ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 6 : PALI ROMAN Di.A. (sumangala.3)

Vassagananaya sapariyantam katva kappagananayapi paricchinditva ettakanti
dassethati dipeti. Paliyattho panettha vuttanayoyeva. Sesamidhapi purimanayeneva
yojetabbam.
                       Cutupapatananadesanavannana
     [158] Etadanuttariyam bhante sattanam cutupapatananeti bhante
yapi ayam sattanam cutipatisandhivasena nanadesana, sapi tumhakamyeva anuttaRa.
Atitabuddhapi evameva desesum. 1- Anagatapi evameva desessanti 2- tumhe tesam
atitanagatabuddhanam nanena samsandetvava desayittha. "iminapi karanena
evam pasanno aham bhante bhagavati"ti dipeti. Paliyattho panettha vittharitoyeva.
                         Iddhividhadesanavannana
     [159] Sasava saupadhikati sadosa sauparambha. No ariyati
vuccatiti ariyiddhiti na vuccati. Anasava anupadhikati niddosa anuparambha.
Ariyati vuccatiti ariyiddhiti vuccati. Appatikulasanni tattha viharatiti katham
appatikulasanni tattha viharati. Patikule satte mettam pharati, sankhare dhatusannam
upasamharati. Yathaha "katham patikule appatikulasanni viharati. Anitthasmim vatthusmim
mettaya va pharati, dhatuto va upasamharati"ti. 3- Patikulasanni tattha viharatiti
appatikule satte asubhasannam pharati, sankhare aniccasannam upasamharati. Yathaha
"katham appatikule patikulasanni viharati. Itthasmim vatthusmim asubhaya va pharati,
aniccato va upasamharati"ti. 3- Evam sesapadesupi attho veditabbo.
     Upekkhako tattha viharatiti itthe arajjanto ca anitthe adusanto
ca yatha anne asamapekkhanena moham uppadenti, evam anuppadento chasu
arammanesu chalangupekkhaya upekkhako viharati. Etadanuttariyam bhante iddhividhasuti
bhante ya ayam dvisu iddhisu evam desana, etadanuttariyam.
@Footnote: 1 Ma. dassesum       2 Ma. dassessanti   3-3 khu. pa. 31/690/599 ariyaiddhi
     Tam bhagavati tam desanam bhagava asesam sakalam abhijanati. Tam bhagavatoti
tam desanam bhagavato asesam abhijanato. Uttari abhinneyyam natthiti uttari
abhijanitabbam natthi, ayam nama ito anno dhammo va puggalo va yam
bhagava na janatiti idam natthi. Yadabhijanam anno samano vati yam tumhehi
anabhinnatam tam anno samano va brahmano va abhijananto bhagavata
bhiyyobhinnataro assa, adhikatarapanno bhaveyya. Yadidam iddhividhasuti ettha
yadidanti nipatamattam. Iddhividhasu bhagavata uttaritaro natthi. Atitabuddhapi hi
imava dve iddhiyo desesum. Anagatapi imava desessanati. Tumhepi tesam
nanena samsandetva 1- imava desayittha. Iti bhagavava iddhividhasu anuttaroti
dassento "iminapi karanena evam pasanno aham bhante bhagavati"ti dipeti.
Ettavata ye dhammasenapati dvatthane nisiditva solasa aparapariyadhamme
sammasi, teva dassita honti.
