บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
ThaiVersion PaliThai PaliRoman |
Indriyasamyuttam ------ suddhakavaggo pathamo [843] Savatthinidanam . tatra kho bhagava etadavoca pancimani bhikkhave indriyani . katamani panca . saddhindriyam viriyindriyam satindriyam samadhindriyam pannindriyam . imani kho bhikkhave pancindriyaniti. [844] Pancimani bhikkhave indriyani . katamani panca . Saddhindriyam viriyindriyam satindriyam samadhindriyam pannindriyam . Yato kho bhikkhave ariyasavako imesam pancannam indriyanam (samudayanca atthangamanca) 1- assadanca adinavanca nissarananca yathabhutam pajanati . ayam vuccati bhikkhave ariyasavako sotapanno avinipatadhammo niyato sambodhiparayanoti. [845] Pancimani bhikkhave indriyani . katamani panca . Saddhindriyam viriyindriyam satindriyam samadhindriyam pannindriyam . Yato kho bhikkhave ariyasavako imesam pancannam indriyanam samudayanca atthangamanca assadanca adinavanca nissarananca yathabhutam pajanati . ayam vuccati bhikkhave ariyasavako sotapanno @Footnote: 1 Ma. idam pathadvayam na dissati. Avinipatadhammo niyato sambodhiparayanoti. [846] Pancimani bhikkhave indriyani . katamani panca . Saddhindriyam viriyindriyam satindriyam samadhindriyam pannindriyam . Yato kho bhikkhave bhikkhu 1- imesam pancannam indriyanam samudayanca atthangamanca assadanca 2- adinavanca nissarananca yathabhutam viditva anupada vimutto hoti . ayam vuccati bhikkhave bhikkhu araham khinasavo vusitava katakaraniyo ohitabharo anuppattasadattho parikkhinabhavasannojano sammadannavimuttoti. [847] Pancimani bhikkhave indriyani . katamani panca . Saddhindriyam viriyindriyam satindriyam samadhindriyam pannindriyam . Yato kho bhikkhave bhikkhu imesam pancannam indriyanam samudayanca atthangamanca assadanca adinavanca nissarananca yathabhutam viditva anupada vimutto hoti . ayam vuccati bhikkhave bhikkhu araham khinasavo vusitava katakaraniyo ohitabharo anuppattasadattho parikkhinabhavasannojano sammadannavimuttoti. [848] Pancimani bhikkhave indriyani . katamani panca . Saddhindriyam viriyindriyam satindriyam samadhindriyam pannindriyam . Ye hi keci bhikkhave samana va brahmana va imesam pancannam indriyanam samudayanca atthangamanca assadanca adinavanca nissarananca yathabhutam nappajananti . name te bhikkhave samana @Footnote: 1 Ma. Yu. ariyasavako. 2 ime patha na dissanti. Va brahmana va samanesu va samanasammata brahmanesu va brahmanasammata na ca panete ayasmanto samannattham va brahmannattham 1- va dittheva dhamme sayam abhinna sacchikatva upasampajja viharanti. [849] Ye ca kho te 2- bhikkhave samana va brahmana va imesam pancannam indriyanam samudayanca atthangamanca assadanca adinavanca nissarananca yathabhutam pajananti . te khome bhikkhave samana va brahmana va samanesu ceva samanasammata brahmanesu ca brahmanasammata te ca panayasmanto samannatthanca brahmannatthanca dittheva dhamme sayam abhinna sacchikatva upasampajja viharantiti. [850] Ye hi keci bhikkhave samana va brahmana va saddhindriyam nappajananti saddhindriyasamudayam nappajananti saddhindriyanirodham nappajananti saddhindriyanirodhagaminipatipadam nappajananti viriyindriyam nappajananti .pe. satindriyam nappajananti . samadhindriyam nappajananti . pannindriyam nappajananti pannindriyasamudayam nappajananti pannindriyanirodham nappajananti pannindriya- nirodhagaminipatipadam nappajananti . name te bhikkhave samana va brahmana va samanesu va samanasammata brahmanesu va brahmanasammata na ca panete ayasmanto samannattham va @Footnote: 1 Ma. Yu. brahmannattham. evamupari. 2 Ma. Yu. keci. Brahmannattham va dittheva dhamme sayam abhinna sacchikatva upasampajja viharanti. [851] Ye hi 1- keci bhikkhave samana va brahmana va saddhindriyam pajananti saddhindriyasamudayam pajananti saddhindriyanirodham pajananti saddhindriyanirodhagaminipatipadam pajananti viriyindriyam pajananti viriyindriyasamudayam pajananti viriyindriyanirodham pajananti viriyindriyanirodhagaminipatipadam pajananti satindriyam pajananti . Samadhindriyam pajananti . pannindriyam pajananti pannindriyasamudayam pajananti pannindriyanirodham pajananti pannindriyanirodhagaminipatipadam pajananti . te khome bhikkhave samana va brahmana va samanesu ceva samanasammata brahmanesu ca brahmanasammata te ca panayasmanto samannattham ca brahmannattham ca dittheva dhamme sayam abhinna sacchikatva upasampajja viharantiti. [852] Pancimani bhikkhave indriyani . katamani panca . Saddhindriyam .pe. Pannindriyam. [853] Kattha ca bhikkhave saddhindriyam datthabbam . catusu sotapattiyangesu ettha saddhindriyam datthabbam. [854] Kattha ca bhakkhave viriyindriyam datthabbam . catusu sammappadhanesu ettha viriyindriyam datthabbam. @Footnote: 1 Ma. ca kho. [855] Kattha ca bhikkhave satindriyam datthabbam . catusu satipatthanesu ettha satindriyam datthabbam. [856] Kattha ca bhikkhave samadhindriyam datthabbam . catusu jhanesu ettha samadhindriyam datthabbam. [857] Kattha ca bhikkhave pannindriyam datthabbam . catusu ariyasaccesu ettha pannindriyam datthabbam . imani kho bhikkhave pancindriyaniti. [858] Pancimani bhikkhave indriyani . katamani panca . Saddhindriyam .pe. Pannindriyam. [859] Katamanca bhikkhave saddhindriyam . idha bhikkhave ariyasavako saddho hoti saddahati tathagatassa bodhim itipi so bhagava araham sammasambuddho vijjacaranasampanno sugato lokavidu anuttaro purisadammasarathi sattha devamanussanam buddho bhagavati . idam vuccati bhikkhave saddhindriyam. [860] Katamanca bhikkhave viriyindriyam . idha bhikkhave ariyasavako araddhaviriyo viharati akusalanam dhammanam pahanaya kusalanam dhammanam upasampadaya thamava dalhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu. Idam vuccati bhikkhave viriyindriyam. [861] Katamanca bhikkhave satindriyam . idha bhikkhave ariyasavako satima hoti paramena satinepakkena samannagato cirakatampi cirabhasitampi Sarita anussarita. Idam vuccati bhikkhave satindriyam. [862] Katamanca bhikkhave samadhindriyam . Idha bhikkhave ariyasavako vossaggarammanam karitva labhati samadhim labhati cittassa ekaggatam . Idam vuccati bhikkhave samadhindriyam. [863] Katamanca bhikkhave pannindriyam . idha bhikkhave ariyasavako pannava hoti udayatthagaminiya pannaya samannagato ariyaya nibbedhikaya sammadukkhakkhayagaminiya . idam vuccati bhikkhave pannindriyam. Imani kho bhikkhave pancindriyaniti. [864] Pancimani bhikkhave indriyani . katamani panca . Saddhindriyam .pe. Pannindriyam. [865] Katamanca bhikkhave saddhindriyam . idha bhikkhave ariyasavako saddho hoti saddahati tathagatassa bodhim itipi so bhagava araham sammasambuddho vijjacaranasampanno sugato lokavidu anuttaro purisadammasarathi sattha devamanussanam buddho bhagavati . idam vuccati bhikkhave saddhindriyam. [866] Katamanca bhikkhave viriyindriyam . idha bhikkhave ariyasavako araddhaviriyo viharati akusalanam dhammanam pahanaya kusalanam dhammanam upasampadaya thamava dalhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu . So anuppannanam papakanam akusalanam dhammanam anuppadaya chandam janeti vayamati viriyam arabhati cittam pagganhati padahati . Uppannanam papakanam akusalanam dhammanam pahanaya chandam janeti vayamati viriyam arabhati cittam pagganhati padahati . anuppannanam kusalanam dhammanam uppadaya chandam janeti vayamati viriyam arabhati cittam pagganhati padahati . uppannanam kusalanam dhammanam samapattiya asammosaya bhiyyobhavaya vepullaya bhavanaya paripuriya chandam janeti vayamati viriyam arabhati cittam pagganhati padahati . Idam vuccati bhikkhave viriyindriyam. [867] Katamanca bhikkhave satindriyam . idha bhikkhave ariyasavako satima hoti paramena satinepakkena samannagato cirakatampi cirabhasitampi sarita anussarita . so kaye kayanupassi viharati atapi sampajano satima vineyya loke abhijjhadomanassam . vedanasu citte dhammesu dhammanupassi viharati atapi sampajano satima vineyya loke abhijjha domanassam. Idam vuccati bhikkhave satindriyam. [868] Katamanca bhikkhave samadhindriyam . Idha bhikkhave ariyasavako vossaggarammanam karitva labhati samadhim labhati cittassa ekaggatam . So vivicceva kamehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkam savicaram vivekajam pitisukham pathamam jhanam upasampajja viharati vitakkavicaranam vupasama ajjhattam sampasadanam cetaso ekodibhavam avitakkam avicaram samadhijam pitisukham dutiyam jhanam upasampajja viharati pitiya ca viraga upekkhako ca viharati sato ca sampajano sukhanca kayena patisamvedeti Yantam ariya acikkhanti upekkhako satima sukhavihariti tatiyam jhanam upasampajja viharati sukhassa ca pahana dukkhassa ca pahana pubbeva somanassadomanassanam atthangama adukkhamasukham upekkhasatiparisuddhim catuttham jhanam upasampajja viharati. Idam vuccati bhikkhave samadhindriyam. [869] Katamanca bhikkhave pannindriyam . idha bhikkhave ariyasavako pannava hoti udayatthagaminiya pannaya samannagato ariyaya nibbedhikaya sammadukkhakkhayagaminiya . so idam dukkhanti yathabhutam pajanati ayam dukkhasamudayoti yathabhutam pajanati ayam dukkhanirodhoti yathabhutam pajanati ayam dukkhanirodhagamini patipadati yathabhutam pajanati . idam vuccati bhikkhave pannindriyam . imani kho bhikkhave pancindriyaniti. Suddhikavaggo pathamo. Tassuddanam suddhikanceva dve sota arahanta apare dve samanabrahmana datthabbam vibhange