กามคุณกถา
[๑๒๑๐] ปญฺเจว กามคุณา กามธาตูติ ฯ อามนฺตา ฯ นนุ
อตฺถิ ตปฺปฏิสํยุตฺโต ฉนฺโทติ ฯ อามนฺตา ฯ หญฺจิ อตฺถิ
ตปฺปฏิสํยุตฺโต ฉนฺโท โน วต เร วตฺตพฺเพ ปญฺเจว กามคุณา
กามธาตูติ ฯ นนุ อตฺถิ ตปฺปฏิสํยุตฺโต ราโค ตปฺปฏิสํยุตฺโต
ฉนฺทราโค ตปฺปฏิสํยุตฺโต สงฺกปฺโป ตปฺปฏิสํยุตฺโต ราโค
ตปฺปฏิสํยุตฺโต สงฺกปฺปราโค ตปฺปฏิสํยุตฺตา ปีติ ตปฺปฏิสํยุตฺตํ
โสมนสฺสํ ตปฺปฏิสํยุตฺตํ ปีติโสมนสฺสนฺติ ฯ อามนฺตา ฯ หญฺจิ
อตฺถิ ตปฺปฏิสํยุตฺตํ ปีติโสมนสฺสํ โน วต เร วตฺตพฺเพ ปญฺเจว
กามคุณา กามธาตูติ ฯ
[๑๒๑๑] ปญฺเจว กามคุณา กามธาตูติ ฯ อามนฺตา ฯ
มนุสฺสานํ จกฺขุํ น กามธาตูติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ
มนุสฺสานํ โสตํ ฯเปฯ มนุสฺสานํ ฆานํ ฯเปฯ มนุสฺสานํ ชิวฺหา
ฯเปฯ มนุสฺสานํ กาโย ฯเปฯ มนุสฺสานํ มโน น กามธาตูติ ฯ
น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ มนุสฺสานํ มโน น กามธาตูติ ฯ
อามนฺตา ฯ นนุ วุตฺตํ ภควตา
ปญฺจ กามคุณา โลเก มโนฉฏฺฐา ปเวทิตา
เอตฺถ ฉนฺทํ วิราเชตฺวา เอวํ ทุกฺขา ปมุจฺจตีติ ๑-
@เชิงอรรถ: ๑ ขุ. สุ. ๒๙๑ ฯ
อตฺเถว สุตฺตนฺโตติ ฯ อามนฺตา ฯ เตน หิ น วตฺตพฺพํ มนุสฺสานํ
มโน น กามธาตูติ ฯ
[๑๒๑๒] ปญฺเจว กามคุณา กามธาตูติ ฯ อามนฺตา ฯ
กามคุณา ภโว คติ สตฺตาวาโส สํสาโร โยนิ วิญฺญาณฏฺฐิติ
อตฺตภาวปฏิลาโภติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ อตฺถิ กามคุณูปคํ
กมฺมนฺติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ อตฺถิ กามคุณูปคา
สตฺตาติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ กามคุเณ สตฺตา ชายนฺติ
ชิยฺยนฺติ มิยฺยนฺติ จวนฺติ อุปปชฺชนฺตีติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ
ฯเปฯ กามคุเณ อตฺถิ รูปํ เวทนา สญฺญา สงฺขารา วิญฺญาณนฺติ ฯ
น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ กามคุณา ปญฺจโวการภโวติ ฯ น
เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ กามคุเณ สมฺมาสมฺพุทฺธา อุปฺปชฺชนฺติ
ปจฺเจกสมฺพุทฺธา อุปฺปชฺชนฺติ สาวกยุคํ อุปฺปชฺชตีติ ฯ น เหวํ
วตฺตพฺเพ ฯเปฯ กามธาตุ ภโว คติ สตฺตาวาโส สํสาโร โยนิ
วิญฺญาณฏฺฐิติ อตฺตภาวปฏิลาโภติ ฯ อามนฺตา ฯ กามคุณา
ภโว คติ สตฺตาวาโส สํสาโร โยนิ วิญฺญาณฏฺฐิติ อตฺตภาวปฏิลาโภติ ฯ
น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ อตฺถิ กามธาตูปคํ กมฺมนฺติ ฯ อามนฺตา ฯ
อตฺถิ กามคุณูปคํ กมฺมนฺติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ อตฺถิ
กามธาตูปคา สตฺตาติ ฯ อามนฺตา ฯ อตฺถิ กามคุณูปคา
สตฺตาติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ กามธาตุยา สตฺตา ชายนฺติ
ชิยฺยนฺติ มิยฺยนฺติ จวนฺติ อุปปชฺชนฺตีติ ฯ อามนฺตา ฯ กามคุเณ
สตฺตา ชายนฺติ ชิยฺยนฺติ มิยฺยนฺติ จวนฺติ อุปปชฺชนฺตีติ ฯ น เหวํ
วตฺตพฺเพ ฯเปฯ กามธาตุยา อตฺถิ รูปํ เวทนา สญฺญา สงฺขารา
วิญฺญาณนฺติ ฯ อามนฺตา ฯ กามคุเณ อตฺถิ รูปํ เวทนา สญฺญา
สงฺขารา วิญฺญาณนฺติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ กามธาตุ