                       Annathasatthugunadassanavannana
     [160] Idani aparenapi akarena bhagavato gune dassento
yantam bhanteti adimaha. Tattha saddhena kulaputtenati saddha kulaputta nama
atitanagatapaccuppanna bodhisatta. Tasma yam sabbannubodhisattena pattabbanti
vuttam hoti. Kim pana tena pattabbam. Nava lokuttaradhamma. Araddhaviriyenati
adisu "viriyam thamo"ti adini sabbaneva viriyavevacanani. Tattha araddhaviriyenati
paggahitaviriyena. Thamavatati thamasampannena thiraviriyena. Purisathamenati tena
thamavata yam purisathamena pattabbanti vuttam hoti. Anantarapadadvayepi eseva
nayo. Purisadhoreyhanati ya asamadhurehi buddhehi vahitabba dhura, tam dhuram
vahanasamatthena mahapurisena. Anuppattam tam bhagavatati tam sabbam atitanagatabuddhehi
pattabbam, tam 2- sabbameva anuppattam, bhagavata 3- ekagunopi uno natthiti
dasseti.
@Footnote: 1 cha.Ma. samsanditva       2 cha.Ma., i. tam na dissati      3 cha.Ma., i. bhagavato
     Kamesu kamasukhallikanuyoganti vatthukamesu kamasukhanuyogam. 1- Yatha
anne keniyajatiladayo samanabrahghana "ko janati paralokam. Sukho imissa
paribbajikaya mudukaya lomasaya bahaya samphasso"ti temolibandhahi 2-
paribbajikahi paricarenti sampattam sampattam rupadiarammanam anubhavamana
kamasukhamanuyutta, na evamanuyuttoti dasseti.
     Hinanti lamakam. Gammanti gamavasinam dhammam. Pothujjanikanti puthujjanehi
sevitabbam. Anariyanti na niddosam. Na va ariyehi sevitabbam. Anatthasanhitanti
anatthayuttam. 3- Attakilamathanuyoganti attano atapanaparitapananuyogam. Dukkhanti
dukkhayuttam, dukkhamam va. Yatha eke samanabrahmana kamasukhallikanuyogatam 4-
parivajjessamati kayakilamatham anudhavanti, tato muccissamati kamasukham anudhavanti,
na evam bhagava. Bhagava pana ubho ete ante vajjetva ya sa "atthi
bhikkhave majjhima patipada tathagatena abhisambuddha cakkhukarani"ti evam vutta
sammapatipatti, tameva patipanno. Tasma "na ca attakilamathanuyogan"ti
adimaha.
     Abhicetasikananti abhicetasikanam, kamavacaracittani atikkamitva
thitananti attho. Ditthadhammasukhaviharananti imasmimyeva attabhave sukhaviharanam.
Potthapadasuttantasminhi sappitikadutiyajjhanaphalasamapatti kathita. 5-
Pasadikasuttante saha maggena vipassanapadakajjhanam. Dasuttarasuttante
catutthajjhanikaphalasamapatti. Imasmim sampasadaniye ditthadhammasukhaviharajjhanani
kathitani. Nikamalabhiti yathakamalabhi. Akicchalabhiti adukkhalabhi. Akasiralabhiti
vipulalabhi.
                       Anuyogadanappakaravannana
     [161] Ekissa lokadhatuyati dasasahassilokadhatumhi. 6- Tini hi
khettani jatikhettam anakhettam visayakhettam. Tattha jatikhettam nama
@Footnote: 1 cha.Ma. kamasukhallikanuyogam  2 cha.Ma. molibandhahi  3 cha.Ma. anatthasamyuttam
@4 cha.Ma. kamasukhallikanuyogam  5 di.Si. 9/429/190
@6 cha.Ma., i. dasasahassilokadhatuya
Dasasahassilokadhatu. Sa hi tathagatassa matu kucchim okkamanakale nikkhamanakale
sambodhikale dhammacakkappavattane ayusamkharossajjane parinibbane
ca kampati. Kotisatasahassacakkavalam pana anakhettam nama.
Atanatiyaparittamoraparittadhajaggaparittaratanaparittadinanhi ettha ana pavattati.
Visayakhettassa pana parimanam natthi, buddhananhi "yavatakam nanam, tavatakam
neyyam, yavatakam neyyam, tavatakam nanam, nanapariyantikam neyyam, neyyapariyantikam
nanan"ti vacanato avisayo nama natthi.
