paliTIPITAKA Volume 32 - Sutta Pitaka 24

Aṭṭhamaṃ todeyyattherāpadānaṃ (408) [410] |410.225| Rājā vijitajayo ^1- nāma ketumatipuruttame sūro vikkamasampanno puramajjhāvasī tadā. |410.226| Tassa rañño pamattassa raṭṭhavisā ^2- samuṭṭhahuṃ uttarā ^3- tuṇḍikā ceva raṭṭhaṃ viddhaṃsayuṃ tadā. |410.227| Paccante kuppite khippaṃ sannipātesirindamo bhaṭe ceva balatthe ca ariṃ niggāhayi tadā. |410.228| Hatthārohā anīkatthā sūrā ca vammayodhino ^4- dhanuggahā ca rathikā ^5- sabbe sannipatuṃ tadā. |410.229| Āḷārakā kappakā ca nhāpakā mālakārakā sūrā vijitasaṅgāmā sabbe sannipatuṃ tadā. @Footnote: ¹ Ma. ajitañjayo. Yu. jitañjayo. ² Ma. Yu. aṭaviyo. ³ Ma. otārā. Yu. ocarā. @⁴ Ma. Yu. cammayodhino. ⁵ Ma. Yu. uggā ca.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page558.

|410.230| Khaggahatthā ca purisā cāpahatthā ca cammino ^1- luddhā vijitasaṅgāmā sabbe sannipatuṃ tadā. |410.231| Tidhappabhinnā mātaṅgā kuñjarā saṭṭhihāyanā suvaṇṇakacchālaṅkārā sabbe sannipatuṃ tadā. |410.232| Khamā sītassa uṇhassa ukkāruharaṇassa ca yodhājīvā katakammā sabbe sannipatuṃ tadā. |410.233| Saṅkhasaddaṃ bherisaddaṃ atho uddaṭasaddakaṃ ^2- etehi te hāsayantā sabbe sannipatuṃ tadā. |410.234| Tisūlakontimantehi dhanūhi tomarehi ca ^3- koṭṭayantā ^4- nivattentā sabbe sannipatuṃ tadā. |410.235| Kavacāni nivāsetvā ^5- sarājā ajitañjino saṭṭhipāṇasahassāni sūle uttāsayiṃ tadā. |410.236| Saddaṃ mānusakākaṃsu aho rājā adhammiko niraye paccamānassa kadā anto bhavissati. |410.237| Sayanehaṃ tuvaṭṭento passāmi ^6- niraye tadā na supāmi divārattiṃ sūlena tajjayanti maṃ. |410.238| Kiṃ pamādena rajjena bāhanena balena ca na te pahonti dhāretuṃ tāsayanti ^7- mamaṃ sadā. |410.239| Kiṃ me puttehi dārehi rajjena sakalena ca yannūna pabbajeyyāhaṃ gatimaggaṃ visodhaye. @Footnote: ¹ Ma. Yu. vammino. ² Ma. utujasaddakaṃ. Yu. uddhavasaddakaṃ. ³ Ma. Yu. @kavacatomarehi ca. ⁴ Ma. Yu. koṭṭantānaṃ nipātentā. yu .. nivattantā. @⁵ Ma. kimevāti nisāmetvā sarājā ajitañjayo. ⁶ Yu. vasāmi. ⁷ Ma. tāpayanti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page559.

