ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ  พระวินัยปิฎก  พระสุตตันตปิฎก  พระอภิธรรมปิฎก  ค้นพระไตรปิฎก  ชาดก  หนังสือธรรมะ 
 
อ่านอรรถกถา 15 / 1อ่านอรรถกถา 15 / 204อรรถกถา เล่มที่ 15 ข้อ 207อ่านอรรถกถา 15 / 209อ่านอรรถกถา 15 / 956
อรรถกถา สังยุตตนิกาย สคาถวรรค เทวตาสังยุต ฆัตวาวรรคที่ ๘
ภีตสูตรที่ ๕

               อรรถกถาภีตสูตรที่ ๕               
               พึงทราบวินิจฉัยในภีตสูตรที่ ๕ ต่อไป :-
               บทว่า กึสูธ ภีตา แก้เป็น กึ ภีตา แปลว่า กลัวอะไร.
               บทว่า มคฺโควเนกายตนํ ปวุตฺโต แปลว่า มรรคเท่านั้น พระพุทธเจ้าตรัสไว้ด้วยเหตุมิใช่น้อย. อธิบายว่า พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสไว้ด้วยเหตุเป็นเครื่องกระทำมิใช่น้อย ด้วยสามารถแห่งอารมณ์ ๓๘ ครั้นเมื่อเป็นเช่นนั้น เทวดาจึงกล่าวว่า ประชุมชนนี้ยึดถือทิฐิ ๖๒ กลัวแล้วต่ออะไร ดังนี้.
               บทว่า ภูริปญฺญา แปลว่า มีปัญญาดุจแผ่นดิน ชื่อว่ามีปัญญามาก มีปัญญาหนาแน่น.
               บทว่า ปรโลกํ น ภาเย แปลว่า ไม่พึงกลัวปรโลก คือว่าเมื่อไปสู่ปรโลก จากโลกนี้ไม่พึงกลัว.
               บทว่า ปณิธาย แปลว่า ตั้งไว้แล้ว.
               บทว่า ฆรมาวสนฺโต แปลว่า อยู่ครอบครองเรือน. อธิบายว่า บุคคลผู้อยู่ครอบครองเรือนที่มีข้าวและน้ำมาก ดุจชนทั้งหลายมีอนาถบิณฑิกเศรษฐีเป็นต้น.
               บทว่า สํวิภาคี แปลว่า มีปกติเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่. อธิบายว่า เป็นผู้ยังวัตถุแม้อันตนถือเอาเพียงนิ้วมือ ก็ยังแบ่งด้วยเล็บให้แก่คนอื่นแล้วจึงบริโภค.
               บทว่า วทญฺญู มีเนื้อความได้กล่าวไว้แล้ว.
               บัดนี้ พึงยกองค์ (ส่วนประกอบ) แห่งคาถาขึ้นแสดงต่อไป.
               จริงอยู่ พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสวาจาสุจริต ๔ อย่างที่บุคคลศึกษาแล้ว ด้วยคำว่า วาจา นี้ และตรัสมโนสุจริต ๓ ด้วยคำว่า ใจ. ตรัสกายสุจริต ๓ อย่างด้วยคำว่า ด้วยกาย. กุศลกรรมบถ ๑๐ เหล่านี้ ชื่อว่าเป็นองค์ที่บริสุทธิ์ในเบื้องต้น ด้วยประการฉะนี้.
               ด้วยบทว่า อยู่ครอบครองเรือนที่มีข้าวและน้ำมากนี้ พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงถือเอาสิ่งที่นำมาเป็นเครื่องบูชาอันสำเร็จแล้วด้วยการให้.
               บทว่า ศรัทธา เป็นองค์อันหนึ่ง.
               บทว่า ผู้อ่อนโยน เป็นองค์อันหนึ่ง.
               บทว่า เอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ เป็นองค์อันหนึ่ง.
               บทว่า วทญฺญู (ผู้ทราบถ้อยคำ) เป็นองค์อันหนึ่ง.
               เพราะเหตุนั้น พระผู้มีพระภาคเจ้าจึงตรัสว่า ผู้ตั้งอยู่ในธรรม ๔ เหล่านี้ หมายเอาองค์ ๔ เหล่านี้.
               อีกปริยายหนึ่ง บทว่า วาจา เป็นต้นเป็นองค์ ๓.
               อนึ่ง ด้วยบทว่า มีข้าวและน้ำมาก นี้ทรงถือเอาสิ่งที่เขานำมาเป็นเครื่องบูชา. เป็นผู้มีศรัทธาเป็นผู้อ่อนโยน มีปกติเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ ทราบถ้อยคำ ทั้ง ๔ นี้เป็นองค์อันหนึ่ง. ชื่อว่านัยที่สอง อีกปริยายหนึ่ง คือบทว่า วาจา หรือว่า ใจ นี้เป็นองค์หนึ่ง.
               บทว่า มิได้ทำบาปด้วยกาย อยู่ครอบครองเรือนที่มีข้าวและน้ำมาก นี้เป็นองค์อันหนึ่ง.
               บทว่า มีศรัทธา มีความอ่อนโยน เป็นองค์อันหนึ่ง.
               บทว่า มีปกติ เอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ ทราบถ้อยคำ นี้เป็นองค์อันหนึ่ง.
               ผู้ที่ตั้งอยู่ในธรรม ๔ อย่างเหล่านี้ ชื่อว่าผู้ดำรงอยู่ในธรรม. ก็บุคคลนั้น เมื่อไปสู่ปรโลกจึงไม่กลัว ดังนี้.

               จบอรรถกถาภีตสูตรที่ ๕               
               -----------------------------------------------------               

.. อรรถกถา สังยุตตนิกาย สคาถวรรค เทวตาสังยุต ฆัตวาวรรคที่ ๘ ภีตสูตรที่ ๕ จบ.
อ่านอรรถกถา 15 / 1อ่านอรรถกถา 15 / 204อรรถกถา เล่มที่ 15 ข้อ 207อ่านอรรถกถา 15 / 209อ่านอรรถกถา 15 / 956
อ่านเนื้อความในพระไตรปิฎก
https://84000.org/tipitaka/attha/v.php?B=15&A=1297&Z=1308
อ่านอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย
https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=11&A=2506
The Pali Atthakatha in Roman
https://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=11&A=2506
- -- ---- ----------------------------------------------------------------------------
ดาวน์โหลด โปรแกรมพระไตรปิฎก
บันทึก  ๒๘  กันยายน  พ.ศ.  ๒๕๔๙
หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]

สีพื้นหลัง :