พระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๒ ภาษาบาลี อักษรไทย
พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๔ สุตฺต. ม. มูลปณฺณาสกํ

                                   ปาสราสิสุตฺตํ ๑-
     [๓๑๒]   เอวมฺเม   สุตํ   เอกํ  สมยํ  ภควา  สาวตฺถิยํ  วิหรติ
เชตวเน   อนาถปิณฺฑิกสฺส   อาราเม  ฯ  อถ  โข  ภควา  ปุพฺพณฺหสมยํ
นิวาเสตฺวา     ปตฺตจีวรมาทาย    สาวตฺถึ    ปิณฺฑาย    ปาวิสิ    ฯ
อถ   โข   สมฺพหุลา   ภิกฺขู   เยน  อายสฺมา  อานนฺโท  เตนุปสงฺกมึสุ
อุปสงฺกมิตฺวา   อายสฺมนฺตํ   อานนฺทํ  เอตทโวจุํ  จิรสฺสุตา  โน  อาวุโส
อานนฺท   ภควตา   สมฺมุขา   ธมฺมี  กถา  สาธุ  มยํ  อาวุโส  อานนฺท
ลเภยฺยาม  ภควโต  สมฺมุขา  ธมฺมึ  กถํ  สวนายาติ  ฯ  เตนหายสฺมนฺโต
เยน    รมฺมกสฺส   พฺราหฺมณสฺส   อสฺสโม   เตนุปสงฺกมถ   อปฺเปวนาม
ลเภยฺยาถ   ภควโต   สมฺมุขา  ธมฺมึ  กถํ  สวนายาติ  ฯ  เอวมาวุโสติ
โข เต ภิกฺขู อายสฺมโต อานนฺทสฺส ปจฺจสฺโสสุํ ฯ
     {๓๑๒.๑}   อถ  โข  ภควา  สาวตฺถิยํ  ปิณฺฑาย จริตฺวา ปจฺฉาภตฺตํ
ปิณฺฑปาตปฏิกฺกนฺโต    อายสฺมนฺตํ    อานนฺทํ   อามนฺเตสิ   อายามานนฺท
เยน  ปุพฺพาราโม มิคารมาตุ ปาสาโท เตนุปสงฺกมิสฺสาม ทิวาวิหารายาติ ฯ
เอวํ  ภนฺเตติ  โข  อายสฺมา  อานนฺโท  ภควโต  ปจฺจสฺโสสิ  ฯ อถ โข
ภควา   อายสฺมตา   อานนฺเทน   สทฺธึ   เยน  ปุพฺพาราโม  มิคารมาตุ
ปาสาโท   เตนุปสงฺกมิ  ทิวาวิหาราย  ฯ  อถ  โข  ภควา  สายณฺหสมยํ
ปฏิสลฺลานา   วุฏฺฐิโต   อายสฺมนฺตํ   อานนฺทํ   อามนฺเตสิ  อายามานนฺท
@เชิงอรรถ: ๑ ยุ. อริยปริเยสนสุตฺตนฺติ ทิสฺสติ ฯ
เยน    ปุพฺพโกฏฺฐโก    เตนุปสงฺกมิสฺสาม   คตฺตานิ   ปริสิญฺจิตุนฺติ   ฯ
เอวํ   ภนฺเตติ   โข  อายสฺมา  อานนฺโท  ภควโต  ปจฺจสฺโสสิ  ฯ  อถ
โข    ภควา    อายสฺมตา   อานนฺเทน   สทฺธึ   เยน   ปุพฺพโกฏฺฐโก
เตนุปสงฺกมิ   คตฺตานิ   ปริสิญฺจิตุํ   ปุพฺพโกฏฺฐเก   คตฺตานิ  ปริสิญฺจิตฺวา
ปจฺจุตฺตริตฺวา เอกจีวโร อฏฺฐาสิ คตฺตานิ ปุพฺพาปยมาโน ฯ
     {๓๑๒.๒}   อถ  โข  อายสฺมา  อานนฺโท  ภควนฺตํ  เอตทโวจ อยํ
ภนฺเต  รมฺมกสฺส  พฺราหฺมณสฺส  อสฺสโม  อวิทูเร  รมณีโย ภนฺเต รมฺมกสฺส
พฺราหฺมณสฺส    อสฺสโม    ปาสาทิโก   ภนฺเต   รมฺมกสฺส   พฺราหฺมณสฺส
อสฺสโม    สาธุ    ภนฺเต    ภควา    เยน   รมฺมกสฺส   พฺราหฺมณสฺส
อสฺสโม   เตนุปสงฺกมตุ   อนุกมฺปํ   อุปาทายาติ   ฯ  อธิวาเสสิ  ภควา
ตุณฺหีภาเวน   ฯ   อถ   โข   ภควา   เยน   รมฺมกสฺส   พฺราหฺมณสฺส
อสฺสโม   เตนุปสงฺกมิ   ฯ   เตน   โข  ปน  สมเยน  สมฺพหุลา  ภิกฺขู
รมฺมกสฺส    พฺราหฺมณสฺส    อสฺสเม    ธมฺมิยา    กถาย    สนฺนิสินฺนา
โหนฺติ   ฯ  อถ  โข  ภควา  พหิทฺวารโกฏฺฐเก  อฏฺฐาสิ  กถาปริโยสานํ
อาคมยมาโน ฯ
     [๓๑๓]   อถ   โข  ภควา  กถาปริโยสานํ  วิทิตฺวา  อุกฺกาสิตฺวา