|410.240| Saṭṭhināgasahassāni sabbālaṅkārabhūsite suvaṇṇakacche mātaṅge hemakappanivāsase. |410.241| Āruḷhe gāmaṇīyebhi tomaraṅkusapāṇibhi saṅgāmāvacare ṭhāne ^1- anapekkho vihāyahaṃ. |410.242| Sakakammena santatto nikkhamiṃ anagāriyaṃ saṭṭhiassasahassāni sabbālaṅkārabhūsite. |410.243| Ājāniye ca ^2- jātiyā sindhavā ^3- sīghabāhane āruḷhe gāmaṇīyebhi cāpahatthehi cammibhi. |410.244| Chaḍḍayitvāna sabbete ^4- nikkhamiṃ anagāriyaṃ saṭṭhirathasahassāni sabbālaṅkārabhūsite. |410.245| Dīpe athopi veyyagghe sannaddhe ussitaddhaje sabbete parivajjetvā ^5- pabbajiṃ anagāriyaṃ. |410.246| Saṭṭhidhenusahassāni sabbā kaṃsupadhāraṇā gāviyo ^6- chaḍḍayitvāna pabbajiṃ anagāriyaṃ. |410.247| Saṭṭhiitthīsahassāni sabbālaṅkārabhūsitā vicittavatthābharaṇā āmuttamaṇikuṇḍalā. |410.248| Āḷāramukhā hasulā susaññā tanumajjhimā tā hitvā kandamānāyo pabbajiṃ anagāriyaṃ. |410.249| Saṭṭhigāmasahassāni paripuṇṇāni sabbaso chaḍḍayitvāna taṃ rajjaṃ pabbajiṃ anagāriyaṃ. @Footnote: ¹ Yu. saṅgāmāvacareheva. ² Ma. Yu. va. ³ Ma. Yu. sindhave sīghavāhane. @⁴ Ma. pahāretvāna te sabbe. Yu. pahāyitvāna .... ⁵ Ma. parihāretvā. @Yu. parihāyitvā. ⁶ Ma. Yu. tāyopi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page560.

|410.250| Nagarā nikkhamitvāna himavantaṃ upāgamiṃ bhāgīrasīnadītīre assamaṃ māpayiṃ ahaṃ. Paṇṇasālaṃ karitvāna agyāgāraṃ akāsahaṃ. |410.251| Āraddhaviriyo pahitatto vasāmi assame ahaṃ maṇḍape rukkhamūle vā suññāgāre va jhāyato na tu ^1- vijjati tāso me na passe bhayabheravaṃ. |410.252| Sumedho nāma sambuddho aggo kāruṇiko muni ñāṇālokena jotento loke uppajji tāvade. |410.253| Mama assamasāmantā yakkho āsi mahiddhiko buddhaseṭṭhamhi uppanne ārocesi mamaṃ tadā. |410.254| Buddho loke samuppanno sumedho nāma cakkhumā tāresi janataṃ sabbaṃ tampi so tārayissati. |410.255| Yakkhassa vacanaṃ sutvā saṃviggo āsi tāvade buddho buddhoti cintento assamaṃ paṭisāmayiṃ. |410.256| Aggidāruñca chaḍḍetvā saṃsāmetvāna santhataṃ assamaṃ abhivanditvā nikkhamiṃ pavanā ^2- ahaṃ. |410.257| Tato candanamādāya gāmā gāmaṃ purā puraṃ devadevaṃ gavesanto upagañchiṃ vināyakaṃ. |410.258| Bhagavā tamhi samaye sumedho lokanāyako catusaccaṃ pakāsento bodheti janataṃ bahuṃ ^3-. @Footnote: ¹ Yu. na upapajjatha. ² Ma. vipinā. ³ Yu. tadā.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page561.

|410.259| Añjaliṃ paggahetvāna sīse katvāna vandanaṃ ^1- sambuddhaṃ abhivādetvā imā gāthā abhāsatha ^2-. |410.260| Vassike pupphamānasmiṃ santike upavāyati tvaṃ vīra guṇagandhena disā sabbā pavāyasi. |410.261| Campake nāgamalike ^3- adhimuttakaketake sālesu pupphamānesu anuvātaṃ pavāyati. |410.262| Tava gandhaṃ ghāyitvāna ^4- himavantā idhāgamiṃ pūjemi taṃ mahāvīra lokajeṭṭha mahāyasa. |410.263| Varacandanenānulimpiṃ sumedhaṃ lokanāyakaṃ sakaṃ cittaṃ pasādetvā tuṇhī aṭṭhāsi tāvade. |410.264| Sumedho nāma bhagavā lokajeṭṭho narāsabho bhikkhusaṅghe nisīditvā imā gāthā abhāsatha. |410.265| Yo me guṇaṃ ^5- pakittesi candanañca apūjayi tamahaṃ kittayissāmi suṇātha mama bhāsato. |410.266| Ādeyyavākyavacano brahmā uju patāpavā pañcavīsatikappāni sappabhāso bhavissati. |410.267| Chabbīsatikappasate devaloke ramissati sahassakkhattuṃ rājā ca cakkavatti bhavissati. |410.268| Tettiṃsakkhattuṃ devindo devarajjaṃ karissati padesarajjaṃ vipulaṃ gaṇanāto asaṅkhayaṃ. @Footnote: ¹ Ma. Yu. candanaṃ. ² Ma. abhāsahaṃ. ³ Ma. Yu. nāgavanike. @⁴ Ma. Yu. suṇitvāna. ⁵ Ma. Yu. guṇe.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page562.

