พระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๖ ภาษาบาลี อักษรไทย
พระอภิธรรมปิฎกเล่มที่ ๓ อภิ. ธาตุกถา เจว ปุคฺคลปญฺญตฺติ จ

                                       ปญฺจกนิทฺเทโส
     [๑๔๑]   ตตฺร  ยฺวายํ  ปุคฺคโล  อารมฺภติ  จ  วิปฺปฏิสารี  จ  โหติ
ตญฺจ    เจโตวิมุตฺตึ    ปญฺญาวิมุตฺตึ    ยถาภูตํ   นปฺปชานาติ   ยตฺถสฺส
เต   อุปฺปนฺนา   ปาปกา   อกุสลา   ธมฺมา  อปริเสสา  นิรุชฺฌนฺติ  โส
เอวมสฺส   วจนีโย   อายสฺมโต   โข   อารมฺภชา   อาสวา  สํวิชฺชนฺติ
วิปฺปฏิสารชา    อาสวา    ปวฑฺฒนฺติ    สาธุ   วตายสฺมา   อารมฺภเช
อาสเว   ปหาย   วิปฺปฏิสารเช  อาสเว  ปฏิวิโนเทตฺวา  จิตฺตํ  ปญฺญญฺจ
ภาเวตุ เอวมายสฺมา อมุนา ปญฺจเมน ปุคฺคเลน สมสโม ภวิสฺสตีติ ฯ
     {๑๔๑.๑}   ตตฺร  ยฺวายํ  ปุคฺคโล อารมฺภติ น วิปฺปฏิสารี โหติ ตญฺจ
เจโตวิมุตฺตึ   ปญฺญาวิมุตฺตึ  ยถาภูตํ  นปฺปชานาติ  ยตฺถสฺส  เต  อุปฺปนฺนา
ปาปกา   อกุสลา  ธมฺมา  อปริเสสา  นิรุชฺฌนฺติ  โส  เอวมสฺส  วจนีโย
อายสฺมโต   โข   อารมฺภชา  อาสวา  สํวิชฺชนฺติ  วิปฺปฏิสารชา  อาสวา
นปฺปวฑฺฒนฺติ   สาธุ   วตายสฺมา   อารมฺภเช   อาสเว   ปหาย   จิตฺตํ
ปญฺญญฺจ   ภาเวตุ   เอวมายสฺมา   อมุนา  ปญฺจเมน  ปุคฺคเลน  สมสโม
ภวิสฺสตีติ ฯ
     {๑๔๑.๒}   ตตฺร  ยฺวายํ  ปุคฺคโล  น  อารมฺภติ  วิปฺปฏิสารี  โหติ
ตญฺจ    เจโตวิมุตฺตึ    ปญฺญาวิมุตฺตึ    ยถาภูตํ   นปฺปชานาติ   ยตฺถสฺส
เต   อุปฺปนฺนา   ปาปกา   อกุสลา   ธมฺมา  อปริเสสา  นิรุชฺฌนฺติ  โส
เอวมสฺส   วจนีโย   อายสฺมโต  โข  อารมฺภชา  อาสวา  น  สํวิชฺชนฺติ
วิปฺปฏิสารชา    อาสวา   ปวฑฺฒนฺติ   สาธุ   วตายสฺมา   วิปฺปฏิสารเช
อาสเว    ปฏิวิโนเทตฺวา    จิตฺตํ    ปญฺญญฺจ   ภาเวตุ   เอวมายสฺมา
อมุนา ปญฺจเมน ปุคฺคเลน สมสโม ภวิสฺสตีติ ฯ
     {๑๔๑.๓}   ตตฺร  ยฺวายํ  ปุคฺคโล  น  อารมฺภติ น วิปฺปฏิสารี โหติ
ตญฺจ   เจโตวิมุตฺตึ   ปญฺญาวิมุตฺตึ   ยถาภูตํ   นปฺปชานาติ  ยตฺถสฺส  เต
อุปฺปนฺนา  ปาปกา  อกุสลา  ธมฺมา  อปริเสสา  นิรุชฺฌนฺติ  โส  เอวมสฺส
วจนีโย  อายสฺมโต  โข  อารมฺภชา  อาสวา  น  สํวิชฺชนฺติ วิปฺปฏิสารชา
อาสวา    นปฺปวฑฺฒนฺติ   สาธุ   วตายสฺมา   จิตฺตํ   ปญฺญญฺจ   ภาเวตุ
เอวมายสฺมา   อมุนา   ปญฺจเมน   ปุคฺคเลน   สมสโม   ภวิสฺสตีติ   ฯ
อิเม  จตฺตาโร  ปุคฺคลา  อมุนา  ปญฺจเมน  ปุคฺคเลน  เอวํ โอวทิยมานา
เอวมนุสาสิยมานา อนุปุพฺเพน อาสวานํ ขยํ ปาปุณนฺติ ฯ
     [๑๔๒]   กถญฺจ   ปุคฺคโล  ทตฺวา  อวชานาติ  อิเธกจฺโจ  ปุคฺคโล
ยสฺส   ปุคฺคลสฺส   เทติ   จีวรปิณฺฑปาตเสนาสนคิลานปจฺจยเภสชฺชปริกฺขารํ
ตสฺส   เอวํ   โหติ   อหํ   ทมฺมิ   อยํ   ปน   ปฏิคฺคณฺหาตีติ   ตเมนํ
ทตฺวา อวชานาติ เอวํ ปุคฺคโล ทตฺวา อวชานาติ ฯ
     {๑๔๒.๑}   กถญฺจ  ปุคฺคโล  สํวาเสน อวชานาติ อิเธกจฺโจ ปุคฺคโล
เยน  ปุคฺคเลน  สทฺธึ  สํวสติ  เทฺว วา ตีณิ วา วสฺสานิ ตเมนํ สํวาเสน
อวชานาติ เอวํ ปุคฺคโล สํวาเสน อวชานาติ ฯ
     {๑๔๒.๒}   กถญฺจ   ปุคฺคโล   อาเธยฺยมุโข   โหติ   อิเธกจฺโจ
ปุคฺคโล   ปรสฺส   วณฺเณ   วา   อวณฺเณ  วา  ภาสิยมาเน  ขิปฺปญฺเญว
อธิมุจฺจิตา       โหติ       เอวํ       ปุคฺคโล       อาเธยฺยมุโข
โหติ ฯ
     {๑๔๒.๓}   กถญฺจ   ปุคฺคโล   โลโล  โหติ  อิเธกจฺโจ  ปุคฺคโล
อิตฺตรสทฺโธ    โหติ   อิตฺตรภตฺติ   อิตฺตรเปโม   อิตฺตรปฺปสาโท   เอวํ