apare duveti. ------- Mudutaravaggo dutiyo [870] Pancimani bhikkhave indriyani . katamani panca . Saddhindriyam .pe. Pannindriyam. [871] Katamanca bhikkhave saddhindriyam . idha bhikkhave ariyasavako saddho hoti saddahati tathagatassa bodhim itipi so bhagava araham sammasambuddho vijjacaranasampanno sugato lokavidu anuttaro purisadammasarathi sattha devamanussanam buddho bhagavati . idam vuccati bhikkhave saddhindriyam. [872] Katamanca bhikkhave viriyindriyam . yam kho bhikkhave cattaro sammappadhane arabbha viriyam patilabhati . idam vuccati bhikkhave viriyindriyam. [873] Katamanca bhikkhave satindriyam . yam kho bhikkhave cattaro satipatthane arabbha satim patilabhati. Idam vuccati bhikkhave satindriyam. [874] Katamanca bhikkhave samadhindriyam . Idha bhikkhave ariyasavako vossaggarammanam karitva labhati samadhim labhati cittassa ekaggatam . Idam vuccati bhikkhave samadhindriyam. [875] Katamanca bhikkhave pannindriyam . idha bhikkhave ariyasavako pannava hoti udayatthagaminiya pannaya samannagato Ariyaya nibbedhikaya sammadukkhakkhayagaminiya . idam vuccati bhikkhave pannindriyam. Imani kho bhikkhave pancindriyaniti. [876] Pancimani bhikkhave indriyani . katamani panca . Saddhindriyam .pe. pannindriyam . imani kho bhikkhave pancindriyani. [877] Imesam kho bhikkhave pancannam indriyanam samatta paripuratta araham hoti tato mudutarehi anagami hoti tato mudutarehi sakadagami hoti tato mudutarehi sotapanno hoti tato mudutarehi dhammanusari hoti tato mudutarehi saddhanusari hotiti. [878] Pancimani bhikkhave indriyani . katamani panca . Saddhindriyam .pe. Pannindriyam. Imani kho bhikkhave pancindriyani. [879] Imesam kho bhikkhave pancannam indriyanam samatta paripuratta araham hoti tato mudutarehi anagami hoti tato mudutarehi sakadagami hoti tato mudutarehi sotapanno hoti tato mudutarehi dhammanusari hoti tato mudutarehi saddhanusari hoti . iti kho bhikkhave indriyavemattata phalavemattata hoti phalavemattata puggalavemattatati. [880] Pancimani bhikkhave indriyani . katamani panca . Saddhindriyam .pe. Pannindriyam. Imani kho bhikkhave pancindriyani. [881] Imesam kho bhikkhave pancannam indriyanam samatta paripuratta araham hoti tato mudutarehi anagami hoti tato mudutarehi Sakadagami hoti tato mudutarehi sotapanno hoti tato mudutarehi dhammanusari hoti tato mudutarehi saddhanusari hoti . Iti kho bhikkhave paripuram paripurakari aradheti padesam padesakari aradheti. Avanjhanitvevaham bhikkhave pancindriyani 1- vadamiti. [882] Pancimani bhikkhave indriyani . katamani panca . Saddhindriyam .pe. Pannindriyam. Imani kho bhikkhave pancindriyani. [883] Imesam kho bhikkhave pancannam indriyanam samatta paripuratta araham hoti tato mudutarehi antaraparinibbayi hoti tato mudutarehi upahaccaparinibbayi hoti tato mudutarehi asankharaparinibbayi hoti tato mudutarehi sasankharaparinibbayi hoti tato mudutarehi uddhamsoto hoti akanitthagami tato mudutarehi sakadagami hoti tato mudutarehi sotapanno hoti tato mudutarehi dhammanusari hoti tato mudutarehi saddhanusari hotiti. [884] Pancimani bhikkhave indriyani . katamani panca . Saddhindriyam .pe. Pannindriyam. Imani kho bhikkhave pancindriyani. [885] Imesam kho bhikkhave pancannam indriyanam samatta paripuratta araham hoti tato mudutarehi antaraparinibbayi hoti tato mudutarehi upahaccaparinibbayi hoti tato mudutarehi asankharaparinibbayi hoti tato mudutarehi sasankharaparinibbayi hoti tato mudutarehi uddhamsoto hoti akanitthagami tato mudutarehi sakadagami @Footnote: 1 Ma. pancindriyaniti. evamupari. Hoti tato mudutarehi sotapanno hoti tato mudutarehi dhammanusari hoti tato mudutarehi saddhanusari hoti . iti kho bhikkhave indriyavemattata phalavemattata hoti phalavemattata puggalavemattatati 1-. [886] Pancimani bhikkhave indriyani. Katamani panca. Saddhindriyam .pe. Pannindriyam. Imani kho bhikkhave pancindriyani. [887] Imesam kho bhikkhave pancannam indriyanam samatta paripuratta araham hoti tato mudutarehi antaraparinibbayi hoti tato mudutarehi upahaccaparinibbayi hoti tato mudutarehi asankharaparinibbayi hoti tato mudutarehi sasankharaparinibbayi hoti tato mudutarehi uddhamsoto hoti akanitthagami tato mudutarehi sakadagami hoti tato mudutarehi sotapanno hoti tato mudutarehi dhammanusari hoti tato mudutarehi saddhanusari hoti . iti kho bhikkhave paripuram paripurakari aradheti padesam padesakari aradheti . Avanjhanitvevaham bhikkhave pancindriyani vadamiti. [888] Pancimani bhikkhave indriyani. Katamani panca. Saddhindriyam .pe. Pannindriyam. Imani kho bhikkhave pancindriyani. [889] Imesam kho bhikkhave pancannam indriyanam samatta paripuratta araham hoti tato mudutarehi arahattaphalasacchikiriyaya patipanno hoti tato mudutarehi anagami hoti tato mudutarehi @Footnote: 1 Ma. puggalavemattata hotiti. Yu. ... hoti. Anagamiphalasacchikiriyaya patipanno hoti tato mudutarehi sakadagami hoti tato mudutarehi sakadagamiphalasacchikiriyaya patipanno hoti tato mudutarehi sotapanno hoti tato mudutarehi sotapattiphala- sacchikiriyaya patipanno hoti . yassa kho bhikkhave imani pancindriyani sabbena sabbam sabbatha sabbam natthi tamaham bahiro puthujjanapakkhetthitoti vadamiti. [890] Atha kho annataro bhikkhu yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi . ekamantam nisinno kho so bhikkhu bhagavantam etadavoca indriyasampanno indriyasampannoti bhante vuccati kittavata nu kho bhante indriyasampanno hotiti. [891] Idha bhikkhu bhikkhu saddhindriyam bhaveti upasamagamim sambodhagamim viriyindriyam bhaveti upasamagamim sambodhagamim satindriyam bhaveti upasamagamim sambodhagamim samadhindriyam bhaveti upasamagamim sambodhagamim pannindriyam bhaveti upasamagamim sambodhagamim . Ettavata kho bhikkhu bhikkhu indriyasampanno hotiti. [892] Pancimani bhikkhave indriyani . katamani panca . Saddhindriyam .pe. Pannindriyam. Imani kho bhikkhave pancindriyani. [893] Imesam kho bhikkhave pancannam indriyanam bhavitatta bahulikatatta bhikkhu asavanam khaya anasavam cetovimuttim pannavimuttim Dittheva dhamme sayam abhinna sacchikatva upasampajja viharatiti. Mudutaravaggo dutiyo. Tassuddanam patilabho ca 1- tayo sankhitta 2- vitthara 3- apare tayo patipanno cupasamo 4- asavanam khayo cimeti. ----------- @Footnote: 1 Ma. casaddo natthi. 2 Po. sabbasankhitta. 3 Po. vittharena .... @4 Ma. ... ca sampanno dasamam asavakkhayanti. Chalindriyavaggo tatiyo [894] Pancimani bhikkhave indriyani . katamani panca . Saddhindriyam .pe. Pannindriyam. [895] Yavakivancaham bhikkhave imesam pancannam indriyanam samudayanca atthangamanca assadanca adinavanca nissarananca yathabhutam na abbhannasim . neva tavaham bhikkhave sadevake loke samarake sabrahmake sassamanabrahmaniya pajaya sadevamanussaya anuttaram sammasambodhim abhisambuddho 1- paccannasim. [896] Yato ca khvaham bhikkhave imesam pancannam indriyanam samudayanca atthangamanca assadanca adinavanca nissarananca yathabhutam abbhannasim . athaham bhikkhave sadevake loke samarake sabrahmake sassamanabrahmaniya pajaya sadevamanussaya anuttaram sammasambodhim abhisambuddho paccannasim . nananca pana me dassanam udapadi akuppa me vimutti 2- ayamantima jati natthi dani punabbhavoti. [897] Tinimani bhikkhave indriyani . katamani tini . Itthindriyam purisindriyam jivitindriyam . imani kho bhikkhave tini indriyaniti. [898] Tinimani bhikkhave indriyani . katamani tini . @Footnote: 1 Ma. Yu. abhisambuddhoti. evamupari. 2 Yu. cetovimutti. evamupari. Anannatannassamitindriyam annindriyam annatavindriyam . imani kho bhikkhave tini indriyaniti. [899] Pancimani bhikkhave indriyani . katamani panca . Saddhindriyam .pe. Pannindriyam. Imani kho bhikkhave pancindriyani. [900] Imesam kho bhikkhave pancannam indriyanam samatta paripuratta araham hoti tato mudutarehi antaraparinibbayi hoti tato mudutarehi upahaccaparinibbayi hoti tato mudutarehi asankharaparinibbayi hoti tato mudutarehi sasankharaparinibbayi hoti tato mudutarehi uddhamsoto hoti akanitthagami tato mudutarehi sakadagami hoti tato mudutarehi ekabiji hoti tato mudutarehi kolankolo hoti tato mudutarehi sattakkhattumparamo hoti tato mudutarehi dhammanusari hoti tato mudutarehi saddhanusari hotiti. [901] Chayimani bhikkhave indriyani . katamani cha. Cakkhundriyam sotindriyam ghanindriyam jivahindriyam kayindriyam manindriyam . imani kho bhikkhave cha indriyaniti. [902] Chayimani bhikkhave indriyani . katamani cha. Cakkhundriyam sotindriyam ghanindriyam jivhindriyam kayindriyam manindriyam. [903] Yato kho bhikkhave ariyasavako imesam channam indriyanam samudayanca atthangamanca assadanca adinavanca nissarananca Yathabhutam pajanati . ayam vuccati bhikkhave ariyasavako sotapanno avinipatadhammo niyato sambodhiparayanoti. [904] Chayimani bhikkhave indriyani . katamani cha. Cakkhundriyam sotindriyam ghanindriyam jivhindriyam kayindriyam manindriyam. [905] Yato kho bhikkhave bhikkhu imesam channam indriyanam samudayanca atthangamanca assadanca adinavanca nissarananca yathabhutam viditva anupada vimutto hoti . ayam vuccati bhikkhave bhikkhu araham khinasavo vusitava katakaraniyo ohitabharo anuppattasadattho parikkhinabhavasannojano sammadannavimuttoti. [906] Chayimani bhikkhave indriyani . katamani cha. Cakkhundriyam sotindriyam ghanindriyam jivhindriyam kayindriyam manindriyam. [907] Yavakivancaham bhikkhave imesam channam