|410.269| Tato cutoyaṃ manujo manussattaṃ gamissati puññakammena saṃyutto brahmabandhu bhavissati. |410.270| Ajjhāyako mantadharo tiṇṇaṃ vedāna pāragū tīṇilakkhaṇasampanno bāvarī nāma brāhmaṇo. |410.271| Tassa sisso bhavitvāna hessati mantapāragū upagantvāna sambuddhaṃ gotamaṃ sakyapuṅgavaṃ. |410.272| Pucchitvā nipuṇe pañhe hāsayitvāna ^1- mānasaṃ sabbāsave pariññāya viharāmi ^2- anāsavo. |410.273| Tividhaggi nibbutā mayhaṃ bhavā sabbe samūhatā sabbāsave pariññāya viharāmi anāsavo. |410.274| Kilesā jhāpitā mayhaṃ bhavā sabbe samūhatā nāgova bandhanaṃ chetvā viharāmi anāsavo. |410.275| Svāgataṃ vata me āsi mama buddhassa santike tisso vijjā anuppattā kataṃ buddhassa sāsanaṃ. |410.276| Paṭisambhidā catasso vimokkhāpica aṭṭhime chaḷabhiññā sacchikatā kataṃ buddhassa sāsananti. Itthaṃ sudaṃ āyasmā todeyyo thero imā gāthāyo abhāsitthāti. Todeyyattherassa apadānaṃ samattaṃ. @Footnote: ¹ Ma. Yu. bhāvayitvāna añjasaṃ. ² Ma. viharissatināsavo.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page563.

Navamaṃ jatukaṇṇikattherāpadānaṃ (409) [411] |411.277| Nagare haṃsavatiyā seṭṭhiputto ahosahaṃ samappito kāmaguṇehi ^1- parivāremahaṃ tadā. |411.278| Tato pāsādamāruyha mahābhoge valañjako tattha naccehi gītehi parivāremahaṃ tadā. |411.279| Turiyā āhatā mayhaṃ sammatālasamāhitā rañjantī ^2- itthiyo sabbā harantiyeva me mano. |411.280| Celāvakā vāmanikā ^3- kuñjavā sīhimajjhitā ^4- laṅghikā sokajjhāyī ca parivārenti maṃ sadā. |411.281| Vetāḷino kumbhathūni naṭā ca naccakā bahū naṭakā nāṭakā ceva parivārenti maṃ sadā. |411.282| Kappakā nhāpakā sūdā mālākārā supāsakā ^5- jallā mallā ca te sabbe parivārenti maṃ sadā. |411.283| Etesu kīḷamānesu sikkhite katupāsane rattindivaṃ na jānāmi indova tidase pure ^6-. |411.284| Addhikā kapaṇā ^7- sabbe yācakā carakā bahū upagacchanti te niccaṃ bhikkhayantā mamaṃ gharaṃ. |411.285| Samaṇā brāhmaṇā ceva puññakkhettā anuttarā vaḍḍhayantā mamaṃ puññaṃ āgacchanti mamaṃ gharaṃ. |411.286| Paṭakā ^8- laṭukā sabbe niganthā pupphasāṭakā @Footnote: ¹ Ma. Yu. kāmaguṇe. ² Ma. Yu. naccantā. ³ Ma. celāpikā lāmaṇikā. Yu. @velāmikā vāmanikā. ⁴ Ma. kuñjavāsī timajjhikā. ⁵ Yu. sumāsakā. @⁶ Ma. Yu. tidasaṅgaṇe. ⁷ Ma. Yu. pathikā. ⁸ Ma. paṭagā. Yu. padakā.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page564.