อคฺคฬํ  อาโกเฏสิ  ฯ  วิวรึสุ  โข  เต  ภิกฺขู  ภควโต ทฺวารํ ฯ อถ โข
ภควา     รมฺมกสฺส    พฺราหฺมณสฺส    อสฺสมํ    ปวิสิตฺวา    ปญฺญตฺเต
อาสเน   นิสีทิ   ฯ  นิสชฺช  โข  ภควา  ภิกฺขู  อามนฺเตสิ  กาย  นุตฺถ
ภิกฺขเว   เอตรหิ  กถาย  สนฺนิสินฺนา  กา  จ  ปน  โว  อนฺตรา  กถา
วิปฺปกตาติ   ฯ   ภควนฺตเมว   โข   โน  ภนฺเต  อารพฺภ  ธมฺมี  กถา
วิปฺปกตา   อถ   ภควา   อนุปฺปตฺโตติ   ฯ   สาธุ  ภิกฺขเว  เอตํ  โข
ภิกฺขเว   ตุมฺหากํ   ปฏิรูปํ   กุลปุตฺตานํ   สทฺธา   อคารสฺมา  อนคาริยํ
ปพฺพชิตานํ    ยํ    ตุเมฺห    ธมฺมิยา    กถาย    สนฺนิสีเทยฺยาถ   ฯ
สนฺนิปติตานํ   โว  ภิกฺขเว  ทฺวยํ  กรณียํ  ธมฺมี  วา  กถา  อริโย  วา
ตุณฺหีภาโว  ฯ  เทฺวมา  ภิกฺขเว  ปริเยสนา  ๑-  อนริยา  จ ปริเยสนา
อริยา จ ปริเยสนา ฯ
     [๓๑๔]   กตมา  จ  ภิกฺขเว  อนริยา  ปริเยสนา  ฯ  อิธ ภิกฺขเว
เอกจฺโจ    อตฺตนา   ชาติธมฺโม   สมาโน   ชาติธมฺมญฺเญว   ปริเยสติ
อตฺตนา    ชราธมฺโม    สมาโน   ชราธมฺมญฺเญว   ปริเยสติ   อตฺตนา
พฺยาธิธมฺโม     สมาโน     พฺยาธิธมฺมญฺเญว     ปริเยสติ     อตฺตนา
มรณธมฺโม   สมาโน   มรณธมฺมญฺเญว   ปริเยสติ   อตฺตนา   โสกธมฺโม
สมาโน   โสกธมฺมญฺเญว   ปริเยสติ   อตฺตนา   สงฺกิเลสธมฺโม  สมาโน
สงฺกิเลสธมฺมญฺเญว ปริเยสติ ฯ
     {๓๑๔.๑}   กิญฺจ  ภิกฺขเว  ชาติธมฺมํ  วเทถ  ฯ  ปุตฺตภริยํ ภิกฺขเว
ชาติธมฺมํ    ทาสิทาสํ    ชาติธมฺมํ    อเชฬกํ    ชาติธมฺมํ   กุกฺกุฏสูกรํ
ชาติธมฺมํ    หตฺถิควาสฺสวฬวํ    ชาติธมฺมํ   ชาตรูปรชตํ   ชาติธมฺมํ   ฯ
ชาติธมฺมา    เหเต   ภิกฺขเว   อุปธโย   เอตฺถายํ   คธิโต   มุจฺฉิโต
อชฺฌาปนฺโน     อตฺตนา     ชาติธมฺโม     สมาโน     ชาติธมฺมญฺเญว
ปริเยสติ ฯ
     {๓๑๔.๒}   กิญฺจ   ภิกฺขเว   ชราธมฺมํ   วเทถ   ฯ   ปุตฺตภริยํ
ภิกฺขเว     ชราธมฺมํ    ทาสิทาสํ    ชราธมฺมํ    อเชฬกํ    ชราธมฺมํ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. อริยา จ ปริเยสนา อนริยา จ ปริเยสนา ฯ
กุกฺกุฏสูกรํ     ชราธมฺมํ    หตฺถิควาสฺสวฬวํ    ชราธมฺมํ    ชาตรูปรชตํ
ชราธมฺมํ   ฯ   ชราธมฺมา   เหเต  ภิกฺขเว  อุปธโย  เอตฺถายํ  คธิโต
มุจฺฉิโต   อชฺฌาปนฺโน   อตฺตนา   ชราธมฺโม   สมาโน   ชราธมฺมญฺเญว
ปริเยสติ ฯ
     {๓๑๔.๓}   กิญฺจ   ภิกฺขเว   พฺยาธิธมฺมํ   วเทถ   ฯ  ปุตฺตภริยํ
ภิกฺขเว    พฺยาธิธมฺมํ    ทาสิทาสํ    พฺยาธิธมฺมํ   อเชฬกํ   พฺยาธิธมฺมํ
กุกฺกุฏสูกรํ    พฺยาธิธมฺมํ    หตฺถิควาสฺสวฬวํ    พฺยาธิธมฺมํ   ชาตรูปรชตํ
พฺยาธิธมฺมํ   ฯ  พฺยาธิธมฺมา  เหเต  ภิกฺขเว  อุปธโย  เอตฺถายํ  คธิโต
มุจฺฉิโต   อชฺฌาปนฺโน   อตฺตนา   พฺยาธิธมฺโม  สมาโน  พฺยาธิธมฺมญฺเญว
ปริเยสติ ฯ
     {๓๑๔.๔}   กิญฺจ  ภิกฺขเว  มรณธมฺมํ  วเทถ  ฯ  ปุตฺตภริยํ ภิกฺขเว
มรณธมฺมํ    ทาสิทาสํ   มรณธมฺมํ   อเช   ฬกํ   มรณธมฺมํ   กุกฺกุฏสูกรํ