     Imesu pana tisu khettesu thapetva imam cakkavalam annasmim
cakkavale buddha uppajjantiti suttam natthi, na uppajjantiti 2- pana atthi.
Tini pitakani vinayapitakam suttantapitakam abhidhammapitakam. Tisso sangitiyo
mahakassapattherassa sangiti, yasattherassa sangiti, moggaliputtatissattherassa
sangititi. Ima tisso sangitiyo arulhe tepitake buddhavacane "imam cakkavalam
muncitva annattha buddha uppajjanti"ti suttam natthi, na uppajjantiti
pana atthi.
     Apubbam acarimanti apure apaccha ekato na uppajjanti, pure
va paccha va uppajjantiti vuttam hoti. Tattha bodhipallanke "bodhim
appatva na utthahissami"ti nisinnakalato patthaya yava matu kucchismim
patisandhiggahanam, tava pureti na veditabbam. Bodhisatsassa hi patisandhiggahane
dasasahassacakkavalakampaneneva khettapariggaho kato. Annassa buddhassa uppattipi
nivarita hoti. Parinibbanato patthaya ca yava sasapamattapi dhatuyo titthanti,
tava pacchati na veditabbam. Dhatusu hi thitasu buddha thitava honti. Tasma
etthantare annassa buddhassa uppatti nivaritava hoti. Dhatuparinibbane
pana jate annassa buddhassa uppatti na nivarita.
@Footnote: 2 cha.Ma. nuppajjanti evamuparipi
                         Tipitakaantaradhanakatha
     tini hi 1- antaradhanani nama pariyattiantaradhanam, pativedhaantaradhanam,
patipattiantaradhananti. Tattha pariyattiti tini pitakani. Pativedhoti saccapativedho.
Patipattiti patipada. Tattha pativedho ca patipatti ca hotipi na hotipi. Ekasminhi
kale pativedhakara bhikkhu bahu honti, esa bhikkhu puthujjanoti angulim
pasaretva dassetabbo hoti. Imasmimyeva dipe ekavaram puthujjanabhikkhu nama
nahosi. Patipattipurakapi kadaci bahu honti, kadaci appa honti. 2- Iti
pativedho ca patipatti ca hotipi na hotipi. Sasanatthitiya pana pariyatti
pamanam. Pandito hi tepitakam sutva dvepi pureti.
     Yatha amhakam bodhisatto alarassa santike pancabhinna satta
ca samapattiyo nibbattetva nevasannanasannayatanasamapattiya parikammam
pucchi, so na janamiti aha. Tato uddakassa 3- santikam gantva adhigatavisesam
samsanditva nevasannanasannayatanassa parikammam pucchi, so acikkhi, tassa
vacanasamanantarameva mahasatto tam jhanam sampadesi, evameva pannava bhikkhu
pariyattim sutva dvepi pureti. Tasma pariyattiya thitaya sasanam thitam hoti.
Yada pana sa antaradhayati, tada pathamam abhidhammapitakam nassati. Tattha patthanam
sabbapathamam antaradhayati. Anukkamena paccha dhammasangaho, tasmim antarahite
itaresu dvisu pitakesu thitesupi sasanam thitameva hoti.
     Tattha suttantapitake antaradhayamane pathamam anguttaranikayo
ekadasakato patthaya yava ekaka antaradhayati, tadanantaram samyuttanikayo
cakkapeyyalato patthaya yava oghatarana antaradhayati. Tadanantaram majjhimanikayo
indriyabhavanato patthaya yava mulapariyaya antaradhayati. Tadanantaram dighanikayo
dasuttarato patthaya yava brahmajala antaradhayati. Ekissapi dvinnampi
gathanam puccha addhanam gacchati, sasanam dharetum na sakkoti sabhiyapuccha
@Footnote: 1 cha.Ma., i. hi na dissati  2 cha.Ma., i. honti na dissati   3 cha.Ma., i. udakassa
Alavakapuccha viya ca. Eka kira kassapabuddhakalika antara sasanam dharetum
nasakkhi. 1-
     Dvisu pana pitakesu antarahitesupi vinayapitake thite sasanam titthati.