ปญฺจโวการภโวติ ฯ อามนฺตา ฯ กามคุณา ปญฺจโวการภโวติ ฯ น
เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ กามธาตุยา สมฺมาสมฺพุทฺธา อุปฺปชฺชนฺติ
ปจฺเจกสมฺพุทฺธา อุปฺปชฺชนฺติ สาวกยุคํ อุปฺปชฺชตีติ ฯ อามนฺตา ฯ
กามคุเณ สมฺมาสมฺพุทฺธา อุปฺปชฺชนฺติ ปจฺเจกสมฺพุทฺธา
อุปฺปชฺชนฺติ สาวกยุคํ อุปฺปชฺชตีติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ
[๑๒๑๓] น วตฺตพฺพํ ปญฺเจว กามคุณา กามธาตูติ ฯ
อามนฺตา ฯ นนุ วุตฺตํ ภควตา ปญฺจิเม ภิกฺขเว กามคุณา ฯ
กตเม ปญฺจ ฯ จกฺขุวิญฺเญยฺยา รูปา อิฏฺฐา กนฺตา มนาปา
ปิยรูปา กามูปสํหิตา รชนิยา โสตวิญฺเญยฺยา สทฺทา ฯเปฯ
ฆานวิญฺเญยฺยา คนฺธา ฯเปฯ ชิวฺหาวิญฺเญยฺยา รสา ฯเปฯ
กายวิญฺเญยฺยา โผฏฺฐพฺพา อิฏฺฐา กนฺตา มนาปา ปิยรูปา
กามูปสํหิตา รชนิยา อิเม โข ภิกฺขเว ปญฺจ กามคุณาติ ๑-
อตฺเถว สุตฺตนฺโตติ ฯ อามนฺตา ฯ เตน หิ ปญฺเจว กามคุณา
กามธาตูติ ฯ
กามคุณกถา ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ สํ. สฬายตน. ๒๙๑ ฯ
กามกถา
[๑๒๑๔] ปญฺเจวายตนา กามาติ ฯ อามนฺตา ฯ นนุ อตฺถิ
ตปฺปฏิสํยุตฺโต ฉนฺโทติ ฯ อามนฺตา ฯ หญฺจิ อตฺถิ ตปฺปฏิสํยุตฺโต
ฉนฺโท โน วต เร วตฺตพฺเพ ปญฺเจวายตนา กามาติ ฯ นนุ อตฺถิ
ตปฺปฏิสํยุตฺโต ราโค ตปฺปฏิสํยุตฺโต ฉนฺทราโค ตปฺปฏิสํยุตฺโต
สงฺกปฺโป ตปฺปฏิสํยุตฺโต ราโค ตปฺปฏิสํยุตฺโต สงฺกปฺปราโค
ตปฺปฏิสํยุตฺตา ปีติ ตปฺปฏิสํยุตฺตํ โสมนสฺสํ ตปฺปฏิสํยุตฺตํ
ปีติโสมนสฺสนฺติ ฯ อามนฺตา ฯ หญฺจิ อตฺถิ ตปฺปฏิสํยุตฺตํ
ปีติโสมนสฺสํ โน วต เร วตฺตพฺเพ ปญฺเจวายตนา กามาติ ฯ
[๑๒๑๕] น วตฺตพฺพํ ปญฺเจวายตนา กามาติ ฯ อามนฺตา ฯ
นนุ วุตฺตํ ภควตา ปญฺจิเม ภิกฺขเว กามคุณา ฯ กตเม
ปญฺจ ฯ จกฺขุวิญฺเญยฺยา รูปา ฯเปฯ กายวิญฺเญยฺยา โผฏฺฐพฺพา
อิฏฺฐา กนฺตา มนาปา ปิยรูปา กามูปสํหิตา รชนิยา อิเม โข
ภิกฺขเว ปญฺจ กามคุณาติ อตฺเถว สุตฺตนฺโตติ ฯ อามนฺตา ฯ
เตน หิ ปญฺเจวายตนา กามาติ ฯ
[๑๒๑๖] ปญฺเจวายตนา กามาติ ฯ อามนฺตา ฯ นนุ วุตฺตํ
ภควตา ปญฺจิเม ภิกฺขเว กามคุณา ฯ กตเม ปญฺจ ฯ จกฺขุวิญฺเญยฺยา
รูปา ฯเปฯ กายวิญฺเญยฺยา โผฏฺฐพฺพา อิฏฺฐา กนฺตา
มนาปา ปิยรูปา กามูปสํหิตา รชนิยา อิเม โข ภิกฺขเว ปญฺจ
กามคุณา อปิจ ภิกฺขเว เนเต กามา กามคุณา นาเมเต
อริยสฺส วินเย วุจฺจนฺติ
สงฺกปฺปราโค ปุริสสฺส กาโม
น เต กามา ยานิ จิตฺรานิ โลเก
สงฺกปฺปราโค ปุริสสฺส กาโม
ติฏฺฐนฺติ จิตฺรานิ ตเถว โลเก
อเถตฺถ ธีรา วินยนฺติ ฉนฺทนฺติ ๑-
อตฺเถว สุตฺตนฺโตติ ฯ อามนฺตา ฯ เตน หิ น วตฺตพฺพํ
ปญฺเจวายตนา กามาติ ฯ
กามกถา ฯ
--------
รูปธาตุกถา
[๑๒๑๗] รูปิโน ธมฺมา รูปธาตูติ ฯ อามนฺตา ฯ รูปํ ภโว
คติ สตฺตาวาโส สํสาโร โยนิ วิญฺญาณฏฺฐิติ อตฺตภาวปฏิลาโภติ ฯ
น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ อตฺถิ รูปูปคํ กมฺมนฺติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ
ฯเปฯ อตฺถิ รูปูปคา สตฺตาติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ รูเป