มรณธมฺมํ    หตฺถิควาสฺสวฬวํ    มรณธมฺมํ   ชาตรูปรชตํ   มรณธมฺมํ   ฯ
มรณธมฺมา    เหเต   ภิกฺขเว   อุปธโย   เอตฺถายํ   คธิโต   มุจฺฉิโต
อชฺฌาปนฺโน     อตฺตนา     มรณธมฺโม     สมาโน     มรณธมฺมญฺเญว
ปริเยสติ ฯ
     {๓๑๔.๕}   กิญฺจ  ภิกฺขเว  โสกธมฺมํ  วเทถ  ฯ  ปุตฺตภริยํ ภิกฺขเว
โสกธมฺมํ    ทาสิ   ทาสํ   โสกธมฺมํ   อเชฬกํ   โสกธมฺมํ   กุกฺกุฏสูกรํ
โสกธมฺมํ   หตฺถิควาสฺสวฬวํ   โสกธมฺมํ   ชาตรูปรชตํ  ๑-  โสกธมฺมํ  ฯ
โสกธมฺมา  เหเต  ภิกฺขเว  อุปธโย  เอตฺถายํ คธิโต มุจฺฉิโต อชฺฌาปนฺโน
อตฺตนา โสกธมฺโม สมาโน โสกธมฺมญฺเญว ปริเยสติ ฯ
     {๓๑๔.๖}   กิญฺจ   ภิกฺขเว   สงฺกิเลสธมฺมํ  วเทถ  ฯ  ปุตฺตภริยํ
ภิกฺขเว      สงฺกิเลสธมฺมํ     ทาสิทาสํ     สงฺกิเลสธมฺมํ     อเชฬกํ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. ชาตรูปรชตํ โสกธมฺมนฺติ อิเม ปาฐา น ทิสฺสนฺติ ฯ
สงฺกิเลสธมฺมํ       กุกฺกุฏสูกรํ      สงฺกิเลสธมฺมํ      หตฺถิควาสฺสวฬวํ
สงฺกิเลสธมฺมํ   ชาตรูปรชตํ   สงฺกิเลสธมฺมํ   ฯ   สงฺกิเลสธมฺมา  เหเต
ภิกฺขเว   อุปธโย   เอตฺถายํ   คธิโต   มุจฺฉิโต   อชฺฌาปนฺโน  อตฺตนา
สงฺกิเลสธมฺโม    สมาโน    สงฺกิเลสธมฺมญฺเญว    ปริเยสติ   ฯ   อยํ
ภิกฺขเว อนริยา ปริเยสนา ฯ
     [๓๑๕]   กตมา  จ  ภิกฺขเว  อริยา  ปริเยสนา  ฯ  อิธ  ภิกฺขเว
เอกจฺโจ   อตฺตนา   ชาติธมฺโม   สมาโน  ชาติธมฺเม  อาทีนวํ  วิทิตฺวา
อชาตํ   อนุตฺตรํ   โยคกฺเขมํ   นิพฺพานํ   ปริเยสติ  อตฺตนา  ชราธมฺโม
สมาโน   ชราธมฺเม   อาทีนวํ   วิทิตฺวา   อชรํ   อนุตฺตรํ   โยคกฺเขมํ
นิพฺพานํ    ปริเยสติ    อตฺตนา    พฺยาธิธมฺโม   สมาโน   พฺยาธิธมฺเม
อาทีนวํ   วิทิตฺวา   อพฺยาธึ   อนุตฺตรํ   โยคกฺเขมํ   นิพฺพานํ  ปริเยสติ
อตฺตนา   มรณธมฺโม   สมาโน   มรณธมฺเม   อาทีนวํ   วิทิตฺวา   อมตํ
อนุตฺตรํ   โยคกฺเขมํ   นิพฺพานํ   ปริเยสติ  อตฺตนา  โสกธมฺโม  สมาโน
โสกธมฺเม   อาทีนวํ   วิทิตฺวา   อโสกํ   อนุตฺตรํ   โยคกฺเขมํ  นิพฺพานํ
ปริเยสติ   อตฺตนา   สงฺกิเลสธมฺโม   สมาโน   สงฺกิเลสธมฺเม  อาทีนวํ
วิทิตฺวา    อสงฺกิลิฏฺฐํ   อนุตฺตรํ   โยคกฺเขมํ   นิพฺพานํ   ปริเยสติ   ฯ
อยมฺปิ ภิกฺขเว อริยา ปริเยสนา ฯ
     [๓๑๖]   อหมฺปิ   สุทํ  ภิกฺขเว  ปุพฺเพว  สมฺโพธา  อนภิสมฺพุทฺโธ
โพธิสตฺโตว   สมาโน   อตฺตนา   ชาติธมฺโม   สมาโน   ชาติธมฺมญฺเญว
ปริเยสามิ   อตฺตนา   ชราธมฺโม   สมาโน   ชราธมฺมญฺเญว  ปริเยสามิ
อตฺตนา   พฺยาธิธมฺโม   สมาโน   พฺยาธิธมฺมญฺเญว   ปริเยสามิ  อตฺตนา
มรณธมฺโม   สมาโน   มรณธมฺมญฺเญว   ปริเยสามิ   อตฺตนา  โสกธมฺโม
สมาโน   โสกธมฺมญฺเญว   ปริเยสามิ   อตฺตนา  สงฺกิเลสธมฺโม  สมาโน
สงฺกิเลสธมฺมญฺเญว   ปริเยสามิ   ตสฺส  มยฺหํ  ภิกฺขเว  เอตทโหสิ  กินฺนุ
โข   อหํ   อตฺตนา   ชาติธมฺโม   สมาโน   ชาติธมฺมญฺเญว  ปริเยสามิ