Parivarakkhandhakesu antarahitesu ubhatovibhange thite thitameva hoti. Ubhatovibhange
antarahite matikayapi thitaya thitameva hoti. Matikaya antarahitaya
patimokkhapabbajjaupasampadasu thitasu sasanam titthati. Lingam addhanam gacchati.
Setavatthasamanavamso pana kassapabuddhakalato patthaya sasanam dharetum nasakkhi.
Patisambhidappattehi vassasahassam atthasi. Chalabhinnehi vassasahassam. Tevijjehi
vassasahassam. Sukkhavipassakehi vassasahassam. Patimokkhehi vassasahassam atthasi.
Pacchimakassa pana saccapativedhato pacchimakassa silabhedato ca patthaya sasanam
osakkitannama hoti. Tato patthaya annassa buddhassa uppatti na nivarita.
                         Sasanaantarahitavannana
     tini parinibbanani nama kilesaparinibbanam khandhaparinibbanam
dhatuparinibbananti. Tattha kilesaparinibbanam bodhipallanke ahosi.
Khandhaparinibbanam kusinarayam. Dhatuparinibbanam anagate bhavissati. Sasanassa kira
osakkanakale imasmim tambapannidipe 2- dhatuyo sannipatitva mahacetiyam
gamissanti. Mahacetiyato nagadipe rajayatanacetiyam. Tato mahabodhipallankam gamissanti.
Nagabhavanatopi devalokatopi brahmalokatopi dhatuyo mahabodhipallankameva gamissanti.
Sasapamattapi dhatu 3- na antaradhayissati. 4- Sabba dhatuyo mahabodhipallanke
rasibhuta 5- suvannakhandho viya ekaghana hutva chabbanna ramsiyo 6- visajjessanti.
     Ta dasasahassilokadhatum pharissanti, tato dasasahassacakkavaladevata
sannipatitva "ajja sattha parinibbati, ajja sasanam osakkati, pacchimadassanam
@Footnote: 1 cha.Ma., i. nasakkhimsu   2 cha.Ma., i. tambapannidipe  3 cha.Ma., i. dhatuyo
@4 cha.Ma. antara nassissanti, i. antarayam nassissati  5 cha.Ma., i. rasibhuta
@6 cha.Ma. chabbannarasmiyo
Idani idam amhakan"ti dasabalassa parinibbutadivasato mahantataram karunnam
karissanti. Thapetva anagamikhinasave avasesa sakabhavena santharetum 1- na
sakkhissanti. Dhatusu tejodhatu utthahitva yava brahmaloka uggacchissati.
Sasapamattayapi dhatuya sati ekajala 2- bhavissati. Dhatusu pariyadanam gatasu
upacchijjissati. Evam mahantam anubhavam dassetva dhatusu antarahitasu sasanam
antarahitam nama hoti.
     Yava evam na antaradhayati, tava acarimam nama hoti. Evam apubbam
acarimam uppajjeyyum, netam thanam vijjati. Kasma pana apubbam acarimam na
uppajjantiti. Anacchariyatta. Buddha hi acchariyamanussa. Yathaha "ekapuggalo
bhikkhave loke uppajjamano uppajjati acchariyamanusso. Katamo ekapuggalo,
tathagato araham sammasambuddho"ti. Yadi ca dve va cattaro va attha va
solasa va ekato uppajjeyyum, anacchariya bhaveyyum. Ekasmim hi vihare
dvinnam cetiyanampi labhasakkaro ularo na hoti. Bhikkhupi bahutaya na
acchariya jata, evam buddhapi bhaveyyum, tasma na uppajjanti. Desanaya ca
visesabhavato. Yanhi satipatthanadibhedam dhammam eko desesi 3- annena
uppajjitvapi sova desetabbo siya, tato anacchariyo siya. Ekasmim pana dhammam
desente desanapi acchariya hoti, vivadabhavato 4- ca. Bahusu hi buddhesu
uppannesu bahunam acariyanam antevasika viya amhakam buddho pasadiko,
amhakam buddho madhurassaro labhi punnavati vivadeyyum. Tasmapi evam na
uppajjanti.
