| |
    
อรรถกถา ขุททกนิกาย อปทาน ภาค ๑ เถราปทาน ๔๑. เมตเตยยวรรค๘. โตเทยยเถราปทาน (๔๐๘) ๔๐๘. อรรถกถาโตเทยยเถราปทาน
พึงทราบเรื่องราวในอปทานที่ ๘ ดังต่อไปนี้ :-
อปทานของท่านพระโตเทยยเถระมีคำเริ่มต้นว่า ราชาสิ วิชโย นาม ดังนี้.
บรรดาบทเหล่านั้น บทว่า ราชาสิ วิชโย นาม ความว่า ตั้งแต่เวลาเป็นหนุ่ม คือตั้งแต่เวลาที่ชนะสงครามทุกอย่าง ได้เป็นพระราชาพระนามว่าวิชัย เพราะทรงทำประชาชนให้ยินดีคือให้ติดใจ ด้วยสังคหวัตถุ ๔ ประการแล.
บทว่า เกตุมตีปุรุตฺตเม ความว่า ธงแผ่นผ้า ท่านเรียกว่า เกตุ.
อีกความหมายหนึ่ง เสาหลักอันมีค่ามากดุจรัตนะ ที่เขายกขึ้นปักไว้ตรงท่ามกลางพระนคร เพื่อให้พระนครสวยงาม ธงเหล่านั้น เขายกขึ้นเป็นประจำ สวยงามย่อมมีแก่เมืองนั้น เหตุนั้นจึงชื่อว่าเมืองเกตุมดี.
ชื่อว่า ปุรํ เพราะทำใจของประชาชนทั้งหมดให้เต็มอิ่มด้วยทรัพย์และธัญชาติ.
เกตุมตีศัพท์ ๑ ปุระนั้นศัพท์ ๑ และอุตตมะศัพท์ที่หมายความว่าประเสริฐศัพท์ ๑ รวมกันเป็น เกตุมตีปุรุตฺตมํ. ในท่ามกลางพระนครเกตมดีอันอุดมนั้น.
บทว่า สูโร วิกฺกมสมฺปนฺโน เชื่อมความว่า พระราชาพระนามว่าวิชัย ทรงเป็นผู้กล้าหาญ สมบูรณ์ด้วยพระวิริยภาพ ประทับอยู่แล้ว เรื่องที่พระราชาทรงละทิ้งเมืองที่เป็นเช่นนี้ วัตถุและพาหนะทั้งหมด เข้าป่าหิมวันต์ บวชเป็นฤาษีอยู่ ได้พบเห็นพระผู้มีพระภาคเจ้าพระนามว่าสุเมธะ เกิดความโสมนัสใจ ทำการบูชาด้วยไม้จันทน์ นี้เท่านั้นเป็นเรื่องที่แปลกกัน.
จบอรรถกถาโตเทยยเถราปทาน
----------------------------------------------------- .. อรรถกถา ขุททกนิกาย อปทาน ภาค ๑ เถราปทาน ๔๑. เมตเตยยวรรค ๘. โตเทยยเถราปทาน (๔๐๘) จบ.
อ่านเนื้อความในพระไตรปิฎก
https://84000.org/tipitaka/attha/v.php?B=32&A=9267&Z=9352
อ่านอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย
https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=50&A=5452
The Pali Atthakatha in Roman
https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=50&A=5452
- -- ---- ----------------------------------------------------------------------------
ดาวน์โหลด โปรแกรมพระไตรปิฎก
บันทึก ๑๓ มิถุนายน พ.ศ. ๒๕๕๐
หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]
|