อตฺตนา  ชราธมฺโม  สมาโน  ...  พฺยาธิธมฺโม  สมาโน ... มรณธมฺโม
สมาโน  ...  โสกธมฺโม  สมาโน  ...  อตฺตนา สงฺกิเลสธมฺโม สมาโน
สงฺกิเลสธมฺมญฺเญว     ปริเยสามิ    ยนฺนูนาหํ    อตฺตนา    ชาติธมฺโม
สมาโน   ชาติธมฺเม   อาทีนวํ   วิทิตฺวา   อชาตํ   อนุตฺตรํ  โยคกฺเขมํ
นิพฺพานํ    ปริเยเสยฺยํ    อตฺตนา    ชราธมฺโม   สมาโน   ชราธมฺเม
อาทีนวํ   วิทิตฺวา   อชรํ   อนุตฺตรํ   โยคกฺเขมํ   นิพฺพานํ  ปริเยเสยฺยํ
อตฺตนา   พฺยาธิธมฺโม   สมาโน  พฺยาธิธมฺเม  อาทีนวํ  วิทิตฺวา  อพฺยาธึ
อนุตฺตรํ   โยคกฺเขมํ  นิพฺพานํ  ปริเยเสยฺยํ  อตฺตนา  มรณธมฺโม  สมาโน
มรณธมฺเม   อาทีนวํ   วิทิตฺวา   อมตํ   อนุตฺตรํ   โยคกฺเขมํ   นิพฺพานํ
ปริเยเสยฺยํ   อตฺตนา  โสกธมฺโม  สมาโน  โสกธมฺเม  อาทีนวํ  วิทิตฺวา
อโสกํ  อนุตฺตรํ  โยคกฺเขมํ  นิพฺพานํ  ปริเยเสยฺยํ  อตฺตนา สงฺกิเลสธมฺโม
สมาโน  สงฺกิเลสธมฺเม  อาทีนวํ  วิทิตฺวา  อสงฺกิลิฏฺฐํ  อนุตฺตรํ โยคกฺเขมํ
นิพฺพานํ ปริเยเสยฺยนฺติ ฯ
     [๓๑๗]   โส  โข  อหํ  ภิกฺขเว  อปเรน  สมเยน ทหโรว สมาโน
สุสุกาฬเกโส    ภเทฺรน    โยพฺพเนน   สมนฺนาคโต   ปฐเมน   วยสา
อกามกานํ   มาตาปิตูนํ   อสฺสุมุขานํ  โรทนฺตานํ  เกสมสฺสุํ  โอหาเรตฺวา
กาสายานิ    วตฺถานิ    อจฺฉาเทตฺวา   อคารสฺมา   อนคาริยํ   ปพฺพชึ
โส    เอวํ   ปพฺพชิโต   สมาโน   กึกุสลคเวสี   อนุตฺตรํ   สนฺติวรปทํ
ปริเยสมาโน   เยน   อาฬาโร   กาลาโม   เตนุปสงฺกมึ  อุปสงฺกมิตฺวา
อาฬารํ   กาลามํ   เอตทโวจํ   อิจฺฉามหํ   อาวุโส   กาลาม   อิมสฺมึ
ธมฺมวินเย พฺรหฺมจริยํ จริตุนฺติ ฯ
     {๓๑๗.๑}   เอวํ  วุตฺเต  ภิกฺขเว  อาฬาโร กาลาโม มํ เอตทโวจ
วิหรตายสฺมา  ตาทิโส  อยํ  ธมฺโม  ยตฺถ  วิญฺญู  ปุริโส  นจิรสฺเสว  สกํ
อาจริยกํ   สยํ   อภิญฺญา   สจฺฉิกตฺวา  อุปสมฺปชฺช  วิหเรยฺยาติ  ฯ  โส
โข  อหํ  ภิกฺขเว  นจิรสฺเสว  ขิปฺปเมว  ตํ  ธมฺมํ  ปริยาปุณึ โส โข อหํ
ภิกฺขเว      ตาวตเกเนว      โอฏฺฐปหตมตฺเตน     ลปิตลาปนมตฺเตน
ญาณวาทญฺจ   วทามิ   เถรวาทญฺจ   ชานามิ   ปสฺสามีติ  จ  ปฏิชานามิ
อหญฺเจว  อญฺเญ  จ  ฯ  ตสฺส  มยฺหํ  ภิกฺขเว เอตทโหสิ น โข อาฬาโร
กาลาโม   อิมํ   ธมฺมํ  เกวลํ  สทฺธามตฺตเกน  สยํ  อภิญฺญา  สจฺฉิกตฺวา
อุปสมฺปชฺช  วิหรามีติ  ปเวเทติ  อทฺธา  อาฬาโร กาลาโม อิมํ ธมฺมํ ชานํ
ปสฺสํ วิหรตีติ ฯ
     {๓๑๗.๒}   อถ   ขฺวาหํ   ภิกฺขเว   เยน   อาฬาโร  กาลาโม
เตนุปสงฺกมึ      อุปสงฺกมิตฺวา     อาฬารํ     กาลามํ     เอตทโวจํ
กิตฺตาวตา   โน  อาวุโส  กาลาม  อิมํ  ธมฺมํ  สยํ  อภิญฺญา  สจฺฉิกตฺวา
อุปสมฺปชฺช   ปเวเทสีติ  ฯ   เอวํ  วุตฺเต  ภิกฺขเว  อาฬาโร  กาลาโม
อากิญฺจญฺญายตนํ   ปเวเทสิ   ฯ   ตสฺส   มยฺหํ  ภิกฺขเว  เอตทโหสิ  น
โข   อาฬารสฺเสว  กาลามสฺส  อตฺถิ  สทฺธา  มยฺหํปตฺถิ  สทฺธา  น  โข
