ อุทปาทิ ฯเปฯ อาโลโก
อุทปาทิ โส โข ปนายํ วีมํสาสมาธิปธานสงฺขารสมนฺนาคโต อิทฺธิปาโท
ภาเวตพฺโพติ เม ภิกฺขเว ฯเปฯ ภาวิโตติ เม ภิกฺขเว ปุพฺเพ
อนนุสฺสุเตสุ ธมฺเมสุ จกฺขุํ อุทปาทิ ฯเปฯ อาโลโก อุทปาทิ ฯ
{๖๑๙.๑} อยํ ฉนฺทสมาธิปธานสงฺขารสมนฺนาคโต อิทฺธิปาโทติ
ปุพฺเพ อนนุสฺสุเตสุ ธมฺเมสุ จกฺขุํ อุทปาทิ ฯเปฯ อาโลโก อุทปาทิ
โส โข ปนายํ ฉนฺทสมาธิปธานสงฺขารสมนฺนาคโต อิทฺธิปาโท
ภาเวตพฺโพติ ฯเปฯ ภาวิโตติ ปุพฺเพ อนนุสฺสุเตสุ ธมฺเมสุ จกฺขุํ
อุทปาทิ าณํ อุทปาทิ ปญฺา อุทปาทิ วิชฺชา อุทปาทิ
อาโลโก อุทปาทิ ฯ จกฺขุํ อุทปาทีติ เกนตฺเถน าณํ
อุทปาทีติ เกนตฺเถน ปญฺา อุทปาทีติ เกนตฺเถน วิชฺชา
อุทปาทีติ เกนตฺเถน อาโลโก อุทปาทีติ เกนตฺเถน ฯ จกฺขุํ
อุทปาทีติ ทสฺสนฏฺเน าณํ อุทปาทีติ าตฏฺเน
ปญฺา อุทปาทีติ ปชานนฏฺเน วิชฺชา อุทปาทีติ ปฏิเวธฏฺเน
อาโลโก อุทปาทีติ โอภาสฏฺเน ฯ
{๖๑๙.๒} จกฺขุํ ธมฺโม ทสฺสนฏฺโ อตฺโถ าณํ ธมฺโม าตฏฺโ
อตฺโถ ปญฺา ธมฺโม ปชานนฏฺโ อตฺโถ วิชฺชา ธมฺโม ปฏิเวธฏฺโ
อตฺโถ อาโลโก ธมฺโม โอภาสฏฺโ อตฺโถ อิเม ปญฺจ ธมฺมา ปญฺจ
อตฺถา ฉนฺทวตฺถุกา อิทฺธิปาทวตฺถุกา อิทฺธิปาทารมฺมณา
อิทฺธิปาทโคจรา อิทฺธิปาทสงฺคหิตา อิทฺธิปาทปริยาปนฺนา
อิทฺธิปาเท สมุปาคตา อิทฺธิปาเท ิตา อิทฺธิปาเท ปติฏฺิตา ฯ
{๖๑๙.๓} ธมฺมจกฺกนฺติ เกนตฺเถน ธมฺมจกฺกํ ฯ ธมฺมญฺจ ปวตฺเตติ
จกฺกญฺจาติ ธมฺมจกฺกํ จกฺกญฺจ ปวตฺเตติ ธมฺมญฺจาติ ธมฺมจกฺกํ
ธมฺเมน ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ ธมฺมจริยาย ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ
ธมฺเม ิโต ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ ธมฺเม ปติฏฺิโต ปวตฺเตตีติ
ธมฺมจกฺกํ ธมฺเม ปติฏฺาเปนฺโต ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ ธมฺเม
วสิปฺปตฺโต ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ ธมฺเม วสึ ปาเปนฺโต
ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ ธมฺเม ปารมิปฺปตฺโต ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ
ธมฺเม ปารมึ ปาเปนฺโต ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ ธมฺเม อปจายมาโน
ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ ธมฺมทฺธโช ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ
ธมฺมเกตุํ ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ ธมฺมาธิปเตยฺโย ปวตฺเตตีติ
ธมฺมจกฺกํ อปฺปฏิวตฺติยํ สมเณน วา พฺราหฺมเณน วา เทเวน
วา มาเรน วา พฺรหฺมุนา วา เกนจิ วา โลกสฺมินฺติ ธมฺมจกฺกํ
อินฺทฺริยํ ธมฺโม ตํ ธมฺมํ ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ ฯเปฯ อมโตคธํ