ปุคฺคโล โลโล โหติ ฯ
     {๑๔๒.๔}   กถญฺจ   ปุคฺคโล   มนฺโท  โมมูโห  โหติ  อิเธกจฺโจ
ปุคฺคโล   กุสลากุสเล   ธมฺเม   น   ชานาติ   สาวชฺชานวชฺเช  ธมฺเม
น   ชานาติ   หีนปฺปณีเต   ธมฺเม   น   ชานาติ   กณฺหสุกฺกสปฺปฏิภาเค
ธมฺเม น ชานาติ เอวํ ปุคฺคโล มนฺโท โมมูโห โหติ ฯ
                       ตตฺถ กตเม ปญฺจ โยธาชีวูปมา ปุคฺคลา
     [๑๔๓]   ปญฺจ   โยธาชีวา   อิเธกจฺโจ   โยธาชีโว  รชคฺคญฺเญว
ทิสฺวา   สํสีทติ   วิสีทติ   น   สนฺถมฺภติ  น  สกฺโกติ  สงฺคามํ  โอตริตุํ
เอวรูโปปิ  อิเธกจฺโจ  โยธาชีโว  โหติ  อยํ  ปฐโม  โยธาชีโว  สนฺโต
สํวิชฺชมาโน โลกสฺมึ ฯ
     {๑๔๓.๑}   ปุน   จปรํ   อิเธกจฺโจ   โยธาชีโว   สหติ  รชคฺคํ
อปิจ    โข    ธชคฺคญฺเญว   ทิสฺวา   สํสีทติ   วิสีทติ   น   สนฺถมฺภติ
น   สกฺโกติ  สงฺคามํ  โอตริตุํ  เอวรูโปปิ  อิเธกจฺโจ  โยธาชีโว  โหติ
อยํ ทุติโย โยธาชีโว สนฺโต สํวิชฺชมาโน โลกสฺมึ ฯ
     {๑๔๓.๒}   ปุน  จปรํ  อิเธกจฺโจ  โยธาชีโว  สหติ  รชคฺคํ  สหติ
ธชคฺคํ   อปิจ  โข  อุสฺสาทนญฺเญว  สุตฺวา  สํสีทติ  วิสีทติ  น  สนฺถมฺภติ
น  สกฺโกติ  สงฺคามํ  โอตริตุํ  เอวรูโปปิ  อิเธกจฺโจ โยธาชีโว โหติ อยํ
ตติโย โยธาชีโว สนฺโต สํวิชฺชมาโน โลกสฺมึ ฯ
     {๑๔๓.๓}   ปุน  จปรํ อิเธกจฺโจ โยธาชีโว สหติ รชคฺคํ สหติ ธชคฺคํ
สหติ   อุสฺสาทนํ   อปิจ  โข  สมฺปหาเร  หญฺญติ  พฺยาปชฺชติ  เอวรูโปปิ
อิเธกจฺโจ        โยธาชีโว        โหติ        อยํ       จตุตฺโถ
โยธาชีโว สนฺโต สํวิชฺชมาโน โลกสฺมึ ฯ
     {๑๔๓.๔}   ปุน  จปรํ อิเธกจฺโจ โยธาชีโว สหติ รชคฺคํ สหติ ธชคฺคํ
สหติ  อุสฺสาทนํ  สหติ  สมฺปหารํ  โส ตํ สงฺคามํ อภิวิชินิตฺวา วิชิตสงฺคาโม
ตเมว  สงฺคามสีสํ  อชฺฌาวสติ  เอวรูโปปิ  อิเธกจฺโจ โยธาชีโว โหติ อยํ
ปญฺจโม  โยธาชีโว  สนฺโต  สํวิชฺชมาโน  โลกสฺมึ ฯ อิเม ปญฺจ โยธาชีวา
สนฺโต สํวิชฺชมานา โลกสฺมึ ฯ
     [๑๔๔]   เอวเมว  ปญฺจิเม  โยธาชีวูปมา ปุคฺคลา สนฺโต สํวิชฺชมานา
ภิกฺขูสุ  ฯ  กตเม  ปญฺจ  ฯ  อิเธกจฺโจ  ภิกฺขุ  รชคฺคญฺเญว ทิสฺวา สํสีทติ
วิสีทติ   น  สนฺถมฺภติ  น  สกฺโกติ  พฺรหฺมจริยํ  สนฺตาเนตุํ  สิกฺขาทุพฺพลฺยํ
อาวิกตฺวา   สิกฺขํ   ปจฺจกฺขาย   หีนายาวตฺตติ  ฯ  กิมสฺส  รชคฺคสฺมึ  ฯ
อิธ  ภิกฺขุ  สุณาติ  อมุกสฺมึ  นาม  คาเม  วา นิคเม วา อิตฺถี วา กุมารี
วา    อภิรูปา    ทสฺสนียา    ปาสาทิกา    ปรมาย   วณฺณโปกฺขรตาย
สมนฺนาคตาติ  โส  ตํ  สุตฺวา  สํสีทติ  วิสีทติ  น  สนฺถมฺภติ  น  สกฺโกติ
พฺรหฺมจริยํ   สนฺตาเนตุํ   สิกฺขาทุพฺพลฺยํ   อาวิกตฺวา   สิกฺขํ   ปจฺจกฺขาย
หีนายาวตฺตติ อิทมสฺส รชคฺคสฺมึ ฯ
     {๑๔๔.๑}   เสยฺยถาปิ  โส  โยธาชีโว  รชคฺคญฺเญว  ทิสฺวา สํสีทติ
วิสีทติ  น  สนฺถมฺภติ  น  สกฺโกติ  สงฺคามํ โอตริตุํ ตถูปโม อยํ ปุคฺคโล ฯ
เอวรูโปปิ  อิเธกจฺโจ  ปุคฺคโล  โหติ  ฯ อยํ ปฐโม โยธาชีวูปโม ปุคฺคโล
สนฺโต  สํวิชฺชมาโน  ภิกฺขูสุ  ฯ  ปุน  จปรํ  อิเธกจฺโจ  ภิกฺขุ สหติ รชคฺคํ
อปิจ     โข     ธชคฺคญฺเญว     ทิสฺวา     สํสีทติ     วิสีทติ    น
สนฺถมฺภติ    น    สกฺโกติ    พฺรหฺมจริยํ    สนฺตาเนตุํ    สิกฺขาทุพฺพลฺยํ
อาวิกตฺวา   สิกฺขํ   ปจฺจกฺขาย   หีนายาวตฺตติ  ฯ  กิมสฺส  ธชคฺคสฺมึ  ฯ
อิธ  ภิกฺขุ  น  เหว  โข สุณาติ อมุกสฺมึ นาม คาเม วา นิคเม วา อิตฺถี