     Apicetam karanam milindarannapi putthena nagasenattherena vittharitameva.
Vuttanhi tattha:-
     5- bhante nagasena bhasitampi hetam bhagavata "bhagavata "atthanametam
bhikkhave anavakaso, yam ekissa lokadhatuya dve arahanto sammasambuddha
apubbam acarimam uppajjeyyam, netam thanam vijjati"ti desayanta ca bhante
nagasena sabbepi tathagata sattatimsa bodhipakkhiye dhamme desenti, kathayamana
@Footnote: 1 cha.Ma. sandharetum, i. Si. santhatum    2 i. ekajalo   3 cha.Ma., i. deseti
@4 cha.Ma., i. vivadabhavato           5 milinda. 312
Ca cattari ariyasaccani kathenti, sikkhapenta ca tisu sikkhasu sikkhapenti,
anusasamana ca appamadapatipattim 1- anusasanti. Yadi bhante nagasena
sabbesampi tathagatanam ekuddeso 2- eka katha 3- ekam sikkhapadam eka
anusandhi, 4- kena karanena dve tathagata ekakkhane nuppajjanti. Ekenapi
tava buddhuppadena ayam loko obhasajato, yadi dutiyo buddho bhaveyya,
dvinnam pabhaya ayam loko bhiyyoso mattaya obhasajato bhaveyya, ovadanta 5-
ca dve tathagata sukham ovadeyyum, anusasamana ca sukham anusaseyyum, tattha
me karanam dassehi, 6- yathaham nissamsayo bhaveyyan"ti.
     Ayam maharaja dasasahassilokadhatu ekabuddhadharani, ekasseva
tathagatassa gunam dhareti, yadi dutiyo buddho uppajjeyya, nayam dasasahassilokadhatu
dhareyya, caleyya kampeyya nameyya onameyya vinameyya vikireyya
vidhameyya viddhamseyya, na thanamupagaccheyya. Yatha maharaja nava
ekapurisasandharani bhaveyya, ekasmim purise abhirulhe samupadika 7- bhaveyya,
atha dutiyo puriso agaccheyya tadiso ayuna vannena vayena pamanena kisathulena
sabbangapaccangena, so tam navam abhiruheyya, apinu kho 8- sa maharaja nava
dvinnampi dhareyyati. Na hi bhante, caleyya kampeyya nameyya onameyya
vinameyya vikireyya vidhameyya viddhamseyya, na thanamupagaccheyya osideyya udaketi.
Evameva kho maharaja ayam dasasahassilokadhatu ekabuddhadharani, ekasseva
tathagatassa gunam dhareti, yadi dutiyo buddho uppajjeyya, nayam
dasasahassilokadhatu dhareyya .pe. Na thanamupagaccheyya.
     Yatha va pana maharaja puriso sukhito 9- yavadattham bhojanam bhunjeyya
chadentam yavakanthamabhipurayitva, so tato 10- pinito paripunno nirantaro
tandikato anonamitadandajato punadeva tavatakam bhojanam bhunjeyya, api nu
kho so maharaja puriso sukhito bhaveyyati. Na hi bhante, sakim bhuttova
@Footnote: 1 cha.Ma. appamadapatipattiyam   2 cha.Ma. ekuddeso na dissati
@3 cha.Ma. eka desana eka katha 4 cha.Ma. ekanusasani   5 cha.Ma. ovadamana
@6 cha.Ma. desehi  7 cha.Ma. sanava samupadika  8 cha.Ma., i. kho na dissati
@9 cha.Ma., i. sukhitoti na dissati  10 cha.Ma., i. dhato
Mareyyati, 1- evameva kho maharaja ayam dasasahassilokadhatu ekabuddhadharani
.pe. Na thanamupagaccheyyati.