Tedaṇḍikā ekasikhā āgacchanti mamaṃ gharaṃ. |411.287| Ājīvikā viluttāvī gotamā ^1- devadhammikā rajojalladharā ete āgacchanti mamaṃ gharaṃ. |411.288| Parivattakā siddhipattā ^2- kodhapugganikā ^3- bahū tapasī vanacārī ca āgacchanti mamaṃ gharaṃ. |411.289| Andhakā ^4- damilā ceva sākuḷā malayāḷakā ^5- savarā yonakā ceva āgacchanti mamaṃ gharaṃ. |411.290| Gandhakā ^6- muṇḍakā sabbe kuṭṭhalā sānuvindakā ^7- ārāva cīnaraṭṭhā ca āgacchanti mamaṃ gharaṃ. |411.291| Alasandakā pallavakā pabbatānaggamāruhā ^8- bāhikā ^9- cetaputtā ca āgacchanti mamaṃ gharaṃ. |411.292| Madhurakā kosalakā kāsikā ^10- hatthiporikā isindā makkalā ^11- ceva āgacchanti mamaṃ gharaṃ. |411.293| Celāvakā ārambā ca ^12- obhāsā meghalā bahū khuddakā suddakā ceva āgacchanti mamaṃ gharaṃ. |411.294| Rohakā ^13- sindhavā ceva cittakā ^14- ekakaṇṇikā suraṭṭhā aparantā ca āgacchanti mamaṃ gharaṃ. |411.295| Suppārakā kumārā ^15- ca malayā ^16- soṇṇabhūmikā vajjihārā ^17- ca te sabbe āgacchanti mamaṃ gharaṃ. @Footnote: ¹ Ma. godhammā. ² Ma. parittakā santipattā. ³ Yu. koṇḍapuggalikā bahū. @⁴ Ma. Yu. oḍḍakā. ⁵ Ma. malavāḷakā. ⁶ Ma. Yu. andhakā. ⁷ Ma. koṭalā @hanuvindakā. Yu. kolakā .... ⁸ Ma. dhammarāniggamānusā. Yu. pabbarābhaggakārusā. @⁹ Ma. gehitā. ¹⁰ Ma. kaliṅgā. ¹¹ Yu. matthalā. ¹² Ma. ārabbhā ca oghuṭaṭhā. Yu. @velāvakā arammā okkalā mekalā. ¹³ Ma. Yu. rohanā. ¹⁴ Yu. cittāva. @¹⁵ Yu. suppārikā kikumārā ca. ¹⁶ Ma. mallasovaṇṇabhūmikā. ¹⁷ Ma. vajjītaṅgā.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page565.

|411.296| Naḷakārā pesakārā cammakārā ca tacchakā kammakārā ^1- kumbhakārā āgacchanti mamaṃ gharaṃ. |411.297| Maṇikārā lohakārā soṇṇakārā ca dussikā tipukārā ca te sabbe āgacchanti mamaṃ gharaṃ. |411.298| Usukārā ^2- bhamakārā pesakārā ca gandhikā rajakā tunnavāyā ca āgacchanti mamaṃ gharaṃ. |411.299| Telikā kaṭṭhahārā ca udahārā ca pesikā supikā saradakkhā ca ^3- āgacchanti mamaṃ gharaṃ. |411.300| Dovārikā anīkatthā ganthikā ^4- pupphachaḍḍakā hatthārohā hatthipālā āgacchanti mamaṃ gharaṃ. |411.301| Ānandassa nāma rañño samaggassa ^5- adāsahaṃ sattavaṇṇena ratanena ūnattaṃ pūrayāmahaṃ. |411.302| Ye mayā kittitā sabbe nānāvaṇṇā bahū janā tesāhaṃ cittamaññāya tappayiṃ ratanenapi ^6-. |411.303| Vaggūsu bhāsamānesu vajjamānāsu bherisu saṅkhesu dhamayantesu sakagehe ramāmahaṃ. |411.304| Bhagavā tamhi samaye padumuttaranāmako ^7- saha ^8- satasahassehi parikkhīṇāsavehi so. |411.305| Bhikkhūhi sahito vīthiṃ paṭipajjittha cakkhumā obhāsento disā sabbā dīparukkhova jotati. @Footnote: ¹ Ma. Yu. kammārā. ² Yu. cāpakārā. ³ Ma. sūpikā sūparakkhā ca. Yu. ... @rūdasakkā ca. ⁴ Ma. bandhikā. Yu. santhikā. ⁵ Ma. mamattassa .... Yu. @pamattassa. ⁶ Ma. Yu. ratanenahaṃ. ⁷ Ma. Yu. ... nāyako. ⁸ Ma. vasī.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page566.