วา  กุมารี  วา  อภิรูปา  ทสฺสนียา  ปาสาทิกา  ปรมาย วณฺณโปกฺขรตาย
สมนฺนาคตาติ   อปิจ  โข  สามํ  ปสฺสติ  อิตฺถึ  วา  กุมารึ  วา  อภิรูปํ
ทสฺสนียํ    ปาสาทิกํ    ปรมาย    วณฺณโปกฺขรตาย    สมนฺนาคตํ   โส
ตํ   ทิสฺวา   สํสีทติ   วิสีทติ   น   สนฺถมฺภติ   น  สกฺโกติ  พฺรหฺมจริยํ
สนฺตาเนตุํ      สิกฺขาทุพฺพลฺยํ      อาวิกตฺวา     สิกฺขํ     ปจฺจกฺขาย
หีนายาวตฺตติ อิทมสฺส ธชคฺคสฺมึ ฯ
     {๑๔๔.๒}   เสยฺยถาปิ  โส  โยธาชีโว  สหติ  รชคฺคํ  อปิจ  โข
ธชคฺคญฺเญว    ทิสฺวา   สํสีทติ   วิสีทติ   น   สนฺถมฺภติ   น   สกฺโกติ
สงฺคามํ  โอตริตุํ  ตถูปโม  อยํ  ปุคฺคโล  ฯ เอวรูโปปิ อิเธกจฺโจ ปุคฺคโล
โหติ ฯ อยํ ทุติโย โยธาชีวูปโม ปุคฺคโล สนฺโต สํวิชฺชมาโน ภิกฺขูสุ ฯ
     {๑๔๔.๓}   ปุน  จปรํ  อิเธกจฺโจ  ภิกฺขุ  สหติ  รชคฺคํ สหติ ธชคฺคํ
อปิจ   โข   อุสฺสาทนญฺเญว   สุตฺวา   สํสีทติ  วิสีทติ  น  สนฺถมฺภติ  น
สกฺโกติ    พฺรหฺมจริยํ    สนฺตาเนตุํ   สิกฺขาทุพฺพลฺยํ   อาวิกตฺวา   สิกฺขํ
ปจฺจกฺขาย   หีนายาวตฺตติ   ฯ   กิมสฺส   อุสฺสาทนาย   ฯ   อิธ  ภิกฺขุํ
อรญฺญคตํ    วา    รุกฺขมูลคตํ   วา   สุญฺญาคารคตํ   วา   มาตุคาโม
อุปสงฺกมิตฺวา     อูหสติ     อุลฺลปติ    อุชฺชคฺฆติ    อุปฺผณฺเฑติ    โส
มาตุคาเมน       อูหสิยมาโน       อุลฺลปิยมาโน      อุชฺชคฺฆิยมาโน
อุปฺผณฺฑิยมาโน    สํสีทติ    วิสีทติ    น    สนฺถมฺภติ    น    สกฺโกติ
พฺรหฺมจริยํ      สนฺตาเนตุํ      สิกฺขาทุพฺพลฺยํ     อาวิกตฺวา     สิกฺขํ
ปจฺจกฺขาย หีนายาวตฺตติ อิทมสฺส อุสฺสาทนาย ฯ
     {๑๔๔.๕}   เสยฺยถาปิ   โส   โยธาชีโว   สหติ   รชคฺคํ  สหติ
ธชคฺคํ    อปิจ    โข    อุสฺสาทนญฺเญว    สุตฺวา    สํสีทติ    วิสีทติ
น   สนฺถมฺภติ  น  สกฺโกติ  สงฺคามํ  โอตริตุํ  ตถูปโม  อยํ  ปุคฺคโล  ฯ
เอวรูโปปิ   อิเธกจฺโจ   ปุคฺคโล   โหติ  ฯ  อยํ  ตติโย  โยธาชีวูปโม
ปุคฺคโล สนฺโต สํวิชฺชมาโน ภิกฺขูสุ ฯ
     {๑๔๔.๖}   ปุน   จปรํ   อิเธกจฺโจ   ภิกฺขุ  สหติ  รชคฺคํ  สหติ
ธชคฺคํ   สหติ   อุสฺสาทนํ  อปิจ  โข  สมฺปหาเร  หญฺญติ  พฺยาปชฺชติ  ฯ
กิมสฺส   สมฺปหารสฺมึ   ฯ   อิธ   ภิกฺขุํ  อรญฺญคตํ  วา  รุกฺขมูลคตํ  วา
สุญฺญาคารคตํ      วา      มาตุคาโม     อุปสงฺกมิตฺวา     อภินิสีทติ
อภินิปชฺชติ     อชฺโฌตฺถรติ     โส     มาตุคาเมน     อภินิสีทิยมาโน
อภินิปชฺชิยมาโน       อชฺโฌตฺถริยมาโน       สิกฺขํ       อปจฺจกฺขาย
ทุพฺพลฺยํ     อนาวิกตฺวา     เมถุนํ     ธมฺมํ     ปฏิเสวติ    อิทมสฺส
สมฺปหารสฺมึ ฯ
     {๑๔๔.๗}   เสยฺยถาปิ   โส   โยธาชีโว   สหติ   รชคฺคํ  สหติ
ธชคฺคํ   สหติ   อุสฺสาทนํ   อปิจ   โข   สมฺปหาเร  หญฺญติ  พฺยาปชฺชติ
ตถูปโม   อยํ   ปุคฺคโล   ฯ  เอวรูโปปิ  อิเธกจฺโจ  ปุคฺคโล  โหติ  ฯ
อยํ จตุตฺโถ โยธาชีวูปโม ปุคฺคโล สนฺโต สํวิชฺชมาโน ภิกฺขูสุ ฯ
     {๑๔๔.๘}   ปุน   จปรํ   อิเธกจฺโจ   ภิกฺขุ  สหติ  รชคฺคํ  สหติ
ธชคฺคํ   สหติ  อุสฺสาทนํ  สหติ  สมฺปหารํ  โส  ตํ  สงฺคามํ  อภิวิชินิตฺวา
วิชิตสงฺคาโม     ตเมว     สงฺคามสีสํ     อชฺฌาวสติ    ฯ    กิมสฺส
สงฺคามวิชยสฺมึ    ฯ   อิธ   ภิกฺขุํ   อรญฺญคตํ   วา   รุกฺขมูลคตํ   วา
สุญฺญาคารคตํ          วา         มาตุคาโม         อุปสงฺกมิตฺวา
อภินิสีทติ     อภินิปชฺชติ     อชฺโฌตฺถรติ     ฯ    โส    มาตุคาเมน