     Kim nu kho bhante nagasena atidhammabharena pathavi calatiti. Idha
maharaja dve sakata ratanaparipuritava 2- bhaveyyum yava mukhasama, ekassa
sakatassa 3- ratanam gahetva ekamhi sakate akireyyum, api nu kho tam maharaja
sakatam dvinnampi sakatanam ratanam dhareyyati. Na hi bhante, nabhipi tassa
caleyya, 4- arapi tassa bhijjeyyum, nemipi tassa opateyya, akkhopi tassa
bhijjeyyati. Kim nu kho maharaja atiratanabharena sakatam bhijjatiti. Ama
bhanteti. Evameva kho maharaja atidhammabharena pathavi calati.
     Apica maharaja imam karanam buddhabalaparidipanaya osaritam annampi
tattha patirupam 5- karanam sunohi, yena karanena dve sammasambuddha ekakkhane
nuppajjanti. Yadi maharaja dve sammasambuddha ekakkhane uppajjeyyum,
tesam parisayapi vivado uppajjeyya "tumhakam buddho amhakam buddho"ti,
ubhato pakkhajata bhaveyyum. Yatha maharaja dvinnam balavamaccanam parisaya
vivado uppajjeyya "tumhakam amacco amhakam amacco"ti, ubhato pakkhajata
honti, emeva kho maharaja yadi dve sammasambuddha ekakkhane uppajjeyyum,
tesam parisayapi vivado uppajjeyya "tumhakam buddho amhakam buddho"ti,
ubhato pakkhajata bhaveyyum, idam tava maharaja pathamam 6- karanam sunohi, 7- yena
karanena dve sammasambuddha ekakkhane nuppajjanti.
     Aparampi maharaja uttarikaranam sunohi, yena karanena dve
sammasambuddha ekakkhane nuppajjanti, yadi maharaja dve sammasambuddha
ekakkhane uppajjeyyum, "aggo buddho"ti yam vacanam, tam miccha bhaveyya,
"jettho buddho"ti, "settho buddho"ti, "visittho buddho"ti, "uttamo
buddho"ti, "pavaro buddho"ti, "asamo buddho"ti, "asamasamo buddho"ti,
@Footnote: 1 Ma. bhayatto vameyyati   2 cha.Ma., i. ratanapurita   3 cha.Ma. ekasma sakatato
@4 cha.Ma., i. phaleyya  5 cha.Ma., i. abhirupam  6 cha.Ma., ekam
@7 cha.Ma. sunohiti na dissati
"appatisamo buddho"ti, "appatibhago buddho"ti, "appatipuggalo buddho"ti
yam vacanam, tam miccha bhaveyya. Imampi kho tvam maharaja karanam atthato
sampaticcha, yena karanena dve sammasambuddha ekakkhane nuppajjanti.
     Apica kho maharaja buddhanam bhagavantanam sabhavapakatika 1- esa,
yam ekoyeva buddho loke uppajjati. Kasma? karanamahantatta 2-
sabbannubaddhagunanam, yam annampi maharaja mahantam hoti, varam 3- tam ekamyeva
hoti. Pathavi maharaja mahanta, 4- sa ekayeva. Sagaro mahanto, so
ekoyeva. Sineru giriraja settho 5- mahanto, so ekoyeva. Akaso
mahanto, so ekoyeva. Sakko mahanto, so ekoyeva. Maro mahanto, so
ekoyeva. Brahma 6- mahanto, so ekoyeva. Tathagato araham sammasambuddho
mahanto, so ekoyeva lokasmim. Yattha so uppajjati 7- tattha annesam
okaso na hoti, tasma maharaja tathagato araham sammasambuddho ekoyeva
loke uppajjatiti. Sukathito bhante nagasena panho opammehi karanehiti.