สตฺตา ชายนฺติ ชิยฺยนฺติ มิยฺยนฺติ จวนฺติ อุปปชฺชนฺตีติ ฯ
น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ รูเป อตฺถิรูปํ เวทนา สญฺญา
@เชิงอรรถ: ๑ อํ. ฉกฺก. ๔๕๙ ฯ
สงฺขารา วิญฺญาณนฺติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ รูปํ
ปญฺจโวการภโวติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ
[๑๒๑๘] รูปธาตุ ภโว คติ ฯเปฯ อตฺตภาวปฏิลาโภติ ฯ
อามนฺตา ฯ รูปํ ภโว คติ ฯเปฯ อตฺตภาวปฏิลาโภติ ฯ น เหวํ
วตฺตพฺเพ ฯเปฯ อตฺถิ รูปธาตูปคํ กมฺมนฺติ ฯ อามนฺตา ฯ อตฺถิ
รูปูปคํ กมฺมนฺติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ อตฺถิ รูปธาตูปคา
สตฺตาติ ฯ อามนฺตา ฯ อตฺถิ รูปูปคา สตฺตาติ ฯ น เหวํ
วตฺตพฺเพ ฯเปฯ รูปธาตุยา สตฺตา ชายนฺติ ชิยฺยนฺติ มิยฺยนฺติ
จวนฺติ อุปปชฺชนฺตีติ ฯ อามนฺตา ฯ รูเป สตฺตา ชายนฺติ
ชิยฺยนฺติ มิยฺยนฺติ จวนฺติ อุปปชฺชนฺตีติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ
ฯเปฯ รูปธาตุยา อตฺถิ รูปํ เวทนา สญฺญา สงฺขารา วิญฺญาณนฺติ ฯ
อามนฺตา ฯ รูเป อตฺถิ รูปํ เวทนา สญฺญา สงฺขารา วิญฺญาณนฺติ ฯ
น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ รูปธาตุ ปญฺจโวการภโวติ ฯ อามนฺตา ฯ
รูปํ ปญฺจโวการภโวติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ รูปิโน ธมฺมา
รูปธาตุ กามธาตุยา อตฺถิ รูปนฺติ ฯ อามนฺตา ฯ สาว
กามธาตุ สา รูปธาตูติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ สาว
กามธาตุ สา รูปธาตูติ ฯ อามนฺตา ฯ กามภเวน สมนฺนาคโต
ปุคฺคโล ทวีหิ ภเวหิ สมนฺนาคโต โหติ กามภเวน จ รูปภเวน
จาติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ
รูปธาตุกถา ฯ
อรูปธาตุกถา
[๑๒๑๙] อรูปิโน ธมฺมา อรูปธาตูติ ฯ อามนฺตา ฯ เวทนา
ภโว คติ สตฺตาวาโส สํสาโร โยนิ วิญฺญาณฏฺฐิติ อตฺตภาว-
ปฏิลาโภติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ อตฺถิ เวทนูปคํ กมฺมนฺติ ฯ
น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ อตฺถิ เวทนูปคา สตฺตาติ ฯ น เหวํ
วตฺตพฺเพ ฯเปฯ เวทนาย สตฺตา ชายนฺติ ชิยฺยนฺติ มิยฺยนฺติ
จวนฺติ อุปปชฺชนฺตีติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ เวทนาย อตฺถิ
เวทนา สญฺญา สงฺขารา วิญฺญาณนฺติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ
ฯเปฯ เวทนา จตุโวการภโวติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ
[๑๒๒๐] อรูปธาตุ ภโว คติ ฯเปฯ อตฺตภาวปฏิลาโภติ ฯ
อามนฺตา ฯ เวทนา ภโว คติ ฯเปฯ อตฺตภาวปฏิลาโภติ ฯ น
เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ อตฺถิ อรูปธาตูปคํ กมฺมนฺติ ฯ อามนฺตา ฯ
อตฺถิ เวทนูปคํ กมฺมนฺติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ อตฺถิ
อรูปธาตูปคา สตฺตาติ ฯ อามนฺตา ฯ อตฺถิ เวทนูปคา สตฺตาติ ฯ น
เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ อรูปธาตุยา สตฺตา ชายนฺติ ชิยฺยนฺติ มิยฺยนฺติ
จวนฺติ อุปปชฺชนฺตีติ ฯ อามนฺตา ฯ เวทนาย สตฺตา ชายนฺติ