นิพฺพานํ ปริโยสานฏฺเน ธมฺโม ตํ ธมฺมํ ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ ฯ
{๖๑๙.๔} อยํ วิริยสมาธิปธานสงฺขารสมนฺนาคโต อิทฺธิปาโทติ
ปุพฺเพ อนนุสฺสุเตสุ ธมฺเมสุ จกฺขุํ อุทปาทิ ฯเปฯ อาโลโก อุทปาทิ
โส โข ปนายํ วิริยสมาธิปธานสงฺขารสมนฺนาคโต อิทฺธิปาโท
ภาเวตพฺโพติ ฯเปฯ ภาวิโตติ ปุพฺเพ อนนุสฺสุเตสุ ธมฺเมสุ จกฺขุํ
อุทปาทิ ฯเปฯ อาโลโก อุทปาทิ ฯ จกฺขุํ อุทปาทีติ เกนตฺเถน
ฯเปฯ อาโลโก อุทปาทีติ เกนตฺเถน ฯ จกฺขุํ อุทปาทีติ
ทสฺสนฏฺเน ฯเปฯ อาโลโก อุทปาทีติ โอภาสฏฺเน ฯ
{๖๑๙.๕} จกฺขุํ ธมฺโม ทสฺสนฏฺโ อตฺโถ ฯเปฯ อาโลโก ธมฺโม
โอภาสฏฺโ อตฺโถ อิเม ปญฺจ ธมฺมา ปญฺจ อตฺถา วิริยวตฺถุกา
อิทฺธิปาทวตฺถุกา ฯเปฯ จิตฺตวตฺถุกา อิทฺธิปาทวตฺถุกา วีมํสาวตฺถุกา
อิทฺธิปาทวตฺถุกา อิทฺธิปาทารมฺมณา อิทฺธิปาทโคจรา อิทฺธิปาท-
สงฺคหิตา อิทฺธิปาทปริยาปนฺนา อิทฺธิปาเท สมุปาคตา
อิทฺธิปาเท ิตา อิทฺธิปาเท ปติฏฺิตา ฯ
{๖๑๙.๖} ธมฺมจกฺกนฺติ เกนตฺเถน ธมฺมจกฺกํ ฯ ธมฺมญฺจ ปวตฺเตติ
จกฺกญฺจาติ ธมฺมจกฺกํ จกฺกญฺจ ปวตฺเตติ ธมฺมญฺจาติ ธมฺมจกฺกํ
ธมฺเมน ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ ธมฺมจริยาย ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ
ธมฺเม ิโต ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกํ ธมฺเม ปติฏฺิโต ปวตฺเตตีติ
ธมฺมจกฺกํ ฯเปฯ อมโตคธํ นิพฺพานํ ปริโยสานฏฺเน ธมฺโม ตํ
ธมฺมํ ปวตฺเตตีติ ธมฺมจกฺกนฺติ ฯ
ธมฺมจกฺกกถา [๑]- ฯ
--------
เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๑ หน้าที่ ๕๒๔-๕๓๕.
http://84000.org/tipitaka/pali/pali_item_s.php?book=31&item=614&items=6
อ่านโดยใช้เครื่องหมาย [เลขข้อ] เป็นเกณฑ์แบ่งข้อ :-
http://84000.org/tipitaka/pali/pali_item_s.php?book=31&item=614&items=6&mode=bracket
อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรโรมัน :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_item_s.php?book=31&item=614&items=6
อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/byitem_s.php?book=31&item=614&items=6
ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=31&i=614
The Pali Atthakatha in Thai :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=48&A=5819
The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=48&A=5819
สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๑
http://84000.org/tipitaka/read/?index_31
บันทึก ๑๒ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๕๙.
การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรไทย.
หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]