อภินิสีทิยมาโน           อภินิปชฺชิยมาโน           อชฺโฌตฺถริยมาโน
วินิเวเฐตฺวา วินิโมเจตฺวา เยน กามํ ปกฺกมติ ฯ
     {๑๔๔.๙}   โส   วิวิตฺตํ   เสนาสนํ   ภชติ   อรญฺญํ   รุกฺขมูลํ
ปพฺพตํ   กนฺทรํ   คิริคุหํ   สุสานํ   วนปตฺถํ   อพฺโภกาสํ  ปลาลปุญฺชํ  ฯ
โส   อรญฺญคโต   วา   รุกฺขมูลคโต   วา  สุญฺญาคารคโต  วา  นิสีทติ
ปลฺลงฺกํ   อาภุชิตฺวา  อุชุํ  กายํ  ปณิธาย  ปริมุขํ  สตึ  อุปฏฺฐเปตฺวา  ฯ
โส   อภิชฺฌํ   โลเก   ปหาย  วิคตาภิชฺเฌน  เจตสา  วิหรติ  อภิชฺฌาย
จิตฺตํ    ปริโสเธติ   พฺยาปาทปโทสํ   ปหาย   อพฺยาปนฺนจิตฺโต   วิหรติ
สพฺพปาณภูตหิตานุกมฺปี       พฺยาปาทปโทสา      จิตฺตํ      ปริโสเธติ
ถีนมิทฺธํ     ปหาย     วิคตถีนมิทฺโธ    วิหรติ    อาโลกสญฺญี    สโต
สมฺปชาโน    ถีนมิทฺธา    จิตฺตํ    ปริโสเธติ   อุทฺธจฺจกุกฺกุจฺจํ   ปหาย
อนุทฺธโต     วิหรติ     อชฺฌตฺตํ     วูปสนฺตจิตฺโต     อุทฺธจฺจกุกฺกุจฺจา
จิตฺตํ   ปริโสเธติ   วิจิกิจฺฉํ   ปหาย   ติณฺณวิจิกิจฺโฉ   วิหรติ  อกถงฺกถี
กุสเลสุ ธมฺเมสุ วิจิกิจฺฉาย จิตฺตํ ปริโสเธติ ฯ
     {๑๔๔.๑๐}   โส  อิเม  ปญฺจ  นีวรเณ  ปหาย เจตโส อุปกฺกิเลเส
ปญฺญาย   ทุพฺพลีกรเณ   วิวิจฺเจว   กาเมหิ   วิวิจฺจ  อกุสเลหิ  ธมฺเมหิ
สวิตกฺกํ   สวิจารํ   วิเวกชํ   ปีติสุขํ   ปฐมํ   ฌานํ  อุปสมฺปชฺช  วิหรติ
วิตกฺกวิจารานํ   วูปสมาย   ทุติยํ   ฌานํ   ตติยํ   ฌานํ   จตุตฺถํ  ฌานํ
อุปสมฺปชฺช วิหรติ ฯ
     {๑๔๔.๑๑}   โส เอวํ สมาหิเต จิตฺเต ปริสุทฺเธ ปริโยทาเต อนงฺคเณ
วิคตูปกฺกิเลเส   มุทุภูเต   กมฺมนีเย   ฐิเต   อาเนญฺชปฺปตฺเต  อาสวานํ
ขยญาณาย  จิตฺตํ  อภินินฺนาเมติ  ฯ  โส  อิทํ  ทุกฺขนฺติ  ยถาภูตํ ปชานาติ
อยํ   ทุกฺขสมุทโยติ   ยถาภูตํ   ปชานาติ   อยํ   ทุกฺขนิโรโธติ  ยถาภูตํ
ปชานาติ    อยํ    ทุกฺขนิโรธคามินี    ปฏิปทาติ    ยถาภูตํ   ปชานาติ
อิเม   อาสวาติ   ยถาภูตํ   ปชานาติ   อยํ   อาสวสมุทโยติ   ยถาภูตํ
ปชานาติ  อยํ  อาสวนิโรโธติ  ยถาภูตํ  ปชานาติ  อยํ  อาสวนิโรธคามินี
ปฏิปทาติ ยถาภูตํ ปชานาติ ฯ
     {๑๔๔.๑๒}   ตสฺส  เอวํ  ชานโต  เอวํ  ปสฺสโต กามาสวาปิ จิตฺตํ
วิมุจฺจติ   ภวาสวาปิ   จิตฺตํ   วิมุจฺจติ  อวิชฺชาสวาปิ  จิตฺตํ  วิมุจฺจติ  ฯ
วิมุตฺตสฺมึ   วิมุตฺตมิติ   ญาณํ   โหติ  ขีณา  ชาติ  วุสิตํ  พฺรหฺมจริยํ  กตํ
กรณียํ   นาปรํ  อิตฺถตฺตายาติ  ปชานาติ  ฯ  อิทมสฺส  สงฺคามวิชยสฺมึ  ฯ
เสยฺยถาปิ  โส  โยธาชีโว  สหติ  รชคฺคํ  สหติ  ธชคฺคํ  สหติ  อุสฺสาทนํ
สหติ   สมฺปหารํ   โส   ตํ  สงฺคามํ  อภิวิชินิตฺวา  วิชิตสงฺคาโม  ตเมว
สงฺคามสีสํ  อชฺฌาวสติ  ตถูปโม  อยํ  ปุคฺคโล  ฯ  เอวรูโปปิ  อิเธกจฺโจ
ปุคฺคโล  โหติ  ฯ  อยํ  ปญฺจโม  โยธาชีวูปโม ปุคฺคโล สนฺโต สํวิชฺชมาโน
ภิกฺขูสุ ฯ อิเม ปญฺจ โยธาชีวูปมา ปุคฺคลา สนฺโต สํวิชฺชมานา ภิกฺขูสุ ฯ
     [๑๔๕]   ตตฺถ  กตเม  ปญฺจ  ปิณฺฑปาติกา  ฯ  มนฺทตฺตา  โมมูหตฺตา
ปิณฺฑปาติโก      โหติ      ปาปิจฺโฉ     อิจฺฉาปกโต     ปิณฺฑปาติโก
โหติ   อุมฺมาทา   จิตฺตวิกฺเขปา   ปิณฺฑปาติโก   โหติ   วณฺณิตํ  พุทฺเธหิ
พุทฺธสาวเกหีติ    ปิณฺฑปาติโก    โหติ    อปิจ   อปฺปิจฺฉํเยว   นิสฺสาย
สนฺตุฏฺฐึเยว   นิสฺสาย   สลฺเลขํเยว   นิสฺสาย   อิทมตฺถิตํเยว   นิสฺสาย
ปิณฺฑปาติโก   โหติ  ฯ  ตตฺร  ยฺวายํ  ปิณฺฑปาติโก  อปฺปิจฺฉํเยว  นิสฺสาย