     Dhammassa canudhammanti navavidhassa lokuttaradhammassa anudhammam
pubbabhagapatipadam. Sahadhammikoti sakarano. Vadanuvadoti vadoyeva.
                         Acchariyaabbhutavannana
     [162] Ayasma udayiti tayo thera udayi nama loludayi 8-
kaludayi mahaudayiti. Idha mahaudayi adhippeto. Tassa kira imam suttam
adito patthaya yava pariyosana sunantassa abbhantare pancavanna piti
uppajjitva padapitthito patthaya 9- sisamatthakam gacchati, sisamatthakato padapitthim
ogacchati, 10- ubhato patthaya majjham otarati, majjhato patthaya ubhato
@Footnote: 1 cha.Ma., i. sabhavapakati
@2 cha.Ma. kasma karana? mahantataya, i. karanamahantataya
@3 cha.Ma. varanti na dissati, i. varam tanti na dissati    4 cha.Ma. mahanti
@5 cha.Ma. setthoti na dissati                     6 cha.Ma. mahabrahma
@7 cha.Ma., i. yattha te uppajjanti                8 cha.Ma., i. laludayi
@9 cha.Ma., i. patthayati na dissati               10 cha.Ma., i. agacchati
Gacchati. So nirantaram pitiya phutthasariro balavasomanassena dasabalassa gunam
kathento acchariyam bhantetiadimaha. Appicchatati nittanhata. Santutthitati
catusu paccayesu tihakarehi santoso. Sallekhatati sabbakilesanam sallekhitabhavo.
Yatra hi namati yo hi 1- nama. Nevattanam 2- patukarissatiti attano gune
na avikarissati. Patakam parihareyyunti "ko amhehi sadiso atthi"ti vadanta
patakam ukkhipitva nalandam vicareyyum.
     Passa kho tvam udayi tathagatassa appicchatati passa udayi
yadisi tathagatassa appicchatati therassa vacanam sampaticchanto aha. Kim pana
bhagava neva attanam patukaroti, na attano gunam kathetiti ce. Na na katheti.
Appicchatadihi kathetabbam, civaradihetu 3- na katheti. Tenevaha "passa kho tvam
udayi tathagatassa appicchata"tiadi. Bujjhanakasattam pana agamma veneyyavasena
katheti. Yathaha:-
            "na me acariyo atthi   sadiso me na vijjati
             sadevakasmim lokasmim     natthi me patipuggalo"ti.
Evam tathagatassa gunadipika bahu gathapi suttantapi vittharetabba.
     [163] Abhikkhanam bhaseyyasiti punappunam bhaseyyasi. Pubbanhe 4-
va me kathitanti ma majjhantikadisu 5- na kathayittha. Ajja va me kathitanti
ma paradivasadisu na kathayitthati attho. Pavedesiti kathesi. Imassa veyyakaranassati
niggathakatta idam suttam "veyyakaranan"ti vuttam. Adhivacananti namam. Idam
pana "iti hidan"ti patthaya padam sangitikarehi thapitam. Sesam sabbattha
uttanamevati.
                  Iti sumangalavilasiniya dighanikayatthakathaya
                     sampasadaniyasuttavannana nitthita.
                          ------------
@Footnote: 1 cha.Ma., i. hi saddo na dissati  2 cha.Ma., i. na attanam  3 cha.Ma. civaradihetum
@4 cha.Ma. pubbanhasamaye             5 cha.Ma. majjhanhikadisu



             The Pali Atthakatha in Roman Book 6 page 83-93. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_rm.php?B=6&A=2071&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=6&A=2071&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=11&i=73              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=11&A=2130              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=11&A=2262              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=11&A=2262              Contents of The Tipitaka Volume 11 http://84000.org/tipitaka/read/?index_11

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]