indriyanam samudayanca atthangamanca assadanca adinavanca nissarananca yathabhutam na abbhannasim . neva tavaham bhikkhave sadevake loke samarake sabrahmake sassamanabrahmaniya pajaya sadevamanussaya anuttaram sammasambodhim abhisambuddho paccannasim. [908] Yato ca khvaham bhikkhave imesam channam indriyanam samudayanca atthangamanca assadanca adinavanca nissarananca yathabhutam abbhannasim . athaham bhikkhave sadevake loke samarake sabrahmake sassamanabrahmaniya pajaya sadevamanussaya anuttaram sammasambodhim Abhisambuddho paccannasim . nananca pana me dassanam udapadi akuppa me vimutti ayamantima jati natthidani punabbhavoti. [909] Chayimani bhikkhave indriyani . katamani cha . Cakkhundriyam sotindriyam ghanindriyam jivhindriyam kayindriyam manindriyam. [910] Ye hi 1- keci bhikkhave samana va brahmana va imesam channam indriyanam samudayanca atthangamanca assadanca adinavanca nissarananca yathabhutam nappajananti . name te bhikkhave samana va brahmana va samanesu va samanasammata brahmanesu va brahmanasammata na ca panete ayasmanto samannattham va brahmannattham va dittheva dhamme sayam abhinna sacchikatva upasampajja viharanti. [911] Ye hi 2- keci bhikkhave samana va brahmana va imesam channam indriyanam samudayanca atthangamanca assadanca adinavanca nissarananca yathabhutam pajananti . te khome bhikkhave samana va brahmana va samanesu ceva samanasammata brahmanesu ca brahmanasammata te ca panayasmanto samannatthanca brahmannatthanca dittheva dhamme sayam abhinna sacchikatva upasampajja viharantiti. [912] Ye hi keci bhikkhave samana va brahmana va cakkhundriyam nappajananti cakkhundriyasamudayam nappajananti cakkhundriyanirodham @Footnote: 1 Po. hisaddo natthi. 2 Po. Ma. ye ca kho. Nappajananti cakkhundriyanirodhagaminipatipadam nappajananti sotindriyam ghanindriyam jivhindriyam kayindriyam manindriyam nappajananti manindriyasamudayam nappajananti manindriyanirodham nappajananti manindriyanirodhagaminipatipadam nappajananti . name te bhikkhave .pe. Sayam abhinna sacchikatva upasampajja viharanti. [913] Ye ca kho keci bhikkhave samana va brahmana va cakkhundriyam pajananti cakkhundriyasamudayam pajananti cakkhundriyanirodham pajananti cakkhundriyanirodhagaminipatipadam pajananti sotindriyam ghanindriyam jivhindriyam kayindriyam manindriyam pajananti manindriyasamudayam pajananti manindriyanirodham pajananti manindriya- nirodhagaminipatipadam pajananti . te khome bhikkhave samana va brahmana va samanesu ceva 1- samanasammata brahmanesu ca 2- brahmanasammata te ca panayasmanto samannatthanca brahmannatthanca dittheva dhamme sayam abhinna sacchikatva upasampajja viharantiti. Chalindriyavaggo tatiyo. Tassuddanam nabbhavo 3- jivitannaya ekabhinnanca suddhakam soto dve araha 4- dve samanabrahmanena cati. ------------ @Footnote: 1-2 Po. va. 3 Po. na hatajivitannaya ekabhinnanceva suddhakam. Ma. punabbhavo @... ekabijica ... soto arahasambuddho dve ca samanabrahmanati. 4 Yu. ... @arahata .... Sukhindriyavaggo catuttho [914] Pancimani bhikkhave indriyani . katamani panca . Sukhindriyam dukkhindriyam somanassindriyam domanassindriyam upekkhindriyam. Imani kho bhikkhave pancindriyaniti. [915] Pancimani bhikkhave indriyani. Katamani panca. Sukhindriyam dukkhindriyam somanassindriyam domanassindriyam upekkhindriyam. [916] Yato kho bhikkhave ariyasavako imesam pancannam indriyanam samudayanca atthangamanca assadanca adinavanca nissarananca yathabhutam pajanati . ayam vuccati bhikkhave ariyasavako sotapanno avinipatadhammo niyato sambodhiparayanoti. [917] Pancimani bhikkhave indriyani. Katamani panca. Sukhindriyam dukkhindriyam somanassindriyam domanassindriyam upekkhindriyam. [918] Yato kho bhikkhave bhikkhu imesam pancannam indriyanam samudayanca atthangamanca assadanca adinavanca nissarananca yathabhutam viditva anupada vimutto hoti . ayam vuccati bhikkhave bhikkhu araham khinasavo vusitava katakaraniyo ohitabharo anuppattasadattho parikkhinabhavasannojano sammadannavimuttoti. [919] Pancimani bhikkhave indriyani. Katamani panca. Sukhindriyam dukkhindriyam somanassindriyam domanassindriyam upekkhindriyam. [920] Ye hi keci bhikkhave samana va brahmana va imesam pancannam indriyanam samudayanca atthangamanca assadanca adinavanca nissarananca yathabhutam nappajananti . name te bhikkhave samana va brahmana va samanesu va samanasammata brahmanesu va brahmanasammata na ca panete ayasmanto samannattham va brahmannattham va dittheva dhamme sayam abhinna sacchikatva upasampajja viharanti. [921] Ye 1- hi keci bhikkhave samana va brahmana va imesam pancannam indriyanam samudayanca atthangamanca assadanca adinavanca nissarananca yathabhutam pajananti . te khome bhikkhave samana va brahmana va samanesu ceva samanasammata brahmanesu ca brahmanasammata te ca panayasmanto samannatthanca brahmannatthanca dittheva dhamme sayam abhinna sacchikatva upasampajja viharantiti. [922] Pancimani bhikkhave indriyani. Katamani panca. Sukhindriyam dukkhindriyam somanassindriyam domanassindriyam upekkhindriyam. [923] Ye hi keci bhikkhave samana va brahmana va sukhindriyam nappajananti sukhindriyasamudayam nappajananti sukhindriyanirodham nappajananti sukhindriyanirodhagaminipatipadam nappajananti dukkhindriyam nappajananti . somanassindriyam nappajananti . domanassindriyam @Footnote: 1 Ma. ye ca kho. Nappajananti . upekkhindriyam nappajananti upekkhindriyasamudayam nappajananti upekkhindriyanirodham nappajananti upekkhindriya- nirodhagaminipatipadam nappajananti . name te bhikkhave samana va brahmana va samanesu va samanasammata brahmanesu va brahmanasammata na ca panete ayasmanto samannattham va brahmannattham va dittheva dhamme sayam abhinna sacchikatva upasampajja viharanti. [924] Ye ca kho keci bhikkhave samana va brahmana va sukhindriyam pajananti sukhindriyasamudayam pajananti sukhindriyanirodham pajananti sukhindriyanirodhagaminipatipadam pajananti dukkhindriyam pajananti . somanassindriyam pajananti . domanassindriyam pajananti . Upekkhindriyam pajananti upekkhindriyasamudayam pajananti upekkhindriyanirodham pajananti upekkhindriyanirodhagaminipatipadam pajananti . te ca khome bhikkhave samana va brahmana va samanesu ceva samanasammata brahmanesu ca brahmanasammata te ca panayasmanto samannatthanca brahmannatthanca dittheva dhamme sayam abhinna sacchikatva upasampajja viharantiti. [925] Pancimani bhikkhave indriyani . katamani panca . Sukhindriyam dukkhindriyam somanassindriyam domanassindriyam upekkhindriyam. [926] Katamanca bhikkhave sukhindriyam . yam kho bhikkhave kayikam Sukham kayikam satam kayasamphassajam sukham satam vedayitam . idam vuccati bhikkhave sukhindriyam. [927] Katamanca bhikkhave dukkhindriyam . yam kho bhikkhave kayikam dukkham kayikam asatam kayasamphassajam dukkham asatam vedayitam . idam vuccati bhikkhave dukkhindriyam. [928] Katamanca bhikkhave somanassindriyam . yam kho bhikkhave cetasikam sukham cetasikam satam manosamphassajam sukham satam vedayitam . Idam vuccati bhikkhave somanassindriyam. [929] Katamanca bhikkhave domanassindriyam . yam kho bhikkhave cetasikam dukkham cetasikam asatam manosamphassajam dukkham asatam vedayitam . Idam vuccati bhikkhave domanassindriyam. [930] Katamanca bhikkhave upekkhindriyam . yam kho bhikkhave kayikam va cetasikam va nevasatamnasatam vedayitam . idam vuccati bhikkhave upekkhindriyam. Imani kho bhikkhave pancindriyaniti. [931] Pancimani bhikkhave indriyani. Katamani panca. Sukhindriyam dukkhindriyam somanassindriyam domanassindriyam upekkhindriyam. [932] Katamanca bhikkhave sukhindriyam . yam kho bhikkhave kayikam sukham kayikam satam kayasamphassajam sukham satam vedayitam . idam vuccati bhikkhave sukhindriyam. [933] Katamanca bhikkhave dukkhindriyam . yam kho bhikkhave kayikam Dukkham kayikam asatam kayasamphassajam dukkham asatam vedayitam . idam vuccati bhikkhave dukkhindriyam. [934] Katamanca bhikkhave somanassindriyam . yam kho bhikkhave cetasikam sukham cetasikam satam manosamphassajam sukham satam vedayitam . Idam vuccati bhikkhave somanassindriyam. [935] Katamanca bhikkhave domanassindriyam . yam kho bhikkhave cetasikam dukkham cetasikam asatam manosamphassajam dukkham asatam vedayitam . Idam vuccati bhikkhave domanassindriyam. [936] Katamanca bhikkhave upekkhindriyam . yam kho bhikkhave kayikam va cetasikam va nevasatamnasatam vedayitam . idam vuccati bhikkhave upekkhindriyam. [937] Tatra bhikkhave yanca sukhindriyam yanca somanassindriyam sukha sa vedana datthabba. [938] Tatra bhikkhave yanca dukkhindriyam yanca domanassindriyam dukkha sa vedana datthabba. [939] Tatra bhikkhave yadidam upekkhindriyam adukkhamasukha sa vedana datthabba. Imani kho bhikkhave pancindriyaniti. [940] Pancimani bhikkhave indriyani. Katamani panca. Sukhindriyam dukkhindriyam somanassindriyam domanassindriyam upekkhindriyam. [941] Katamanca bhikkhave sukhindriyam . yam kho bhikkhave kayikam Sukham kayikam satam kayasamphassajam sukham satam vedayitam . idam vuccati bhikkhave sukhindriyam. [942] Katamanca bhikkhave dukkhindriyam . yam kho bhikkhave kayikam dukkham kayikam asatam kayasamphassajam dukkham asatam vedayitam . idam vuccati bhikkhave dukkhindriyam. [943] Katamanca bhikkhave somanassindriyam . yam kho bhikkhave cetasikam sukham cetasikam satam manosamphassajam sukham satam