บาลีพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗ - พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๑๙

๔ ฉทฺทนฺตชาตกํ [๒๓๒๗] กินฺนุ โสจสินุจฺจงฺคี ปณฺฑุสี ^๑- วรวณฺณินี มิลายสิ วิสาลกฺขี มาลาว ปริมทฺทิตา ฯ [๒๓๒๘] โทหโฬ เม มหาราช สุปินนฺเตนุปจฺจคา ^๒- น โส สุลภรูโปว ยาทิโส มม โทหโฬ ฯ [๒๓๒๙] เยเกจิ มานุสา กามา อิธ โลกสฺมิ นนฺทเน สพฺเพ เต ปจุรา มยฺหํ อหนฺเต ทมฺมิ โทหฬํ ฯ [๒๓๓๐] ลุทฺทา เทว สมายนฺตุ เยเกจิ วิชิเต ตว เอเตสํ อหมกฺขิสฺสํ ยาทิโส มม โทหโฬ ฯ [๒๓๓๑] อิเม เต ลุทฺทกา เทวิ กตหตฺถา วิสารทา วนญฺญู จ มิคญฺญู จ มมตฺเถ ^๓- จตฺตชีวิตา ฯ [๒๓๓๒] ลุทฺทปุตฺตา นิสาเมถ ยาวนฺเตตฺถ สมาคคา ฉพฺพิสาณํ คชํ เสตํ อทฺทสํ สุปิเน อหํ ฯ ตสฺส ทนฺเตหิ เม อตฺโถ อลาเภ นตฺถิ ชีวิตํ ฯ @เชิงอรรถ: ^๑ ม. ปณฺฑูสิ ฯ ^๒ ม. -ปชฺฌคา ฯ ^๓ ยุ. มม เต ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๙๒.

[๒๓๓๓] น โน ปิตูนํ น ปิตามหานํ ทิฏฺโฐ สุโต กุญฺชโร ฉพฺพิสาโณ ยมทฺทส ^๑- สุปิเน ราชปุตฺตี อกฺขาหิ โน ยาทิโส หตฺถินาโค ฯ [๒๓๓๔] ทิสา จตสฺโส วิทิสา จตสฺโส อุทฺธํ อโธ ทส ทิสา อิมาโย กตมํ ทิสํ ติฏฺฐติ นาคราชา ยมทฺทส ^๒- สุปิเน ฉพฺพิสาณํ ฯ [๒๓๓๕] อิโต อุชุํ อุตฺตรายํ ทิสายํ อติกฺกมฺม โส สตฺต คิรี พฺรหนฺเต สุวณฺณปสฺโส นาม คิริ อุฬาโร สํปุปฺผิโต ^๓- กึปุริสานุจิณฺโณ ฯ อารุยฺห เสลํ ภวนํ กินฺนรานํ โอโลกย ปพฺพตปาทมูลํ อถ ทกฺขสี เมฆสมานวณฺณํ นิโคฺรธราชํ อฏฺฐสหสฺสปาทํ ^๔- ฯ ตตฺถจฺฉติ กุญฺชโร ฉพฺพิสาโณ สพฺพเสโต ทุปฺปสโห ปเรภิ รกฺขนฺติ นํ อฏฺฐสหสฺสนาคา อีสาทนฺตา วาตชวปฺปหาริโน ฯ @เชิงอรรถ: ^๑-๒ ม. ยมทฺทสา ฯ ^๓ ม. สุปุปฺผิโต ฯ ^๔ ม. อถ สหสฺสปาทํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๙๓.

ติฏฺฐนฺติ เต ตุมูลมสฺสสนฺตา ^๑- กุปฺปนฺติ วาตสฺสปิ เอริตสฺส มนุสฺสภูตํ ปน ตตฺถ ทิสฺวา ภสฺมํ กเรยฺยุํ นาสฺส รโชปิ ตสฺส ฯ [๒๓๓๖] พหู หิ เม ราชกุลมฺหิ สนฺติ ปิลนฺธนา ชาตรูปสฺส เทวิ มุตฺตา มณี เวฬุริยามยา จ กึ กาหสิ ทนฺตปิลนฺธเนน มาเรตุกามา กุญฺชรํ ฉพฺพิสาณํ อุทาหุ ฆาเตสฺสสิ ลุทฺทปุตฺเต ฯ [๒๓๓๗] สา อิสฺสิตา ทุกฺขิตา จสฺมิ ลุทฺท อุทฺธญฺจ สุสฺสามิ อนุสฺสรนฺตี กโรหิ เม ลุทฺทก เอตมตฺถํ ทสฺสามิ เต คามวรานิ ปญฺจ ฯ [๒๓๓๘] กตฺถจฺฉติ กตฺถมุเปติ ฐานํ วีถิสฺส กา นฺหานคตสฺส โหติ กถญฺหิ โส นฺหายติ นาคราชา กถํ วิชาเนมุ คตึ คชสฺส ฯ [๒๓๓๙] ตตฺเถว สา โปกฺขรณี อวิทูเร ^๒- รมฺมา สุติตฺถา จ มโหทกา ^๓- จ @เชิงอรรถ: ^๑ ม. ตุมูลํ ปสฺสสนฺตา ฯ ^๒ ม. อทูเร ฯ ^๓ ม. มโหทิกา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๙๔.