สนฺตุฏฺฐึเยว   นิสฺสาย   สลฺเลขํเยว   นิสฺสาย   อิทมตฺถิตํเยว   นิสฺสาย
ปิณฺฑปาติโก    อยํ    อิเมสํ    ปญฺจนฺนํ    ปิณฺฑปาติกานํ   อคฺโค   จ
เสฏฺโฐ จ ปาโมกฺโข จ อุตฺตโม จ ปวโร จ ฯ
     {๑๔๕.๑}   เสยฺยถาปิ  นาม  ควา  ขีรํ ขีรมฺหา ทธิ ทธิมฺหา นวนีตํ
นวนีตมฺหา   สปฺปิ   สปฺปิมฺหา  สปฺปิมณฺโฑ  สปฺปิมณฺฑํ  ตตฺถ  อคฺคมกฺขายติ
เอวเมว  ยฺวายํ  ปิณฺฑปาติโก  อปฺปิจฺฉํเยว  นิสฺสาย  สนฺตุฏฺฐึเยว นิสฺสาย
สลฺเลขํเยว   นิสฺสาย   อิทมตฺถิตํเยว   นิสฺสาย  ปิณฺฑปาติโก  โหติ  อยํ
อิเมสํ   ปญฺจนฺนํ   ปิณฺฑปาติกานํ  อคฺโค  จ  เสฏฺโฐ  จ  ปาโมกฺโข  จ
อุตฺตโม จ ปวโร จ ฯ อิเม ปญฺจ ปิณฺฑปาติกา ฯ
     [๑๔๖]   ตตฺถ     กตเม    ปญฺจ    ขลุปจฺฉาภตฺติกา    ปญฺจ
เอกาสนิกา   ปญฺจ   ปํสุกูลิกา   ปญฺจ   เตจีวริกา   ปญฺจ   อารญฺญิกา
ปญฺจ    รุกฺขมูลิกา    ปญฺจ   อพฺโภกาสิกา   ปญฺจ   เนสชฺชิกา   ปญฺจ
ยถาสนฺถติกา
     {๑๔๖.๑}   ตตฺถ   กตเม   ปญฺจ   โสสานิกา   ฯ   มนฺทตฺตา
โมมูหตฺตา    โสสานิโก    โหติ   ปาปิจฺโฉ   อิจฺฉาปกโต   โสสานิโก
โหติ   อุมฺมาทา   จิตฺตวิกฺเขปา   โสสานิโก   โหติ   วณฺณิตํ   พุทฺเธหิ
พุทฺธสาวเกหีติ    โสสานิโก    โหติ    อปิจ    อปฺปิจฺฉํเยว   นิสฺสาย
สนฺตุฏฺฐึเยว   นิสฺสาย   สลฺเลขํเยว   นิสฺสาย   อิทมตฺถิตํเยว   นิสฺสาย
โสสานิโก   โหติ   ฯ   ตตฺร  ยฺวายํ  โสสานิโก  อปฺปิจฺฉํเยว  นิสฺสาย
สนฺตุฏฺฐึเยว   นิสฺสาย   สลฺเลขํเยว   นิสฺสาย   อิทมตฺถิตํเยว   นิสฺสาย
โสสานิโก   อยํ   อิเมสํ   ปญฺจนฺนํ   โสสานิกานํ   อคฺโค  จ  เสฏฺโฐ
จ ปาโมกฺโข จ อุตฺตโม จ ปวโร จ ฯ
     {๑๔๖.๒}   เสยฺยถาปิ  นาม  ควา  ขีรํ ขีรมฺหา ทธิ ทธิมฺหา นวนีตํ
นวนีตมฺหา   สปฺปิ   สปฺปิมฺหา  สปฺปิมณฺโฑ  สปฺปิมณฺฑํ  ตตฺถ  อคฺคมกฺขายติ
เอวเมว  ยฺวายํ  โสสานิโก  อปฺปิจฺฉํเยว  นิสฺสาย  สนฺตุฏฺฐึเยว  นิสฺสาย
สลฺเลขํเยว  นิสฺสาย  อิทมตฺถิตํเยว  นิสฺสาย  โสสานิโก  โหติ อยํ อิเมสํ
ปญฺจนฺนํ  โสสานิกานํ  อคฺโค  จ เสฏฺโฐ จ ปาโมกฺโข จ อุตฺตโม จ ปวโร
จ ฯ อิเม ปญฺจ โสสานิกาติ ฯ
                                    ปญฺจกนิทฺเทโส นิฏฺฐิโต ฯ
                                        -------------
                                        ฉกฺกนิทฺเทโส
     [๑๔๗]   ตตฺร  ยฺวายํ  ปุคฺคโล  ปุพฺเพ  อนนุสฺสุเตสุ  ธมฺเมสุ  สามํ
สจฺจานิ   อภิสมฺพุชฺฌติ   ตตฺถ   จ   สพฺพญฺญุตํ   ปาปุณาติ   พเลสุ   จ
วสีภาวํ สมฺมาสมฺพุทฺโธ เตน ทฏฺฐพฺโพ ฯ
     {๑๔๗.๑}   ตตฺร  ยฺวายํ  ปุคฺคโล  ปุพฺเพ อนนุสฺสุเตสุ ธมฺเมสุ สามํ
สจฺจานิ   อภิสมฺพุชฺฌติ   น   จ   ตตฺถ  สพฺพญฺญุตํ  ปาปุณาติ  น  พเลสุ
จ วสีภาวํ ปจฺเจกสมฺพุทฺโธ เตน ทฏฺฐพฺโพ ฯ
     {๑๔๗.๒}   ตตฺร   ยฺวายํ  ปุคฺคโล  ปุพฺเพ  อนนุสฺสุเตสุ  ธมฺเมสุ
สามํ   สจฺจานิ   อนภิสมฺพุชฺฌติ   ทิฏฺเฐว   ธมฺเม  ทุกฺขสฺสนฺตกโร  โหติ
สาวกปารมิญฺจ ปาปุณาติ สารีปุตฺตโมคฺคลฺลานา เตน ทฏฺฐพฺพา ฯ
     {๑๔๗.๓}   ตตฺร ยฺวายํ ปุคฺคโล ปุพฺเพ อนนุสฺสุเตสุ ธมฺเมสุ สามํ สจฺจานิ
อนภิสมฺพุชฺฌติ  ทิฏฺเฐว  ธมฺเม  ทุกฺขสฺสนฺตกโร  โหติ  น  จ  สาวกปารมึ
ปาปุณาติ อวเสสา อรหนฺโต เตน ทฏฺฐพฺพา ฯ
     {๑๔๗.๔}   ตตฺร  ยฺวายํ  ปุคฺคโล  ปุพฺเพ อนนุสฺสุเตสุ ธมฺเมสุ สามํ