vedayitam . Idam vuccati bhikkhave somanassindriyam. [944] Katamanca bhikkhave domanassindriyam . yam kho bhikkhave cetasikam dukkham cetasikam asatam manosamphassajam dukkham asatam vedayitam . Idam vuccati bhikkhave domanassindriyam. [945] Katamanca bhikkhave upekkhindriyam . yam kho bhikkhave kayikam va cetasikam va nevasatamnasatam vedayitam . idam vuccati bhikkhave upekkhindriyam. [946] Tatra bhikkhave yanca sukhindriyam yanca somanassindriyam sukha sa vedana datthabba. [947] Tatra bhikkhave yanca dukkhindriyam yanca domanassindriyam dukkha sa vedana datthabba. [948] Tatra bhikkhave yadidam upekkhindriyam adukkhamasukha sa vedana datthabba . iti kho bhikkhave imani pancindriyani panca Hutva tini honti tini hutva panca honti pariyayenati. [949] Pancimani bhikkhave indriyani. Katamani panca. Sukhindriyam dukkhindriyam somanassindriyam domanassindriyam upekkhindriyam. [950] Sukhavedaniyam bhikkhave phassam paticca uppajjati sukhindriyam. So sukhitova samano sukhitosmiti pajanati tasseva sukhavedaniyassa phassassa nirodha yantajjam vedayitam sukhavedaniyam phassam paticca uppannam sukhindriyam tam nirujjhati tam vupasamatiti 1- pajanati. [951] Dukkhavedaniyam bhikkhave phassam paticca uppajjati dukkhindriyam. So dukkhitova samano dukkhitosmiti pajanati tasseva dukkhavedaniyassa phassassa nirodha yantajjam vedayitam [2]- dukkhavedaniyam phassam paticca uppannam dukkhindriyam tam nirujjhati tam vupasamatiti pajanati. [952] Somanassavedaniyam bhikkhave phassam paticca uppajjati somanassindriyam . so sumanova samano sumanosmiti pajanati tasseva somanassavedaniyassa phassassa nirodha yantajjam vedayitam somanassavedaniyam phassam paticca uppannam somanassindriyam tam nirujjhati tam vupasamatiti pajanati. [953] Domanassavedaniyam bhikkhave phassam paticca uppajjati domanassindriyam . so dummanova samano dummanosmiti pajanati tasseva domanassavedaniyassa phassassa nirodha yantajjam vedayitam domanassavedaniyam phassam paticca uppannam domanassindriyam tam nirujjhati @Footnote: 1 Ma. Yu. vupasammatiti. 2 Yu. tam. Tam vupasamatiti pajanati. [954] Upekkhavedaniyam bhikkhave phassam paticca uppajjati upekkhindriyam . so upekkhakova samano upekkhakosmiti pajanati tasseva upekkhavedaniyassa phassassa nirodha yantajjam vedayitam upekkhavedaniyam phassam paticca uppannam upekkhindriyam tam nirujjhati tam vupasamatiti pajanati. [955] Seyyathapi bhikkhave dvinnam katthanam sanghatanasamodhana 1- usma jayati tejo abhinibbattati tesamyeva katthanam nanabhavanikkhepa 2- ya tajja usma sa nirujjhati sa vupasamati . Evameva kho bhikkhave sukhavedaniyam phassam paticca uppajjati sukhindriyam so sukhitova samano sukhitosmiti pajanati tasseva sukhavedaniyassa phassassa nirodha yantajjam vedayitam sukhavedaniyam phassam paticca uppannam sukhindriyam tam nirujjhati tam vupasamatiti pajanati . dukkhavedaniyam bhikkhave phassam paticca .pe. somanassavedaniyam bhikkhave phassam paticca. Domanassavedaniyam bhikkhave phassam paticca . upekkhavedaniyam bhikkhave phassam paticca uppajjati upekkhindriyam so upekkhakova samano upekkhakosmiti pajanati tasseva upekkhavedaniyassa phassassa nirodha yantajjam vedayitam upekkhavedaniyam phassam paticca uppannam 3- upekkhindriyam tam nirujjhati tam vupasamatiti pajanatiti. [956] Pancimani bhikkhave indriyani. Katamani panca. Dukkhindriyam @Footnote: 1 Ma. sanghattanasamodhana. Yu. sanghattanasamodhana. 2 Ma. nanabhavavinikkhepa. @Yu. nanabhavanikkhepa. 3 Ma. uppajjati. Domanassindriyam sukhindriyam somanassindriyam upekkhindriyam. [957] Idha bhikkhave bhikkhuno appamattassa atapino pahitattassa viharato uppajjati dukkhindriyam . so evam pajanati uppannam kho me idam dukkhindriyam tanca kho sanimittam sanidanam sasankharam sappaccayam tanca animittam anidanam asankharam appaccayam dukkhindriyam uppajjissatiti netam thanam vijjatiti . so dukkhindriyanca pajanati dukkhindriyasamudayanca pajanati dukkhindriyanirodhanca pajanati yattha cuppannam dukkhindriyam aparisesam nirujjhati tanca pajanati . kattha cuppannam dukkhindriyam aparisesam nirujjhati . Idha bhikkhave bhikkhu vivicceva kamehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkam savicaram vivekajam pitisukham pathamajjhanam upasampajja viharati . Ettha cuppannam dukkhindriyam aparisesam nirujjhati . ayam vuccati bhikkhave bhikkhu annasi dukkhindriyassa nirodham tathattaya cittam upasamharati 1-. [958] Idha pana bhikkhave bhikkhuno appamattassa atapino pahitattassa viharato uppajjati domanassindriyam . so evam pajanati uppannam kho me idam domanassindriyam tanca kho sanimittam sanidanam sasankharam sappaccayam tanca 2- animittam anidanam asankharam appaccayam domanassindriyam uppajjatiti netam thanam @Footnote: 1 Si. sabbavaresu upasamhasiti patho dissati. 2 Yu. tam vata. Vijjatiti 1- . so domanassindriyanca pajanati domanassindriyasamudayanca pajanati domanassindriyanirodhanca pajanati yattha cuppannam domanassindriyam aparisesam nirujjhati tanca pajanati. {958.1} Kattha cuppannam domanassindriyam aparisesam nirujjhati . Idha bhikkhave bhikkhu vitakkavicaranam vupasama ajjhattam sampasadanam cetaso ekodibhavam avitakkam avicaram samadhijam pitisukham dutiyajjhanam upasampajja viharati . ettha cuppannam domanassindriyam aparisesam nirujjhati . ayam vuccati bhikkhave bhikkhu annasi domanassindriyassa nirodham tathattaya cittam upasamharati. [959] Idha pana bhikkhave bhikkhuno appamattassa atapino pahitattassa viharato uppajjati sukhindriyam . so evam pajanati uppannam kho me idam sukhindriyam tanca kho sanimittam sanidanam sasankharam sappaccayam tanca animittam anidanam asankharam appaccayam sukhindriyam uppajjissatiti netam thanam vijjatiti . so sukhindriyanca pajanati sukhindriyasamudayanca pajanati sukhindriyanirodhanca pajanati yattha cuppannam sukhindriyam aparisesam nirujjhati tanca pajanati . kattha cuppannam sukhindriyam aparisesam nirujjhati . idha bhikkhave bhikkhu pitiya ca viraga upekkhako ca viharati sato ca sampajano sukhanca kayena patisamvedeti yantam ariya acikkhanti upekkhako satima sukhavihariti tatiyajjhanam upasampajja viharati . @Footnote: 1 Ma. itisaddo na dissati. evamuparipi. Ettha cuppannam sukhindriyam aparisesam nirujjhati . ayam vuccati bhikkhave bhikkhu annasi sukhindriyassa nirodham tathattaya cittam upasamharati. [960] Idha pana bhikkhave bhikkhuno appamattassa atapino pahitattassa viharato uppajjati somanassindriyam . so evam pajanati uppannam kho me idam somanassindriyam tanca kho sanimittam sanidanam sasankharam sappaccayam tanca animittam anidanam asankharam appaccayam somanassindriyam uppajjissatiti netam thanam vijjatiti . so somanassindriyanca pajanati somanassindriyasamudayanca pajanati somanassindriyanirodhanca pajanati yattha cuppannam somanassindriyam aparisesam nirujjhati tanca pajanati . kattha cuppannam somanassindriyam aparisesam nirujjhati . idha bhikkhave bhikkhu sukhassa ca pahana dukkhassa ca pahana pubbeva somanassadomanassanam atthangama adukkhamasukham upekkhasatiparisuddhim catutthajjhanam upasampajja viharati . ettha cuppannam somanassindriyam aparisesam nirujjhati . ayam vuccati bhikkhave bhikkhu annasi somanassindriyassa nirodham tathattaya cittam upasamharati. [961] Idha pana bhikkhave bhikkhuno appamattassa atapino pahitattassa viharato uppajjati upekkhindriyam . so evam pajanati uppannam kho me idam upekkhindriyam tanca kho sanimittam sanidanam Sasankharam sappaccayam tanca kho 1- animittam anidanam asankharam appaccayam upekkhindriyam uppajjissatiti netam thanam vijjatiti . So upekkhindriyanca pajanati upekkhindriyasamudayanca pajanati upekkhindriyanirodhanca pajanati yattha cuppannam upekkhindriyam aparisesam nirujjhati tanca pajanati . kattha cuppannam upekkhindriyam aparisesam nirujjhati . idha bhikkhave bhikkhu sabbaso nevasanna- nasannayatanam samatikkamma sannavedayitanirodham upasampajja viharati . ettha cuppannam upekkhindriyam aparisesam nirujjhati . ayam vuccati bhikkhave bhikkhu annasi upekkhindriyassa nirodham tathattaya cittam upasamharatiti. Sukhindriyavaggo catuttho. Tassuddanam suddhakanca soto 2- araha dve samanabrahmanena ca vibhangena tayo vutta arahato 3- uppatikena cati. ----------- @Footnote: 1 Ma. khosaddo natthi. 2 Po. ... dve va soto dve araha ... uparivarikena @cati. Ma. suddhikanca soto araha duve samanabrahmana @ ...... ...... ...... ...... kattho uppatikatikanti. @3 Yu. arani .... Jaravaggo pancamo [962] Evamme sutam ekam samayam bhagava savatthiyam viharati pubbarame migaramatupasade . tena kho pana samayena bhagava sayanhasamayam patisallana vutthito pacchatapake 1- nisinno hoti pitthim otapayamano . atha kho ayasma anando yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavantam abhivadetva bhagavato gattani panina anomajjanto bhagavantam etadavoca [963] Acchariyam bhante abbhutam bhante na cevadani bhante bhagavato tava parisuddho chavivanno pariyodato sithilani ca gattani santhani 2- valijatani purato pabbharo ca kayo dissati ca indriyanam annathattam cakkhundriyassa sotindriyassa ghanindriyassa jivhindriyassa kayindriyassati. [964] Evanhetam ananda hoti jaradhammo yobbanne byadhidhammo arogye maranadhammo jivite . na ceva tava parisuddho hoti chavivanno pariyodato sithilani ca honti gattani santhani valijatani purato pabbharo ca hoti kayo dissati ca indriyanam annathattam cakkhundriyassa sotindriyassa ghanindriyassa jivhindriyassa kayindriyassati . idamavoca bhagava idam vatva [3]- @Footnote: 1 Ma. Yu. pacchatape. 