อาฬารสฺเสว   กาลามสฺส   อตฺถิ   วิริยํ   มยฺหํปตฺถิ   วิริยํ   น   โข
อาฬารสฺเสว    กาลามสฺส    อตฺถิ   สติ   มยฺหํปตฺถิ   สติ   น   โข
อาฬารสฺเสว   กาลามสฺส   อตฺถิ   สมาธิ   มยฺหํปตฺถิ   สมาธิ  น  โข
อาฬารสฺเสว   กาลามสฺส   อตฺถิ   ปญฺญา   มยฺหํปตฺถิ  ปญฺญา  ยนฺนูนาหํ
ยํ   ธมฺมํ   อาฬาโร   กาลาโม   สยํ  อภิญฺญา  สจฺฉิกตฺวา  อุปสมฺปชฺช
วิหรามีติ   ปเวเทติ   ฯ   ตสฺส  ธมฺมสฺส  สจฺฉิกิริยาย  ปทเหยฺยนฺติ  ฯ
โส   โข   อหํ  ภิกฺขเว  นจิรสฺเสว  ขิปฺปเมว  ตํ  ธมฺมํ  สยํ  อภิญฺญา
สจฺฉิกตฺวา อุปสมฺปชฺช วิหาสึ ฯ
     {๓๑๗.๓}   อถ  ขฺวาหํ ภิกฺขเว เยน อาฬาโร กาลาโม เตนุปสงฺกมึ
อุปสงฺกมิตฺวา   อาฬารํ   กาลามํ  เอตทโวจํ  เอตฺตาวตา  โข  อาวุโส
กาลาม  อิมํ  ธมฺมํ  สยํ  อภิญฺญา  สจฺฉิกตฺวา  อุปสมฺปชฺช  ปเวเทสีติ  ฯ
เอตฺตาวตา   โข   อหํ   อาวุโส  อิมํ  ธมฺมํ  สยํ  อภิญฺญา  สจฺฉิกิตฺวา
อุปสมฺปชฺช   ปเวเทมีติ   ฯ  อหมฺปิ  โข  อาวุโส  กาลาม  เอตฺตาวตา
อิมํ   ธมฺมํ   สยํ  อภิญฺญา  สจฺฉิกตฺวา  อุปสมฺปชฺช  วิหรามีติ  ฯ  ลาภา
โน  อาวุโส  สุลทฺธํ  โน  อาวุโส  เย มยํ อายสฺมนฺตํ ตาทิสํ สพฺรหฺมจารึ
ปสฺสาม  อิติ  ยาหํ  ธมฺมํ  สยํ  อภิญฺญา  สจฺฉิกตฺวา  อุปสมฺปชฺช ปเวเทมิ
ตํ  ตฺวํ  ธมฺมํ  สยํ  อภิญฺญา  สจฺฉิกตฺวา  อุปสมฺปชฺช  วิหรสิ  ยํ ตฺวํ ธมฺมํ
สยํ    อภิญฺญา   สจฺฉิกตฺวา   อุปสมฺปชฺช   วิหรสิ   ตมหํ   ธมฺมํ   สยํ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. อยํ ปาโฐ นตฺถิ ฯ
อภิญฺญา    สจฺฉิกตฺวา    อุปสมฺปชฺช    ปเวเทมิ    อิติ   ยาหํ   ธมฺมํ
ชานามิ   ตํ   ตฺวํ  ธมฺมํ  ชานาสิ  ยํ  ตฺวํ  ธมฺมํ  ชานาสิ  ตมหํ  ธมฺมํ
ชานามิ   อิติ   ยาทิโส   อหํ   ตาทิโส   ตฺวํ   ยาทิโส  ตฺวํ  ตาทิโส
อหํ   เอหิทานิ   อาวุโส   อุโภ   วสนฺตา   อิมํ  คณํ  ปริหรามาติ  ฯ
อิติ  โข  ภิกฺขเว  อาฬาโร  กาลาโม  อาจริโย  เม สมาโน อนฺเตวาสึ
มํ  สมานํ  อตฺตนา  สมสมํ  ฐเปติ  อุฬาราย  จ  มํ  ปูชาย  ปูเชสิ  ฯ
ตสฺส    มยฺหํ    ภิกฺขเว   เอตทโหสิ   นายํ   ธมฺโม   นิพฺพิทาย   น
วิราคาย   น   นิโรธาย   น   อุปสมาย  น  อภิญฺญาย  น  สมฺโพธาย
น    นิพฺพานาย    สํวตฺตติ   ยาวเทว   อากิญฺจญฺญายตนูปปตฺติยาติ   ฯ
โส   โข   อหํ   ภิกฺขเว   ตํ   ธมฺมํ   อนลงฺกริตฺวา   ตมฺหา  ธมฺมา
นิพฺพิชฺช อปกฺกมึ ฯ
     [๓๑๘]   โส  โข  อหํ  ภิกฺขเว  กึกุสลคเวสี  อนุตฺตรํ  สนฺติวรปทํ
ปริเยสมาโน   เยน   อุทฺทโก   รามปุตฺโต   เตนุปสงฺกมึ  อุปสงฺกมิตฺวา
อุทฺทกํ    รามปุตฺตํ    เอตทโวจํ   อิจฺฉามหํ   อาวุโส   ราม   อิมสฺมึ
ธมฺมวินเย   พฺรหฺมจริยํ   จริตุนฺติ   ฯ   เอวํ  วุตฺเต  ภิกฺขเว  อุทฺทโก
รามปุตฺโต   มํ   เอตทโวจ   วิหรตายสฺมา  ตาทิโส  อยํ  ธมฺโม  ยตฺถ
วิญฺญู   ปุริโส   นจิรสฺเสว   สกํ   อาจริยกํ   สยํ  อภิญฺญา  สจฺฉิกตฺวา