|411.306| Vajjanti bheriyo sabbā gacchante lokanāyake pabhā niddhāvate tassa sataraṃsīva uggato. |411.307| Kavāṭantarikāyāpi paviṭṭhena ca rasminā antogharesu vipulo āloko āsi tāvade. |411.308| Pabhaṃ disvāna buddhassa pārisajje avocahaṃ nissaṃsayaṃ buddhaseṭṭho imaṃ vīthimupāgato. |411.309| Khippaṃ oruyha pāsādā agamiṃ antarāpathaṃ ^1- sambuddhaṃ abhivādento ^2- idaṃ vacanamabraviṃ. |411.310| Anukampatu me buddho jalajuttamanāmako ^3- vasīsatasahassehi adhivāsesi so muni. |411.311| Nimantayitvāna sambuddhaṃ abhinesiṃ sakaṃ gharaṃ tattha annena pānena santappesiṃ mahāmuniṃ. |411.312| Bhuttāvīkālamaññāya buddhaseṭṭhassa tādino saṅgītena ^4- turiyena buddhaseṭṭhaṃ upaṭṭhahiṃ. |411.313| Padumuttaro lokavidū āhutīnaṃ paṭiggaho antoghare nisīditvā imā gāthā abhāsatha. |411.314| Yo maṃ turiyenupaṭṭhāsi annapānañcadāsi me tamahaṃ kittayissāmi suṇātha mama bhāsato. |411.315| Pahūtabhakkho hutvāna sahirañño sabhojano catuddīpe ekarajjaṃ kārayissatiyaṃ naro. @Footnote: ¹ Ma. Yu. antarāpaṇaṃ. ² Ma. abhivādetvā. ³ Ma. Yu. ... nāyako. @⁴ Ma. Yu. sataṅgikena.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page567.

|411.316| Pañcasīle samādāya dasakammapathe rato ^1- samādāya pavattanto parisaṃ sikkhapessati. |411.317| Turiyasatasahassāni nāriyo ^2- samalaṅkatā vajjayissantimaṃ niccaṃ upaṭṭhānassidaṃ phalaṃ. |411.318| Tiṃsakappasahassāni devaloke ramissati catusaṭṭhikhattuṃ devindo devarajjaṃ karissati. |411.319| Catusattatikkhattuṃ ^3- ca cakkavatti bhavissati padesarajjaṃ vipulaṃ gaṇanāto asaṅkhayaṃ. |411.320| Kappasatasahassamhi okkākakulasambhavo gotamo nāma nāmena satthā loke bhavissati. |411.321| Upapajjati yaṃ yoniṃ devattaṃ atha mānusaṃ anūnabhogo hutvāna manussattaṃ gamissati. |411.322| Ajjhāyako bhavitvāna tiṇṇaṃ vedāna pāragū uttamatthaṃ gavesanto carissati mahiṃ tadā ^4-. |411.323| So ca pacchā pabbajitvā sukkamūlena codito gotamassa bhagavato sāsanebhiramissati. |411.324| Ārādhayitvāna sambuddhaṃ gotamaṃ sakyapuṅgavaṃ kilese jhāpayitvāna arahāyaṃ bhavissati. |411.325| Pavane byaggharājāva migarājāva kesarī abhīto viharāmajja sakyaputtassa sāsane. @Footnote: ¹ Ma. Yu. tato. ² Ma. bheriyo. ³ Ma. catusaṭṭhikkhattuṃ. ⁴ Ma. Yu. imaṃ.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page568.

|411.326| Devaloke manusse vā dalidde duggatimhi vā nibbattiṃ me na passāmi upaṭṭhānassidaṃ phalaṃ. |411.327| Vivekamanuyuttomhi upasanto nirūpadhi nāgova bandhanaṃ chetvā viharāmi anāsavo. |411.328| Kilesā jhāpitā mayhaṃ bhavā sabbe samūhatā nāgova bandhanaṃ chetvā viharāmi anāsavo. |411.329| Svāgataṃ vata me āsi mama buddhassa santike tisso vijjā anuppattā kataṃ buddhassa sāsanaṃ. |411.330| Paṭisambhidā catasso vimokkhāpica aṭṭhime chaḷabhiññā sacchikatā kataṃ buddhassa sāsananti. Itthaṃ sudaṃ āyasmā jatukaṇṇiko thero imā gāthāyo abhāsitthāti. Jatukaṇṇikattherassa apadānaṃ samattaṃ.