2 Ma. Yu. sabbani baliyajatani. evamuparipi. 3 Ma. ca. Sugato athaparam etadavoca sattha [965] Dhi tam jammijare atthu dubbannakaranijare tava manoramam bimbam jaraya abhimadditam. Yopi vassasatam jive sabbe maccuparayana 1- na kinci parivajjeti sabbamevabhimaddatiti. [966] Savatthinidanam . atha kho unnabho brahmano yena bhagava tenupasankami upasankamitva bhagavata saddhim sammodi sammodaniyam katham saraniyam vitisaretva ekamantam nisidi . ekamantam nisinno kho unnabho brahmano bhagavantam etadavoca [967] Pancimani bho gotama indriyani nanavisayani nanagocarani na annamannassa gocaravisayam paccanubhonti . Katamani panca . cakkhundriyam sotindriyam ghanindriyam jivhindriyam kayindriyam . imesam nu kho bho gotama pancannam indriyanam nanavisayanam nanagocaranam na annamannassa gocaravisayam paccanubhontanam kim patisaranam ko ca nesam gocaravisayam paccanubhotiti. [968] Pancimani brahmana indriyani nanavisayani nanagocarani na annamannassa gocaravisayam paccanubhonti . katamani panca . cakkhundriyam sotindriyam ghanindriyam jivhindriyam kayindriyam. Imesam kho brahmana pancannam indriyanam nanavisayanam nanagocaranam @Footnote: 1 Si. sopi maccuparayano. Na annamannassa gocaravisayam paccanubhontanam mano patisaranam mano ca 1- nesam gocaravisayam paccanubhotiti. [969] Manassa pana bho gotama kim patisarananti . manassa kho brahmana sati patisarananti. [970] Satiya pana bho gotama kim patisarananti. Satiya pana 2- kho brahmana vimutti patisarananti. [971] Vimuttiya pana bho gotama kim patisarananti . vimuttiya kho brahmana nibbanam patisarananti . nibbanassa pana bho gotama kim patisarananti . accasara brahmana panham nasakkhi panhassa pariyantam gahetum . nibbanogadham hi brahmana brahmacariyam vussati nibbanaparayanam nibbanapariyosananti. [972] Atha kho unnabho brahmano bhagavato bhasitam abhinanditva anumoditva utthayasana bhagavantam abhivadetva padakkhinam katva pakkami. [973] Atha kho bhagava acirapakkante unnabhe brahmane bhikkhu amantesi [974] Seyyathapi bhikkhave kutagaram 3- va kutagarasala va uttaraya 4- va pacinaya 5- va vatapana suriye uggacchante vatapanena rasmiyo pavisitva kaya patitthitati . pacchimayam bhante bhittiyanti . evameva kho bhikkhave unnabhassa brahmanassa tathagate @Footnote: 1 Po. Ma. va . 2 Po. panasaddo natthi. @3 Ma. Yu. kutagare va kutagarasalayam va. @4 Ma. Yu. ayam patho natthi . 5 Ma. Yu. pacinavatapana. Saddha nivittha mulajata patitthita dalha asamhariya samanena va brahmanena va devena va marena va brahmuna va kenaci va lokasmim . imamhi ce bhikkhave samaye unnabho brahmano kalam kareyya natthi tam 1- sannojanam yena sannojanena sannutto unnabho brahmano puna imam lokam agaccheyyati. [975] Evamme sutam ekam samayam bhagava sakete viharati anjanavane migadaye . tatra kho bhagava bhikkhu amantesi atthi nu kho bhikkhave pariyayo yam pariyayam agamma yani pancindriyani tani panca balani honti yani panca balani tani pancindriyani hontiti . bhagavammulaka no bhante dhamma bhagavamnettika bhagavampatisarana sadhu vata bhante bhagavantamyeva patibhatu etassa bhasitassa attho bhagavato sutva bhikkhu dharessantiti .pe. [976] Atthi bhikkhave pariyayo yam pariyayam agamma yani pancindriyani tani panca balani honti yani panca balani tani pancindriyani honti . katamo ca bhikkhave pariyayo yam pariyayam agamma yani pancindriyani tani panca balani honti yani panca balani tani pancindriyani honti. [977] Yam bhikkhave saddhindriyam tam saddhabalam yam saddhabalam tam saddhindriyam yam viriyindriyam tam viriyabalam yam viriyabalam tam viriyindriyam yam satindriyam tam satabalam yam satibalam tam satindriyam yam samadhindriyam @Footnote: 1 Po. Ma. ayam patho natthi. Tam samadhibalam yam samadhibalam tam samadhindriyam yam pannindriyam tam pannabalam yam pannabalam tam pannindriyam. [978] Seyyathapi bhikkhave nadi pacinaninna pacinapona pacinapabbhara tassa majjhe dipo . atthi bhikkhave pariyayo yam pariyayam agamma tassa nadiya eko sototveva sankham 1- gacchati. Atthi pana bhikkhave pariyayo yam pariyayam agamma tassa nadiya dve sotanitveva sankham gacchati. [979] Katamo ca bhikkhave pariyayo yam pariyayam agamma tassa nadiya eko sototveva sankham gacchati . yanca bhikkhave tassa dipassa puratthimante 2- udakam yanca pacchimante udakam . ayam kho bhikkhave pariyayo yam pariyayam agamma tassa nadiya eko sototveva sankham gacchati. [980] Katamo ca bhikkhave pariyayo yam pariyayam agamma tassa nadiya dve sotanitveva sankham gacchanti . yanca bhikkhave tassa dipassa uttarante udakam yanca dakkhinante udakam . ayam kho bhikkhave pariyayo yam pariyayam agamma tassa nadiya dve sotanitveva sankham gacchanti. [981] Evameva kho bhikkhave yam saddhindriyam tam saddhabalam yam saddhabalam tam saddhindriyam yam viriyindriyam tam viriyabalam yam viriyabalam tam viriyindriyam yam satindriyam tam satibalam yam satibalam tam satindriyam @Footnote: 1 Ma. Yu. sabbattha sankhayam . 2 Ma. purimante. Yam samadhindriyam tam samadhibalam yam samadhibalam tam samadhindriyam yam pannindriyam tam pannabalam yam pannabalam tam pannindriyam. [982] Pancannam bhikkhave indriyanam bhavitatta bahulikatatta bhikkhu asavanam khaya anasavancetovimuttim pannavimuttim dittheva dhamme sayam abhinna sacchikatva upasampajja viharatiti. [983] Evamme sutam ekam samayam bhagava savatthiyam viharati pubbakotthake. Tatra kho bhagava ayasmantam sariputtam amantesi [984] Saddahasi tvam sariputta saddhindriyam bhavitam bahulikatam amatogadham hoti amataparayanam amatapariyosanam .pe. pannindriyam bhavitam bahulikatam amatogadham hoti amataparayanam amatapariyosananti. [985] Na khvaham bhante ettha bhagavato saddhaya gacchami saddhindriyam .pe. pannindriyam bhavitam bahulikatam amatogadham hoti amataparayanam amatapariyosanam . yesanhi 1- tam bhante annatam [2]- adittham aviditam asacchikatam apassitam 3- pannaya te tattha paresam saddhaya gaccheyyum saddhindriyam .pe. pannindriyam bhavitam bahulikatam amatogadham hoti amataparayanam amatapariyosanam . yesanca kho etam bhante natam dittham viditam sacchikatam passitam pannaya nikkankha te tattha nibbicikiccha saddhindriyam .pe. pannindriyam bhavitam bahulikatam amatogadham hoti amataparayanam amatapariyosanam . mayhanca kho etam bhante natam dittham viditam sacchikatam passitam pannaya @Footnote: 1 Ma. yesam hetam . 2 Ma. Yu. assa . 3 Po. Yu. aphussitam . Ma. aphassitam. @evamupari. Nikkankhvaham 1- tattha nibbicikiccho saddhindriyam .pe. pannindriyam bhavitam bahulikatam amatogadham hoti amataparayanam amatapariyosananti. [986] Sadhu sadhu sariputta yesanhi tam sariputta annatam adittham aviditam asacchikatam apassitam pannaya te tattha paresam saddhaya gaccheyyum saddhindriyam bhavitam bahulikatam amatogadham hoti amataparayanam amatapariyosanam .pe. pannindriyam bhavitam bahulikatam amatogadham hoti amataparayanam amatapariyosanam . yesanca kho etam sariputta natam dittham viditam sacchikatam passitam pannaya nikkankha te tattha nibbicikiccha saddhindriyam bhavitam bahulikatam amatogadham hoti amataparayanam amatapariyosanam .pe. pannindriyam bhavitam bahulikatam amatogadham hoti amataparayanam amatapariyosananti. [987] Evamme sutam ekam samayam bhagava savatthiyam viharati pubbarame rame migaramatupasade . tatra kho bhagava bhikkhu amantesi katinam nu kho bhikkhave indriyanam bhavitatta bahulikatatta khinasavo bhikkhu annam byakaroti khina jati vusitam brahmacariyam katam karaniyam naparam itthattayati pajanamiti. Bhagavammulaka no bhante dhamma .pe. [988] Ekassa kho bhikkhave indriyassa bhavitatta bahulikatatta khinasavo bhikkhu annam byakaroti khina jati vusitam brahmacariyam katam karaniyam naparam itthattayati pajanamiti. Katamassa ekassa. Pannindriyassa 2-. @Footnote: 1 Yu. nikkankhaham . 