อุปสมฺปชฺช   วิหเรยฺยาติ   ฯ   โส   โข   อหํ   ภิกฺขเว   นจิรสฺเสว
ขิปฺปเมว  ตํ  ธมฺมํ  ปริยาปุณึ  ฯ  โส  โข  อหํ  ภิกฺขเว  ตาวตเกเนว
โอฏฺฐปหตมตฺตเกน           ลปิตลาปนมตฺตเกน          ญาณวาทญฺจ
วทามิ    เถรวาทญฺจ    ปชานามิ    ปสฺสามีติ   ปฏิชานามิ   อหญฺเจว
อญฺเญ   จ   ฯ   ตสฺส   มยฺหํ   ภิกฺขเว   เอตทโหสิ  น  โข  ราโม
อิมํ    ธมฺมํ    เกวลํ    สทฺธามตฺตเกน    สยํ   อภิญฺญา   สจฺฉิกตฺวา
อุปสมฺปชฺช   วิหรามีติ   ปเวเทสิ   ฯ  อทฺธา  ราโม  อิมํ  ธมฺมํ  ชานํ
ปสฺสํ   วิหาสีติ   ฯ    อถ  ขฺวาหํ  ภิกฺขเว  เยน  อุทฺทโก  รามปุตฺโต
เตนุปสงฺกมึ      อุปสงฺกมิตฺวา     อุทฺทกํ     รามปุตฺตํ     เอตทโวจํ
กิตฺตาวตา   โน   อาวุโส   ราม  อิมํ  ธมฺมํ  สยํ  อภิญฺญา  สจฺฉิกตฺวา
อุปสมฺปชฺช ปเวเทสีติ ฯ
     เอวํ  วุตฺเต  ภิกฺขเว  อุทฺทโก  รามปุตฺโต  เนวสญฺญานาสญฺญายตนํ
ปเวเทสิ  ฯ  ตสฺส  มยฺหํ  ภิกฺขเว  เอตทโหสิ  น  โข รามสฺเสว อโหสิ
สทฺธา  มยฺหํปตฺถิ  สทฺธา  น  โข  รามสฺเสว อโหสิ วิริยํ ฯเปฯ สติ ...
สมาธิ  ...  ปญฺญา  มยฺหํปตฺถิ  ปญฺญา  ยนฺนูนาหํ  ยํ  ธมฺมํ  ราโม  สยํ
อภิญฺญา   สจฺฉิกตฺวา   อุปสมฺปชฺช   วิหรามีติ   ปเวเทติ  ตสฺส  ธมฺมสฺส
สจฺฉิกิริยาย ปทเหยฺยนฺติ ฯ
     {๓๑๘.๑}   โส  โข  อหํ  ภิกฺขเว นจิรสฺเสว ขิปฺปเมว ตํ ธมฺมํ สยํ
อภิญฺญา   สจฺฉิกตฺวา  อุปสมฺปชฺช  วิหาสึ  ฯ  อถ  ขฺวาหํ  ภิกฺขเว  เยน
อุทฺทโก    รามปุตฺโต   เตนุปสงฺกมึ   อุปสงฺกมิตฺวา   อุทฺทกํ   รามปุตฺตํ
เอตทโวจํ  เอตฺตาวตา  โน  อาวุโส  ราม  ๑-  อิมํ  ธมฺมํ สยํ อภิญฺญา
สจฺฉิกตฺวา  อุปสมฺปชฺช  ปเวเทสีติ  ฯ  เอตฺตาวตา  โข  อหํ ๒- อาวุโส
อิมํ  ธมฺมํ  สยํ  อภิญฺญา  สจฺฉิกตฺวา  อุปสมฺปชฺช  ปเวเทมีติ ๓- ฯ อหมฺปิ
โข อาวุโส เอตฺตาวตา
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. ราโม ๒ ม. ยุ. อยํ ปาโฐ นตฺถิ ฯ ๓ ม. ยุ. ปเวเทสีติ ฯ
อิมํ    ธมฺมํ   สยํ   อภิญฺญา   สจฺฉิกตฺวา   อุปสมฺปชฺช   วิหรามีติ   ฯ
ลาภา  โน  อาวุโส  สุลทฺธํ  โน  อาวุโส  เย  มยํ  อายสฺมนฺตํ  ตาทิสํ
สพฺรหฺมจารึ   ปสฺสาม   อิติ  ยํ  ธมฺมํ  ราโม  สยํ  อภิญฺญา  สจฺฉิกตฺวา
อุปสมฺปชฺช  ปเวเทติ  ตํ  ตฺวํ  ธมฺมํ  สยํ  อภิญฺญา  สจฺฉิกตฺวา อุปสมฺปชฺช
วิหรสิ  ๑-  ยํ  ตฺวํ  ธมฺมํ  สยํ  อภิญฺญา สจฺฉิกตฺวา อุปสมฺปชฺช วิหรสิ ๒-
ตํ  ธมฺมํ  ราโม  สยํ  อภิญฺญา  สจฺฉิกตฺวา  อุปสมฺปชฺช  ปเวเทสิ อิติ ๓-
ยํ  ธมฺมํ  ราโม  อญฺญาสิ  ๔-  ตฺวํ  ธมฺมํ ชานาสิ ยํ ตฺวํ ธมฺมํ ชานาสิ ตํ
ธมฺมํ  ราโม  อญฺญาสิ  ๕-  อิติ ยาทิโส ราโม อโหสิ ตาทิโส ตฺวํ ยาทิโส
ตฺวํ ตาทิโส ราโม อโหสิ เอหิทานิ อาวุโส ตุวํ [๖]- คณํ ปริหราติ ฯ
     {๓๑๘.๒}   อิติ  โข  ภิกฺขเว  อุทฺทโก  รามปุตฺโต สพฺรหฺมจารี เม
สมาโน  อาจริยฏฺฐาเน  จ  มํ  ฐเปสิ  อุฬาราย  จ  มํ ปูชาย ปูเชสิ ฯ