สจฺจานิ   อนภิสมฺพุชฺฌติ   น   จ  ทิฏฺเฐว  ธมฺเม  ทุกฺขสฺสนฺตกโร  โหติ
อนาคามี โหติ อนาคนฺตฺวา อิตฺถตฺตํ อนาคามี เตน ทฏฺฐพฺโพ ฯ
     {๑๔๗.๕}   ตตฺร  ยฺวายํ  ปุคฺคโล  ปุพฺเพ อนนุสฺสุเตสุ ธมฺเมสุ สามํ
สจฺจานิ   อนภิสมฺพุชฺฌติ   น   จ  ทิฏฺเฐว  ธมฺเม  ทุกฺขสฺสนฺตกโร  โหติ
อาคนฺตฺวา อิตฺถตฺตํ โสตาปนฺนสกทาคามิโน เตน ทฏฺฐพฺพา ฯ
                                     ฉกฺกนิทฺเทโส นิฏฺฐิโต ฯ
                                           ---------
                                        สตฺตกนิทฺเทโส
     [๑๔๘]   กถญฺจ  ปุคฺคโล  สกึ  นิมุคฺโค  นิมุคฺโคว  โหติ  อิเธกจฺโจ
ปุคฺคโล   สมนฺนาคโต   โหติ  เอกนฺตกาฬเกหิ  อกุสเลหิ  ธมฺเมหิ  เอวํ
ปุคฺคโล สกึ นิมุคฺโค นิมุคฺโคว โหติ ฯ
     {๑๔๘.๑}   กถญฺจ  ปุคฺคโล  อุมฺมุชฺชิตฺวา นิมุชฺชติ อิเธกจฺโจ ปุคฺคโล
อุมฺมุชฺชติ   สาหุสทฺธากุสเลสุ  ธมฺเมสุ  อุมฺมุชฺชติ  สาหุหิริกุสเลสุ  ธมฺเมสุ
อุมฺมุชฺชติ    สาหุโอตฺตปฺปกุสเลสุ   ธมฺเมสุ   อุมฺมุชฺชติ   สาหุวิริยกุสเลสุ
ธมฺเมสุ  อุมฺมุชฺชติ  สาหุปญฺญากุสเลสุ  ธมฺเมสูติ  ตสฺส  สา  สทฺธา  เนว
ติฏฺฐติ โน วฑฺฒติ หายติเยว ตสฺส สา หิริ เนว ติฏฺฐติ โน วฑฺฒติ หายติเยว
ตสฺส   ตํ   โอตฺตปฺปํ   เนว   ติฏฺฐติ   โน   วฑฺฒติ  หายติเยว  ตสฺส
ตํ   วิริยํ   เนว   ติฏฺฐติ   โน  วฑฺฒติ  หายติเยว  ตสฺส  สา  ปญฺญา
เนว   ติฏฺฐติ   โน   วฑฺฒติ   หายติเยว   เอวํ  ปุคฺคโล  อุมฺมุชฺชิตฺวา
นิมุชฺชติ ฯ
     {๑๔๘.๒}   กถญฺจ  ปุคฺคโล  อุมฺมุชฺชิตฺวา  ฐิโต  โหติ  อิเธกจฺโจ
ปุคฺคโล   อุมฺมุชฺชติ   สาหุสทฺธากุสเลสุ   ธมฺเมสุ   ...  สาหุหิริกุสเลสุ
ธมฺเมสุ    สาหุโอตฺตปฺปกุสเลสุ    ธมฺเมสุ    สาหุวิริยกุสเลสุ   ธมฺเมสุ
สาหุปญฺญากุสเลสุ   ธมฺเมสูติ   ตสฺส   สา   สทฺธา   เนว  หายติ  โน
วฑฺฒติ   ฐิตา   โหติ  ตสฺส  สา  หิริ  เนว  หายติ  โน  วฑฺฒติ  ฐิตา
โหติ   ตสฺส  ตํ  โอตฺตปฺปํ  เนว  หายติ  โน  วฑฺฒติ  ฐิตํ  โหติ  ตสฺส
ตํ   วิริยํ   เนว   หายติ   โน  วฑฺฒติ  ฐิตํ  โหติ  ตสฺส  สา  ปญฺญา
เนว   หายติ   โน   วฑฺฒติ   ฐิตา  โหติ  เอวํ  ปุคฺคโล  อุมฺมุชฺชิตฺวา
ฐิโต โหติ ฯ
     {๑๔๘.๓}   กถญฺจ   ปุคฺคโล   อุมฺมุชฺชิตฺวา   วิปสฺสติ   วิโลเกติ
อิเธกจฺโจ    ปุคฺคโล    อุมฺมุชฺชติ   สาหุสทฺธากุสเลสุ   ธมฺเมสุ   ...
สาหุหิริกุสเลสุ   ธมฺเมสุ   สาหุโอตฺตปฺปกุสเลสุ  ธมฺเมสุ  สาหุวิริยกุสเลสุ
ธมฺเมสุ    สาหุปญฺญากุสเลสุ    ธมฺเมสูติ    โส    ติณฺณํ   สญฺโญชนานํ
ปริกฺขยา   โสตาปนฺโน   โหติ   อวินิปาตธมฺโม  นิยโต  สมฺโพธิปรายโน
เอวํ ปุคฺคโล อุมฺมุชฺชิตฺวา วิปสฺสติ วิโลเกติ ฯ
     {๑๔๘.๔}   กถญฺจ  ปุคฺคโล  อุมฺมุชฺชิตฺวา  ปตรติ อิเธกจฺโจ ปุคฺคโล
อุมฺมุชฺชติ   สาหุสทฺธากุสเลสุ   ธมฺเมสุ   ...   สาหุหิริกุสเลสุ  ธมฺเมสุ
สาหุโอตฺตปฺปกุสเลสุ       ธมฺเมสุ       สาหุวิริยกุสเลสุ      ธมฺเมสุ
สาหุปญฺญากุสเลสุ           ธมฺเมสูติ           โส          ติณฺณํ
สญฺโญชนานํ   ปริกฺขยา   ราคโทสโมหานํ   ตนุตฺตา   สกทาคามี   โหติ
สกิเทว   อิมํ   โลกํ   อาคนฺตฺวา  ทุกฺขสฺสนฺตกโร  โหติ  เอวํ  ปุคฺคโล
อุมฺมุชฺชิตฺวา ปตรติ ฯ
     {๑๔๘.๕}   กถญฺจ    ปุคฺคโล    อุมฺมุชฺชิตฺวา    ปฏิคาธปฺปตฺโต
โหติ   อิเธกจฺโจ   ปุคฺคโล  อุมฺมุชฺชติ  สาหุสทฺธากุสเลสุ  ธมฺเมสุ  ...