2 Yu. indriyassa. [989] Pannavato bhikkhave ariyasavakassa tadanvaya saddha santhati tadanvayam viriyam santhati tadanvaya sati santhati tadanvayo samadhi santhati. [990] Imassa kho bhikkhave ekassa indriyassa bhavitatta bahulikatatta khinasavo bhikkhu annam byakaroti khina jati vusitam brahmacariyam katam karaniyam naparam itthattayati pajanamiti. [991] Tamyeva nidanam . katinam nu kho bhikkhave indriyanam bhavitatta bahulikatatta khinasavo bhikkhu annam byakaroti khina jati vusitam brahmacariyam katam karaniyam naparam itthattayati pajanamiti. Bhagavammulaka no bhante dhamma .pe. [992] Dvinnam kho bhikkhave indriyanam bhavitatta bahulikatatta khinasavo bhikkhu annam byakaroti khina jati vusitam brahmacariyam katam karaniyam naparam itthattayati pajanamiti. [993] Katamesam dvinnam . ariyaya ca pannaya ariyaya ca vimuttiya . ya hissa bhikkhave ariya panna tadassa pannindriyam . Ya hissa bhikkhave ariya vimutti tadassa samadhindriyam. [994] Imesam kho bhikkhave dvinnam indriyaranam bhavitatta bahulikatatta khinasavo bhikkhu annam byakaroti khina jati vusitam brahmacariyam katam karaniyam naparam itthattayati pajanamiti. [995] Tamyeva nidanam . katinam nu kho bhikkhave indriyanam Bhavitatta bahulikatatta khinasavo bhikkhu annam byakaroti khina jati vusitam brahmacariyam katam karaniyam naparam itthattayati pajanamiti. Bhagavammulaka no bhante dhamma .pe. [996] Catunnam kho bhikkhave indriyanam bhavitatta bahulikatatta khinasavo bhikkhu annam byakaroti khina jati vusitam brahmacariyam katam karaniyam naparam itthattayati pajanamiti. [997] Katamesam catunnam . viriyindriyassa satindriyassa samadhindriyassa pannindriyassa. [998] Imesam kho bhikkhave catunnam indriyanam bhavitatta bahulikatatta khinasavo bhikkhu annam byakaroti khina jati vusitam brahmacariyam katam karaniyam naparam itthattayati pajanamiti. [999] Tamyeva nidanam . katinam nu kho bhikkhave indriyanam bhavitatta bahulikatatta khinasavo bhikkhu annam byakaroti khina jati vusitam brahmacariyam katam karaniyam naparam itthattayati pajanamiti. Bhagavammulaka no bhante dhamma .pe. [1000] Pancannam kho bhikkhave indriyanam bhavitatta bahulikatatta khinasavo bhikkhu annam byakaroti khina jati vusitam brahmacariyam katam karaniyam naparam itthattayati pajanamiti. [1001] Katamesam pancannam . saddhindriyassa viriyindriyassa satindriyassa samadhindriyassa pannindriyassa. [1002] Imesam kho bhikkhave pancannam indriyanam bhavitatta bahulikatatta khinasavo bhikkhu annam byakaroti khina jati vusitam brahmacariyam katam karaniyam naparam itthattayati pajanamiti. [1003] Evamme sutam ekam samayam bhagava kosambiyam viharati ghositarame . tena kho pana samayena ayasmata pindolabharadvajena anna byakata hoti khina jati vusitam brahmacariyam katam karaniyam naparam itthattayati pajanamiti. [1004] Atha kho sambahula bhikkhu yena bhagava tenupasankamimsu upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidimsu . ekamantam nisinna kho te bhikkhu bhagavantam etadavocum ayasmata bhante pindolabharadvajena anna byakata khina jati vusitam brahmacariyam katam karaniyam naparam itthattayati pajanamiti. [1005] Kim nu kho bhante atthavasam sampassamanena ayasmata pindolabharadvajena anna byakata khina jati vusitam brahmacariyam katam karaniyam naparam itthattayati pajanamiti. [1006] Tinnam kho [1]- bhikkhave indriyanam bhavitatta bahulikatatta pindolabharadvajena bhikkhuna anna byakata khina jati vusitam brahmacariyam katam karaniyam naparam itthattayati pajanamiti. [1007] Katamesam tinnam . satindriyassa samadhindriyassa pannindriyassa. @Footnote: 1 Ma. Yu. pana. [1008] Imesam kho bhikkhave tinnam indriyanam bhavitatta bahulikatatta pindolabharadvajena bhikkhuna anna byakata khina jati vusitam brahmacariyam katam karaniyam naparam itthattayati pajanamiti. [1009] Imani ca bhikkhave tini indriyani kimantani . Khayantani . kissa khayantani . jatijaramaranassa. Jatijaramaranakkhayanti kho bhikkhave sampassamanena pindolabharadvajena bhikkhuna anna byakata khina jati vusitam brahmacariyam katam karaniyam naparam itthattayati pajanamiti. [1010] Evamme sutam ekam samayam bhagava angesu viharati apanannama anganam nigamo . tatra kho bhagava ayasmantam sariputtam amantesi yo so sariputta ariyasavako tathagate ekantagato abhippasanno na 1- so tathagate va tathagatasasane va kankheyya va vicikiccheyya vati. [1011] Yo so bhante ariyasavako tathagate ekantagato abhippasanno na so tathagate va tathagatasasane va kankheyya va vicikiccheyya va . saddhassa hi bhante ariyasavakassa etam patikankham yam araddhaviriyo viharissati akusalanam dhammanam pahanaya kusalanam dhammanam upasampadaya thamava dalhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu. [1012] Yanhissa bhante viriyam tadassa viriyindriyam . saddhassa @Footnote: 1 Yu. apinu so. Hi bhante ariyasavakassa araddhaviriyassa etam patikankham yam satima bhavissati paramena satinepakkena samannagato cirakatampi cirabhasitampi sarita anussarita. [1013] Ya hissa bhante sati tadassa satindriyam . saddhassa hi bhante ariyasavakassa araddhaviriyassa upatthitassatino etam patikankham yam vossaggarammanam karitva labhissati samadhim labhissati cittassa ekaggatam. [1014] Yo hissa bhante samadhi tadassa samadhindriyam . Saddhassa hi bhante ariyasavakassa araddhaviriyassa upatthitassatino sammasamahitacittassa 1- etam patikankham yam evam pajanissati anamataggo kho samsaro pubba koti nappannayati avijjanivarananam sattanam tanhasannojananam sandhavatam samsaratam avijjaya tveva tamokayassa asesaviraganirodho santametam padam panitametam padam yadidam sabbasankharasamatho sabbupadhipatinissaggo tanhakkhayo 2- virago nirodho nibbanam. [1015] Ya hissa bhante panna tadassa pannindriyam. Sakho 3- so bhante ariyasavako evam padahitva padahitva evam saritva saritva evam samadahitva samadahitva evam pajanitva pajanitva evam abhisaddahati ime kho te dhamma ye me pubbe sutava 4- ahesum @Footnote: 1 Ma. Yu. samahitacittassa. evamupari. 2 Ma. tanhakkhayo. 3 Ma. Yu. saddho. @evamupari. 4 Po. Ma. Yu. sutava. evamupari. Tenaham etarahi kayena ca phusitva viharami pannaya ca ativijjha 1- passamiti. [1016] Ya hissa bhante saddha tadassa saddhindriyanti. [1017] Sadhu sadhu sariputta yo so sariputta ariyasavako tathagate ekantagato abhippasanno na so tathagate va tathagatasasane va kankheyya va vicikiccheyya va. Saddhassa hi sariputta ariyasavakassa etam patikankham yam araddhaviriyo viharissati akusalanam dhammanam pahanaya kusalanam dhammanam upasampadaya thamava dalhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu. [1018] Yam hissa sariputta viriyam tadassa viriyindriyam. Saddhassa hi sariputta ariyasavakassa araddhaviriyassa etam patikankham yam satima bhavissati paramena satinepakkena samannagato cirakatampi cirabhasitampi sarita anussarita. [1019] Ya hissa sariputta sati tadassa satindriyam . Saddhassa hi sariputta ariyasavakassa araddhaviriyassa upatthitassatino etam patikankham yam vossaggarammanam karitva labhissati samadhim labhissati cittassa ekaggatam. [1020] Yo hissa sariputta samadhi tadassa samadhindriyam . Saddhassa hi sariputta ariyasavakassa araddhaviriyassa upatthitassatino @Footnote: 1 Ma. pativijjha. Sammasamahitacittassa etam patikankham yam evam pajanissati anamataggo kho samsaro pubba koti nappannayati avijjanivarananam sattanam tanhasannojananam sandhavatam samsaratam avijjaya tveva tamokayassa asesaviraganirodho santametam padam panitametam padam yadidam sabbasankharasamatho sabbupadhipatinissaggo tanhakkhayo virago nirodho nibbanam. [1021] Ya hissa sariputta panna tadassa pannindriyam . Sakho so sariputta ariyasavako evam padahitva padahitva evam saritva saritva evam samadahitva samadahitva evam pajanitva pajanitva evam abhisaddahati ime kho te dhamma ye me pubbe sutava ahesum tenaham etarahi kayena ca phusitva viharami pannaya ca ativijjha passamiti. [1022] Ya hissa sariputta saddha tadassa saddhindriyanti. Jaravaggo pancamo. Tassuddanam jara unnabho brahmano saketo pubbakotthako pubbarame ca cattari pindolo saddhena 1- te dasati. ----------- @Footnote: 1 Ma. ...apanena cati. Sukarakhatavaggo chattho [1023] Evamme sutam ekam samayam bhagava kosalesu viharati kosalayam 1- brahmanagame. Tatra kho bhagava bhikkhu amantesi [1024] Seyyathapi bhikkhave ye keci tiracchanagata pana siho migaraja tesam aggamakkhayati yadidam thamena javena suriyena 2-. Evameva kho bhikkhave ye keci bodhipakkhiya dhamma pannindriyam tesam aggamakkhayati yadidam bodhaya. [1025] Katame ca bhikkhave bodhipakkhiya dhamma . saddhindriyam bhikkhave bodhipakkhiyo dhammo tam bodhaya samvattati . viriyindriyam bodhipakkhiyo dhammo tam bodhaya samvattati . satindriyam bodhipakkhiyo dhammo tam bodhaya samvattati . samadhindriyam bodhipakkhiyo dhammo tam bodhaya samvattati . pannindriyam bodhipakkhiyo dhammo tam bodhaya samvattati. [1026] Seyyathapi bhikkhave ye keci tiracchanagata pana siho migaraja tesam aggamakkhayati yadidam thamena javena suriyena . Evameva kho bhikkhave ye keci bodhipakkhiya dhamma pannindriyam tesam aggamakkhayati yadidam bodhayati. [1027] Evamme sutam ekam samayam bhagava mallakesu 3- viharati @Footnote: 1 Ma. salaya. Yu. salayam. 2 Ma. Yu. surena. evamupari. 3 Ma. Yu. mallikesu. Uruvelakappam nama mallakanam 1- nigamo . tatra kho bhagava bhikkhu amantesi [1028] Yavakivanca bhikkhave ariyasavakassa ariyananam na uppannam hoti neva tava catunnam indriyanam santhiti hoti neva tava catunnam indriyanam avatthiti hoti . yato ca kho bhikkhave ariyasavakassa ariyananam uppannam hoti atha catunnam indriyanam santhiti hoti atha catunnam indriyanam avatthiti hoti. [1029] Seyyathapi bhikkhave yavakivanca kutagarassa kutam na ussitam hoti neva tava gopanasinam santhiti hoti neva tava gopanasinam avatthiti hoti . yato ca kho bhikkhave kutagarassa kutam ussitam hoti atha kho 2- gopanasinam santhiti hoti atha kho gopanasinam avatthiti hoti . evameva kho bhikkhave yavakivanca ariyasavakassa ariyananam na uppannam hoti neva tava catunnam indriyanam santhiti hoti neva tava catunnam indriyanam avatthiti hoti . yato ca kho bhikkhave ariyasavakassa ariyananam uppannam hoti atha catunnam indriyanam .pe. avatthiti hoti . katamesam catunnam . Saddhindriyassa viriyindriyassa satindriyassa samadhindriyassa. [1030] Pannavato bhikkhave ariyasavakassa tadanvaya saddha santhati tadanvayam viriyam santhati tadanvaya sati santhati tadanvayo samadhi santhatiti. @Footnote: 1 Ma. Yu. mallikanam. 