สํปุปฺผิตา ภมรคณานุจิณฺณา เอตฺถ หิ โส นฺหายติ นาคราชา ฯ สีสํ นหาโต อุปฺปลมาลธารี ^๑- สพฺพเสโต ปุณฺฑริกตจงฺคี อาโมทมาโน คจฺฉติ สนฺนิเกตํ ปุรกฺขตฺวา มเหสึ สพฺพภทฺทํ ฯ [๒๓๔๐] ตตฺเถว โส อุคฺคเหตฺวาน วากฺยํ อาทาย ตูณิญฺจ ธนุญฺจ ลุทฺโท วิตุริยติ สตฺต คีรี พฺรหนฺเต สุวณฺณปสฺสนฺนาม คิรึ อุฬารํ ฯ อารุยฺห เสลํ ภวนํ กินฺนรานํ โอโลกยิ ปพฺพตปาทมูลํ ตตฺถทฺทสา เมฆสมานวณฺณํ นิโคฺรธราชํ อฏฺฐสหสฺสปาทํ ฯ ตตฺถทฺทสา กุญฺชรํ ฉพฺพิสาณํ สพฺพเสตํ ทุปฺปสหํ ปเรภิ รกฺขนฺติ นํ อฏฺฐสหสฺสนาคา อีสาทนฺตา วาตชวปฺปหาริโน ฯ ตตฺถทฺทสา โปกฺขรณึ อวิทูเร ^๒- รมฺมํ สุติตฺถญฺจ มโหทกญฺจ ^๓- @เชิงอรรถ: ^๑ ม. นหาตุปฺปลมาลภารี ฯ ^๒ ม. อทูเร ฯ ^๓ ม. มโหทิกญฺจ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๙๕.

สํปุปฺผิตํ ภมรคณานุจิณฺณํ ยตฺถ หิ โส นฺหายติ นาคราชา ฯ ทิสฺวาน นาคสฺส คตึ ฐิตญฺจ วีถิสฺส ยา นฺหานคตสฺส โหติ โอปาตมาคจฺฉิ อนริยรูโป ปโยชิโต จิตฺตวสานุคาย ฯ [๒๓๔๑] ขณิตฺวาน กาสุํ ผลเกหิ ฉาทยิ อตฺตานโมธาย ธนุญฺจ ลุทฺโท ปสฺสาคตํ ปุถุสลฺเลน นาคํ สมปฺปยิ ทุกฺกฏกมฺมการี ฯ วิทฺโธ จ นาโค โกญฺจมนาทิ โฆรํ สพฺเพว ^๑- นาคา นินฺนาทุ ^๒- โฆรรูปํ ติณญฺจ กฏฺฐญฺจ รณํ ^๓- กโรนฺตา ธาวึสุ เต อฏฺฐ ทิสา สมนฺตโต ฯ วธิสฺสเมนนฺติ ^๔- ปรามสนฺโต กาสาวมทฺทกฺขิ ธชํ อิสีนํ ทุกฺเขน ผุฏฺฐสฺสุทปาทิ สญฺญา อรหทฺธโช สพฺภิ อวชฺฌรูโป ฯ [๒๓๔๒] อนิกฺกสาโว กาสาวํ โย วตฺถํ ปริทหิสฺสติ ^๕- อเปโต ทมสจฺเจน น โส กาสาวมรหติ ฯ @เชิงอรรถ: ^๑ ม. สพฺเพ จ ฯ ^๒ ม. นินฺนทุํ ฯ ^๓ สี. ยุ. จุณฺณํ ฯ ^๔ ม. วธิสฺสเมตนฺติ ฯ @^๕ สี. ยุ. ปริทเหสฺสติ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๙๖.

โย จ วนฺตกสาวสฺส สีเลสุ สุสมาหิโต อุเปโต ทมสจฺเจน สเว กาสาวมรหติ ฯ [๒๓๔๓] สมปฺปิโต ปุถุสลฺเลน นาโค อทุฏฺฐจิตฺโต ลุทฺทกํ อชฺฌภาสิ กิมตฺถิยํ ^๑- กิสฺส วา สมฺม เหตุ มมํ วธี กสฺส วายํ ปโยโค ฯ [๒๓๔๔] กาสิสฺส รญฺโญ มเหสี ภทนฺเต สา ปูชิตา ราชกุเล สุภทฺทา สา ^๒- ตํ อทฺทส ^๓- สา จ มมํ อสํสิ ทนฺเตหิ อตฺโถติ มมํ ^๔- อโวจ ฯ [๒๓๔๕] พหู หิ เม ทนฺตยุคา อุฬารา เย เม ปิตูนญฺจ ปิตามหานํ ชานาติ สา โกธนา ราชปุตฺตี วธตฺถิกา เวรมกาสิ พาลา ฯ อุฏฺเฐหิ ตฺวํ ลุทฺท ขรํ คเหตฺวา ทนฺเต อิเม ฉินฺท ปุรา มรามิ วชฺชาสิ ตํ โกธนํ ราชปุตฺตึ นาโค หโต หนฺท อิมสฺส ทนฺตา ฯ [๒๓๔๖] อุฏฺฐาย โส ลุทฺโท ขรํ คเหตฺวา @เชิงอรรถ: ^๑ ม. กิมตฺถยํ ฯ ^๒ ม. อยํ ปาโฐ นตฺถิ ฯ ^๓ ม. อทฺทสา ฯ ^๔ ม. - จ มํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๙๗.