สาหุหิริกุสเลสุ   ธมฺเมสุ   สาหุโอตฺตปฺปกุสเลสุ  ธมฺเมสุ  สาหุวิริยกุสเลสุ
ธมฺเมสุ   สาหุปญฺญากุสเลสุ   ธมฺเมสูติ   โส   ปญฺจนฺนํ   โอรมฺภาคิยานํ
สญฺโญชนานํ  ปริกฺขยา  โอปปาติโก  โหติ  ตตฺถ ปรินิพฺพายี อนาวตฺติธมฺโม
ตสฺมา     โลกา    เอวํ    ปุคฺคโล    อุมฺมุชฺชิตฺวา    ปฏิคาธปฺปตฺโต
โหติ ฯ
     {๑๔๘.๖}   กถญฺจ  ปุคฺคโล  อุมฺมุชฺชิตฺวา  ติณฺโณ  โหติ  ปารคโต
ถเล  ติฏฺฐติ  พฺราหฺมโณ  อิเธกจฺโจ  ปุคฺคโล  อุมฺมุชฺชติ สาหุสทฺธากุสเลสุ
ธมฺเมสุ  อุมฺมุชฺชติ  สาหุหิริกุสเลสุ  ธมฺเมสุ  อุมฺมุชฺชติ สาหุโอตฺตปฺปกุสเลสุ
ธมฺเมสุ   อุมฺมุชฺชติ  สาหุหิริกุสเลสุ  ธมฺเมสุ  อุมฺมุชฺชติ  สาหุปญฺญากุสเลสุ
ธมฺเมสูติ  โส  อาสวานํ  ขยา  อนาสวํ  เจโตวิมุตฺตึ ปญฺญาวิมุตฺตึ ทิฏฺเฐว
ธมฺเม   สยํ   อภิญฺญา   สจฺฉิกตฺวา   อุปสมฺปชฺช  วิหรติ  เอวํ  ปุคฺคโล
อุมฺมุชฺชิตฺวา ติณฺโณ โหติ ปารคโต ถเล ติฏฺฐติ พฺราหฺมโณ ฯ
     [๑๔๙]   กตโม  จ  ปุคฺคโล  อุภโตภาควิมุตฺโต  อิเธกจฺโจ  ปุคฺคโล
อฏฺฐ  วิโมกฺเข  กาเยน  ผุสิตฺวา  วิหรติ  ปญฺญาย  จสฺส  ทิสฺวา อาสวา
ปริกฺขีณา   โหนฺติ   อยํ   วุจฺจติ  ปุคฺคโล  อุภโตภาควิมุตฺโต  ฯ  กตโม
จ    ปุคฺคโล    ปญฺญาวิมุตฺโต   กายสกฺขี   ทิฏฺฐิปฺปตฺโต   สทฺธาวิมุตฺโต
ธมฺมานุสารี ฯ
     {๑๔๙.๑}   กตโม   จ   ปุคฺคโล   สทฺธานุสารี  ยสฺส  ปุคฺคลสฺส
โสตาปตฺติผลสจฺฉิกิริยาย    ปฏิปนฺนสฺส    สทฺธินฺทฺริยํ    อธิมตฺตํ    โหติ
สทฺธาวาหึ   สทฺธาปุพฺพงฺคมํ   อริยมคฺคํ   ภาเวติ   อยํ  วุจฺจติ  ปุคฺคโล
สทฺธานุสารี  ฯ  โสตาปตฺติผลสจฺฉิกิริยาย  ปฏิปนฺโน ปุคฺคโล สทฺธานุสารี ฯ
ผเล ฐิโต สทฺธาวิมุตฺโตติ ฯ
                                    สตฺตกนิทฺเทโส นิฏฺฐิโต ฯ
                                         ------------
                                         อฏฺฐกนิทฺเทโส
     [๑๕๐]   กตเม   จตฺตาโร   มคฺคสมงฺคิโน  จตฺตาโร  ผลสมงฺคิโน
ปุคฺคลา   โสตาปนฺโน   โสตาปตฺติผลสจฺฉิกิริยาย   ปฏิปนฺโน   สกทาคามี
สกทาคามิผลสจฺฉิกิริยาย    ปฏิปนฺโน   อนาคามี   อนาคามิผลสจฺฉิกิริยาย
ปฏิปนฺโน   อรหา   อรหตฺตาย  ปฏิปนฺโน  อิเม  จตฺตาโร  มคฺคสมงฺคิโน
อิเม จตฺตาโร ผลสมงฺคิโน ปุคฺคลา ฯ
                                    อฏฺฐกนิทฺเทโส นิฏฺฐิโต ฯ
                                        --------------
                                        นวกนิทฺเทโส
     [๑๕๑]   กตโม   จ  ปุคฺคโล  สมฺมาสมฺพุทฺโธ  อิเธกจฺโจ  ปุคฺคโล
ปุพฺเพ   อนนุสฺสุเตสุ   ธมฺเมสุ   สามํ   สจฺจานิ  อภิสมฺพุชฺฌติ  ตตฺถ  จ
สพฺพญฺญุตํ    ปาปุณาติ   พเลสุ   จ   วสีภาวํ   อยํ   วุจฺจติ   ปุคฺคโล
สมฺมาสมฺพุทฺโธ ฯ
     {๑๕๑.๑}   กตโม   จ   ปุคฺคโล   ปจฺเจกสมฺพุทฺโธ   อิเธกจฺโจ
ปุคฺคโล   ปุพฺเพ   อนนุสฺสุเตสุ   ธมฺเมสุ   สามํ   สจฺจานิ  อภิสมฺพุชฺฌติ
น   จ  ตตฺถ  สพฺพญฺญุตํ  ปาปุณาติ  น  จ  พเลสุ  วสีภาวํ  อยํ  วุจฺจติ
ปุคฺคโล ปจฺเจกสมฺพุทฺโธ ฯ
     {๑๕๑.๒}   กตโม  จ  ปุคฺคโล อุภโตภาควิมุตฺโต อิเธกจฺโจ ปุคฺคโล
อฏฺฐ  วิโมกฺเข  กาเยน  ผุสิตฺวา  วิหรติ  ปญฺญาย  จสฺส  ทิสฺวา อาสวา
ปริกฺขีณา โหนฺติ อยํ วุจฺจติ ปุคฺคโล อุภโตภาควิมุตฺโต ฯ
     {๑๕๑.๓}   กตโม  จ  ปุคฺคโล  ปญฺญาวิมุตฺโต อิเธกจฺโจ ปุคฺคโล น
เหว  โข  อฏฺฐ  วิโมกฺเข  กาเยน  ผุสิตฺวา  วิหรติ ปญฺญาย จสฺส ทิสฺวา
อาสวา ปริกฺขีณา โหนฺติ อยํ วุจฺจติ ปุคฺคโล ปญฺญาวิมุตฺโต ฯ
     {๑๕๑.๔}   กตโม  จ  ปุคฺคโล  กายสกฺขี  อิเธกจฺโจ ปุคฺคโล อฏฺฐ
วิโมกฺเข   กาเยน   ผุสิตฺวา   วิหรติ  ปญฺญาย  จสฺส  ทิสฺวา  เอกจฺเจ