2 Ma. khosaddo natthi. evamupari. [1031] Evamme sutam ekam samayam bhagava kosambiyam viharati ghositarame . tatra kho bhagava bhikkhu amantesi atthi nu kho bhikkhave pariyayo yam pariyayam agamma sekkho bhikkhu sekkhabhumiyam santhito 1- sekkhosmiti pajaneyya asekkho bhikkhu asekkhabhumiyam santhito asekkhosmiti pajaneyyati . bhagavammulaka no bhante dhamma .pe. [1032] Atthi bhikkhave pariyayo yam pariyayam agamma sekkho bhikkhu sekkhabhumiyam santhito sekkhosmiti pajaneyya asekkho bhikkhu asekkhabhumiyam santhito asekkhosmiti pajaneyya. [1033] Katamo ca bhikkhave pariyayo yam pariyayam agamma sekkho bhikkhu sekkhabhumiyam santhito sekkhosmiti pajanati . idha bhikkhave sekkho bhikkhu idam dukkhanti yathabhutam pajanati ayam dukkhasamudayoti yathabhutam pajanati ayam dukkhanirodhoti yathabhutam pajanati ayam dukkhanirodhagamini patipadati yathabhutam pajanati . Ayampi kho bhikkhave pariyayo yam pariyayam agamma sekkho bhikkhu sekkhabhumiyam santhito sekkhosmiti pajanati. [1034] Puna caparam bhikkhave sekkho bhikkhu iti patisancikkhati atthi nu kho ito bahiddha anno samano va brahmano va yo evam bhutam taccham tatham dhammam deseti yatha bhagavati . So evam pajanati natthi nu kho ito bahiddha anno samano @Footnote: 1 Ma. Yu. thito. evamupari. Va brahmano va yo evam bhutam taccham tatham dhammam deseti yatha bhagavati . ayampi kho bhikkhave pariyayo yam pariyayam agamma sekkho bhikkhu sekkhabhumiyam santhito sekkhosmiti pajanati. [1035] Puna caparam bhikkhave sekkho bhikkhu pancindriyani pajanati saddhindriyam viriyindriyam satindriyam samadhindriyam pannindriyam . yamgatikani yamparamani yamphalani yampariyosanani na heva kho kayena phusitva viharati pannaya ca ativijjha passati. Ayampi kho bhikkhave pariyayo yam pariyayam agamma sekkho bhikkhu sekkhabhumiyam santhito sekkhosmiti pajanati. [1036] Katamo ca bhikkhave pariyayo yam pariyayam agamma asekkho bhikkhu asekkhabhumiyam santhito asekkhosmiti pajanati . Idha bhikkhave asekkho bhikkhu pancindriyani pajanati . saddhindriyam viriyindriyam satindriyam samadhindriyam pannindriyam . Yamgatikani yamparamani yamphalani yampariyosanani kayena ca phusitva viharati pannaya ca ativijjha passati . ayampi kho bhikkhave pariyayo yam pariyayam agamma asekkho bhikkhu asekkhabhumiyam santhito asekkhosmiti pajanati. [1037] Puna caparam bhikkhave asekkho bhikkhu cha indriyani pajanati cakkhundriyam sotindriyam ghanindriyam jivhindriyam kayindriyam manindriyam . imani kho cha indriyani sabbena sabbam sabbatha Sabbam aparisesa nirujjhissanti annani ca cha indriyani na kuhinci kisminci uppajjissantiti pajanati . ayampi kho bhikkhave pariyayo yam pariyayam agamma asekkho bhikkhu asekkhabhumiyam santhito asekkhosmiti pajanatiti. [1038] Seyyathapi bhikkhave yani kanici jangalanam pananam padajatani sabbani tani hatthipade samodhanam gacchanti hatthipadam tesam aggamakkhayati yadidam mahantattena . evameva kho bhikkhave yani kanici padani bodhaya samvattanti pannindriyam padam tesam aggamakkhayati yadidam bodhaya. [1039] Katamani ca bhikkhave padani bodhaya samvattanti . Saddhindriyam bhikkhave padam tam bodhaya samvattati . viriyindriyam padam tam bodhaya samvattati . satindriyam padam tam bodhaya samvattati. Samadhindriyam padam tam bodhaya samvattati. Pannindriyam padam tam bodhaya samvattati. [1040] Seyyathapi bhikkhave yani kanici jangalanam pananam padajatani sabbani tani hatthipade samodhanam gacchanti hatthipadam tesam aggamakkhayati yadidam mahantattena . evameva kho bhikkhave yani kanici padani bodhaya samvattanti pannindriyam padam tesam aggamakkhayati yadidam bodhayati. [1041] Seyyathapi bhikkhave ye keci saragandha lohitacandanam tesam aggamakkhayati . evameva kho bhikkhave ye keci bodhipakkhiya Dhamma pannindriyam tesam aggamakkhayati yadidam bodhaya. [1042] Katame ca bhikkhave bodhipakkhiya dhamma . saddhindriyam bhikkhave bodhipakkhiyo dhammo tam bodhaya samvattati . viriyindriyam satindriyam samadhindriyam pannindriyam bodhipakkhiyo dhammo tam bodhaya samvattati. [1043] Seyyathapi bhikkhave ye keci saragandha lohitacandanam tesam aggamakkhayati . evameva kho bhikkhave ye keci bodhipakkhiya dhamma pannindriyam tesam aggamakkhayati yadidam bodhayati. [1044] Ekadhamme patitthitassa bhikkhave bhikkhuno pancindriyani bhavitani honti subhavitani. Katamasmim ekadhamme. Appamade. [1045] Katamo ca bhikkhave appamado . idha bhikkhave bhikkhu cittam rakkhati asavesu ca sasavesu ca dhammesu . tassa cittam rakkhato asavesu ca sasavesu ca dhammesu saddhindriyampi bhavanaparipurim gacchati viriyindriyampi bhavanaparipurim gacchati satindriyampi bhavanaparipurim gacchati samadhindriyampi bhavanaparipurim gacchati pannindriyampi bhavanaparipurim gacchati. [1046] Evampi kho bhikkhave ekadhamme patitthitassa bhikkhuno pancindriyani bhavitani honti subhavitaniti. [1047] Evamme sutam ekam samayam bhagava uruvelayam viharati najja neranjaraya tire ajapalanigrodhe pathamabhisambuddho . atha Kho bhagavato rahogatassa patisallinassa evam cetaso parivitakko udapadi pancindriyani bhavitani bahulikatani amatogadhani honti amataparayanani amatapariyosanani . katamani panca . saddhindriyam bhavitam bahulikatam amatogadham hoti amataparayanam amatapariyosanam . Viriyindriyam satindriyam samadhindriyam pannindriyam bhavitam bahulikatam amatogadham hoti amataparayanam amatapariyosanam . imani pancindriyani bhavitani bahulikatani amatogadhani honti amataparayanani amatapariyosananiti. [1048] Atha kho brahma sahampati bhagavato cetasa ceto- parivitakkamannaya seyyathapi nama balava puriso samminjitam va baham pasareyya pasaritam va baham samminjeyya evameva brahmaloke antarahito bhagavato purato paturahosi. [1049] Atha kho brahma sahampati ekamsam uttarasangam karitva yena bhagava tenanjalimpanametva bhagavantam etadavoca evametam bhagava evametam sugata pancindriyani bhavitani bahulikatani amatogadhani honti amataparayanani amatapariyosanani . katamani panca . saddhindriyam bhavitam bahulikatam amatogadham hoti amataparayanam amatapariyosanam .pe. pannindriyam bhavitam bahulikatam amatogadham hoti amataparayanam amatapariyosanam . imani pancindriyani bhavitani bahulikatani amatogadhani honti amataparayanani amatapariyosanani. [1050] Bhutapubbaham bhante kassape sammasambuddhe brahmacariyam acarim tatrapi mam evam jananti sahako bhikkhu sahako bhikkhuti . So khvaham bhante imesamyeva pancannam indriyanam bhavitatta bahulikatatta kamesu kamacchandam virajetva kayassa bheda param marana sugatim brahmalokam upapanno tatrapi mam evam jananti brahma sahampati brahma sahampatiti. [1051] Evametam bhagava evametam sugata ahametam janami ahametam passami yatha imani pancindriyani bhavitani bahulikatani amatogadhani honti amataparayanani amatapariyosananiti. [1052] Ekam samayam bhagava rajagahe viharati gijjhakute pabbate sukarakhatayam . tatra kho bhagava ayasmantam sariputtam amantesi kim nu kho sariputta atthavasam sampassamano khinasavo bhikkhu tathagate va tathagatasasane va paramanipaccakaram pavattamano pavattatiti 1-. [1053] Anuttaram hi bhante yogakkhemam sampassamano khinasavo bhikkhu tathagate va tathagatasasane va paramanipaccakaram pavattamano pavattatiti. [1054] Sadhu sadhu sariputta anuttaranhi sariputta yogakkhemam sampassamano khinasavo bhikkhu tathagate va tathagatasasane va paramanipaccakaram pavattamano pavattati. [1055] Katamo ca sariputta anuttaro yogakkhemo yam @Footnote: 1 Po. Yu. pavattetiti. evamupari. Sampassamano khinasavo bhikkhu tathagate va tathagatasasane va paramanipaccakaram pavattamano pavattatiti. [1056] Idha bhante khinasavo bhikkhu saddhindriyam bhaveti upasamagamim sambodhagamim viriyindriyam bhaveti . satindriyam bhaveti . Samadhindriyam bhaveti . pannindriyam bhaveti upasamagamim sambodhagamim . ayam kho bhante anuttaro yogakkhemo yam sampassamano khinasavo bhikkhu tathagate va tathagatasasane va paramanipaccakaram pavattamano pavattatiti. [1057] Sadhu sadhu sariputta eso hi sariputta anuttaro yogakkhemo yam sampassamano khinasavo bhikkhu tathagate va tathagatasasane va paramanipaccakaram pavattamano pavattati. [1058] Katamo ca sariputta paramanipaccakaro yam khinasavo bhikkhu tathagate va tathagatasasane va paramanipaccakaram pavattamano pavattatiti. [1059] Idha bhante khinasavo bhikkhu satthari sagaravo viharati sappatisso dhamme sagaravo viharati sappatisso sanghe sagaravo viharati sappatisso sikkhaya sagaravo viharati sappatisso samadhismim sagaravo viharati sappatisso . ayam kho bhante paramanipaccakaro yam khinasavo bhikkhu tathagate va tathagatasasane va paramanipaccakaram pavattamano pavattatiti. [1060] Sadhu sadhu sariputta eso hi sariputta paramanipaccakaro yam khinasavo bhikkhu tathagate va tathagatasasane va paramanipaccakaram pavattamano pavattatiti. [1061] Savatthinidanam . pancimani bhikkhave indriyani bhavitani bahulikatani anuppannani uppajjanti nannatra tathagatassa patubhava arahato sammasambuddhassa . katamani panca . saddhindriyam viriyindriyam satindriyam samadhindriyam pannindriyam . imani kho bhikkhave pancindriyani bhavitani bahulikatani anuppannani uppajjanti nannatra tathagatassa patubhava arahato sammasambuddhassati. [1062] Pancimani bhikkhave indriyani bhavitani bahulikatani anuppannani uppajjanti nannatra sugatavinaya . katamani panca . Saddhindriyam viriyindriyam satindriyam samadhindriyam pannindriyam . Imani kho bhikkhave pancindriyani bhavitani bahulikatani anuppannani uppajjanti nannatra