ชิยฺยนฺติ มิยฺยนฺติ จวนฺติ อุปปชฺชนฺตีติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ
อรูปธาตุยา ฯ อตฺถิ เวทนา สญฺญา สงฺขารา วิญฺญาณนฺติ
อามนฺตา ฯ เวทนาย อตฺถิ เวทนา สญฺญา สงฺขารา วิญฺญาณนฺติ ฯ
น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ อรูปธาตุ จตุโวการภโวติ ฯ อามนฺตา ฯ
เวทนา จตุโวการภโวติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ อรูปิโน ธมฺมา
อรูปธาตุ กามธาตุยา อตฺถิ เวทนา สญฺญา สงฺขารา วิญฺญาณนฺติ ฯ
อามนฺตา ฯ สาว กามธาตุ สา อรูปธาตูติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ
ฯเปฯ สาว กามธาตุ สา อรูปธาตูติ ฯ อามนฺตา ฯ กามภเวน
สมนฺนาคโต ปุคฺคโล ทฺวีหิ ภเวหิ สมนฺนาคโต โหติ กามภเวน จ
อรูปภเวน จาติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ รูปิโน ธมฺมา รูปธาตุ
อรูปิโน ธมฺมา อรูปธาตุ กามธาตุยา อตฺถิ รูปํ เวทนา สญฺญา
สงฺขารา วิญฺญาณนฺติ ฯ อามนฺตา ฯ สาว กามธาตุ สา
รูปธาตุ สา อรูปธาตูติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ สาว กามธาตุ
สา รูปธาตุ สา อรูปธาตูติ ฯ อามนฺตา ฯ กามภเวน สมนฺนาคโต
ปุคฺคโล ตีหิ ภเวหิ สมนฺนาคโต โหติ กามภเวน จ รูปภเวน จ
อรูปภเวน จาติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ
อรูปธาตุกถา ฯ
-----------
รูปธาตุยา อายตนกถา
[๑๒๒๑] อตฺถิ สฬายตนิโก อตฺตภาโว รูปธาตุยาติ ฯ อามนฺตา ฯ
อตฺถิ ตตฺถ ฆานายตนนฺติ ฯ อามนฺตา ฯ อตฺถิ ตตฺถ คนฺธายตนนฺติ ฯ
ตนนฺติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ อตฺถิ ตตฺถ ชิวฺหายตนนฺติ ฯ
อามนฺตา ฯ อตฺถิ ตตฺถ รสายตนนฺติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ
อตฺถิ ตตฺถ กายายตนนฺติ ฯ อามนฺตา ฯ อตฺถิ ตตฺถ
โผฏฺฐพฺพายตนนฺติ ฯ น เหวํ วตฺตพฺเพ ฯเปฯ
เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๓๗ หน้าที่ ๓๙๕-๔๐๓.
https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=37&item=1210&items=12
อ่านโดยใช้เครื่องหมาย [เลขข้อ] เป็นเกณฑ์แบ่งข้อ :-
https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=37&item=1210&items=12&mode=bracket
อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรโรมัน :-
https://84000.org/tipitaka/read/roman_item.php?book=37&item=1210&items=12
อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :-
https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=37&item=1210&items=12
ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :-
https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=37&i=1210
สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๗
https://84000.org/tipitaka/read/?index_37
https://84000.org/tipitaka/english/?index_37
บันทึก ๒ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๕๙.
การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรไทย.
หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]
