อรรถกถาเล่มที่ ๒๙ ภาษาบาลีอักษรไทย
 สุตฺต.อ.๒ (ปรมตฺถ.๒)

ปาเป จ อนูปลิตฺโต อตฺตญฺชโห นยิธ ปกุพฺพมาโน น พฺราหฺมโณ อญฺญโต
สุทฺธิมาหาติ.
      [๗๙๘] เอวํ น พฺราหฺมโณ อญฺญโต สุทฺธิมาหาติ วตฺวา อิทานิ
เย ทิฏฺฐิคติกา อญฺญโต สุทฺธึ พฺรูวนฺติ, เตสํ ตสฺสา ทิฏฺฐิยา อนิพฺพาหกภาวํ ๑-
ทสฺเสนฺโต "ปุริมํ ปหายา"ติ คาถมาห. ตสฺสตฺโถ:- เต หิ อญฺญโต
สุทฺธิวาทา สมานาปิ ยสฺสา ทิฏฺฐิยา อปฺปหีนตฺตา คหณมุญจนํ โหติ, ตาย
ปุริมํ สตฺถาราทึ ปหาย อปรํ นิสฺสิตา เอชาสงฺขาตาย ตณฺหาย อนุคตา
อภิภูตา ราคาทิเภทํ น ตรนฺติ สงฺคํ, ตญฺจ อตรนฺตา ตํ ตํ ธมฺมํ อุคฺคณฺหนฺติ
จ นิรสฺสชนฺติ จ มกฺกโฏว สาขนฺติ
      [๗๙๙] ปญฺจมคาถาย สมฺพนฺโธ:- โย จ โส "ทิฏฺฐี หิ นํ ปาว
ตถา วทานนฺ"ติ วุตฺโต, โส สยํ สมาทายาติ. ตตฺถ สยนฺติ สามํ. สมาทายาติ
คเหตฺวา. วตานีติ หตฺถิวตาทีนิ. อุจฺจาวจนฺติ อปราปรํ หีนปณีตํ วา สตฺถารโต
สตฺถาราทึ. สญฺญสตฺโตติ กามสญฺญาทีสุ ลคฺโค. วิทฺวา จ เวเทหิ สเมจฺจ
ธมฺมนฺติ ปรมตฺถวิทฺวา จ อรหา จตูหิ มคฺคญาณเวเทหิ จตุสจฺจธมฺมํ อภิสเมจฺจาติ.
เสสํ ปากฏเมว.
      [๘๐๐] ส สพฺพธมฺเมสุ วิเสนิภูโต, ยํ กิญฺจิ ทิฏฺฐํ ว สุตํ มุตํ วาติ โส
ภูริปญฺโญ ขีณาสโว ยํ กิญฺจิ ทิฏฺฐํ วา สุตํ วา มุตํ วา เตสุ สพฺพธมฺเมสุ มารเสนํ
วินาเสตฺวา ฐิตภาเวน วิเสนิภูโต. ตเมว ๒- ทสฺสินฺติ ตํ เอวํ วิสุทฺธทสฺสึ.
วิวฏํ จรนฺตนฺติ ตณฺหาจฺฉทนาทิวิคเมน วิวฏํ หุตฺวา จรนฺตํ. เกนีธ โลกสฺมึ
@เชิงอรรถ: ๑ สี. อนิพพานวาหกภาวํ, ม. อนิพฺพาหณภาวํ  ๒ สี. ตเมวํ
วิกปฺปเยยฺยาติ เกน อิธ โลเก ตณฺหากปฺเปน วา ทิฏฺฐิกปฺเปน วา โกจิ
วิกปฺเปยฺย, เตสํ วา ปหีนตฺตา ราคาทินา ปุพฺเพ วุตฺเตนาติ.
      [๘๐๑] น กปฺปยนฺตีติ คาถาย สมฺพนฺโธ อตฺโถ จ:- กิญฺจ ภิยฺโย?
เต หิ ตาทิสา สนฺโต ทฺวินฺนํ กปฺปานํ ปุเรกฺขารานญฺจ เกนจิ น กปฺปยนฺติ น
ปุเรกฺขโรนฺติ, ปรมตฺถอจฺจนฺตสุทฺธิอธิคตตฺตา อนจฺจนฺตสุทฺธึเยว
อกิริยสสฺสตทิฏฺฐึ อจฺจนฺตสุทฺธีติ น เต วทนฺติ. อาทานคนฺถํ คถิตํ วิสชฺชาติ
จตุพฺพิธมฺปิ รูปาทีนํ อาทายกตฺตา อาทานคนฺถํ อตฺตโน จิตฺตสนฺตาเน คถิตํ พทฺธํ
อริยมคฺคสตฺเถน วิสชฺช ฉินฺทิตฺวา. เสสํ ปากฏเมว.
      [๘๐๒] สีมาติโคติ คาถา ๑- เอกปุคฺคลาธิฏฺฐานาย เทสนาย วุตฺตา.
ปุพฺพสทิโส เอว ปนสฺสา สมฺพนฺโธ, โส เอว อตฺถวณฺณนาย สทฺธึ เวทิตพฺโพ:-
กิญฺจ ภิยฺโย โส อีทิโส ภูริปญฺโญ จตุนฺนํ กิเลสสีมานํ อตีตตฺตา สีมาติโค
พาหิตปาปตฺตา จ พฺราหฺมโณ, อิตฺถมฺภูตสฺส จ ตสฺส นตฺถิ ปรจิตฺตปุพฺเพนิวาสญาเณหิ
ญตฺวา วา มํสจกฺขุทิพฺพจกฺขูหิ ทิสฺวา วา กิญฺจิ สมุคฺคหิตํ,
อภินิวิฏฺฐนฺติ วุตฺตํ โหติ. โส จ กามราคาภาวโต น ราคราคี, รูปารูปราคาภาวโต
น วิราครตฺโต. ยโต เอวํวิธสฺส "อิทํ ปรนฺ"ติ กิญฺจิ อิธ อุคฺคหิตํ
นตฺถีติ อรหตฺตนิกูเฏน เทสนํ นิฏฺฐาเปสิ.
                     ปรมตฺถโชติกาย ขุทฺทกฏฺฐกถาย
                          สุตฺตนิปาตฏฺฐกถาย
                      สุทฺธฏฺฐกสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                       -------------------
@เชิงอรรถ: ๑ ก. ภควตา

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๒๙ หน้า ๓๖๓-๓๖๔.
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=29&A=8163&modeTY=2
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=29&A=8163&modeTY=2
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=411
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=10038
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=10154
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=10154
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๕
http://84000.org/tipitaka/read/?index_25