อาสวา ปริกฺขีณา โหนฺติ อยํ วุจฺจติ ปุคฺคโล กายสกฺขี ฯ
     {๑๕๑.๕}   กตโม  จ  ปุคฺคโล  ทิฏฺฐิปฺปตฺโต  อิเธกจฺโจ  ปุคฺคโล
อิทํ  ทุกฺขนฺติ  ยถาภูตํ  ปชานาติ  ฯเปฯ  อยํ  ทุกฺขนิโรธคามินี  ปฏิปทาติ
ยถาภูตํ   ปชานาติ   ตถาคตปฺปเวทิตา  จสฺส  ธมฺมา  ปญฺญาย  โวทิฏฺฐา
โหนฺติ  โวจริตา  ปญฺญาย  จสฺส  ทิสฺวา เอกจฺเจ อาสวา ปริกฺขีณา โหนฺติ
อยํ วุจฺจติ ปุคฺคโล ทิฏฺฐิปฺปตฺโต ฯ
     {๑๕๑.๖}   กตโม  จ  ปุคฺคโล สทฺธาวิมุตฺโต อิเธกจฺโจ ปุคฺคโล อิทํ
ทุกฺขนฺติ   ยถาภูตํ   ปชานาติ   ฯเปฯ   อยํ  ทุกฺขนิโรธคามินี  ปฏิปทาติ
ยถาภูตํ ปชานาติ ตถาคตปฺปเวทิตา
จสฺส   ธมฺมา   ปญฺญาย   โวทิฏฺฐา   โหนฺติ   โวจริตา  ปญฺญาย  จสฺส
ทิสฺวา   เอกจฺเจ   อาสวา   ปริกฺขีณา   โหนฺติ   โน   จ  โข  ยถา
ทิฏฺฐิปฺปตฺตสฺส อยํ วุจฺจติ ปุคฺคโล สทฺธาวิมุตฺโต ฯ
     {๑๕๑.๗}   กตโม   จ   ปุคฺคโล   ธมฺมานุสารี  ยสฺส  ปุคฺคลสฺส
โสตาปตฺติผลสจฺฉิกิริยาย    ปฏิปนฺนสฺส    ปญฺญินฺทฺริยํ    อธิมตฺตํ    โหติ
ปญฺญาวาหึ   ปญฺญาปุพฺพงฺคมํ   อริยมคฺคํ   ภาเวติ   อยํ  วุจฺจติ  ปุคฺคโล
ธมฺมานุสารี     ฯ     โสตาปตฺติผลสจฺฉิกิริยาย    ปฏิปนฺโน    ปุคฺคโล
ธมฺมานุสารี ฯ ผเล ฐิโต ทิฏฺฐิปฺปตฺโต ฯ
     {๑๕๑.๘}   กตโม   จ   ปุคฺคโล   สทฺธานุสารี  ยสฺส  ปุคฺคลสฺส
โสตาปตฺติผลสจฺฉิกิริยาย    ปฏิปนฺนสฺส    สทฺธินฺทฺริยํ    อธิมตฺตํ    โหติ
สทฺธาวาหึ   สทฺธาปุพฺพงฺคมํ   อริยมคฺคํ   ภาเวติ   อยํ  วุจฺจติ  ปุคฺคโล
สทฺธานุสารี  ฯ  โสตาปตฺติผลสจฺฉิกิริยาย  ปฏิปนฺโน ปุคฺคโล สทฺธานุสารี ฯ
ผเล ฐิโต สทฺธาวิมุตฺโต ฯ
                                     นวกนิทฺเทโส นิฏฺฐิโต ฯ
                                            ---------
                                         ทสกนิทฺเทโส
     [๑๕๒]   กตเมสํ   ปญฺจนฺนํ   อิธ   นิฏฺฐา   ฯ  สตฺตกฺขตฺตุํปรมสฺส
โกลํโกลสฺส   เอกพีชิสฺส  สกทาคามิสฺส  โย  จ  ทิฏฺเฐว  ธมฺเม  อรหา
อิเมสํ ปญฺจนฺนํ อิธ นิฏฺฐา ฯ
     {๑๕๒.๑}   กตเมสํ ปญฺจนฺนํ อิธ วิหาย นิฏฺฐา ฯ อนฺตราปรินิพฺพายิสฺส
อุปหจฺจปรินิพฺพายิสฺส อสงฺขารปรินิพฺพายิสฺส
สสงฺขารปรินิพฺพายิสฺส    อุทฺธํโสตสฺส   อกนิฏฺฐคามิโน   อิเมสํ   ปญฺจนฺนํ
อิธ วิหาย นิฏฺฐาติ ฯ
                                     ทสกนิทฺเทโส นิฏฺฐิโต ฯ
                          เอตฺตาวตา ปุคฺคลานํ ปุคฺคลปญฺญตฺติ ฯ
                        ปุคฺคลปญฺญตฺติปฺปกรณํ ฉภาณวารํ นิฏฺฐิตํ ฯ

             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๖ หน้าที่ ๒๒๐-๒๓๖.
https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=36.2&item=141&items=37
             อ่านโดยใช้เครื่องหมาย [เลขข้อ] เป็นเกณฑ์แบ่งข้อ :-
https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=36.2&item=141&items=37&mode=bracket
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรโรมัน :-
https://84000.org/tipitaka/read/roman_item.php?book=36.2&item=141&items=37
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :-
https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=36.2&item=141&items=37
             ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :-
https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=36.2&i=141
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๖
https://84000.org/tipitaka/read/?index_36
https://84000.org/tipitaka/english/?index_36