sugatavinayati. Vaggo chattho. Tassuddanam salam mallakam sekkho ca pade sare patitthito brahmasukarakhatayo uppade apare duveti. --------- Bodhipakkhiyavaggo sattamo [1063] Savatthinidanam . pancimani bhikkhave indriyani bhavitani bahulikatani sannojananam pahanaya 1- samvattanti . katamani panca . Saddhindriyam .pe. pannindriyam . imani kho bhikkhave pancindriyani bhavitani bahulikatani sannojananam pahanaya samvattantiti. [1064] Pancimani bhikkhave indriyani bhavitani bahulikatani anusayasamugghataya samvattanti . katamani panca . saddhindriyam .pe. pannindriyam . imani kho bhikkhave pancindriyani bhavitani bahulikatani anusayasamugghataya samvattantiti. [1065] Pancimani bhikkhave indriyani bhavitani bahulikatani addhanaparinnaya samvattanti . katamani panca . saddhindriyam .pe. pannindriyam . imani kho bhikkhave pancindriyani bhavitani bahulikatani addhanaparinnaya samvattantiti. [1066] Pancimani bhikkhave indriyani bhavitani bahulikatani asavanam khayaya samvattanti . katamani panca . saddhindriyam .pe. pannindriyam . imani kho bhikkhave pancindriyani bhavitani bahulikatani asavanam khayaya samvattantiti. [1067] Pancimani bhikkhave indriyani bhavitani bahulikatani sannojananam pahanaya samvattanti anusayasamugghataya samvattanti @Footnote: 1 Ma. samnojanappahanaya. evamupari. Addhanaparinnaya samvattanti asavanam khayaya samvattanti . Katamani panca . saddhindriyam .pe. pannindriyam . imani kho bhikkhave pancindriyani bhavitani bahulikatani sannojananam pahanaya samvattanti anusayasamugghataya samvattanti addhanaparinnaya samvattanti asavanam khayaya samvattantiti. [1068] Pancimani bhikkhave indriyani . katamani panca . Saddhindriyam .pe. pannindriyam . imani kho bhikkhave pancindriyani. Imesam kho bhikkhave pancannam indriyanam bhavitatta bahulikatatta dvinnam phalanam annataram phalam patikankham dittheva dhamme anna sati va upadisese anagamitati. [1069] Pancimani bhikkhave indriyani . katamani panca . Saddhindriyam .pe. pannindriyam . imani kho bhikkhave pancindriyani . imesam kho bhikkhave pancannam indriyanam bhavitatta bahulikatatta satta phala sattanisamsa patikankha . Katame satta phala sattanisamsa . dittheva dhamme patikacca annam aradheti no ce dittheva dhamme patikacca annam aradheti atha maranakale annam aradheti no ce dittheva dhamme patikacca annam aradheti no ce maranakale annam aradheti . atha pancannam orambhagiyanam sannojananam parikkhayaya antaraparinibbayi hoti upahaccaparinibbayi hoti asankharaparinibbayi hoti sasankharaparinibbayi Hoti uddhamsoto hoti akanitthagami . imesam kho bhikkhave pancannam indriyanam bhavitatta bahulikatatta ime satta phala sattanisamsa patikankhati. [1070] Seyyathapi bhikkhave ye keci jambudipaka rukkha jambu tesam aggamakkhayati . evameva kho bhikkhave ye keci bodhipakkhiya dhamma pannindriyam tesam aggamakkhayati yadidam bodhaya. [1071] Katame ca bhikkhave bodhipakkhiya dhamma . saddhindriyam bhikkhave bodhipakkhiyo dhammo tam bodhaya samvattati . viriyindriyam satindriyam samadhindriyam pannindriyam bodhipakkhiyo dhammo tam bodhaya samvattati. [1072] Seyyathapi bhikkhave ye keci jambudipaka rukkha jambu tesam aggamakkhayati . evameva kho bhikkhave ye keci bodhipakkhiya dhamma pannindriyam tesam aggamakkhayati yadidam bodhayati. [1073] Seyyathapi bhikkhave ye keci devanam tavatimsanam rukkha paricchattako tesam aggamakkhayati . evameva kho bhikkhave ye keci bodhipakkhiya dhamma pannindriyam tesam aggamakkhayati yadidam bodhaya. [1074] Katame ca bhikkhave bodhipakkhiya dhamma . saddhindriyam bhikkhave bodhipakkhiyo dhammo tam bodhaya samvattati . viriyindriyam bodhipakkhiyo dhammo tam bodhaya samvattati . satindriyam bodhipakkhiyo Dhammo . samadhindriyam bodhipakkhiyo dhammo . pannindriyam bodhipakkhiyo dhammo tam bodhaya samvattati. [1075] Seyyathapi bhikkhave ye keci devanam tavatimsanam rukkha paricchattako tesam aggamakkhayati . evameva kho bhikkhave ye keci bodhipakkhiya dhamma pannindriyam tesam aggamakkhayati yadidam bodhayati. [1076] Seyyathapi bhikkhave ye keci asuranam rukkha cittapatali tesam aggamakkhayati . evameva kho bhikkhave ye keci bodhipakkhiya dhamma pannindriyam tesam aggamakkhayati yadidam bodhaya. [1077] Katame ca bhikkhave bodhipakkhiya dhamma . saddhindriyam bhikkhave bodhipakkhiyo dhammo tam bodhaya samvattati .pe. pannindriyam bodhipakkhiyo dhammo tam bodhaya samvattati. [1078] Seyyathapi bhikkhave ye keci asuranam rukkha cittapatali tesam aggamakkhayati . evameva kho bhikkhave ye keci bodhipakkhiya dhamma pannindriyam tesam aggamakkhayati yadidam bodhayati. [1079] Seyyathapi bhikkhave ye keci supannanam rukkha kotasimbali 1- tesam aggamakkhayati . evameva kho bhikkhave ye keci bodhipakkhiya dhamma pannindriyam tesam aggamakkhayati yadidam bodhaya. [1080] Katame ca bhikkhave bodhipakkhiya dhamma . saddhindriyam bhikkhave bodhipakkhiyo dhammo tam bodhaya samvattati .pe. pannindriyam @Footnote: 1 Ma. Yu. kutasimbali. evamupari. Bodhipakkhiyo dhammo tam bodhaya samvattati. [1081] Seyyathapi bhikkhave ye keci supannanam rukkha kotasimbali tesam aggamakkhayati . evameva kho bhikkhave ye keci bodhipakkhiya dhamma pannindriyam tesam aggamakkhayati yadidam bodhayati. Bodhipakkhiyavaggo sattamo. Tassuddanam sannojana anusaya parinna asavakkhaya dve phala caturo rukkha vaggo tena pavuccatiti. ------------- Indriyasamyuttassa gangadipeyyalo atthamo [1082] Seyyathapi bhikkhave ganga nadi pacinaninna pacinapona pacinapabbhara . evameva kho bhikkhave bhikkhu pancindriyani bhavento pancindriyani bahulikaronto nibbananinno hoti nibbanapono nibbanapabbharo. [1083] Kathanca bhikkhave bhikkhu pancindriyani bhavento pancindriyani bahulikaronto nibbananinno hoti nibbanapono nibbanapabbharo . idha bhikkhave bhikkhu saddhindriyam bhaveti vivekanissitam viraganissitam nirodhanissitam vossaggaparinamim viriyindriyam satindriyam samadhindriyam pannindriyam bhaveti vivekanissitam viraganissitam nirodhanissitam vossaggaparinamim . evam kho bhikkhave bhikkhu pancindriyani bhavento pancindriyani bahulikaronto nibbananinno hoti nibbanapono nibbanapabbharoti. [1084] Pancimani bhikkhave uddhambhagiyani sannojanani . Katamani panca . ruparago arupago mano uddhaccam avijja . Imani kho bhikkhave pancuddhambhagiyani sannojanani. [1085] Imesam kho bhikkhave pancannam uddhambhagiyanam sannojananam abhinnaya parinnaya parikkhayaya pahanaya pancindriyani bhavetabbani . katamani panca . idha bhikkhave bhikkhu saddhindriyam Bhaveti vivekanissitam viraganissitam nirodhanissitam vossaggaparinamim .pe. pannindriyam bhaveti vivekanissitam viraganissitam nirodhanissitam vossaggaparinamim . imesam kho bhikkhave pancannam uddhambhagiyanam sannojananam abhinnaya parinnaya parikkhayaya pahanaya imani pancindriyani bhavetabbaniti . (yatha maggasamyuttam vittharitam tatha vittharetabbam vivekanissitam). [1086] Seyyathapi bhikkhave ganga nadi pacinaninna pacinapona pacinapabbhara . evameva kho bhikkhave bhikkhu pancindriyani bhavento pancindriyani bahulikaronto nibbananinno hoti nibbanapono nibbanapabbharo. [1087] Kathanca bhikkhave bhikkhu pancindriyani bhavento pancindriyani bahulikaronto nibbananinno hoti nibbanapono nibbanapabbharo . idha bhikkhave bhikkhu saddhindriyam bhaveti ragavinayapariyosanam dosavinayapariyosanam mohavinayapariyosanam .pe. Pannindriyam bhaveti ragavinayapariyosanam dosavinayapariyosanam mohavinayapariyosanam . evam kho bhikkhave bhikkhu pancindriyani bhavento pancindriyani bahulikaronto nibbananinno hoti nibbanapono nibbanapabbharoti. [1088] Pancimani bhikkhave uddhambhagiyani sannojanani . Katamani panca . ruparago aruparago mano uddhaccam avijja . Imani kho bhikkhave panca uddhambhagiyani sannojanani. [1089] Imesam kho bhikkhave pancannam uddhambhagiyanam sannojananam abhinnaya parinnaya parikkhayaya pahanaya pancindriyani bhavetabbani . katamani panca . idha bhikkhave bhikkhu saddhindriyam bhaveti ragavinayapariyosana dosavinayapariyosanam mohavinayapariyosanam viriyindriyam satindriyam samadhindriyam pannindriyam bhaveti ragavinayapariyosanam dosavinayapariyosanam mohavinayapariyosanam . Imesam kho bhikkhave pancannam uddhambhagiyanam sannojananam abhinnaya parinnaya parikkhaya pahanaya imani pancindriyani bhavetabbaniti. (yatha maggasamyutte evam bhavati indriyasamyuttam). Tassuddanam sannojana anusaya addhanam asavakkhaya dve phala sattanisamsa caturukkha vaggo tena pavuccatiti. Indriyasamyuttam nitthitam. ------The Pali Tipitaka in Roman Character Volume 19 page 256-318. https://84000.org/tipitaka/read/roman_item.php?book=19&item=843&items=247 Classified by [Item Number] :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_item.php?book=19&item=843&items=247&mode=bracket Compare with The Pali Tipitaka in Thai Character :- https://84000.org/tipitaka/read/pali_item.php?book=19&item=843&items=247 Compare with The Royal Version of Thai Tipitaka :- https://84000.org/tipitaka/read/byitem.php?book=19&item=843&items=247 Study Atthakatha :- https://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=19&i=843 Contents of The Tipitaka Volume 19 https://84000.org/tipitaka/read/?index_19 https://84000.org/tipitaka/english/?index_19
|
บันทึก ๑๔ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๖๐. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]