ตสฺส   มยฺหํ  ภิกฺขเว  เอตทโหสิ  นายํ  ธมฺโม  นิพฺพิทาย  น  วิราคาย
น  นิโรธาย  น  อุปสมาย  น  อภิญฺญาย  น  สมฺโพธาย  น  นิพฺพานาย
สํวตฺตติ    ยาวเทว   เนวสญฺญานาสญฺญายตนูปปตฺติยาติ   ฯ   โส   โข
อหํ ภิกฺขเว ตํ ธมฺมํ อนลงฺกริตฺวา ตสฺมา ธมฺมา นิพฺพิชฺช อปกฺกมึ ฯ
     [๓๑๙]   โส  โข  อหํ  ภิกฺขเว  กึกุสลคเวสี  อนุตฺตรํ  สนฺติวรปทํ
ปริเยสมาโน   มคเธสุ   อนุปุพฺเพน   จาริกญฺจรมาโน   เยน  อุรุเวลา
เสนานิคโม   ตทวสรึ   ฯ   ตตฺถทฺทสํ   รมณียํ   ภูมิภาคํ   ปาสาทิกญฺจ
วนสณฺฑํ    นทิญฺจ   สนฺทนฺตึ   เสตกํ   สุปติตฺถํ   รมณียํ   สมนฺตา   จ
@เชิงอรรถ: ๑-๒ โป. ปเวเทสิ ฯ ๓ โป. อิติสทฺโท นตฺถิ ฯ ๔-๕ โป. ม. อภิญฺญาสิ ฯ
@๖ ม. ยุ. อิมํ ฯ
โคจรคามํ    ฯ   ตสฺส   มยฺหํ   ภิกฺขเว   เอตทโหสิ   รมณีโย   วต
ภูมิภาโค   ปาสาทิโก  จ  วนสณฺโฑ  นที  จ  สนฺทติ  เสตกา  สุปติตฺถา
รมณียา   สมนฺตา  จ  โคจรคาโม  อลํ  วติทํ  กุลปุตฺตสฺส  ปธานตฺถิกสฺส
ปธานายาติ   ฯ   โส   โข   อหํ   ภิกฺขเว   ตตฺเถว   นิสีทึ  อลมิทํ
ปธานายาติ ฯ
     [๓๒๐]   โส   โข   อหํ  ภิกฺขเว  อตฺตนา  ชาติธมฺโม  สมาโน
ชาติธมฺเม   อาทีนวํ   วิทิตฺวา   อชาตํ   อนุตฺตรํ   โยคกฺเขมํ  นิพฺพานํ
ปริเยสมาโน   อชาตํ   อนุตฺตรํ   โยคกฺเขมํ  นิพฺพานํ  อชฺฌคมํ  อตฺตนา
ชราธมฺโม  สมาโน  ...  อตฺตนา  พฺยาธิธมฺโม  สมาโน  ...  อตฺตนา
มรณธมฺโม   สมาโน  ...  อตฺตนา  โสกธมฺโม  สมาโน  ...  อตฺตนา
สงฺกิเลสธมฺโม   สมาโน   สงฺกิเลสธมฺเม   อาทีนวํ  วิทิตฺวา  อสงฺกิลิฏฺฐํ
อนุตฺตรํ    โยคกฺเขมํ    นิพฺพานํ   ปริเยสมาโน   อสงฺกิลิฏฺฐํ   อนุตฺตรํ
โยคกฺเขมํ   นิพฺพานํ   อชฺฌคมํ   ญาณญฺจ   ปน   เม   ทสฺสนํ  อุทปาทิ
อกุปฺปา เม วิมุตฺติ อยมนฺติมา ชาติ นตฺถิทานิ ปุนพฺภโวติ ฯ
     [๓๒๑]   ตสฺส  มยฺหํ  ภิกฺขเว  เอตทโหสิ อธิคโต โข มฺยายํ ธมฺโม
คมฺภีโร   ทุทฺทโส   ทุรนุโพโธ   สนฺโต   ปณีโต   อตกฺกาวจโร  นิปุโณ
ปณฺฑิตเวทนีโย  อาลยรามา  โข  ปนายํ  ปชา  อาลยรตา อาลยสมฺมุทิตา
อาลยรามาย   โข   ๑-   ปชาย  อาลยรตาย  อาลยสมฺมุทิตาย  ทุทฺทสํ
อิทํ   ฐานํ   ยทิทํ   อิทปฺปจฺจยตาปฏิจฺจสมุปฺปาโท   อิทมฺปิ   โข   ฐานํ
ทุทฺทสํ        ยทิทํ        สพฺพสงฺขารสมโถ       สพฺพูปธิปฏินิสฺสคฺโค
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. โข ปน ฯ
ตณฺหกฺขโย   วิราโค   นิโรโธ   นิพฺพานํ   อหญฺเจว   โข   ปน  ธมฺมํ
เทเสยฺยํ   ปเร   จ   เม  น  อาชาเนยฺยุํ  โส  มมสฺส  กิลมโถ  สา
มมสฺส   วิเหสาติ   ฯ   อปิสฺสุ   มํ  ภิกฺขเว  อิมา  อนจฺฉริยา  คาถา
ปฏิภํสุ ปุพฺเพ อสฺสุตปุพฺพา
       กิจฺเฉน เม อธิคตํ      หลนฺทานิ ปกาสิตุํ
       ราคโทสปเรเตหิ       นายํ ธมฺโม สุสมฺพุโธ
       ปฏิโสตคามึ นิปุณํ       คมฺภีรํ ทุทฺทสํ อณุํ
