|
| บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ |
 |
| |
    
บทว่า อจฺเจนฺติ แปลว่า ย่อมล่วงไป. บทว่า กาลา ได้แก่ กาลมีปุเรภัตกาลเป็นต้น. บทว่า ตรยนฺติ รตฺติโย ได้แก่ เมื่อราตรีทั้งหลายก้าวล่วงไป ย่อมผ่าน คือย่อมให้บุคคลที่จะตายไปใกล้ต่อความตายโดยรวดเร็ว. บทว่า วโยคุณา ได้แก่ คุณ คือกอง (ชั้น) แห่งปฐมวัย มัชฌิมวัยและปัจฉิมวัย. จริงอยู่ อรรถแห่งคุณศัพท์ใช้ในอรรถหลายอย่าง เช่นในความหมายถึงชั้นแผ่นผ้า ดังพระบาลีว่า อนุชานามิ ภิกฺขเว อหตานํ วตฺถานํ ทิคุณํ สํฆาฏํ แปลว่า ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เรา มีอรรถว่าอานิสงส์ ในบทนี้ว่า สตคุณา ทิกฺขิณา ปาฏิกงฺขิตพฺพา แปลว่า พึงหวังทักษิณาร้อยเท่า. อรรถแห่งคุณศัพท์ที่มีความหมายถึงโกฏฐาส เช่นในคำว่า อนฺตํ อนฺตคุณํ แปลว่า ไส้ใหญ่ไส้น้อย. ที่มีความหมายถึงเครื่องผูก เช่นในคำว่า ปญฺจ กามคุณา แปลว่า เครื่องผูกคือกาม ๕ อย่าง ดังนี้. แต่ในที่นี้ อรรถแห่งคุณศัพท์ใช้ในอรรถว่า ราสิ ซึ่งแปลว่า กองหรือคณะ เพราะฉะนั้น บัณฑิตพึงทราบบทว่า วโยคุณา นี้ว่า เป็นกองแห่งวัย ดังนี้. บทว่า อนุปุพฺพํ ชหนฺติ อธิบายว่า วัยทั้งหลายย่อมละทิ้งบุคคลไปโดยลำดับ. จริงอยู่ ปฐมวัยย่อมละทิ้งบุคคลผู้ตั้งอยู่ในมัชฌิมวัย ปฐมวัยและมัชฌิมวัยทั้งสองย่อมละทิ้งบุคคลผู้ตั้งอยู่ในปัจฉิมวัย แต่ว่า ในขณะแห่งความตาย แม้วัยทั้ง ๓ ก็ต้องละทิ้งบุคคลไป. บทว่า เอตํ ภยํ ความว่า ภัย ๓ อย่างนี้ คือ การก้าวลงไปแห่งกาลทั้งหลาย ความที่ราตรีและทิวาล่วงไปโดยเร็ว และความที่กองแห่งวัยทั้งหลายต้องทอดทิ้งบุคคลไป. คำที่เหลือเช่นกับนัยก่อนนั่นแหละ. จบอรรถกถาอัจเจนติสูตรที่ ๔ ----------------------------------------------------- .. อรรถกถา สังยุตตนิกาย สคาถวรรค เทวตาสังยุต นฬวรรคที่ ๑ อัจเจนติสูตรที่ ๔ จบ. |