เฉตฺวาน ทนฺตานิ คชุตฺตมสฺส วคฺคู สุเภ อปฺปฏิเม ปฐพฺยา อาทาย ปกฺกามิ ตโต หิ ขิปฺปํ ฯ [๒๓๔๗] ภยฏฺฏิตา ^๑- นาควเธน อฏฺฏา เย เต นาคา อฏฺฐ ทิสา วิธาวุํ อทิสฺวาน ^๒- โปสํ คชปจฺจมิตฺตํ ปจฺจาคมุํ เยน โส นาคราชา ฯ [๒๓๔๘] เต ตตฺถ กนฺทิตฺวา โรทิตฺวาน ^๓- นาคา สีเส สเก ปํสุกํ โอกิริตฺวา อาคมึสุ เต สพฺเพ สกํ นิเกตํ ปุรกฺขตฺวา มเหสึ สพฺพภทฺทํ ฯ [๒๓๔๙] อาทาย ทนฺตานิ คชุตฺตมสฺส วคฺคู สุเภ อปฺปฏิเม ปฐพฺยา สุวณฺณราชีหิ สมนฺตโมทเร โส ลุทฺทโก กาสิปุรํ อุปาคมิ อุปเนสิ โส ราชกญฺญาย ทนฺเต นาโค หโต หนฺท อิมสฺส ทนฺตา ฯ [๒๓๕๐] ทิสฺวาน ทนฺตานิ คชุตฺตมสฺส ภตฺตุ ปิยสฺส ^๔- ปุริมาย ชาติยา ตตฺเถว ตสฺสา หทยํ อผาลิ @เชิงอรรถ: ^๑ สี. ยุ. ภยทฺทิตา ฯ ^๒ สี. ยุ. อทิสฺวา ฯ ^๓ สี. ยุ. โรทิตฺวา ฯ ^๔ ม. @ภตฺตุปฺปิยสฺส ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๔๙๘.

เตเนว สา กาลมกาสิ พาลา ฯ [๒๓๕๑] สมฺโพธิปตฺโต จ ^๑- มหานุภาโว สีตํ อกาสี ^๒- ปริสาย มชฺเฌ ปุจฺฉึสุ ภิกฺขู สุวิมุตฺตจิตฺตา นาการเณ ปาตุกโรนฺติ พุทฺธา ฯ ยมทฺทสาถ ทหรึ กุมารึ กาสาววตฺถํ อนคาริยํ จรนฺตึ สา โข ตทา ราชกญฺญา อโหสิ อหํ ตทา นาคราชา อโหสึ ฯ อาทาย ทนฺตานิ คชุตฺตมสฺส วคฺคู สุเภ อปฺปฏิเม ปฐพฺยา โย ลุทฺทโก กาสิปุรํ อุปาคมิ โส โข ตทา เทวทตฺโต อโหสิ ฯ อนาวสูรํ จิรรตฺตสํสิตํ อุจฺจาวจํ จริตมิทํ ปุราณํ วีตทฺทโร วีตโสโก วิสลฺโล สยํ อภิญฺญาย อภาสิ พุทฺโธ ฯ อหํ โว เตน กาเลน อโหสึ ตตฺถ ภิกฺขโว นาคราชา ตทาโหสึ ^๓- เอวํ ธาเรถ ชาตกนฺติ ฯ ฉทฺทนฺตชาตกํ จตุตฺถํ ฯ @เชิงอรรถ: ^๑ ม. ส ฯ ^๒ ม. สิตํ อกาสิ ฯ ^๓ ม. ตทา โหมิ ฯ

เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๒๗ หน้าที่ ๔๙๑-๔๙๘. https://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=27&A=10125&w=&modeTY=2&pagebreak=1 อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน :- https://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=27&A=10125&modeTY=2&pagebreak=1 อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :- https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=27&item=2327&items=25 อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับมหาจุฬาฯ :- https://84000.org/tipitaka/pitaka_item/m_siri.php?B=27&siri=514 ศึกษาอรรถกถาชาดกนี้ได้ที่ :- https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=27&i=2327 อ่านอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย :- https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=41&A=4638 The Pali Atthakatha in Roman :- https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=41&A=4638 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗ https://84000.org/tipitaka/read/?index_27 https://84000.org/tipitaka/english/?index_27