       ราครตฺตา น ทกฺขนฺติ    ตโมกฺขนฺเธน อาวุตาติ ฯ
อิติห    เม   ภิกฺขเว   ปฏิสญฺจิกฺขโต   อปฺโปสฺสุกฺกตาย   จิตฺตํ   นมติ
โน ธมฺมเทสนายาติ ฯ
     [๓๒๒]   อถ   โข  ภิกฺขเว  พฺรหฺมุโน  สหมฺปติสฺส  มม  เจตสา
เจโตปริวิตกฺกมญฺญาย   เอตทโหสิ   นสฺสติ   วต   โภ  โลโก  วินสฺสติ
วต   โภ  โลโก  ยตฺร  หิ  นาม  ตถาคตสฺส  อรหโต  สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส
อปฺโปสฺสุกฺกตาย   จิตฺตํ   นมติ   โน   ธมฺมเทสนายาติ   ฯ   อถ  โข
ภิกฺขเว   พฺรหฺมา   สหมฺปติ  เสยฺยถาปิ  นาม  พลวา  ปุริโส  สมฺมิญฺชิตํ
วา  พาหํ  ปสาเรยฺย  ปสาริตํ วา พาหํ สมฺมิญฺเชยฺย เอวเมว ๑- โข ๒-
พฺรหฺมโลเก   อนฺตรหิโต  มม  ปุรโต  ปาตุรโหสิ  ฯ  อถ  โข  ภิกฺขเว
พฺรหฺมา     สหมฺปติ     เอกํสํ     อุตฺตราสงฺคํ    กริตฺวา    เยนาหํ
เตนญฺชลิมฺปณาเมตฺวา  มํ  เอตทโวจ  เทเสตุ  เม  ภนฺเต  ภควา  ธมฺมํ
@เชิงอรรถ: ๑ สี. ยุ. เอวเมวํ ฯ ๒ ม. ยุ. โขติ สทฺโท นตฺถิ ฯ
เทเสตุ   สุคโต   ธมฺมํ   สนฺติ   สตฺตา   อปฺปรชกฺขชาติกา  อสฺสวนตา
ธมฺมสฺส   ปริหายนฺติ   ภวิสฺสนฺติ   ธมฺมสฺส   อญฺญาตาโรติ  ฯ  อิทมโวจ
ภิกฺขเว พฺรหฺมา สหมฺปติ อิทํ วตฺวาน อถาปรํ เอตทโวจ
            ปาตุรโหสิ มคเธสุ ปุพฺเพ
            ธมฺโม อสุทฺโธ สมเลหิ จินฺติโต
            อปาปุเรตํ อมตสฺส ทฺวารํ
            สุณนฺตุ ธมฺมํ วิมเลนานุพุทฺธํ
            เสเล ยถา ปพฺพตมุทฺธนิฏฺฐิโต
            ยถาปิ ปสฺเส ชนตํ สมนฺตโต
            ตถูปมํ ธมฺมมยํ สุเมธ
            ปาสาทมารุยฺห สมนฺตจกฺขุ
            โสกาวกิณฺณํ ๑- ชนตมเปตโสโก
            อเวกฺขสฺสุ ชาติชราภิภูตํ
            อุฏฺเฐหิ วีร วิชิตสงฺคาม
            สตฺถวาห อนณ วิจร โลเก
     เทเสตุ ๒- ภควา ธมฺมํ อญฺญาตาโร ภวิสฺสนฺตีติ ฯ

             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๒ หน้าที่ ๓๑๒-๓๒๕.
https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=12&item=312&items=11
             อ่านโดยใช้เครื่องหมาย [เลขข้อ] เป็นเกณฑ์แบ่งข้อ :-
https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=12&item=312&items=11&mode=bracket
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรโรมัน :-
https://84000.org/tipitaka/read/roman_item.php?book=12&item=312&items=11
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :-
https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=12&item=312&items=11
             ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :-
https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=12&i=312
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๒
https://84000.org/tipitaka/read/?index_12
https://84000.org/tipitaka/english/?index_12